#
ÄJ
.1 :
■ .^7 Jf. .
ig; c ß\ :
ÉXERCITATIONlS ACADEMIC/E
De
PALMA
Caput Primum.
Quod
Adprobarite Amplts[t?na Fa t. Pbilofi
Ρ RiE'SIDE
OI.AVO CELSIO >
Gnec. L. Prof. Ord.
cPrO viribus refporickmlo tuebittir jonas
Saiölandus
In Äudit. Gufiav. a. d\ -a a Martti S An. 1711.
)—- 11--I.
-,ΙΤι '1
' I-i »1·1 " 1"1" ·'
·Ii''
U PS ALI IE
Excudit Jon. Hen&. Werner s.U. M.
& Acad« Upf. Typogr.
Ρ1. Rev, atfy Pr&cUrtsßmo Domino
Mag. HARALOO assioißj®?/
WifingiarLe Ecclefiie Paftori, Regiicß tGymnafii ibid. S. Theologie Le-
ftori laudatiflimo.
Pl. Rev. ac Prxclarijf. Domino
Mag. Η A Q U 1 Ν O
. ®5®33?(5/
Ejusdem Gymnaiii Phil. Le&ori vigilantiflimo,
Fäutoribusatque Promotoribus
cerdfitmis.
Dno. JOHaNNI
SenatoriCivit. Grenneniis a?quo, Paren-
ti longé cariifimo, omni, quae filium de-
cet, veneratione ctterniim profequendo,
Äcademicum hocce Jpecimen, ut benivolen-
ti<e eorum, beneficiorumque in me coüa-
torum fit μνημόσυνου , merito offero &
eonficro
Jonas
Rcfp»
Do " ϊ
PLANUS SCRIPTURiE,
PRIMAE PARTIS
LIBER SÉCUNDUS :
Do
Fru gif er is
Caput Prim um Do
Palmae Nobilitate.
Palma arbomm pmßantisfima. Ejus
CCCLX. ütilitates pecidiari hymno
celebrarunt Babylonü &> Perj£. Ära- bibus Arbor benedi&a dicitur. Creα¬
ϊ am Odem volunt ex reßduo gleb<e> im -
de formatus Adamus , &1 intellecium i- pß tribuunt; Hebrmorum ΦοινΜομ%ν}είΰΐ;
Sermo palmarum. Muhamme les, <& i-
: pßus ajfecL· fingunt fub palma natum
—■
a - - Mejfiam>
\
DE PALMJE Lib. II.
Mejfiam , ßcut Apollinem Homerus
alii veterum. Palma Apollini facra.
Romani vitibus atque oleis primas^ pal-
m# Jecundas tribuerunt.
Ima ipfo nobilis ac
augufta nomine , vi-
dtoriie quippe fymbo-
Ium & συνώνυμου, ea-
demcß vidtorum quon- dam exoptatiflimum pr^mium,& dul-
ce decus, arborum regina· jure meri-
to falutatur. Quod fatebuntur non in¬
vid, queis vel venuftam fpeciem in-
tueri prsefentibus , vel frudiuum prae-
ftantiam, todusque adeo arboris, quo-
ad iingulas partes , iniignes 8c multi-
plices
Cap. I. NOBILITATE. 3
plices ufus quortiodocunque experiri contigerit. Hos multiscommemorant
facri icriptores, neque tacent profanr.
Quam pulcre autem utrique confenti*
ant, feque mutuo explicent, id verb
noftrum erit praefenti planum facere_*
eommentatione.
Mofes Deuteronomii capite o-
&avo , verfu nono , enumeraturus
pra&ftantiflimos fru&us beatas illius terrae, qua· dono Jehovae Ö. Maximi
ele£to populo habitanda cedereC, V3"T palmas nequaquam cenfuit praetere- undas : Et Joel propheta capite pri-?
mo, verfu duodecimo , palmam in-
ter illas recenfet arbores , quas ex- edentes locuftae colonos graviffima^,
Calamitate affiigant : ΓΎ^απ [£ün
A i n:«rini
4 DE ΕALMJE Li b. II.
mam non-DJ ruwrint
ΓΠΦΠ Vitts exaruit, &
ficus elanguit: malus Punlc a, et'iam paltiia
ύ* malus, omnes arbores agri arent. ti¬
bi in primis obfervandum, quod vo- eabulo ίώπ jungat particulam-j
DJ etiam, tanquam gravius quid di&u-
rus. Nam, ut annotat David Kimchi-
us Jofua? feptimo, verfu undecimo : fiirrfr KD DJ Omne DJ pertinet ad au-
gendum. Nonenim fru&u tantum pal-
ma, ut alias plerseque arbores frugife-
rse, Ted reliquis partibus omnibus eft utiliffirna. Neque fimpliciter accipi-
enda illa Maimonidis pra?fatione ad
Seder Zeraim: J-aS:a^ (j)
* ·
jV©# tjfe palm# operationem
Cap. L N0B1LITATE. Ϊ
aliam, quam ut datfylos producat. Ν am,
ut vere Pierius Valerianus in Hiero*
glyphicorum opere : Nihil efi in trnh
verfa palma, quod rejpui debeat, it a tota ab intima meduUa ad extremum
usque fo~
lium human# necejßtatis ufibus efi commo-
da, idque multipliciter. Unde , Plutar- cho au&ore, Convivalium o&avo, ca-
pite quarto: Βαβυλώνια μεν γαρ νμν8-
σι ti) aferiv ώς i^rjKovja κ} τριακόσια χρειών γένη πάσχον αύτοίς τό έένέρον Idabylo-
nit eam celebrant atque decantant arbo-
retny quod ipfis CCCLXutilitatum genera prxbeat. Quod de Perfis refert Stra- bo libro XVI. Φασι εΤναι ml Usg-
σικψ ooiry y εν fj τάς ωφελείας τ8 φοίνικος,
ταιακοσίας καΐ έζήκονϊχ SiapiStM-Svjar Di~
V
cunt e/Jé Carmen quoddam Perficum , in
A 3 quo
DE PJLMAI Lib. IT.
quo CCCLX palmds utilitates numerentur.
Quod quamvis nimium videri poflit,
conftat tamen tot recenferi in Arabura aliorumque populorum fcriptis palma?
virtutes, ut hunc numerum non dif-
fidam inde erui pofte ; prajfertim fi , quod poétis in materia fua amplifican-
da permitti fcimus, omnia & ilngula_»
artendantur, ad qua? vel viliilimas ejus
partes adhiberi conftat. Nos ex in-
genti illo CCCLX utilitatum acervo
praecipuas delibabimus, pcculiari ca- pite recenfendas.
Arabibus plane fan<fta habetur ar-
Λ
bos, & infignitur titulo g w
/ ·
Arboris benedifi#, cum
propter prieitantiam , tum maximé ,
quod
Cap. I. NOBILITATE. 7
quod exiftiment Muhammedani fieri
per fingularem divini Numinis grati-
am, iquod nulla totius orbis parte, nifr
ubi regnat Islamifmus, palmas repert- antur, quas maturos producant fru-
(Sus* Itaque palmam laudibus in coe- lum tollunt, &,ut nobiliorem ca?teris arboribus faciant, originem habuifle-*
fabulantur cum prim o homine com-
munem. Ita prakter al i os Ihn οΊ VartU
in libro Cofmographico, cui titulum
fecit Charklato '/ Aguiib, id eft, Marga-
rita rerum mirabilium, capite deeimo:
^ JS—*
φι J i■ » 1 ι ,
^—8—^ * α~4Α·
DE PAIMM Lib. II.
* I ·*!*· Μ Μ Μ ·
ÄXAb dC.AA2S (JL* L^suks*
^ J) &. A—λ—D. ^6ό)
Dixit Apoftolus DE1 ( cm propitius fit De-
us, ér friper quem pax eflo: ) honorate
amitam veftram palman?. Adpellatur au-
tern amita noflra , quod creata eft ex re-
fiduo glebtf Adami , fuper quem pax fit.
Atque hinc eiTe putant, quod in pal-
ma & homine multa fint fimilia, ut>
pote ereåa ilatura , longius aevum-*, qerebrum , capilli, rnaris & femin<£
diilin&io, propagatio, morbi,&c.
fQuin & palmas haud obfcuré intelle-
<Sum tribuunt Muhammedani. Ibno'1- Yardi laurMf-o loco :
—-é-—35Z ^
WwU» όό-U 4/J
jfwvif»
ip|or^
ττρ"9—^
^ίζ
er*{ r>c9—v
<ν*-"
$T>
qr<Pz
♦·♦····
1
··
· v
♦
(Kr^ ζγψ
ί*
(ζ
CCJ&^" (f~"3
twpy C~v
^
cv^1·
Γ~5ΓτΠ?
&
Cv°
^
£")
g5"<?£
JJ-W—ν—
roF> ir^
κ
«τΡ n^
α
··
*v*v-)
,sr^P
c—<~3~V
*
"
(4
(<qj?
*>f«
ifr^
(C*"^
rr-4f
·%5>
in i^
CcNp ς-Cf
*>£·—%
g-c·—y—·Cp
··
#1
♦
·
4#
% ·♦
■
<5
"dJLVXIlIUOJSL
*1
*dE3
ΙΟ DE PJLMsE Lib-II.
(i
(&-ΧΪ (3 'is+te> ^€*^ϊΐο
Eft etictm ex morbis ejus fl er Hit as, cm me¬
del· er is fifiimta jecuri ncaedas ad illam*
Jöcto]qui te cum eft, di cas: Cerlum efi haue palmam Juc cider e, g///# fterilis efl. Di c et
autem pir ille* Ne jacias, utique fru flum
dal· it hoc anno. lnftabit v er o prior: 0-
mnvno debet exfeindi, infliget ilii tres
iflus dorfo je enris. Tum
■retin ebit ipjum
■alfer , éf dicet: Per DEum ne feceris , projeflo ab ea jruflum habebis hoc anno.
Patiens efto erga illam, neque excifionem pracipitato. Quodβ non jeret jruflum ,
tum
Cap.L N0BILIT4TE.
tum fane exfcindas illam, Certe iflo anno
foecunda erit , ύ fruBtim edet copiofum*
Hujusmodi fuperftkiofa deliramen-
ta ab HebraHs manaffe, aliquis fortas-
irs non abfurdé crederet. Nam & illi de palma tamquam facroian&a & di-
vina arbore multa narrant impia & fa*
bulofa. Quale illud , quod fermoci-
nantem eam nobis & fatidicam, inftar quercus Dodona? , exhibeant. Baal
Aruch ordine Π0 pag. "lp edit. Vene-
tx apud Bragadinnm : iq jw c Γ
ρ^ρρ en# Dlppii nn nrtw
pyjpo pti ρ pé ponia
nr crzinpn ybpi W pa tnötjri
nr orrnmn γκ parn nr1?
Ina ρτρό^ pjp'd η «r* nr
ornat* ηοα πωκι onarr hdd i^part
ni-w1? ο"ρ ψκ . rwn ni® pm
tytw
12 DE PALMA Lib. II;
tripn ηητο TDD ΓΡΠΡ Die tran- quillo y quo nuHus deprehenditur ventorum flatus , i» locis, reperiuntur homines
hujus rei periti , folent tnter palmas lin-
expandere; quod fi moveatur > ftan-
tes inter duas palmas vicinas obfervant
Quomodo rami palmarum verfus fe invi-
~cem nütent. Atque bis Jignis mukas res
cognoßunt, iW hocfunt exercitati, Ita
narrant de domino Abraham Gaon, f ixit anno contraÜuum MCXL, quod in-
teüexerit üVpl fifTD fermönem palma-
rum. Ubi fHTD eil pro n!TW> ut fo-
lent Hebrasi icriptores ejusdem orga- ni literas faspiilimé permutare.
Deniqj ne quid defit laudibus Pal¬
mas fingunt Muhammedani Prophetas
fuo longé fuiffe cariilimamsab eodemt#
plurimis
Cap.T. N0BILITJ1E. 15
plurimis miraculis illuftratam : pal-
marum frudus in paradifo fore beato-
rum cibum, & fub palmå natum eiTe
Mefliam. Be hoc ita Ibn o'l Vardi:
\—Qjjsl Eft énim hac ar-
C"
bor Jub qua natus fuit Mejfias. Quod
ex Alcorano hauftum. Nam Suratå decimå nonå, quae inicribitur (W*·
Maria, commate vigefimo tertio &
fequentibus3, hujuscemodi legitur fa- bella : 0®^--==^ L tf.l • ' ir
cJULS ÄAÄ*·"^
Jjjft cJ^«
•(sh? >
^ *·
14 DE ΡALMΜ Lib.lt
S L·-.λλμλ**ο Ljum) cJ
(*j*—■* ^—{jpöLo
<&j J*=r <*-$ cs'v^
Ä. λ-JS^
^.CKS5, <ü£jj
L_J.a»
♦♦L-b; (&Λε. 5a»L«i
·
· ♦·
cSS—3* CS ifi Li cr^
L a
iia —C, Ita hasc exhibet co-
·· ,
dex miT. antiquißimus Clariifimo-
rum virorum Arias Motitani & Jaco- bi Golii pretiofa quondam pofTeilio.
Quas fic inte rpretor : Et dolore partus compulfa trimcum palm<e petiit dixitque :
0! utfmm mortua ejfem, ajiuqiiam boc
mihi
Cap.L Nö BI LIT ATE,
mihi contingeret , v el plane oblivioni tra·
dit a. Et inclamavit eam Juh ipfa : Ne
trißis ßs, fecit Dominus tuus jub te flu-
violum, Jtaqtte coneute verfus te trim-
cum palm* , ut ejiciat ad te dadylos re-
centes & maturos. Et comede, &1 bibe, efioque bilar is. Interpreten palm am«, aridam fuiiTe nugantur, qua: virtute
Chriftiparas fubito reviruerit. Ita Za- machfcharius commentario in Alcora-
num: *
(J^ö
Ο1*—
^ ^ (J»)j w
^
Erat truncus aruL· palm& inrupe, corens vertice
* Ludo7J, Marracc, Not, in Alcor. <S!«r,
16 DE ΡALMJE Lib» II.
vertice, &* dafiylis, ér viror e , & erat
tempus hyemis. Et KeiDeus de nativi-
täte Chrifti: *
LgA/oj Λ«ϋΙ>
« · t»
^——g-·* εΧ/Η (j-Q tl_)>r-^l j
(/; Li*« ) Iii« .L*o5
cJ*5
··-MjüJfy
^ HlV ^ ^in **^1
W· {?—^ Os^—M L«y
V^_£>cS—<ό cJo^/oi cJLUaJ)
* Henr, S/^e Not, in Ltb, Apocr, de m fantta Serudto-
r!Sh 19 >
Cap. I. NO B IL ITΑΤΕ. i7
Λλβ:·*·^ cl) Videns ( Maria ) intempefla notte aridampalmam, äd radi-
c em ejus conjedit; illa ver o extemplo revire- Jcens foliis & frondibus veftiebatur, fruttu deorfum propendente vi DEI fupremi. Ét produxit fub illa DEus font em aquarum;
& cum torquerent eam dolores
, palmam
manu artte complexaeft. C teterum ver-
baMuhammedis : ■■ ,,,ο
Comede ( da dy los j & bi be, & ocuium re-
fice? id eft, te oble&a, locum feciiTe ar-
bitror comento Bartholomsei EdeiTeni,
quaii credant Muhammedani Mariam^
efa palmarum gravidam fa&am eiTe_i.
V# % ·'·
B Ita
iS DE ΡJ LMJE Lib. II, Cd
na
Ita ille in Omjutatione Hagarini^ quam in
» Λ G
Variis Sacris cum Latinå verfione ex- hibuit Stephanus le Moine pag. 424,
0671 KS. 7Γ $
αλλα,γβ $s λέγει το γχξάνιόν σα. ή Μ ψ-
/
yi
άμ έφαγε κχρπον φοινίκων kau εγίαςρώ&ϊ)'
'rf Alibi etiam dicit Alcoranus, qaod Maria fhi-
ätts palmarum ediderit (f. comederit) lin¬
de gravida fiter it & uterum geßerit. Sed
quamquam de Chrifto & Maria multa
iaepté gärrkt Muhamedes > id tarnen, quod vult Bartholomaus j .nunquarru
jcripfiflfe depreheftditur. Alt vero Ma·^
riam parituram fub palmam conceififfe (e
tum ab ängel0 mötiitam ut de de
comedei'et, 6c palmattt deniqu«, ut vö-
lunt interpretes, cotuplexam beatuftu ^
partutn edidiile. Qua? EüthyUiIus mo-
nachus ;
jj Cap. I. NOBILITATE.
•n nachus Zygabenus optimé aflecutus
ιχ eil, cum verba Corani interpretaretur
hoc modo : * λέγει γαρ την τ8 Μωσέ-
2 4'
^ ως ^ 'Ααρών άδελφην Maflav, παξα φοίνι-
^ , κι τίκ]ειν τον Χζίςον, άπολεγομένην τήνεαυ-
.
της ψνχήν δια τ ας ώδϊνας' και τον Χρίςον
Vil'
άπο της γαςρος άυτη πξοςφίλέγζασΒαι, fy
^ κελεύεται σεϊσαι τον φοίνικα, και φαγεΐν ά-
*
7Γ0 των καρπών αύτ8. Diett entm ( Mu- hammedes) Mariam Jororem Mofis ér
^ Aaronis, cum juxt a palm am par er et Chrtm
^ flum , defeeiße animo ob dolores partus;
^ Chriflum vero ex utero ipfam allocutum es-
^fe , jujflßeque ρ alm am concutere, & come~
dere de fruåibus ejus.
srö- *
Sic muiti veterum Latonam fin- gunt adnifam palmas Apofiinem pepe-
B 2 riile.
tlUS * jn 2ibltx>th. Pair. Marg, de la Eigne To, XII, J>.f44^
ITU
nu-
2® DE PJLM^ ' Lib-II. c
riife. Homerus hymno in Apollinem £
verfu deeirno o&avo:
έπείτέκες άγλχά τέκνα, — ^
Tψ μεν, 'εν 'Of, vy fy , τον Jt, κξαναη εν I ^
Δήλφ,
Κεκλιμένη προς μ,ακ^ον ορος ^ KiÅ/&öv c^öV, ^
'Αγχοΐοίτω φοίνικος, υπ Ίνώποιοβεέ&ροις.
--
Sobtiles quqmam tibi Jpletididanataeß, -
Excipit Ortygia banc najcentern, illumajjoe-
ra Delus,
Qua juga longa patent, qua vertice Cynthi·
us exit j
Palma ubi Uta comis Inopi flumen obumbrat.
Et veriu 117.
T/jv T3T£ $7 τοκσ$ είλε, μενοίνησεν $ε τ ε-
-1
yJcrS&r
ΑμφΙ $έ φοινίκι βάλε πήχεε,
Oman
Cap< Ϊ. NOBILITATE.
f
II
Quum vero ad partum ventum efl dirosquc
labores,
Adflantem palmam niveis circumligat uln'ts.
Theognis verfu 5.
—
ots μεν σε $εά τεκε πότνια Λή]ώ Φοίνικος pafovfjg χε^σΐν έφαφαμενη,
Te Latona equidem pareret cum Diva, te*
neUis
Conflringenspalmam manibus, Euripides Hecubå verC 45g.
vEi&a πρωτόγονος τε φοίνιξ, Δάφνα ίεζζς ανεσχε
Π τάρτας Δατοί φίλοι, Τί^ίνος άγαλμα, όίας.
Primitiva ubi palma ramos^
Laurusque Jacros porrexit Chargjovi De<e,
Divum decorantes partum,
B 3 Idem
II DE ΡALMΜ Lib. II.
Idem Iphigeniå in TauriS vérH 1099.
Dianarn Lucinarn, partui Latona? faven- 3
tem \ refidere ait apüd Cyiuhium col- 1
lern, ι
Φοίνικα ύ1 dßgewf4atv, I
äcc'QvCiv τ εύερνεχ , L
Pahimmque moüimmm, φ· I
Ramis laurum nitidis, &c. I
Et Ione verf. 919. rurfus palmae raerni- i nit, quam Apullinem pariens Lätotia-» {<
tioKTi χχρποΐς divinis mMihns fuerat am- l\
plexata.
Callimachushymno in Delum verf, cio.
—
άτο <Γ έ-κλ&η εμπαλιν ωμοιζ ^ φοίνικος ποΊΙπμμνον-, αμηχανίης υπο λνγρής ^
Τ ειρομεντ)' — ^
—
humrosque reclimns ^
Nititur in palmd^ fiqgrmü qmffa dolore.
Ovidius ~
Cap.'i; nobilitaté. 15
Ovidius fexto Metamorphofewy verfu
335·
Wie, weumbens cum Palladis arbore palm& %
Edidit invitd geminos Latom mvered.
Et Libro XIII. verfu 635.
Urbe-nqns oflendit, delubraqite vota> duasque
Latond quondam ftirpes pariente retentas.
Et Epiftolå Cydippae (II modo Ovidiu illa, & nonA.Sabinumau&oremagno- feat) verfu 100.
Miror & innumeris flruBam de ccrnibus aretm,
Et de qua pariens arbore nixa de a eß.
Nonnus Διονυσιακών Libro XXVIL ver¬
fu 276,
Είσόκε Δήλος αμυνεμογοςόκος, εϊσόχε Asfjm
Ουτι^ανοϊς πε\άλοισι γέρων μαιώσφ φοίνιξ.
Β 4 Douec
24 DE PALMA. Lib.II. C
ßonec opem Div<e Dehn tulit alma gementi, ^
Palmaque inutilibus foliis annoja. — i
iElianus Varia? Hiftoria? Libro quinto b
capite quarto : οτι άνο&ηλαι λόγος εϊί μ Αηλιος φΰ\ά εν Αήλω, έλαίαν φοίνικα* ων τ,
άφχμένην την Αηΐω εύ&ΰς άποκνησαι, τέως δι
ύδνναμένην τχτο δρασαι. Perhibent Deli- enfes m Delo enatam fuijje olivam & ρ al· ^
mam, ér his tafiis Latonam Jubitopartum ri
edidijje, quum ante id jacere non potuißet. ^
Scholiaftes Homeri , qui fub Didymi ~
lh nomine laudatur, Iliados ά verC 5>. Έ-
-
As
κε ίσε δε itöScra τξεφαμένη ( δξαζαμένη le- ^ gendum jam viri do&i monuerunt) δύο
φυ]ων ελαίας φοίνικος , δδύμας άκεκνησί φ
παϊδας, ΑρΊεμιν ^ Απόλλωνα. Εο cum ve- nißet, apprehenßs duabus arboribus , Olea T
& Tl
Ί. Cap. I. NOBILITATE.
tj & Palmd, gminam edidit prolem, Dianam érjpollinem. ScholiainEuripidis Hecu-
to bam v. 458. E& ??v AijjAw Αφ άφικο-
ς\ μένη, ίτ«££ν Απόλλωνα ύ, Α^εμιν, δι'ο φυ»
wv των i>7tc AiöV τοτ5 άναφνεφν, φοίνικος κ}
νς δάφνης. In quam Dehrn de ve fl α Latona
jj„ peperit JpoUinem ér Dianam, duabus ar- fj_ boribus ä Jove tun c produflis, palmä& lau-
m ro. CallimachiScholiaftes hymno in_»
^ Apollinerr v. 4. λεγί]αι δε ότι παρά τω
.
δενδξω εγεννησεν η Αηΐω τον Απόλλωνα. De-
^ ha Palma dicitur, quod apud hanc arborem
^ Apolünem peperit Latona. Tzetzes in«.
^ Lycophronis Alexandram verf. 401.
Ε'κεΐ Sv ε맣σα η Αητω, και Δάφνης καΐ
1&£
^ Φοίνικος πρότε^ον εκεί φανεν\ων άφαμενη,
leS τγ)ν Αξίεμιν γεννά, η δε ταϋτην μαιενει, ^ τίφτον Απόλλωνα, Εο cum venijjet La-
— tona,
2 6 DE PALMA. Lib.IL
tona ^ lauro dr palmd, qu£ pr'tus ibi fue*
rant, attaäis, Dianam enititur; moxquey opem häc ferente r Apoüinem.. Scholia-,
ftes Apollomi Argoaauticorum Lib. I.
veriti 11 ? ι. Jd τΰά'ς χυζσζις των π# ·
ρακειμεΜν λχμβάνεσ§αι, και άποκκφίζειν
εχυΙάζ- των αλγηίονων, ώς fy Λή]ώ ελάβετο
τ£ φοίνικος* Soleiti parturkntes proximal
qiueque arripere, /ta dolores fitos le-
>·*
