MODERATIO Ν Ε PUBL,

B. D.

DiiTertatio

?ίο>

MODERATIO Ν Ε PUBL,

S CI Ρi Ο Ν _{ϊ S AFΚ} ICA NI

C O Μ Μ Ε Μ O R A B ILL

Quåra,

ϋϋφηβί Amplijp, Facultot. Philojopb.

In Regia AcecUm, UpfaL

Praefide

Celeberrimo Viro>

ρ Ε τ R o

Ii IV ΙΠ IV Llf *

Eloquent. PROFESS. Reg. & Ordinär.

Publica Ccitfiira Sukmittit

OLAUS REINHOLDSSOM

Co ne. Extr. Ord. Ped. Leg Ner. & Verm.

Vίrmelandus.

In Auditorio Caroi Maj, d. XVIII JuniiA. MDCCLXXli.

Η. A. M. S.

UPS A LI AE,

Typis Edmannjanis.

j·

S:7e R:je M:tis ΜΑΧΙΜΗ FIDEJ. VIRO,

LEG ION EM PER NERICIAM et VERMELANDIAM

DUCI SUFREMO >

Regii Ordinis et Ensiferorum EQUiTI Ac COMMENDATORI Splbndidissimo ,

COMITI ^AC DOMINO,

DOMINO

GABRIEL!

SPENS

MAEtENATl

SA CR UM.

BruksPatronen

Adel och Högaktad

Herr GEORG CAMITZ,

Min Qunflige Våigjbrare.

Den ^med ynneft ^Herr BruksPatronen och godhet, hvar¬ mig Händigt behagadt öfverhopa, för¬

binder mig till vördnadsfullafte år-

kånfla. Deila blad uppoffras der-

före Herr BruksPatron i ftörita

ödmjukhet, under trogen önikan

för Herr BruksPatrons och Defs förnäma vårdnads beifand i _ga iäll-

het af den, fom med fullkomlig

vördn ad framhärdar

Adel och Högaktad Herr Brukspatrons

od mjuka ft β tjenare

OLOF REINHOLDSSON.

Herr

Adel och Högaktad

MAGNUS EGELSTRÖM,

Min Hågtélikaåe Morbroder.

Alt _{ifrån JpMaße} ann har ?ηϊη hulda Morbroder

låtit mig rönet mer ån fa der Ii ^g godhet. Mitte hjen*

fior vpptifvas derföre af innerlig vördnad ^> och jag

ville _g jer η a, men kan icke ^, mot få många och flo¬

ra vålgjerningar, tillbår ligen betyga mit tackjamma

finne. Genom en huld Fader? tidiga frånfälle fick

initt hopp får framtiden ett b eårofveligt ut fe endet

men genom min hulda Morbroders oma vård bar det

åter quichnadt, och jag har under mina ftudjers id¬

kande arfarit ädelmodigare underfiådv ån mitt brin¬

nande hjerta kan med ord får klara. Denna lilla Aca-

iemifka Afhandling tillägnas i fiårfla ödmjukhet min

gunftiga Morbroder Π åfim får fl a frukten af all hafd

koftnad och omvårdnad t under trognafie böner flr

min gunftiga Morbrors befiåndiga väl. räknar jag,

får fiorfia beder och nöje att med all vördnad fram*

hårda♦

Mån Hogjtålikade Morbroders

Tjenarr

©LO® RELNHOLDS50N.

5· L

e&e _monemur, & qniciem faluberrime,

ut optima quseque ad imitandum nobis propcnamus. Hic enim vel maxime Hifrorrae fcopus eil, hxc prora & pup*

pis, ut, enarratis, bona fide _justoque

ordine, ^rerum vicibus & a&ionum evcntis, capiat

indc quüibet fibi fuacque reipublicas, quod imitt-

tur, quodque ^t ccu fcedum & noxium, vitet fum»

moperc. Licet autem librt, quibus tum antiquio·

ris _{T tum} propioris ad nos temporis, hominum

fefta isciplinarumque continentur, egregie cultarum, doeumentis, pleni finc mirabiliter faftorum qux ^ψ iß verae felicitatis via, fedulo calcanda, facem no-

Α _ι bis

41 ) 6 ( #

bis pracferre poffint; parum tarnen abeflr, quin Li-

vio, Scriptori populi Romani elegantiffimo, ad·

fentiamur, fua de civitace ingenue pro fitetui, qtiod

nuüa unquam respubiica bonis exemplis ditior fue·

rit> imprimis ^cum in illatn, fero admodum, avaritia

& luxuria immigraverint, contra maximus, & qui-

dem diutiflime, paupertati ac parfimonix honos fu-

erit. Sic intcr Heroas prifcse Mavortia; Gen tis in-

clicos magnum, haud ex vano nomen eft Vublius

Scipio Africanus confecutus, quem non tantum'fum·

mis effloruifle elogiis bellicis, fed pulcherrimis et-

jam domi infignem fuifie exceilenciis, annales, tino

veluti ore, confentiunt. Audiatur hsec de celebri-

tate noftri Scipionis gratulacio, quam poderis re-

li&am voluit Silius Icalicus, in defcriptione Belli

Punici fecundi, Libr. XVII ad finem:

Salve invitfe parens, non concefpure Quirino %

Laudibus, ac meritis non concejjure C φι i II o,

Nec vero, quum te memorat de ßirpe Deprum,

'

Pro lem Tarpeji mentitur Roma tonantis.

At vero, ob fingularem moderationem animi, dfgnis-

firnus eft idem ille, quem finguli, quotquoc eximiae hu-

jus laudis ihm ftudiofi ^, fequantur, ac velut exem¬

plar morum luculentifiimum , per omnem vitarfi.,

intueantur. Prseclara utique funt, qi\x de tahto

viro adtulic VALERIUS Maximus Lsbr. IV. Csp, I.

§. 6. ubi in refrenandis cupidicatibus quafitum pra>

ititerir.Scipio, nemo fine admiratione, nec bonus

quispiam, fine ardentiilimo imitandi itudio, legere erit. pot-

\ »T ( «S0i

J 7 V. ^s» v;

crit. Hsc, in quam, prsconia nobis anfam fubmi·

niftrabunt, Moderationem Publici Scipionis ita ^ex- pendcndi, ut prsciara haec virtus atque communi-

raci civili longc utiliilima ^, explanatius illuftrata, majorem in modum, percelebretur. Tibi ^itaque

B* L. hane noitram _operam, utut exilem, no η pror-

ius effe displiekuram, tum precamur, tum ccrco confidimus»

§. n.

Multo fuit honoriticentiilimum inter Romanos Scipionum nomeru Hoc PubL Cornelio prirnum

ideo fuiffe indkurn refert Macrobius> quod Pater»

cscus _, in Senatorn venticans, filio huic, velut ba-

culo feu Scipioni, fueric innixus. Plares vixifie Sei-

pioncs Roms ^, rerarn geitarum gloria reinigen tes ^,

ut nihil fupra, fafti ac monumenta varia ^, fatis me¬

moria prodiéerun\ Nos genealogiam gentrs, &

prsclara Scipiadum in rempublicam merita, conful-

to praecermitcimus; breviter tanturn ex VALERIO Ma-

ximo Lc. träd i t ur i, _{quam rarum} prsJuürequePubÜus

Scipio moderadonis ediderit fpecimen. Ita ^vero ille:

Maxima· ejus merita paribus cixes ornamentis dccora-

re conati fiint, Voluerunt Uli ßatuas in Comitioy

in Kojiris, in Curia, in ipja denique Jovis Opt. Max.

Celfa fonere. Voluerunt imajjnem ejus, triumphalt

ornatu indutam Capitolinis pulvinarihus applieare,

Voluerunt eicontinuo, _{per ornnes} vitannos, Confu-

fatum perpetuamque Diciaturam tribuere. Quorum

fihi null um, neque Plebißito, neque Senatuseonfulto ^?

decerni patiendo ^y pxne tantum in recu fandis hono-

J O \

ribus fe geßlt^ quantum goßerat in evterendis. P!u-

rima cerce P. Scipionis moderatiffimi apud alios quo-

que Hiftoricos comparenc decora; Ted ifta cranseri-

bere propoiita & magnopere urgens, brevitas non permittit: msxime cum moderawonis expUcandae ex

uno, quod adduximus, Au&ore fa tis commodam

habeamus occafionem.

§. III.

Moderationis vocabuium a modo derirandum

efle novimus; vox, quse inter alia auream , qnsrn

Horatius vocat, mediocritatem denotat, quod vei

notiifimus docec ejusdem veriiis:

Efl modus in rebus, funt csrti denique /Ines,

Quos ultra, citraque nequit conftfiere reämn.

Hinc modicum dicitur, quod ka fuis qua ii canceb

Iis concirietur, ut neque defe&u peccet, neque

nimia redundet copia; ^quo fenfu cibi qul modicus

fuerit j fibi r/iedicus3 utiliilirrio fåne ruonicu, pro-

clamari fölet* Pari ratione moderari rempublicam,

vel aliam quam demiim cunque focieratem,is vocitatur,

qui inter duos velut ieopulos ^, nimium & parurn ^,

incedendo, utrumque extremum de kat ^, idque

ßgit, ut ad Bnem confociationis ctinfla tendant o-

mniumque a&iones amice collineent, Éamq-ué ob

cauflamDeus, univerii hujus coeli terrsque fyde·

matk Moderator, jure audit, qui, ad legem infinite

fapiemke>res omnesmiinimasjmaximas.gaberne^cuo·

£tasque rerum viciiBtudines hominumque a&iones

&

H ) 9 ( II

Sc paffiones ira dirigit, ut, in diverfa licet abire, longius discrepare, ad confufionem _{properare, Cum-}

maque imis mifcere, pieraque nobis homuncuÜs ^vi¬

deaotur, admirabili _tarnen, Sc inopino dcpius cafu

optatam, refto quidem cramite, inveniant contingant-

que metam. Aurea _ergo ieguntur verba Ciceronis:

mundi åivina in homines eft moderatio. _Modera¬

tio porro nunc pro actione fumicur, a&umque mo-

derandi feu gubernandi fignificat; ^nunc habitum

notat cupiditates _atque a&iones ad normam divinas

legis, atque adeo ad icopum noftrae & aliorum fe- licitatis attemperandi; ficque virrucibus praftantifii·

rais adnumeratur, immo virtutis, generatim confi-

deratae, deeus eil ac ftabilimentum longe maximum«

§. IV.

Quam ^vero fit ha?c moderati virtus animi, per

ornncm hominum fortem necefTaria, facile ornnino commonftrari poteft, fi ad veram ejus indolem &

noftri fimul flatus emolumenta attentos advertimus oculos. Sive enim tum adverfa nobis fortuna lu-

£tandum eft; five favcntiori ejus fruimur auraffive publicis admoti curis acnegotiis, vivimus;five otiofam

anagis & tranquiilam privat! degimus ^aetatem: innu-

mera fane nobis feie objiciunt <nOmenta rerum _, quae

aequabilitatem mentis & temperatum agendi modum

ita fibi depofcunt ^{, ut} fine ifto adminiculo _faius

noftra & felicitas iarta te&aque fervari _nequeat. In adverfis patientia _opus eft, quas metum Sc triftitiam

moderatur, fpemque injicit melioris poft afpera con-

«9?· λ TD f. <åQ*

«3S» J iU

dftionis,.qnam div i na: parit recordatio; Providentia», ⁱⁿ

optimum cunöa perducemis exitunv Maxime ft

quis sdfligicur, juribusque fuis defendendis imparera

iefe deprehendic, men rem fubeat ülud Poet« : Nobile vmcendi _genus eft patientia:. vincH

Qui patitur. Si vis vJncere., difce pati.

Multum etjam ad forrunany iniquiorem moderate

ferendam adjnmenti confert rnodica bonorum ca·

ducorurn seftrnmtio, quam rerurn ctefpicientiam hu«

manarum pailim vocat Cicero. Res enim, quibus

nimium non ponirnus pretium nee avi de nimis coa- feörari folemns, nee amiÖas dolore acerbiusv At

que in hane rem veriiculus eornmendari meretur Spernere res mundi, fe jpernere, fp ^er nere nul¬

luni _r

Spernerefe fperni ^, quattmr 'ißa heant *)

"Neqoe enim opes maxims, neque honores amplis*

ffrni felicitacem _per fe nobis adiernnt;- fed änimüs

fua forte, qiiantumvis parvufa, modo tuta, conten-

tus. Reäe omnino Seneca : non qui multa pojju

det, fed\ qui paucis indiget, dives efi. Nomen cer-

te beati reERus _occupat, qui, dura licet prefFus pau·

pertate, muneribus tarnen Dei optimi fapienter u*

titur, _quam qui multas habet poirefliones, ipfumque

Crcefum vel divitiarom magnitudine vincit.

$.v:

*) Cjr. D?f PracL Mag. 'Job. Guß. Stenberg De

Kerum Defpieientia· Humanarum A;o rf j. Jub aujpiciis

JD. Prafidh babitai

% _γτ ( tPSb

J II \

§■ v..

Sed Ret minus in fecund is moderatio requiri-

fur, ut iia-bilis noilra fic St perennatura profperi-

tas. Nihil enim temerarium diuturaum eiTe potefl,

& phires fåne, ven tis nimiurn feeundisjn fyr t es Sc'

fco _{ρ u} los funt abrepti, quam q a os adver fa· dedic proeella prsecipitss. Difficilius omni no eil fortunant

fecundam, recle ac fapienxer ferne, qusm adverfam.

Cupiditates enim, malls dornte, _{in gyrum} rationis fäcilius redeunt: feliciöri autem fubievat» fucceflu,

öka petunt, frenumquc, baud raro, excutiunt.

Ardaum carte eil in magnis divitiis & honoribus

nolla re abuti, nullum deiptearui habere, nullius

intervertere jura r & qui voluptatibus indulgenf ni- fnioperead ohieia fihi aliisque prsftanda· in dies

rardi redduntur _atque inepti. Ca ve ramen c re das·, moderationem, in curfu rerum felici, nullam ad- hibefi _po lic: cum non tantum Scipionis, fed Sc alia

docere fofeant exempla, etjani heic viam virtuti non

prorius eiTe hiviam; Difficilia fanfc func, quae pul-

chra laudisque plena inveniunmr; & quamvis du-

rior heic _pugna (it ineunda, ^{eo tarnen illuftrior re*}

manet viöoriä , eoqoe dulciar rede- fabtorum confciemia. Majorem, judice Tullio, Casiari laudem*

sttulit moderatio meritis & placabilis in devi&os an£^

mus, quam multiplex ac fplendidiilimus^ in gentes

longe plurimas triumphus: adeo ut adfenfum facile inveniat Joh.BaptiilaMantuanus, qui togatam Kancy>

ut ka dicanv Sc dorne team ibrdtudineui cum fa»

S 2- ga-

fl ) *1 ( fl

gata illa & bellica contcndens,'hunc:in modurn ,-canic»

Fortior eß, qui fe, quam qui förtiffima vinat Mesnia) nec vir tus altius are pote/L

§.Vi.

Nec forte decebit homines, piariffi nis irritiaros facris, & exquifitKfima difcipiina initru&os, ii for-

tunae, moderatius ferenda,laude vi&i ab illis fuerint, qui, fpisfa falfe religionis involuti caiigine, mo-

rum prxeeptis non faiuberrimis obfequaiuur. Si e- riim horum animus, ^a liquidiori licet fonte alienus,

atque adeo pateraam, qua Deus res humanas diri- git[, curam non fatis re£te intelligens ^, prseclaros

tarnen in cupiditatibus compefcendis facere potuit

progreifus ; nonne meliora nos prseilare debemus, qui, fublimiori luce colluflrati, fortunam noflram

caeleftiifimo arbitrio difpenfari novimus., & fata ^no·

ftra, five gratiora fuerint, iive acerba, omnipoten-

ti illa temperari manu, quae facillime cun&a com-

mutare valet? Nihil certe ad faftum in profperis

rebus doraandum, nihil ad defperationem in qui-

busvis calamitatibus arcendam, plus effieit, quam ii cogitaveris, Deum, qui bona dederit, & triflbia

immiferit, fortem, quando & quomodo ipii vifum fuerit, fapientiffimo moderaturum

eife confilio nutuque plus ^quam

admirando.

S. D. Gr.

# · #