£ ΐ· S.Λ
DISSERTATIO ACADEMICA,
OFFICIOSUM
A
V
ΕROMANORUM
LEV1TER ADUMBRATURA,
Quam,
Confentiente AmpliJJ.*Philojopbicx,
In Regia Academia Uffalienß, Sub PRALSIDIO
VIR I CELEBERR IMI
MAG Ρ Ε T R I
EKERMAN,
Eloquent. PROFESS.-Reg. & Ordin.
h. t. Reg. Acad. Rect. Magnif.
Publico bonorum eχamini modefte fnbmittit,
Alumnus Hammarskiöldianus ,
ANDREAS JOHAN. MEURLING,
OSTRO-GOTHUS.
In Aiiditorio Carolino Majori ad diem 27 Martii
Anni MDCCXLV
Horis, ante meridiem, confvetis.
~
U PS AL IM
Kongl· Majts
TRO-TIE Ν ARE
Och
Μ A JO
Then Wälborne Herren,
Herr LARS
HAMMARSKJÖLD,
Mm Boggunfiige Herre,
t . ' "
Höge
HwilkomPatron then formän
profvet af ynfl:lät
beftåndigtEr tienare finna,
liggeri minne,
Med fit Ave framkomma för Er, å iaktliga fjunga,
Faft medolårderåfvag, dok hjertligt vyrda'netunga, För
Forden merldiga fkånk, fom ßkert lofteförårat,
Och den Hogfte få nådigt mig til godo beikårat. - Jag thy vyrdar mullena Thens, til ftundena (Ifta,
Som vål ftiftat ä gjordtatt ei de fattige mifta ,
Hvad hognodigt kan til inillens ådlaföe vara»
Kunde ach !* vördnad vår mot mildrika hielpena
fvara!
Nu Tu måktige Gud! välgärnings lenare frome ,
Låt min vårde Patron hos Tig uti tanka'na komma* Honom gor Thefs dagar mång*uti fållhetå lyka, Måktigt ftdngre Tin arm hvad halft Hans hjerta
må tryka.
Anflig når Theis lefnads lopp vil /krida til ånda ,
Honom före Tin hand dit ialigt ftålana lånda.
Detta år Ave, min Gynnare ftor, jag dagliga föra Skal, tils jagfift vånder igen at tungona rora.
Wä/borne MajorensHerr
ödmiukafte tiinare
ANDR. JOHAN. MEURLIN6.
VIRO Vlurim.Reverendo atque Doffiffimo,
J2n. NICOLAO MEURLI NG,
PASTORI in Hult & Edshult Digniffimo.
* VIRO Plurim. Reverendo & ClariJJimo,
Dn. Cand. JOANNI MEURLING,
Animarum, quie in Afkeryd & Bredeiia colliguntur PASTORI, longe Meritiffimo.
VIRO Plurim. Reverendo & Clariffiimo,
Dn. Cand. PETRO MEURLING,
PASTORI in Krigsdala dexterrimo.
Ρ ATR 0ΝIS atque Ρ ATRU IS indulgentifimis,
Summa animi veneratione £ternunι colendis.
/CRe Patroni cumexire non liceret Clienti Romano,
mentegratißima, quid in iijiis & officin Patroni
reäderet, coepit follicite volvere. Plinc idem ilie, quumin fe nullum tot bonis åemerendis inveniret locum, quolibet bidne adatrium Patroniproperans, qnos potuit, aujpicata
nempequeevis vovendo, atque obfequiaJuateßificando, de- promfit thefauros. Hoc RomanusGliens. Atmihi, quemtot täntisque, Patrui optimi, mallaßin beneßciis, ut numerus eorunäemviχiniripoffiityne hac quidemratione, ut per=te-
nues minimeque Veitris in me rneritis pares taceamfa- cultates, devotämprodendimentem, fat longo intervalloin- terjeclum permittitJpatium- Quidigiturfaciendum f Pro
Ave matutinor nullonontempore, Summum Humenpreci»
bus implorabp caliäijjimis, velitVos omni cumulareprofpe-
ritate. AvetQ ergo, Patroni optimi, Veherar.do in Ckro
Lincopenßquam dintiffime, avete ttcrnum ,jfc lyjlw, £5%
dum viχ erit, vovebitj
Plur, Reverendorum Nqminum Vestrorum,
cultor obfemantißlmus
AND. JOH. MEURLING.
D. D.
i»
A humanse plerumque indolis i?il ratio,ut, Γι quis alterius infigniter
promotum eat felicitatem, ejtis-
modi beneficia, quocunque modo demerendi, &, iin minusid per- miltant facultates, gratum faltcm declarandi animum, nifus inalte-
ro non poflit non fuboriri atque ftudium vehementiiHmum. Veritati huic, firmo fatis li¬
cet nitatur talo, roboris baud parum addent Clientum a-
pud Romanos officia, Patronis fuis, ceu obflri&iflimse
mentis pignora, quotidie prasitita & prseftanda. Etenim, quod Patronos pro arbitratu iibi deligere licqit; hinc Ro- mulus, a quo Patroni, itemqueClientis nomen fuos,Ro¬
mana Γιfpe&averis pomceria,repetit nataies,tenerrimäm hifce, ad firmum reddendtim imperium, Clientum injun-
xit curama). Illorum nempe erat, Clientes coram ju- dicedefenfitare,atque impetumaccufåntis fuiiinere. Ün-
4« Juvenalis;
, A " v Reftria't
ί
ι i&kä) ) O (
Rejpicit hoc primum qui litigat, an tibi fervi
OBo, decem comites, poft te an fit Jella, reg#//
Λ«/*? b) -
Horum erat laborantibus adelTe cum confilio, tum ipfa
re & opera. Verbo : quod a påtrefilius, id a Patrono
Clientes exigere opis folebant. Hi contra in eo quam
maximedefudarent, anguilia rei familiaris prefforum Pa-
tronorum filias nupturas, ut muneribus, quae dotiseiTent
loco, ornarent; abque hofte, ii caperentur, Patronos,
eorumque filios,redimerent: tacebo alia, quibus percen-
fendis nuncfuperfedeo. Hifce vero omnibus riteexplen-
dis cum haud pauci Clientum, egeilatis ergo, impares plane eiTent, venerabundam & ad qusevis obfequia para- tisfimam mentem, nec non pe#usfufpiriorum, pro pro-
fperitate Patronorum, plenimmum, coram prodere non Intermittebant, ita quidem, ut, teile Rofino, ingenscer-
tamen Patronis Clientibus ejfet, ne mutm vimerentür
gratia & benevolentia c). Varia itaque in argumentum
animi, beneficiorum memoris, & ob res Patroni fecun-
das gaudio exfultantis, excogitabantur officia, quorum
In numero reponendum nos ducimus morern Romanis
perquam familiärem, limina honoratiorum civium & Pa-
tronorum,quolibetmane,calcandi, licet alios alia duxerit
ratio, fuo a nobis commemoranda loco, necnon faluta-
tiones apud illos per folenne illud ave deponendi. Hinc
Plinius Silii Italici honorem & laudes, quaque in eum fuerint multi obfervantia, commemoraturus , ita fatur:
fuit inter Principes civitatis ftne potentia, Jine invidia.
Salutahntur, tolebatur, multwnqiie in leBulojacens,cu-
hiculofemper, non exjortunafrequenti d). Singulabre-
viter & eleganter, pro more fuo, comple&itur Cicero:
honorabilia funt, qua: videntur levia atque communia, falutari,adpeti, decedi, adfurgi, deduci, reduci, confuli:
quß & apud nos, &in aliis civitatibus, ut quaque opti-
-■% "rU#
) o ( QÜ2) Ρ
me morata, ita äiligentifme obfervantur e). Hac de re
nuia nonnulla commentari animus eft, Tuamm pttefenti,
tB., nobisefflagitamus veniam & favorem folitum.
a) Rofini Antiq. cap. XI I. Bidentt DtJJert. de Ρa-
trona & Cliente Romano, bab.Upf. ifyg b) Satyr.
VII. v. CXLIJ. c) ^ap. XVI. d) Ltb.ILI.ep.VIL
g)De Senect. cap.XVIlL
y· "·
Patronos & potentiores niane falutatum qui venti- tabant vota,ex animi receffibus depromenda, non con-
cinno ' nec comte apteque adeo compofito, fermone in- cluferunt, nec quisquam, prout lingul fuggerebat mens nraeiensque conditio, falutationeminftituit fuam, ld quod anudnos, aiiasquenationes, certo anni tempore, moris eld fedeademfere frequentabaturformula, utpoteiolen-
niffima peraveillud,infujurratum,ut cumSenecaloquar,
mM™wnen f). Neicius quidem non fum, in faluta-
tionibus quoque haud raro adhibitumfuifie falve, unde
Valla· valeMutatio eft recedentis, utfalvetf avevcmen-
tis o·); atfalutandos, tempore matutino,quiadloqueban-
tur fepius, ave, cuiGraecorum refpondetχ*ιξ%, ufur«
pabant. Fidem nobis facit Seneca: difponitur falutatio,
-ruius vulgare, publicum verbum, # promifcuum {gno- tis avet ßo oräine emittitur b). Nec non Martialis;
; 5 Et matutinum fortat ineftus ave i).
^
Difcurris tota vagus urhe.vnec ulla cathedra eft^
Cui non måneferas irrequietus, ave A).
Mgrandum eft, ut mane domi teJalutem:
Es tanti, vel β longius illa föret.
Ipfe Jalutabo decima, velferius hora:
Manc tibi pro mc dicat avere libcr l).
A 2 Hfc·
4 )o( w®
Hinc de Ser. Sulpicio Galba refert Svetomus, quodve-
terem civitatis exoletumque morem, ar tantunt in domo fua boerentern, utlibertiJervique bis die frequentes ad- -ejfentj ac manefalvere, ve[peri valert, fibi finguli di-
terent , obfiinatifftme retinuerit U). Idem Dio in Λ-
• dnano: ή&πά&απα, χτιγε τω έω$ινφ πξοζρήμχη τω χάΐξε> άλλόί τφ εστεξίνω, υγίαινεχξψάμενος. Quo fpetlat aliud Epigramms Martialis:
Hiey qui libellisproegravemgerit loevam,
JSfotariorum quem premit chorus levis,
Quicodicillis binc, cJ" prolatisy
Epifloiisque comnodat gravem vultum,
Similis Catoni, TuÜioque, Brutoque, Exprimerey - - fidicuL· licet coganty Ave Latinumy γαΐζε non potefl Graecum.
Sifingere me iftud putas, fistlutemus m).
Parum eruditi, quibusque voces, aures nimis ferienteyy
a lepore conditis fecernere datum non erat, addiderunt afpirationem, utiieret quodinprobatis librisacIa- pidibus inveniri contendit Manutius, delicstiori veropa- lato adfvefa&i, eam explofam maluere. Itanamque Quin-
tiiianus: multum eft literatus, inquit, quifine alpiratio-
ney & produBafecwtda fyllaba, falutaverit, avete n).
Sed paucaadferemus de ipfoEtymo. Sedes hujus voca- fculi propria videtur fuifleiri matutinis falutationibüs, &
iignificat, velfalvus efio, a verbo aveay .tum dedücen- dum, åpud veteresidem fonante, ac falvus fum, quod,
ut alia iiieam, vel ex· ioeoMamertinl, inpanegyrico Ju*
liani, coiligitur; aveoplane, Imperator, if ayebo. Nec
enim eventusejjepoteft kujus cptati ambiguus, cum hk
averejubeat, qui jdmfecit, tit averem o). Vel vive innuit, 4b Hebrseo ΓΓΠ vixifc Cuinamveroharum fen-
siΗ · te»-
*&& )o ( ■$
tentiarum adftipulari praeftiterit, fere nosignoramus, nl-
fipofterior prioriplus habeat veriiimilitudinis. Quippea·
pud Phcenices, quorum lingua ab Hcbraea, diale<fto fo-
lum, differebat, avo fuifle falutantium, indicat Plautinqs
Pcenulus. Verba ita leguntur.*
ML Avo, quojades eftis ? aut quo ex oppidol
HA. Avo. MLfalutat. HA. dornt.
AG. Saluta hunc rurjiis Puuice verbis meis p}.
Atque ab hoc Phoenicum avo, Romanos, in/lituto mo#
re falutandi, öi^fumiiiTe fuum, credituhaud eftabfonum.
Hunc quoque τ» ave örtum JuliusCaefar SealigerinLibr»
de cauffis lingva; Latinse adfignat q).
f) Brevir. vit. c. XIV. g) Elegant, lib. VI. cap.jo.
b) Lib. VI. de Benefic. cap. XXXIV. i) Lib. I. epig,
LVI. k) Lib. IVepig. LXXIXl) Lib. I epig. CIX.
- II) In vita ejus cap. I V. m) Lib. V.epig. LII. n) Lib.
I.cap. VI. o) Cap. XXIX. p)A&. VSc.2. v.XXXIV.
q) Cap. XVII.cfr. Bangii objervat. Philologie, ρ. m. öfi.
Item FabriciiBibliothec. Latin. Lib. L c. I.
§. HL
Formula, ab falutatoribus adhibenda, prirnoribus,qt ajunt, deguhata Iabris, verius ei adnexa ut paffus diriga-
musnoftros, ordinis ratio poftulat. Ritus videlicet ave
■ jun&i, vel in Ioquela, vel in corporis geftibus adpare·
bant. Ad prius quod adtinet, rfave falutandi accederét
nomen. Svetonius, Augufti mentionem faciens, dicity
. qnod nunquam Patres, nifiin curia, falutaverit (f qui-
demfedentes, acnominatimfingulos, nullofubmonente rj.
Id ipfum falutatores, etjam vilioris conditionis, obfer- vaiTe,tradit Alexander ab Alexandro s). Sinvero hsec,
quae pro nominis adje&ioneftabilienda» attulimus, parten firma cuiquam videantur, is, quse de officio confulatum 1petentiuni iumus cUäuriy.addat* Epithetony Ηΰΐηΐηψ,
. nomlni
a <s$2> )0 i es®
nomini prsemiflum, aliipraoptavere, aiii, utpote blandi-
tiarumpleniffimum, refpuere. In Auguftum, fumrnum
ambitus oforem, oculos iterum Γι conjicimus, ille, Sve-
tonio praeeunte, Domini adpellationem, ut malediftum &
vpprobriumfemper exhorruit. Cumfpectante eo ludospro-
nunciatum eßet in mimo; O / Dominumaequum &bonum!
univerfiquafideipfodiEl·um exfultantes comprobajjent: &
ftatim manu vultuque indecoras adulationes reprej]tt,
infequenti die, gravifßmo corripuit edicl·o, Dominumque
fepoßhac adpellari, nealiberis quidem aut nepotibusfuis,
velferio, veljoco, paßus eft; atque bujiwnodi blanditias
etjam inter ipfos prohibuitj]). Eodem , ait Lampridius i), AlexandrumSeverum fuiffe animo, qui folum falu-
tabatur: ave Alexander. Illorum contra in grege, qui
Domini adpellationem lubentes exceperunt, fuit Domi-
tianus , qui in amphitheatrö epulari die, teile Svetonio,
adclamari libenter audiit: Domine feliciter tt). Nec in
hoc folum, quod jure optimo ei competebat, adquievit,
fed eo usque dementi® eil progrefius, ut etjam Dei no-
men honoremque, τ<f ave junélum, turgida ejus , ηί- misque alta fpecfbans mens, fibi adrogaverit. Hqnc te-
terrimum ambitum ipfe in epiilola, quam Procuratorum
fuorum nomine diélitaverat, prodidit. Dominus, inquit, if Deus noßer (icfieri jubet. Unde poßea inflitutwn ,
ut ne fcripto quidem, ac fermone cujusquam adpeüaretur
aliter u). Hinc Martialisei hoc nomine fcepe blanditur,
terrarumque infuper Dominum & Jovem vocitat v). Hu- jus vefligia Diocletianüs , qui exreligiofa falutationeau- cupiumcapiebat, &, adpartem,infequentes Principes, cal- caruntx). Domini hsec, quam commemoravimus, ad- pellatio utquorundam imperatorumtitillavitvoluntatem, quorundam vero non; ita eam apud alios Patronosvolu- ptatem, apud alios nauCeam moviiTe, crederepronumeft.
Addidiffe etjana falutatores rf ave jusjurandum , ut a- micis-
\
<S*2> ) o ( <SÄ3> *
fimam mentis &lingvse bgnificarentconfpirationem,Do¬
natus ex tdepol illo, infalutatione Parmencnis apudTe-
rentium opinatur:
Philctis,ßalve multum. PH. o Falve Parmeno.
Sy.SalveinscaßorParmeno. PH. Ötu^depojSyray).
Pofteriusii fpeftes, quemadmodum ccnvenientescorpo-.
ris geftus miram habent fvavitatem, multumquenon ra-
ro ad mentis indagandosreceflus eonferunt,y ita quidem,
ut, ii illaadficiaturvoluptate, in fronte, tanquamfpecu-
!o, adpareat, fin dolore, Interpretern eadem agat fröns,
ii fufpieiendum quemquam illa ipfa judicat, fuum mem-
bra iingula ei, licet plurimum bcti hic habeat locus, ob-
trüdant officium5iic falutatoribus, ne favoripotentiorum
& Patronorum veliibi conciliando, vel retinendo, dum
in geftibuspeccaretur, quid derogarent, fvavis lcquelam
inter, & quse corpore, alia »atque alia membrorum ccm- pofitione, obfervari folent, devoti animi iigna, confen-
fuserat adhibendus. Conftabat auteinis indextram dextrse jungendo, 2) qui mos inter pares & sequales in primis
viguit. Si vero falutandus natalium, virtutum & bono¬
rum claritudine ante alios emicabat, ejus velmanus,quod
inter familiäres item vulgare fuit, vel genua, ofculo ex- ciperentür. Rem planam facit illud Plautinum:
Die igitur me tuumpaßerculum, gaUinam, eoturnicem,
Agnellum: boedillum me tuumdie ejje, velvitulum: Prehende auriculis, tompara labella tum labellis. a)
Et alibi:
Ecaflcr equidem, te terto heri hk advemmtem iUic»
Etfalutavi, & valuißesneusque, exquißviJimul
Mi vir$ manumprehendi, ofeulum tetuli tibib).
Unde Martialis:
Sexaginta teras tum limina månefenator, Ejje tibi videor deßdiefiis eques;
. ' r. : Qgod.
β ) ® C SS*»
Qu&d Hon a prima difcurram luce per urhem,
Et referam lafius bafia mille domum c).
Hunc ofculandiritumPeriis fuiiTe familiärem teflatur Stra- botfj; Judaeisvero, docet facrapagina, exemplo Judae proditoris c). Moris item falutatoribus in ave deponen-
dofuit, nifällor,caput denudare,plerumque adfurgere f)~*
Etenim,cum ömnes, quascunque oculisperluftraverimuSr
nationes, moribus confpicuÄ^ hane obfervantiam mutuo
perfolviffe, loquantur hiftoriae, teftetur experientia,quid-
aifalutatores Romanos, inurbe, moribus ineluta, natos
fa&osque, tumetjam favori falutandorum captando inere-t
dibilem navantes operam> ad eatn adtendiife , qredamus,
Huic rei album ut addamus calculum, exempla virorum eminentium, quibus, caput denudando, homines vilioris
Conditionis honorare plaeuit, nos alliciunt, quorum eifc Syllae Di&atoris, quem Plutarchus, g) & Appianus b)
tradunt, folitumfuifje de fella ajfurgere privato Pompe-
fOy ex equo defcendere, & caput aperire. Sic refertSve- tonius, Augufli filiis praetextatis adhuc, aJJurreEtum ab
miverfis in theatro, & aflantibus plaujum i). Ita, mo- rumillemagifter, Senecafuam mentem exprimit: Sicon- fulemvidero aut frettorem, ömma, quibus honor haberi fölet, faciam: equo defiltam, caput adaperiam, femita
tedam. Quid ni fr&ceptoribus meis venerationemdebeam? Ego vero Mos veneror, & tantis nominibus femper affur-
go k). Hac honoris teftificatione, ii Principes voluere iuoseives, & parentes fuos filiosadfici, nihil impedit ,
quo minuseontendamus, a civibus Prineipes* a filiis pa¬
rentes, a Clientibus denique Patronos , quoties eis da-
batur eopia illos invifendi, eadem eiTe exceptos.
r) In vita ejus Car>. Lill. s)Lib. V. Cap. XXIV.
fl) in vita ejus Cap. Lill. t) vid. Brifion. deformul.JJb.
VIU. tt)in vira ejus Cap. XIII. u)Swt. loc. cit. v) Μ. VII. epig. Ι. IV VII. Lih.IX. epig. LXVIIL Lib. I.
V
, °>« (>5
ep. V. si) Geliii'Attic.Νοίί. JV.cap. I.y) Heeyr.
AB.L fc.ILv. VIII. τ> Alexander ab Alex. Lib. V.Cap.
XXIV. a) Aftnar. III. Cap. III. v.yd. b) Ampbitr.AB.
II.Cap.IL v.8z. c) Lib. XII. ep. XXVI. d) Lib.XV.
adfinem. e)Luc.XXII. f) Vid. Svet. p. m.696. & 697.
g) inPompeji vita. h) de Civil. Kom. belli? Lib. I. i)
in vitaAuguft. cap. LVI. A) Epifl. LXIV.
4 IV.
Ave, quod tenuiores amici, 8c Clientes honeftas,
vilioris item fortis, potentioribus 8c Patronis adporta-
runt, tradidimus, de veftitu falutatorum, de tempore 8cloco, ave huic deftinato, nunc afturi. Indutam fuiiTe
turbam falutantiumtoga, ita a tegendo didta, Martialis J) & alii II) per metonymiam loquendo, plurimis indi- cantlocis, quammulto mane, immomedia interdum no-
«fte, iumferunt. Ci. Cellarius arbitratur officiofam hanc
per urhem difcurpationem, uti Senecae aud.it, m) bruma-
li in primis tempore, fufceptam efle 7Τξο f/χίξας , i.e.ho-
ris antelucanis ti). Et Juvenalis fa&um ait dubia luce &
fiepe nofte internpefta:
Habet Trebius propter quod rumpere fomnum Debeat, ligulas dimittere, folicitus, ne
Iota falutatrix jam turba peregerit orbem
Sideribus dubiis, aut illo tempore, quo fe Frigida circumagunt pigri farraca Boot<e o).
Martialis horam defignaturus, canit:
Prima falutantes, atque altera continet hora ρ).
Alibi;
Non aprima difiurram luce per urhem q).
Ad hunc ambitum, 8c quidem bene mane, togatos in·
vidia anxiaque impulitcura praecavendi, ne alter alt^ri prsemium, quod falutationemplerumque fequebatur5 pr®-
riperet. Ita in hanc remJuvenalis:
B Husquäm
Ιό ** «2® ) Ο (
- - - Nusquam minär efljattura Clientisi Quoä porro officium, ne nobis blanäiar, aut quoä
Pauperis hic meritum ?fi curet notte togatus
'
Currere, cum pr<etor littorem impeUat , ire praecipitem jubeat, dudum vigilantibus orbis,
Neprior Albinam, aut Modiam collega falutet r) Locus, ubi congregäbantur falutantes, erat atrium, fpa-
Ciofiflima illa inträ sedes planities /) caterv« huic matu- tinse abunde fuffe&ura. Hinc apud Senecam non male dicitur, atrium Clientibus refertumß). Utrum atrium
fioc & veftibulum idem fuerit, nec ne, intereruditos ml·
hus convenit. Qui atrium ab atro , ubi veteribus erat culina, & veftibulum , ubi ignis antiquitus accendeba-
tur, cum Ovidio a Vefta, in cujus poteftate ignis erat, t) derivatumvolunt, unum idemque atrium & veftibu¬
lum efle adfirmant. Contra, qui atrium ab utSgior, h.
c. fub arthere, &veftibuli, quam dat Virgilius, dekriptio-
*nem tt) accipiunt, hareloca diftinéla malunt. Voilius,
*
arbitri partesagens, fufpicatur, antiquitus, cum Romu-
fear eflent cafae, idem fuiiTe atrium & veftibulum: poft-
ea vero cum luxuries creviftet, non in atrio, fed area, inter viam & domum interje&a , homines priusquain ad-
mitterentur, confiftere folere: indeque atrii & veftibu-
ii voces diftingvi; multosque poftea, re licet mutata,
veterem retinuifle loquendi confvetudinem u). In atrio hoc, usque dum copiam fui falutandi facerentpotentio-
res & Patroni, praeftolaretur Clientium circumfufa tur- ha, ut verbis utar faepius laudati Senec« v). Fufiusid
exponit Gellius: domos amplas antiquitus faciebant, lo·
cum ante januam vacuum relinquebant, qui inter föres ,
domum & viam medius efjet, in eo loco, qui, dominum ejus domusfalutatumvenerant, priusquam admitterentur, conßßebant χ) Idem alibi: in veftibulo<edium Palatina-
rum omnium fereoråimm multitudoi operientesßlutatio-
•i ' l ■ nem
<£*2? ) © C ti
%on Cdcfaris, tenfliterant y). Yarii vero Patronis dein
érant exhibenda officia, iliparent nempe latera eorurn
femper, viliores prsefertim: ad balnea,quorumfrequens
Romae erat ufus , comitarentur , ipfamque peragerent lavationem, prout de Fabiano conqueritur Martialis:
Quod novus, & nuper faBus tibiproeflatamicus:
pä- Hoc preeflare jubes me, Fabiane, tibi,
tu- Horridus ut primo femper te mane falutem,
ale Per mediumque trahat me tua fella lutum:
um Lajfusut in thermas decima, vel Jerius, bora
ni« Tefequar, Agrippt, cum laver tpfe Titi z).
rat Qui Patronorum cum forenfibus rebus negotium habe-
3a- bant, hi a Clientibus ad forum deducebantur Äugufti,
at, Unde Juvenalis:
)u- Jpfe dies pulcro diflingvitur ordine rerum
h. Sportula, deinde forum jurisque peritus Apollo a),
io- Et fexcenta alia Clientibus fuere injunéta officia, quae js, pleraque Martialis heic comprehendit:
iu- Prima falutantes atque altera continethora
it- Exercet raucos tertia eaujftdicos.
ja, In quintam varios extendit Koma laboresv
id- " " Sexta quies lajjis, feptima finis erit.
>u- Sufficit m nonam nitidis oBava paUflris,
a, Imperat exftruBos frankere nona toros.
-io Hora libellorum decima efl, - - meorum b).
10- l) Lib. XII. epig.XVIII. Il) fuvenalSatyr. III\
ir- in) Brev.vit.cap. III. η) In notis ad örat. Cic.I:mamm
id Catilinam. o) Satyr. Vp.m. XLII. p)Lib.IV.ep VIII.
lo- q) Lib.XII epig. XXVI. r) Satyr. 111.p.m. XXVIII.
f , -t) Vid. Gellii NoB. Attit.Lib. XVI. cap V. ff) Br. vit.
im tap.XIV. t) Lib. VI. Faflor. tt)Lib.VL AEneidv.273.
ir, u) Im etym. v) Epifl. LIX. x) NoB. Attic. lib. XVI.
ia- caP- J7· y) NoB. Att. lib. IV. cap I. z) Lib. III. epig.
io- XXXVI. a) Satyr. I. b) Lib. IV. epig. VIII.\
°M' £ l §. V.
ψ'. ' ι
*2 )a(
§. V.
His peradis a toga ialutatrice muniis, pratmium Ia-
boris, cujus rei gratia tenuiores & viliores tive inprimis adportarunt, quod erat vei fportula, pecunias nempe &
ftipis feu obfonii quid, vel ccena reda feu legitima,fpor·
tulae cibarias oppoiita, licet non negern illam, ante dedu-
dum ad forum Patronum, fuifie interdum datam c) ei
In atrio erogabatur. Suis matutinae hujus deambulationis
mercedem non caruifife fatis, luculenter patet: compres- fa nempe jam nimis erat manus eandem diiiributura,jam paulum remifiior, plerumque prout Principes, qui nunc fportulam cum ccena reda , nunc hane cum fportula
commutarunt, ad largiendum magis minusve erant pro- ni. Sportulae , an ecenae redse ufus prior fuerit, certo
dicere vix fuftinemus, ei tarnen, redse prsponendo, plus antiquitatis Alexander ab Alexandro conciliare vi¬
detur d)· Id conftat, Julii Csefaris & Augufti tempori-»
bus, ccenam redarn fuifie frequentem. De illo Sveto^·
niue ita fermonem inftituit: convhatum ajfiåne per pro- vindas duobus tricliniis: imo, quo fagati palliative, al-
tero^ quo togati tum illuflrtorilus previmiarum drfcum-
berent e). De hoc idem: convivabatur a/Jtdue, necun-
quam niji.refta, non fine magno ordinum hominumquß de-
lettuf). Hunc ccenoe redas ufum Nero amoljens, in- troduxit, iterum, ut arbitror, morem fportulam ialuta-
toribus erogandi g). Continebat autem illanummaria fc.
eentum quadrantes, qui coenam redarn minime sequa- hantr unde de Clientum injuria, qui officia eadem, mi*
nuta licet mercede, prseilarent, conqueri coeptum eit,
Hinc apud Majtialem:
%am parce laßo, Roma, gratulatori,
Laßo Clienti: quamdiu falutotor Anteamhthws, Sf togatulos inter Centum merebor plumbeos die toto,
y Cum
