EX
DE DIVISIONE TURTUM
JURE PATRIO ET ROMANO
SPECIMEN ACADEMICUM-,
£> UOT)
SPECIALI S:/E REG. MAJ EST ATIS VENIA
ET
CONSENSU CONSULTISS. FACE LT. JURID. UPSAL.
r
p. P,
MAG. CAROLUS OL. DELLDE'N
PHILOSOPHIE PRACTICA DOCENS. JURIS UTRIUSQUE CANDI», AD'CONSIST." ACAD. AM'ANUENSIS, ST1P. STJÉJRNCR.
RESPONDE^TE
JOHANNE GUSTAV O LUNDBERG
Stockholm.
Ρ. III.
3N AüDIT. GUST. DIE XXI APRIXIS MDCCCXXIV. -.
UPSALIAE
EXCUDEBANT REGIJE ACADEMliE TYPOGRAPHI.
duoS S Η A Ν DLAREN-
HOGÅDLE
ΠΝΑΤΪ M0OoC
HERR JUim
OCH
HOGÅDLA
fru GUSTAVA GNOSSPELIUS 7;
, ΈΟΌΌ LINDQUIST
wrdnadsfullt och af liflig tacksamhet tillagnadt
af
Deras?
Ödmjuka/le Tjenare,.
JOHAN GUSTAF LUNDBERG.
ΕNK5·FRU
MARIA LUNDMRG, .
τ6ηΏ BELITZ
min vördade moder!
Emottsg./ såsom ett ringa bevis af evig tacksamhet for alla uppoffringar och vajgernjngar, dessa blad från
Eder
lydige Son ,
JOHAN GUSTAF.
) '7 (
iheoriam Tibi conftantem oftenderunt jurisperiti 6). Quorum ia
arbitrio fuit ex duabus alterutram eligerc viamj aut Tituli cu- juscunque legesTcorfim ordinäre, ordinatasque ad theoria prin- eipiuin ipeciaiiter referre, aut theorias adplicationein ad corpus
[uris in genere fpedatum perhibere. Pofteriorem noftrates per- iecuti funt viam, unde etiam ad ordinem juris Romani propi-
us sccesferunt; led tarnen nec alter omuino contemnendus eA
ordo , quippe qui confiitutionum figuram fpecialiorem adcura-
tius exprimit. Cujus rei te B. L. judicem agimus, quum ejus-
iriodi tentaminis fpecimen cenfurae tuae (ubmittimus. Confidera-
bimus Analytica ratione prixnuni Codicis nortri Titulum 7) de
Matritnonio, illumque ad principia divifionis noArae referemus.
— Jam ex infcriptione hujus Tit, redle concluditur de juribus pizecipue perfonarum agi, quum exßatu (qualitateperfonas)con- jugali, jura conjugum derivanda funt. Sed ftatuunt Icges alia
quoque fpecialia jura, quas cuicunque conjugum competunt, quas
omnia in clasfes fuas redigendo nunc exponemus. Quotquot prima octo capita continent ftatuta ad jura perfonarum haud in·
jufte referuntur, Perfonas enim fiatum id tangit, qui legitimus fponior erit, Cap. 15 quibus nuptias contrahere interdi&um C. II Qut ex. gr. Confanguineitatis afHnitatisque gradus usque ad §.
10 Kgl. Forordn. 10 Apr. l8io> Crimina quasdam K. F. 37
Apr. 18t oi in religiofum cultum refpe&us Com. Coli. Regi·
1782. Kyrk. L. XV. C. §. 8 &c.J quasnam legitima fint fponia-
lia, quasnsmue disfolvenda fint f. ex declaratione nuilitatis (Å- tergång) f. ex capite repudii (Skiln. i Trolofn.) CC III & IV,
nec non Ck. K. F.: de jure matrimoniali in quibusdam ut ex.
c. digamisc cafibus C. V. de nuptiis ingratiis parentum C. VI
C &
6) Νehrman, Tengvall, Bring, et fpecialiori fenfu theorias exhi-
buerunt Ol. Rabenius, Calonius c. pl.
7) Theoriftae, ut Nehrman c. c. fine fyftematico quodato ordine
jura ex nuptiis orta recenfuerunt.
) IS (
& de proclamatione nuptiarum publica C. VII; nec non deni-
que (le padis antenuptialibus C. VIII., ioquibus ufpicitur etiam flatus perfonarum, quas ejusmodi padlum coutrahunr , licet jura, de quibus pacifcuntur, reaiia rite cenfeantur. Staturis itaque re-
gulis circa ea, quas Matrimonium ipfum antegredianlur necesfe eft, jam a principio Cap. JX:i incipit conAirutio jurium ,- quae
nuptiis jam contrafliscompetunt, quorum primum obitnet ju? il-
Jud perfonarum marito competens , quod dicitur jus g) ctusfac
dicendas (Målsmans råtr). Hoc jure mariti in § i:a genendirer
conAituto et in XI:o capite fpeciaiius expofito (Cf. XV. j, RH)
lex ad cetera conjugum jura Aatuenda transir. Ut vero in uno connexu traäemus totam juris perfonarum fphasram, adjicienda
funt ea legis Aatuta, quas de patria poteßate hic Tit. habet.
Agunt prascipue de hac materia CVp. XIII, XIV. & XV. Si
cum adlatis legum noflrarum prasceptis conferre ve·] is rarionem . qua jus Romanum procesferit, pauca obfervabimus. In I:r ln-
ftit. Juftin. libri Tit. X:o , qui de Nuptiis infcribitur, nihilpras- ceptum invenies niii quod Aatum perfonae i. e. jura perfonarum
intime tangl·. Requifita hasc perfonarum maritantiuin quod ad confanguineitatem, decus etc in toto hocce tit. trtdhmur. Quin
et eo usque valet fyflfcmaticus rerum ordo ur nuptiae ipfas tra- ébetrtur utpote unus ex tribus illis modis, per quos patria pote- flas Tit. IX, X & XI adquiritur. Nec tr.xAantur hoc loco «>
lia, quae ex Jure Romano mari foem'nasve competunt jura, ut ex. c. dos, de qua in InAirutionibus nihil antea Aaturur, quam de donatione prascipitur Libri II Tit. 7 & g: quum contra Co¬
dex JuAin. in una ferie L. V;i a Tit* 1 usque ad XXVISI baue pertra&at materiem.
Sed quum cetera, quas Codex noAer prasferibit conjugum jura, fub clasilbus fupra determinatis recenfebimus, ordo id ju·
T:' i, · - bet,
S) Konig vertit "Ut Carator uxoris", quod jufto geneialiue pobis
videtur.
) 19 (
bet, ut ad jura Rerum transeamus, et quidem adquiilta, qufa
non a natura homini competunt, nempe Jura Rerutiiadqiiißta
Rtalia. Ejusmodi jura Realia a- matrimonio profluunt·
I:um Dos (MorgonGåfva, Donum Matutinale) Cap.IX§ a,
& ίΓ; quod quidem uxori competens jus, meritodicitur reale (Safe-
Rätt) cum continet ipfunvdominium 9) a Idlis J. Reale pinguisß-
njum haud injuAe nominatum, Si vero contra nos argumen¬
tum a § IV deiumtum "ej må huikun annan rått till morgon-
Gåfva hafva, fom i jord gifven år, ån att den bruka och nyttja,
Av långe &c <· adhibeat, quod interdum dos non comprehendit
Dominium Ted inerutn Ufumfrudlum, hic tarnen ufusfrudus eft Servitut, quac prasdio inhasret, perfonalif, quamobrem jurium re-
a!ium claoii riro adnumeratun
IT;um jus Conjugum in mutua bona 10) (Gifto Rått), No-
tabile certe in recentiori legislatione jus, cujus in jure Roma¬
no u), quippe in quo nulla valebat Bonorum Communio, fru»
Ära quanas veAigia. Nec hoc jus minus quaip Dos in fe habet
dominium 12) rerum in communione poiitarum, quippe conjugi
com-
9). Cod. habet "huftruns ewardeliga Egendom", quod refte minus
N^hrman Dominium Civile appellat, quum Dominium reveraple¬
num r.fu
10) König vertit "in mutuas posfesfiones" quse verba mutavimusin
"mutua bona" ne quis inde concludat, quaeftiooem tantummodo
agi de jure quodam posfesiionis, quam tarnen reipfa de dpminio
quocftio eil. ' ·
11) Ex tliftoria juris Romani notisfimum eft, uxorem, quum per fubiatamlegem Voconiamduplexfoeminiscompetiisfetrerumdomi«
nicarum genus 1) Dos, 2) Bona reeeptitia f. paraphernalia, nullam nihilominus habuisfe in rebus, fub matrimoniopofitiscommunio-
nem, fed feparata^fiiisfe ötnnia conjugum bona.
12) Nec rationem videre posfurous» curNehrman in definitione SuppU
> 2.0 C
competit dispofitio plena bonorum, quas ex jure communioniY*
ad quotam iliius portionera pertinent. Quatuor inprimis obfer-
vanda jubet Codex nofler I:o locum ubi domiciliatuseft raortuus
II:o Statum ejusdem (Stånd) 3:0 Rernm mobilium atque immo¬
bil iura differentiam 4:0 ubi iita funt bona immobilia (in oppido,,
an rure.
III:um Όo natio propter nuptias 13) (Medgift, hemfoljd);
C. XVI., quas a parte uxoris refpondet doti a parte mariti.
Quodnam jus compe'at conjugibus inhisce bonis?: duoslex fepa-
ravit caius, limm, ii a parentibus plenum omnino dominium'
in rebus donatis conjugibus tributum iit, quum libera omnino
dispoiitio abufusque illis competit; alterum,iI tantum eum in fi-
nem concesfa iint bona, ut ipiis urantur et fruantur conjuges,
quo in cafu res non nifi contra<flu commodati 14) com- snittuntur, nuilumque jus enafcitur nifi jus utendi et fruendi,, coniervatis lubilantia rei fimulatque dominio. Si vero et in fe- cundo hoc cafu dominii cujusdam titulum adhibere velis, redlius dominii revocabilis (ad mortem donantis f. donatarii) quam;
Civilis 15) nomine inilgnitum volumus. De cetero il res, quas donan-
ad Jur. Civ. poft Cod. Fred. ediir. adjecifr verbutn Nyttjanderitt (ρ. 57) quod in priori fcripti ρ. 2o8 non exftat» re&iusque non;
exftare putamus,
13) In. J.Rom. Dos profe&itia Cfr.J.Rom. Libr. ΧΧΙΙΓ & XXIV. ff 14) Qöse noftra fententia cofirmatur a lege de iilo prioritatis jure, quod in Concurfu Creditorum parentibus competit quod ad bona propter nuptias donata, qouro bsec bona, jure Se ρ a ratiodis,- iieuti omnes res Commodatae ex debitoris rebus feparantur. Cfr.
XVII. 2 Fl. B. Concurs Lagen 13;Julii 1818—
Χ.5) Parum abeft, quin falfo concipiatur diftinéiio illa inter Dom.
Civile & Naturale, cujus Au6t. vidimus Nehrmaniutn \. c.
p. 232. Ratio denominationis defumtanobis videtur a Posfesiione Naturali.et Civiii1 Principii vero divifionis; logjci naturam nunc:
) *i C
fur,tuit fubrefpicias,''jord Lexhus ellernullas ηίίϊlosåren", quippenon fungibiles comprehenfireΠ res fungibiles a po-pa·
rentibus data: esfent, dominium fimulatquc posfesfio necesfario1 traiifivisfei, quuui rebus hisce non uti nifi abuti i. e. defiruere
ipfas et confumere queas. In fine etiam § lite exftat verbutn ^pen¬
ningar", fub quo nos, interpretatione omniuo extenilva utentesr
res cujuslibet generis fungibiles fubfumtas volumus.
IV:um Aufioramenium fproscipuum mariti/. tixoris ex bonis
wdivißs (Fordel af bo oikifio) XVII C. G. B. K. F. 15 Jun.
1818· Vicefiina pars ex bonis indi vills mobilibus (Låsåren) ad- fignatur conjugi fuperftiri, ut bonorum horumce dominium ei eompetat. Jus itaque rllud, quod χίη le habet hic adquirendi
Tit.
comrr.entabimur. In § zi demonftrat Auft. genefin ipfam dupli-
eis hujus dominii fpecierum, ea tamen ratione, ut charafterem domhiii revocabilis et non revocabiüs injpfis defcriptumagnofcasj licet defiderentur ternaini ipfi technici. Quorum indole expofita, fundamentum, ut dicit Auftor, peiitum eft ut altera baec Domi¬
nii Civilis et naturalis divifio refte intelligafur. Cui autem fini
- comrriodisfimum id judico, logicoque rigori faventisfimuco, utdo¬
niinii in naturalem & civilemdiftinftionem non nifiin eam dominii
fpecietn,quserevocabiliseft,congruere putes. Qusenoftra Nehrman- nianaedonatorem,fententise interpretatio exemplo clarior erit. Fingas tibi qui prsedio ruftico aliquem drnat; tunc competit do-
nanti viro ejusvé liberis f. proxinio heredi ex lege noftra VIII.
3. J. B. jus in cafu quodam donum revocandi, unde revocabile
- juftomanovale donantisdicituruxor donatariividuanominatumdominium. Civilevult bJehrman.in hoc cafuIta etiamdonatarii,ex jurenaiw-Ro¬
dominium in bonis civile, liberi vero naturale habebant. Qua commentatione Cel. Au&orem illuftrare voluimus,.
ne in errorem de ipfiusfententia feranturIeitores, prsecipue quum in Suppl. p. 16 citantur ex IX. 5 & XVI CC. GB exempla, quas ambo in deiinitiones ipfas ab Auäore traditas neutiqpam
quadran t.·
) ~ Ϊ2 (
tituius, omnes juris,realis nunjeros compiet. —»- Cetera vero
juHs prajcepta, qure in Titulo de Mattimonio occuirunt, aut formalia contrarius conjugalis tanguiit, aut ciftdus juridicosf. a.
feparatione ad ihorum et mehfam f. a deciaratione nulliratis
i. a divortio, nec itaque argumenta quaedam juriuin tracianf.
Unutn tarnen reflat capuit, cujus in ordine explicato locum non
expofuimus, XII:um i6) fc. caput f'de dividenda hereditate &c.4\
cujus ilatuta non ejusmodi funt ut ipia ad Leges de nuptik per- tinere putaveris, Syilematicam ίι iervare velis rationeni confti-
tbriones in hoc capite ad leges de fuccesfione et quidem ab in-
teilato in Tit. de jure heredifatis poil/Cap. Illrum redrius refe-
ras, nec rei propofitas ratio, fed merum legislatoris arbitriüm
inter leges de matrimonio locum ejusdem definiisfe nobis vi-
detur. *
Ejusmodi fchema fuit cujus lineas nob's praeformavirous,
quum fpecialis de matrimonio Tituli prsecepta iub adlata jurium
diviiione iubfumere vöiuimus.
- / νιι. · ·λ';. ;·λ i
Sed aliani fecuri iunt Icti viam, quum omiiem, quantum, co- dicis compiexum in fyfleniatis ordinern redigere voluerunt. Nec
methodus hsec rejicienda nobis videtur, unde merito pofiulat le-
Πογ, ut diviüonem, quam utpote' fuminam admiilmusj in hoc«
ce respe&u adplicemus. ' ' - Λ
; - - "f ■
Qua mente, fi I:o) Juris Perfonarum ambituin confideremus,
dichotomica eorumaem adfumenda eil divifio, quum contra in jure Romano trichotomia oceurrit. Remota 17) enim ex recen-
*'■ ■' ' ' '* '■· '\ ti°-
16) Cfr. L. V. C. Tit. IX de Nuptiis Secundis.
17) Quod autem in Civitatibus etiam Gothicis fervitus quondam ex«
ftiterit, ex argumentis hiftorico jvjridicis oppido patet. Quam rera
) *3 (
tioribus Legibus fervtture .h-ominum, discriminatio etiam libero-
rum arque fcrvorum rollererur necesfe erat. —· Qua; reflaut duas J. Perfonarum ciasfes A) Una eft Jurium, qua; ex Civitate ori- uTjtur, altera B) jurium , qua; ftatum quendam familice refpiciunc.
Qjum vero A) refjpicimus jura , quas civitas (civitet, caput civi¬
lt) lecuin habet, obfervandum efl, in qu^Aionetn venire capa- citatem iρfain jurium, qua; ad individualitatcin perfonas juridicas percinent, Γ. qua feniu Audio inträ juris privati 18) regionein
laut et qua ambo prima ex ordine in § V:a explicato ad Sta-
tum naturalem referendi Tunt.
; ·· ···. ··■ a ■'·· -i c;'i T"·? a ' / ·■'· Λ ·- .■·. - < ; -·· - ·
i) Phyßcam ii fpecftes civitatis capacem quslitatem, occur-
runt defedlus in mortiw, XVf, XVII , XX. 3. Å. B. in nondum natis ig) live qui in utero funt VI. 2 Å B. Ave ftridlius pofl-
humi (poft Teßameutum conflituruni, non vero poil mortem tcflatoris nad) V. 1 Α. B., f. posfesiionis bonoium qua ifiatri competit ventiis causfa V. 2 A. B., in infantibus (barn) XLIL
4 M. B. Pueris (Ölvermage XII. 2 M. B. Cfr. XVII. 7 R. B.
XIX. ι a. B. IV. J. B, Foeniinis (non viduis) XIX 2 Å. B, omnesque huc referantur pupiiii: item in Ulis qui morbo quodam graviori laborant IV. 2 XIII. 8 G. B Πve vitiis natura K. B.
10 Jan. 1755 Lill. 4 Μ. B infpuriis VIII. Å, B.
II) Infelleffualem 20) il rtfpicias civitatis capacem qualifatem
flatu-
etjam bene explicavit Calonius "De prisco in Patria Servorum ju¬
re." Aboae i78o-i"93·
18) Cit. Disf. de Jufe Civitatis O'. Rabenius Upf. 1761. Qnae
in jure publico tuctatur Civitas nominari posfet Statsborgare-
Rått; quse vero in jure privata occuruc, Civitas Medborgare-
Rått fenfil latisfimo.
19) Cfr. in J. Rom. LL. XXIX, 2 XLI. 2 ff.
ao) cfr. Tnftir. Juft. L. I. Tit. 20, 2i. Lib. II. T. 8, 9» is.Lib.
III. T. 20, 21. &c.
) 24 (
ftafuunt leges deprodigifXIX. 4. Α. B Cfr. K. Ff. 7 Jun. 1749,
ir JMaji ^774, vitnte captu (wettiofa) IV. 2 GB. XVI. 2 GB.
XVI. 1. Ä. B. IV. 7. J. B. Furwfis IV. 2 G. B. nec non pa¬
rtim prudentibus XX. 8 A. B. Formynd. Ordn. 17 Mars 1669.
Qua; omnia ad flatum naturalem rede refuas. Reliqunm ira-
que efl lilas recenfere Jurium fpecies, qua: a civili inflitutione
determinarae huc pertinere exiflimentur.
Omittimus tamen illa jura, qua: peregrinis Civibusque, qua talibus, competunt, quippe qua: in jure publico juflius tradan-
tur. Qua: eadem rei ratio til in certis Ordinum (RiksSrånd) ju*
ribus , nec non publicorum munerum magiftratuumque. Ea tan- tunmiodo recenfebimus, qua: mere privatum redoleant naturam, comniuniumque Jegum prjeceptis determinantur. — Huc referi-
mus duo inprimis momenta, primitm, ii crimen qius commiferjt, cujus efFedus Ht, ut caput ejus deminuatur, ßve omnia tolianrur
civitatis jura (Mors civilis) I. 3. 4. IV. 7. VI. 5. XXVI. 1. M.
B. (Capitis deminutio media f. minor Lib. I. T. 16 Infi.)ßve infamia quis notatus ilt, juris, (Årelöshet) XVII. 7. R. B. iive faffi ut a cesfione bonorum XVI. H. B. Conc. Lag i$t8, a inercium prohibirarum importatione, K. F. om Lurendiågeii 12
Febr. 1820 c. pl. fecundnm} quod flatuunt leges discrimen uni-
verfale inter homines ex certis civium clasfibus. Nec juris pub-
iici dodrinam de ordiuibus regni nunc tangimüs, Ted eam ho-
minutn diverfitatem, qua: in legibus privatis ponendis legislato-
rem duxif. Quo refpedu diflinguenda: funt tres clasfes I) Nobi-
les (Frålfeman , Gens patricia) et ruilici (Bönder) II:oj EccKfia-
ilici (Prailer) III) Cives (Municipes) illique homines plebeji, qui in urbe habitant. In X nempe Cap. G. B. coli, cum II Sc
XVII. Cap. Å. B. triplex juris genus invenimus; I:um quol ru- rale dicitur (LandsRått,) Cfr. Cap. cif. §§ 2, 3 & 6. cum 3 §
C. IX G. B; fecundum eorum, qui homines funt ecclefiailici or- dinis (fom till PrafleStåndet hora, PrSilrått§ 4) terfium, jus Ur-
banutn (StadsRatt 5 § Borgare och Ofrålfemanj fom iftaden bor.)
