HAGBERG II

RATIONEN SACRIFICII ET SACERDOTII SANCTISSIMI SALVATORIS

AD NORMAM FIDEI CHRISTIANAE EXPLICATÜRA D1SSERTATIO

cujus parte»! quartam

ex speciali sacrae regiae majestatis gratia

ε τ

venia max. ven. facült. theologiae upsal.

P. P.

mag.

FRED Κ ICHS Τ II Ε OD. HAGBERG

8. s. theologiae candida?es. sedermanno-nericius. stip. palhb.

et

MATTHIAS ADOLPHUS _LINDBLAD

, südermanno-nericiüs.

in auditorso écclesiastico die xxvi apr. mdcccli.^·

ii. ρ. m. s.

upsaliae

rxcüdebat reg. acai). typoguaphus.

MDCCCLI.

I

25

PARS POSTERIOR.

Christologia.

Sectio Prima.

De Ev angetio et (le

Reconciliatore.

Κα&ως εξελεξατο ημάς εν αυτοί (Χριςω) ^προ

καταβολής κόςμα,

ίιναι ημάς αγίας και

άμο'ιμας

/ * ^ 5 5 t

κατενωπιον uvx& er ηγαπη.

Epbes. i: 4.

0'τε δε ηλϋη το

πλήρωμα

τα Χρόνο, εξαπέςειλεν

ό Θεός

τον

νϊον άυτα, γετόμενονεκ

γυναικός,

γενόμενον

ίπό νόμο

ν.

Galat. 4: 4.

§. XIII.

De

Evangelio.

Amoris intima cotnmunio et

communicaiio

cum

Deo sanclo

el misericordc et fuit et est, ut in

priore parte ostendimus, ho-

mini aelernum proposita,

id quod

e

dono imaginis Dei ^emana-

vit. Quapropter sine amore

Dei ^nec homini quies contingil nec

justus et bonus esse

potest. Sed inier Deum et hominem exstitit

inexsuperabile, ut

videtur, obstaculum muluo illi amori propter

peccatum vel

tnalurn. Ab inilio illud

^—

ut iidem ostendimus ^—

in mundo non erat, propterea

quod Deus creare et instiluere non

4

polerat id, quod praeeepto ipsius et ordini contrarium esset.

Sola hominis culpa malutn in tnunduin inlravit. Quoniamque

amor Dei ^cum sanctitate ejus intime est conjunctus, apparuit,

quam est amor divinus boni cujusque studiosus, tam esSe sancti-

tatem divinam malo cuique adversanlem. Judicium igilur de lap-

sis, qui fructu vetilo vescehantur, staliin ad effeclum est et exse- cutionetn perductum, id quod crealor ipse eos admonuerat, de- nuntiando, ut quocumque die illo vescerenlur, moriendum iis

esset.

Sed quia Deus amor ipse est et hominem ad imaginem sui

creaverat, non potuit euin aeternae morti cledere, _{quin praelerea}

mira illa gratiå hominis periculum faeeret, quam ei offerebat, ^eo quod ejus salvandi causa misit unicum Filium, id est,Verhum, quod in initio erat apud Deuin et ipse Deus est. Idem DeusDei,

idem in tempore exorta Lux aeternae lueis, per quam omniacre-

ala sunt, munduin in peccala delapsum redemlurus erat. Divini-

tas erat in terras deseensura et humana natura peceato repugnans

omnern lenebrarum potentiam superatura. Haec gratia Dei re—

conciliatrix jam se oslendebat ipso judicio, quod severissimum

tum pronuntiabat, quum ab homino decepto ad fraudatorem con-

versus dixit: _fty-H jTjSnT Γ-/1 Γ?.11

Dubitari ^non (Gen. 3: 15.) ;ηβ? ISS/llBF ιΓΝΊ

potest, quin boc loco ^«semen feminae« designet hominem univer¬

sum, qui lapsu in sempiternum peecati ejusque auctoris pericu¬

lum sese subjecerit. Quamquam igilur prior hujus denuntiationis diyinae pars pertinet ad hominis cum peceato ineundam pugnam, tarnen posterior, in qua illud dicitur, «seinen feminae esse caput serpentis elisurum«, vel potentiam mali ipsamque ejus originem

repressurum, non potest intelligi de solo homine, sed de illo e femina nato, qui idem filius Dei est. Poslquam Protevangeliutn

illud saepe repetitum est, cum Abrahamo eoque, cujus ipse auc- tor faclus est, populo ^verum Deus iηi it gratiae foedus, _quum

illi daret promtssionem, «in ejus semine omnes terrarum gentesfor—

tunatos före*. Hane promissioncm ^non pertinuisse ad Israelem

27

solum, sed ad omnes terrarum populos vcl ad (olmn hominutn

genus pertinuisse, id deelaranl quutn ipsa verba, quibus data

et idemtidem renovata est, tum ipsa terra, cujus possessio erat alia quaedam promissi pars, quo Dens populuin illurn ante alios insignivit. Ejusmodi situs est, in tnedio turn nolo terrarum or-

be, ut nullus alius locus posset magis esse ei consilio idoneus,

ut inde ad omnes lerras propagaretur veri Dei eognitio laetusque

nuntius de mundi servatore, per quem omnibus terrarum populis

potestas esset cum Deo in graliam redeundi.

Profecto Historia de populo Israelilico omnibus gentibus,

qnocumque tempore et quacumque in terra vivunt, speculi instar

est. Quamquam a proposita quaestione non alienutn esset oslen- dere, quemadmodum in omnibus bujus populi casibus misericor—

dia Dei aeque ac justitia se manifestaverit, tarnen hoc non pati-

unlur angusli, quibus haec dispulatio circumscripta est, termi-

ni. Hoc solum, quod potissimum declarat, quomodo Deus in

boc populo medium quo mundura cum se ipso reconciliatura vel- let, pararet, tenebimus. Nimirum ad hoc ipsum, ut supra jam diximus, spectabat ille, quem Moses instituebat, cultus sacrifica- lis, in quo id praecipue sacriiieium memorabile est, quod semcl

in anno magno illo reconciliationis die Sacerdos ^summusperagebat

tum, quutn primum in templo sacrificabat et deinde in adylo pro universo Israelis populo precabalur. Non solum ipsius sacriji- eium, verum etiam ipse hao precatione manifesto praemonstravit Christum, germanum illum Sacerdotein summutn, qui ipse pecca- tis liber pro loto hominum genere erat suum ipsius sanguinem

sacrifieaturus et in adyto apud patrein suum coelestera pro uni¬

verso, quod redempsit, genere humano intercedit. Quatnobrem jam in Teslamento ^vetere, quod novi quasi vestibulum quoddam

est, Deus non solum providentia sua paravit, verum etiam signis

et typis adumbravit reconciliationem, quae per futurum servato»

rem futura erat.

Quod idem Prophetaef alius alio magis perspicue, prenui*-

tiaverant. Fuerit sane ipsis Je illa ^re obscura tantum parumque explieala aut certe

inchoala

cognilio; lamen non

illornm opinione

persuasio nostra nililur,

sed

ea sententia, ^quam

Deutn ipsum in-

venimus voluisse subjectam verbis, quae «saneti illi viri divino ipsius spiriLu aillali« pronuritiarunt. Ac

valicinium, in hoe

gentre gravissimum, sine dubio

illud

esl,

quod eontinetur in Esaiae

ca- pite Lill, ubi ^non

solum

Passio et Mors

Christi, pariler

atque

Exaltatio ejus praedicta sunt, sed etiam doctrina

reconciliationis

disertis verbis proposita est. Eliatn in

alio.

non minus memora- bili Danielis valicinio, 19: 24—27) quod testimonii loco Jesus ipse aftert el quod quum argumenlo, tum tempore,

quod

eom- pieetilur. sutnmum quasi

fasligium oblinet,

ex quo uno

adspeelu

possis universam

reveiationeiri

eontueii, reperimus

lieconciliatio-

nem, quam morte sua Salvator exspectatus peracturus erat,

discr-

tissimis verbis pronunliatann Ad haee testimonia,

quibus

probe-

tur, lapsi hominis reeoneiliationem cum

Deo ja

pri a

Prophelis

ita intelleclam fuisse, ut non hominis quoddam, sed Dei ^opus

esset, eliamnunc plura addi possunt, velut Jes. 43: 22—2i>.

Sed Vaticinia et Typi ^{non potuerunt} nisi obseure

significare

ea, quae tempore

demuin

peraclo in

lucem,

tamquam

verilas

mani-

festa, prodilura erant.

Jatn quum venisset Ille, qui venturus erat, et Johannes,

ultimus exspeclationis Yeteris Testamenli inlerpres, suis diseipu-

]is esset promissum regni divini regem

demonslralurus,

exclama-

vit: "ίδε υ αμνός τ8 Ösa ό άίρων την άμαριlav ιέ κόςμΰ· His

verbis eonlinenlur eae veritates, _quas paragraphis proximis expli-

care conabimur.

§. XIV.

De ratione

Evangelii.

Quae inier Deum et inundum intercedit repugnantia, ex.

qua effectum est, ut amor sanctus et

egoismue

non sanctus

inter

29

se contraria sirit, ea hac solum ratione lolli poterat, ut genus humanum perfectum

sacrificium, id

est, non

hane aut illam

ex hujus mundi rebus,

sed

ipsum

principium i]lud. retardans ofifer-

ret. In hoc illud inest, ut homirii esset ex illo peccaminoso τω Έgo moriendum et

obedientia absoluta ad Deura reverlenduni.

Sed boc ipsum sacrificium

bouio

ipse per se

olfere noft

potest. Nam

nisi in conjunctione

cum

Deo et origine

ex

gratia di-

vina non valet bumana 1ibert^as boc sacrificium edere vel vere

bo-

r.um oiFerre. Alqui hoc ipsum peeealum est,

illam cunjun'cljo-

nem sublalam esse, libcilaicm humanam esse libtrlalcm

quandam

gratia carentern, eliara

Optimum quodque

opus

buRtanum esse

opus legis, cx aeterno

amoris fönte baud derivslum. Quamobrem

antiqua omnia

sacrificia

neque

satis

erant nec

conscientiam purum

redclere poterant.

(Hehr. 9.) Absoluta devotio animi deerat

prop-

lera quod Jibertas a

divina

sua

origine

erat

sejuneta

nec

semet

ipsaen devovere polerat.

Si perfectum sacrificium peragendum

erat, duae ^res sunt, quibus

satisfaciendum

est — at genus

bo-

minum peccalricium

id efficere nequit.

^—

Necesse est enim quum

borno amplissima

quadam libertatis actione ipse

per se

explicatio-

nem peccaminosam commulet novamque

in

amore,

obedientia,

justitia explicationem

ineipiat,

tum veio

baec libertatis humanae

actio sit summae gratiae actio, ipsius Dci

actio in mundo

pecca¬

minoso. Ilaec aulern postulalio niisquam

solula

est,

nisi in Evan-

gelio, cujus baec summa est:

Θίίς 'ijr ii> Χοιστω, κόςμον καταλ-

λΰοσων Ιαντω. ^2 Cor. 5':

i 9.)

§. XV.

EvaiKjeUi

ρ c

radio.

Ex aeterno amoris misericordis Dei decrelum et volunlas

ad id speelavit, ut genus bumanum

lapsum in societalcrn Divi-

nilalis reeiperelur. Hoc decrelum «in

omniurn

lerraruui gentium

salutem« peraclum fore,

promittebalur,

ut supra

diximus,

genli

Abrahami, _quae ut veteris Foederis populus oh id ipsum legis castigationi subjieiebatnr, nt engnitione peecati et hominis^cum Deo

dissensionis exeilaret exeitatumqne servaret desideriutn Reooneilia-

toris ideoque prophetice ejus advenlum praefbrmaret, qui tum',

quum erat genus humanum miserrima rnorum depravalione obru-

tum, reeoncilians eveniebat totique mundo nünliabatur utpote

summum üei in homines amoris documentum. (Tit. 2: IT.) Vi-

tae et amoris verbum, quocl ab initio erat apud Deurn ipsumque Deus, per quem et ad quem omnia -facta sunt, aeterni Patris Fi¬

lius aeternus homo factus est et hominis filius, inter homines vi-

iam degit et contuebamur majestatem ejus tamquam unici filii ma-

jestatem Patris, gratiae et veritatis plenam: nam per Mosen lex

data est': gratia et veritas per Jesum Christum venit. (Joh. 1:

i—18; Coloss. 1: 15, 20.)

§, XVI.

De Ileconciliatore.

Incarnatio Dei in Jesu Christo Cbrislianae religionis pri¬

maria doctrina et articulus est, utpote quae maximum amoris et

gratiae divinae opus sit. Divi nita tis autem cum humanitate con-

junctio in Jesu in ipso non finis, sed medium est. Elenim Je¬

sus mediator centrum est, ex quo di vina lux el vita graviore vi

in omnes tenebris mortjque addictos homines radios emiltent.

Placuit (Palri) ^omnem in eo plenitudinem inesse (Coloss. 1: 19.),

nt ex ejus plenitudine gratia ad omnes redundaret. (Joh. 1: 16), Utrumque heic alterius causa et fundament'um ^est. Ex intensitate personae

pendet effectuum

ejus extensitas; imtno vero, ut divinita-

tis cum humanitate conjunetio in ilio quasi coarctata est, ila ex lllö in omnes peccatores redundat vis illa reeoncilians et conso- cians. Reconciliator igilur" Jesus Christus nostra reconeiliatio (1

Job. 2: 2.) est, quum propter personam suain, tum _{opus suuin.}

Haeo duo inomenia, re eopulatä, jam ^, ut major cogitationi ordo contingat, utrumque considerabimus.

Si

Sectio Secunda.

De Reconciliatione seu de Sacrificio

et Sacerdotio Christi.

Μείζονα ταντης άγάττην χδεις έχει^ιίνα τις τrνιμνχην«υιέ ΰπερ ιών φίλων «υιέ·

Joh. 15: 13.

"Ωσπερ 6 νιος τέ άν&ρωπΰ έκ ηλΟ°εδιακονη&ψαι, άλλα διακο-

τησαί, καΐ δβναι την ψνχην

«υιέ λυι^ο»· «JTt πολλών.

Matth. 20: 28.

§. ΧΥΠ.

Dc Reconciliatione _per

Reconciliatoris

personam

effecta.

Ut verus Deus, ut aeterni Palris aeternus Filius, abaeterno

nalus a Patre ex amoris ejus plenitale, et ut verus homo, intem¬

pore natus ex \irgine

Maria, Filius Dei faclus

est sanetus

Fi-r\

litis Hominis, eo quod huraanam naturam in personae suae uni-

tatem, in soeietalem ipsius conscienliae sui reeepit. («Filius Dei assumpsit hutnanam naturam, in uriitatem personae«)

Personalis

igi-

tur conjunctio («Unio hypostatiea«)

divinae

et

humanae

naturae in

reconciliatore Christo intercedit. Quam ob rem unitas conscentiae

personalis inlimam

ulriusque

nalurae

socielalem conciliat. («Unio

el communio duarum nalurarum«) Quod igitur inler se eontra-

rium habent natnrae, id intimo et miro modo in Cbristo eoil in

nnum et altera natura in alleram transit. Mutua enim cominuni- catio idiomatum, ut supra ostendimus, essenliam eonstituit unius- cujusque foederis et societatis

amoris.

Hoc modo Filius Dei homo iactus unione amoris conjun- git contraria

allribula et stalus, actiones et affecliones, divinae et

bumanae natürae, inajesLaIis eoelestis et

bumililalis

lerreslris, ae-

lernilalis infinitae et temporis iinili. Atque ob

id*

ipsum,

quia

Theantropos erat et sanctus et a

peccato immunis integerque, et esse

et fieri potuit Mediator et

Sacerdos

summus, quo genus

hominuin

iridigebat

desiderabatque. Ideoque eliam

«per

Jllum«, ut Aposto-

]us testatur, «omnia, sive in coelis sive in terris sunt,

reconcili-

anlur«, (Coloss. 1: 20.)

Sed Filius Dei non soluin tarnquam

filins hominis in

na¬

turalem generis humant

explicationis ordinem descendit (Luc. 2:

40.) verum etiam burnana natura

indutus

se

humiliavit (Philipp.

2: 8.), palienterque

speciem servilem egestalis mortalitatisque

tulit et in soc.ietatem introiit omniutn

malorum terreslrium,

quae quia a peccato

originern trah'unt, böminem deprimunt et a Deo

abducunt. Deus igitur in

Christo intime conjunxit

se cum eo, quod sibi

contrarium est, vitam cum morle, omnipotentiam suam

cum iniirmilatc, majestatem suam cum

humilitate, aeternilatera

Suain cum bujus temporis

miseriis. Vere

coη sc

i

us

et perfecta

com- paXiens

illoruui sibi maxime eontrarioruni Deus in Jesu Christi

persona amorem suum

declaravit. Et in hoc ipso situm est sa-

Crißcium

illud,

quo araor

Dei raundum ab ipso aversum deque

Ipso dubitantem

donavit. (Joh. 5: 16.).