Quae de ineunda pace inde a pugna Pultavensi egerit Carolus XII. Disquisitio cujus partem tertiam ... p. p. Freder. Ferd. Carlson ... et Olaus Aug. El. Hæggström Holmiensis. In auditorio Gustav. min. d. XVII Maji MDCCCXLVIII ...

(1)

Q I L E D E I N E U N D A ? A € E I N D E A P U G N A P U L T A V E N S I

E G E R I T C A R O L U S X I I

D I S Q U I S I T I O

C U J U S P A R T E M T E H T ( A M

V E N I A A M PL . F A C U L T . P n i L O S . U P S A t .

؛HAfi.

FREDER. FERD. CARLSON

I 1 I S T O R . r R O F . R E G . E T E . ٠^.

K E C . S O C I E T . n i S T . S C A N D . H O I . M . A I E M R R .

KT

OLAUS AlIG. EL. II EGGSTROAI

. اﺎﻣاا،اﺀااااا

IN A U DIT OR IO GUS T A V . MIN. I). X V II MAJI MDCCCXLVIII

.٠١ . ٨ ١١ . s.

U P S A L I v E W A H L S T R Ö M E T C.

(2)

،أ اﻢﻫ

<

ة :

ﺎﺴﺗ نﺎﻧ .

اةﺀ ؛

؛م,

■• ■"

ﺀ

؟ مﺀ؛ﺀم

■ ب '”! ' ؛. '

ﺀإ--'مﺀ غ-.

م.ﺀي

V

٠

'

م-أ ﺀو• ه

ﺈﻤﻣ؛ﺀ

(3)

ﻪﻬﻣﺀم in his ،dlibus ،emporibus auctorilas Baro ni Palmquist 0 مدا

Trajecti dc pace co modo a g en d i, quem proposueran

، , ٤٧٢

^ ١

>

hac angust ia temporis per -

٨

؛ et Senatui , و

؛ اﺎﺜﺼﻟ أا 0

et ؛،

A n gli

mittatur pro necessitate rerum liberiore p o tes ta te agere. Jam se suis v i l d b u r f i u e r e nullo modo patriam valere ; de pace □ a -

vero R eg em adliuc ؛ nica nullam amplius spem esse; Borussia

estare ve lle, si Stettin um cum r e g i operam contra Russos pr-؛

one circumjaoenti adeptus e s s e t , Regique A ugusto regnum P olo -

- ٢٨

؛ cederet. R eg em

، ٧ nise agnit um e s s e t '). Iteratis vicibus he c؛

p lo r a v i t , quo populum sibi a Beo mandatum ab interitu servaret .

R ex *) paction em de pace et conciliationem, ut antea, t c c u -

s a v i t ; t^om. Vellingk vero ¹-espondit, minas hostium se minim e a consiliis suis deterritu ra s, neque se red itoru m , nisi supple -

m entum validum ex Suecia trajectum sibi in Polonia o c c u r r e r e t :

هاو- S en atu s auc to rita te m augere sibi non placuisse. Borussi ؛«

neque gle bam quidem ter -

؛ ٩٢١ lata nullo modo a se accipi posse ,

S uecan® umquam relinquere vcllc،, neque agnoscere R e -

® ٢

accepta m ess e ة؛ط , ؛

g e m A ugustum . Amicitiam vero Borussia ؛

m od o ea aliis , q uam quas Re.x Borussi® proposuisset, le g i -

bus hrmari posset. Foedus itaque Rex jam proposuit Itis quse conditiones maxime sunt , condit io nibus ineundumﺀ(

p r o m o v e r e t u r . E i t t , ٣١٠

؛ ejus ٢ p o r t u b u s m e d i t e r r a n e is e r i i v i t , u t ؛،€

ه. . ١

؛ مﺀلا؛ا'ا ا

؟ S e e r . € r o n s t r ö m , ه،ا

، ا ا أ ﺀ؛ﺀ

q u e 1هﺀ e s t l a s , p t u s

” ؛:تا u g t؛

c s e r i l d t ^ ' e t t؛

D e B e g e A u g u s t o s از

1 ' a p p u i ١٠

؛،< ، q u ’il a b e s o 0ااا

ا

>ا

!ا ﺎﻫلإﺀ

،

؛ ا 0>، ااا p e s a n t 0اﺎﺣ

،ز ٠١١ s؛

j.a<na ﺄﺗﺀ»م ”.

d u

ا'ز مة

، ﺎﺗا-ا

u n no؛

e, a. , , V i l ؛ أا؛هز

E i t t . a،t B a r . D a t m q u i s t

ﺀر

٠٦٢ ا ا ﺔﺟ^م

d e t o s ، f d r e k o m m e r , a t t

نﺀا ا 1 ا ﺎ ﻣإ م،مآا ' ا ا

،أ

, لا

o b e m ä i t

لﺀصا*م

- ٨

؛ 1 g a

; ١١٠ b e r ä tt a s h a fv a f ö r e , b u r u l c d e s ،te vå ra b u u d s r ^ r v a n d t e r ١١٧

p l a n h v a r u p p å g e n e r a l f r e d e n i n o r ،l en s k a l ، in r ä tt a s o c h f a s t - ؛»

r ä t t a e

te t a nn a t kan än lä n d a o s s t il t p r e j u d i e e ,؛■،

ا

، لاا 1 ﻢﺒﻘﻣ .

٠١١١

$ • s t ä l l a s . D e l

s å är vå r n å d i g e v i l l i e d e t j på d e t h ö g s t a v i n n l ä g g e r E d e r o m e t v e d e r b ö r a n d e

ﻚﻣﺀ ] ا

؛ ﻢا؛اااﻗااا

, i’el،on m>a؛

rf.aran،lc a tt fi s l i k t o b i l l i g t t ،؛’

a l l i a n e e ”.

٠٠١٠ d e n p l i e k t d e ä h r c o s s s k j d d i g e elfte،• g a r a n t !»

. 7

! 5 A i d e A p p e n d i c e m I . i t t . B . ا

M a j i ﺈﺛ 1 . D a t ﺀ(

(4)

■• ٠٧٢١٢٠١

، qualia l،oc ا

1 لا m e m o r a b i l e s , q u u m , c o n s i l ia Garoli

clare m o n s tr e n t .؛

fuerint, pra

Bis icitur legibus foedere se cum Suecia conjungeret Poloniam Sta nislaum , ad ٨

؛ R ex Boru ssi®, nt ad restituendum

impetrandam pacem Danicam atque ad recuperandas provincias Su ecicas a Russis captas adjuvaret. Ad id exercitum pararet Bo -

adjungeret Suecia

؛ , ٠٧ russia X X V vel X X X millia h om inum

parem n u m e r u m , decem millibus militum a S uecia trans -

et Stral - ؛ is Vismaria؛

p o rta tis, quattuor millibus e pr®sid - ٠٠٨ sundi® detr actis, d ecem denique millibus e x foederibus

eludendis a principibus Germani® tradendis. Copiis conjun -

cti s primum Provincias Sueci® Germanicas et om nem Ger -

maniam ab incursione Russica liberandam. Quo foeto Baniam com m unib us viribus, ut pacem iniret, esse co g en d a m . D e -

inde co nju nctos exercitu s Poloniam intrare o p o r te r e , ut Re -

- ٧٠ regnum restituerent, quod q u id e m , et ٨

؛ g e m Stanislaum

Polonia hujus Regis fautoribus, et parato ad eum ٨

؛ lidis jam

adjuvandum exercitu Vurcico, facile effici posset. Tum Re -

g e m Poloni®, legitimum in jus restitutum, cum om nibus copiis et Polonicis et l.ithuanis se regibus adject uru m, ut consilium fune autem؛ , contra ^Joscovitam communiter exsequeren tur

possint

® ٩٧ esse c o g e n d u m , non solum ad reddenda onmia

bello a c cep tis, sed etiam ad ٨

؛ ® satisfacere detrimentis Sueci

- finibus Su eci® pos

® ٩٧ , tantas terras et urbes conceden das

*(. (re؛؛

esse quasi propugnaculum (baiai ه؛ااا

s Borussi® cedendam esse terram Episco -؛

his pr®stit ١١٢٠

؟ o ss id en d a m؛ , palem Ernielandi®, spondenle pro hac r e S u e c f o Poloni® vero damnum eo compensandum quod Sueci® et recuperando a ٨

؛ Borussi® Reges promitterent, se Ifolonos

- Moscovitis Principatu Smolenskensi adjuturos. S i vero Er

t،،>c ■»

وا؛!دﺀ c؛

q u صاااار . أاﺎﻣا<اﺎﺟاا ا؛،اإ u)،e■■) (le،(£؛>«)؛c أاﺀم،اااﺀ

١٠ إ

. اﺎﻫ

؛«،

ا

! اأﺀ

؛■

s u c c u r r is s e قأ

0 ا 0’

ما

؛ ب ) ،■،«

ن

! ا

، ار

،(؛

ما

؛ إا

؛ ااا،؛>ﺮﻤﺳ te n i| ،n r e

(5)

m e la n d i ® c e s s io B o r u s s i® no n satis m a g n o c o m m o d o esso vi -

i m p e t r a n d

® الأ

؛،

لا!مﺔﺳ d e r e t u r , d im id iu m S u c c i a p e c u n i ® a

id, ut u r b e m e t ia m ٨

؛ ei c o n c e d e r e t , e t o p e r a m p o l l ic e r e t u r

E l b i n g a m et p o t e s t a t e m v i® militaris in te r d iv e r s a s su a s p r o -

v i n c ia s i n s t i t u e n d « B or u ss ia a P o lo n is i m p e t r a r e t .

c f u e r u n t , q u ® C arolus XII in T u rc ia e x s u l , c i r c u m -؛

Ha

Vento e x e r c i t u u l t i m o , a so ciis pristinis o m n ib u s d e r e l i c t u s ,

s o c i o n o v o a s s u m e n d o p r op os u it. Et q u i d e m si m o rta li c u i -

q u a m talia sibi fin g e r e c o n c e d e n d u m e r a t , Car olo c e r t e X1J tam mirabili fo r lu n ® fa v o r e

؛ ٩ ٧ , c v e n ia d a n d a v i d e t u r؛*؛h

a n te a usus erat. Quid e n im aliud e s t h o c c o n s i l i u m , q u a m to a d -؛

p r ® t e r ٨

؛ s e m e l Carolo

® ٩ ٧ ؛, a lter a e ju sd em for tu na

e o e rr a v it R e x ٨

؛ f o tu r u m ficta i m a g o ? V e r u m ٨

؛ , f l a v e r a t

C a r o l u s , q u o d f o r t u n a m , qua nihil est m u t a b iliu s , sibi s e m p e r - ٧ ٠ ٨ e a n d e m fore c onf isus est. S i c foetum est, ut id e m t id e m

e x ipsa r e r u m c o n d i t i o n e * ) i n s t i t u e r e t , sed e x alia ٨٠٨

silia

, q u a d a m fo r tu n ® r a tio n e , q u am ipse m e n t e sibi p r o p o s u e r a t

q u o d in c onsi lii s ejus in ter vera e t c o g i t a t a e r a t , d i s c r i - ,

١٠٥

؛

d e n ،e t e m p o r e , d u m g r a v io r i b u s s e m p e r malis s u a m؟m en p r o c d i g n i t a t e m c o m p r o b a v i t ve i-itas, m a g i s m a g i s q u e a u c t u m e s t .

N e q u e alia major p a tr i® c la d iu m c a u s s a fuit .

Has c o n d i t i o n e s V e lli ngk * ) , c u i id n e g o t i i m a n d a t u m e r a t . R e g i B o r u ss i® ne c o m m u n i c a r e q u i d e m ausus e s t , c u ju s - a v e r t e r e n t tim eb at, p r ® s e r tim q u u m , a n t e q u a m Iit ٨٥

a n i m u m

- r e ا،©م و□؛

؛ ﺖﻫﺀها

>

س ' ولا؛،اا ةاﺀﻪﺳ

،؛

ا

؛ ا

□ sl.'،lnm ne

،□،

٢۴٢١ U u n c ار

م>ا ﻢﻣ؛للاﻣﺀاا . ٠٠٢ l i q u e t ﺄﻣﺀا؛اا

ﺀ*

, m a m l a ^ i t , f u g i s s s ه

؛ ا!أاﺎﻳ اﺎﻫاﺎﺳ ةاا 0

M a j i . , , V . £ . r e c e v r a d a n s te pla n b i e n d e

» ( ﺄﺋا

،.

ا؛ا ١١

؛ ؟ O o m . ^ e l l i n g l

؟؛ , de r e u s s i r ١٠٠

[ ﻢﻟا - ﻢﺳا

،[

ﺲﻫ،ا ne ااﺀ

£ ، ﺀ ' ااا

،' ﺎﻤﻫ،راا ه ( اذا

، , s s i o n s،؛e o m u

n e g o - ١٠ en r e n d o i t p a s’□

هﺀه€ﺀما ffaires eu؛،

f e l a t d e p l o r a b l e d e no s

ec la P r u s s e ) eåt d e t o u t e s l e s c o m

»؟

L e pl a n (n — . ﺎﻧاﺀ

؛ اﺎﻣ

>

c i a t i o n tr o p

”.

eoen،• d u I t o y

□ ٠ !«

٠١١ [ l i e n i le >[،،؛

m i s s i o n s e e l l e

t a t

^ «، ؛ I I o c n e g o t i u m s p e c t a t a u c t o ^ t a s , <]uam C o in . ^ e l l i n g l

ﺀر

م 6 ﺔﻫ . t y p i s e x p r e s s i t N o r d b e r g , ]. c. T . I I . p

(6)

ter® Regis ad eum p e rv en ire nt, Tonninga esset reddita, et ab h t i b n s oceupata. Periculum itaque Borussi® hinc nimis g rave e r a t , illinc Suecia neque supplementum prom is- sum trajicere poterat , nec jam principes Germani tradere C O -

pias de quibus mentio facta e s t , et denique c o m m o d a , ،٣ ® B oru ssi* redundare deberent, ominno incerta e r a n t , quae partim e x consensu ' ) Polonorum penderent, partim armis ipsius essent ex pugnanda. Ita qu idem hanc rem per «aliquod tempus Bo- russi® tradere V ellingk distu lit, ne, sublata spe S tettin um im - petrandi. R e x B orussi® , ٩٧ etiam tunc X X X millia hominum ؛ ad co ercendam Baniam vel ad bellandum contra Mosi-ovitam Suecis tribuere v o le b a t , ad partes hostium transiret. Tandem per Bar. G o e r z , tum Berolini versa ntem , leviorem quandam fecit harum reru،o m e n t io n e m , qua audita Rex ،•؛dens a i t , non ita stolida se m ente e ss e , ut tot et tanta pr®staret pro c o ،n - n،odis, ٩٧® denique ipse sibi suis viribus esset acquisiturus *)•

£ ،؛am Gallia, ٩٧® ad foedus inter Sueciam Borussiamque sua ope firmandum prona e r a t, tum a consilio destitit أ ). Gra- vissimum vero dam num temporis fuit, quod hoc modo inutile processit: quum spes, quam ex hac re Garolus su m serat, in caussa e ss e t, cur cessarent c ele r® negotiationes.

Interea fit pax Trajectina (m en se Martio MDCCXIII) et deditionis T o n n i n g ^ i ^ u n c i u s in Turciam ﻢﺳ ؛ا. ^tatim secuta est pax Tureorum cum Russia (m ense dunii e. a.) q،ium et Imperatorem met uerent Turei mox bello vacuum sibi ا،ه— s t e m , si ^Ioscovitam adgressi essen t, fu turum , et de e x e r - citu S uecano in Polonia obvio spes irrita esset. Sueci® ni-

١) Q u e m e o n s e ii s u m <١۴ أﺂﻣا،،ما .'؛ﺀ]>ا؛ﻦ r e c u s a v it R e x S t a i i i s l a u s . اﻣ ؛اإ R e g i s l i a r o t i ad S t a i i i s l . 4 d u t i i . . ا?اة

ة) L i t t . C o i n . V e l l i n g k ad M ii lt e r n 2 2 , ؟ A u g . , 9 S e p t . e. a.٤ 3) L i t t . B a r . S p a r r e a d C o m . Vc t t i ugt1 6؛ ل؛،ااا ؛آور e. a. $ t؛؛)»،t.

ا ا . ا

، ﺎ

ﻃ . T . V I I I . ١٠. 1 2 6 .

(7)

hil jam melius videbalur esse quam pax quoque impe-tranda, de ٩١١٠٦ agendum vel Trajecti vel Hamburgi se interprete p،'⁰- posuit Britannia, postquam Occidentem £ ٧٢٠٢® paca vera t, etiam Orientis bella com positura: aliter Pomeraniam Visma- riamque servari posse negavit. Quod consilium probandum diligentissime Legati S uecani commendarunt. R e x v e r o , c e - dendi nescius, ٨؛ te m p e sta te , ٩٧® cedere ٧٠١ m a x i m e suade- b a t , non ٢e ا•end٧m esse, quod Britannia pacis conciliatricem sese ob tru d at, e a m q u e , ante quam auxilio pro sta n d o meliorem se amicam ostenderit, eo nomine accipi non posse respondit أ ).

Cui auxilio p r o m i tte n d o s semper conatus quosdam rei per ٠٢- ficia ?estituend* contenderant so c ii, quum ،⁰، annorum bello opus esset ad Moscovitam e terris expugnatis repellendum, S ueci® autem milites, co m m e a tu s, pecunia ad hanc rem effi- ciendam d e e ss e n t, neque denique sociis ipsis post bellum diu - lurnum opes vigerent.

£ o d e m tem p o r e , quum ab hostibus jam urgeretu r S t e t - t i n u m , foedus de tradenda hac urbe c u sto d io Holsatic® et Brun- denburgic ® a Comite Vellingk initum erat. Quod R e x im pro -

؛

١٦٠٦٧، spe foetus, fore ut Saxonum c o p i o m o x m etu Tur- eoru m a Pomerania revocarentur.

£ t e n؛m R ex, ut antea dictum est, e x spe pendebat, quam ia propositis ad Roi-ussiam foetis et auxilio contra Poloniam T ureo- ٢٧٨١ posu erat, quorum opera ut restitueretur Rex Stanislaus,

' Turei enim, etiam post inilam pa-

c e m , (neque ea a n te , quam rata a Moscovitarum Imperatore esset, satis tuta erat,) ad fines regni exercitus suos ducere per- r e x e r u n t , ٨؛ Poloniam Regem Stanislaum reducturi. S tan is- laus huic exercitui intererat: ٠٧ Regi Carolus ٨؛ ؛ itinere sub- junxerat Cubicularium Törnschöld, data etiam eidem auctori-

ا

؛ا ا

ر ،. R e g i s a d L e g a t o s G y l l e n b o r g e t R a l ،n ،} u؛st , 8 J u l i i , e. a.

(8)

etiam

™ ١٥ ate eu m Chan© seu Principe Tartarorum a g e n d i* ,

oloniam proficiscendi. Sie}*

٨ mandat© c u m missis a Han؛ ©

u©dam res videbantur e s s e , hinc spe ab؟ discrimine ٨

rursus؛

Borussia p roveniente ,

٧٨١ e x e r c it u Turc©rrrm et negotiatione©

cu m s , pacem septemtrionalem؛؛٧٨٢٦

illinc exspectantibus s©c

a v e r a t ,؛

meridian® Eur©p® civitates T rapeti c©nc l؛

® ٩٧ , ه

، ا

؛

faci en dam .

Verum et ea spes denique fefellit. Mense August© ad uam Polonos regi Augusto potissimum؟finem v e r g e n t e , p©st favere apparuit. Rex Stanislaus subit© Benderam reverti a Tureis

« وأ

^ ؛$t؛

M©sc©v ٠

طﺎﺤﻣ

© م

Sueci® ferendi spes evanuit .

١٠٢٧٨١ T u r e i s , ©mnis auxilii؛

Bellum Tarcicum maximam ^tanislai restituendi spem a, ^tanisla© ipso ma -؛

l؛

c©ns ©,٨٠٧٠

e x s t in c t ٠٧٠

. d era t؛c©nd

In h©c quoque pacis . ا

؛ ﺀﻢﺟ؛ل x im e a uctore, inire B e x Car©lus

t. Hic, c©nsi -؛

nt^rp©su؛

a , Goerzius se؛t© ta l ٨

؛ u m , ut؛c©nsl؛

rationem ﺎﻗر

؛ مة ne cu m Rege August© pr© fundament؛©^ ©at؛l

descripserat pacis Su eci® cum omnibus hostibus faciend®, Baronem Fabrice. fs au tem زا[س , ™،

s u a d e م

1 R e g i تﺂﻣ

™ ٩٧٠

apud Regem summa gratia ٧٠٠

؛ ٩٧ quam vis adjuvantibus iis ,

l e b a n t , parum p rocessit, dum spes illa a Tureis erat. Re -

ﺎﻣ

< vers© autem ab exercitu jam Stanisla© atque primum per1 t e r a s , deinde ver© per Cubicularium T^irnschdld missum Regi

Turcia nunquam ipse vidit,) firmum sibi regni

؛ ٨ uem)؟ ©!©,Car

vix

^ ٩٧٠ um Carol© indicante, factum est u t؛abdicandi c©ns ,l؛

c r e d e r e s , Car©lus tandem victus c©ncederet, cum Rege ٨٧٠ gust© ea lege agendum e s s e , ut regnum p©l©ni® ille retine -

responso Regi ٨

ret. Perin vitu m se hanc rem c©ncessisse؛

a Rege August© c©mm©da remunerati ©-

® ٠٧ . أ( ait © Stanisla

dat i ، . ا?اة 8 S r p t ﺀ

؛ ا؛،،ﺀم ا(

(9)

nomine quaesiverit, jam videbimus et eadem fere in veniem us ,

؛$

٨

foedere cu m Borussia supra mem orato adipisci voluerat .

® ٩٧

E x his l e g i b u s ‘) regnum Poloni® occuparet R e x A u gu stu s ,

con cesso nomine Regio et jure succedendi post (Ilius mortem legitime efectum hunc Poloni

® ر Stanislao. P r * ،e r e a vero ٧١

R eg em esse, et ab Augusto et a comitiis Polonicis c o n v o c a n -

annum e x tri -

٨ dis agnosceret ur. CC milii.'، thalerorum ei؛

butis Regiis so lveren tu r et insuper € millia thalerorum, unde ٩٧٠- vel ؛ em b u rg؛b،r&

ة؛لاآ repararet damna bonorum. Sedem

partes

؛ ٩٧ vis alio loco Stanislaum posse eligere. P olo nis ,

Slanislai secuti erant, ut bona cum officiis, qu® antea eorum et

؛؛ ة fu issent, red derentur, vel si offimiutn idem uni e x alii cuid am Regi Augusto adl،«renti collatum e sset, ut inter eos de l،ac re am ice convenir et

.

Regi Augusto cum Moscovitis وا،ﻢﻟ

C ete rum foederi ,

com m odis Regis S ueci® c o n -

^ fu erit, c u iv i s , praesertim si ٩٧٠

trarium e s s e t , re nuncia lo, bellun( Moscovitis indiceret et if)SC 1 oloni® gerendum s،iaderel, donec ’ ٩٧٠٩٧٠

gereret et reipublic ®

cum sufficienti dam no ؛- provinciae amissae Sueci® essent restituta belli reparatione. Ad opes vero Mascovitarum minuen -

٢٧٨١

ue regno utile s i t , Ckraniam ju go eorum libe -؛؟

u ،r ل واا 0

, das

sui juris e s s e t , pro -

؛ aut ad Principatum ٩٧

، randam esse ٧

tegentib us Suecia et P olo nia, e rige retu r, aut coronte Polo -

Litliuania conju ngeretur .

nic® eodem modo ٩٧٠

e in de -؛؛(

c،؛]،

alio p اﺎﻫ

ﻮﻣ0

Ren، foederi cum Dania vel

icto ut renunciaret Rex Augustus. tr imentu m SueciaStatim ؛ et Ifoloni® Reges ؛R e g i, Suecia ؛ hoc foedere probato , Dania conjunutim d e n u n tia r e n t, pacem ei cum S u e c ia , restitutis vel Holsati® adem isset, esse intra ٥٠٢٠٨®

c؛

l،u

® omnibus ٩٧

S u c i l e e l te R o i Sl an is t a H S عﺀ

te R o i 8 ﺀراﺀالاأ C o n d i t i o n s a u * (

١

م

«*«

ا ا

،ﺀ ا ﺀ ٠١٠٢ R o i A u g u s t e

» ١١ au r e l a b t i s s c m e n t ■،،؛■■p o u r r o n t e o ne؟

. c

ا ،.

؛ا ،, c e،i؛

V i d e Appe>،<l . ا

؟ﺎﻣ S e p t . d e P o t o g n e ة

(10)

sex septimanas faciendam. Quae si tem pore statuto non fieret ,

copias R e x Augustus suas cum Suecanis conjungeret, ut R egem c o e r c e r e n t

.

؛ ٧ Dani® ad ejusmodi p acem

His denique legibus non solum sese passurum, deponi a Slanislao r e g n u m . R e x S u e c i* pollicetur, sed etiam fore ut

Augustum R eg em Poloni® agnosceret .

Videbatur desideriis, qu® amici Sueci® tamdiu fo v era n t ,

jam esse satisfactum, viaque qua ad foedus Borussicum patri

®

utilissimum perveniri p osset, patefacta. At qu® ita re quidem erant c o n c e ss a , modo tamen ipso quo agitabantur, sunt sub -

lata. Nam neque Borussi® neque alii cuivis civitati nec S u e -

ex tero Legatis ut l،®c consilia in n o tesceren t ,

٨

؛ ci® ipsius

Ho lsa lic®, a qua l،®c pax erat pro -

® ٨٧١ (.

R e x permisit

p o sita , men se sequenti etiam responsum e s t, R egem de a re adhuc deliberare velle

.)*

finibus ٨ N em in e sociorum conciliante vel etiam g n a r o؛ ,

Tur - ٨ Poloni® de hac re agi Rex jussit. Cui negotio quum؛

- cia plane aptum virum vix haberet, eundem quem supra ٨٠ m in a v im u s . Cubicularium Tfirnschhld auctoritate ad hanc rem

solum d e -

٨٠٨ tra ct andam munivit, p.i potestas data est”

liberationes et colloquia instituendi, sed etiam justam et se -

Regis Augusto ad ٣٥٨١

curam pacem concludendi cum eo،

l،o c opus perficiendum mitteret legato.” c® te ،-u m mandata pai-um temporis desiderabant ,

satis a m p la , quae quidem ٨٠٨

accepit. Regis Stanislai sententiam sciscitaturus, primo Ben -

rebus, quae ipsum et Magnates Po - ٨

deram adiret. Si quid؛

- t> tianc r e n i j n u n l i a؛؛V e l l i n •؛)؛

O c c u l t i s s i m e et B e g e i n s c i o C o n

( ١

- d e؛،

A u g u s t o s u ﺀن’اﺎﻣ

p o s s e t 0

ل

، ااا 0

ttc‘rn, orans u t si qu o،؛B a r o ]>l نا’آ

d e s i d e r i u m p a c i s t e s t a لألاة -

؛ لاا

، , ad l i t t e r a s B c g i Sueciae m i t t e n d a s ﺀﺀ،

. ة s ti tu ،'» m ess e. B i t t؛

r e l u r e t ti d et it e r se ii de 11، p r o m i t t e r e t pr a .

S c p t . e. a

t im e n o r a t lianc؛}، tia» ؛،

S i c e t i a m B a r o n e m F a k r i c e qu i c o n s i t i ﺀ(

s a t i s p a t e t , ﺀزا،ا

e s s e e x t i t t e r i s س

« ﺀﺎﻫا

، 1 p t a u e “ ﺀﺀ

(11)

lonos r e s p i c e r e n t, »liter statuere vellet Sta nisla us, !١٠٠ ei li - cere. De sententia ejus ad R e g e m Törnscliöld refe rret, neque ante responsum ab eo acceptu m ad ipsam rem a d g r e - dcretur. Interea v e r o , quoniam opera Chani Tartarorum c o n - ciliatrici R e x uti ve lle t, ad quem etiam a R ege A ugusto ali- quem vel missum vel mittendum esse ex spectabatu r, ad Cha- num se conferret. A ٩٧© primum interro gandum esse, quam operam Regibus Carolo et Stanislao Turcia praestare v e l- let; si resp ondisset, nullam operam ad restituendum S ta n i s - laum et ad fines deducendum R egem Sueciae ex sp ecta n d a m , quaesisset v e r o , num interprete vel Tureorum Imperatore vel Chano Tatarorum inter se et Regem A ugustum Carolus uti v e l l e t . R e g e m paci sem per addictum fuisse ut adfirmaret.

Tum si co ndit io nes pacis proponeret H anus, e x mandatis responderet. Si vero missus a R e g e A ugusto apud Ha- num versaretur, cum eo colloquia instituenda, sum mo tamen studio adb ib ito , ut R ex Augustus primus pacem petisse v id e - retur. Responso dem um a R eg e Carolo accep to ad rem a g e n - dam accederet. In qua postulanti Augusti legato quaedam remitterentur, ut e. g . , si Respublica Poloniae bellum Mosco- vitis inferendum nimis d etrecta ret, vel si bello Daniae indi- cen d o impedimenta gravia e ss en t, ut hae con ditiones remitti possent. Hoc ve^،'0 ٢١؛ foedus inserendum , u t, si cam pacem R e x Augustus violasset, leges foederis Altranstadtcnsis rursus o m nino valerent ') .

Reliquum e ra t, ut R ex Augustus de hoc nuntio misso certi or fieret, quod quidem insolito plane modo Carolus paullo post fieri jussit. Nam Cib. Baroni Friesendorir, ablegati S u e - cici m unere Berolini jam fu n g e n t i, mandatum e s t , ut per

ه T i m u r t a s c h،؛؛ M .

I n s l r u c l i o n f a r K a m m a r h e r r e n T ،}r n s c t

ا ر

. 1 7 1 3 .S e p t

(12)

هو

ubsci-iplo ^ o m . F le m epistolam minusculam uullu nomine-،؛

m i n g missam , ei indicare!. Regem Sueciae a voluntate pacis, sibi esse leslalus fuerat Augustus, ad conciliandam ejus ٩٧٠٦١٨

fines ftlolda ٨ -

؛ amicitiam motum e sse, quare si legatus ejus

viae prope urbem Choczim vel Sniatin se conferret, legatum Suecic um obviam ei fore. Interroganti Com. F lem m in g, num ess^, sed e،am epistolam scripserit Friesendorff, negandum ١١٠٧

tamen significandum, non temere nec sine consilio pacis seri -

ipsi ( F r i - ٨٧٨٦ verum si quaesiverit F le m in g , إ

ptam eam esse

talia testaretur, etiam n e g a n ٧١ -

sendorlfio) mandatum esset

Tantum quidem m e -

(.

dum sibi tale quid imperatum esse١

tuebat R e x , ne quis pacis anxium sese crederet ess e .

J.eges pacis, remissis quae privatim legato mandata me -

morabantur, parum a consiliis Regis A ugusti, quae paullo antea fuerant, abliorruisse videntur. Sed quam gravate Carolus haeo septimanae ااﺎﻫ

1 ااﺂﺜﺳ proposuerit, ex eo judicari potest, quod

praeterierunt, antequam iter adgressus sit legatus. Tum Cu -

bicularius T d r n s c h ^ d , spectatae integritatis vir sed ingenio ad Regem Stanislaum *(, ٦٢١٠

. forsitan ad haec negotia minus

consilio Caroli valde laetus, leviora quaedam in

؛ ٩٧ , p e r r e x i t

conditio nibus, quae ipsmn et Colonos spectabant, m utavit .

- ٨ Haec dum aguntur, cum civitatibus, quae se medias؛

l amplius se،؛l؛

terponere voluerant, omnia in suspenso sunt. N tannia versan --؛

Bi ٨

؛ Hollandia et ٨

؛ mandare posse legatis et

tibus R ex scrib it® ), quum Anglia tam incerto animo esset n e-

Rur. F r i e s c n d o r f l ‘ 1 4 O c t . t 7 l o. ٠١

» s؛

L i t t . R ،‘g ار

dc ﺀا ا

<)-؛

ا'،'.ﻢﺑا a d e

و'ااا

Iionnét lio m m c

،،

٧ M r T ö r n e s c h ö l d e s t

ﺀ(

٢٠٢ )' ٠٧

، ﺀأ ،<؛

c h e z te R ا

;،

لا

، a u t r e f o i s اة

€ ه ا

؛ ،(■(،■■}،:c

ة

؛ ا ا ا

;ا

;

* n v o i r

n'a a u c u n e e x p c r i c n c e j ا

؛

؛, ١٧ pas s er r i ،te هأا'ها

١٠ } <

لا c o n s e q u c n t)

C S - ﻢﺑ -.

م }- مذ

،؛

ما : ا

،ا

d e s

, ﺎ ﻣ

، ﻢﻳ ة، ح؛ ا ، ﺎ

! ﺗ ﺀ

؛؛

لاﺟاا

c e r l a i n e ، ١٠

»}

a ؛،

o n t r e eeta

. e. p. S 0 9 .

١ , p a g n o l e s et g r a v e s . F a t » r! ee

. 8 e t 2 9 O c t ﺂ

ad R ar . R a l m q u i s t et C oi n. O ^ t t e ^ b o r g .ﺋ ﺎ

ﻣ؛اا

ﺀ(

. 5 ا 1 7

(13)

que nis ها؛ف ؛ c iv i la t e assumtd qnidquam agere vellet. Imperatori operam suam quoque conciliat ricem offerenti responsum e s i .

Regem d o le r e , quod ea accipi non posset, quoniam Gallia etiam suam ob tu lis set, quae cum I i n ^ r a t o r i ^ o n s e n t i r e neq ui- ret ٠). Induciis laciendis Rex assensus e s t , sed tam s e r o , ul R u g i å j r c o c c u ^ t å e t e x ^ g n a t i o n e m Pomeraniae facilem red- d e n t e , eam hostes nollent Pieri.

Ita quid em duplex rerum series cernitur. Hinc socii et ceterae civita te s vias pacis aperuerunt suis e x consi liis, 1؛- lino Rex c u m Tureis primum ﺀعأ؛اﺀ deinde occultissime Regi Augusto co ndit io nes proposuit. Jam linis anni adventabat et duriora se m p e r fata patri® im m in ebant, q u u m , Fennia etiam am isså, com itia Holmi؛im eonvocarentui' et tertium aliquod pacis studium appareret. Nam et de universa pace ineunda, agendum censui، Senatus et Legatum ٨؛ Russiam mittendum

،(؛

٧ de pace ageret *). H®c vero omnia intercessione Regis cito sunt linita.

Jam ad pacem ؛ meridiana Furopa ab omnibus fere ٨ ventum e r a t , dum ؛ septem trione fortuna Suecicis armis ٨ gravio r facta animo.؟ hostium magis magisque a pace aliena- b at, socios ab ope ferenda. Ftenim Suecia quum eadem se m - per p ostula ret, neque civ ita ti bus, ٩٧® medias se interponere neque magis iis ٩٧® operam ad rem ipsius reficiendam adilibere volu issent, morem ullum g e r e r e t , factum est, ut occasionibus, ٩٧® arripiend® e r a n t, neglectis tempus nequidquam pr® te ri- ret. N e q u e , ٩٧٧٧١ sub finem anni MDGCXHI Imperator B ru nsvicen se concilium ad id indixis set, ut de pace a g e r e tu r , hoc magis a Suecia consilium acceptu m fuit,

ا

؛اأ ا

( . a d S e c r e t a r i u m S t i e r n h ö l : . i C D e e . e. .٠

مر Herfittet،،(* om I t i k s d a g e n i S t o c k t i o l m 1 7 1 4— ا7 1مآ, a f ﺀ . Af, لاا

أ ؛ ﺂ

ﻣﺎﻫاا , S v . A k a d . H a n d l . T . X X I I . ١٠ 2 7 4 .

(14)

S o c؛* autem civ itates, quibus ؛ ipse ardore rerum de ٨ Hispania actarum relaxata aliquantum erat negetiurum S u e c؛~

c c r u m c u r a , jam illis repesitis, haec rursus assumserunt. Dri- tannia, hinc a consilio pacis ٧ faciendae desistens, illinc c c n - ؛ cibationis viam ante omnia tentatura, quum operam interpo- nere v e ll e t, e a d e m , ٩٧«؛ Suecia ٨؛ pace R^svicensi c o m p o - nenda d ecla raverat, promittere v o lu it, a se quidem, si pax c onciliari non potuisset, fid em , quam dederat de auxilio «؛٢٢ - stando, nihilominus servatum iri. Hac potenti opera adhibita, ٩٧٧٨١ Gallia etiam benevola esset, concilio de pace instituto aliqua saltem ab armis cessatio speranda er a t, pr»؛sertim si R e x S u e c i ؛ ؛«٨ concilio e a d e m , «؛٩٧ jam Regi Augusto c o n - ce s s e r a t, profiteretur.

Ad rem ita agendam ١

)

R eg em sum mopere movere studuit Raro Mtillern. Q uum vero a R ege et ejus a d m؛>

nistro hujusmodi res deliberarentur, plerumque ita fiebat, ut Mtillern ea ٩٧«؛ proponenda hab eb at, litteris mandaret, qui- bus R e x observata ipse ؛ margine apposuit. ٨ Cujusmodi dis c e p ta tio n u m , quales ٨؛ Ilis occasionibus apud Regem institui sole b a n t, specimen memorabile de hac re compositum adhuc c o n se r v a tu r, ؛ quo summa fere continetur e o r u m , ٨ ٩٧«؛ de illo rerum statu cogitarentur. Die VII Aprilis MDCCXIV Miil- lern att u lit, pacem jamdiu Regi videri ante omnia qua؛rcndam;

irritis vero iis, ٩٨«؛ adhuc ad pacem componendam facta es- s e n t , e x tribus rebus qua؛ nam maxime p laceret, qu»؛i-it: pax c u m singulis hostibus a gen d a, an cum universis, an utraque via simul lentanda. I*r؛mum quamvis co m m oda magna ha- bere vid e r etu r, tamen ex secunda re sola cessationem arm o- r u m , qua Suecia ad rem militarem reficiendam et commercia

l a u e t i a m R e x S t a i ،i ,»؛

ا

؛ االا

،؛

1 id e m i m p e t r a n t iu m o p e r a m هد )،

٨ از

. a p p a r e t ا?ﺎﺛ

ad S t a n i s l . 2 3 Ret>r ؛ . ٠٢٠١

€ u t e x L i t t . R e g i s

(15)

يو

in ؛»

ر

،©

ااة

pace ¥ e s ،p i ،n l ؛

ولاﻮﺛ

، ٧ , r e s c i t

etn،؛

su spec،as esse: cu m singulis agendmn o p t a ،: ،andem e - bean(؛

c e s a d l،،'؛a؛l؛

cu m u niv ersis, si modo c onem fecit Miil -،؛

cipue m en؛£r؛(

،

l e r n , eamque i n d u c i n s ^ m proposuisse, nequidquam vero, quia

؛ ٩٧ , C au ،em R e x؛£

de pace simul agere ^uecia noluisse،.

H

am paci suo ex consilio faci -؛،

operam ab Anglia e، iiollandia d e d

gerrime ،u le r a ،, omnia recusa،: denique quod oblntum؛® ؛e n d a ab A nglia supra mem oravimus im pro ba،, d ic e n d o , Suecia m

؛ quid em suspec،am habendi

أ(.

sociis fu isse, ut nunc nobis essel

a،um؛،v؛

e، operae c ؛»

Hac spe rei com m uniter agend - sin gu los hostes concilian ٨

؛ *(, remo،a ؛»

so ciarum adhibend

1 2 D e m i t o c h a 7 e t ,

ااإﺄﻣاا

؛

>لا

،؛ااا 'اا )لا ['ﻢﻟةاااا’ا s ä t t e t fö r

١١١

© .

p . M

ﺀ(

١١١٦٨١١

؛©

٢٢٠٢٢ s r e g i s؛r v a t

،<؛€

٢٧١١١0

, 7 1 4 . C o m m e n t a r i u s،

؛،؛«

٨٢٢

Q u o

؛. -

ا

، ﺎﻣﺀ

، . ﻢﺧااﺀ،ا

١١

؛

q u ib u s t o t u s e st C a ™ ) u s , a s se r v a tu r

٨

؛

, s c r o t i s

a)،

١١

؛؛' ٦٢

، ،.

١١١١١

؛!

D e uu iv ers a » e g o t i a t i o x e

*.

٢٠١١١١٨٧ runi a ،i( (u a a،،'erre

€،

؛أﺎﻣا

؛ ١١٢

؛ ر

>ل

، ﺎﻫاا

؛،س ماا“اااا e؛،

s s ،ä » t؛m ١١١١١١٢٢

؛)اﺀ

<اا (ا

،؛؛«ا،ئ ٨١١١٠

’' *:

،؛٢

u t a n .؟}[)،e s t؛(،s t

،

؛ ٨١٢

« ١٢٢

؛؛،”

: ٢٦٢١٦ is m e » ،i o « e؛D e i،))tue ”.

ه

» ج©ج

اا

؛ ﻊﻣاأ 0

•:

لأا؛ا ■ ا

؛،

ااأاا

! اا

s ( i ،) e ، ١١١٢

؛ «}، ؛؛،;؟•'؛,s ه؛•

,

>

”.

ااةاا ') ا

؛ ي

’، ، اﺀما

!) oss م

؛’

فا;؛ااا m€(Ua،-e ا

، ا ) م

، ة

« الاﺀ

© , ﺀ

<

ﺀا

؛

؛ ٢ (؛،)©

r)،a);،»()e)'؛f

- ١١

؛ ١٠٦٢٢ ) e>،

ا

« اا

! ا

؛ ﺀ

>؛>(«

e , s i؛

SOS d e e ،a r a s؛)(

D i e t o , ] e g a t o s )،o st iu m

؛،- ﻪﻟ؛اﺎﺗ a f

،

١١١١١

«؛

tu ci a s!«)

•,

١١٦١١١١

؛،؛)

’.'

، ١٢٨ a t t b e h ö f v a a f s l å

؛©»

©«, ١١ ا

؛’

ا ( اا

€،

آ'واا at t b im lr a

؛؛’، ٢ , r a r n e

٩٧٠١١١ se g e s s i s s e ااا

, ٨١١٦١٠ ”.

I l o ،،a n ،t

؛ ٠١١١ b o t a t så väl

،(

، ٠٢ ا

؛ ا ا.اا 0

،؛

o e)،

، ١٦٢ ه

©«

ﺎﺗﺎﻣﺀا

”

s c r i p t i s , s e ١١١٦٨٧

؛©

٢٢٠٢٢ ااا ' ﺀا

،؛،•

،

؛« ٦١

،,،، ٢٢ ١١

؛

©؛

ﺎﻧ

، ا ) م '؛) ل،ا اادااا

؛ لآ)'ﺀ

- ا؛،اﺀﻪﻣاا än ١٨٢٢

؛ ha ٢ ﺢﺒﻫﺀ

؛€

ةا

؛ ﺀﺔﻣ

” : ﺀ (؛؛؛؛؛

ماا ' ا )(

دااا - ااا

،؛،

رﺂﻤﺳ ) fid ein

s -؛؛ , a e c s s i t

؛

m e se(،t(‘(،t

؛)،؛

m

؛

,٩٧ ١١٢٢٨

،؛

، q u e،،؛٠ P e r o r a n t e ،،e

”

،م ا؛ع

-

؛ ©٠٨١

b ؛

b e s v a r a ،] ،; V

اا

؛،

ل ) ﺀ

، €

” ٨١١

؛؛؛:

٢٠١٨٢٢٢١١٢٨ ،؛؛

١١٨١٢١١^٦٢

؛ ٢٢٠ c،em

’.

g sto■‘، a t t m Js ta؛»

«- ٢ o ،u m؛

e o m ! » e * e م*،مﺀﺖﻫ

eu m ﺀ

ا 0 ا ﺀز