D I S S E R T A T I O D E
ECCL ESIA G R Æ C A
e j u s q u ea
R O M A N O - C A T H O L I C A DISSENSU.
— ««J3ESÏ C‘ -
Q^U A M ,
V E N I A A M P L . O R D . P H I L . U PS .
P R Æ S I D E
O OCT. ERICO M. FANT,
H I S T . P R O F . F EG . E T O R D . S O C. R E G . S C I E N T . U P S . E T A C A D, R E G . L I T T . H UM . H I S T . E T AN T I Q U I T . S T O CK H , M E M B R O ,
P R O G R A D U P H IL O S O P H I C O
r UB L I C O E X A M I NI S U B M I T T I T
O L A V U S L I D I N ,
S T I P . R E G I U S . A S A C R I S M E D EL P A D U S .
In A u dit, Guft. M aj. D ie X X I M aj. MD C C C V I. 1 H . A . M, S.
U P S A L I Æ ,
T Y P I S E D M A N N I A N I S.
IN
S A C R A M R E G I A M M A J E S T A T E M
M A X I J T . ’ Î F I D E I V I I l O ,
R E G I S R EG N I Q U E S V I O - G O T H I C I a n t e h a c S E N A T O R ! , R E G i I c ! h c a C O MME R C I A C O L L E G I I P R Æ S i D I O M N I U M O R D I N U M R E GI O R U M C O M M E N D A T O R I O R D 1 N U M Q U E R E G I O R U M C A N C E L L A R I O VI C A R I O
R E G I Æ S C I E N T I A R U M A C A D E M I Æ MEMBRO,
E X C E L L E N T I S S I M O , G E N E R O S I S S I M O B A R O N I
JO HA N NI LILJENCRANTS
3 1 £ C E N A T I S U M M 0 .
S A C R U M .
K O N U N G E N S
T R O T J E N A R E , C A P I T A I N E S
V Ä L B O R N E H E R R
L E O N A R D P. C A R L G R E N
S A M T
V Ä L B O R N A F R U N
f ö d d K A H L .
I
M innet a f Edra vdlgarningar - den mig anförtrodda värden om en dlfkad Son, dro de anledningar, hvarfåre jag ej a f någon annan p ligt, an den ett tacksamt hjerta yrkar, vårdnadsfullt tilldgnar E r dessa blad.
O L O F L I D I N ,
D E
E C C L E S I A G R Æ C A E J U S Q U E A
a O M A N O . C A T H O U C ’A D I S S E . N S U.
# --- ■ * --- •
eligionis Chriflianæ C onfesfores, qvamvis ab eodem fonte eodem qve D ivin o A udore fua hauferint Dogm ata, pro- gresfu tamen temporis in diverfas, qvae fefe ad diverfos ingenii hum ani culturae gradus accom m odarunt, Sedas abierum. Proxi
mis etenim port m ortem ChriAi temporibus diverfarum circa res facras opinionum vefiigia detegit attentus qvisqve antiquissimorum hac in re Scriptorum perfcrutator. Scripta Athanafii Alexandri
n i, B afilii, Gregorii N azianzeni aliorumqve Ecclefiae Chrifiianae Patrum , qvac ad noftra usqve tempora fervavit aetas, qvamvis egregia R eligionis defendenda; prodant fpecim ina, multarum ta
men Haereliutn femina fparferunt inqve varios, eosqve gravisfi- m o s , abduxerunt errores. C ongregationes, quæ a primis R eli
gionis Chrifiianae Confesforibus ad fepulcra Martyrum virtutem ipforum & in fide confiantiam celebrandi gratia infiituebantur, in Sandorum adorationem vulgus imperitum facile inducebant.
Graves coetu Ecclefiae excludebantur peccatores, nec nifi ada poenitentia atqve abfoltitione ipfis oblata in Ecclefiae communio
nem admittebantur $ qvod qvidem non potuit non opinioni de fufficientia Bonorum operum originem praebere. Hae multaeqvc aliae perverfae o piniones, qvas ex fcriptis Patrum Ecclefiafiico- rum , Philofophiae Platonicae ferviliter adhaerentium hauferunt ipfo
rum C om m entatores, paullntim pulcram Religionis faciem adeo m utaiunt, ut v ix & ne vix qvidem ullum prifiinæ ejus puritatis
A fuper-
fuperesfet vefiigitim . Qvanto vero praepofierae hæ dogm atum R e ligionis Chriftianae explicationes ipfi fuerint detrim ento, inqve qvantas diviferint ipfius Confesfores Sedas j nem inem , qvi in his rebus vel aliqvantuJum. laboris confum ferit, fugere potell.
Verum enim vero cum d od isfim i Viri huic rei illufirandae laudabilem fane dicarint operam , fataqve Ecclefiae, qvantum fieri potuit, in lucem prodire fecerint, arduum fane atqve inutile nobis foret o p u s, fi nofiram in alien am , ut ajunt, mesfem m ittere
mus fa lc e m , om nesqve, cur tam multae tamqve variae circa R e
ligionum fententiae ortae fin t, rationes in nos enodandas e x p li- candasqve fum erem us, cum operi tam gravi tan^jve difficili hu
meri impares fane lint. Erimus igitur con ten ti, li m em orabilia qvaedam de Ecclefia O rientali, qvam Graecam qvoqve appellantr ejusqve a R o m a n o -C a th o lica disfenfu ad-rcire valuerim us; fim ul-
, velis T u B. L. m item T e hujus opellae cenforeni
Qvamdiu adhuc crebris vexabantur, perfecutionibus R eli
gionis Chrifiianae C onfesfores, tam dia etiam ipfa fuam fervabat puritatem atqve lim plicitatem ; m utuum qve, qvod ipfius contine
bat S e d a to r es, amicitiae atqve fraternitatis vinculum manebat in
tegrum. U t vero otio ac tranqvillirate frui coepit Ecclcfia, neqve ipfius Antefignanis violenta mors amplius erat fubeunda, varii in .ipfam paullatim irrcpferuut errores, qvi Religionem . Chrifiia- nam magis m agisqve a fiinpiici illa avertebant dignitate, qvam fervatam voluere primi ejus Conditores. Divitiae, qvae T em p lis undiqve affluebant, anfam Sacrorum M inillris praebuere atqve oc- ca fio n em , prifiinum illu m , ab omni luxu alien u m , Summi N u m inis Cultum in fplendidiorem majoriqve pompa infirudum rnu- andi; Ceremoniæ qvoqve, qvas partim a Judaeis, partim ab Eth
nicis } referebant Chriltiani acceptas, innumera fere fparferunt qve
praebere.
rixarum femina. Hinc facium e fl, u t, cjvum tandem Seculo IV, cura profertim Confiantiui M agni, Veritates D o d r in o Ccelcflis Ethnicorum figmentis palmam proripuerant, mox inter Ipfarum C onfesfores ortae fint lites atqve contentiones, qvibus deniqve vario fuam S e d o debuere Originem. Bifariam tamen praecipue fefe temporis fuccesfu divifit Ecclefia Chrifiiana, in Occidenta
lem fcilicet & Orientalem v e l, ut etiam audiunt, Latinam &
Graecam.
Originem vero hujus Schismatis invefiigaturi, extra om nem dubitationis aleam pofitum inveniemus, fuperbiam atqve infolentiam Epifcoporum Romanorum praecipuam ipfius fuisfe causfam. Illi enim perpetuas, Seculo IV <5c V primum m otas, cum Patriarcha Conflantinopolitano de principatu fovebant con
tention es inqve id fumma ftmper ope nitebantur, ut primarium fibi in Ecclefia vindicarent locum. Erat eqvidem Seculo II lis inter E cclefiam Occidentalem & Orientalem orta de tempore ad Feflum Pafchale celebrandum maxime idoneo, h o c vero in con
c ilio N ico n o componebatur. Gravioris forfan fuere momenti m agisqve ad disjundionem Ecclefio Groco a Rom ano - Catholica contulerunt de Iconolatria rixo Photianoqve contentiones, illo Seculo VIII ho IX o rto , cetera ut taceamus innumera fere, q vo has Ecclefias inteicesferunt, disfidia, qvo qvidem , in fum- m am utriusque perniciem, horum temporum in rebus facris in
tolerantia enixa efl.
C revit igitur indies inveteratum, qvod cum Ro m a n o -C a
tholicis contraxerat Ecclefia Groca odium, donec Seculo XI in
ter Pontificem Romanum Leonem IX atqve Patriarcham Con- flantinopolitanum Michaëlem Cerularium eo acerbitatis proven
tum e f l, ut omne ex hoc tempore Ecclefio Grscco cum Latina defierit com m ercium. H oc vero disfidium in causfa efl, cur erroribus qvibusdam, quibus fcatet Ecclefia Catholicorum , careat G roca, utpote tum temporis nondum flabilitis. Qvantum detri
menti h o c inter utrasqve Ecclefias Ortum Schisma R eligioni Chrifiianae intulerit, cuiqve fane perfpicuum efi ;« A 2 N ec minus fu- nefli
4 — s-% Sd-är ~ —'vs y~
nerti fuere p olitici ipfius effed u s: N em o enim forfiran infitias ib it, contentiones inter Ecclefiam O ccidentalem & O rientalem , prxfertim vero Pontificis Rom ani cum Patriarcha C onfiantinopo- litano de primatu facpius repetitas rixas, inter primarias cenfen- das esfe causias, qvum Expeditionum Cruciatarum infelicioris plerumqvc exitu s, tum Imperii R om ani Orientalis a T ureis ever- flonis.
Diftintftam vero hujus S ch ism atis, qvod Ecclefiam O rien
talem inter & Occidentalem locum ob tin et, ideam nobis form a
turi , O rthodoxam Orientalis Ecclcfiae * C on fesfion em , a C e le berrimo Laur. N o rr m a n n o , græce & latin e, editam a ') fu mus fecuti; D ogm ata e n im , qvæ recepit atqve approbavit E c - clefia O rientalis, figillatim in hac Confesfione exponuntur, &
fumma qvum fit fide atqve auxfloritate m unita, ipfam normte in- fiar elegim u s, com parationem inter utrasqve Ecclefias infiitu- turi p rxcipuasqve, qvibus disfentiunt, rationes exhibituri*
Disfim iles fovent R om ano - C atholici & G rxci de proces- fione Spiritus Sancffi fententias, qvippe qvum illi procesfionem Ipfius tam a Patre qvam a F ilio p o fiu len t, hi vero a Patre tan tum admittant. Purgatorium , cui fidem addunt P ontificii, n e
gant Chrifiiani Orientales. Conveniunt qvidem in eo utrteqne E cclefite, qvod Transfubfiantiationem in Sacra C œ na, M ariola- triatn, feptetn Sacramenta vitam qye Monafiicam asfumant C on ciliorum vero feptem O ecum enicorum, qvorum decretis fundata efi Graecorum C o n fesfio , ultima tria reprobant Papifiaj, neqve horum umqvam agnoverunt auctoritatem. Jejunia, qvorum apud R o m a n o -C a th o lico s haud exigua fane co p ia , Graeci adhuc fre- qventiora majoriqve cum rigore infiituunt. Sacerdotum e contra
rio
a ) Orthodoxa Confesfio Catholicae atqve Apoftolicæ Ecclefiae O rientalis, Interprete Laurentio Norrmanno. Ljpfiae an. 1695.
rio conjugia, in Ecclefia Larina prorfus prohibita, apud Græcos permisfa funt, m odo una tantum vice & cum virgin« ineantur;
Sic qvoqve calicis in Sacra Coona ufum Laicis admittit Ecclefia O rientalis, qvem tamen apud Pontificios ipfis denegatum fciinus.
Sunt lue prascipue, qvas jam breviter m em oravimus, rationes, qvibus, qyoad dogm ata, fejunguntur utrscqve Ecclefiar ; Uno ta
men ad huc, & qvidem m axim i m om enti, refpedu inter fe dif
feru n t, fi nempe fupremam utriusqve gubernationem refpexeris;
Summum fcilicet in rebus facris arbitrium, qvod fibi in Ecclefia Occidentali vindicavit Pontifex R om anus, neutiqvam agnofeunt Grzeci; Qvam p rofed o d’fterentiam tanto gravioris momenti cen- fem u s, qvanto veri qvidem flmilius f i t , qvod , fi fupremam m o
do Papæ audoritatem venerari vellent Chrifliani Orientales, ce
tera om nia, quae inter utrasqye Ecclefias de dodrina exfiant, disfidia com pofitu forent facillima*
Suprema Ecclefiae apud Græcos adminiftratio tribus man
data efi Patriarchis, C onfiantinopolitano, Alexandrino, Hierofo- J y m ita n o , qvoruin tamen audoritas, cum illa , qua apud R om a
n o -C a th o lico s gaudet Pontifex R om anus, nullo m odo compa
rari potefh Ecclefia Rusfica olim Patriarcham Confiantinopoli- tanum fupremum agnovit in rebus facris arbitrum , donec M o - fcovitatum Czarus Feodor Iw anow itz an. 1 5 8 9 huic Ecclefiae proprium dedit Patriarcham. Adeo autem increvit temporis fuc-- cesfu hujus Antifiitis au doritas, ut necesfarium duxerit Czarus Petrus I , ultimo Patriarcha M ofcovitico Adriano an. 1701 de*
f u n d o , hanc dignitatem prorfus abrogare fibiqve & fuis Succes- foribus fupremam circa Sacra in Imperio Rusfico , injungere cu
ram. H oc fa d o Sacram Synodum an. 1721 Petropoli infli- ttiit b).
Sicut b) Ant. Fredr. Biifchings Neue Erdbefchreibung , Hamburg 1758*.
i Th pag. 625. — P. v. Havens Efterættninger om det Rusfilke Ri
g e , Kjôbenhavn 1747"; II Del. pag. 34.2.
Sicut Ecclefiu Latina plurimis laborat Hærefibus, fie etiam Graecam variis S ed is com perim us refertam , qvarum praecipuas breviter com m em orabim us. A rm eniam , Eutychianorum asfeclae, unam tantum in C hrifio admittunt naturam propiusqve ad E c- clefiam R om ano - C atholicam accedunt. N om en acceperunt a re
gione, in qva plurim i eorum fuam fixerunt fedem ; Patriarcham habent in Edschim azin Armeniae c). M aronitœ, a primo Pa
triarcha fuo M aron ita d i d i , Catholicorum favent partibus, P on tificis R om ani fuprem am agnofeunt a u d oritatem , plnrim osqve Sacrorum fuorum M inifiros ex C ollegio M aronitarum , Romae an. 1 5 8 4 in fiitu to, fumunt d). Habit « t in confiniis montis L i
banon <5c in infula C yp ro eorumqve Patriarcha, qvi titulum g e
rit Antiochiae, in coenobio Canobin in M on te Libanon refiJet.
jfacobitar, qvi Monophyßtce vel Coptœ etiam nom inantur, idem fere flatuunt cum M aronitis. M onachus qvidam Jacobus Baradæus hanc fed a m Seculo VI erexit. Neßoriani Patriarchae Conflantinopolit; no N efiorio, qvi Seculo V vixit, fuam debent originem duasqve in C hrifio adfiruunt Perfonas. Sim pliciorem luxuqve carentem primae Ec- clefiae D eum colendi m odum accuratius retinuit haec S e d a . Æthiopes vel Abytfinii circum cifionem admittunt atqve Patriar
cham habent in Cairo Æ gypto. ^facobitarum ôc N eßorianorwn Patriarchae habitant in D iarbekir, qvorum ille femper Ignatius, hic Jofuph appellatur.
%
Rom ano - C atholici , qvorum indefesfa perpetuo fuit cu ra, ut in unionem fecum Eeclefiuin Orientalem deducerent & fub
im -
c) Sigistn. Jjc. Baumgartens Abrifs einer Gefchichte der Reli
gions - parteien, Halle 1755, pag. 133.
d) Sigism. Jac. Baumgarten. 1. c. pag. 133.
im perium Pontificis R omani redigerent, felicem tandem horum c o n atuu m fibi pollicebantur exitum , qvando Græcorum Im pera
tor M ich a el Palacologus, cujus imperio exitium atqve ruinam minabantur qvum T u rcæ tum C arolus, Siciiiæ R ex, lubfidii fpe
« u d u s , legatos ad Gregorium X mifit, unionem inter urrasqve Ecclefias ineundi gratia; Hatc vero U n io, in concilio Lugdu- nenfi an.- 1 2 7 4 in ita, qvamvis ab Imperatore approbata & Habi
lita fuerit, a Græcis tamen prorfus rejiciebatur, & poH m ortem Ipfius an. 1 2 8 3 a Filio & Succesfore Andronico Palaeölogo ab
rogata fuit. Johannes Palæologns disfîdia inter utrasqve Eccle- lîas co m p onere Seculo X V iterum conatus eH; Eum in finem Italiam m agno cum comitatu Ipfe p rofedus, Unionem in C o n cilio F lorentino cum Papa Eugenio IV iniit ; Qvum vero Graeci, fpe fubfidii contra T u re a s, qvam ex hoc pado fibi polliciti f u e r a n t, frufirarentur, omnia U nionem fpedantia, qvte in Co n c ilio Flo rentino Habilita eran t, in Concilio Hierofolyma: an. 1 4 4 3 habito revocarunt.
Plurima fu ere, poH htec tempora, Pontificum R om ano rum Ecclefiam Orientalem fubjugaiuli conamina. Huic fini o b tin endo Misfionarios in Orientem ablegaverunt, Seminaria atqve C o ngregationes infiituerunt & qvum Patriarchalis dignitas au ro, T u r e a r u m Imperatori oblato, obtineatur, plurimi vero Grteco- rum Sacerdotum dura laborent pauperie, pecunias haud raro fubminiHrarunt ad hanc dignitatem iis comparandam, qvi C a th o li c o ru m faverunt partibus. N eq ve recemiori x v o ejusmodi c o natibus defiiterunt Pontificii. Mofcovitarum Czaro Petro I Lu- tetiæ Parifioruin an. 1717 com m orante, unionem Ecclefiæ Rus- ficae, cum R o m a n o - Catholica Ipfi propofuit Sorbonicum G a ll o rum C o l l e g iu m ; Ille vero has propofitiones cenfurae Cleri Im perii fui fubjecit, a qvo repudiatae funt e). Qvamvis igitur omnes
R o -
t ) Das Veränderte Rufsland; Hanover 1729, pag- 433- — • V. Haven 1. c . Il D el. pag. 43 6.
R om ano • C atholicorum hujusmodi conatus gcneratim incasfum abierint, nonnulli tamen omni non caruere fuccesfu. Illi ex Ec- clefia Græca,,*qvi unionem cum Pontificiis inierunt, U n it urii ap
pellantur, eorumqve in Polonia, Hungaria & Tranfilvania magna adefi co p ia , qvæ Söcinianis mafcime addida efl partibus.
Etjam aliqvando, fed asqve irrito fuccesfu, tentata fuit Ecclefiæ Graecas cum Lutherana & Reformata U n io , qvæ eam ob causfam facilior fuisfe videtur, qvod in p u n d o de M atrim onio Sacerdotum atqve ufu Calicis conveniunt. Eam R ex Johannes III in Svecia meditatus fuisfe dicitur. C y r illu s, Patriarcha Con- llantinopolitanus, litteris ad R , Guflavum A dolphuin atqve Axe- lium Oxenfiierna efflagitavit, ut Legatus Svecicus Paulus Stras
burg operam luam cum Britannico T horna R o ë conjungeret, in proÜigandis R om ano - Catholicorum apud T uream machina
tionibus. Forf^n ex hac occafione R. Carolum I donavit C o dice N , T . Alexandrino, Oxoniae adhuc fervato, qvi a T h ec la exaratus fuisfe putatur. C om es W aldem arus, Regis Danorum Chriftiani IV Filius naturalis, curii Irene, Rusforum C zari M i
chaelis F œ d eroviz filia , connubium initurus, religionem mutare noluit. Qvæ illi f a d * fnere propofitiones in von Havens Efter- retninger von Rufsland leguntur. A poflafia, q va nihil foedius novit Ecclefia Graeca qvamqvc Anathemate femper profeqvitur, in eadem rarisfima efi. Itaqve Principes Rusficae, ubi elocan
tu r , religionem non mutant. E xem plo funt Anna atqve Catha
rina Petri Imperatoris F iliæ , nec non Palatini H u n garici, Ducis M egalopolitani atqve Vinarienfis Conjuges nofiro tempore.
Contra principes, qvi conjugia cum aula Rusfica ineunt, fem per Græca Sacra profitentur.
