GEIJER ro;

ro;

MORES HEROIC® iETATlS APUD VETERES GR£CO$

ET

SGANDINAVOS COM ΡARΑΤΙ.

DISSERTATION

CUJUS PARTEΜ QUIN TAM QUAM

VENIA AMPL. FAC. PHILOS. UPSA*..'

PR^SIDE

NAG-ERICO GUST. GEIJER

IIISTORIAR. PROF. REG. ET ORD.

REG. ORD. DE STELLA POLARI EQUITE,

ACADEMIili SVECAN-S OCTODECIMVIRO, REG. ACAD. LITT. HUM.

HIST. ET ANTIQU.J ^{HOLM. REG.} SOC1ET. 5CIENT. UPSAL. EEff SOCIET. SCIENT. NIDAROS. REG. SOCIET. ^SCIENT.AC LITT. HUM, GOTHOB. NEC RON REG. SOCIET. SCIENT. IIAFN. ET ARCII-äEOL»

SCAND. HAFN. MEilBRO.

PRO GRADU PHILOSOPH ICO

v. v.

SAMUEL. NOLIN

A SACRIS VERMEL.

IN AUDITORIO GUSTAVIANO DIE XI JUN. MDCCCXXX.

II. V, M, s.

ü PS A LI Μ,

EXCUDEBANT ItEGIJE ACADEMIAS' TYPOGRAPHI.

in sacram rég-iam majestatem magnj: fidei viro,

diecoeseos carolstadiensis episcopo,

rege® aul2e c0ncionatori supremo,

reg ii ordinis de stella polarl membro t

ordin is regis caroli xiii. equlti, reverendissimo domino,

JOH. JACOBO HEDRÉN

Maecenati summo

/

am

VIRO MAXIME REVERENDO,

PAROECIARUM IN H0GSÅTER PASTORI ET PR^POSlTÖ;

do».

LAÜRENTIO HEDRÉN

Fautori optimo

VIRO ADMODUlWT REVERENDOJ

PAEOECIARUM IM ELFDAL PASTORI^

DOMINO

JOHANNI JERDIN

Prscceptori pristino,

Amico dilectissimd

sacrum dicavit

Ülespondens.

33

Si quis aliquid publica auctoritate irrpetrare volebat ^, et regem et populum rogaret, necesse erat. 110) Ita et quondam

Rex Sveci» in Comitiis solennibus, solio sedebat _paterno, duo-

decim sapientissimis viris a latere adfidentibus, circumcirca populi muititudine late fuså. Stans in medio loquebatur. Cla-

more etstrepitu armorum populus ahnuebat, favebat; et verba,

quae tali oecasione locutus est Olaus Skotkonung: "eo animo fuisse cunctos Svioniae Reges, ut rerinn secum nioderandarum

arbitria relinquerent populo" fonnulam ^continent _reipublic«

regend» brevissimam, quas antiquis non minus Gtxcix quam Scandinavi» Regibus sufficiebat. 111) His convenit, qu» de

comifiis sollennibus Germanorurn /labet Tacitus: "Considunt armati. Silentium per Sacerdotes, quibus tum et coercendi jus est, imperatur. Mox Rex, vel Princeps, prout »tas cui- que, prout nobilitas, prout decus bellotum, _prout facundia

est, audiunrur, auctoritate suadendi magis, quam jubendi

potestate. Si dispiicurt sententia, fremitu adspernantur; sin placuit, frameas concutiunt. Honoratissimum adsensus _genus

est, armis laudare." 112) Qu» Saceidotibus in concione or-

dmanda potestas apud Germanos competebat, er, credibile eil,

etiam apud ^nostrates, hanc apud Graccos exercebant _{κηξυκες,}

prascones, sceptris instructi. Sacerdotum vero in numero

etiam hi _erant, immo apud Athenienses h»reditarium gessisse

sacerdotium novimus.

p. v. _5.

110) Od. VIII. _157. Iii) S?a hafi gert allir Svia Konun¬

gar, att Jata baendor råda med ser, öilo Jjvi er £>eir villdo.

Heimskkingla. S. af Ol. h. helg, c. Si·

112) Germ. c. II,

34

Regum antiquorum juris dicundi ^potestas religionibus san- eita erat. Apud majores primum tribunal, Odini scilicet et duodecim Drottorum, 113) aivinitus eratinstitutum. In Areo-

pago Athenis Dii primum, ut veteres narrant, poftea Reges, jus dixere. Seeptrum ^et judicia —

σκηπτξόν rtj^é Οέμισταε

— a Jove tradita esfe Regibus Homerus docet. '"Justitias

moderatores" ei sunt, "qui jura a Jove

custodiunt"

— — — βικασπίλοι οΊτε θεμίστχς

7ΐξθ£ Αιόε εΐξυχται — — —- 114·)

Regi, jus dicenti vel negotiopublico vacanti assident viri

delecti,

βχληφοξοι,

do duces et principes, ηγητοξεε

ηόε μένοντες,

et ipfi Reges,

βχσιλεες,

duo¬

decim ^cumregibus Phseacum rebus confulit, ipfe decimus teriius.

Αωΰεκα _{yxq κχτχ}

βημον

βοίσιληε^

οόξχο) κςχίνουσι,

Τξίςκα^εκατοε frlyco αυτός'

ait; licet aliis ex locis _regnum Phaeacum summamque impe-

lii ipsum tenuisse pateat.

116)

Judices hos sub diu sedentes "super politis lapidibus sacro in circulo"

— — Ιτπ ζεστο7σι λιΒοις, ίεςω εν) ^κύκλω*

113) Drott et Paterfamilias et Princeps est, et de diis etiam di.

citur; ut Graecorum "Av«g.

114) II. I: 238. 115) Od. VIII; 390, 391.

116) Cfr. Od. XI; 345.

exhibet nobis HomErus. lij) Tales circuloä; hon vero ex-

forum et laevigatorum, sed rudium, lapidum, tribunalia eti-

atn antiquissinia in Septentrione fuisse, innumera monumenta circuloruin judicialium (dotnareringar"), pei nostras sparsa re-

giones, adhuc ^testantur. Hinc ad cirtulum et ad judicium

venire (till tings och rings) in antiquis patriae legibus promi-

scue dicitur. *) Ίεςοσ hicappelJatus est κυκλοε,quia res sacra

erat jus dicere. Nostratibus nioris fuit circulum hunc interi-

orein exterioriincludere, ex virgis colurnisinter se vinctis: Ve-

bond i. e. vincula sacranominata sunt. Siquissacra hxc vincula infregisset, Vargr χ veum i. e. sacrilegii reus declarabatur. **) Judicii sevo Homerico imaginem in scuto AchilliS expressam vidimus.

Accot <Γ ειν αγοξη ε σαν dSgoci* ενΒα

Je

ωςούξεΓ

Juc J' όΐν^ξεε

ανΰςοε

$ημω

J'

μ^εν

αμφω

J'

λχοϊ J' άμφοτέξοισιν επηπυον , αμφ)ε αξατ/οΐ'

χηξυκεε

οίξα

Je

εΐατ έπ) ζεστοίσι λί&οιε, ίεςω ενί κυκλα'

σκήπτρα

Je

τοίσιν ε7ίειτ ν'ϊσσον,

άμοιβη^Ιε Je δικάζον.

rnrnrnrnrnm^mmmmmmΜΜΜΜΜ·ΜΜ^ι····ΜΜ·ΜΗΙΡΡ·Μ·«·ΜΙ·Μ·«»

ii?) τ'. XVIII. 5°3~5°4·

*) Cfr. Oestro. L. Manh. B. FI. 75.

·*) Exemplutn videsis in Eigils Saga. c. 57.

118) I. XVIII: 497-5°6.

36

Et primuin id observaddnm est, uidonem, präecipue cje·

dis, uc apud omnes, qüas legum ignorant stabilirum imperi¬

um, nationes, propinquis ut sanctisfimum fuissedciegatumsoffi-

cium. Hinc felix dicitur etiam post mortem homo cassus, si filium relinquat ultorem■:

a>s ctyotSov, ^kcu 7tcuSco κατοοφ&ιμενοίο λνπί'σ&ΰάΐ

άνόξόε!

-Ut vindictam

effugiat,

— — — 7ίν]ούε Ts πξολιπούν kcc)

ttcct^ISoo

et ad alium populum exsul abit. 121^ Mulctå tamen homi- cidii exsolvere poenam et susceptas plaeare inimicitiäs reo li- cuit, si hane admittere voluissent propinqui satisfactionem.

Tloivtjs hujus apud Homerum saspius mentio fit, et vocabulum ipsum vel praecipue notat pecuniam, qua quis ^se redimit a reatu casdis patratas. Ajax implacabilem Achili.xs animum ob Brisein ablatam'reprehendit, cum fas esset cuique etiam

pro fratris caede vel filii, accepta såtisfactione, placari:

— — καί _μεν ris Ts κοοσιγνητοιο φονηος

7totvY[v fj ου TtooiSos

εόέζοοτο

και ξ ο μεν εν

όημω

του Så τ εςητυετο

KgocSlrj

&υμοε

$ε£οίμενου.

&υμονεν) στήνεσαι&εο) &εσοον είνεκοο kovpjjs

oiy\s. — — — 122)

De tali satisfactione litern, in scutoAchillis depictam, no-

119) Od- III: 196. iao) Od. XXIII: 120.

121) II. XXIV: _480, ,22) II. IX; 632—638.

A

37

bis exhibét Poéta. Sub dio et coram populo res agitur.

Pecuaianv persolvisse reus affirmat, accepisse accusator negaf.

Ad scientem (επί Ίστοξΐ) arbitrum uterque provocat. Adul¬

torum, fortasse propinquorum, turba 133) (άξονγα) utrinque

adest. Senes (ysqovres) in lapidibus, circulo sedentes, aiter-

natim sententiam dicunt. Athenicnsiumlegibus saneitum erat, homicidii _{reo, causa} nondum ad iinem perducta, fugam ^ca-

pessere liberum esse, et reditum etiain deinde in patriam pa- tere, si hajredes pecunia accepta, vindictam deponere vel-

lent. 124) Levern vero accipere compensationem dedecori

habitum est. 125)

Quam proxime hasc omnia ad Septentrionis morem acce- dant, vix dictu opus est; quum apud omnes fere populos e- ssdem has consvetudines primitus viguisse constet. ''Luimr

homicidium certo armentorura ac pecorum numero, recipit- que

satisfaciiorfem

gatio, in quam succedebat proximus hacres, csedem occisi co*

gnari ulciscendi, in legibus antiquis etiam nomine Vigavf (successio in arma) appellatur» 128) Occisor ipse csedem

statum inträ tempus publice significare debebat, ne in notam hominis infamis, quam vox Niding inurebat, incurreret. Com- positioni adversariorum ieges favebant, mulctse poenam sva-

123) Noftratium Firåndtflock. 124) cfr. Nitsch 1. c. IV. 591. V 125) cfr. II. XXIV. _592. fequ. 126) C. 22.

127) Vatnsdaela Saga. c, 23.

128) cfr. Helsinge-Lag, Årfd. B. Fl 15.

33

Pentes magis, quam jubentes. Jusfam recipere satisfactionem

Hon dedecori erat: aceipere vero an rejicere, id ulrori relin- quebatur. Interea occisor exlex erat: solum natale, loca ha«

bitata fugere, ilivas et deferta petere jusfus erat 129}, ac

cum eo nonnunquam in fugam rejecti funt pater, fiiius, frä¬

ter, vel propinquitate conjunetissimus quisque 130), donec,

fatisfactione admissa, in _pacem redirent, Leges scriptae He·

roica iEtas et Graecias et Scandinavi» ignoraf; neque vox ipfa νόμος _umquam legis fenfu apud Homerum occurrit: ύψ.ιστχς, (jura consvetudinaria) solummodo novit.

Tarnen "Monarchiam secundum legem," Βχσιλείαν ^xotrco νόμον, 131) tenebant antiqui reges, i. e. constitutionale, fl

deo piacet, non vero papyraceä forma, regnurn. Juxta le¬

ges ac mores patrios (xcctoo νόμους rs χα) εθισμους πατς'ιους)

regnurn exercebant; quod, quia "certis honoribus ac conditio-

nibus'* (?τπ ξγ\τοΊς γεξοοσΐ) dcOnitum erat, Tyrannidi opponit

Thucydides. 13a) Trojanum bellum maximae conversiones

rerum in Graecia fecuta; funt. Serus reditus multas res inno- vavit, et in plerisque -civitatibus ortse funt feditiones, ex his

vero tyrannorum dominationes, quibus explofis, libertas de-

TOUtu asferta eil. 133) Sparta vero, quae et diutisilme juxta leges regebatur et tyrannorum

femper nefcia

tt mmrnrnmm*mm—mrnmm————————■■11 ■ ■ m*mmmmmmm

129) Westg. Lag, Manh. B. Fl. I. 130) Gotlands Lag. C. 13.

131) Aristoteles Polit. L. III, c. 14.

332) L. I. c. 13.

133) cfr. Thucydides L. I. ^c. 12, 13, 17, ig,

134) Έ* αχλχιτοίτον xxt 19>ομ.η0η, nxl xtl xrigxnt*T*t iyr. i. C, C. Ig»

39

et übertatem et reges confervasfüt, ex antiquis id

traxisfe,

rum tenacisiima fuit, moribus, videtur.

Macedonum etiam regnum, uc majorum noilrorum, των

γ,ατά νόμον erat, populi cum regio imperio übertäte conjun- cta; 135) at ii Alexandri glori&m omnes extollunt, victrici

liberorum hominum manueam fuisfe _partam, pauci recordantur.

"Certi illi ^et definiti honores" antiquorum Regum apud

Homerum funt publicum ager (τεμεΐΌ?), cui Upfala ode apud

Noftrates refpondere vidimus, et epulce publica?, qusc in Se-

*3j) Das Verhältnis des Königs zu seinem Adel erscheint nach

derselben Form altgriechischer und altgermanischer Einricht¬

ung, als ein Verhältnis der Gleichheit, wenn auch der Unter¬

ordnung, und das Volk hat denselben Rang, wie bey Homer,

wo kein wesentlicher Bescbitrss ohne dessen Zustimmung, o- der doch ohne den Schein seiner Zustimmung, gefasst werden

kann. Das Leben desEinzelnengehörte derGesammtzahlseiner Mit¬

bürger. — In Macedonien war, wie in Thessalien, ein mächti¬

ger, kriegerischer Adel; allein er hatte keine Penesten oder Leibeigene unter sich; die Bauern waren Grundbesitzer, die sich dem Adel, wenn Ehre und Vortbeil zu gewinuen war, gern anschlössen. Auf den letzten Umftand nahm Philip bey der Bildung seines Heers, besondere Rücksicht. Ein Macedonischer

Konig, wie ein König der Homerischen Z?it, war nur dann mächtig, wenn er kriegerische Talente hatte, die Dictatorialge-

walt eines Generals übernehmen, und den ihm ergebenen und

von ihm bezahlten Haufen im Nothfall nutzen konnte, Schlos¬

ser, Universalhistorische Uebersicht. I. T. 3. Abth, Frankf»

3827. p. 200.

40

ptentrione nomine Kongs Våtlza 136) veniunt. Utrumque

honoris génus Telemacho tribuit Poeta:

Τηλέμαχος τεμένη νέμεται, και 3α7τας mas

οαΐνυται, as έπέοικε οικαεπόλον

άν3ς

Eosaem fibi et Glauco in. Lycia adfignatos esfe honores

Sarpedon gloriatur:

Γλαύκε, τιη 3η νωϊ τετιμημεσΒα μάλιστα είςη τε κςέασΐν ^τ läs πλεΐοις

3επάεσσιν,

έν Ανχΐί], πάντες σε, 3"εονς ως, εισοςόοοσιν,

και τέμενος νεμόμεσ^α μέγα Έάν^οιο πας οχ&ας,

καλόν, φυταλιης και άςουςης

πυςοφόςοιο;

τω νυν χςη Αυκΐοισι μέτα πςωτοισιν εόντας εστάμεν η3έ μάχης καυστειςης ά\τιβολησαι: 138)

Prassentit vero animo quendam Lyciorum ita dicturum:

ού μάν άκλειεΊς ΑυκΙην κάτα χοιςανέουσιν ημέτεςοι βασιληεε,

ε3ουσΐ

εσΐέϊλη, έπε) Αυκΐοισι μέτα _{πςωτοισι} μάχονται. 139)

J36) In regiis prasdiis (thar som konungsbu voro) prascipue appa- rabantur bsec convivia, Reges, cum convivandi gratia provin- clas circomirent, fara at veitzlom dicebantur. Heimskr. S. af Ol, h. b, c. 36. 137) Od. XI. _{185. seq.}

138) II. XII. 31®· seq. 139) ibid.

mores heroicffi /etatis apud veteres gracos

et

scandinavos comparati.

iκι·8ββ8—-

CUJUS

VESTIA AK ;al

ηλ c.

ERIC

3iistoh1 heg* ord.

academi^ svecan-e ϊιιξτ. et antiqu.j lli societ. scient. nida1 got1iob. kec kon re<

sc.

pro gra

sa:

IN AUDITORIO GU!

EXCUDEBANT

QpCARD

i 11 i 11 i 11i111111 11 i11i11 11 11 i11i i

,ίτε pad ΪΤ.

AC e:

» B

QpCARD

+