EMPHATICA JUD/E EPiSTOLÜGRAPHI

Zw Tx ®ex.

DISSERTATIO

DE

EMPHATICA JUD/E EPiSTOLÜGRAPHI

DICTIONE.

Oyam

CONS. AMPL1SS. ORDIN. PHILOSOPH.

IN REGIA ACADEMIA UPSAL1ENSI,

PRAlS IDE,

Mag. JOHANNE FLODERO,

Gr/ec. Ling. Prof. Reg, et Ord,

IN AUDITORIO CAROL. MAJ. DIE XXX. NOVEMB-

A. MDCCLXXIV.

ff. A. M. S.

puelicje disquisitioni submittit

Petrus Sundstrand,

SUDERMANNUS,

UPS ALI IE,

Typis Edmannianis.

■ --*•

. . .

*-

* *LJJ

2G-1

X X &'

v: ?*>?/; >;v' >*

IN S:AM R:AM M:TEM MAXIMAßFIDEI

arcis regime urbisque stockholmiensis

pr&tori supremo,

präfectura: uplandi/e gubernatori

Nec Non

ORDINIS ENSIFERI GRANDIORI CRUCE REFULGENTIS

equiti ac com mendatori,

PERILLUSTRI AC GENEROSISSIMO

Libero BARONI,

D:»o THURONI

GUSTAVO

RUDBECK.

SACRUM.

Praeftantiflime

DOMINE,

Amice a teneris perdile&e.

plos Charitum, Sundßmnd, Vindi fafligia

tentans, Q&od T/£i ^tzmét _{nomen, qua} Tibi vota dabo?

Ingemtum

Pallas Te

Jemper

novit atnicuin,

Hinc Lauduni cedet ?tie(fis

opima

Tibi.

Sic

Mi Petre

Feftinanter _Tuus

Efkilstunae d, _ii,Nov. 1774* calamo modulaturagrefli

LAUR, BRUHN.

D. D.

§. I.

Judas

^robore

F.piftolographus brevker quidem, fed aculeis &

^{plena didlione cafligac} deteftandcs iliorum

hominura _mores, qui in Chriftianorum fe,ifto tem¬

pore, coetus fubdole ingeflerant, vitx illorum caflitati in- fidiabantur, lanam do&rinam corrumpe'oant Chriftianum-

que nomen odiofum reddePanf. Ub»que elucent exqui-

fiti loqueodi modi, nobi'es ampüficationes, elegantes fi-

gurae & imagines, ut juflum de eo judicium ORIGI-

NFS a) tulifle videatur : iScW, _inquit, sy^ocvpsv l7r/<rcA»?v,

cAtyc^i%cv yev, 71ewKr^c^yévrjv be 8gav!8 %dqiros sgqooyhav Aa-

yoov, i. e. Judas Jcripfit Epiflolam, pnncis quidem lineis ab¬

fohltam,Jed refertam dicendi modis, roboris ceeleftisque gra*

tia plenis.

Si illuftria fu-is locis inferta exempla quidquam con- ferant ad granditatem diftioni & majeftatem conciiian- dam, (ufpiciamus oportetJudam, quod, quee Judseis con-

turracibus, ängel is refrachriis & flagitiofis Sodorna? ac Gomorrhae incolis acciderunt, commode propofuerit v.

5, 6,7. tamquam luculentiflima exempla, ^unde difce-

rent alii fibi cavere, ne, b ejusmodi fe contaminarent vitiis, eisdem quoque mifere pereundi pericuiis fe obji-

A ^{2 ce-}

a) In Matth. XIL

<£& ß f c3&

«ä# ^J " V <?)§»

cerent Quanta vero porro ad profternendam penitus

illorum malefanam audaciam & proterviam, qui ^non fpernerent tantum, fed probrofis _auoque di&is incefte-

rent Civiles Magiftratus, vis ineft & efficacia ^{in exem-} plo Archangeli, qui ^{v. 9.} dicitur in difceptatione cum Satana Tibi a maledi^is temperafte, modefta iftus incre-

patione illa: h-triyyacct rot vv^tos? Neque paucioribus ver- bis pleniorem effingere quisquam potuit imaginem illo¬

rum, vitiis deditorum, hominum, in _quos heic acritec invehitur, quam trigse illi virorum Caino, Balaamo &

Coreo ^eos comparando 3 eo enim ipfo oftendit, quid- quid in pluribus feparatum fuiftet, id omne uno illos complexu coércere. Quid vero porro dicam de illa vo- cum exquifitarum & phrafium coacervatione, quibus v.

16. quovis Apelle perfeélius illorum hominum mores

depingit? Vocat ^eos yoyyvsds, murmuratores, qui tacite

muftltarent adverfus Deum, atque infreni petulantia fu- perioribus obloquerentor3 yey^iyot^Bs, morofos & _q-ue- rulos; 7so^evof/.hss xccrcc rus In vylus o&vrecv, fuis obfecun-

dantes cupiditatibus, abjefto legum & natura* quoque i- pfius frenoj KuXévrus■uTTeqoynoc, prjetumida loquentes;3"«u- yotZpvrus 7[qQ<jcö7tct, fufpicientes, colentes _{atque adulato-}

rie laudantes homines, divites imprimis & potentes, uti»

iitatis cauftä.

Fercellimur omnino, _quum legimus ^extremum diem,quo cuique mortalium fua, éeternum duratura, fata adfignaturus eft Summus judex, vocari v. 6. ysyccKnv tj- jjtégxv; &. exhorrefcimus ad confpe&um imaginis illius,

qua expingitur miferrima malorum angelorum condit'103

dicuntur enim rerrigvjy&oi vno CoCpov åesyoTs diklots. Sed nu1-

iura tarnen fublimis illius elegantiee, _{quae diftionem Ju¬}

das commendat, perfeftius aut luculentius habemus ex-

plum, quam in commatibus 12. & 13. ubi incredibiii ^o- rationis robore defcribic vecordiam perditiftimorurn &

ma-

C§& T _fy ( cg&

rnaledicentiflimorum hominum _, qui ^a fana? Salvatoris

doctrina? praefcripto defecerant. Nihil in toto erbe in- veniri potuit commodius, unde duci poifet Metaphora,

ad fpurciffimos illorum hominum ^mores ciarius expri- mendos, _quam mare violentum & valium & curbulen-

tum _, quod fuas fceditates ad ripas fpuroat. Ia hilce er¬

go cogitationes noffras non nihil defigamus, vifuri, quam mira utdicendi virtus,quam adsquata? adluiiones, quam vividas figurs & nobilis vebementia»

§. ir.

Primum vocat Judas illius asvi excefras, qui Chri-

ftianum coetum foedabant, ev rocis dyd^uis. A- yoc7tcti dicebantur convivia ecclefiaflica,eum in finem in-

ftituta _{, ut} Chriftianae caritatis vinculum arftius addrin- geretur, & pauperes infuper refoeillarentur: ac primis quidem & Apoflolicis temporibus videntur Chriftiani

communibus iftiusmodi epulis adeubuiffe, antequam ad

facram cocnam fumendarn accederent, ad exemplum Chri»

fti, qui Euchariftias coenam vulgarem pr^mifit; inde ^ve-

ro, judilTimas ob cauflas, mutata eft ratio toov dyomoiv\

CHRYSOSTOMUS enim inquit b) peradta fynaxi,poft myfteriorum coramunionem, commune iniri folitum

fuifle convivium, di viribus quidem cibum adferentibus, pauperibus autem, qui nihil habebant, etiam vocatis, &

omnibus communiter velcentibus. Ut vero alia, in fe

måxime laudabilia, inftituta facile corrumpuntur ^, ita paulacirn etiam in Chriftianorum dyornas irrepfere cor-

ruptela?, Paulus enim i Cor. XI: ^20. reprehendit Corin- thios, quod communes iffas epulas, in pauperum fubfi-

dium inftituendas, in particularia & privata converterint convivia, unde factum fit, ut, qui in re fuerunt iautio- ri, opipare epularentur, quum pauperes interim efurirent.

Iftius-

b) Horn, XXF11. in / Cor. XL

<1% *) Q i c9&

%0 ) O \ cgjga

Iftiusnaodi menfas _, dkiorum fumtibus inftru£Vas,

Chriftianifmi _pra^texcu, lecbbantur impuri homines illi, quorum heic defcribuntur ^{mores ,} fed fuerunt in iilis cTtiXdhs. Z^/AadW (unt fcopuii fub aqua latentes, ut HR,.

SYCHiUS expcnit ^: Ztuaos, inquit, ^A<V, cuiAudes ås 7tl

r^oii. Et in Etymologico Magno exponuntur ctftAudes, ^ut

v(puAot TTeT^ott, i e. ut vt: o &uAuvauv y.sxpvyy.hut 7Tsr^oit. Hoc

fenfu ulurpat hoc vocabulum Homerusubi ira canit. c):

Kal djy ds?7rcv cIk&gs ^ttott ctt:iAcc$eaci Buhuaayjs. id eft;

tum verofonitum andivit ad fcopulos ^mans

& mox d):

AAA watcc) 7rgoüßXriTes ^eauv, cmKcc^es ^rs Ttdyci ^Te.

i. e. Sed _{littora pr}ojetta erant fcopuii^que c? Jaxa.

atque alio denique ioco, e):

- - -

uTQtf» vyjuvye 7Iot) wtAudeaci eu^ccv

KvyuTX -

i. e. at näves ad faxa jregcrunt fluSius. Ad qua? verba

EUSTAT Hl US obiervat, Ctpdh^8s ^érqus vocari ti- Act$cts, 7!ocqd to T7:iAS>But Tij ä%yrj-, quod adfperguntur

& fordefcunt fpuma & purgamentis aquarum. Neque ta¬

rnen hoc nomine notantur duntaxat fcopuii fub mari la¬

tentes, fed ex aquis etiam exfhntes. Ita enim de dolo- fis canit LUCILLIUS /):

IIuti yuq uvk}^ooTTOtav lyd vroAv y.qeaaovu (pyy)

TY\v (puvequv eyfbquv t^s ÅoAeqqc ^(pi/\ii]s.

<&ug) $e _y(cy vrihcri uXt7rXuvhaai 'yeqelus

Tar V0UÅ8S 7:1t_{qus toov} (puvequv (T7uAccdoov„

Qtium vero Petrus 2 Epifl. 21 13. unde Judas ^{haec &} mul-

ta alia in fuam trånftuiiffe Epiftoiam videtur, ^vccet id genus hörnines rnihsc.nffj ydyus, fufpicatur PRIC&US#) Judam eodem etiam vocabulo ufum fuiffe,quod deinde

per

r) Od. F. yoi. d) Od. F. 405. e) Od. IF. 298. f) vid.

Anth. L. II. Cap. XF. Epigr. I. g) Comment. in biinc locum.

m> j v c

per incuriam a Librariis mutatum Ht in

crtikoilus*

fed

cum ifti conjeftnr# nu'sli faveant manulcripci Codices,

calculum ipfi addere non fuflinemus. Neque ad illam

corroborandam quidquam valet locus Petrinus, quurn conftet Judam ita irnitari Petrum ^, ut verbis tamen uta-

tur aliis ad lenfum exprimendum non plane diverlum;

Hc ^vocat Judas hos homines vsCpeXcts

dvv^8s\

Petrus ve-

ro 7njy«V

avvägs. Quid

ergo

obftat, quominus dicamus

Judam inflexiflTe Petn tnrihas in ntiKotoas^ quum & hoc

vocabulum eleganter inferviat moribus illorum exprimen-

dis. Quemadmodum enim fcopuli fub aquis latentes infi-

diantur navibus,ita lunt illi homines, fubdole feingerentes fodalitiisChriftianorum, periculofi admodum: fi te illis per- miferis, velut ad fcopulum adlifus naufragium facies fa-

lutis. Perelegans eft metaphora, a qua nec

profanos

fcri-

ptores abhorruide conflat. ELORUS h) enim vocat An-

tonium fcopulum publica fecuritatis, ad quem nempe illa

adlifa naufragium faciie faktura elTet, ficut in veris fco- pulis navigia. Et CICERO vocat Pifonem & Gabioum voragines

&

fcopulos ^reipubhca i). Neque alio fenfu dielt

VALERIUS MAXIMUS k) Cödii tribunal fuifle fcopu¬

lum _reorum, quod apud ejus tribunal, qui accufabantur, plerumqüe, ob nimiam feveritatem, periclitabantnr. Quas

leqountur

verba, dpcßoos ixvr&c TtotfAcclvovres reddit ERAS¬

MUS, fuo duciu Zf arbitrio viventes, quafi Ttoiixoclveiv idem

heic notarer, ac paßim alias in feriptis N, T. ut i Petr.

5)2. 7tot(naivere ro sv u/fiv 7toI}jlviov rs Ges. Pafcite gregem

Dei, illum gubernate cf curate, metaphora dueta a Paftori- bus, qui curam gregis fui gerunf ipfique la?ta palcua pro-

fpiciunt. Sed quum heic fermo fit de Chriftianorum com

viviis, quibus fe nebulones bi ingerebanc, trijveucvxéjuevci h&j .eavrés •ffttyMivovres> malirn ego quidem exponere 7rw-

B _fjtcct-

b) L,

jjr

^C. ßt i) in Pifönen C. i$t k)Lik.t C.p.

cSQj \ _T"pj {

=as> ; io ^i. cgjp

jxkiyeiv tccvTxs, nutrire & faginare fe ipfos, luxni & in- gurgitationi vacare; quo modo Ezechiel Cap. XXXIV:g;

hoc nomine, reprehendlt falfos dolores, quod eßoaxyiaav éaur&e, rcc $e isqoßooroo 8k eßoaxrjauv, Hi ergo homines «-

(pcßxs 7iot[jnxivovrss iavTtss, fecure eutanfes, animos in pa- rinis habentes, fimiles fuere URANIO", irtfincero Philo- fbpho, qui dicitur ab AGATHTA /) hs åojy.ccTOi

evåaifxc»-

vccv loov x$f airéfjisvcs tcc 7romthdiTsqoo tmv

i$oo$lpoov.

Si vero

exprefliorem id genus hominum imaginem defideras, le- gas LUCIANI Timonem,ubi de Tbrafycle Philofophaftrobsec habet: E7ie^Y\ h&accyevcs dpr/.ciTO ttt/ to Ifmvov, ^o vrccis y.syccÅyjv Trjv xoKkcc oqe^eiev a urca, xccSctneq to Ä'Orjs

v^ooq

ix-

7tld)v syccvtlootcctdo btt^iKVVTCil tcls iooslvcls kcycis^, 7t%0Ci(>7i:ct-

£öt)V, OXJTTS^ cxtivos, tco Clpoo x$0f tcv ttåyjo-Iov 7tooqcoykoov^cfj.evos)

xccquxtje to yevetov dvco7iKeoos y.uvri$ov e/xtpoqéysvcs Izrixexvtyds xcc$U7rs(? iv Tools Xcttocctiv ty\v dqerrv iv^asiv TT^caoVvCov, _dxqi-

ßz>s Tco TgvßÄiw t£> Ki%uvk dftcctyrry^oov k. t. å. Poßquam

lotus venit ad coenam Ef pner ipjipovrexit magnum calicemy

velut aqua oblivionis

haujla,

contraria facit verbis, quce må¬

ne habuit _; prceripit enim obfonia, ut milvus, cubito repellit- proxime adfidentern, plemis barbarn exJorbitione jujculi ejcu-

lentioris, intemperantius fe, more canum, fatiat, pronus in-

cU7?ibens, velut (peravet fe in patinis inventurum effe veri-

täte ni, adcurate detergit catinos indice digito. En! vi vis.

coloribus depi^la imago helluonum iftiusmodi, qui, ut APULEJUS dicit, fecure incumbentes prrefepio vcraci- tati fuae deferviunt, yHovyv _'fyé/xevci ty\v ev tfgéqcc rqv(pyjv ^„

ut Petrus 2 Epifl. 2: 13, loquicur de iisdem hominibus-

§:. in.

Eleganter porro vocat Judas illos veCpeÅus d\vdq8sr

v7ib dvefxov 7ieqi(peqo^ev8sr vei ob levitatem & inconftan- tiam, quod, ut OvlDIUS canit m)i

Nunc l) Conf. Priccuim in b. I. ni) Metam, Lib, XVI,

eS&j Y T* f Jill

Nunc hiiC) ^nunc illuc^ exemplo nulis aqitnfa,

inftabiles ferrentur: vel ob inanem oftentationem & ja-

(Slantiam; quod, quemacimodum nubes aquis

caflae

(pe-

ciofe tantum a ventis circumferuntur, at nullo interim demifTo humore terras irrigant, ita cnuka

pollicerentur

fpeciemque pra: (e ferrent pietatis ^{, af} nihil

prceftarent,

quod ipfi refponderet. Eadem

fimilitudine dicit Salomo

Prov. XXV. 14. gloriofos hornines, quae

promifere

^non adimplentes, efte ooaneq uvsfAHs ve(pY\. Nec minus ele¬

gant! & emphafeos plena metaphora comparat

illos $év»

ogöis (p§iV67tooqivcH£, UXU^TTCIS,

cås uncQuvåci

^j O-

timqcc, notat auftumnura, ro rsÅsvrulov péqcs rå

Se^as

^j

vel

ro fjisrocjrv rå Begas x&j rys

(pBtvol^os

oogus, ut EUSTA-

1111US exponit. Hinc fAsronoogov & Jputvo.7roogov, ternpus, quod eft poft audumnum,

auTumnus lenefcens & in hie-

mem inclinans,tj(pBlvauucnoogu,unde deduftum adjeftivum cpSivoTtbogMs, qui pertinet ad lenefcentem

auTumnum,

ut (pStvonoo^oc drjg apud PLUTARCUM,

brumalis Aer,^S/-

vc7rooqtvrj fovjfjtsglcc apud ATHENÄUM,

requinoftium

^au-

dtumnale; huic convenienter notioni ernnt (pBivonccgivu

iévfycc,

arbores extremo au£tumno m a rce

fe

entes, quo tem¬

pore, incubante frigidiori aére,

ipfis

&

frulus

& comae defluunt. Sed '& alia ratione exponi hoc vocabulum pot- eft. Videlicet _07100$01 ufiirpatur etiam ad

defignandos fru¬

lus aulumnales, feu poma, h. e. mala, ^{pyra, pruna,}

uvas, omnes denique mollioris corticis fru£tus, uti con¬

tra, quae iignofe putamine teguntur, vocantur

uxgo^gvu,

quo fenfu,

ARISTOTELES

dicit: ér

uxgö$g\uot,

år ^07i<#gM

Xgcvios. Hinc

oTtugöBvm

vocatur locus

reponendis frudi-

fcus audtumnalibus deftinatus, qui etiam vocatur oTtoogo- (pvÅcixicv. Ad hane rås onugus notionem refpicientes

PHAVORINUS & Auctor Etymologici Magni exponnnc

(ßSivcTrooqov,voacv, (pBlvao-uv rus oTtugus, morbum corrum- pentem fruftus, qualis eft

Egvalßr],

srugo, quae corrum-

B 2 pit

StfA 1 ■» n r &Va

J 12 L

pit fruetus. Ex qua Etymologia

åév^ot

(p§ivc7too(>i\'cc funt arbores, quarurn v\ ctto^cc

(p$lvet,

qua fructurn ferunt

marcidum & corruptum; quo ferme modo HOMFRUS;/)

vocat treas,jalices, aKeaiKa^^s, quod, ut PLINIUS o), exponit, faiix emittit femina, antequam omnino maturi-

tatem fentiat. Et (p$ivo7too(>)s ccvefjiocv xarccTCvocc Pindaro p) ed, exponente Scholiafte, rrjv c7rl^uv (pSlvzscru ^y venfo¬

rum flatus fructibus exitialis. Sed utramcumque ampie*

£ti velis expiicationem; five dicere lubeat

åévfyx

(pbivor^- qivd efle arbores, qua? auetumni tempore cum fructibus

etiam folia 6c comas amifere, five ^eas explicare placeat

per arbores, qua?fruetum quidem aiiquem ^, fed marcidum ferunt, qualis, vel fucco ac nutrimento deficiente, vel

vermibus exedentibus, ame maturitatem decidic: mira

tamen elegantia infurgit oratio; vocat enim homines il- los priroum

bevd^a

(pSivoTrwgivcc, qua proxime abfunt ^a v.aq- 7tc(pc(icis five rKecxa$7r&(ri, quum fruetum quidem ferant,.

fed vitiatum, vel, quo pridem onufta? erant fiuctu, fpo-

li-atse fint; deinde a^a^oty prorfus nullum fruetum pro-

ferentes, quo titulo MAXIMUS TYR1US q) fignat ho¬

mines illos miferos, qui Deum exiftere _{negant; vocat}

enim eos yeves c&Åoyov, kW aycvcv cl-m^nov, genus ho»

mrnum irrationale, fterile atque inutile. Tertio binc _gra-

du exfurgit Apoftoli oratio: elfeenim dicuntur

Sevfyot

$)s,

MTtoSuvovTot,, non lolum arbores frudtum ferentes vel mar¬

cidum, vel nullum, fed ernortua prorfus & exaridax Cir-

ce apud HOMEPvUM /') vocat Ulytffis focios ^ex inferis^„ quo defcendiffe finguntur, rediices, birbhccveccs:.

Z%eTÅtciy inquit, o t £'ooovres vTryÅ&ere ölu cli^cto

&i.T$ccvées_{y ore r} olhMt ccT/ctj^ av&goonch

Ubt

») Och X: j/o, o) Hiß. Nat, L. XVI, C. 26. p) Pytb«.

od. V. q) DiJJert. 1, r) Od. XII. zz.

"\ tn f ^3

W J J V <3S»

TJbi palara eft vocari eos

^ktBuvHs^

i, e. ut Scholiaftes exponit,

Jh*

cc7roBvr](ryovrc6s, quod bis flygios lnnaverint lacus, ut VIRGILIUS alt, bis nigra viderint ^tartara: fe- mel, quum fponte eo vivi defcendiflent, atque

jterum,

quum mortui eo venturi eflent, numquam inde remea- turi. _{At quo} fenfu vitiis infefli homines, de quibus Ju¬

das agltj vocari queant

fils diroBocyovroc

arobigitur.

Sunt, qui exiftiment bis mortuas atbores vocari eos, qui

& ccKoignoi erant, quo modo fides non fl ipata bonorum

operum comitatu dicitur mortua Jac. 11: 26. &, ut ar- bores infoecundre, ad ignem deftinati, Matth. III: ^10. (ed

neque ineptius dixeris alteram, quas illis

tribukur,

mor¬

tem reipicere ad corpus, atque altersrn ad onimåm. Cor¬

pus in fagina jacebat, cujusmodi homines deliciis difflu-

entes fåvres rsBvpyxai 1 Tim, V: 6, Mens vero vitiis ob-

ruta & in jugi corruptione erat, atque adeo etiam hac

ratione dici queunt vsy^o), cfr. Lucas XV: 24. Quo (en-

fu ACHILLES TATIUS dicit: TsBye,y.cis Bdvocrov JWAöv

ycy (To'fAccri. Aliter vero prxeunte COCCEJQ cal-

culos fubducit VITSIUS s)> omnes,, inquit, qui in mun- do (unt, mortui (unt; quamvis enirn vitam agant ani- malem, ea tamen deftituti (unt, qure ex communione

Dei profickcitur. Htec ett prima mors, Interim contin- gic, ut nonnulli ifiorum rnortuorum per Evangelii ptae- dicationem veniant in communionem Ecclefiar, edant-

que fidei profeffionem & quosdam proferant ejus fru-

£tus, Sed ifli tamen _, fi ad prillina redeant peccata, mo- riuntur iterum, _atque hasc e(l altera ^rrors. Dixeris ve¬

ro haut fine omni ratione e(Te locutionem hyperbolicam

ad rei amplificandam magnitudinem adcommodatam ,

quod genus loquendi rrsodi in fcriptis profanorum non funt infrequentes. Sic enirn dicimus Vis ternu e Veati. u e.

__ _

B 3_

^_

' ^o-

s) Comment. in Epift, Juclce..

"1 ^T A r c§!?3

<m> J *4 L ^s3

'©mnino beati. Quomodo etiam Lydia amoris magnifu-

dinem declaratura aptid HORATIUM t) dicit: Pro_quo bis patiar moti, (iparcent puero fatafuperfliti. Quum ve-

ro exarefafta arbor novos nihilominus furculos emitte»

re pofiit; at fi fuerit, vel, ut malediåa ficus, h qt&v i^yj^ccfjLsvri, Mar. Xf: 20,vel eradicata penitus, perierit tura

vero oranis regerminationis fpes: addit Apoftolus Pfeu-

do-Chriflianos illos efTe non tantum hvhoc ukoBmovt»»

fed, quod magis eil,eV^öoSAr«,ita ut non magis liceat fpe-

rare illos fruftum produ<fluros efTe, quam eradicatas ar¬

bores nova producere pofle germina. Huic non abfi-

mili allegoria utitur ARRIANUS u) de Philofophis fpu-

riis, qui cxterno habitu, pallio & prclixa barba, Philo- fophorum fpeciem mentirentur, ceterum vero nihil prae- flarent, quod Phiiofophos deceret, husis^{^} inquit, tis ?T-

vcct' oc7ro7rocy v\gy\, {AcSik7\ov h U7ro7i&&}yots rjf/j iv rrj p'l£y\ v.cctco,

\ y 3' ~ > v 'Q. ~ ■> ' $ \ ~ y ^~ '» >

t06 0 OiVCP Od (JUKqCV stl OCVijSl, ngtf 010C TdTO OOKSlS STl Qjv.

tBochÅsiv. i. e. videris aliquis efTe:: frigore enecaberis,

ac penitus jam ene&us es juxta radicemj iuperne vero

paululnm adhuc flores, eoque videris rdhuc vivere & flo-

rere. Vide & perpende, quam elegans & ad mores ho-

minum deploratos depingendos adcommodata fit hasc Apoftolicas orationis gradatio: funt arbores fruélum fe-

rentes marcidum, immo ^vero nullum: quid vero efl, quod dicam nullum illos fruftum ferre, quum ne pos- fint quidem? funt enim arbores arefaåas, & quod magis efl, eradicatas.

§. rV-

Nihil follemnius efl profanarum rerum Scriptoribus,

quam ut,

bella

&

tumultum

& violentiores motus defcri- pturi,

vocabulis

utantur translatis a

fignificatione

cun&a proflernentium

procellarum, fasvi

&c

tempefluofi

maris

ac

t) Lib. III. Od. j?, u) in EpiSit L. IV. C. <?.

c§£b "1 T c f

^JS3 J 1) L m

ac flucUium furentium, Quod fretum, inquit CICERO v)

quem Euripum tot motus, tantas tam vavias

habere putatis

agitationesfluStuum, quantas

pertnrbationes of

quantos

cedit

s habet ratio ComitiorumI quod eleganter omnino

dictum

ed: led dublto ^tarnen, an vim & elegantiam ex«quet ,]ud« diftionis, qua reprehenfos a fe irrequietos

hörni-»

nes vocat xv/uxroc oiyqix Sothuo-arjs. Aygicv proprie dicitur agrefte, quatenus opponitur rebus

humana induftria enl-

tis, aut animalibus domefticis &

manfvefaåis;

quum ve-

ro & fruetus agreftes aliis fint acerbiores ac minus

mites,

& animalia agreftia fint ut

plurimum domefticis minus

manfveta, accidit, ut quodcumque ferum fuerit & a- trox, id _ctygtov dicatur:

fic åyqiov fxévos, ciygics

%oh.os, ozy^i-

es ofyrj, apud HO MERUM,

eft

ira

ferox; funt

^{ergo u-}

ygioc Kv/jic&Tci, truces &

fsevientes fluetus.

Quum

enim

maris unda eft

(pqr<oö$ris.

&

r«qwxju^v\s,

afpera & turbulen-

ta, tum ve ro, quod

POLLÜX

x) ofcfervat, dicuntur a Gr«cis _xvparu ccypcctveiv. Quo Epitheto eriam Auftor Libri,qui infcribitur Zo.tpicc EocKcfxcov-y utitur ad

deflgnanr-

dam maris, ventis commoti, truculentiam. IIASv, inquit,, Cap. XIV: i. Tis 7toih.iv ^eAAcfjievos r&j

oiy^icc

[uehheov

hcåévety

Kv.fjictrci. Ut ^vero faevi fiuctus mare turbant, ita homines fenfu emphatico vocari poilunt ccycgoi xvfxarx, qui tumi»

di funt, irrequieti, feditiofi, turbis &

diflidiis

cuncta re-

plentes, five, quorum anirni turbidis concutiuntur rao-

tibus, qui cum pectorum clauftris pr« vehementia con- tineri nequeunt, foras fé projiciunt quadam dictorum fa- üorumque turpitudine & obfeoenitate. Quo A^podolus refpiciens dscit concinuafa mecaphora, illos l7tx(p^iv^tccs-

tctvToov cl_ts%vvct£, ciefpumare fua ipforum dedecora. Spuma

oritur ex ebullitione & agitatione, ut in mari, dum fa¬

rit «ftus arenis. Dum _ergo fervens ab imo pelagus are¬

nas.

v) Oratio pro Murdena, x) Lib. I. Cap. y.§. 16*.

e§& -1 J< r

W J 1 ° L

nas & fördes mifcet aquis & egerifj diei poteft fuas de- fpumare Ibrdes Quo vocabulo SKNF.CÅ y ) utitur in

ienfu metaphorico: nos, inquit, quod pracipimus boneftum efl\ _quum aliquid lacrumarum adfe&us effuderit, ut ita die_am, dejpumaverit, non e([etradendum ^animum dolori. Ple¬

na ro ha?c verba fiftunt ideam animi adfebtuum turbine ^a-

gitati: quum aftuat intus, ebullit quafi & fpumas agit -dolor, erumpit tandem ex pe^tore effbio lacrumarum im- bre: arque tum dicitur dolor defpumare lacrumas. i ta- que, dum Judas dicit Chrifliani coétus propudia ede xv- .y.ocToc ciy^icc, hTotCp^ovroi rds iocvrwv«V%tnoc<r,legentium ^a-

nimis in imagine cogitandos exbibet immoderatos per- turbationum aftus & furores, qui ebullientes intus & fpu¬

mas agentes pectoris clauftris coerceri nefciune, fed ^com-

motas (ordes egerunt, i. e. evomunt formata in peftore cogitationum ac cupiditatum dedecora, lpurcas imprimis iibidines; in ifto enim (peciali fenfu ufurpatur oLk%wi\ a Gra?cis Scriptoribus. LUCIANUS &) non huic multo abfimiii utitur loquendi ratione de Philofophis, qui quum iram ceterosque adfeAus compefcendos e(le docerent,

illis fe tarnen ipfi permittebant: yéAojrcc, inquit, å /juk^ov TtciQzyjtsvi tols Seoo/jLtyois ottotocv v7.to rijs tv^acrrjs cctrio&s Itt/-

oivrcis y\ %oKvu Ka) citp^s, fj.othAcv di i'é /us^cv ccvroisrj

■to zcfjioc, pri avys bS&i tv%ois otb o fuiccqos by/iroti

ßc^ßogcs.

Primum bti£s7 y\ %oXy\, infervefwit ira, qurs ebuliiens _per

os agit fpumas, hinc my/ircci ßo^ßopos, effunditur coenum, b. e. evomunt, deipumant (ordes (uas, verbera forte &

malediéla.

§. V.

Quidquid ubique in aere, terra, mari, cos'o aliquem

conferre poflet u(um ad illorum hominum abiolvendam imaginem morum, a quorum (ocietate dehortatur Chri- ftia-

y) Ep, XCJX, z)

fyocTTsroc)

p. nit dzo.

cSfc

]

17

[

^cm>c§ßs

Äianos congefMe videtur Apoflolus. Primum eos vocat ve(psku£

ccvvåqui,

deinde

cihfycc

(p&ivo7too(>ivcc &c. tum wg.cerce ccyqiocSochc6(rayi?,&denique d^éqctswXccv^rue.YlÅccvrje, atque alia forma mXomr*isyefl erro, errabundus, qui modo huc.

modo illuc vagabundus adpellitur. PLATO )vocat mer-

eatores tfXuvy\tois IwX rds wcXeie, quod mercaturae facien-

dae caufla _per urbes commeant.. nxdvrje 7ruferoV dicitur a Medicorum filiis febris erratica, qua; flatas non obfervat acceffionum vices. Et _ccseqee wXuvptes, vel wXoiv^rccif funt

flellas erratica;, quas PLATO vocat ds^cts wenXctvoofxevas%

five ^Toov äargccv toc Tgewofxeva x&f wXccv-rjv eypvrcc. VIRGI-

LIUS dicit (lettas p

atant

es calo: ^non quafi inc erto vaga- que curfu huc, illuc mearent; fed quod fuos conflciant

circulos orbesque,. ut PLINIUS b) exponit, inter terramy

inquit, ccelumque eodem[piritu pendent certis difcretajpntiis Jeptemfidera, qu& ab inceßii vocamus errnntia, qiium errent nuüa minus iliis. Dixeris ergo Apoflolüm refpexiflead cir-

cumforaneam hxreticorum illorum vivendi rationem va-

gamque difeurfationem gulae ac deliciarum caufTa$ quales

funt parafitaflri, quos HORATIUS c) his verbis deferibit::

Scurra vagus, non qui certum preefepé tenerety

Tmpranfus non qui einem dignojeevet bofle.

Forte enim ad vulgarem indo«florum opinionem fe ad- commodavit, qui credidere olim fiellas illas vocari erra-

tieas, quod vano & vago curfu in coeli regione oberrent.

Kifi dicere lubeaf ccsegoov wXuvyitoov nomine intellexifle Ju-

dam metecra illa, _qua; flellarum fpeciem preeferemia di-

feurrere in nere videnfur. Illa enim vocat ARISTOTE-^

LES d) (pXcyae ucetofAsvots & äseqcts SiotBeovrcts ßam?nas ^ar-

dentes &fteüas difeurrentes. Quae notio non vngostantuna illorum errores cogitandos fiflit, fed dodrina;_quoque in-

anitatem. Imitantur flammas in fummo aére adparentes,

C quae

a)

Pinto

Lib. I de Leg. b) Lib, II, C. 6,. c) Lib.LEp..

XV. v..28. d) Meteorl,. L. h C. 4.

II

] jB [

$

quse fpeciem mentiuntur micantium fiderurrgfed vagi funt ignes, qui cito deflagrant; ad eumdem modum non eft

docflrina Horum hominum conflans folidove fulca robore:

quam pracfe ferunf, lux efl: faliax, deceptrix fubitoque in

f-umum vanefcens. Quum pro lumine veritatis fumbs ven- dant merasque tenebras fpargant, manet eos <d(pos r* gzo-

ras eis rev ciioovoc. Ubi efl figura ^ev

Jid

Co(pos crubras,pro

go(pQS Morests, qua? ffins occurrit in APOLLONil RHO-

Dil Argojinutica Lib II. Confvevere profani vates um.

braruro receptaculis fpiflas circi:irrundére tenebras,quo terribilior exflflat illorum imago. Defcriptus, inquit, SF-

IS! EC A e) efr carcer infevnus &perpetua nocte opprejfa re¬

gio, in qua ingensjanitor Orci :

Ojfii fupcr recubans nvtro fernefa ^cruento, jEternum latrans exfangues territat umbras.

Hinc dicit HOMERUS /)eiSoohci, live defunclorum (imu>

Jacra ries$oci erfßcaöe vttc (ccpzv, properare in erebum fub ^tene¬

bras Nequeminus ufuvenit fa,ris Scriptoribus,ut in imagi-

ne abdici denlaque caligine horribilis carceris intuendam

quodam modo

&

cogitandam

exhibeant damnatorum fe¬

dern & poenam.Mali genii dicuntura Petro 2 Fpift. II:4. in

tartara detrufi & conftrifli aeipofis ffcpa, & a Juda v, 6. re-

rrjPYiiuhoi Sesy.cis didlois v-nc foCpcv ^, tranflatione ^{defurnta a}

damnatis facinorofis, qui in carceris posdore retinentur conflrifli, donec ad ultimum pertrahantur fuppliciuro.

Qua figurata locutione ufus etinm LUCIANUS g) dicit

Plutonem clfggfiv rdv u7rc&c&vcvTW

y.ciruSe^dgevov

d'g dvrasrcy

GTd^ccKaßbvTd

y.ocré%eiv desy.ois dtpvxrois. Ubi

Sea^d

dcpurroc,

vel ut Petrus dicit,

Sea^d \d'$ioc

indicant nullam evadendi fpem

efle refiduam, id

quod Judas docet etiam, dietens fla-

gitiotiofis

hominibus refervatum eflé

£o(pov

^av.o-

ras eis rov diwvcc.

e) Epift. LXXXIL g)

Heg) nevSas.

# & #