Dissertatio
RITUUM ECCLESIASTICORUM
CAUSSAS ET AD RELIGIONEM MOMENTUM
BREVITER ENPONENS.
CUJUS PARTEM PRIMAM
EX SPECIALI SACR^E REGIME MAJESTATls GRATIA
VENIA MAXIME VENER. FACULT. THEOL, UFSAL.
p. p.
mag. JOHANNES ALBERTUS BUTSCH
s. thEolog. cAnd. et IN theol. FACULT, adjunct. E. o.
ET
GUSTAVUS WILHELMUS CARLSON
Stip. Viclor.
Veslrogothi.
IN AUDJT. ECCLE SIASTICO DIE XII MAJI MDCCCXXX.
H. A. m. S.
ü P S A L I M
EXCUDEBANT REGIAE ACADEMIAE T5TPO&E.APHI,
CONTRActs PROSTEN och kyrkoherden
ofver slöta och karleby församlingar.
högårev5rdige och hoglÅrde
magister
HERR % Carlson:
samt
prostinnan hogadla
fru CftriSitnaCarlson:
FÖDD
De Huldaste Föräldrar
helgadt
af
Sonlig Kärlek, Vördnad och Tacksamhet.
Isti (superstitiosi), cum ad sacrificandum veniunt,
nihil intimum, nihil proprium Diis suis offe-
runt; non tfilegritalem mentis, non reverenti-'
am, non timorem» Peractis itaque aacrificiis irfanibüs, omnem reügionem in templo, et cum
templo, sicut invenerant, relinquunt; nihilque
secum ex ea neque adferunt, neque feferünt.
Jude est, quod ejusmodi religiones neque bo¬
nos facere possunt; neque firma3 atque immu-
labiles esse. . . . Nostra vero religio eo firma
est, et solida, et immulabilis, quia juslitiam.
docet, quia nobiscum Semper est, quia tota
in animo colentis est, quia mentem ipsam pro
sacrifickqhabet.
Lactantius. De Jmtitia.
C3u!tüm religiosum externum, si modo aliquis sit, in¬
terna quadam cum ipsa religiohe conjungi societate? et suo aliquo ad eam valere momento, tum necesse est, tum
etiam inter omnes convenit. In quo tarnen duse , inter se
maxime discrepantes, observandae sunt sententiae. Quartim
altera eorum est, qui externa qusedam opera, ritus et cas^
rimonias pro ipsa religione habent ac curant; altera vero eorum, qui cultum religiosum externum, non per se, sed propter continuam, qua cum ipsa interiori religione eon-
jungitur societate, ad religionem magni momenti esse cen- sent. Illa ex Ethnica et Judaica superstitione redundat,
baec veram consequitur religionem. Superstitio enim, cum non sit, nlsi in homine, sensibus nimis addicto, deprava»
ta quaedam et perversa religio, tota eo tendit, ut interna
cum externis, insensilia cum sensibilibus, divina cum hu- manis comroutando, religionem, ex interiori homine ex-
ierminatam, in ceterarurn externaruin reruin numero ha»
heat, Deum igitur superstitiosi in se pras.enfem et mani.
festatum non animadvertunt, sed aut evitant, aut, cum
ornnino evitare non possunt, ne negligere videantur,
extra quaerunt. Divina porro Majestate anthropopathicia
comrnentis imminuta, Deum, sui similem, affectibus, ne in homine quidem probandis, commoveri, et honoribus,
externis etiam ac vanis, gaudere opinantur. Quibus maxi»
me convenit, ut., quod commercium cum Deo imimurn habent vere religiosi, id 111i externis quibusdam operibus,
iltibas et caerimoniis confici, et bis peragendis ex opere, vel operante, vel operato, divinam sibi promereri ac com»
parari gratiam inaniter putent. Quae singula a vera rel1.
gione vehementissime abhorrere, cum nunc vel ex ratione intelligamus, nescio tarnen an numquam sine divir.® reve-
latlonis subsidiö et auctoritate satis clare intelligere satisque
constanter tenere valuissent hotnines. Certissime vero
constat, supersfitione in horninibus prsevalente, per Divi-
nam gratiam factum esse, ut vera denuo et spiritualis no-
bis restitueretur religio. Quae quura, ut consilia etdispo*
sitiones divinae ferebant, jam in Mosaistno, tarxiqxram in
involucro quodam, illius aetatis ingenio adaptato, Iateret,
a Prophetis deinde explicatius evidentiusque proposita est;
qaorum magna ex parte in eo versabatur cura atque ope¬
ra, ut gentem, vanas ac incestae superstitioni deditam, ab
ea abducerent opinione, qua ipsam religionem in ritibus
quibusdam et caermoniis peragendis positam esse credebanf.
Quurn vero, propter humanas naturas irnbecillitatem7 ve*
ram et omnibus numeris absolutam religionis ideam antea ne
cogitatione quidem attigissent homines, ut hane non solum cogitatione perficte, sed etiam vita et veritate propius ad-
sequi possenc, divinitus denique nobis missus, Jesus Chri¬
stus, , efFecit. A quo profecta Christiana do-
ctrina hoc vel maxirne aperte et constanter docet, gratiam
Diviram in Christo omnibus hominibus ultro oblatam,
homine non repugnante, a Spirilu Dei per fidem, in anh
mis excitatam, singulis conferri ét applicari, et, quod
summuin in gratia divina offerenda et applicanda respici-
tur,' in, renovationem et sanctificationem, horaine coope«
rante,' adeo converti, ut, tamquam imitame;iji,tum quoddam ipsius Christi in nobis, intima demum ac liberrima homi¬
nis cum Deo per Deura conjunctio exsistat. Quas, qaum in affectuum pietate et voluntatis sanetitate cernitur, ipsa,
per se, perfecta et omnibuS numeris absoluta religio, ea- demque unice vera et consummatissima Deum colendi ratio est. Neque enim raaju3 aliquid et interius et sibi magis proprium, quam seipsara, Deo suo offerendum habet mens
pia ac devota: neque Deus honores sibi expetit externos
ac vanos; sed cum vera et aeterna hominum salus tota in
eo vertitur, ut Deum verum et seternum summe ament
eiq.ue pie adhsereant et confidant, hunc solum desiderat cui- (um, hanc solam gratis suae fecit conditionem a), Exy
a) De optimo Deum"colendi genere nos certiores facturus, Sal-
vator sanctissimus ait,j wf«, xxi vw biv, ort 01
ngoaxuvrtrxi Kgsaxvvtjaovat tu Tlxrft sv nvvjy.xri xxi uXySttx. Kxi
O nXTijg T0I9VT0VS &TH TOUS 7v 093x'jVO'JVT Xi XVTOV. TlvtV/xx 0 ©COS* xxi
tovs ItgMKVVOVVrxS x'jtqv SV TtVtV/AXTl XXL x\n]^TllX Oll jtfOZXVVÜV, Joh-
4: 23, 24. Ad quem locum Tholucl prseclare : "Christus will sa¬
gen; Weil Gott ein Geist ist, und der Mensch durch seine fntelli-
5
quibus apparet,- religionem externig quibusdarn opéribus, xitibus et caerimoniis nec effici» nec consumrnari quodammo»
gent-sittliche Natur ihm verwandt r. Ttvtvyxrm, Hebr. 12:
9.)»somuss auch der Mensch ihn in dem Gott verwandten Theiie seiner Naturanbeten, im Geiste, Und durch die innereWahrheit sei-
ner geistigen Natur. . . , August. Foras ieramus, intro missi
sumus. Intus age totum. Et si forte quseris aliquem iocura al- tura, aliquem locum sauctum, intus exhibe te templ'um Deo. In teraplo vis orare, fn te ora. Sed prius esto témplum Dei, quia
iHe in templ'o suo exaudiet orante'm". Vide Cominentar zu dem Eudngelio Johannisv. A. Tholuck* Zweite Auflage. Hamburg,
1828. Ceterum, quutn itgaaxwtlt in versu prsecedente ao, ut recte observat Rosenmullerus (Schol. in iV. 7V Tom. II. edit. quinta, p,
3590» sacrapublica facert signiffcet, r® vr/offKwtiv iv 7ivivy.ot.rt uXybsix f. c. cultui cuique externo opponi, satis superque elaret.
\ Si igitur ex opinions, Judseis cum Ethnicis communr, religio sine templis, et sacerdotibus, et sacriflciis, et festls, et toto dénique
rituum geners, ne quidem dici poterat; ea contra est christiana do-
ctrina, quse religionem ad solam mentem atque animum, cultum
vero Der ad ipsam religionem revocet. Quod praeter dictum cit'a-
tum et alia N. T:i dicta firmissime probant, qualia sunt Matth. 12 j g. Lucse 17: 20. Act. 17: 24, 25. 1 Cor. 3: 16, 17. 2 Cor.
6: 1(5. Gal. 3: 24. 5: 1—6. 6: 15. Coli. 2; 16 sqq. Jac. 1; 25»
2: 12. et cetera. Existimamus quidem Haec singula non ita inter¬
pretanda esse et intelligenda, quasi nulla omnino esse deberent
/
6
iloet compleri; gratjam vero Dei externis rebus et acttombus
neccontineri, nec ex opere operatoconferrij sed, cum ipsa \me- rlori religione intime conjunctam, in ea sola vere ac perpe uo inesse. Quid quod mutuo dici posse videtur religio Chri-
. ä? : oD msb ;>i nili ':-ju >M asb not r>ta oa templa et festa et ritus; sed solum indicare» ip$am vira religion s in bis externis rebus etactionibus sitam non esse. Neque tamen ideo
Celeb?trimo Augusti adstipulamur, qui his et alii.s Christi Ejusq.ue Apostolorutn de cultu religioso efFatis reformationem quamdam ru - tus Judaici praesertim respici contendit. "Christus und seine Apo¬
stel wollen keinen andern Cultus, als den ursprünglichen, von den Vätern, von Moses bis David, ausgeübten. Sie wollen njcht»
abschaffen, als diesen lokalen, alles N;tional-G:ück zers'o~cnden,
in leeren Formen und rohen Aberglauben ausgearteten Tempel-
Dienst. Sie wollen nichts anderes, als was die Propheten von jeher gefordert und geweissagt hatten". "Dass der Cultus der Christen
keine neue Anstalt, sondern nur eine Reformation des Judenthums
seyn sollte" Vide Denkwürdigkeiten aus der ehr ist liehen Archåo■
logie. Vierter Band. pp. 86, 99, etalibi. Nos contra credimus, sum-
mura religionis ideale, quod in se conspieiendum et venerandum
nobis proposuit Salvator Sanctissimus, non aliunde adsumtnm et
mutuatum, ex ipso Christo originitus enatum fuisse; neque Chri¬
stum Ejusque Apostolos, vel in docendo, vel in cultu religioso
condendo, aliud respexisse, nisi banc iplam, in Christo et per Eum ttianifestatam, religionis ideam. De quo plura in sequen- tibus»
7 stlana, quatenus in nobis, nihil aliud esse, nisi ipsa gra.
tia Dei, a Christo, fide äpprehenso, oriunda et in interi- ori homine renovando et sanctificando vim suam exserens
divinam; gratia aütem Dei, quatenus in nobis, nihil aliud esse, nisi ipsa hrasfi interiör, operante Spiritu Dei, in ani.
mis enata religio,
Si igitur religio sine externis opeiibus, ritibus et caerimoniis tum per se cogitaii et nominari potest, tum letiam in eis vere est, qui, omni rerum externarum con-
tagione immunes, solam aeternam et spiritualem vitam vi
vunt; cultus xeligiosi externi caussam et necessitatem noti tarn in ipsa religionis natura, quam potius in hac nostra conditione sitarn esse, patet b). Homo enim in duarutn diversarum naturarurn, visibilis et invisibilis. confinio po- situs, ita comparatus est, ut neque sine rerum externa¬
rum adjumentis ad religionera adduci in eaque constanter perseverare queat, et, religione imbutus, nalurali quodam instinctu ad hanc religiosam ariimi adfeciionem exprimen-i
b) Dictum Christij to vußßxrov rev dvSfuxav iyeverot ov% o «V Sftuxos, Si* ro» o*ßßxtov (Marci 2: 27), qu3tnvis Sabbatutn pro- xitne respiciat, latius tarnen patere et ad totom rituum genus per- tinere necesse est.
?
dam c-t slgnificandam impellattir; quo fitj ut tum, ex parte Del, divinagratia, quamvis externis rebus et aetionibus nec contineatur, nec ex opere operato conferatur, per externas res
et actiones proponatur tamen et ofFeratur; tum etiam,
ex parte hominis, religio, cum ipsa in interiori potioriquef
natura versetur, inde tamen quodammodo procedens, per externas res et actiones in exteriori quoque et inferiori
natura manifestetur. Quare duo omnino sunt earum re-
rum et actionum genera, quibus cultui religiosusexternus, in Ecclesia nostra publice institutus, conficitur. Queb, cum hoc commune habeant, ut rerum aliarum et quidern sub-
Jimiorum signa et teslirnonia et instrumenta sint, insti-
tutionis (amen auctoritate, et divera ipsorurn ad interiorem
religionem necessitate inter se maxime difFerunt. Jn pri-
mo enim rituum ecclesiasticorum genere ponenda sunt, quse a Christo instituta et ordinata habemus, signa et te¬
slirnonia voluntatis Dei erga nos eademque instrumenta singularia, quibus Spiritus Divinus in gratia Dei exhi-
benda, appliéanda, obsignanda, confirmanda, augenda et
conservanda utitur. Secundum vero rituum genus eis re»
bus et actionibus constituitur, quse, ab Ecclesia institu-
t3B et ordinatse, nihil sunt9 nisi signa et testimonia huma-
nse erga Deura ac res di vinas pietatis et reverentias, inde
Quoque novam sibi conciliantes dignitatem et haud leve
9
ad religionem moraentum , quod, ut nostram pietatem ac reverentiam signiflcant et testantur, ita etiam ad alienam
excitandam et inflammandam valent. De quibus singulis explicatius jam disputabitur.
Primum quidem, ut diximus, vel maxime necessari.\
um fuit, ut externa qusedam essent signa et testimoniavo- luntatis Dei erga nos eademque instrumenta singularia»
quibus Spiritus in gratia Dei offerenda , applicanda, ob«
signanda, augenda et conservanda uteretur. Qualia et a Christo, Sanctissimo religionis et salutis nostrae Auctore, institutaet, ut usurpentur, prsscripta habemus; VeibumDel
vocale et Sacramenta c). Quorum il lud> quum nos in re»
bus divinis erudit, et ea docet, quse ad gratiam Dei et salutem seternam i.e. ad religionem necessaria sunt, etipsam denique gratiam, qute in promissione Evangelica est, omni*
bus credentibus proponit et offert; ipsum ad religionem
vel maxlrne necessarium esse nemo non confuebitur. Nisi
quis, quod jam a Chrysostomo observatum invenimus : ,,o.
B.
c) Neminem offendat, nos Verbum vocale fignum voluntatis Dei
vocasse. Verbum enim quatenus vocale, quatenus vel ore pronun- tiatum auribus percipitur, vel litterls consignatam oculis legitur, certissime non nisi externum signum est, cujus ope internum illud
et insensile verbum, quod sola ment® percipitur, animadvertimus.
>
10
portuisse quidem nihil nos indigere litteraruro auxilio, sed
tam mundam in omnibus exhibere vitam, ut librörum vi-
ce gratia Spiritus uterernur", nlsi, inquam, quis prseclaram hancce Chrysostorni sententiam ita immutaveric, ut nos si¬
ne litterarum vel traditionurn doctrina ac institutione (i.e.
sine gratia prseveniente et praeparante), natura nostra ad
salutares Spiritus Dei operationes admittendas satis praspara-
tos et idoneos non solurn esse oportuisse, sed etiatn vere es¬
se contendat. Cui cum ejusdem Chrysostorni verbis respon»
detnus: , quia vero hane nobis excussitnus gratiam. age vel
ad secundam navigationem animum adjiciatnus" d). Tantae
certe humanas menti ofFusas sunt tenebite, tanta est cordis humani a Spiritu Dei alienatio et contra eum répugnantia,
ut Verbi Dei extemi auxilio vel ad id ipsum indigeamus,
ut hasce tenebras, hane alienationem et repugnantiatn sa-*
tis anirnadvertamus et persentiarhus. Quod si tanta est in- scitia nostra, ut vel vitia, quibus ipsi labonmusj sine
Verbo Dei iguorernus, quanto magis in remediis huic tan- to malo quasrendis impetrandisque auxiSio hujus Veibi uti nobis opus est ? Quanto magis, si natura» nostrast et ena»
suetudinis pravitatern intellexerimus, ne de gtatia Dei et
d) Haecetsupra adlata Chrysostorni verba e M,Chemi:itii Exanj.
Conc. Trio. Genev» i6ög, p, 39 exscripsitiius.
11
salute nostra desperemus, hujus verbi proraissiones et con.
solationes audire nos oportet? Quanto magis, cum imbe-
cillitatem nostiam et inconstanliam quotidie experimur, ne denu-o labamur et e gratia excidamus, hujus Verbi confir—
matione et corroboratione indigemus ? Itaque si conceden-
dum est, hominem ad religionem, qualem Christiana do-
ctrina desiderat, neque adduci sine Verbo Dei posse, ne- que aJductöm in ea psrseverare; idem de Sacramentis ad-
firmare ii certe prohibent, qui, cum Sacramenta eamdem
nec aliam gratiam proponunt atque offerunt, quam quae, jam in Verbo oblata, per verhum ad Sacramenta transfe¬
renda est, cum etiam idem est effectus, eadem virtus et Vetbi et Sacramentorurrf; ideo Verbum per se ad gratiam
Dei apprehendendam et amplectendam sufficere, Sacramenta
vero otiosa et supetflua esse si bi fingunt» Qui tarnen sie cum misericordiatn Ejus, a quo Sacramenta instituta et pisescri-
pia sunt, spernunt a?que repudiant, tum etiam infvrmita.
tern oatutas nosfrss aut ignorant, aut cognoscentes dissfmu#
lant. Nam Sacramenta, taraquam Verba qusedam visibilia,
ad suhlevandam infirmiiatem nostram sunt ordinata,et qui.
dem ideo, ut prornissionis Evangelicte, in Verbo omnibus
credentibus in genere faciae, singulis facilior et firmior ex- sistat fiducia. Mens enim de gratia Dei et asterna sua salute
anxia ineam facillime incidit dubitationem, num gratia Dei,
12
credentibus in Verbo promissat etiam ad se, tam miiltis
et gravibus peccatis obrutam et afflictam, pertineat; nura
etiam si bi peccata a Patre ccelesti condonenturj num etiam
sibi novze obedientiae novzeque vitze vires divinitus suppe- tant e). Quod dubitanti per Sacramenta optime succuriitur,
in quibus peeuliari et propiori quodam modo, quam in
Verbo, promissionem gratize et spem salutis aeternze, tarn-
e) Ita quoqae Chemnitius: „Et quidem (sicut Chrysostomus in-
quit) si Angeli essemus, nullo prseterea signo nobis opus essef.
ged carnalis infirmitas fidem iropedit, turbat, distrahit et debiiitat.
Arduum eniro et difficile efl: iis, quse in verbo proponuntur, licet
non appareant, tarnen firma animi persvasione inhserere, Hebr. II.,
imo contra spem in spem credere, Rom. 4. cum quidem in bac vi¬
ta mens Semper sensuum adminicula quserat. Praeterea fides etiam quando statuit promissionem Dei in genere veram esse, angitur ta¬
rnen de hac praecipue quaestione; an privatim etiam ad nie pertine-
at ? Deus igitur, qui dives est in mifericordia, ut divitias boni- tatis suae nobis ostenderet, et commendaret, non uno tantum mo¬
do, per nudum scilicet verbum, gratiam suam nobis exbibere vo-
luit: sed infirmitatem nostram voluit certis adrniniculis sublevare,
institutis sciiicet, et promissioni Evangelii adnexis Sacramentis, hoc est, certis signis, ritibus, seu ceremoniis, in sensus incurrentibus,
ut illos commoneret, crudiret, et certos nos redderet, quod foris in specie visibili geri cernimus, illud intus virtute et potentia Dei
in nobis efficidf L.c. p. 212.
IQ
quam et ad se pertinentem, credens qui&que, operante Spi-
ritu Sancto, ita apprehendit et amplectitur, ut in anUn i
sui tranquillitatem et fidei confirmaiionem convertat. Quod
tarnen non eo pertinet, ut Sacrainenta, quasi non nisi ru- dium et imbecillorum caussa instituta, a cetetis , qul in cognitione et fide magis profecerint, aut innoxie et sin«
darnno negligl possint, aut extern! tantum decoris caussa celebrari debeant. ,,Ostentauone enirn sublata, quid su*
mus homines, nisi lvomines' ? Ii profecto sumus ad unum
ornnes, qui nullo, a miserieordia divina sapientissime no.
bis parato, fidei ac religionis adininiculo sine divinae gra- tia contemtu et sine detrimento nostro vel omnino super- sedeamus, vel perverso consilio utamur. Fac igitur, ut quispenitus intellexeric eamdem et aeque efficacem per Ver-
bum ac per Sacramenta offerri et communicari gratiam, fac,
ut promissionem gratise , in Verbo omnibus credentibus
factam, quantacunque amplectatur fiducia; tanta ccrte non erit fiducia illa, ut non vel firinlor vel alacrior vel ar- dentior fieri possitj certe non tanta, ut, quando praeter promissionem Verbi et alia et singulis quasi magis pro- pria accedere potest gratise confirmatio, hane, tamquara ad
se minus pertinentem, insolenter respuat atque rejiciat*
Quod et exemplo suo docuerunt homines, cognitione seque
ac fide insignes, qui, cum quae sibi jam adessent minus,
quam quse deessent, sibi cogitanda putarent, Sacramenta-
i*
lem etiam gråtits confirmatlonem ac conservationem pie qusesierunt, et fide apprehensam, Spiritu auctore et duce,
in suum convertére usurn. Ex quibus facile elucet, inso- lentiae potius, quam pietatis esse documentum, si quis in religione adeo profecisse sibi videaturj ut Sacramenta a se
aut innoxie et sine damno negligi, aut alio, ac quo in«
stituta sunt consilio, usurpari vel posse vel debeie judi-
caverit.
Atque hsec, quam exposuimus, Sacramentorum ratio,
quum.ad Sacramentum Altaris, quod non nisi ab adultis
celebratur, et iteratur, facillirno negotio referturj quomo- do conveniat in Sacramentum Baptismi, quod et infanti.
bus impertitur et non iteratur, breviter jam declarabo f).
f) Non nisi adultos aci Eucharistiam esse admittendos ex Lucae
221 19. I Cor. II J 24. (rovto 7t0hits eis t v, v epyv uvccfivttcr/v) I Cor.
it: 2g, 29 (£oy.t,ux£erw fe oivSgwiros Ixvtov) probatur. Eucharistiam
iterari et posse et debere tum ex ipsa hojus ritus cor.csitione, tum
etiam ex I Cor. 11: 25 (oeuv.is «v nnyre) et ex aetatis Apostolicse exemplo colligitur. — Paedobaptismi nullum quidem in Novo
Testamento exstat nec mandatum apertis verbis expressum, nec
exemplum satis certum et evidens. Cum tarnen paedobaptisrous in-
genio Christianae religionis non solum non repugnat, sed etiam o-
ptime convenit, cum etiam multa sunt N. T:ti loca, ex quibus ju¬
ste colligi videtur, Baptismum ex mandati generalis (Matth, 28: 19)
auctoritate ab Apostolis etiam in infantes collatum fuisse; paedoba-
1s
Obscura illa et perdifficili qusestione, quse est de operatio-
ne Spiritus Sancti in infantibus, aui baptizantur, omissa,
boc simpliciter tenemus, promissionem gratise in Baptismo
ita nobis offerri et obssgnari, ut sit perpetnurn sigillun
et teatimonium, nos admissos et receptos esse in commu- nionem et participationein beneficioiutn Christi et gratise
Dei. 0110 posito, ea in rnedio relinquitnus, quoruro nul-
la satis certa et explorata est notitia nostra, tisec corisitiera- turij quae et in oobis experirnur et in aliis fiei i imeHigi-
mus. Finge »gitur in infantibus baptizatis promissionis E>
vangelkae nullacn esse neque noti tiarn, ntque fiduciarn. (him
tarnen, crescente aetate, se et a lege divina aberrasse, et
per se legi obedire non posse cognoverinf j gratiam vero
Dei non solum ad innocentes et nullo culpae'ac pcsna? re-
atu obligatos perlinere, sed „adjuvare etiam non tales, ut
sint tales", docutrint: tum demum, operante Spiritu Saneto,
in hujus gratise obtinendse desiderium et spern erecti , per
ptismus tamquam ex Apostolica, Scripturse S. non repugnante, tra-
ditione et consuetudine recte servatur. Cfr. Matth. 19: 14, 15.
Marci »o: 13 sqq. Act. 16: 15, 33» 181 8- 1 Cor. i: 16. Vi-
desis praeterea, quse de necessitate et utilitate psedobaptismi prae-
clare disputat Celeberr. Marheinecka, Die Grundlehren der christ¬
lichen Dogmatik. Berlin 18*9. PP- 55S sqcp — Baptisrrum iterari
vel dtb?re vel posse, rec ex Script. S., nec ex ipsa hujus ritus
natura probari potest.
recordaüonem et meditationem gratiae, solenni et pecuiiari
modo in Baptismo sibi oblatss et obsignatas, facilior profe-
cto et firmior, quam per solum Veibum, apud eos erit fi- ducia. Hoc enim merito Doctores nostri contra Papistas
firmiter tenent atque propugnant, Baptismum esse perpetiiwn gratiae sigillum et tesiimonium, ut si quis per peccata e
gratia Baptisini exciderit, ipsa (amen gratia non excidat,
aut irrlta bat (2 Tim. 2: 13. Rom. 3: 3), ideoque pecca- tori per posnitentiam seriam aditum ad camdern gratis re-
cnnciliationisque promissionem semper patere, nec nisi in ltac eadem, per Bäptismum nobis obsignata, gratis promis-
sione expiationem et reconciliationem nobis esse quaeren- dam g). Ex quibus conficitur, ut, quod diximus, praeter Verbum Dei vocale, etiam Sacramenta ad infirmitatem no.
stram sublevandam instituta atque praescripta esse, id etiam in Baptismum quamvis infantibus collatum et non itera«
tum, optime conveniat,
Ceterum Doctores nostri in necessitate Sacramentorum definienda hanc jam diu addiderunt declarationem, non eam- dem esse Sacramentorum> ac Verbi ad religionern necessita-
tem. ,,Si quis, ut ait Chemnitius h), ex auditu verbi ha.
g) Cfr. Chemnit. 1. c. pp. 240, 241. Sic „Corinthiis et Galatis lapsis, Paulus proponit promissionem et consolationem Baptismi prius suscepti, 1 Cor. 6. Galat. 3." Ibid. p. 242.
h) L, c, p. 213. x
