//.
f. f. λ
Projeftio
Orthographica
ECLIPSEOS
SOLIS,
Ann. 1730.
d
4Julii
ad
Merid.
& Elev. P0I1Upial.
QJJ Α Μ ,
fix
Suffragio
Amphjfimx
Facult,
Thih-joph.
Up[.
PRiESIDE,
CELEBERRIMO
VIRO,
mac.
erico
bcrman,
Aftfon.
Prof.Ord.
atq$ReCtIärum
Soc. Lond. et Ups. M. Examim
publice
fißit
JOH.GOTTZK.WALLERIUS
Er. Fil. nericius,
Ια Audijt.
Quii
Maj.
die
Vi Jimii
Anno λ/ i>cc xi /X ante mer'id'iem
confvetis.
S:k
R:^
Μ;tis
MAGNiE
FIDEI
VIRO,
CHILIifRCHiL·,
Leg.
Pedeftr. Neric. &
Vermel.
llluftriffimo
atque
nerofijjimo
COMITIac
DOMINO
DN.
CAROLO
POSSE,
MjUCENATI ΜΑΧΙΜΟ.
SÖm
amplisßma
TUA, II·
lustrissimeComes,
belli
pacisque
'negotia
perpendo-y
dumque
Posse
anje
gentis
gloriam,
ar
i
marmonque
incifam,
in
TE
refplendentem
mtueor:
vehernen-ter vereor,
ut,
NOMINITUO
EXCELLENTISSI
MO
exigu-um
adeo
ingenii
ßpecimen
facran-do
audacia
tementatisque
crimen
inexcufabile incurram.
TUA
ta*
men
maxima
in Ρ
alladis
fobolem
indulgentta,
fimul
atque
incom-parabilis favör,
de
qua
paterna
domus
meafibifatis
nunquamgra-tulan
poteH,
certisfimam
mihi
veniam
pollicetur
,β
EXCEL-LENTIiE
TU^E
limen
adire
ju-ßmeam
,in
pii
devotique
animi
ßgnum,
aliquas
ßudiorum
primi-■
tias
ohlaturm.
^htdre,
ut
feren®
Hmltu, Gf
cceleße
hoc Pb&nomemn
qudlttercunque
depiSum,
ceu
(urn
-m&
venerationis
pignm, accipidsy
GT
pi&orem
,gratiam
TU A Μ
JuhmtJfe fuij>icientem>
a^iciåghu-mdlime
rogo.
Meum
eH ad D.
Γ,
O.
M.
pro perenm
ILLUSTRIS-SIM/E TUT DOMUS incolu"
mita
te acfiore
calidisfima
vota
funder
e,
IlluitriiT. Nominis Tui
clieris hümillimüsi
Periüußri
Géncröfisprtioqtte
BARONI
acDomino,
Dn.
johanni
a
χ
ε
l i
ο
fleming,
Lib.
Bar.
& Dom.
de
Gioksholm,
Siokolm
&c.
&c.
UT
TIBI, Generosisfime
exercitium fuum
Academicufn
Baro,
rtulis mea Minerva
cfferret,
benevolus
TUÜS
inomnim
eruditionemäffeAus
Jvafit;idemq;
ju(ht,quod
ingrati
prorfus
ammi arguerer,
m(t
fummam
TU
Α Μ
in me declaratam
gratiam jic
publice
teßarer.
Adjpice itaque
benigne hanc
perpetuß
meßϊη TE
objer
vantißtefje-ram, quam
favori TUO,
uncique
meiplum,
commendo
,omnigenam
TIBI
prcjperitatem
toto
peäore
exoptans.
Perilluflr.
&Generofiilimi
NOMINIS TUI
cultorhumilimiis>
Plur. Rever.
atque
Clarifßmo
VIRO,
dm.
danieli
hiordzberg,
Paltori
in
Ekeby &
Gi&Uerßit
meritifllmo, Affini
honoratiifimo.
Plur. Rever.
&
Clarijjimo
VIRO,
Dn.
olavo
stake,
Scholae,
qnx
in
Suburbio
Ori-entaliStockholmiaeeft,
Reftori
dexterrimo,
Confobrino
honoraciffimo.
O
Ή
mattareplurima
handbeneficia
gravati
,
quibus
eßis, CO-
me
GNATI
HONORATiSSiMI,
pri-mittås
hafce
Academicas
,V OBIS
, wtejjeram
grati
animi,
jfpem
ulterioris
benevolentia
acfavoris
di-wr* volut.
Plur.
Reverend. &
ClariiT.
Nomin. Veftr.
cultor obfervantiifimu»
B.
L.
LUm'tnare
gentijjimum,
iUud
ceeli
Solem
maximum,
noftrum
nigro
ful-quaß
pallio
nonnunquam
obduci
con-tingit.
Speäaculum hoc
vulgus,
ex
i-gnoratia
vanaque
fuperftitione,
tre-pidami animo,
ceuquoddam
calamita-prafagium
confiderat:
aln
avidis-//zw exjpedant
&
diligentiffime
ob
[er-u/m/o,
[timma
inde
voluptate
per
[un-duntur,
nec nonad Divina
japientia
potent
i#
queadmirationem
fe
duci
pati-"
Eclip[ium
nomine
illa
Phmo-menaveniunt,
per[iderum
motus
motuumque
leges
[adla
ab
Aftronomis-pradici poffunt. Maximes
vero
difficul·
tåtes
ér
ambages,
quibus
occultatio
·Solariumcalculus per
Lünes
Ρ
ar
al·
laxes involutus
eft
^eruditis
de
nova
aliqua
hclip/iographia
cogitandi
anfam
dederunt. Skieralisautem
fcientia
peri·
tif]imus
atque
ingemojus
Viry
Domini-cus Cassini Anno
1670.
Regia
So
Scientiarum
Pari/ma
rationem
exhibuit Circino
&
Norma
ejusmodi
Deliquium
quodvis
futurum
defcriben-di,
Atque
hanc
metbodum
,&
acctt-ratam fatis
&
compendiofam, dum mi¬
hi
publice ingenii (pecimen
quoddamex·
bibendumejjet,
Eclipfi
Anno
17p.
die
4.Julii exfyeäandß applicare
voltii,
cum annexa
qualicuvque
Propofitionum
fingularum
huc facientium
Demonßra-tione. In Prublematibus prneuntem
inprimis habui
Joh.
Leonh. Rostium
in libro
Aufrichtiger
Aftronomus
jfed
qu£ exCalculo neceßaria,
perJa-bulas De La Hirianas
computavi,
uti
Tempus
Conpinüionk,
Loca)
Dia-metros,
Mot
11s Horarios Lumwariumér alia;
pr&terea exGenerali
Eclipfi·
um Solarium
Conftrufltone
mmnullafupponens.
Elementa
autemMathe-feos
ä
nobh citat
ajun
tCel.
Christ.wolfji,
quippe
queeplunmorum
ma-Tiibus teruntur.
Reliqua
tuo
caudori,
B.Ly
examinanda
rehnquens,
utin-fioxiosconatus in
meliorempartem
in*
HrpYeterk,
rogoatque
obteflor.
OOCCOOCOOOOOOOOO
OOOOOOOOOOOOOO.CC3L
^
D.
DEFINITIO
iǤ.
l.{~\Rtbographica
Projeftio eft,
'
quaSph<era,veIFigura
alia,
cum fuis
punétis, lineis& circulis,
in
Piano,
Radiis
adillud
perpendi-cularibus, repr^fentatur.
CORO t LARIUM,
§. 2. Pundtum
igitur projicitur
in
aliud
pundtum)
quodperpendicularis
a
projiciendo dudta
in Pianodefignat.,
LEMMA I«
§.
3.Linea
reda
Projediom Tia»
110
parallela
projicitur
in redarn
fibi
a»
qualem.
rOcmonßratio.
Lig.
1.
SitVlanumRrojeüionis
DE
?rett
apra* Ajitiend*
r Μ
)
°( -Μ
jlcienäa AB.
Jtjnia Itneaper reEiasaqv.o-υii ejus
pur/Ei
oad
Planum perpenäicu laresprcjicitur (§.
. .) : erunt Aa&
Bb paralle¬
le ,
proindeque
in Ρaraüelogr
ammo laterAOppoßta
equalia,
i. e.A B
™ab.
(§,
$6j.Geom.)
g. e.d.
LEMMA. 2.
§.
4.Reda,
P/tfwo
Projeclio-vis
oblique
opponitur,
prcjicitur in
all
·0;» minorem.
Demonßratio.
Fig.
i.
«5V/
oblique AC ProjcElio
ab
($.
I.Ji^
ducatur ÄBequalis
acparaUela
:erit
in TrianguloABC
ang ulus ad B recius(§.zz2.
G^omE)'-,^HypotenufaKC Catheto
AB majori id eil, projtcia
AB
projici-enda AC minor, (Atei* difßculter patclAB AC Coßnus anguli
inchna-tionis feu
obliquitatis CAB ad
Radium. )t' d*
DEFINITIO i.
§.
5".Eclipjis
Solis
eft
ejus
orcul-tatio totalis velpartialis,
fa&aper
corpus
Lunae,
ipfum
& vi (hm
no-ftrum in Terra intercurrens. SCHOLION.
§. 6, Proprie loquendo nonSol, fedTerrano«
fira obicuratur; oculoque extra hanc eonftitutoj
hujus-!i
5 o Cü
; ιhujusmodi Eclipfis eodem fere modo, quo nobis
Lunaris, repraeientatur, ubi icilicet Umbramvel
Penumbram Terra: varia Difci Lunae loca
occupa-re confpicimus.
Quod autem deSolariEclifß
no-ftra Dilputatio infcribatur,
quaeforte nonnifi Ter-reilrem tradere videtur, inde fit, quia, ut infia
patebit, nos perhane ad illius Phaeriomena, ceuul¬
timum icopum
, tendimus, pervenimus,
HYPOTHESIS
i.§.
7*In Ccelo
Limari, <£r
quiäem
in reda Solis
7err<eque
Centra
jun-gente,
oculum
fupponimus,
qui in
Ta
-bula
tranjparente, vel ipfo
Tellur
is Di.
fco,
ad didam
redarnnormalt,
Ph<e*
ηomena
Eclipjeos
Terreftris
cont
em-platur.
COR OLLARIIIM.
§* 8.
Quoniam
Centrum Solis fübEcjjptica
, motu ad oculum noftrurri*in Tellure
refpeåivo,
inceditj
eritre-fta per
horum
Centra tranfiens,
con-iequenter
etiam oculus in illa confti* tutus, inEcliptices
Piano.DEFIN1TIO
j,*
§.
9.Si
concipiatur
perCen^'
trum Terra:
Planum
,ad re$anL*
Centraillius&
Solis
jungenfem
per·pendiculare
:
hoc
,(tenebrofum^
Hémiiphamum
ab illurr
inato,
quod
Soli
obvertitur,
diilinguens)
in
fe-quentibus
Difci Ίeliuris
nomine
ve-niet.
CO ROLLAR III M.. /.
§. 10.
Reda
perCentra
Solis
&
Terrae tranfiens eil in Piano
Ecliptices
C§·£■)5eademque
ad
Telluris Difcum
perpendicularis
(§
?.):
ergo&
hic
ad iiiud normalis (§. 44p. GeomCORO LLARlllM. 2.
§. ii«DifcusTelluris
ad Planum
Pro-jedionis,
ceu aequead
redarn
Centra
Solis & Terrae
jungentem
normalo»
parallelus
eft
(§.
24/,Geom.):
ideoque
etjam
anguli ad
Difcum Terrae
funt
aequalesangulis ad
Planum
Projedionis,
feu Tabulam
tranfparentem
fupra
di-dam (
(§,
222' Geom.)HYPOTHESIS. 2.
§.
12.Terra
quotidie,
feu
Jpatio
24.
Horarum, circa Axem
juumab Oc·
cafu in Örtum
revolvitur.
I ) O
( i
fSCHOLION.
I}. Motum Teliuris diurnum, led
hypothe-ticc tantum, aiTumimus, de annuo minus iollitiri;
licet utrumque conilet neutiquam ita infirmis
i-u-perflrui arsaimentis, utiibi multi perfvadent, quin potius optime Aftronomorum& convenire
Obierva-tionibus&Demonftrationibus iniervire.
D ΕFIΝ ΓTί O. 4.
§.
14.Axis
Terr<e
eft red;3
jcir¬
ca quam
Tellus Motum
Vertiginis
peragit.
DEFINITI O. f.
φ.
i$.Poll
Terra
funt,
in
Sphae-ricaejus
Superficie,
PundtaAxeos
extrema.
THEOREMA. 1,
§,
16.
Axis
Terr#
fapra
Difcitm
e-levat
urangulo
Declinationi Solis
quali.
Demonßraäo.
Vig,
2.Referat
MAT
CirculumDcclinationis
7AC Planum JEquatoris ·,
(tf SC
Ecliptica
DTDijcum Terr<ßyÖ*CP
ejusAxin.
G)vurn
APfitQuadrant
STitidem (§. 10.):
ablato
Arcu communi SP7 remanent
äquales,AS
Leclinatio Solis7 & PTSlevatioAxeos
(u-pra
Difcum.
e,d.
C0R01-<s &
)
o(
$5
COROLLARIUM. /.§. 17.
Quoniam
Polus eil in Axi Terrae(§.i f.j:eritquoqueElevatioPo·
lifupra
Difcum
, Deciinacioni Solisaequalis.
SCHOLION.
§. lg» Tacemus in Declijiationc Solis Auftrali Folum cum Axe tantundem infra Difcumdeprimi.
CO ROLL dRJU M. 2.
§, 19.
Quurn
fitum Axis Terrae adDifcum habeat
obliqunm
(§*
16,) ifl»redlam fe minorem
projicicur
(§.4.).PROBLEMA r.
§.20.
Polum
in
Piano
Projeäionu
defigftare.
Refolutio.
/7^.4,
JE* punffo Difti
S?(cjuod
in ProjeUioneJZrlipfeos Generali per Unguium
Eclipticé
& Meridiani inventum fupponitur),
d'0 Declinationi Solis> in Scrupula
pri-refolutoe
aquali,
*>.*· AV*?/»* GeometrieΛApfamtoT abfeindantuv arctis PG PE j
Atque
punUa Ε
& Gconnettens reflaGE> Meridianum TP in ρ ,ibi
/0-tum Polt
defignat*
ü)o(I 7
Demonfiratto.
Merldianum referat Arcus PK 55%
quid Polus
inillo
(§. 64Aftr.)
fupra
Di'fcumelevatur arcuDedinationiSolis
cequa-li (§.10.)^ fequitur
iüum
per reffiamGp,
ad Axem ut &
ipfum
Planum Di[ciTP
normalem (§. ιγό. Geom.)> in ρ
projiei
(S.IO·
In Ectipß noflra LocusSolis eß 3 S, 22 Gr. 1$
Min. Ii See. ejusatte Declinatio Borealis 21Gr. 38
Min. i. e. rite falla Rednc'lione ad minorem
St.eci-*tn> 1298 Minuta prima.
DEFINITIO. 6.
§.21. Parallelas
Loci
eft Circulus
Minor.
ZEquatori
paralielus,
quemMotu Diurno ,
aiiquod iuperficiei
terreftris
pun&um,
v. gr.locus
Obiervatorii,
deferibir.
CO RO LLA Rill M.
§. 22. Circulus
itaque
Paralielus,
non minusquam
^Equaror Axem
Tel-Iuris ad
angulos
reftos fecans?
in
ipfo
fuum Centrum habet (§. §. 42,
&
u.Sphar.
)THEOREMA. 2.
§.23.
Paralielus
Loci
ad
Planum
t
i)o(|
Projefiionis,
extraÄLquinoftium^
incli-natur,
pro
majore
vel
minoreSolis
Ueclinatione,
vel
minus.Demonjiratio.
Planum Ediptic£ adangulos reBos Tel* Iuris Difco infiftlt(§. loj; yW
ubialiqua
esl Declinatio Solis>
Aiquator ibi
tantun-äVw ab Ecliptica declinat:
crgo etiam Ρ
a-rallelusLoci^ceu cum PEquatore
parallelus
(§.
Il), promajorevelminoreDccllnatio-iW/'j , ^Dijcum , £T
confequenter ad
ProjeBiontsPlanum(§* i i.), extra
JEqui-noftium , inc linatur. 6Ke.d<
LEMMA. 3»
24.
Circulus ad
Planum Proje-éiionis
obliquus,
/»
figur
amEllipticam
frojicitur.
Demonßratio.
Fig.
3.«SVV Circulus C BDE> ProjeBionis pla¬ numfccans DiametrofuaCD
j ad hane ducatur Diameter BEorthogonalisj
Proje-Bio quoque
Circuit,
(per radiosperpendicu-iares, BFi NI3
aliosque
infinitos),fit FI
CGD $ ζ» ducatur, ex punBo
F>
jdiameter FG.<^5/4 BF
normalis
ad
Planum'Μ
)
o( S
9Pia:um Proje Clonts, erit itideni Planum
ABF (§. 449. Geom.) ; tonfequentert quia
DA
ad AB eft yerpendicularis
,fi-miltter erit ad AF » teu in eodem Piano
tonjlitutam (§. 31.
Perip.)· Ducantur
jam
LPad FA & Ν Ρ ad ΒΑ
parallel#
; eritqueDC etiam ad ΝΡ &IP normalis (§. 2 19·
Geom. ), & angulus B
AF
zz anguloΝ
PI
(§*449·Geom.)»«·
nonBFArr NIPjf«»*
ambofint rcfli } ideoque obTriangulafimi-lia(§. ifi.Geom.) FA :IP zz
Β
Α :Κ
Ρ
(■§. ι66 Geom.) ut & QFA: QlP:zQ BA :ONP(§.2^
p.Anthm*). *WQBA;Q
NPs CAx AD;
CPxPD($.
* < 1,Ge¬
om.)I quare etiam Q
FA
.* QIP
ZZCA
XAD: CP χ PD(§. 1j6,
Arithm.).
Hac au-tern Jgquatio qvumde
omnibtu punflis Fi¬
gur# FICGD demonfirari pofftt : docet Circuli Projefluram
vel Ellipfin vel
Circu-lunt tße ; cjuorumpidelicet
utrimquepro-prietatem communem
fuppeditat.
Sed
non ejfie Circulumfic oßenditur. fibuontamDia¬meter unaAB ad Planum Projeflionis
ob·
liqua,
altera CDparalltla
(perHypotfl.);
illa in reflarn fe minorem (§.4.),
b#c
inaliamfibiäqualem projititur
(§.
j.) :ideo-que
Aiquatio
eric pro Pigurablliptica
(§>
3SB·Anal* Fin.)
b. e.Circulus ad
t o & ) O
(
»
num Projeclionts obit
η um infigurnm ΕHl·
fticam projicitur, e. d, COR O LLAR1UM.
§. is.
Quia
ParalleJusLoci eil C'ir-j,
cülus ad Planum
Projedionls
obliquus
*
(§· 2/.)ί erit
Orthographica
ejusre-prcefentatio
EUipfis
($, 24.)TBEOREMA, 5.
§.
26.
Jnclinatio
Circuli Parallell
adDifcum
eß
eequalis
Complemento
Decli-tiationis Solis.
Demonßratio.
Fig.
2. Erliptices Planum , ad angulos reffiosPiano Difci
DT
infifens (§. 10 ),refe¬
rat SC ; JEquatoris AC: eritque
arcus
AS Declinatio Solis (§. 6f.
Aftr.) &
hu-jui Complementum AD; fed inc linatio JE-quatorü,
confequentcr
etiam ParallellLo¬ci, efl idem arcus AD. Ergo. e. d.
COROLLARIUM.i
§. 17.
Si
concipiatur
perCentrum
Circuli Parallell reda GR, ad Difcum
perpendicularis;
erit,
inclinatio
Plani Parallell GS ad hane> SGR inclinatio«Μ ) ο (
t
ti nisprioris
DCAcomplementum, h.
c.ipii
arcul
Dcclinationis
Solis
acqualis,
THEOREMA. 4.
§.29»
Loci Dißcmtia
å
T
οίο eß
a-qualis Complememo
Elevatiom
Poll.
Demonßratio.
Fig.
2.SitS Locus, Ρ Peius, DT Horizon;
erit-quo SP Dißantia Loci Α Polo,
TP
ipftsElevatio Poli nec non^ cjuia
ST
5diftantiA
LociabHorizonte·) eßßjuadtanst illabttjus
Complementum.
e.d.
THEOREMA,
ξ.
29.Serni
axis
minor
Ellipfeos
Lo¬
ci
eß eequalis
Simfi
Declinatioiw
Solis.
Demonßratio.
Fig.
1. Sit ACParallell Scmidiameter, ad FCTlijcum Terrys inclinans anguloACF
(Com-■plemento Declinattonis Solls(§. 16.)I ejus
Projeä'o erit AB
(§.4 ): fed
ut Radiusad Cofinum anguli ACF} i.e.Sinum Decli«
nationis Solls (§. 27), ita AC ad AB
Semiaxem
Eüip(eos
minorem·^
e·d.
PRO"PROBLEMΑ. ι.'
§.30.
Limites
Axeos
minoris
in
Pia¬
no
Projedionis
determinare.
Refolutio.
Fig.
4,
Figdtur pes Circini in pundis
G
Φ" Ε
>Fadiofo Chorda dißantia Lociλ
Polo
aquali
dbjcindantur ibi arctis
GK
Gb
>EX
EH;
atftX
b5 KΗ
jungentesre-limites dxeos minoris in Meridiano PT
defignabu
nt.Demonßratio.
Siconcigidtur arcum
PX GK> fupra
Di·
fcum ,
& quidem fupra
lineam
PT
eleva-/«w, arcum Meridiani
reprafentare
, ^#/4PG= PE ( $. to ) ,
er GK
=EH
(perConftr.)
ertt PK ΞΤPHT
adeocfrChorda
KH
bifariam fehla per reblam
TP
> ut&
dd
eandem normalü } & confequcnter
Loci
punctum
inMeridiano fuperius
K
> pernor-malem K. XII in XII rite projettum.
Sintiliter? quid
PG ~PE ff
Gb
ΧEX5£·
rit ΡΧζξ Ρbj ideoqs , per recldm
Xb
Lo¬ci quoque
pundum
tnferiuA X,
perredarn
Xb j vere pr
ojedum in
XII.
e.d»
Ex Obftrvationibusrepertaefl Ele-vatio PoliUp-ßiien/ss 59 Gr. 50 Mia,
ejus^
Complementum,fett
Dt-Ι1»('ϋ
>3 Dtßantia Lociα Polo> GK; Gli,&c.
30. Gr, ΙΟ.Min, Sed habetur quoque, (βprins inOentum fit
ptiHclum a) -vi §, 29. }cr
datam
Declinationem
So¬lis ejus Sinus, ejus ad partes Radti TP redußtts in Scala ßatim ittramcjuedißant'tam aXII. i e, li-mites Axeos minoris inpunßU XII. ξ$XII.defignat.
THEOREM A, 0.
<$.
31.Semidiameter
major Ρ
ar
alle¬
li.Loci,
eft
aeqnalis
Sinui
Dtßantia
Lo¬
ci äPolo.
Demonßratio.
Fig.
2.
Sit Ρ Po/usj PM Axis Terra, 6Γ S ipfe
Locus : erit SP Dtßantia Loci k Polo,ejus~
que Sinus
SG (§.
i.TrigO«
Sed eadem
SGettcjuccfoSemidiameter Circuit Parallell
( §. 21.). ErgoJV.
e.d.
PROBLEM A. 3.
§.32.
Axin
majorem in
Piano
pro·
jicere
.ejus
que
hmites
invenire.
Refolutio.
Fig.
4„Bifecetur Axis minor XII. XII. in a; cidern ad angulos
rettos
ducatur infinit
AVI a VI 'y (divtdantur bifariam Arcus
KX
& bH, vel etiam) > fumantur utrinque
arcus
Pg CT
Ph
Äquales Difiantia
LoctkPohi
de-Η
ϋ
) ο (mifieperpendiculares
,gVI
& hVI,in ex*dem Limites Axeos majori* VI & VI
de-terminabunc. JjL e.
f.
Oemonßratio.
Axis major minorem ad angulos rettos
Jccat}
ejmque
dimidium cequatur Sinui DißantU Locia Poio{§. 31.). ßjuartL»intelligatur herum arcus i?X GK fupra
Difcum elevatus: &quia
PgDißanti*
Lo·ci λ Polo <equalis
(per Coilitr.)
erit ejus Sinus,rettaapunttogad
pT
perpendicula-risy vel ei <equaii* VI
a (§. 2,13,
Ge-Om,), Semiaxis majorqucefitα.
gß
e.d.Inpr&fenti caßs eß dißantia Lociα Poio
jo Gr,
ΙΟ.Min. Vi quoquc ξ,ji. ejus Siran ad'par
tesRadii
TP deductas , in Scala dabit Semiaxem Elltpfeos
majorema VI,
SCHOLION.
§. jj. Modos, cx datis AxibusEllipfin
conftru-endi, variosvidcapud Audores dodiina:Sedionum Conicarirm· Faciliimam maxime familiärem ku
Vulgarem illam (§. 396Analys, finit.) judicamus, Juvabit vero Ellipfin, prius in chartacrafirori
dcli-Beatam, Typo Eclipfiographico apphcare.,
PROBLEMA 4,
§·
34«Terminos
lüuminationis El«
liffeos
in
Piano
Pro'jeÜionk
invenlre.
m)
o
c®
I?Refolutio,
/%-4·
ffungantur punfla Η &
X
> K Ö* bvefla , obfervcrur interjeilio ejrudem cum Axi Terrae projefto
> deinper punffum
interfeclionis 1 ducatur C d päralle lλ Axi Majori Eliipfeos ; atque
b£c
in punflis C & d terminos llluminationis oftendet,Demonfiratio.
£hiia ParallellCentrumfeeninAxiTerra
conjlitutum(§.Zl.^ifupra Difcum esl eleva¬
tum majtuilliiuSegmentum,utpote
fupra Difcum eminens%a Sole Hluminatur :
fed Kbfeeat Axem
Tp>
confequenter
quo-que Difcum, ( quoniam Projeflio Axeosett in Difco) in 1: ergo refla c d
, teu ad
Axin majoremparallela> & per Difcum
du-fla, Parallell SegmentitvnJuperius ab infe¬
riore dißinguet,
Jf^e. d.
Inpr&fcnti exemplo punftum cofleniit, (modo
quo
infrA uidebitier,) Termintim llluminationiscirciter
Η.
3» Min, 12· hoc efl Soiem eo temporis moment o die4,quliiortri..
COR0LLAR1UΜ.
§» ? Hirse patetj
iibi linea Kb
ηoftinterfecat Axin terra· pT, totam
Eili-piin
Parallell
Lociilluminari
$quod
temporeaeftivo,
in terrisPoio
vici-nioribtts,
fieri manifeftum eib
x6
i)o
(I
DEEINITIO.§.
36. Circuit.
Hor
arii
dicuntun,
Circuli Maximi, per
Polos Sphsrs
Mundans
tranieuntes,&
quindecim
gradibus
ab
invicem
iemoti.COROLLAR1UM.
§. 57, Dividunt
igitur
yEquatorem,
omnesqueLocorum
Parallelos, in 14 partesaequales.
DE FIN1TIO 8.
§.
38·
Circulus
immobilis,
qui
per
Polos
Mundi
acSolem
träns-ire
eoncipitur,
vocaturMeridia-nus
Univerfalis.
CO ROLLARIÜM i.
§. 3p. Quando
igitur
Meridianus
Loci in Terra cum Meridiano hoC univerfali
coincidit)
oritur in iftolo-co Meridies
, hoc eft fecundumufum
noftrum,Hora XII. diei,
quemadmo-dum & in
oppofita
feu inferiore ejus
partemedium nodis
, ieu hora XII.nodurna;
confequenter
hzccpunda_,
Horaria,
in PianoTrojedionis, ipfa-»
PT condnebit.SS)
o(få
lyCOROLLARIUM. 2:
§. 40.
Si
quoqueMeridianus
Locisn fua revolutione fub Circulo
Paral-lelo,
qui jam
immobilis
fupponi
po-teit, iy Gradus å Meridiano
Univer-iali,
h. e. aSole, abfolverit,
Horanuunam å meridie
praeterlapfam eflfe
di-cimus j
Ci
30Gradus,
duasHoras, &
porro,
ad
mediumno&is$
å quono-va inftituitur
continuaturque
numera-tio, usquedum
Meridianus Loci cumUniverfali iterum concurrat.
PROBLEMA. f,
$.
41.In
Ellipfi
Loci ptmfta Cir·
,
culorum
Horariorumprojicere.
Refotutio.
Fig,.
4,ΕCentro
Ellipfeos
, RadioSemiaxi rna* jore, defcribatur Circulus> circaEllipfin^
tå hic in viginti
quatuor partes
Äquales di*
vidatur, Ducantur dein Axt Terra pA»
rallela refta per
opppftta
ad XI tål, XtåFl tåc, divifionis puntta,
atque
ubi
haEl*
lipfin fe
can t, dabuntquafi
t um,T)emoi$ftratio.
Duft* per
oppofita
CirtuU VI
tpunBa
1% ©8
)
O(
κ
reff*funtad Axin majorem
VI VIperpen
di-culares(§.xj6Geom>}iideojfc&
aaDifcum,Sed b<£ e<edem,übtper
projccturam
PardUeü
Sllipßnin communi Piano jatentern
tranfe-unt, in illa quoque
fuam
projeftioncm-»
äeterminentnecejje
efi.
<?. d. SCH OL10 Ν. /.§·42. Ob anguftiam fpatii defcripfimus tanturti Qu.adran.tem tvi,eumq;in 6partes majoresfeu Ho¬
ras, ut 6i harutn aliquas in 4minores, pro Hora-rumQuadrantibus divifimus; nequeenim hac vi¬ cenobis pluribus erat opus.
SCHOLION. 2.
§. 43. Licebit verotempus Conjun&ionis verae
ädLocinoftri Meridianumconformatum, ut& Viani
centriPenumbrx Lunaris, per Motum ipfius Hora-rium λ c (Ftg, 5.) fecundum Projeftionis Generalis
regulas, in Horas nec non dena, quina vel fingu-Ja Minutarite diviiam, heicfupponere.
ConjunftioVera Upfalia die 4, julit mane6. Hor.
3.Min. cetebratnr, Horarimnoer0Fenumbre. cβ27
Min, ρ See,t=t 16gp MintJecunda,fettpartesScai*%
C0R0LLAR1UM\
§. 44.
Quovis igitur temporis
mo· mentofitus Loci in fua Semita, & Cen¬ tri Lunae in fua Via,eft
tibi idem tem¬poris
momentumutrobique
notatum^idesj
confequenter
quoqueLuna
&
Locus abinvicem
ubique
horum
Μ ) ο
(
ϋ 10 ftorum ν. gr. ιν&
IV, Vδι
V&e.
intervallo diftabunt.
THEOREMA. 7.
$.45.
Eclipfin
prima
fubit
pars
So·
Iis
Occidentalis,
eademcpie
prima
ful-gor-ip-rißino
reßituitur.
Demonflratio.
Luna motu fuo proprio»
confequenter
etiam ejus llmbra vel Penumbra}
Or-cafuin Ortum fertur ($. ι8. Aftr.)> multo celeriusj quare nonpotefi non
occidentaliores bujuspartes primum
attiti-gere easdemq3 primum
relinquere
,adeo utEclipjes Solis in Octidentali limbo inciperg
0* in Orientalifiniri nobis
zideantur.^e.d,
THEOREMA. g.
46.
Quantitas
Diametri
Solaris
objcurata
exloco
ß>edator
is
mtraPe~
numbram,
jeu
perejus
ä
Centro
Um-bra
dißantiam, innotefcit.
Demonflratio.
Fig.
7♦
«T/V AB Diameter Solis, Diametro
Pe-η umbraEFpar
alle
la·,ducantur
reSIλBCD»
*0 flS ) o
(
SSACF Cf PCG : erunt
trtkvgula
ACBDCF, nec non ACP tf GGFfimilU (§.
25·i.
Geom.); aäeoque
Seginenta
Baßtim
proportionalia (§. zöo.
Geom.)
/. e. fpc*atore v. gr. in G conßituto, DF: GF
ErAB: AP. «g. e. d.
COROLLARIllM.
§. 47.
Quo
magis
itaque
Locus in¬
trä Penumbrac cifculum
immergitur9
eo
major
Eclipiis
Solis
apparet,
omni-no
quaii Loco
inXIi(%.^.)immobili,
ejus Semita
eflet
ipiius
Solis
Via, fetshicperilJius
Parallelum inEilipim
pro-je&um
mocuprimo incederet,
SC HO L IO Ν»
§. 4?. Apparens Umbras vel Lucis Semidiameter
habetur, fi Semidiatrorum Solis & Lunx minor a
majori iubtrahatur, Fenumbraequoque
Semidiame-ter, il illae addantur; utiex dodtrina Eclipfium ge¬ neralicognitum fu'pponimus,
Innoflra P.clipßper calcuiumiwventaeßDiame¬
terSoiis1 q (Fig.j.)3/ Min,40.See.Semidiameter1 m l) Min. See, =:qySee., Diameter Lüne, ην 29. Min. 34 Stc.Semidiameter η ο /4 Min. 47 See,
pro-indeqtte Semidiameter Penurnbra d e $0 Min.
See. =;gj7 See., ξβ SemidiameterLucis
gh/Min,
3See, Et:63 See.
DEFINITIO. 9.
§.
49.Digiti Ecliptici
funt
partes
duo-ü' )
OC
Bf 21duodecirricB
DiametriSolaris,
quaepér Lunam
occultantur.
COROLLAR1UM.
§> 50.
Digiti itaque Ecliptici
inno-tefcunt ii
applicetur
Circino*
2(Fig.4)
parsobfcurata
Diametri Solaris, feure-fta: Luminarium centra in media
E-clipfi
jungentis,
ad
ipfam
Solis
Diame-trum (F/g,j.)Scalx inftar Geometrien
iimplicis,
vel ii
placet
artificiofioris>
(qua;
tranfverfalibus
lineisconftat)
fuispartibus
duodenis
harumque
fexagefi-mis feu minutis diftinftam.
Maxima ohfcuratioapudnosefl 6 Di
git·20Min»
■aparteSolis Aufhält.
PROBLEMA. 6.
§.
51,Imtium
Eclipfeos
invenire.
Refolutiot
Fig.
4.Ctrcini Apertura, Semidiametro o q»
Tenumbrte de
(Fig.
5.)aqualiy pedem_»
un um per Loci
&
aIter um per Lunte Semi*taspromove,
ab Occidentc
Orientem ver'fusy
donec videas ubi
primutn in idem Umtrituque
Vite punttum
temporartum,i.
e,in eandern HorAm 3
idemque ad fenfum-»
Minn-21 ■SS ) o C
Minutum ineideris} atque
ib i, quod-qu**
rii^habes*JjJuU
temporü
momento perRefolutio-tiem inpento, Locus & Centrum Luntein^s>
punclts hifce o & q verfantur (§. 44.)$
/ed i
Horum
dtβantiao q>hor
timdtßanti4
i· e. Semidiametro Pcnumbra (per
Con-ftru&lonern)
i. e. Summa Semidiametro'rum Solis & Lunst, aqualis eft (§. 48·
ergo Pmumbra ibi l.ocum fpeftatoris at~
tingcnte Lunte quoque Semidiameter iru» tcelo SemidiametYum Solis primum attin-gere , feu iUius margoOrientalis hujus
Oc-cidentali occurrere ($♦ 4f.)atque ßc
Ecli-ffis
Solisincipere
, e Terravidetur.JfLe.d*Inpr&finti inctpttSoldeficere
Hora _J, Min, 50,
Ante Mertdiem,
COR 0LL ARIUM.
§. si*
Dato
per §. 34.termino
IIIu-minationis, nullo
negotio intervallum
quoquetemporis,
quoEclipfeos
ini-tium örtum occafumvre Solis
praece-dat vel
fequaturj indeque
num
vifibile
fiati an non, conftabit. De
Eclipfeos
fine idem efto
Judicium.
Kobit inttiumEclipfeoscontingit
OHor,38 Win,
foffSolisortttm%
PRO-) o C *5
PROBLEMA.
ξ.
55.Medium
Eclipfeos
indagare,
Refolutio.
Inquiratur,
Norm<e
beneficio
>#£/
pendicularis
aVia Lun<e
ad
Par
allelum
Lo¬
ci, in idem utrobique temporispunLlum^»
incidat} & habebitur
quafttum,
Demonflratio.
Medium
Eclipfeos
,feu
maxima
obfcu·
rationis rnomentum > fi? minima
di»
ßantia Centrorum
(§.4.7.)
:fedhane
retta
idem
utrobique
temporispun5lum,proinde^f·
& Centra,conneffens(φ.44.) ? λ'«'» ^Ζ7*-4« Lunae Loci ParaUelonormalis
eat,0-ßenditi erpo
etiam
i
Hud,
^.
<?·d>
Mediumnolire.celebrabitur Hor,44·Min,4«
Trojeftione uides.
PROBLEMA 7.
§.
54.F/T/tfw
Eclipfeos
eruere,
Refol, Gf
Demonflratio
Coincidunt cum
Superioribus
(§.
5*1.)
y?
modo jam
obfervesyubiSemidiameter
Pen-umbra?/i?»Summa
Semidiametrorum
Solis
& Lunat sn Orientem verfus
(§. 4f·)»
LocumLunaque
centrumjungat.JjLe.f.&dy
FindtiobiscontingetHor. Min,47.rib hoc
au-temßinitium ($. $1.)], Hor, 50.Min,
fubducatur·,
i»W/>Duratio /of* I.Hor, 57, Min.j
SCHO-t'4
^)o(l
SCHOLION.
§, In illis cafibus, ubifinis ortuiaut occafui Solis propinquior accidit
, tempus inter illum Sc
tounc invcnirc poflumus eodem modo ac
fupra{§,
f2,) circa initium monuimus,
PROBLEMA.
S.5
6.
Gradum
Peripherie
Solaris
invenire,
in quoSol
in initio,
medio
fine ä
Luna
tangitur vel interjecatur.
Refol,
&>Demonßratio.
Fig.
4.Ter CentrumDifci T (dCentrum
Circit-Vt Solaris q,v}Svel alius
(cx Loci SemitA
puntlo temporario dato>
radioque
Sentidi*
Ametro Solis1 m
(Fig.
f) aquali,
defertptt)
Agätur retta
infinit
aTq
>
T
V,Ts
velalia; Atque hac Circulum Verticalemreferens
9 ubiPeripheriam
Difci Solaris
fuperne
inferne Jecat, illius Zenitb Nadir da* biti
indeque
Tranff
ortatorii ope Gradus punttorum contaffus vel interfeftionums
Utrinque
numerabuntur. e· f. & d.AbInitio
tangttLuna Solemcirca#/.Gr,qo. Min.a Zenit bnelSeptentrione, uti
tnProjeclione -vides {ubi
pro initiot medto, ξ$fine Eclipféos
Lunamtres
cir-tulitnferiores, &Solemtres Uli
fiiperiores
punäu-Iis de/ignati, referunt) Occidentem
-vetfiss
numeran-yutangultuTqofit Gr.
50M. InMediopun* flum tnterfeElionis fitpertwa Zentth
di/iat 77 Gr,
alterum d Nadtr
fitu Auftraltflaga
n ι o
(
m vhincfchemd maxima ob{curationis
fariledetineabi·
tut,) JaFiα c ContaclusaNadirortentern erJusβt
ad2i. Gr,
PROBLEMA. 9.
§.
57.Dato
cuivh
Tempori
refyon-dentem
Eclipfeos
Phafm
delineare.
Refolutio.
Quaratur dati temporispunBum inPa» raüelo Lociy atque ex hoc
centro
defcri-batur Circultts Radio Semidiametro Solis
<e-qualij ut
&
expunfto Horario eodem, inVia Penumbralius, RadioLunte
Setnidia.
metro aquali:
horumque
Ctrculorumin» terfeSiio Pbaftn Eclipfeos
qutßtam
oßendet,JDemonflratio.
Fig.
5.
SitLocusin O5 &SemidiameterPenum*
bra RX, aquaiis {ummaSemidiametrorunt
Solis XV
sOQ
&
Lun*e\sW:eritque
ob partem OV communem, ΟΧ, dißantia-»Loci k termino Penumbrs;f
tzqualis
VQ_
portioni Diamctri Solaris per Lunani_%(Sidere ctiam utroqueßcin
Dijcum
pro*jetto ") in coclo otcultata: Scilicet ut
NQ
velXZ ad OX Uta Diameter Solis ad Di*
gitos
Eclipticos.
(§.46.) ßE e. d.CORQLLARIUM. §< Sic quoque
Γιfueric
VZeviden-ιό
Μ
) o(
fgj
evidenter RZ erit
difFerentia
femidia-metrorum Solis &Lunae,
h.
e.Semidi-ameter Umbrar» vel,ut innoftra
Hcli-pfi,
Lucis feu
annuli circa
Lunam
in
media
Eclipfi lucidi.
SCH O L10
N-ξ. Rcliquaex luperius, inprimis ξ.
dc-monftratis3 patebunt; ut& hanceandetn Demon·ftrationem de QuantitateEclipfeos Maximas
valere,
PROBLEMA ιο·
§.
60.
Data
Phafi
feu
Quantitate
Obfcuratioms
ei conveniens
Tempus
in-venire. ...
Refolutioy,«
Cape
Dig it
o iEclipticos
itt
Scala
Diame-tri Solarit 1 q
(Fig*
5"·)
eosque aSemidt'
ametro Penumbra aufer:
differentia
ad
Sc
mitas Loci & Lunain
cognominibuspunclis
Applicata ,dat
Temporis momentumqua-fitum.
Detnonßratio.
Penumbra SemidiameterSumma
Semi-diametrorum Solis&Luna<tqualü{§.48
pars autem
Diametri
Solis
obfcurata
aqua'
tur immerfioni Loci
inträ
Penumbr
am>feuCentrorum
Soli*
&
Luna
avproximati'
ont (
§, 46»).
Quare
ft
aSemidiametro
Ii
)
O ( ^ 27 Penumbra partes Occultationis data aufe*rantur; reßduum eritipfa Centrorum dt»
ßantiat (ß h<ec, difäo modo, adutramtfo orbitam applicata, (£>. 44.) tempus
mani-feßabit.
JUL
£SCHOL 10 N.
ξι. 6h Qvum vero fic & Digitos Eclipticos ad quodciinque Temporis mömentum, &Tempus ad
quemcunqueDigitum Eclipricumdatum, definire
li-cear; imo Phaieos cujusque fiouram quoque
inve-nire; idque per hauenoftram Methodum tiullo ferc
labore: quis infignem ejusuiüm fimul ac mirabilem,
relpedu aliorumEclipfesSolares tra&andimodorum,
brevitatem , ut de ejus evidentia & certitudinc nil
dicamus, nonvidet? Omnium vero maxime illam commendat ejus utilitas ad Longitudinem
Geograpbi-caminvenieudam, Problemaillud
longe decantatif.
iimum. Veteres enim, dum cotifideraruntEclipfes
Solis nil nifi apparentes occultationeseile, necuno
eodemqite temporis abioluti momento, in pluribus
terrae locis initium, finemaut aliatn aliquam Pha-(in celebrari: impoifibilem per illas Problematis
hujus folutionem judicarunt. Revero penitius ab Ingeniofiilimis Viris , C^SSINO praeiertim atque
FUAM6TED10, introfpefta, aliquid etiam realita-tis his Eclipiibus ineife deprehenium,
& quidem
quan:umnegotio ifti fufficeret. Neque nos
poflu-mus non heic Coronidisloco, qvurn ex
Conftru&i-oneEclipfium Solarium Geometrica jam
demonftra-ta Iponte fua fluant modi Longitudinem Locorum
inveftigandiplures, unum falcem adducere.
OmnisTerraelocus,qui Inirium vel Finem
Ecli-piéosobiervat, itain Scmica fua eftconftitutus, ut
*8
Μ
Ί ο( &
a puncto orbitae Lunaris, ίη
quoLunas centrum
tunc exiilit, diftet SemidiamerrorumSolis £<Lunx
fumma. Quare fi in Diico
projiciatitur Locorum
v.
gr, duoium Parallel·', qui Inirium velFinem
Ecli-ieos obiervarunt, (datis eorumLatitudinibiis) facilc per prius difta (J. p.^1.94.), apertura
CirciniSemi-ciametro Penumbrxxquali, in Orbita Lunari fitus centvi Lunse,adobfervatum utrobiqueTempus, re-perüux· Scala dein ίΐ meniurentur ambaeCentriLu¬ naris icu Umbrae diftantix apundto ConiunftionisJ
haeperMotum Penumbrae Horarium divifie dabunt
ConjunftionisVerae tempus geminum, prouta ge-minoicilicet Meridiano numeratur. Temporis
au-tem utriusque
, quod Phyfice&; reapleunum
idem-que eft, differentiain Gradus jfEquatoris converiä, differentiam prodet ipiorum Meridianorum, Con·
fer I\ßlLII Introd. adPeramAßron.Lefl. XIV, γ»
m.3*3' nec non, praefertim fi modumquoquevelis
Tngonometricum , Tabulas Aßronom'tcas De la
fiirtanat. In Aftisvero Scientiarum Gallicis,
Hi-ßotres £5 Memoires deΓAkademie RoyAte des Sci¬
ences, pro Anno inprimis 1700. multae
obfervatio-»es, una cumindededuftis Locorum Longi-tudinibus occurrunt,
b«r, t".
Sargtruge,
£>φ. marcfct. t',Sßaiurfunntgf»
»£>uru. afett cnåmf.
©οφ. narnnfnnmgt· trat).
Utttr. Sal«. ortugårb. tagit
£)φ. feöermera. piautat)- i- Sfarfe.
$ro. upruntme- tre. telningar, βοπϊ, uti. otiö. δοφ.t. tiö.
SBegpnt, fnoppa. biomfira. οφ. alfira. zf>t.
$f>re6orne.
οφ.
^BdfTarbe.
^ervar.
Studiofi.nicolaus.
ericus.
£rif3fi$tter.
ivallerii.johannes.
Jptutlfa. tor- Oånba.
<£fter. mångens. mening»
dpcfts. elf. far. fnart. fruc&f. af.
[ig.
gtftoa,
@om.&οφ. intet, ar.at. unöra, på. dp. drågårbSmåfiarena. mau't. flitige.3o:i)mci;n. goD, £ίκ· maiartabe.
S0?en. flammen. ånfå. båttre.
0om. t. begonnenen.
•SOfrbbclf. tijem, ftn- Succum. Nutritium»1 ©οφ, år. tjjef. twöran. toaebi. Sit. fafl. jlamtrabet. ftår. t D^erfe.
£>φ. delningarna. t. ttpfala«
©φ. tbe. ofta· iparti. jlpftabe.
$ro,
i%lifipål,
rpffafle.οφ.grunbabe,
it). t. ©irettgttds.
fr|i@d)ola.
sOattfebf.
iorbmo^n·
war goi>. $uttDe. t&e. fort. trifwaS*$or. att. blifwit. upiagtte, Οφ. planfabe. tfnt. ftamftdDef. (tdbf. iber. mar. fbeit. ratta. fuccus, nutritius.
©om. förwanblabe. t^cra^. toppar, t. fnoppar.
£(jera& fttoppar. i blommor. if)era$. blommor, t. ffona. grotta. frister,
©om. ganfta. mal. Sitta. ftg. efter, jlamfrdbct.
it). tl;e. (xtttga. tcftf. ftbwer$.
Utatt. pefa- alttb. dt Parnairen, Οφ. fatt.
Slf. tf)era$. ftbtge- οφ. mogne, fruφter.
Sftogfamt. fTutaé.
Sitt, t(je. tfjctt» famma. fnari. nog. £dra. wurtte. toara.
(£meblerftb.
©fall. jkmfrabct,
% tbepa qtvtcfa οφ. pigga, ieljttttgar.
Οφ. ielntngartia. t. ©famtrdbef,
©ottt. fjfe aro. tre.
Siliib. trefalt. grottffa. οφ. blotttftra.
0nfTar
ibera$ Sanbémauοφitenarc
Ιη_*
Egregiam
Diifertationem
Eruditifftmi Juvenis,
DOMINI
JOH.
GOTTZK.
WALLERII.
IN
Cybeles gremium
ja&at
ab
radios fel
alto,
Et
ßfaam
gemmis,
gravidat,
cam-posque
corollis.
Vmda
ßc rüirtm
Walleri
rite
virefcit:
Do&a
etenim trim
confcendunt
ptilptta
Gnatu
Animo
uberiori
quam calamoappoiuic
Ε. P*
Liung.
Ttlotiu3~Cor-pentunbr.
<~/cnüd.jienurrvirr.