/. JV. J.
Caput Primum
De India nomine,/ertilitate, variisqne
in eandem navigationibus agit.
Oftquam iupremum
Numen primo hörni-
ni in pcenam heCx Ju-
ftitix &Majeftatis lux triftem hane denun- ciaffetfententiam: In dolore comedes ex terra in omnibus die- bus vit# tu<£, item : tn fudore vultus tui
comedes panem (a) ; iimul etiam ex^fflu-
entiifimo Paradifi promtuariof^xtiir-
baiTet : deprehendére ftatim mortales,
nihil fine magno labore naturamiibi
dediife } ac propterea prö fe quisquo
in id unice incubuit, quo poffet fo
%©|jaue honefte fuftentare. Hinc va-
Ä^uaerendi vidum & amictum ratio-
-hfbr' A nes
(/z) Gen. j: verf. iy. ip.
nes excogitatae, tales tarnen, quae ho-
minum convidum & focietatem adju-
varent & magis magisque promove-
rent. Unus terram colere; alter pe-
corum agere cüraiti j alius Muiica: o- peram dare; alius aliis prasbcre origi-
nem artibus coepit. Ceterum ut cu- jusque induftria communi indigentiae
inferviret, mercium commutatio infti-
tuta eft, de qua Ariftoteles: Permutan-
di ratio·) inquit, primum quidem duxit ini-
tium ab eoy quod eft natur# conjentaneum, quia homines aliarum rerum majoreM)alia-
rum minorem copiam, quam fatis ejjet) ha-
bebant (b). Multiplicato autem gene-
rc humano, & certo rerum conftitu-
to pretio, multi partim publicas utili-
tati, partim privatae eo iverunt con- iiiltum, quod afportata ex aliis terris ne~
ceftaria inter iuos divenderent: ea^.
vero, quibus abundavit domeftica tel-
lus, ad alios transferrent. Sednoftri quidem nec inftituti nec ingenii eft prolixe exponere, quantum, cum in u- niverfum genus humanuni tum in fin-
uIps, commodi ex commerciis redüri-
et: illa tarnen, potiftimum beneficio-·
navi-
(b) Lib. I. Pol. c.$c
3
navigationis , ad iummum, quo nunc gaudentj, creviiTe failigium haud im-
merito affirmamus.
Nam cum omnia non ferat omnis tellus,· fed
Hic fegetes·) iUic veniant fellclus uva : Arborei fcetus alibi, atfa injujfa virefcant
Gramina : (c)
tentata iunt & inventa per ipfum mare compendia, mutuis hominum coirier-
ciis ita infervientia, ut additiilimas or-
*
bis terrarum partes, incolis fterilium_>
regionxim iter, & commodam ratio-
nem iupplendi foli fui defedus patefe-
cerint.
Juvaret förlitan heic nominare ter-
ras varias, quse céteris Orbis partibus
fertilitate & affluenti rerum copia an- teceilunt; quasque eam ob caufam fx- piflime viiitat humana curiofitas & ha¬
bendi avida cupido: fed propoiita bre-
vitas nos omittere easdem (vadet
,&
unice Indiana cogitare, quam in ipfo hujus exercitii titulo expreftimus, Quo
nomine intelligimus^ non tantum ill am
Ahse regionern, quae ab Indo fluvio fic
dida elf, atque in intra & extra Gan¬
gem
(e) Vlrg. Lib. I. Georg. V. v.J4*
4
gern divifa: Ted totum illnm traftum
orientalen! Aiiae, cum infulis ac penin-
_fulis locisque omnibus, quotcunquo negotiandi gratia adeunt remotimmi
inde populi } Sc nos Europaei alioquin
In diam Orientalen!, vel etiam innu-
mero multitudinis Indias Orientales
appellamirs, ad difFerentiam Americae,
quas improprie dicitur India Occiden-
talis. Eaque ratione, neque aflenti-
mur antiquis, fub Indiae nomine uni- verfam Afiam compledentibus, ut a-
pud Strabonem(d) Ephorus, qui to-
tum orbem diviiit in quatuor populos j
Indos^thiopes, Celtas &Schytas: nec recentioribus nonullis, qui Indiana ap-
pellant regionem, quae duobus maximis
fluviis Indo Sc Gange continetur, Sc
ab accolis Indoftan vocatur. Nec de-
nique Orientalen! tantummodo par-
v^
tern Indiae proprié fic didEse, feu extra Gangem, Occidentali, feu intra Gan¬
gem, contradiftinftam, fignificare vo- lumus. Sed terminos noftrae Indiae
ponimus cum Pontano, (e) Ab occafu Paropamißdarum & Archoßa & Gedrofia
fines y * (d) Gcorgr. hb. i. (e) HIßurb. Amflelod\
eap. XXIV. lib. u.
5
fines; a fcptentrione montern ImAum\ a Meridie Ocean um Indicitm annumeratis
infulls} ab or tu Chinarum limit es : niil malueris Eoum pelagus, ut veteres , referente Becmanno (f) orientalem
Indiat collocare tcrminum } atque iic
Chinas cum Japonia & Philippinisln-
fulis, fub generali ifto Indiarum no- tione comprehendere. Quod etiarru
noilro nunc inftituto maxime conve-
niens videtur, ut ex fuperioribus pa-
tet. Ceterum, jubente iic propofito,
receniione iingularum hujus terrae
partium iiiperfedemus; & ad contem- plandas ejus divitias pergimus, quam avide femper ab aliis expetitxj fue- rint, breviiTime iimul oftenfuri.
Notior eft atque pailim apud au- ftores magis ob via fertilitas Indix,
quam ut digne a nobis jam comme- morari queat. Hoffmannus in fuo Jexi- co(g) immeniarumejus opum iumam
his verbis compleftitur .· Ingens, inquit, (ibi) ter/de fertilitas , quamvis Oryzspotius miliique, quam farris proventu luxuriat.
Palma ibi ar bor efl frequens , & qu<e ci-
treis aurantiisq. pomis turget. Sacchari vis
(f)Hifl. Orb.cap.VI. Seil. ζ. (g) Focåtxdia.
6
& unionum gemmarumque ingens copid-j>.
Praterea tanta auri argentique abundan-
tia
,ut fabulum etiam Indi£, filices & a-
grorumglebas aureus argenteasque finxerit antiquitas. Porr o pfittacos mittit & c. Ut
ego nihil nunc dicam de aromatumu variis genenbus, qua? ibidem venalia
expönuntur, cujusmodi funt: Piper ro~
tundura & longum , Cariophylli 7 nuces Mo-
fcat<e ) Macis 7 Cinnamomum , Cuminum , Zingiber , Cubeb<e, Rh e-burbar um & pllj-
rima alia, qua: in hiftoria Urbis Am-
ftelod. Joh. Ifac: Pontanus* (b) & Job.
Wilhelm Vogel (/) in iuo Diario paifim
enumerat. Verbotantum nominaro placet arborem ebenum, & eburpra*-
ftantiflimum j idque ex audoritate Vir- gilii, qui de Iiis ita canit: (k)
Sola India nigrum
Per t· ebenum τ <-
Et alibi: iß)
India mittit ebur
,moües fua thura Sabai.
Adquemlocum Servius notat, reperi-
ri quoque in Africa Elephantos j Ted
non
(h) loc.fupra citi. (i) ÜiCU fcbefcfymb. add. Thuan: hiß. Hb. CXVII..
(k) Georg. II. v. 116. (/) Georg. /, v,qy.
non aeque prieftantes atq; inhac India.
Adde, ex Pontano, omnis generis & co- loris fericum, pannos Bombafios, Da-
mafcenos. Holofericos &c. item^r^»- dinés ( utLuyts inter midta alia habetj (m), qua Oulgo Canna Hifpanine vocan-
tur
jex quibus multi fcipiones fiunt comi-
tes deambulantium. & c.
Non igitur mirum eft, quin potius
inter certiiiima ubertatis Indicae argu¬
menta referendum, manfifle femper indigenas in tam felici folo , nec un- quam ex finibus fuis emigravifte (n) : quemadmodum de Tyriis, Grscis, Go- thisque noftris, & aiiis hiilorias pro- dunt. Non mirum eft, (i (o)
Impiger extreftios currat mercator ad
Indos
Per mare pauperiem fugiens per faxa,
per ignes:
Non enim incolis tantnm poteft illa_»
terra neceftaria fuppeditåre $ verum_>
etiam indigentiam fublevare eorum_,, qui in exteris & longe remotis habitant
locis. Hinc ab antiquiftimistempori-
bus (m) bitr od. ad Geogr. cap. ty. feff.j.p.jjj:
(n) Plinio tefie Hb. zy c.ty.(o) Hor. Ep.
t. iib. t. v. 4?.
8
bus ex dEgypto aliisque regionibus huc navigari coeptum eft. Inprimis autem celebratur in Sacris Salcmonis naviga-
tio ad Ophir ; quae non aliorium^ quam in hane Indiam indi tu tam fuiiTe, evin-
cunt notar, quibus Sacra: Litern terram
Ophirinilgniunt, quaeq; in nullam alia regionem velAmericct velAfrica:, ut quidam arbitrati Tunt, quadrant. Sive
enim dicas cum nonnullis
,eam ab Ophir Heberi nepote (p) occupatartL»
eile, atque ab eo nomen traxifie j five cumBocharto, (q) hane, adiimilitudi-
nem alius terra: aurifera: Ophir in A- rabia, ita diclam eile, in qua iiibfediiTc
illum Ophir autumat, cujusque, fe-
cundum ejus mentem, i Cron. ip, Jo- bique iz cap. ht mentio : eodem ta¬
rnen res recidit, ut nimirum Salomo- nis Ophir in India Orientali reperias, quamvis de certo loco non conveni-
ant fcriptores, aliis Auream Cherfo- nefum, aliis Zeilan Sumatramve, aliis, Moluccas Infuias, aliis omnes has fimul hämtas cum China &Japonia, eandem
fuiiTe affirmantibus. Sit cuique liberum
de hac re judicium, modo obcineamus,
qiiod
(f)Gen. 19. 27. {q)Geogr,Sacr. lib.II. c. 27+
9
quod fblvcrint ex portu Eziongcebxr
Maris Rubri
,atque ad Indiam noftram
claiie appulerint Salomoms & Chira- mifervi, de quibus Sacra pagina, ver¬
teilte Schmidio, haec tradit: Venerum*
4fue in Ophirem, fumferunt inde aurum,
quadraginta & viginti talentay qua addu-
,xerunt ad Regem Schelomonem (r). Et
paulo infra (j): Erat nav is Tharfchifch Regi in mariy cum navl Chirami: femelter-
ni-i annis veniebat navis Tbarfchifchy por¬
tans aurum Ef argcntum 3 ebora Ef ftmias
E> pavones.
Prolixa équidem videtur a c diu-
furna ifta navigatio, cui per tres an-
nos immorarentur 3 fed fuit illa pro- cul dubio, ut omnium veterum Ii to-
ralis , imperfecta & erronea 3 quod
nondum inventa erat acus magnetica
& pyxis nautica, quam noftri tempo¬
ris nautae induftria? Johannis Gojaelta- ib circa A. Ch. 1300 florentis, deberc creduntur(r): Sedinterdiu confyeciis infu- Iis·) montibus promontoriis, noblu obferva-
B ta
(r) i. Reg.p: v. 8. (s) cap. 10:22. (t) vide
Bccm.H, 0, c. 3.part, 3. §,p.
ΙΌ
ta Hcltce ac Cy no fur α, itemque ßellis pau» 3 lo prox'imü juvabantur (u). }
Cumhacratione India, ut loqui- j
turPlinius , lucro eilet admota, etiam i in eandem Romanus merCator per Ma- t
re Mediterraneum & Sinum Arabicum, f quam vis terreftre iter per aliquot mil- q liaria conficeret, viam indagavit, quam t accuraté idem Plinius deferipfit (V). A t Venetis quoq; eodem pafto inEuropam q
translati Indi# theiauri > donec fre- L
quentiillmis noftri temporis pretioia-
rum mercium exportationibus viam a- liam aperuit Vafco de Gama Lufita-
nus, A. 1489, aufpieiis Emanuelis Por- C tugalliae Regis j transnavigatå fcilicet Africår& fuperato Bonae Spei promon-
torio. Quem deinde plurimi aliarum
nationum fecuti funt & hodienum fe- J qnuntur. An verö antiquis innotue- ^
rit iite curius ex Europa in Indiam,a- ^
Iiis ex Solino & PJinio (y) judicandum ^ relinquimus : iicut etiam ex Curtio (ζ), PJinio ( λ ], Caefare (6), an com- '
mer- 51 (u) C luv. Reitzti Li b«I. c. 13. (.ν) IJb. VI. c. jS
?-8. (y") vid Cluv. Rcitziip. 49. (V) Lib.
$.c.y. vid. quofc Freinsbem. ade y. L.8« ζ"
(a)L.y. c.yy. b) dt bell. Gall. I. I.e. 1·
mercia häic plus commodo focietatis hutaanas, quam vitiis inter gentes com- municandis inferviant. Sufficitnosliic indicaife, tam folicité femper affefta-
tas fuifTe opes Indicas, ut Europasi no- ftri, navigatione träns Africam tan- quam longiori non contenti, transi-
tum alium fibi quadiverint perSepten-
trionalem Oceanum, quem in fubfe*
quente jam eapite fufius, Bono curru Deoj explieare conftituimus.
Caput Secundum
Caufas & hifloriam navlgatloms per
Septentrionem compleaitur.
ADumbrata aevo que opulentiå, å mortalibus iic leviter tantopere expetitå,vi- India omni ejus-
dendu nobis nunc eft, num etiam iftuc tendentibus Septentrio nofter pateat >
Antequam v. recenfentur varioru itine-
ra, prascipuas enrum caufas, quas nobis quidem conftant, adferre animus eft.
Quarum generalis quidem fuit, ut a-
liarum navigationum; utilitas & opum
per commercia augendarum flagrans
deiiderium, fecundum illud Prop.ertii;
ΪΙ
Ergone foälcit<? tu caußa^pecuma^ v.lta es?
Per te immaturum mortis adimus tter?
Navita dum tefequitur mifer excidit avo,
Et nova longinquis pifcibus efca na-.
tat (c).
Inter fpeciales vero canfas maris Hy~
perborei adeundi in Chinam &JapO'
niam properantibus Europaris prima-,
videtur fuifTe, quam & fupra verbo te-
tigimus, vice compendium. Conftabat
enim illis, quibusexAnglia vel Belgio
folvendu eilet,ex conftitutione Globi Terraquei, duplo, & quod excedit, ma-
jus maris fpatium circum Africam fibi
eile emetiendum, quam Ii per borea*
les aquas transvehi in Indiana poflent,
Audiamus ipforum audlorum verba^,
quos nobis habemus prareuntes : Ita-, Job. Iiacius Pontanus : Ex Hoüandiai»
inßulam JaponU, modo SarmatU iüud Tar- tarUque pelagus navigabile depr ehender e- tur, haud ultra miü. Germ. 12.35. naviga-
tio patetr ubi e contra, ußtata Lußtano-
rum navigatlone 2531 milliaria Germanica conßcienda fuperfunt (d). Cui adflipu- l^tur'Auiftor itinerarii Societ. Danicar,
tipiiar editi 7 dicendo: 2Öcnn mötj all·
ba
(0 Lib:3. Eleg.6. (J) Hiß.U.A. lib.II. e.ip.
13 s? im bitré tue fen Ort (^Öaigad) in bajfeu
r? be (c^artanfd;e $)feer) fonuncn fönte/ fo
Oy iverfiir^tc man ben SiBeg unfern Oceani
α*. ηαφ ©röj?* Indien, über bie 3 Q3iertl)fii (<?). Et Rudolph Capell (f) , quan- y- do ita feribit : Qjiel ^blcfer unb
j' Nationen ber Cbnfhnbeit/ bemühen fiel)
i_, ben Traftum Borealem μι etfünbigen/
e- ί>οπκηιίίφ bei* ΙΜαφ halber / weil ftc
at hoffen / -frermitteifl btefer €vfunbi(tung / io mebt allem mit ben Septentnonalifdnit
bi Afiatifcjjcn % arta rn unb 6inefen ju nego-
a- tiiren/ fonbevn αιιφ eine urnb bie Raffte
bi ober gar jmen drittel nähere Jährt in bie
a* ναφε Öjldjnbiamfcbe unb anbere borgen#
it. ia'nbcr μι cvfbrfcbcn/ αί£ man b'Jhev gehabt
J? hat. Ex quibus verbis etiam alteram .
ι_, fiibodorare licet fpecialem hujus rei
in caufam, fpem videlicet inveniendi cir-
y„ ca Tartariam, Catha]am,Chi nam, & Ja- : fr poniamportusalios,aliaemporia,quam
a- quae å Lufitanis ac Hifpanis frequenta-
0h ta jam erant. Quod etiam Pontanus
ςΛ loco fapra citato teftatur his verbis :
a- &Λ ß>e per AtLinticum marc her feccre^s
e,
, -IU (0 Otetfc ηαφ HorbenpA&z?6. (/) dr~
>a fo&rtmg unb Q)orjWiung be£ Horben
p. M-io-
14
Belga, ut novo, commercia in Iis pra fet fint
indiarum locis, tibi Hißtani imperium non
agnofceretur, βdb ilire adnitereniur. De iöduilria modo Lufitanos ac Hifpanos
nominabamus, ut ilmiil obfervaremus
non ipfos tantum, quantum cetero&
Europaeos, in perluftrando Septentrio-
ηε defudafife; idque proptereamaxime, quod ipfi pieraque verfus meridieiru
loca primi tenerent obfeiTa. Hinc de
Batavis etiam Thuanus fcribit: Conqui- fitis hydrographicis tabulü, novam in In- dias Orientales., quas Lußtani fibi ρ ecu Ha¬
rt jure v in die a b ant f navigandi rationern^, indagare flatuerunt, Tartariam verfus·, eo
confilioy ut tutiore deineeps iüae via ad Ca-
t haj a regnum, bd ditißimas Sinar um o ras >
tandemque facilt negotio in Japoniam, Phi¬
lippinas y Moluccas-y alias que opulentiffmas
illius traclus in fulas·, fine cujusdam injuria trajicerent (g). His addi poteft ex Beo
mano aliisque caufa tertia: ut nimirum
aeftum folis fub j€quatore, non eorpö- ribusmodo eorum infeftum, Ted omne fere vi&um, potu praeeipue, eorram-·
pentc, evitarentliomines temperatiori
ccdo afiveti, fortunam fuamiub frigi-
diori
ig) HifiorUr, Lib. C1X.
t;
diori fidere experiri malucriint. Et
licet in Atlante Novo vir famns Wil- helmus Bleau> (h) mutuatis åP. Mera-
la (?) verbis, ludum voce t vi am an-
ftralem} plurimas tamen & illa habet difficultates, utpote ventorum motus- que maris miram varietatem, circa A-
fricam & infalas Indicas -> qua; mole-
ftam alioquin navigationem moleftiae
ac difcrimini majori reddit obnoxiam, quod näves faspenumero a Capite Viri-t
di Africa:, ad Braiiliam usque Ameri¬
ca; devolvat ; imde iterum alio vento ad Caput Bona; Spei remeandum illis
eil: vel etiam ii litora Africa; diutius fervent, ad Magellamcam fere pro- trufa; Javan repetere cogantur : nec nifi certo anni
tempore ex India ad patrios lares regreiius, ob ftatas ven¬
torum ac maris vices, pateat. Ρπε-
terea frequentiflimos in Zona torrida
terra; motus nauta; quoque in mari ientiunt, haud equidem fine horrore
ac periculo. Quod ex Varenii Geogr.
Generali (k) & Vogelii diario (/) col- ligi poteft. Ha;c forte incommoda a-
liquid (b\fol.$. (t)vid Cofrn. ejus ρ/ig. 14(k\cAp.
XlV.grog. 24. tf jz. (/)gag. m. 29,
16
liquid contnlerunt quoqne ad tentan-
dumSeptentrionemj cujus rei hiftoria,
obfervata temporum rerumque ferio,
breviter nobis nunc tradenda eft. Ro- eandus vero in anteceifum es B. L. ut
ignofcas, ii in citandis audorum Iocis
■fuerimus poithac parciores > quum^
praecipua, ex quibus hasc noftra hau ti- mus, antea paffim fint exprcila: ii quo¬
qne ob brevitatem, cui itudemus, fa-?
bulas, vel faltim incertas Danorum nar-
ratiunculas de Sighelmo eorum EpA fcopo, quem A:o 88 > Romarn a Rege
Alfrido cum vari is IndicisrnercibuSj
per Boream allatis, miiTum fuiile per-*
nibent: quaeque ρ ras te re a de Nicolao
de Linna circumferuntur, iicco pedo
transeamus } feilinantes ad ea, q nas ex annalium tide certiora funt & noilris
temporibus propiora.
Primum igitur huc profedum fuifiTe accepimus Nicolaum Zenetum nobi- lem Venetianum, circa Annum Chr.
13805 quidiveriis ad Grönlandias ora
defundus cafibus. fpe fua excidit: quae
vero de natura ac qualitatibus hujus
terrae memoriae prodidit, fabulas maxi¬
mum partem redolere videntur. Po il
euni
cum Anno i foo Cafparus Corteßus Lu~
fitanus? pro freto, quod quaeiivit, flu-
vium invenit, fub 60 grad. latit.; fe-
quentc vero fpe fclicioris fucces-
fus fruftratus , cum domum rediis- fet, periit. Septimo ejus feculi Anno?
(aliiinAnnum 149t» illud iter rejici-
unt) Sebaftianus Gabottus Venetianus?
aufpieiis Henrici VII. Anglia: Regis
Baccalaorum tradlum ad grad. lat. όγ circiter detexit, inventoque mari un-
dique, ut putabat> nifi giacies obila-
ret, pervio, in Angliam rcdiens nihil?
praeter itineris ftudelineatam chartam?
memoria dignum prceilitit, Eum fe^·
cutus eil non multo poil fratcr Mi¬
chael Cortefius Ted pari fato. Johannes
Verafanus Florentinus nomine &maiv dato Francifci Galliarum RegisA:oC i)i4Novam Franciara America? Se~
ptent. adiit,* Ted una cumiilis, quos fecum ad Caput Britannorum in ter-
ram eduxerat, a Barbaris difeerptus
eil. Sequente Anno Sebailianns Go- meiius Hifpanus, aufpieiis Caroli V.Im-·
peratoris Germ, eo profeclus nihil ex
hoc itinere gloria? reportavit? praeter-
C quam
t*
quam quo cl Barbaros aliquot" inde ftr-
cum abduxit,
Horum vices nunc Angli excipi-
nnt , qttormn primus ponitur Hugo Willougbaens > vir Equeftris Ordinis, qui Anno 15· j 3 comitantibus Sebaftia-
ro Gabotto, ex prioris ne-potibus u~
no, & Richardo Chancellero, indultu
a c fumtibus Eduardi VI Ang IIa; Regis
ex litore patrio folvit; vique tempe-
Ratum å fociis divulfus in infolam, qua:
ab ipfo nomen retinet, circa grad. 74 incidit, ubi cum omnibus fua η avi ve-
•dlis, frigore aliisq; incomadis interiit.
Na vem dicuntur podea/ifna cum ejus reliquiis, arcula, diariis , & teftamen-
to reperiilTe. Richardns autem Cham
cellerus hu c illucqj ägitatus per Marc Album, ad Duinam RniTia: fluviuiru penetravit. Gratus adventus ejus fuit
Moicovitis } gratior tarnen cum, poft
paucos an nos, juilu Regina: Anglist? re- diit, Legatoque Magni Ducis fecuiru
inde aifumto, fcedus de amicitiam in-
terutramque gentem conciliavit. 'Eer-
tia navis, quac cum Willougbnco fue-
rat égrgfla, poftquam aliquandiu foci-
ös fruftra quMiviifet; ut gravioradif-
crimi-
.
l9.
crimina effugeret, reditum in patriam
naaturavit. Triennio poft eiderru Stephanus Borrova:us infiilens viae
infulas detexit Galgojeviam & No-
vara Zemblam ; fed frigore, glacie >
tempellatibus aliisque moleP:iarum_»
procellis fatigatus mature reverfas eil.
Ex illa quoque gente Martinus Forbis-,
herius A:o 1576 ob gelu fimiliter &
glaciem parum praeftitit: fequenteve-
ro fretum ad grad. 6\. intravit, quod
ex ipfo nomen accepit ; fed an per- viumeifet, pernoville nequivit. De-
fceniionein terram Grönlandise faclå, f(£iiiinam cum infante fecum abduxit>
multisque oceafionibusMelufå rudi Bar¬
barorum apLUtiå ae-feritate, quumnul-
la penetrandi fpes affulfiiiet , fatali quafi necellitate ponente etiam fuo
conatui obicem, portum, quem in pa- tria reliquerat, rcpetiit. Hoc tarnen
non abfterruit Arblurum Pettxum &
Carolum Jochmanum,qua minus idem
ad orientem iter A:o i >8o moliren-
tur: quamvis & ipfi in re tam ardila
nihil eifecerint memoria dignius,quåm
udd aliqua Nova: Zemblae litora red-
ide riftt notiora, Nec alius rerunu
c χι-
το
exitus manfit Johannem Daviimm-»:
quippe qui trium annorum laboro, y:ti videlicet 6:ti & feptimi fupra o-
dogefimum hujus fecuii, fretum Da¬
vis aperuit: tranfitum autem aliis in- dagandi anfam duntaxat praebuit: qua etiam ftrenue nonnemo, Ted eventu
fimili arripuit, ut infra dicetur.
Quievére adhuc prae ceteris perl·
tia navigandi illuftres, & filii quodam-
modo Neptuni celebrati Belgae : ce-
terum & ipforum tandem animos, O- rientales adeundi Gazas per Septentri-
onem, cupido inceffit. NamAnno
i yp4 aufpiciis Ordinum Fcederatorum
& Principis Mauritii, menfe Junio, e- um in finem quatuor naves emiflae iunt, nauclero duarum Amilelodameniium Wilhelmo Barentzonio, reliquarurru
vero ( Enchufana una, altera Zelandi-
ca erat) Job. Hugonis Lindfchotano, qui fcptennium antea apud Indos fu*
erat moratus. Quum ad litora Novae Zemblae perveniflent, ille eaderti ad grad. 78 tisque exploravit: hic autem fretum Waigatz tranfiens, in alturm»
latumque pelagus defertur, ad oftia-, feré Obii Tartariae fluvib fatisque efTe
ratus
it ratus Oceanum Tartaricum ab parte å fe inventum eife, ad anguftias Waigatz Barentzonio obviam ivit j un- de regrefli domum, circa medium Se- ptemb. Patronis iuis quae viderant, re-
nunciarunt.Quum itaq; adeo probabilis
Ordinibus videretur perWaigatz trans- itus, Lindfchotano & Pet. Plancio, no- bili tum temporis Cofmographo, fpes
eorum inflantibus, claifem 7. navium
de novoiftuc mittere decernunt: nau-
clero eodem Barentzonio > & fummo Praefefto Hemskerckio. Qui fupera-
to Anno 1 $95 in Augufto dicfto freto ->
å Ruftis & Samogedis, quos partim in
mari habuerunt obvios, partim in ter-
ram egrefti convenerunt, edocentur*
fretum certo anni tempore transiri|pof-
fe, & quinqj inde dierum itinere verfus
Euroboream Promontorium eiTe , Sc poft hoc ingens & fpatiofam maro^
Verum glacie, fupra quam dici poteft, impediti, infedis rebus Hollandiam re- petiérunt, Moiamque die 18 Novem-
bris fubiérunt. Duos interea nautas
urfus ferociilimus in infula Ordinurm.
vita privaverat: trifte profe&o prx- fentibus inter tot adverfa fpe&aculum
vide-
videre Fe ram fociorum fangvine fatia-
ri: folatium tamen qualecimque erat
quod iiceret eundem , utut non fino periculo ac moleiliå, cxde larforis ul-
eifci & expiare.
His malis fatigati Foederati Belgii
Ordines publicos iterum huic rei funv ptus impendere prorfus noluerunt ; permiifum tarnen mercatoribus eil, ut
privatis, fivellent, impeniis negotiu expcrirentur, addiclo ei pratmio ,rqui
feliciter föret iilüd primum expeditu-
rus. Hemskerkio &Barentzonio, vi-
ris navigationis arte maxime inclutis, nuperrimas quidem miferiaé ob oculos
venabantur : nihilo tamen fecius, five
fpc immortalis inter fuos glorian, fivo pollicitatiombus popularium permoti
denuo illas fnbire non rGcufårunt,mo~
do opratam aiiquando attingere rnetatn poffent. Inftrount itaque Amfleloda-
menfes näves duas 5 una Hos, ut navi¬
gationis pr&feclos, veheret, alcerajoh.
Gornelium Riprum, qui mercibus irn- poiitis prsefiet, Hi gradum 80 cum_>
?uin. 11. adiérunt, ubi in litora incide-
mnt vaiia- &c ampla, qua; Grönlandia:
ptitabanrnr ob viriditatem: nom quam-
*
>
vis NoVa Zembla 4. inde grad. magis vergat in auftrum 5 non tarnen in ea
iic virent omnia, atqiie in hac Grön- landiå; nec illa cervos aliaque anima- lia, qua: gramine vefcuntur , mitfit:
Sed urfos tantummodo , vulpes & e-
■jusmodi Carnivora. Quinquagefimo poftquam folviilent die , praefeclorum
discordia naves disjünftae funt. Et Ri- pius quidem 80 latitud, grad. emenfus*
ob continuas tempeftates Colam Lap¬
pig oppidum ialvånavi remeavit: re- liqui veroin ea Nova: Zembla: parte,
qua Septentrionem fpedlat, ad grad. 76
liibernårunt: reliclaque tandem inter
montes glaciales navb atque Barentzo-
nio vita defundlo? cum duabus lenun- culisdLut fcaphis emenii aequor 400 fe¬
te milliarium Colam quoque appule-
rnnt. ttbi, repertis fociis, navem eo-
rum confcendunt, atque 1. Novemb.die
Anni iy 97 , duodecim tantum fuorum
■defideriis redduntur. Hinc intellechi
non erit difficile, quid Sc quantiim per hane hyemem a frigore, fame^ & im-
manibus beftiis fuerint pafii: iis certe, qua: de yo eubitorum glacie Sc al i is hu- fus plaga: prodigiis in diariis illorum
in-
incredibilia f4 alioquin haberentur ; S*
dem hoc ipfum, quod tam paiici re>-
dierint, quodammodo concifiat. Ger- hardus de Veer oculatus ipfe teftisad-
curatiilime poilremam hane profetili-
onem literis coniignavit, å quo cete- ri antea nobis nominati notatu dignis-
iima excerpferunt. Inprimis autem obfervationé mereri videtur, quod föl ipiis fub η 6 grad: utilipra diftum eil,
conilitutis
,tertio vel quarto demum
Novembris die penitus fefe occultave- rit, & vigetimo quarto Januarii fequen-
tis anni conipiciendum iterum prxbu- eritjquum tamen, communi ex globo
vel fphcera faclå computatione, circa
medium feré menfis Oftobris occide-
re , & in Februario oriri debuifFet.
Hinc robur accedere cernimusMathe-
•maticorum dogmati de refradiono
radiorum, qua? iolem per vaporescon-
fpici facit, ante quam fuprahorizontem
exortus eil: quam tamen rem exaclio-
ri nunc rationis fcrutinio examinaro
ejusque (ingula momenta excutere in-
ilituti ratio non permittit· Si cuiquam
volupe fuerit altius iila rimari, iimul
depreheniurus eil, ne fub Polo quidem
Ardico durare nodem, ut vulgo fer-
tur, per dimidium anni fpatium; nec
propter
Γrefradiones & longiora cre-
4
ö.
pufcula tenebras ibi tam fpilias ellO)
quam funt apud nos tempore autumna- Ii, abfente Sole & Lunå : Ted dubia
eos (ii quinam ibi habitentj luce frui.
Videatur prakter Becmannum (i) Ila-
cus Voflius ad PomponiumMelam(w),
& in fpecie de illa Beigartim obferva-
tione Vir in bis iludiis fummus Johan¬
nes Keplerus (»J, quj in iuis ädVitel-
lionem Paralipomenis ejusdem cauias
fatis feliciter cxpofuit. Nos reliqu<u
itinera perfequemur.
Sic aureil velius fortiiiimis Argonau-
tisimmiti obftante ponto, negatum eil;
ejus tarnen deiiderium aboleri atq; ex-
ftingvi non potuit: adeo ut merito cum Marone quaeramus (o):
Quid non rnortaiiApeßora cog!>
Auri facrd fArnes?
Praeterquam enim quod BafHmus,Geor¬
gius Wjnwodius aliiquc diu in feptcn-
trionali America circa fretum Davis fruftra errarunt, Henricus Hudfonius Anno idoo (alii odavumfeculifequen-
D tis
(l) Hiß:. Orb. c. i. §. ig. (m) Lib. III. c. 6.
(η) c dp. IV. prop. to, (o) /En,
tis annum ejus itineriadiignant^Spitz-
bergam fe contulit, eodem quo prio¬
res animo, ibique ad grad. feré 81 im-
menfå glacie confpedå, diu divertl
coniuitum non duxit. Sed anno fe- quente fumptibus Indicac in Hollandia
Societatis iterum profedus, quum A-
mericie Septentrionalis aliqua litora_.
portusque luftraffet, nautarum perti-
naciå vidus in Anglia hiemem träns-
egit: inde cum vere primo folvifiet r
iiec illo anno voti fui potuitattingere
terminos. Animo tarnen non defpon-
dit homo impigerrimus; fed A: ibn Fretum, quoa ab ejus nomine Hudfo- nii dicitur, fupra Novam Franciam &
infra fretum Davis, invenit & transiit :
å fociis autem improbis, dum in via
iUO propofito admodum iipta pergere
conatur, deftituitur. Impoiitum e-
nim cum paucis aliis fcaphas, fatisun- disqueipfum committunt, navem in_,
Angiiam reducentes: mox tarnen co-
gnito fcelere debita pcena adticiuntur.
Hudfonius vero , quemadmodum ex
gloho conipicitur, fub grad. <55. latiili-
mo invento pelago, hiberna habuit:
reliqua ejus fata hobis non innotue-
runt.
2-7 runt. Qua: de proipero ejus transitu
in Indiam Orientalem fama inter Lu- iitanos illa tempeftäte divulgavit, at-
tonitos quidem & turbatos ipfos initio reddiderunt, verum mox ut incerta abiére in vanum. Ejus veftigiis mer- catores quidam inftiterunt Anno 161 atque ad 6j grad. procefferunt, ut iix_»
globo quoque Celeb. Bleau annotavit.
Jamefius An.idji, & portillumButto-
nius eundem tenendo curfam merue-
runt, ut eorum etiam nomina, certis aquarum fpatiis indita, in Mappis Geo»
graphicis confpiciantur.
Emendicatus tam variéSeptentrio,
neminem, quantum nobis quidem con-
ftat, propius ad Orientis divitias ad- mißt, quam ante annos non ita mul-
tos mercatores quosdam Hollandia?,
de quibus liäcus Voifius ita fcribitf»
Ante off o demum vel decem annos (Anno 1(585" Liber editus eft) Mercatores aliqui Amfle lo damenfes & Roterodamenfes, denuo
hoc mare tentavere & longe feliciori fuc- ceffu, quam priores. Rrogrejß quippe ad
78 80 latitudinis borealis graclum, plus
quam centum Leucis praterveffi fttnt JSTo·*·
vävt
(p) Obf. var.pag. 1884
I
i 8
vam Zemblam Orlentem verfus, & quam*
vis diligenter caverint , ne cognofcerentur
ea qu<£ vidißent, hoc tarnen in vulgus fr o*
manavit. ObfervaJJe eos mare ultra Novam Zemblam fur um ab omni glacie, per quam
navigationi commodum, Addit prxterea reverfos, libellos iupplices Ordinibus
Fcederati Belgii obtuliffe, quibus ro- garent> ut ßbi coricederent navigationem
ad Septentrionales & nondum de t e blas 0*
fientis oras , quas utriusquc India noru.»
frequentaret focietas. Idque tant o magis, quod jam ante tot annos ipfi Proceres, et*
iam frofoßto pramio, quosvis ad apcrien-
dam per Septentrionem ad Sinas (ß Japo- nenßes viam invitaßent. ;Sed Prasfeclos
Societatis Indiae, rem fuam hic agi ra- tos, libellos eorum iupplices fupprimi
curaiTe : imo Danis poftea Regem pe- titionibus eorum annuifle; ab iisdem
yero Praxedis nautas corruptos Spitz- bergam fe contulifle, atque inde pi-
fcibus onuftos rediifle commemorat.
Nolunt enim ifti compendium hoc in
Indiana, aliis patefieri j quare etiarm»
nuncjuam, fi eidem Voifio fides haben- da, in publicum prodiere fingula, quae ab eorum miniftris Anno 53,
χ
v
19
i Japonia verfus Boream viia Tunt &
explorata. Per iingula autem horum
temporum intervalla, plurimi quidem
ex Danis, Germanis, Belgis & Anglis»
in Gronlandiam, Spitzbergam, aliaque hujus plagx loca, partim ob pifcium_>
capturam, partim commerciorum gra- tiåj profecTi funt & etiamnum faepiiTi-
mé proficifcuntur: quia verb finis ifto-
rum itinerum longé alius eft ab illo ?
quem fupra innuimus, proptereaå no- bis nunc omittuntur. Confali de iis
poiTunt Olear. Perfian. 0tetfebefct>reib*
Pontani Hift. Dan. & Frider. Martens
0piBbiTi}ifci)e DC e i fe b e fcf) reib u n α aliiquo.
Vidimus itaque fruftra in hunc usqj diem iter per Septentrionem tentatum eile j fupereft, ut in medium quoquo
paucis adducamus variorum de illo fe-
liciter inftituendo confilia. Nam li¬
cet judicio Nobiliilimi & fummi Sca- ligeri (q) in defperatis merito habea-
tur, ob alia plurima obftacula , quåm
quac fupra pailitn adtulimus, haecnavi- gatio; alii tarnen magni & ipfinomi-
nis viri, eandem denuo fufcipiendartL,
éiie
(q) Exercit. qj% contra Cordanum, ett» λ
Rud, Capell.p. 8♦
eile 5°. exiftimarunt. Ρ. Mérula, loco an-
tea citato, quo facilius omnibus fidem * faciat, dari vel per Waigatz, vel iupra
Novam Zemblam, tranfitum, adducit
ex Plinio exemplum Indorum> quos
ex Septentrionali Oceano tempeftati-
bus in Germaniam detrufos, Q^Caecilio
Meteilo Galliar Proconfuli, dono deditr Svevorum Rex Α. ab U. C. DCXCI.De cujus tarnen hiftoriae veritate dubitan- di occafionem fubminiftrat Buno ad Ge- ogr. Cluverii (rj, Nec firmiori niti-
tur argumentum, å RuiTorum cum Tar- taris annuis commerciis duftum, fun- damento; cum aut plane terreftria fint
eorum itinera, ut Nikipofie Mofcovine,
de quo Sr.Nolin in tabula Geogr.Afia?;
aut naviculis per fluviales aquas deve-
hantur, interjeda terrae ipatia jumen-
forum opera emetientes. Reliqua e-
jus majorem merentur adplauium, qui-
bus fvadet, ut iituc tendentes plenio-
re altioreque mari decurrant, & fe- ptentrionaliora Nova^ Zembla: loca_, circumnavigent $ fimulque obiter ad fingula, quae objici pofiunt> refpondet.
Ejusaem feré opinionis eft Ifacus
VoiTius
('r) hj. I. c. i-j\
Voifius (s), in hcc dtmtaxat puncto ab
illo & Geographis ceteris diife-ntiens, quod Novam Zemblam ex Mofcovita-
xum commemorationibus ftatuat non
infulam, fedterram continentem eile, partemque Tartarxa:; cum quo etiarru
auftor Itinerarii Daniele Societ: facit.
Quod ii verum eil, fequitur ultra Wai-
gatz magnum iinum eile , qui dul-
ecs Jenifcea?&,Obii ftuviorum reeipiat
aquasj aepropterea citius ac validius
glacie conftringatur. Qux alioqni pro
ieliciterabfolvendohoc itinere adfert Voibus, haec prseeipue iiint: ut navi- gantes comodiilxmii ani tempus, primi fcilicet verisjeligant: quia vero å Spitz¬
berga Japoniam verfus vel terras Jez- zenics, raro ante menfem AuguftuiUL.
Aquilones flare ineipiant, iingulari
n.autae ducesque prudentiå rei agendac
momenta obfervent. Deinde o ras &
litora marium devitent, quoniam ma¬
gis' å glacie obiideantur, quam pro-
fundum maris. Si denique cafu vel er-
rore contingeret hibernare ; non ad
Belgarum exemplum e modicis tabuiis ligneis in ultimo -Septentrione habita-
cula
(j) Ό bf. V. i$Q.
*2
cula exftruant* in fumma telluris ίιι-
perficie, qua quidem ratione vix apud Japoncs vita conftare poilit: fed a*des deprimant infra terräng casque copio-
fa immo confternant.
Joh. IC Pontani eoniilia pro conti-
nuando hoc negotio leguntur quidem
ad finem hift. trium Navig. Amftelo-
-dam. fufius: fed optimé eadem in E- pitomen redegit Becmännus- ( t) Eis
verbis: I. (fvadet) ut more Emanuelis Regis Portugallia, qui cum Indi λ m cogi-
taret7 primum terreflri itinere ipfam ex-
plorari cur ab ut , mitter ent, qui a Samo- jedis y Tingoefiis ö" Tärt ar is Terra ac Ma*
ris conditionem primo difcerent. II. Nä¬
vern eo mittendam7 qua in commoda ßatio-
ne inter Populos ißos annis aliquot fubfifte-
ret. III. A Japonia eodem profettiones fufeipiendas.
Egregia, ingenioia, & eruditiorie
horum virorum haud mdigna omnia_,
illa funt: (i experientiå infuper aliquan-
do fuerint comprobata, nobis etiam_>
tanto magis probabuntur. Interea am- bigere nos facit cum ipfe Voflius do
freto aliquo inter Tartariam & Ter-
ram
(t) H.O. c, III« §, f«
.
