• No results found

GENT I LI UM

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "GENT I LI UM"

Copied!
44
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

. *

tw

DE

/*

GENT I LI UM

DIIS

TUTELA-

II1 B U S

Scu

GENIIS

DISSER.TATIO

Quam

Cum Suffragio Ampliffimi collcgii Philof*

in Illuilri Academia Upi'aiicnft

PRÄSIDE V1R0

Amftisßmoatque

Celeberrimo

Dn.

HEMMINGO

FORELIO

Poéf. Prof. Reg. & Ordin,

Audtt» Gußav.majoread diemi$\menf. Decemh

borisante merid. confvetis.

exarninandam fiftit

PETRUS R Y DHENIUS

V -GOTHUS,

UPSALIÄ,Typis KEYSERIANIS,

(2)

Reverenåsfimo Vtitn

ac DOM IN O,

Du.

PETRQ

RUD.

BECKIO, ,

S. S. Theol. Doä. Cetebefri-

nao, inclutae Dioecefeos Scar. Epifcopo eminentiffimo, Confiftorii ibidem Eccle«

fiaftici Prffifidi & Regii Gymnaüi Ephoro graviüimo,

Mecenati & ftatrono fubmijje

devcnerando.

Maxime (2(eV. atque Traclarif Vivo5

Dn. Mag. LAÜRENTIO

V ICTORiNO,

Ecclefiae Scarenf. Padori, adjacentiumque

Pfjcpofitofefloriirieritifliftio, Sc syncdrii gccle'fiafticiAd- ptimaiio, Patrono 5c Avunculq

pcrpetim fufpiciendo,

'Perquam 1(eV. atque Viro,

Dn.Mag. ERIC O OMOENIO,

PäftoriEccleiia:,quscDEO in colligitur, vicü narumqucPrcepofitodignifiimo, Pstrono magno

5c Avunculo optimo.

Tlur. 'PcVer. atque ,

Dn.M. SVEN. BIERCHENIO,

S.Thcol.inGymn, Scar,Left.dextcrrimoPaft:5cPrcep»

iflQißtofloljl digniffim©, Promotorijugitercolendo,

(3)

Summé Reverendo &

Ccleberrimo Vl%0,

Dn

JOHAN N I

91 ©>

Theologo eximio, Ecclefise,quae Orcbrogiae eft, Antiftiti

graviflimo.

Tatrono obferVanter colendo.

Tlur. %e\\ atque Trdclarif. Vtroy

Dn. Mag, ANDREA

R YOHH NI O,

Paft.& Praep. in gloO digniffimo , Parenti

quovis obfVrvaritise cultu 6c filiali amotc

ceternum profequendo.

Tl.Teerend,atqueTUclarif.Vtro*

Dn. Mag. MAGNO

St Thcol, in Cymn. Scai» Lpftori primario,Paft. 5c Prxp: in meritiflimo, Promotori

maxime colendo,

NEC NON

ReliquisPl.ReverendisClariffimisqueVIRISa

Vcncrand. Confift, Adfeflbribus aequiffimis 6cGyn*,

nafii Leftoribus fidcliffimis, Promotoribus,Pras*

ceptoribus 5cBenciaftoribusfufpicicndis,

(4)

PL atqtie Clariffimo

Mag. LAURENT IO

ODHELIO,

Hucuf4; Scholas Scar. Re&ori, nunc

vcro defignato Mathcmatum in Regro Gymnafio Le&ori LaudatHfimo,

fAutori (fr benef/iftori quovts honorc frojcqucndos

(PL atqueClarisfimo

Mag, JOANNI DALIN,

Confift, Scar, Secrctario adcuratifllmo, Gymnafiique Adjun&o folcr-

tiffimo,

TAutori dr bencfaftori flurlmum honorando.

(5)

Magnis Ma?cenatibus,

Patronis, Promotori- bus, Fautoribns & Be-

nefadtoribus.

17 Xiguumhunc ingenii

fuifoetum, in certum

pignm grati

maxims m

collatis be- fe neficiis,

cum

flagrantisfi-

ynis

ad pro

Deum

omnium

incolumitate fu- fpirils,

D.D.

D

Petrus RydheniüSc

A. & R,

(6)

Omatifßmo & Dotlifßmo, |

Dn. PETRO RYDHENIO,

De GENIIS publice difputaturo,

S, P. D.

QVod

gut modo

de Geniis credidere gentiles,

eontm,fed fapientes eti*m,nem»

non vul.

pe defpirinbui quibitsdam, qut ßnguhs ho*

minibusa natmtateperpettio adfint, eorumque aäio'

nes3 negotia & fata regant ac moderentur> fideA'

tuma cujusque hominis rationali, utquidam cenferunt

cruditt, accipiamus,um cquidcm m.ilefactum puta'

mus. Siver o non de forma hominis, qua cum cot•

poreunum caltftitiAt compofitum, fed deJpiriru quo-

damadßftente mtelligatur, ut Uli magis exiftim'.Jfe

videntur; quemadmodum rebus quibusddm alüs, ut»

pote oibibuscoeleßi'us aßrtsque fuas adfißere inteilt»

gentias, qua tßac tam Ordinate regerem , funtfas

huUti,neutiquum eß pröbandutn. Si vero geniuiti

ytm illam, & efficatinm anima in quo vis homine, wclmationem, aptitudinem,promtitudinemqiii ad res quasiunqucfeliciter apprehendendas & dtjudieandas,

infingulis homtnibus dtverjam, mterpretamur, qut

ingenium etiam dititui: nequ'efic quidem male fuum cutque gewinn inefie djeemus. Si veropratet

a, fpirttum quendam homini cuique adfißereinteL ' lexerint, qui ejus curamgerat,fata ejus ablionesqtte J ißigat) & wQdermr3 quem larem& tutelarem

peußi

(7)

Deum ethmci vocarunf, qut mortem quoque fata¬

lem cujusvisj quocunque modoprxnunciaret, utifen-

ftrunt gentiles, atque ex Etlmica fuperßitione velut

reltquia>, multi, pro dolor! ex vulgo Cbrißianorum

itiinm, fibique perfvaßm babent: nifi ex Divina

Rtvehtionede Angeln bonn, qut ad p'tos kommetch*

ftodiendot a Deofunt ordituti« vel de malis anget lit} qut cum malis bonimbus converfari amant, in- telligamus, omnino peivcrfam eam ejfe opinionent cenjnnus. Sententiatn autem am de bonis e*

\umfidi Geniis Ethnicomnfaptemes ex obfeuro quo-

doni rmore de vtßombus Angeli:isinVet. Teßamem

tfcSanäh Patrihs, Cr Moßfactis baußffe viden-

tur. Quod a. de Geniis quoque malis tradidere,

oxoßentit Diabolicis, impoßor Ute verfutisfi- fuperßuipfisidolotatris illußt. band dub'te ortgi- ginem traxit. Cum n. pravis ilforum aäiontbut &

tdoloUtnco fui cultu delcfietm, vercflmile eß ipfum ttonraro, permittente, vel alloquio, vel oßentis

variis feje Ulis manifeßaße* ut eos in /uperßitioni-

^ fms, malitque aämibus obßrmaret.

txoraculisDiabolicis vatiis,quorum etiamin S. Lite- ßt mentto, Jatis conßat. Eime ertus per- Verfus ille & fuperßitiojus geniorum, lariumjl

tutelarium deorum fw/r«f? pdß

Cfoiftiatnjmum apud ms introduclum aliquamdiu

manßt3 m ex wuifu exemphs conflai: & ut'mam

*dbnc tx animif vulgi prava ißxc opiriio penitus ej- Jet exßirpatal Sed hxc omnia, Tu Doftisfimc

xr#

(8)

RYDHENI, baud dub'te pluribus es perfecum,

& pro ingenti Tut dextejitaie egrcgie explicaßiii

Gratulorigitur tibi exmium ingemi Tut fcetumy&y

poiro progrejjuu m ftudtis Tutf c? inhoneßis conati•

bus cunäu fcTtataiem perpetuam) pr<tmi<tque tan•

dem Uboribus ßudiisque Tuis pulcemmts condign^

ex toto Animo cxoptol

- * ' - 1

Scribebam die 20. Novcmb.

An. MDCC*

Tui Studiofifllmus,

ERICUS AUR1V1LL1ÜS.

(9)

$. t.

||§P||E GentiliumDi-

m^gjnis Tutelaribus feu Gc-

lliJll^niis

quoniatn afturus

jtTm,

jävat hic primumexpeti- dcre quam vari a

fuerit

vete¬

tumfuper his opinio.

Quidani

eosintcr Deos fivc Dxmonas

teccnfuerunt. vid, Plutarch. de Placit. Philof, Cap. 8, itcm libr. dclfide& Ofiride, Ter- tull, Apolog, cap. 32,

Kefcitis

Genios Dtemoms dici. EtLaftant.

bb. 2. Cap, 14. Hi

fpiritus

Ge-

niorum nomen ftbi ajjumunt;

Sic

e-

A nim

(10)

2p

him Idtino fermoned*monas interpre-

tantur. Horatio autem dicitur

Genius lib. 2. Ep. 2. v. 187-

Deus natur* human*:

Seit GeniuSy natalecomes quitern- perat aßrum,

Natur* Deus human*.

Et Tibullo lib. 4. Eleg. 5.

Alb

finem: Deus natalis:

At tuy natalis, quoniam Deus o-

mnia fentis

Adnue.

AcVarro quidem (teflc D. Aa- gufcino de Civ. Dei

lib.

7. cap»

2. } Genios inter Deos feleclos

numerat^ fed Martianus Ca-

pella de nuptiisPhilologie

lib.

2.p.m.48- interMedioximosi

Et Seneca Ep^ 110, p. tn. 544*

(11)

3 SN

^

flehe Vtos nominat. A-

Iii per Genium

intellexere a-

y

niinam

unano:

corpori

Unde dixere

conjunäam

Genium

hu-

w

unå

gigni

nobiscum

>

ut vide¬

te eft apud

Cenforinum de die

natali Cap. 3.

Sic fumitur

f

cumdicimurindulgere

Genio PerC

Sat.y. v. iyi,

veleumdefraudare*

0.

Terent. Phorm. Afr. I. fc, 1,

s 10. Quid multa?

animum

cu)usque fuum

Genium dixere»

0,

Apul. de Deo Socratis p. m»

p.

4°l. Prudent. contra Sym-

3S

machum lib.

2. v. 579»

Auguft,

a-

de Civ, Dei lib.

7.

cap. 13, E

)# Hem

lib.

9* cap,

n. Eft item

cum Genius ponitur pro

ani.

, sua defunäi, Hinc

Servius in

le ,

A

2

Virg»

(12)

a QAjjå

4 JjpS^

Virg. /Eneid. 6f v, 745. Genios interpretatur månes. Imo ut Cen- forinu$ fcribit, éundem ejje Ge.

tiium ac larem, multi veteres memo, rid prodiderunt: in queis etiam Gra,.

wfe Fldccus in Itbrö, ^ Ce- farem de indigitamentis fcriptum re*

tillit,

Alii elementa; alii duo^

decim figria ccelefh'a nuncupa-

rnrrt Genios teft. Lil. Gyrald,

Hift. Deor. Syritag. 15.&LipC Phyfiolog. Stoic. lib. 1. cip.y.

Ceterumin tarttisfententiatum divortiis ut me expediam, &

dicam, quid hac fuper reifen-

tiam* ut alia ab ecclefia ad Géhtilitatem dimanarunt, ita Genios (quos ex orthodoka hoftra religions Angelos voca,

mus

(13)

f

mus vid.

Jofeph. Lucen. Poly-

maith, diflert. 30 ) effe pro.

videntiae divinae miniftros, at- que hominum adftites, igno.

tum illis non fuit. Quam- quam ( ut utåt verbis Camer.

Subcjf. Cent»2. cap. i4.)*fegf-

niis fkpevftitiofa Vetufias, depratata doSlrina cdefli, mira finxit, [mi¬

lis palpantibm in tenebris, qutbus

extgui radii lucis interdum emicantt

II,

Sed unde hic error? undc

h#c caecitas? ut nihil dicam de inftinftu Satan# a vcro ve- ri Numinis cultu hominem au- ferre femper

cupientis

,

verifi-

mile eft, cum

gentilcs Angc-

lorum

(14)

m 6 8H*

lorum minifterium ab eccle*

fia accepcrint, uti modo di¬

ctum eft, iis perperam cultum

divinum exhibere coepiile, tam propter natursefpiritualis prx- ftantiam, quam propterhomi-

num curam. Quippe contide-

rantcs magnam eorum

intelli*

gentiam, qua futura praevi- dent, Deosefieputabant, Ac*

ceffit etiamalterum, quodcq- v

ramhominum fuifie dixij cxi-

ftimantcs cnim mortales, Ge^

nios ejusmodi multam fui cu-

ram gcrere, ac proinde

vicif-

fim fuarum efle partium eos

religiofo cultu venerari ,utpo~

te ex quibus felicitas & fata

x

eujusque

penderent. Hinc, ut

pul-

(15)

m

pulcliernmé Prudentius contra

Sytnmachum

lib.

i, v. 197.

&

feqq.

Vt femel

obfedit gentilia peftora

patrum

Vanafuperftitiornon interruptacu-

cufrit

JEtaturn per mjllé

gradus,

tener

borruit beres Etcoluit)quicquid

febimet

venera-

bile cani

Monftrarunt

ataVi

\

Vuerorum in-

fantia primö

Errorem cum latle bibit\

5, III.

Genius autcm, ut loquitur

Cenforinus de die natali cap.

3. inde

diäus eft, fm quod, ut

genamur? curat j

five quod

una

gi-

qni-

(16)

^ 8 BJw

jjwVwr nobiscum; feve etiam

quod

nosgemtos fufcipit & tuetur, Nec

abhis abludunt > quaeLaberius

ait apud Nonium Marccllum

p.m. 1340: Genius generis noßri

parens: Et Aufuftius citante Fe.

fto lib, 7. p. m. 12 21. Geniuseß>

inquit, Deorumfilius & parens ho*

minum, ex quo homines gignuntur $

proptereaGenius mens nominatur, megenuit. Auguftinus quo, que de Civ. Dei üb.7. cap. 15:

Quid eft Genius ? De«* eß^qui pr*~

pofitus eft,de Wtfi habet omnium re-

rum gignendarum. Adeo å ge*

nendo Genii etymon deduci

autumatnus. Vulgatiffima enim

haec fententia : Genios å nata-

li die cuique aflignari. Idem

cenfet Empedocles apud Plu-

tarch»

(17)

9

tarch, de tranquillitate animi;

&Menandcr> cujusverfus, qui

varié leguntur, cxtant

apud

Clement, Alex,Strom. Üb.

a'stcivti åcufxw a*fy) ervfits-ct^et^ajh

EvSvg ymukvw(Jiv^efyuyot t5 ßits Vel ut alii legunt;

JiTzravTi JaifAcov cttfy) t&> yevofteva»

ÄVetvTOf £91 fiv^uyuyog^a ß'm.

Quem Menanderwhunc

Plato teft. Clement, Alex»

Strom. Üb. f. vocat 5 u-

ti & Hefiodus Op. & die.

Üb»

E v, 121, 122,

töiph Eiflri,<5iofftv/cite ßxhas9 Ec&ÄöijTrty&MiOijCpuÄcucBs JvqJcMcti/fyuiraiv*

Senec. Ep. IJO

ptdagogum,

Cenforinusde die nat. Cap.

tfßduum obferVatorem, Martianus Capella de nupt.

Philog. Üb.

B 2.p.

(18)

IO

cl. p, m, 48. proeflitem & tutelatoj

rmfidisfimumquegermanum appel-

lat, Undc etiam Ammianus Marcellinus üb. 21. p, m. it;8

ka loquitur : Et putabatur Ge-

mus quidam tutel* Jalutis appofitus

eum

reliquiffe

y mundo citius

dtgrejfu-

mm.

5. IV.

Genius,inquit Cenforinus de

die nat, cap. 3. zta nobis afftdum ohferVator appofitus efl, ut ne punclo quidem temporis longius

abfcedatj

Sed ab utero matris exceptos ad ex-

rem um Vit*diem comitetur. Add,

ctiam Pierii Hieroglyph. lib,5, cap. 5. Hinc Platonici Genio¬

tumminifterium pofnere in tu-

fela hominis, Sc

fingul-os fingu-

(19)

II P*

Iis apponi volucrunt. Adde-

bant etiam 3 eosdcm efle teftes

eorum, quaedicerentur ånobis,

vel etiam cogitarentur ; etiam

refti hortacorcs & monitorcsin dubiis 3 quemadfnodum de iis

pulchcrrimé differit Voffius de

Idol. Gent. lib. i. cap. 7. p

m. a8, Qua de re fic Apule- jusindeDeo Socratis^p.402*

403. Ex hac ergofublimiori T)*-

tnonum copia , ^Plato autumat

fingulis bominibus in Vita agenda

teftes & cnftodes fingulos addi-

tos, qui nemini conjpicui

femper

adfint3 arbitri omnium non modo a*

cioYum 3 Verum etiam cögitätorum,

At tibi vita edita remeandum efly

eundemillum, quinobispraditus

fuity

Uptare (0 trahere Vehiti cußodiam fuam

(20)

«8 i* Bfr*4

Judicium, /7//V m cd#-

yi dicenda adfiflere fiqua commen-

f/df«r5 redarguere: fi qua Vera di-

ß*f, ajfeVerare, prorjus illius tefii-

wo/Moferri fententiam. Un de fa-

lutare illudfubneäittponitum;

(Proinde Vos omnes , hane divi*

*mw Platonisfententiam me interpre-

fe aujcultatis, ifd animos Vefiros ad

qutfcunque vel agenda Vel meditanda formate, «ffciatis nihil omninoprdi- ftis cuftodihus nec inträ animum nec

foris ejfeJecreti, quin omnia curiofe

illeparticipet, ow/z/d vifat, owm/d/#-

telligaty in ipfis penitisfimis mentihus

Vice confcienti<e diverfetur. Socratis

dcindeexcmplum inhocGenio

colendofubdit his verbis fl/V, quem dico, prorjus cufios , fingularis pmfeSlus,domefiiwfpeculator,

indi-

(21)

'WflS ** ftw

Minus arhiter, infeparabilü teßisr

maloYum improbator, bonorum proba-

tor, ßriteanimadvertatur, feduloco- gnofcatur, religioje colatur, zta «£ <}

Socratc jußitia & bmocentia cultm eft, 02 rebus incertisprofpeFlor,

pramonitor, periculo/is tutator,?-

opitulator, 02

Jomniis, taw w , tum etiam fortäffe coram, cum

ufus

poßulat^ma¬

la averruncare, bonaprofperare. Et denique hsec verba habentur,

Socrates vir apprbne perfcblus hunc

DeumJuum cognovit &coluit. At.

quehsec fané in multis tnagnam

babent convenientiam cum eo>

quod Chriftiani docent, Deum

nobis dare Angelos cuftodes.

Hieronymus enim in

illud

Eu- angelii Matth.

18.

v. 10. An.

(22)

14 féK-

geli eorum vident faciem pa*

tris,fcribit;

Magna

divinitas a-

nimarum,ut unaqn^que habcat

abortunativicatis cuftodem fui,

Angelftni deputatnm. Imo Sc

ante örtum ex Tertuliiano: o,

mnem in utero fercndi, llruen*

dijfingendi paraturam aliqua utique poteftas, divina: volun- tatis miniftr^, moderatur.

§. V,

Veteres ( ut hocquoque ad-

dam e Plin. Hift.,Nat. lib. 2.

eap. 7.) Singuh ex femetipfis toti-

dem Deos faciebant^ Junones Genios-

que adoptando fibi. JeGenii qui-

dem virorum, Junones femi-

narnm erant; undeut per Ge¬

niumviri, fic perJunonem mu-

(23)

m *5 m

liéres orarevel jurare folebanti

De viro Tibull. hb- 4. Eleg,

5. v, 8.

Terque tuos octiloiyperGeniumque

rcgo.

Et Horat. lib. 1. Ep. 7. v. 94.

Quod te perGenmm^dextramque^

DeosqueSenates Objecto & obteßoti

Itetnque Seneca Ep. 12. jurat

perGenmm meutn (velut Lipfius mavult,Juum ) in nulla re cejjare

curam fuam. De muliere Tibul.

lus lib. 4. Eleg. 12, v. 15*

Heectibi fanchtu<eJunonis mari¬

na juro<

Colebatur autem Genius fia-

tali in primis die, atque inde

natalis Deus, uti ante didtum

exTibull, üb, 4,

Eleg-

5,Quan-

quam

(24)

^ *6

quam non tantum die natali $ fed aliis quoque diebus feftis

imo , quoties cuticulam cura-

bant; & vino quidem potiffi-

jiwm, utHoratius teftaturlib.

Ep* i. v, 143.

Tellurem porco, Siha\mm table piabant)

Floribus & vino gentum, memorem brevis <zvi.

A quå fententiånon abludit il-

lud PerfiiSat, 2.v. 3, Funde merum Genio,

Quid ? quod & Genio

funde-

banturungventa&fiores. Hinc

Tibull. lib# i.Eleg. 8, v. 49 &

feqq.

Huc adesj & centum tudos, niumque choreis

Concelebra. &multo

temporafunde

mero, iL

(25)

17

IBus é nitido flillent ungVenta ca-

piUo,

Etcapite &collo mollia Jertagerat*

Et idem lib. 4. Elcg. f. v, 9- Magne Geni,cape tbura

libens

,Vo¬

ta^*? faveto.

At hrc aliquis querere

poffctt

quid caufefuerit) quodmerum

Genio fundcre, quam hoftiam

immolare , maluerint veteres?

Ad hane quaeftionem pro

nobis

refpondentem habemus

Cenfb-

rinum de die natali cap.

Quodfcilieet, ut Varro teßatur

in

eo libro, cui titulm efi Atticus få eßde

numeris, Id morisinßitutique majores noßri tenuerunt, utcum die

natali

mu-

nus annale Genio foherent, manum a

Ctfde & fangvine abßinerent, ne

dieJf

C tjua

(26)

iS-

qua ipfi lucem accepijjent7 aliis deme- |

rent. Vid. quoque Alex. ac A- lex. Genial. Dier, lib. 2. cap.

22. p. m, 226. Quaraquam pofterioribus temporibus haud quaquan^id obfervatmn fuiffe

mulcis exemplis docere poflum, Namutaliapneteream omnium inftar fuppeditat Horatius lib.

4. Od 11. Phyllida ad Mocce-

natis natalem celebrandum in- , vitans.

^idet argento dornte: ara7 caflis

Vmüa Verbenis, avet immolato

Spargier agno.

5. VI,

Atque hic noninepté fefe of¬

fert expendendmn, quod in ta¬

bula CebetisdepingiturGenius,

qua

(27)

m i9 fp

qui vitse adftat,charram una ma¬

nu tcnensqua falutariamo-

nita legat) & altera quiddam

veluti monftrans. Mandat au«

tem ingredientibus, quid , ubi

in vitam venerint, f^ciendum

fit, & cui vise fe committerede.

beant,(i yelint effe falvi, Quod ipfum Stoicorum dogma eft a-

pud Epiäetum , qui fic alt:

Dens non curat; fed nihdominus cu-

utorem unicuique addiditfuum cujut-

que genium, & cußodiendiim eumß-

h commifit atque eum, qui mc con-

niveat aut dwmiat, quique decipi non

posfit. Ab aliis vero effingeba-

tur Genius puerili vel juvenili forma, Sc coronabatur platani

foliis, utpote arboris

genialis.

Ti-

(28)

^ lo p

Tibull, lib. 2. Eleg. 2, v, f, &

feqq.

Ipjefuos

ad/it

Genius Vifurus ho¬

noresy

Cmdecorent fanSlas mollia[er*

v ta com&s,

llliusepurodiflillenttemporanardo}

AtcpueJatur libo fity madeat-

que merq.

VifitUT quoque, tefte

Panciroll,

rerum metnorab, lib. 2. Tit.i»

p. mf 26» Romae etiarnnum

in G^nii effigiem eleganstetra-

ftichon, quod adfcribere non

piget.

Quis tu Ute puer ? Genius; Cui

dextera arift^

LtfVaUVas-Vertex curVepapa*

Verhabet? B*c

(29)

of<3 "yt &*>■!'*■

H(€C tria dona Deum, Cereris,

föacchiatquefoporis, Namque bis mortales, Yvitis&

Genio.

Interdum etiam pingebatur Ge¬

nius imagine ferpentis.

Heroi-

bus enim facer erat Draco, uti

Servius loqvitur ad Virgil. i£-

neid. Jib. y. v; 9$% Hinc

Perfius

Satyr. x# v. i ig,

Tinge duosangves;

facer

c

fl

locus^extra Meiite■

Quanquam hic Perfius videtur potiusagere de loci , quam

ho¬

minis Genio, de quo plura in fequentibus. In vetuftis non- nullis monetis Trajani & Adri-

ani aliorumque principum

Ge¬

nius

(30)

^ 22

niu^pateram dextra fupra aram

porricere,quajaraefletfertis or-

nata; Lseva vero manu pro-

penduluni flagellum , vel fimi.

le quid teuere videbatur. Sed

enim & in aliis Adriani infcri-

ptionibus talem cpigraphen eomperi GEN, P, R, hoc eft

Genio populi Romani , ubi i-

mago cernebatu.r hominis mili-

taris cum vefte ad cruris medium circumvoluta; dextera pateram in morem facrificantis

habebat ; Lseva cornucopias.

Sed proPrincipisarbitrio. Vide

Lil. Gyrald. Hift. Deor. Syn-

tag. iy\ p. m. 419. Add. T ho*

xnaC de donariis cap. 8.

J. VII,

Neque vero fingulis dunta-

taxat

(31)

#ts *3 IP

taxat hominibns fed regioni-

bus quoque & populis intcgris aflignabantur Genii. Nam>ut

Martianus Capella de nupt.

Philologie lib. 2. p.m, 48. lo- quitur; & populi Genio,cumgenera¬

lis pofcitur,fupplicant: Et Symach.

L.io.Ep. 61.Värnscuflodesurbihus

cunclis mens diVinadiflribuit. Ut am¬

in# nafcentibuS) Ita populis natalesGe-

{ nii diViduntur. Sic Arnobius lib.

I. CiVitatum Genios Sc Claud. Ep,

ad Severam v4 48. Genium regni dixerunt, Atquehunc Genium populo attributum vocaverunt

publicum, uti docet Ammia-

nus Marcellinus lib, 20. p4 m,

162. ubi ita fcribit : retuierat

imperator, perquietemaliquem vijum>

ut

(32)

H fr*

forman

Genius

publicus fölet: C ui

Romani templum exftruxerunt,

uti colligere eft non

folum

ex Ammiani Marcellini lib. 23. p.

m. 2^8? fed etiam ex Dion.

CaflT. lib. 47. p. m. 574 item-

que lib. fO. p.m. 483* Verum enimveroquod Symmachus unå

cum aliis

fuperftitiofis credide-

ritnon hominibus tantum,fed &

urbibusoriginis initiofiia å Par- cisfatadiciGeniosque affignari,

in eo fané å Prudentioifte delir#

religionis propugnator

Jhis

ver- fibus objurgatur, contra Sym-

mach. lib. 2. v. 574.

Jam primum5 qui

fit Genius

,

Vel

quiflatus tili Competat) ignoro: quid posfit,

unde oriatur.

Ite-

(33)

m 25 m

Iterum. v. 392.

At Ums hicUrbisGenius^dicas^o.

lo-, quando Ccepit adhuc par\>£ primum

fe

in-

fundere (I(om£e»

Atque alibi V. 369. &

feqq.

Fataliter urhem Sortitamy quonam Genioproprium

exigit *Vum.

CunStis nampopulis,fenmånibusm ditur)inquit,

Aut fatumjaut Genius, noflrarum

more animarum, QuccJub

difparili

fubeuntnol?acor~

poraforte.

Irno eö devenerunt fuperftitio-

nes gentiliti«, utftatuas,imagL

nes, pi&uras , & quaevis alia,

tanquam tutelaria numina, co-

D lue*

(34)

"rtÜ 26

luerint^ hisque fecunda vcl ad-

vcrfa ftta adfcripferint. Hu.

jusgerieris fuit Palladium Tro-

janorum, quo

(alvo,

invi&ipu- tabantur Trojani 5 ufque dum Ulyffes magna aftutia clam ab- .

ftulerit. Sic etiam Ancilia cu-

fiodire Romanorum imperium perhibebantur. Sed redeamus

illic undedigrefli Turnus, Habe¬

bantutique fibi perfvafumvete- rcs,urbisfelicitatemnec mutari,

ntc expugnari pofle, nifi Geni¬

us evocaretur, Scquod Temel di-

öum indi&um quafi eflet, Qua-

propter etiam in urbium obfi- dione, ne Stopazei* viderentur, åntequam machinas ullas muris admoverent, conceptxs carmi-

nibus

(35)

^ *7 i**4

nibus Deostutelaresmitigarc Sc

evocarc folebant, quemadmo-

dum id annotarunt Servius &

Germanus ad Virg. JEn. 1„ 2»v.

I?1'

Excejjereomnes adytts^arisqjreli&is

T>i, quibus imperium hoc fleterat.

Evocationis verocarminaex Li- vio, Macrobio & Plinio recitat

Briffonius de formul. lib. i. p#

in. 62. 64.

§. VIII.

Denique in tantum auöa

fu-

perfiitiofa antiquitas, ut colo-

niis, municipiis, pagis, dccuriisj

cohortibus, lucis,fontibus ?hor-

reis, imo quibusvis locis (u£

infcriptiones paffim oftendunt,

tefte etiam Thomaf. de dona- riis cap. 8J fuos

adfcripferint

(36)

»

Genios. De loci genio Vi'rg.

^neid. lib.'jvv. 95.

Inceytmgemumne

lociyfamtdumm

parentis EJfeptitet.

Et üb. 7. v. 1 36.

- -

Geniumq}loci^pvimlf Deorum

Tellurem, TSLymphasquej & adhuc u

gnotaprecatur

Flümina.

Sic Cadmns in Bocotiam ve-

niens promorefuperfticiofo ter-

ram exofculatu.s Deos topicos falutat, geniosquc loci

religio-

fe invocat atque adorat, uti de

illo canitNafo Metamorph.üb.

5. Fab. 1. v. 24.

fperegriruequeofcula terr£

? Figtt; & ignotos montes agrosque falutat.

Sane

(37)

m 29

Sane longutn föret jre per fin¬

gula. ^dibusquidemveterum

fuperftitioneduos fuiffe

tutela-

res indicat falfé D. Auguft. de

Civ, Dei lib. 4. cap. 8. Unus- quisque ( nifi forte cum Ludov,

Viv. legere mavis, unumquisque)

domuiju# ponit ofiiarium, & quia ho-

mo efi1 omnino fufficit. Tres T>eos

i pofuerunt, Foradum fonhm^ Car-

deam cardini^ Limentinum limini; i->

ta non poterat Forculm fimul.

föres

&

cardinem limenque ferVare. Atque

hucfaciunt, qux contra Sym-

machum edidit Prudeotjus lib.

2. v. 444. & feqq.

Quamquam curGenium

ßom# mihi

fingitis unum?

Cum porris>domibus>

tbermisyfiabu«

Iisfolearis 4fi■

(38)

30 ^

Jsfignarefuos Genios ? perque #- membra-

Urbis,perque locosyGeniorummlU

Ila multa

Fingere, nepropria Vacet angulus

uHusab nmbraf

$. IX.

Quod Genios exagitat Pru-

dentius contra Symmachum, re&é, ut opinor, &" pié facit:

Imprudenter 8c infcite, ne di- [

cam impié , faceret, fi huma¬

narum rerumadminiftrationem

aliquam å Deo Ter. Opt.Max.

fpiritibus & Angelis coeleftibus

effe conceffam pernegaret. Nam

8c fingulis hominibus; & popu- Iis quoque ac gentibus divina pfficia, ut Tertullianus loqui-

tur?

(39)

51 S&bg

j1

tur,immortalesvidelicetac bea-

tos Angelos, tänquam

cuftodes

attributos atque addi&os pro-

fitebitut, qui facrasdelibarit li-

teras. Vid. Jofeph. Lucenf. Po- lymath. diff. 50. Atquehoci- pfum firmarc vidcntur Exod.

14.19. Dan. lo.13* Act.

Apoft.

12, 16. itemque Bafiliusin Pf;

48, Hilarius in Pfalm. 153,

Hieronymus in Matth.cap. 18»

aliique. Nempe hi funt

bo-

ni

Ärtgeli,

qui pro nobis

fe

op- ponunt malis, nos circutneun- tibus, ut fallant. Quare, ut e.

gregié monét Camcrar.

Subcif.

Cent. 2. cap. 17. curet nmsquis-

queJedulo, ne repetlat impietate jun Angelum pr<ejentem &

auxiliantem

atque

(40)

#Ǥ 31 pW atijue paratum proadeo

fe

Ut enimfcetentiaatquefcetida & im-

puracanciafugiunt apicuU: Sic An¬

gehea caterlta abfeedere Jolet a libidu

nofa ac petulante & turpi hominum

Vita, Et quemadmodumnulluni

dubium eft, quin Hierofolymi-

tani templi, ut fic dicam, An- geli tutelaresfuerint, qui,cum

inftaret excidium & templi &

ingratas urbis, hane ex adytoi^

plo, Dei fummijuffu

,fubitam

edidere vocem ; migremus hinc4 Vid, Voff. Idol. Gent. cap. 7.

Ita

Felix quicunque dolore

Alterius difcatpojfe carere

fuo.

Ut canit Tibull. lib, 3. Ekg.

6. v. 44.

Ac

(41)

m M

Ac projndecaveamus,ne vitiis

noftris å nobis removeamus

lanäos

Angelos,

fed potius vL

t& integritate& calidisfimis ad

Deum precibus id agamus, ut

cum alias, tum hoc potiflimum téporc, quoomniä ardentiffimo

bellorumitrepitu quail flagrant,

forriflimi illi aeterni Numinis fniniftti excubias tefteaftt pro

nobis, pro patria, & in pri-

mis pro C ARÖ-

LO XII.

Qui Verticis uncli

Aufpicio tenet imperium ditionis

ä\>it£. -f-

t ]oan. Boch. in Tßlm* 28»

Soli Deo Gloria»

(42)

Extmio JuVem

Dn, PETRO RYDHENICh

Amico & Populär! honorando De diis tcjteläribus gent\

do&e dlfierenti,

Aetyp# TBijg trwyftjs

,7'

oo

éäcaKctg

(piÅTctTg, feiypa

Tr,5 Trqwxrittyvj croi xtktXifxet Juqcltpégei,

AiXTct ©g«, iyy Jsktcp ftaÅoog Qgovéxtri, TU Xircrcu,

Xijftct (pvrjg ayctSrjg Ts-ctyxcttXov vcovt

Ev%ofia,ixv ug <roiye ©sog sre^Tzrutjct ti3&v\

QXßov 7 £U7v%iit/f t\ t clÜXclzrofX,

Haec^e animoprolixiori,quam

vena applaudere ftuduir,

JOACH» Hafenmülkr»

(43)

Juveni Literattßtmo

Dn. PETRO RYDHENIO,

Populari & amico fuo fvaviflßmo De Diis Tutelaribus Gentiliutn

egregie difputaturo!

SApientia

immerito.

fummo

Etenim^

paratur

ut quodquepra»

Labore, Nec

ßantijßmum; ita multitvtgßitis^ma-

ximisque comparatur Laboribus. Ecquid

autem virtute, ecquid gloria, ecquid e- ruditionepraßabtIitu 1 Novimm quanta

cur&, lucubrationes,fludia fuere ipßCi-

ceroni adfapientiam parandam, ut d Ii.

teris nullum auf commodum, 40*

unquam tpfum abßraxerwt,autvoluptas avocarit, 4«/ deniquejomnw retardariL

!Tale praclarißimum habemm exemplumy

Oratoris Longepraftantißftmi Vemoßbe-

#«■, ^0/ #0» ingeniofeliXy Labore &

tndußria fummusevafit Orator, Sictu

K^dmice3 virtutibm jam & eruditione ornatifftme,te quoqtteßrenuum bonarum literarum militem oßendifti, animum tibi adfuißfe difcendi cupidum9 & cona-

m

References

Related documents

Dicotyledoneas ut 1: 2, 28, in occidentali vero Maeleri regione ut 1: 3, 38, quae quidem ratio magis etiam. ab ea ratione discrepat, quam, si universam

Omni a vero, quae dynamice tfficiunrur, et ita quidem orouia efficiuntur, in materia etiam per for-. marum

licet haee res adeo magni fit pondens, ut ex ea toti o- rationi plurimimi accedere foleat lucis, gratiac atque jucunditatis, quemadmodum loquitur Plinius, tarnen prsfervido

nim ideas folum antea habitas, ope imaginationis, producimus, fed &amp;, quod omnino ad ampliorem &amp;. fplendidiorem intelleäus noftri lucem

Pauli et Jacobi dissimiies, sed etiam modi, quibus illae expfimuntur, partes sunt necessariae, quae, cogitatione quidem distinetae, re autem vera conjunctissimae, totam et

[r]

fieret» Ne vero Planetis» qui a lucis origino magis funt renaoti, neceflari-.

derent, quam teftimonia, quibus hujus noftrae antiquitatem, dignitatem, am-. plitudinem imo &amp; bonitatem