HOMINUM CIVILI,

Συν θζω.

é

DISSERTΑΤΙ Ο PHILOSOPHICA

IN/EQUALITATE

HOMINUM CIVILI,

gUAM

Confentiente AmpliiT; Ord: Philoi}

In Regia AcademiaUpfalienii,

P R £ S I D Ε

Vir

o

admodum Reverendo, OoclisfimocL

DN. ANDREA G0EDING,

Logic: & Metaph: Professor

ε

Ordin:

& Ρ astore in Ttåk Mcritiflf:

-

- - ■ Λ. '

Publica ventiUttom exehitii gratia

(iflit

JOHAN J. ^von _STROKfRCH

in Attdit:

Guß:

^Utfaj:ad d.XXIV. Utfart: An: MDCXCVll, horis ante meridiemfolitü.

I. Ν. J.

Theß

7.

l acuiiTe Galeno legimus,

ut non tam vocum, qiräm rerum

in¬

telligentia nobii curs cfle debeat(*);

proinde jurc meritoque eos reprehendit ^, qui vitam^{omnem in} nominum natura fo- licitc quacrenda confumunt, Platomci praecepti prorfus immemores, qui fapienter monct, m uv

fictruv zfivttnw-n^Qi φξονύστως Us 16

οίψζομ^χ

h e. ti Of

cognit'tonis verum &

ßpientix

dtvitiores

adJeneclutemperve-

turos, fi voccs ncglexerimtu. Atqui haud male ccnfuiflc Plutarchum exiftimamus_,nos in difeiplinis verborumni-

mium fecuros ciTc minimc dcbeic: _propterca quod inre*

bus ipfis falli plcrumquecos oportet, qui verba non re-

£te intclligunt. Turpequc fane eil rem aliquam traderc, cujus nomen ignbres {\b). Quaproptcr operas pretium mc fa&urum duxi, ii aliqua de Diflertationis praefcntistitu- lo & inferiptione praemittam, & in primo liminecxplica-

tioni

ejns

aliquantifpcr immorer, ut tanto majori luce radient deineeps rcliqua omnia«

A übi

«3 M·'4· dt u[upartium human: corporis, b~\ in ifidc,

Ubi igltur de Inxqualitatc Hommum Civili res eft,

ftatim duplicem fenfum admittit vox

Inxqualitatis;

eft

cnim alia Inxqualitasaceidentalis^, facultatum fcilicct a- nimi 5c corporis ^, cuiufmodi funt fapientia, robur funi- liaquc ( nam etfi naturx humans facultates ad quatuor genera reducat Hobbcs,

ad

vim eorporcam vel

experienti-

am , rationem velejjcftumCc), ^tarnen vel animo vcl ^cor- pori originem debent) aliaautem aceidentalis

refpiciens

ftatum 5e xftimationem hominum. Dico aceidentalis, ctiamfi enim inxquales funt

homincs,refpcdu faepc

utri-

ufque harum tamen nulla Inxqualitas efientialis ftatuen-

da , quippe cum eflentia non rccipiat magis vcl minus,ut valet Canon Logicus.

Thefi

II.

Ν Ullo

_vocabulum

itaque

_priori

modo

_fenfu

locum

_acceptum,

hic invenit _adco Inxqualitatis

_ut

_rede

_ac-

cufatum a Celebetrimo Domino Pufcndorfio crrorisifti«

us Hobbcfium de Civc exiftimemus, quod icilicct Inx- qualitemCivilem 5c facultatum

humanarum difparitatcm

«andernefTc ftatuerit d). Homincs enim qui

fubjedum

Inxqualitatis hujus conftituunt, non

naturalitcr fed ei-

vilitcr confidcrantur, hoc eft, ^non quatenus facultatum

animi & corporis, aliqua in

illis reperitar differentia,fed

prout in focictate

civili vcrfantur, 5c

a

fummo Impera-

tore inxqualibus 5c variis dignitatum

charadcribusnota·

ti madatique funt. Hic fane maxirmm

diverfitatemre-

pcrirc li et, ncc exigua eft

differentia inxqualitatis

qux

ad corpus animumquc refertur, cum

prorfus alia fit ab

ea quae ad exiftimationem & ftatum pertinet;

Nulli enim

jer lnxqualitatem Civilem,

vel iapientix vel roboris ul-

tcriui,

t) deCWHhleapi i< d~} de

fm Tfye: & Cjent:

^{f>. m,}

1*2*

3 terms accedit incrcmcntum (quae omriia fpe&ant ad in·

aequalitatem

facultatum humanarum) hasc

vero iolum occupata circa xftimationcm vcl ftatum hominum in vita communi, & difcrimen eft per

fort

arum ex

impofitione

titt**

lorum (pettantium

vel ftatum vet aftimationem.

TheJ: III.

ATtcndcndum &

exiftimatio, in praefcnti

hoc crit,

negotio candem

quod Incequalitas Civilis

fignificatio-

Sc

ncm habeant, fic ^ut utraque harum, inftituto noftroin-

fervire poiTit, & perinde crit ^, five uti placeat verbo in·

sequalitatis, five exiftimationis; intelligimus cnim hic loci, _per utrumque, tantum differentiam inter perfonas

vitam civilcm degcntes,feu corum qui fub imperiofum-

n\x poteftatis vivunt, cujus ratione alius alium antecel- lit, & alter alteri praefertur vcl cxaequatur. Cui affertio-

ni tanto major evidentiaerit, ubi conferre placet defini«

tionem Inaequalitatis Civilis ^, fupra thefi fecunda addu-

£tam, cum definitioneexiftimationis, quas definienteCc-

leberrimo Domino Pufendorfio, eft valor perfonarum in

vita communi _, fecundum quem aptat

funt

a/iii

perfonis

ex AquaYi aut compararit eisque vel

Antehaberi

vel

ροΊϋοηΐ.

(e)

TheftIV·

\7Erum adcuratioricxaminc indiget, quod jam modo

* adferui, univoca fcilicct cflc inarqualitatem civilcm Sc exiftimationem, hoc eft, idcm fignificare ^, cum nee

diftinftionem refpuat vocabulum hoccc exiftimationis, Sc fic certo refpeftu poftit hic adhiberi, 5c non adhiberi.

In aprico igitur unieuiqueeflfe diftin&ioncm illam, mihi

Certo ccrtius perfuafum habco ^, cujus ratione in duplici

eft difFerentia vox exiftimationis; Eft enim alia

fimplex,

Α i alia

e) de N. &_</· m% χιο4*

4

alia vero intenfiva: Quo ad priorem nulla involvitur dif- ferentia vel inaequalitas hominum, fivc naturaliter fivc civilitcr conilderentur,ut ex definitione infra liquido ad- parebir; refpe&u vero poftetioris ^s qui quo ad priorem nempefimplicem xqualcs fuere,intuituhujus omnino in- stquales funt»

Thef.

Γ.

UT

infpicienti

autem ratio

tanto

hujus

melius

aftertionis

fenfus ejus

evidens fit,

ob vins eftepoftit,

& cuivis

quod fcilicet refpeäu cxiftimationis fimplicis omnes ho-

mines funt äquales; & praeterea oftendamus exiftimatio-

nis vocabulum (quatenus fimplex illa innuitur) non c- andem fignificationem habere cum ina^qualitate civili, <5c per confequentiam, quatenus nuliam involvit heminum différentiam, ncc in illa fignificatione fiuc referri poftc, ipfam definitionem exiftimationis fimplicis^, tum quate¬

nus inter illos confidcratur qui vel naturali gaudent li-

bertatc feu in ftatu naturali degunt, vel qui civitateton- tinentur, adferrc placet; cum in definitione % eiferei,

jntentio & finis adparcat, propterea & a Bodino dicitur eße

nihil aliud

quam ret

propofita finis f}.

Eft igitur exifti-

matio fimplex naturalis» prateuntc

Celeberrimo

Domino Pufendorfio, ut quis

fi talern ferat feit

pro tali

habeatur^

qui

tum agi queat, tanquam cum

vir

o

hon

o

ad focialitatis hu¬

mana leges

feje accommodarc

prono

g); Exiftimatio

autem

fimplex, refpieiens

illos

qui intra eivitatem funt, cfi qua

quirpro

mcmhro [altem vulgärt

eoque

integro civitatis

^repu-

tatur, feu ut quis juxt^a

leges

&■ mores civitatispro

vitiofo

ejujdem mcmhro ^non fucrit de^ctara us, φ aliquo ^numro eße caputque

habere tntelligatur, b) Cui

igitur ex definitioni-

bus

f) di i.tri. g) def.N.

&

(fi,p.m.iiof,

bus hifce ^non pifet,

nutlam eflc hominum

inaequalita-

tcm refpc&u

fimplicis exiftimationis

·, co cnim ipfo quo hominibus incft, eadem omnibus incft ajqualis,& canon folum naturaliter, mm omnes prxfumuntur b©ni natura¬

liter, nifi per malitiam aliquam bonitatis

ejus

ja&urarn quis feccTit;

cujus

ratione &

Pufend: adfert

tritum illud quilibet

pr&fumitur bontu donec

ρ

robsfur

contrarium^;

fed

et-

iam civiliter, nam quotquot inträ civitatcm degunt in hoc iunt aequales, quod quatenus nuHus iliorum pro vi-

tiofo civitatis membro juxta leges & mores civitatis fic declaratus, fic & finguli haberi poflfunt, pro vulgari &

integro ejus membro. Extra d ibitårionis aleam itaquc poiitum nemo non videt, diverfaefle invqualitatem ci-

Vilem , qua efi valör ille

perfonarum

quo alter atterum antem cellit, φ alter altert _pr

af

ertur

vel

exaquatur ^, & cxiftima*

tioncm iimpliccm, cujus ^ratione omncs debent cfleäqua¬

les. Facile judicatu proindeerit, fimpliccrn illam non efle hup« loci, feu ^non

pofté

dici inaequahtctis ^vocabu-

lutti & cxiftimationis , fimplicis fciliccr, univoca, fed

hoc intelligendum venire de cxiftimatione intenfiva<5c in*

xqualitatc hominum civiii, e(l enim exißimatio tntenfiva

hac» quod

fecundum

illam, perfoniβ alta-i ^quo ad extfiimaw-

nem

fimplicem

äquales,

fibi

tnvtcem

praferuntur

t)·

Thef: VI.

EXigit deinceps

_expofito aliquatenus

ordo connexionis & ratio

quid per inaequalitatem

inftituti,

civilem

ut

intelligendum veniat, de co dicatur undc ^orta ßt illain- aequalitas civilis ^, feu unde originem habeat trahatquc.

Quam primum ante η hoc ipfum placetoculis fubjicere,

βζ hl illud adcuratius inquirere, ^occurrunt jftatim diver-

*

, fc

i) Pufend; de

Jm

Nafi &Gent: m, in;,

£

te fententix Ms quaeiibetfautoribusncc

deftitute,

dequi-

bus ut quod res fit dicatur, illorum partibus ^nos addici-

mus* qui rem meliusperpendentcsadfcribunt hoc impo-

fitioni civili, _qua: fcntentia, ut quae longe verior quam illorum, qui naturam humanam hujus au&orem confti-

tuunt, tanto ut clarior vidcatur,rationibus probabilibus jfufFulta, animus eft illorum diluerc argumenta,quicon- trariam tuentur; deinde differere pauciflimis de ipfa im- pofitione civili ? genuina

caufa instqualitatis hominum in

vita civili,ut oftcndatur illam, omni fcre inaequalitati quas in vita communicernitur, onginem dedifle. Circa quod negotium conabimur nos cxpcdire

hifce duobus

^argume-

tis feu momentis , negando fcilicct naturam humanant

caufam eile inaequalitatis civilis, quia omnes funt aequa·*

les natura, & contcndcndo illam _per impofitioncm civi-

lem introdu&am eile.

Thep VII.

UBi igitur

mana nulla

difquircndum

ex parte insequalitatem inferat

erit de illo, quod natura

inter

hu¬

ho-

mincs, & hoc ex illo probandum erit, quia omnes na¬

tura äquales funt, obfcrvandum eft, non magis hic lo¬

ci,^quam in praecedentibus , ubi de inaequalitatc civil!

diximus, cum fermo eft de naturali »qualitate, intelli«

gcndum eile aequalitatem aliquam facultatum humanarum

Vcl eilentiae i Priorem cnim quod ^{attinet negamu>} dari cjufmodi aequalitatem univerfalem omnium hominum ^,

Ufut poflunt invcnirl, qui vel fapicntia, vel robore, vei

ßmilibus , pares funt; Pofteriorcra etiam Ii refpicimus ^,

nempe eflfentialem illam, haue ncgare veritati eilet aper-

tecontrariari, nee iillum de ilia movetur dubium,

i*To$

taptuaa per aequalitatem naturalem,

feu

quod omnes na¬

tura

τ ttifa äquales

funt, intelligtmas «qualitatem

libertatis &

potcftatis, vcl quod unus

quisque

^a

coa&ionc

& vi alte-

rius liber fit, _quae pracunte

Celeberrinio Pufcndorfio

^, in ilio confiftit, ut quantiscunque

quis animi

corporisque dott·

bat alios excellat, non minus tarnen eijuris naturalis officia adverßts alios ßnt

exercenda

, ac

ipfe ab aliis eadem

ex{peilet

k). Hinc enim oritur libcrtas illa feu sequaütas naturalis, qux omnibas in aequo

pofita eft, 6c

^ex

hoc ipfo fit,

quod

unus quisque liber fit

direftor a&ionum fuarum;

nulloc-

nim modo altcrius vini vel coa&ionem metuereneceffiim habet, hoc eft uni hominum, quatenus naturalitcr^con- fiderantur, nihil inalterum juris eft, quod ctiam adfirmat Ccleberrimus Dominus Pufcndorf: de aequalitate potcftatis

& libertatis dicens, tllam efje per quam

haffenu*

^omnes ho¬

minis naturaliter äquales

mtclliguntur

^,

quod

citra antegref-

fum pacium njet fatt^um

humanuni,

^nemo

potettatis

quidin

alterum habeat,

fid quilibet

ailionum

fuarum

& virium ett

moderator 1%

Thef: VIII.

HAc

_alter

igitur

_altcro

iibertate

_fuperior

omnes

_{aut inferior}

homines arqualcs funt,

_{eft, fed omnium}

nec

_eft

sequaütas naturalis. Nec fane difficileprobatu erir, dari ejufntodi aequalitätem; praetcrea enim quod hocipfum ab

unde teftatum relinquat unieuique propria erperientia (nifi quis vdit non folum veritati & fanae rationi contrarius ef-

tc, fed & fimul fe ipfum hac libertatis aequalitatcprivare»

& fic fe narura altcro inferiorem facerc, & ci conccdere

jusaliquodperfeftum,injufto licettitulo, ad praecedentiam)

hauddu1 _{iam quoque} fidem concilianc huic rei,quanoplu-

rima fide dignorum virorum teftimonia, quorum vcl uno

Β χ intuku

Ü def.N,&G,p.m. 269. /) ibidem f.m. 17p,.

« _ι

intuiiu totum agmen occurreret, fi fingra perfequi

ροΙΉ-

bile alias eflfet; noftri vero inftituti cum (it, brevitati opc-

rarri dåre,unum aut Alterum illorum adduecre placuit.Fa-

vet huic noftr« fententiae Guilhelmus Grotiusin libro de

principiis juris naturalis dicens,

liberos homwej

in libertate

nafci, atque ϊίa

libertatem ipfis

a natura eoncedi confiat mj.

Ulterius

fuffragatur

idem Grotius nobis, ubi de aequalitatc

humana deg ntiftime diflferit, plurima adducens exemp^a x qusiicccflario aequalitatcm naturalem praefupponunt»cir<a

obfervationem regulär juris naturalis, In OxViNiBVS fcilicct /EQVALITATEM SERVANDAM, ET AD ÄLQVALITATEM OMNfA REDIGENDA ESSE, dicitque hac omnia aqualttatem in

ommbus

rebus humanis _quam maximedefiderari oftendmt, fed nuUtbi

id clarim

adparet

quam in materia contrattuum, in contraBi-

bits natura aqualttatem imperat,

gf·

ita quidem ut exinaqua-

htatejus ortaturminushabentin)* £x quibus haud obicu-

src patet, onsncs inter ie aequalitate naturaliter gaudere, åc

sta quidem ut nec alicui jus fit alium injuria afficiendi nif*

laefa acqualitatc naturali. Adftipulatur etiam huic afifcrtio*

ni Hobbes dieens, qui uni pra

altero

indulgeηdonaturalem aqualitatem ^non

obfervat

^, facit tn tum qui po

βhabit

^us eß

fontumcliam o).Nullo igitur modo a naturavcl minimum inaequalitatis deduci poteft,

feu

natura nullo modo dici poteft eaufa cxiftimationis intenfivae⁵ hoc quod & clare

innuit Hobbes cujus haec funt verba, quaßto uter duorum

dignior

fit, ^non ad

fiatum

natura,

[ed

ad

fiatum

civilemper-

tmet,ofienjum ertim ^antea eft naturaomneseßeinterfe^aqua*

les ρ). Quatenus igitur naturaliter omnes «quales funt»

catcnus nec insqualitas civilis a natura originem träbit.

Th IX.

m) C4P'7·p>m ni. «) de prins, jur nat:pag. m.117 &li$*

9) dt_{Ove p, m. ι a·} Mwptm% 4?·

9

Thif1. IX.

Ρ

eile

Robatum

äquales,quoniam

quidem eft ha£tcnus

vero qui contrariam

orrmes homincs

foventfen·

natura

tcntiam nihilominus variis objeftionibus vcfitatem fux

aftertionis oftenderc co na ηt ur, ad fingula illorum argu¬

menta refpondcre vifum eft. Qccurrit autem nobis pri-

mö loco illorum, quat regerunt in contrarium hoc argu- mentum, quod dcducunt a difparitate facultatum huma¬

narum, quo probare volunt, naturam qux minime eadc

meniüra Omnibus ho minibus fingulas facultates iftas tri-

buerit ,urpotefapientiam, robur & fimilia, fcd qliumhac

inftrii&um voluit,alium ^vero illa excellcre fecit, nonte*

mcre aut fruftra hoc fecifle, fcd eo ipio revcra inxquah*

tatem induxifte hominum in vita communi. Utut autem

fpeciem talem prat fc ferat,

quafi

^vel maxime infallibiiis confequentia eflet hxc argumentatio, imo pondere fuo

inconeufla plane mancrer, ubi tamcn adcuratiori exarni-

ni fubjiccre placcat, nuili non primo intuitu in oculos incurret, hane difparitatem facuitatum humanarum»nom folum nullo modo tollere arqualitatemnaturalem, fcdet- iam ipfius potius efle/fudamentum ·, eftenim uti ex anfce- cedentibus ^notum & quidem cx thefi feptima, xqualitas

naturalis illa , quae efticit ut ficet vel maxime unus altc-

rum antecelluerit vel robore,vel fjpientia, vel experientia,

Vel fimili aliquo, nihilominus ramen in ftatu naturali,ni¬

hil juris exinde ei in alterum competit, ^quo a<ftionibus

ejus modum prxkribere poftit, nec quifpiam inferioris

fortis dici'poteft, fed omnium eft xqualitas naturalis, 6c

quae ab omnibus inviccm ofticia humanitatis exigit, finc quibus utpares &

ejufdem

dignarionisnaturaliteromnes>

nullus ab aliojure aliquo officia exigerc poteft, Biipa-

d citasc

10

ritas igitur illa faCultatum,feu quod hac re illum, alia ^a-

lium excellere videmus, nihil fåne aliud arguit, nifi poft-

quam nullus fit qui onmibus iftis facultatibus iimul gau- deat, fed fi vel maxime hac inftru&us fit, illa tamen ca- reat, propterea quod alterius ope indigcat,neccffum quo- que erit, ut alterum fui äqualem agnofcere teneatur, &

officia humanitatis invicem praeitåreicum nullus ab alte-

ro, in ftatu naturali, exfpedtare poifit ne dum poftulare,

ut aliquis fuo commodo infcrviat in omnibus, fin minus

öc idempra:ftet alteri, fic & omnrs anfa in alios infultä-

di prampitur ,nec alteri pracaltero prseminentia reiinqui-

tur, quippe qux ftatim impediref quo minus oihcia hu¬

manitatis invicem cxercercntur; cum homincs eo quo fe

aliis natura quaii prailantiores viderent, ftatim alios tan- quam inferioris fortis contcmncrent, illosqueΠ bi necef-

litate quadam naturali ad obfequia obftridtos jadtarent.

Thef: X.

FAvere

fcilicet dicunt

^porro

_nunquam

illorum partibus & hoc

reperiripofie aliquod

videtur,

momen*

quod

tum temporis, quoaequalitarem aliquäm naturalem fuiife, poffit probari. Cum contra natura ipia ftatim quo pa-

trem 6c filium produxerit, etiam fimul inasqualitatem ma- ximam induxille videatur, & fic a natura difcrimen illud quod inter homines in vita civili adparet introdudtum effeliquet, feuin^qualitatem civilem omnino naturs ori- ginem debere fuarn. Reponimus vero huic objedtioni ipiam rationem feu caufam inaéqualitatis inter patrem &

filium, & inter herum & fervum^, feuinaequalitatis illius

quse exiftere ccepit in vita civili inter homincs, qua:

ad

cundem ferc modum fe habet. Naturalis quidem ratio poftulat ut patri, primo quia audtori vitae ejus,

obediat

films,

filius, fecundo quia adhuc rationis ufu deftitutus eftfili-

us, & _prsterea expedit ei ut a patre regatur; cum tame alias nulla inaequalicas in ftatu naturali eflet libertatis &

poreftatis, fi fieri

poiTit

ut ftatirn plenario ufu rationis fi¬

lius gauderet, 5t fie ipfe fui juris eifc poftit, cum in fta¬

tu naturali omnium fit arqualitas, quotquot maturae Ata¬

ris funt, qua in re adplaudit etiam nobis Hobbes dicens

in (latanaturali ^{omne τ}homines ^matura atatis , propter aqua- litatem natura, tnterfe äquales habendi funt _q). Hanc

pnrtcrca obe&ionem optimc diluit Boederus in notis ad Hugonem Grotium dicens, equidem ordinem imperandi &

parendi in

prirnis

Ulis focietatibus naturalem

c

(Je fatendum

e[f, fed ^{non uno} modo ^, naturalis ratio poßulat ut parentum im¬

perium

agnofeant liberi

^, tum quia parentes

habent

auffiores

vita tum quia parsfunt

dornm

{ & haec ^vera caufa ejus in¬

sequalitatis inter patrem & filium eft ) dtmec egrefji domo patria

fuis rebus

ipß

(uperfint r).

Patri quippc obedire fi-

lio neceiTum eft, feu ranta eft inter patrem & filium in- itqualitas, quia naturalis ratio hoc certo refpe&u poftu-

lat, quatenus nimirum au&or vitas ^{e^us} eft, 5c deineeps perfeüurn jus etiam in filium concedit patri defe&us ^ra¬

tionis, Indc vero non valet confequentia illa, _quiana¬

tura insequalitatem ejufmodi inter patrem <5c filium efle

volucrit cerro rdpedu, ideo insequalitatis iftius,quaein¬

ter illos eft qui fub imperiofummse pofteftatis vivunt, eft caufa, fen quod nulla detur sequalitas naturalis, fed na¬

tura a<ftu ipfo revera inaequalitatem civilem introduxerit;

nihilquippe obftat quo minus extra controverfiam omne

pofitum fit ^, inaequalitatem civi'em originem trahere a

fiummo imperante, evindt enim hoc ipfum illud, quod

c 2- ubi

q] de Civep*ηη,ΐρ. r] de

jure Belli & Vatisp,

^m*iSi.

ιζ

ubi filius-nréturs «tati* dornum patris egreffns eft ^, nihil patri in ipfum juris eil, quippe qui fuis rebus ipfe prsefle poteft, & ii aliquid injufti adverfus illum ^tentaret pater,o- mnino squalitatem naturalem violafte certum eft, quaceft apqualitas libertatls & poteftatis, hoc eft,. omnes homines

natura äquales cfte circa ufum communis juris arguit·

Thef. XL

ALia

_quae

^vero

_primum

eft ratio

_eft

_illorum insqualitatis intcr

_quae fpe&ant

herum & fervum,,

ad inacqualitatem

hominum civ.ilem ,& ratione coniequentke pxiftimationis

etiam intenfivae inter homines ⁱⁿ vita civili; nullaenim ibi datur neceftitas naturalis, _puta, ut propterea quod aiiquis

andorvitae altetiusfit,etiam^coipfo aliquam praeeminentiam

pr$ altero qui vcl filius eftet,

fibi

vendicare poftit, illa e- nim naturalis ratio locum hic non invenit,, quod experi-

cntia ipfa, extra dubitationis aleam pofitum abunde relia- quit, ^cum

ahquando

in vüa

civili

patri prsferaturfilius, quod ex irapoiitione ejusmuneris quo fungitur filius in re-

publiea pravenit, uti infra cx thcfi decima ^nona ulterius adparebit. Sed quoniam omnes alias natura äquales funr,

fic alicui non competit ahqua prseminentia prx altero in

vita civili,. ratione caufte alicujus naturalis, ni.fi interveni-

cnte impofitionc civili, & quoquc lervus non inferior he-

tß eft ratione naturalis ncceftitatis ^{, ied} interveniente alia neccftitate _,.quaaddudus fuerit fe addicereejus familir^no¬

mine fervi, lllnd quod ftatim poft verba modo allata, o- ftendit Bceclerus diccns,, non *que facik intra eosdemlares herilis imperii origo reperitur^r

hoc

enim exoriri nonpotuit, niß poftquam ex Mia domo familiaque _{aiiquis vel paupertatc}

vel aliiscaußs adduclius fuam operam,adäixit

huic.\)atrifamiltas->

fub paclo viClus

accipiendi .& obfcquii

pr&ßandi, hoc.tarnenpa- äumi

, ' il Harn non

poßuUt

auf

pr&cipit

natura

(adcoque

^non insqaa-

litas aliqua natura) fed adprobat ßve non tmpugnat s).Hinc

facilc conftat falfum eife _negare aequaiitatem naturalem

omnium hominum, ex eo quod inaequalifatem ejufmodi

inter patrcm & filium natura eifc voluerit, & iic per cö- fequentiam caufam inaequalitatis civilis, fivc exiftimatio-

nis intcnllvae inter homines vitam civilem degcntes,facc-

re naturam, cum natura hoc non poftulet,adeoquenon

ex naturali aliqua neceificatc, fed adprobet faltem feu^non- impugnet.

Thefi XIL

Siftit

fane minoris

fe nobis adhuc

momcnti

pro

aut

contraria

pondcris dubium

fententia aliud,

^, & hoc

nec

©mnino diluendum, fin alias _argumentum noftrum de acqualitate naturali, & rationc confcqucntis inaequalita*·

tem civilem non eiTe a natura, ad liquidum perdu&um habere vclimus , feilicet de natura fcrvis, vel an dentur

natura fcrvi?Cujus quidcmfententiae audorcm utnec du-

bitemus Ariftotelem facere/), fic _neque multum de eo folliciti hac vice erimus,fuerit ne mensejus quod dentur

a&u natura fervi.? ^an quod illos voluerit fervos naturadi-

cere, qui fervili ingenio, hoc eft, facultatibus animi in¬

feriores fint, corporis vero praevaleant viribus. Nam eti-

amfi quidem facile poiTit talem prx fe ferre fpeciem, ac fi adu natura fervos quosdam diccre voluerit Ariftotcles,

ubi refpiccrc placeat illa quae in ejus Politica loco fupra

cicato habentur, ubi hxc occurrunt verba , aiiis vtroco- tra naturam eße herile imperium, nam inßituto /juidem altum

eße fervum yatium liberum: natura vero nihil differre,quam

fententiam plane rcjicit Ariftoteles, quapropter & paulo

Ό infra

*) innot',adHug Grotim deΉ, &Ρ.m. ι%ι, t} hl.Polinf. je

14.

infra ita diett, ^narrt naturΛ fervm

pft,

qut nlteriut efje

poteß,

quare

&

ett alt^{er; propterea} & in

hoc fenfu

^,

quod fci-

licet Ariftotcles adu natura fervos voluerit quofdam fa-

cere, hxc ipilus vcrba accipit Johannes Ofiandcr in no¬

tis ad Hug: Grotium ^, uti ex thefi decima fex a judicatu

facile erit, ubi exprefle erroris iftius arguit Ariflotelem, quod potentiam volueritfupponerc fundamentum,ex quo aliquis adu natura fcrvus dici poillt. Interim ^tarnen cum Iis hxc adhuc fub judice iit, & utraque fententia fuis gaudeat fautoribus, illud aliis dijudicandum relinquimus,

hoc fairem in prxfenti deftruere animus eft, quod natu¬

ra adu dentur iervi; cum hxc affertio per omnia noürx

fententix obftct illamque impugnct. Conftanti igitur ^a-

nimo ^nos contrarix parti addicimus, negantes

dari

natu¬

ra iervos.

rhef: XIII.

QUo

^rias

melius

partibus favent

a ute ni diluere

, primum

valcamus

animus

illa, qux

eil adducere

contra¬

qux fidem noftrx aflcrtioni conciliare poffunt,

deinceps

illa refpicere qux nobis objiciuntur,

quid roboris

illisin-

eife poilit. Hic autem operx nos pretium faduros

fpe-

ramus, ii ad illa qux de xqualiratc naturali fuperius di-

da funt , Benevolum Ledorem remittamus, 6c,ab illis primum deducamus argumentum.

Sicuti

enim nemo

in-

ficias ire poteft, omnes natura

eife

xquales,

hc

neque

adicrere valet fervitutem dari ^natura (qux iine inxquali-

tate maxima conftare ncquit ) quo minus adverfa fronte

fanx rationi contrariari velit. Sccundum nobis prxbent

argumentum verba Auguilini dicentis, rationalem

fattum

ad imaginem fuam

noluit

Dem

ntfi irrationalibm dominari

^>

non autem hommes bomini, itaque t

Und culpa

meruit ^nonna*

tura

tura u), nnde haud obfcnre patct fervitutem ^{noft natura}

introdudam dfe, Ted confequens peccari eflfe. Tcrtio &

huc facit illud quod omnium adprobationcm necediratc quadam iricvitabili confequitur ^, nullam fcilicet mentio-

nsm domini vcl fervi, primitus intcr mortalcsfadam ei·

fc, cum enim huic fententiae infaliibilis tedis facra pagi-

naadftipuktur, ubi cvidentiiTimis vcrbis docet^tcum Cha¬

mo fervitutem prirno

introdufiam

^, de quo videat etiamBe-

nevolus LcdorBeycrlinkii theatrum magnum vitshuma¬

ns x). Quartum defumi potcft ^cx abfurdo quod indc emergit, ii enim natura adu fervum produceret, utiquc

neceflarium juxtaillorum mentem eilet,ilium fervum cfic, qui rationcdeftitutus, contra ilium Dominum qui inge¬

nio 6c fapientia prsditus

cflfet, quod

^{tamen nec} femper

\ eveniret, ^cum & experientia ipfa nujus contrarium uon

ferne! odenderet, & fic fieri poiiit, ilium qui fervilis in- genii cdct(uti

dicunt)

prsefle

homini

fapienti ^, ubi quo- que jus emcrgeret ei, hujus decredare imperium, fequc

ci opponere, quod maxime rationi contrarium, hoc &

valde comprobat Bceclerus» cujus haec funt vcrba, jam fi nit ura fervum effe jubet, qui car pore potim quam animo valet, _nequefe

&

alios regere

potefi,

evenire queat

ut talise/Jetpater v

el dominus,

ingenioautemprafiarent Itberi

aut fervi, atque fic

hberi

^ut primum ingento uti

poffent

jus haberent imperandipatri ut [ervo. (y) Haec omnia tan*

tam ianelucem noftrae affertioni foenerantur, ut non folum nulla imperfpieuitate laboret, ied ne quidem majori luce

radiäre poflit. Tief. XIV.

Jam

autem

refpieienda funt

argumenta qus in contra-

c 1 rium

»3 Ciwt: Det Cctp: i f. a:) Tom;7. p.m. zoj.

Λ in no:adΗ

Cjrot.de

f B. &" Ρ. ρ τη.ι8ι·

ι6

rium adferri poCfunt,

Sc

perpendendum quid

roboris

illis

incflfc poiTit. Ejusmodi porro plurima producuntur partim

a natura & difcrimine qualitatum animi & corporis, qua de ^rc a&um eil fupra thefi nona, partim a neccflltate åc

utilitatc tam aparte domini quam fervi; qusdam etiam a

praeftantia variarum rerum in natura, ubi alia aiiis prsc- ilantiora eonfpiciuntur, alia quoque a ilatu animarum

bcatarum in altera vita, de quibus ulterius confuli

potfiint

Berneggerus in Tacitum z) & Liebenthal a),

Tbef

xr.

J-Jxc

vcro

omnia ubi adcuratiori examini fubjicere pla-

cet/nullus nonvidebit impertinenter adduciad proban- dum exinde hoc,quodnimirum denturnatura fervi. Tota

iane coelo errare liquet illum quiscunquc fuerit, qui illud

cx hiice eliccrc conatur, quippe qux omnia nihil

aliud

evincunt, quam fcrvitutem ^non cfTe contra naturarcnhoc

eft, multnm interefle naturae ut ejusmodi ordinc dccoro

intet fe invicem diüingvantur homines,& alter dominus

iit, alter vero fervus^, quod ncque nos improbamus, fcd potius ampk&imur adfirmativam, & in candem fentcn-

tiam coneedimus cum Boedero dicentes, naturam hoc^non

quidem poßulare aut pr&cipere,

fed

tamen

adprobare

feu ^non impugnare(b).

Ex

^eo autem quod alicui poilit vicferiuti-

iius iubeifc impcrio, quam eidcm praeeffc, Sl naturaeejus

iliud magis conveniens quam hoc, imo ^natur'm hoc ra- tionc utilitatis adprobare, non fequitur ipfum natura a&u

fervum effe,hoc quodclare oftendit LudovicusPrafchius,

?/ec ideo dicitquipotentiaefi fervm, affiuqnoque

debet effe fer-

WU4, ficutinon omnes

neceffario

nubunt autgenerant,

omnis

ζ) iof. a] Cotleg:Polif: p, 94&9f, b) m not:

ad H, Gröts de 5.&P.p,m, ibj.

17 \ ergo

fervrtw flat obligations

excontractu

&

delifte ^{c). Facit}

& hucillud Ziegleri ad Ηugonem Grotium, alluipfofer»

vi nanfunt, quemadmodum nec Imperator^es

&

principes il-

lic^o funt, qui apti natifunt prtncipatui rcgendo

d)

^, videri

etiam poteft de hoc ipfo Hugo Grotius e). Adfirmat 5c

idem Boeclerus in notis ad eundem Grotium dicens, ηam ex eo quod altquts libertatem fuam fervili ^arnmofert, _neque

utfe oportet regit ^, altertjus

fubjugartki

aut Jervnw faciendi

non nafcitur f) item quiimperium äffeSlant

quafi

natura do-

mini, in eos quos non deceat effe nifijervos, id eff ingenio

hebetiori

praditos

^, fatio rnero nituntur, ^nonjure tel natura velgentium

g)

^· Plaeet & porro hic adjicere eruditiflimum judicium Celeb:Dn; Pufendorfii de origine fervitutis, quod

nec minimum roborisnoftrcafTcrtioni

iuperaddere

pcrfuaft

fumus i Nobis

fnper

origine

fervitutis

ita videtur,dtcit^abin- itio cum homines a prima vivendi

fimplicitate

dtfader^ent vi- tamqne

operofim

cxcalcre, acrei ängenda incumbere ccepifjent,

valde

probabile eß>a

folerttoribus &ρaulo

locHpletiorib\u> he-

betiores (jr tenuiores ad operas

fibi l

vcandas

fuijfe

invitatos.

CMox cum utrique illud eommodum expertrentur ^,

paulattm

hofce adduclos,ut illorum fefe famUlis_perpetuo

adjungerent

iU fub legibus ^, ut bi qutdem alimenta ^, dr qua aha vitaneceffit-

riaJunty Uliautem eorundem minifieria circa rem domeßicam

ex ipforum prafcripto curandam fibi flipularentur.

rldeofi

pri*

mam originem fervituti dediße ultroneum confenfum hörni*

η um tenuio^rum.dr contraNum do utfacias, do alimentaper- <

petuAy utpraHes ^operas perpetuas h). Hujus etiam ientcn-

tiae eft Beyerlinck dicens,Omtferrima conditiofervitutisna¬

tura Uberosgenutt,

fid

fortunajervo ι conjtituit i).

Ε >Th.XVL

c"\ debonoGvcp. ^m. 10. d~] de }. B.&_T,p.m. I2'S. e) Lf.c, ^if

depureB & P. f) p.m.180. g) ibtd:p,m ^179. h) def;B.& P,

p.m.Η ij thfat: _mag:vit;

hitm,

tom:7.p, w, 105. \

ϊ»

Thefi

XVI.

NEc

vel in

tantum

dubium

mcretur

vocarc

illud

poflit

quod

no(trana

^ulrcrius fentcntiara,mul- addacunt, öi

to minus illam infringere vakat ^,

etiamfi quidem rationis

fuas vim norunt augere & cxornare

dicentcs, dari bomtnes

abjccfos

ufque adfort

^em

dr ign omini

^am

pecudumfiltit* foten-

tu& laborum

gloria fuperbos k), quibus impoflibilc omni-

no fit vivere pofle nifi

fcrvi fint, & fic

a natura

a&u fer-

Vos eflfc. Vix quippe iidcm

illis 'habere nobis perfuademus

nllum , cui vel fcintiliulam rationis

c-onceffit

natura;

ab-

furdum enimeilaliquos hominescontipere

adeo omni

ra-

tione deftitutos, ut nulla intercedat

differentia inter iJlos

(c pccudes, aut

qui Gbinon pofiint aliquo modo profpi-

cerede rebus ad confcrvationemfui neceiTariis,

vel faltem

hocmeliusducant libertatc fuafrui, quam alterius

fubeflfc

impcriofervili

modo. Qua? noilra fententia

patron os

haud

fpcrnendos

inveniet, fuffragatur cnim nobis Boeclerus di-

c ens, neque β accurate aga*

quisqaam ita defcrihendm eß,

quod

fibt confulere fe

regere nequeat,

nifi infantes fmiofi fioli-

dive l). Idem adfirmat &

Johannes Oliandcr dicens

^»

tum quia

fervu*

natura t

diu,

non

eß fervus

accurate

ioquen-

do,fed(altem

fervile habet in

ge

ni

um, cum

(er

v

it

ne

dicat alt'

quid

morde velpotius civile,

tum

quia quandoq£ Uli qui

ma*

ximefunt fervi natura

tales

^,

hoc eß, fervili ingenio

,

impe·

rantaltis longe

perfftcacionbm dr prudentioribns,

tum

quia

ni'

tura non defett in neceffariis, dr unicuique

fui regendifacul»

tatem,licetfub diverfa men

fura, concedit, rnalc igitur *^An~

βotelespotentiam

adfervitutem (uppofuit

tanquam

fundamen·

tum ex quo

diquis jervus dici pojfit rnj -Teilatur & hoc Pia*

fendorf.

k) Voliv.

Liebenthal:

^{ρ. m.}

8

4.

/) in

not:

ad Η. Grät

ρ.

inΛι®.

iri) m not:

ad tund: Grot;

p* m. 143.

&

tu?*

fendorf: dicens, ηam vix

quüq/um ingenio

its

ßuptdm

eß, quin

arbitretur refliut & commoclim fuo fe ingenio

vivert

quam

β ad altérius Arbitrium fe

componat

n). Adftipularur

praeterea

huic fententiae Hobbes, cujus haec iunt verba,

ηΛ7ηneque

quisquam ingenio ita flupido eß

⁹ ut non reciiwsar- bitreturfibimetfe quam altis

regendum

trädere o). Hinc ma¬

netinconcuffa noftra thefis de aequalitatc naturaii, & per

confequens non

dari

inaequalitatera quandam naturalem,

feu nullo modoinaequaütatem civilem a natuta efie intro*

duöamu

rhef XP71.

JÄm

^licet

vero

inaequalitatem

alterum perpendendum crit

civilem efie cx impofitione

argumentum,

civili. Ad

fcl-

quodadfirmative ut

&

antea

refpondemus,

dicentes illam effe ex

irnpoßtione

titulorum concerntntium vel flatum *uel exißimattonem.

Cum

enim omnes natura fint äquales,nec ullum fundamentum in natura habeat inaequa'itas civilis (quod haftenus probatum eil) neccfium erit ut ex alio a-

liquo originem trahat. Neccommodius alicui rei adferi-

bi paffe liquido adparcat, quam

impofnioni

civili; homi-

nes enim quatenus naturaliter confiderantur nullo modo inaequales^, ubi vero civiliter reipiciuntur, hoc eil, poft- quam in focietatem civilem confcnticrunt, & intra civita-

tem dcgunt.feque unius tanquam fupremi imperio fponte

fubmiieruht .public# utilitatis promovend# gratia, Sc ea-

tenus tanta illorum in#qualitas deprehenditur, neccfium

quoque eil ut a tumma poteilate ^, five impofitione civili proveniat ifta inaequalitas, ^cum huic

liberum

6t integrum

fit, ab illo temporequo feie ejus imperio fubmiferc eivet»

de fingulis qu# focietatem fpedant difponere, quorumSc

Ε 2 hoc

91} deJhhNat* &_$ent.ρ. m,17S, β) deChep<m,

ΙΟ

hoc (feilicet

jus dctefminandi valorem

civium) imprimis

unum fit, quod maximc omnium focietatis confervatio-

nem promovet. Cum

nifi

in vita civili ejufmodi inae«

quaiitas eilet civium^, cujus rationc alius aliuni vel ante- cellcret,vel alter altcri exssquarctur, prout quifquis offi¬

cio fungatur in republica, quod vel majoris vel minoris

momenti judicetur, ratione utilitatis ejus,quaeindc in pu¬

blicum redundare poffit, nulla focietas ftare aut confcr-

vari poile in aprico eft,

Oftcndit

prsetcrea Celeberr: Pu-

fend: aperte hanc inaequalitatem civilem, ^ex impofitione

civili origincm trahere dicens, enimvero fi

quid

praterea

in&qnalitatis intra cives invicem

deprehenditur, id

a

fummt

imperio

civili

provenire in aprico

eil. msquid

igitur in&qua-

lit&tis inter civespofl conflitutae civitates exißere ccep'tt,

illud

oritur ex miniflerio

publico p],

Harc etiam impofitio titu-

lorum jus ad praecedentiam pr# altcro,conccdit ei Cuia- liquid honoris collatum eft a iumma poteilate. Nonvero tituli hi unius generis funt, fcdinduplici diffcrcntia,quod fiquidem optime oflendit Ccleb: Pufend:, nec pigebit In¬

tegra ejus verba huc referre , quidam tituli

dtreSe,

dicit,

notant intenßonem exißimationis

perfonarum

in vitacomrnu- ni,

earumfi peculiares

qualitates; fiatum autern connotant &

innuunt clarim aut obfcuriui,_prout

ilh titulus

pattcis autplu-

rtbiMftatibu* affi?nari fvevit.Uti (unt η omina adjeciiva^,qua

vccabulu

perfonarum honoris

caufa

adjungi folent.

^{v g.} Seve-

ni

filmus, Eminenttffimm, lllufiriffimus, (ßc Quidam

autem

ttui direle notant aliquemfiatum ^,aut fitum, five locum ^e-

cnltarem in flatη, iηdireile ^{ve o} connot nt intenfionem exifi'i-

mationis qua Uli flatui aut officio Jolet

adharere:

utfunt ^no-

wma ptrjonarum moralium, faltem hononßcum

ßat.;m

obti-

MhtlUM

p) dsfüre &Cjcnt.p- m,2,80.

21

nentiutn q V Haecaurcm

impofitio

nulli in civitate com-

pctit niii foliRegi,feu cui fupremum jus eft, hoc quod arguit evidentiffimis verbis Pufend: dicens, inter eos vero

qui in

eadem

re

public

a vivunt

extflimationi tntenfivA

certam Delat menfuram conßituere, dr ad pr&cedent'tam pra

altera perfeffum

jus

concedere> itlius eß qui fummum

in (ivitate

ha¬

bet imperium, quem iße locum cuique

ajfignaverit,

eum uti adverfus concives reffe tueri quti

po'eft,

(it dr eidem omnino adquiefcere tenetur r). Unde re&cconcludimus, uti non competere poifit concivibus, ccrtum ordinem dignitatis

conftitucrc , fic ubj aliquid tale ab illis fancitum fuerit,

millo modo pro legitimo habendum, nifi adprobatione Regis vcl cxpreiTa intervenientc, vcl faltem Rege non

improbante, & hucfaciunt vCrba Pufend: dicentis, quod β^vero

ipfi

cives int^er

fefe,(uper loco

conventionem in^{eant, aut} fiw aliqua cmtate certus orelofit per

confuetudinem introdu·

eins, ntrumque

legis

vim

obtinebit

³

ßqiudem

afummo tm- ferante

ipfi

non

fuerit

contradiffum f ).

a fanc qua:ftio occurrit,num fcilicet hsec inaequa-

civilis primario introdu&a fit per impoiitionem eivilem, an vcro alicui rci civitatcm antegreiTse originenl debeat. Hic autem utut non negandum, omnem ülarn iriasqualitatem,quam in vita civili intcr homines inveni-

mus, minime ante conflitutas civitate» cxftitiife, hoc ta¬

rnen nec fimplicitcr admittendum^, illam quo ad omnem partem a lege civili introdu&am efle, fed ante illam una cum ftatu parrumfamilias coepiiTe i quem enim fugcre potcft, quanta ftatim inxqtialiras fuerit tunc temporis in-

ter herum & fcrvum , apertiiiinium fane aflfertionis hujus

F argu-

defN, & (j,p.^m.if. r) ihd.p.m, ii^o' /] ibid.p.m.^n$i ThrfXVIII.