/
Disfertatio Gradualis
DE
NATURA EPITHETORUM
EX HOMERO.
{
Cujus Ρ art em Pofteriorem,
Suffrag, AtnpL Fäc. PhiL
PRiESIDE
ALoCHRISTOPH. DAHL, *
Graec. Litt. Profess. Reg. & Örd.
P. P.
ERIC US JTENNERHOLBf*
Gothoburgenfis*
f
In Audir. Guft. Maj. d. 19 Jun* 179$;
η. ρ. m. s.
UPS ALIJEy
Litteris jtob. Fr. Edman r Reg. Acad. Typograph.
DE
NATUR A EPITHETORUM
EX Η O ME RO.
dmirabilem in Homero copiam & varietatem Epi
thetorum, ex ingenti cuin ingenii fui tum iingvac ipiius fcrtilitare profe£tam, videmus; in eo tamen repre-
henfus eft a nonnullis, qnod nitnis, uti videtur, & ad fa-
tietarem usque ipfis indulgens, vix aut ne vix quidem
ullam praererire paritur voculam, expertem Epitheti, ejus-
dernque, ex noftro cerre palato, languiduli haut raro at-
que frigidioris, qualia funt de aquis νγξος·, de la£te λευκο?%
de nive -φνχ^οί Sc bujusmodi alia, quorum notiones, quo-
niam in ipfa rerum harum natura adeo necesfariae Sc per-
petuae latent, ut aqua cerre non niii humida , nec lac ni-
ii candidum cogitari omnino poiiit, nullam habere vim
Sc venuftatem videntur. Neque, quae noftri faporis eft,
dicendi rationi probatior eft illa Epithetorum uberras ac ferme intemperantia, qua, ex nullo fubinde fenfus discri-
mine, vel näves etiam in rerram fubdu&as aut jem diu
ftanres in litore dtcit S-ca?, vel Achillem in tenroio defi-
dem aut dormientem ttccW ωκυν, vel in re trepida, plu-
ribus uni eidemque vocabulo aggeftis Epirhetis, vim fer-
monis infringere Sc prorfus enecare videtur. Grapcis e- nim, effufa fuga, conjicienribus fe in claflem , νηαε ccvoc
,
quis eft, cuine puterur γλοίφυξ&ς illud nimium,
ut Sc fatis intempeftiva honoi ificentior ha?c Sc prolixior compellario, qua fugam meditatum Ulysfem inclamat Di-
omedes iratus;
Pars Poflerior.
A
,\
φ ) ο ί ®
Δioyevec Ao&sgTicc$Yjt πολυμηχοιν O^wraeo·
'
Ώη φεύγεις, μετοο νωτχ β ούλων, κούκοι ως , εν ομιλώ,
II. VIII. 98.
Ad rem certe aprius nos, boc loco, vel dixiflemus cum
Agamernnone,
—
συ KOCKOicrt Αολοισι κεκοοσμενε, κεξ$χλεοφξον ,
11. IV. 339·
vel fimpliciter, Ο$υ<τσεν πη φεύγεις —- Quanta gratia enim
& efficacia commendenr fefe, ii re£le atque commodum
adhibeantur, Epicheta, tantum etiam abeft, ut temere congefta atque luxuriantia orarionem quodammodo or-
nent, ut onerent potius, & inciratiori inprimis dicendi
generi, mirum quantum, fraudi fint, quare nihil certius
aut linifterius efle genti cuilibet defidentis in arre dicen¬
di moris fanitarisque indicium aut omen, rectiiiime jam
diu Critici obfervarunt, quam largiorem, in fcriptoribus,
Epitbetorum proventum atque ambitiofius ftudium. Sed
non ea ratio fuit seratis, cui fcripfit Homerus: erar enim
illa propior quodammodo iofantili, nec aliter ferme, at¬
que obfervamus infantes, quando primum loqui incipiunr,
dicere amare bumidam η quam atque lac album y nec, quo
rem, nifi notione quadam addita qualitatis, probe p.rci-
piant, fatis in cogirando excercitatos efie, gens etiam
quaelibet, nuper egresfa barbariem ita effc comparata, ur
difficiles ipfi perceptu fint generales rerum notiones, nec
easdem fine commemoratis quibusdam Epithetorum notis
informare facile pofiit, quare fieri non poteft , quin, quo
in fingulis plenior & diligentior, eo etiam ipfi accom-
modatior fit oratio, unde tot provenerunt Homero, quae fuba&ioribus noftris temporibus fordent, non Epitheta
tantum, fed etiam Synonyma pleonaftica, ut funt fre-
quentiifimum illud νωλεμες αιει, πολεμος ^ΐίοττις, πολε-
μιζειν γ\$ε μχχε&χι, atque fimiles eorundem haur raro ver¬
borum repetitiones II. VIII, 528. 529. quo cave tamen
retule-
/
• ) o ( · 3
retuleris in idem exeuntes di&iones atque fententias, quas,
irato & vehementer commoio homini ut fit frequenta-
tas, i Poeta ad ipfius rei naturam mero artificio paffim exprimt I. 209. Sed vei haec fupra commemorata,
quae, uti nunc quidern fentimus & in rerum perceptione
fumus excultiores, nullum vel colorem habent vel ufum,
non ideo tamen poterunt in Poeta vituperari, qui nati-
vam, ut fuae erat setatis, cogitandi dicendique fimpliei-
tatem expreifit.
Ar ex hoc ufu Epitherorum, quo ad formandas ge-
nerales rerum notiones opus habuisfe tum temporis hö¬
rni nes obfervavirnus, fa£tum eft, ut tritiora qusedam cum
fuis Subftantivis Epitheta in unam demum & iimplicem,
quae ipiius eft rei, notionem videantur quafi coaluisfe,
atque adeo in nudam veluti rei fubftantiam abeuntia,
quum nihil per femet admodum praeter hane ipfam in-
ferant, eidem eriam
,in quocunque loco & ftatu, ex nul-
lo discrimine adharrere, &, unde nomen quoque traxe- runt, Perpetua efte. Atque nunc intelligimus demum, qui fiat, ut Achillem Poeta, vel quiefcentem, re£t flime
dixerit ttcL·? cokw: quae in heroe enim tunc temporis re-
quirebatur, ad hoftem infe&andum, vis & pernicitas pe~
dum ranta fuit A c h i 11 i & adeo nefcia fatigari, ut, ad i- pfum ab aliis discernendum, quum opus eftet notione quadam peculiari, Epitheton illud a principe hac dote defumtum, non ipfimet modo convenienrisfimum eftet
fed ira proprium denique & familiare fit fa&um, ur, no¬
tione virtutis hujus & perfonae ipfius quafi coalefcente,
Achilles nusquam ferme cogitaretur nifi πο^χςων,υς^ quod,
uti nos loquimur, nihil aliud fonat, quam tpfe Achilles.
Frequentislima funt in Homero Epitheta hujusmodi quae
Perpetua appelianrur, qualia fimili de caufa provenere, quae tribuuntur Heftori κοξυ&οίιολος, Paridi Ssosdyjc, Aga-
memnoni ευξυκ^ειων, Menelao ξανθός y UJysfi πολυμήχανος,
A 2 Dio-
t
< · ) β < ·
raeiii βαψ ctyaBus·, Regibus stque Ducibus generatim ha·
τρεφνε , <W, αφμφιλος , Achivis ευχνημΛεε, κχξηκομοωντεε , Trojanis πιτιοΰαομα, μεγάθυμοι utrisque, jTroadi ε^βωλκ^^
Argo ιπποβοτοε, Achaue κοολλιγυνοαξ, feminis ευπλοχοομοε,
κοολλπαξΥ\οε, ενζωνοε , βαΒυκολποε ■> equis μούνυχεε, ωκυπο^εε,
χ,Λλλιτξιχεε, haftis χαλν,εοε, δοΧιχοσκιοε, οβςιμοε , navibus ,
ut fupra notavimus Sooc; , KC£><yv/Jf£·, γλαφυςοα, ττονΊθ7ίοξς;, εν-
σέλμα , arque aliis rebus aha, quorum peculiarem tamen
vim atque notionem, non ett noitri quidein faporis, quod
ubique fcrupuloiius premas, aut exigas ad hodiernam K-
pirhetorum rationem. Ex tririore enim, quod nionui-
mus, uiu, in nudam ferme rei notionem abiitte videntur,
quare nugar Tunt, opinamur, quod argutuli quidam Cii·
ticorum, fingularem quandam vim & οίν.ξίβειαν in iisdem
viii iubinde iibi videre, interpretentur , exempli gratia,
ευξνκξειοον Ii. 1. 410. ttomachoiius ab Achilie pionuncia-
tum, μεγα,^υμα Aχοαοι 123. 135. ut ipiis gratificetur, hov
Αλεζαν^ξον 111. 352 reddi oportere fceieftum , A%uuiet ν.αλ-
KiywtxfAcc 75. ex ingenio Paridis, muiierofi hominis di-
£tum
,& quae hujusmodi reliqua Tunt, quorum in omni
Homero multo pervagatisttmus ufus haud facile patitur,
ut ftri&ius fubinde accipiantur: quid ett enim quod per-
fvadeat nobis ευςυχςειοον, quod nomen a fummo inter Gras-
cos imperio femper ferme Agamemnoni rerinerur, vel
Y.cchKr/wui£ ut Achaia promifcue nec ob uno Paride nun-
cupatur, boc, quam aiiis iocis, fubrilioris quidquam ha·
bere, aut inimico quamlibet Menelao Peridem dici non poruisfe hov nobtlem feu formofum, ex perpetuo nempe
Epitheto, haut aliter ac fcedifragum Pandarum iegimus
avTiSecv & αμνμονοί. IV. 88. 89. V. 168· Ett: αμυμων tU-
tem, idem, arque οομωμητος, a μωμοε, vituperium, proprie
vul/t obnoxius vituperin, hinc affirmate pr aftons t η re qua-
hb"t ty eximtus, Pandaro vel ob generis nobilitatem, vel
quod iniignis fagittarius erat additum: hos vero proprie tam-
# ) O (
remquam a Jove, Atcs, prafe&us, divinus. generaiim a
inde prafians, cgregius, nohilis, ut 3*·,^ 11. }{, ®e~
Od II. 341. a V. 43. de Junone, Denrum nu'
ρ u (ii stim a, Regina 11. XIV. 184. Å« W*tv#v for mofisfim*
eum η o rar </**/, <?.*· lance quaii , aquiparat η It er i, quo fen*
fu etiam «£;os· & ocfSxfics·, ab xysiv ducere libram propric
eequilihris, aqualis ponderis aur pretit, hinc fenfu demum
morali, /w, dignus. Cererum, quae huc perrinenr χ8εσ-
(pc&Tcs (jS77>ts, Βεσπεαος ■> a Deo diElus aur ptofe&us, de O*
mni re dicitur adeo in fuo quoque genere grandi arque
eximia, ut humanam ferme fuperet cogirarionem , ομβξοε
absiCpccTcs imber ingens, nos fape , ett Herrans vader II.
X. 6. νχν $εσπεαη, immenfus damer > VIII. 159. Nec
ftri&ioris fenfus eit ιε$οε, facer, facratus, quod non mo*
do de ornni re facra atque divina ponirur Ii. II. 30*. Vf.
89. Od. XI. 131. uc facris plerumque Numini cuidam
Deorum regionibus, urbibus, locis Ii. II 535. IV. 103.
164. XVIII. 503. fed infert etiam in genere grande
quodvis magnificum atque eximium <3c ex publica utilita-
te fufpiciendum , ιεςον μενοε Avrivos , nohilis Antinous Od.
XVI II. 34. te ξos ς ξχτος ingens aut pius exercitus XXIV.
81; ιεςω εν ι Πφξω in magnific ο curru 11. XVII. 464. φυλά¬
κων ιεςον τέλος cuflodum egregtum agmen X. 56. ιεςον ημάς
alma dies VIII. 66. teqov ν.νεφχς quietn nox XI 194. ιεςχς
κατ χλωχς per fecundas areas > nili cogiraveris Cereri fl¬
eras. V. 499.
Sunt fua Diis Epithera , ad quorum indolem penitius
cognofcendam convenit obfervare , a veritatibus cum Phy-
ficis, tum moralibus., tum etiam Hiftoricis efle deiumta.
A 3 Pri·
6 # ) o ( #
Prifci enim mortales, quidquid fieret aimque in mundo, inprimis ii grandioris esfet eventus, ut erant rerum cau-
farumque rudes & imperiti, ad Deos au£lores proxime
referebant: accedit, quod homines, magnis facinoribus clari, crediti fint vel a Diis prognati, vel poft mortem in Deorum relati numerum, quo fa&um eft, ut ipforum,
dum in vivis eranr, res geftae, virtutes, vitia, magnam partem facianr Theologiae gentilis , quam ex Hiftoria i-
aeo, fdentia Phyfica atque Morali conflatam, veluti di-
fciplinarum quemdam , ur, tum temporis erant, comple-
xum
,varie adornaverunt Poérae. ltaque Jupiter, mero
Theologico fenfu, fummus eft Deus
,πατης xvfyocv τε -9v-
ων τε\ phyfice, fuperior Aer, ctelum ipfum, unde dici-
lur <χ&εςι vctioov, κελαινεφης, vsCpsAvjye^eryjs·, τες7Πκες<χυνα· at¬
que uiyio%os, iEgidem geftans, fcutum fabulofum, re au- tem vera, atras nubes fulgurantes, quae Minervae item
& Apollini tribuuntur, id eft, aéri <Sc Soli, quod penden-
res in aére nubes ejusmodi Sol seftivo teinpore attrahit,
a marginibus, ut apparent, quafi fimbriatis & rubentibus di£tas ouyis Β-υσιχνοεσσα, II. XVIII. 204. defcripta II. 447.
XV. 308 ubi noremus exemplum moris Hornerici Epirhe-
ta congerendi: pertinet αηιοχοε ad hiftoriam quoque, quod Jupiter quidam, a matre ftatim poft partum expo- iitus, utyos οχψ, capra nutritum, adeptus, hujus deinde
fenefcentis pellem retinuit in memoriam infantil, confe- ctumque inde fibi fcutum induxit; hiftorice autem Jupi¬
ter eft prifcus Rex Cretae, vel potius Regum gentilitium
nomen, unde tot inlåns de Dco fabulae, amores, XIV.
317. parricidia , VIII 479. cet. nam Poetice hsc omnia,
five vitia five virtutes, humana mifcendo divinis, con-
funduntur in unutn. Jovis pater Saturnus, principium
rerum, aeternitas, tempus, quod agit occulte atque futu-
ra celat, dicitur αγκυλοιμητηε. Apollo ab argenteis Solis,
quem reprxfentat, radiis eminus ja&is «fyiψτοξοε, εκαες-
yosy
* ) O C & 7
yoi, εκατ-ηβολοε: Sol ab acrtu excirat peftem 1). Ϊ. 48. fequ.
refocillans calore vivido, faniratis & medicinae Deus fer-
vat aegros, ur vulneratam Venerem V. 344. öl vulnerarum
/Eneam V. 437. ut lucis ira fapientiae auclor praefertim poefeos, nam ab eiL· fcio eft αοι^η proprie fcientia occvlta^
hinc cantus, αειδειν 1. vJsiv öl Latinum ipfum ämne idem
ac occultam notit iam öl fcientiamm orc ana profrre: anti- quitus enim fapientia quaevis lingva poerica rradebarur, iolique ferme erant Poetae eruditi öl fapientes. Nepru-
nus, mare, quo terrae cinguntur öl emoto rremifcunt,
γαιηοχοε, ενοσιχβων öl a colore CcCiuleo ν.υανοχαιτγ[ς\ Mars
ab lmpetu furioio Shqcs, μαινόμενος, ατός ττολεμζ, a ca:- dibus βξοτολοιγος, μιαιφονος, & vailatione τειχεσιπλητης: di-
citut* quoque ταλαυςινος, cujus cutis ζΐνος) mulra ταλαν per- ferre poteft, durus, arque ponitur fanpe pro ferro, quan- do autem αλλοπξοσαΚλος audir, tum alntnde alio vergens
impetus ac fortuna belli noratur: Mars aliquando vindus'
per menfes rredecim V. 385. pertinct ad Hiiloriam no·
bis quidem ignotam, quam explicant alii per induciss rre¬
decim menfium. Mercurius, Deorum minifter, quo in
munere i η fe it fe χξυσοζξαπις aurcam v ii gam ge/tans, re
ipfj, ratio, follerria, indullria in ncgotiis, eademque ver- bis expreiTi, oratio arque eloquium: priori ienfu audor
fortunae öl faculrarum, II. XIV. 491. dieirur εξίανν,ς} ακα·
κητης; poiteriori cultioris virae intei: homines atque paca- tioris, quo ur nonnullis videtur pertinet αςχειφοντν,ς^ quaii
αξχος φ&νΰ abstinens cadis, pacificator, ad artes litrerasque coiendas a priftina ferirate liomines avocando: aliis ab
αξχος albus, confpicuus öl φαινειν, quod ufu fermonis ap- parere fecit res utiles vita?: Argictdam, Argi oculati in-
terfedorem alii credunr ad Hiftoriam pertinere, alii ad fen-
fum moralem explicanres φονεύων το αεςγον> interficiens otium quod ratio negoriofa defidiam non paritur. Vulcanus, Jovis
ttque Junonis filius i, e. aeris fupeiioris, phyfrce notat ignem
iive
< © ) O ( @
five cceleftem five terreftrem: hinc operum in igne ver-
fantium artifex, faber, unde κλυτοτεχνηε: quod dicitur
flutem χωλευων & αμφηνηειε utroque claudus pede id
pertinet vel ad hiftoriam anriquirus notam, vel ad ful-
guris & flammantis ignis naruram, quae finuofa atque un-
dulans quaii claudicar. Juno, Jovis κασηνητη αλοχοςτε^
Regina caeleftium, unde πξεσβoi & ποίνιχ a πεποΐα praet.
med. v. TtsTsiv 1. ππί!ειν cndere , norat cui nccidendo ad ge-
nua fupplicetur, veneraiida: ceterum βοωπις & KsvnonKevoSy
quae nil forte fpe&anr niii femineam formam, nifi prae-
ifat aéris fuperioris, quem phyfice referre Juno exiftima-
rur, naturam cogirare, utpote lucidam late atque cun£la
comprehendentem: ed λευκωλενος enim canctidis ulms,
βοωπις bovinis i. e. jvranåibus & plenis majeftate oculis for-
mofay nam bos generofum pri fes aetatis animal, & fola
magnitudo fpe&atur, quam vel oculi bourn habent vel
generatim vox ipfa βχς, prseiertim in compoiitis, indi
cat: notione morali aut politica Juno notat imperium &
dignitatem, unde vocem ipfms 11. V. 784. explicant per ipforum Ducum & Principum in exerciru, ad milites,
cohortationem. Minerva, aér inferior, coloris caerulei
unde γλαυκωπις cxfia C. ccerula oculos, quam vis funt qui
malint a γλαυσσω, quod idern ac λευσσω & λαω fpe&o, in-
tueor acriter, unde yÅauZ noflua, ipfius avis Minervae,
quae no£fu & in tenebris videt, ad aciem pocius oculo-
rum referre atque moralem denique fenfum, ex quo Mi¬
nerva nihil aliud eft quam Prudentia, confilium, potior
fententia, qualis venit Achiili, I. 194. miila a Junone,
i. e. decori & dignitaris imperatoriae verecundiaj inde
rqiToysveiM a τξιτω, capite f. cerebro nata: fpeciatim peri-
tia artium, follertia, unde muliebria quaelibet artificiofa
opera tribuuntur ipfimet IX. 390. XIV. 178. prudentia
politica atque bellica dicitur αγελειη i. e. cvy&o-cc λεων f.
hxov, rtElnx populi, placet prxdatrix aliiSj a λε/cc praeda,
ut
» ) O ( · 9
ut idem fif ac ληιτιε, λχοσσοοε porro populum pervans 1. in¬
rit ans , a σοοε Jalvus vel σο» moveo: χλχλκομενηιε y defendens
fua virtute vel virtutem defendens ac juvans: χτςυτωνη a τςυαν terere, non attntis viribus indefesfa, nefcia vinci;
vulnerat igirur Marcem, prudentia nempe confidentiam
virium, U. V. 855. atque Vcnerern, five, quod credunt, Trojanos effeminatos 335. Venus vocatur χςνσεη > φιλο-
μει^ε ob pulcritudinem & blandirias amatorias: Iris
ωκεχ
,χξυσοπτεξοε, αελλοποε ■, πο^νεμοε, ut decet cceleftium
nuntiam, i. e. famam: Aurora ^iyeveiu mane nata, φχβ- σιμβξοτοε lucem mortalibus adferens> a colore rutilo κξοκο- πεπλοε åt ξοΜχκτυλοε, quod rofeis digitis quafi aperit cae- li porras; vel potius rora rofea y nam epitheta, quae fpe-
&ant ad formofitatem, conje&um oculorum fequuntur,
nec ita accipiantur, ur ne a parte referri poifint ad to-
tum : femina enim λευκωλενοε candidis bracbiis, χ^υξοπεζα^
κχλλισφυξοε, candidis pedibus καλλιπαξ'ήοε pulcris genus for- mofij ευπλοκχμοε, ευζωνοε^ τχνυπεπλοε, βχΒνκαλπβε eleganter
comta, cin£lay babitior, ut bene impleat veftes, ελικ»τπσ oculis five nigris five verecundis, five pulcre orhiculatis confpicua, illa ex pari quoque reliqui corporis decore
åt idonea conformatione, cogitanda eft in genere pulcra
atque venufta. Ceterum ελκωπιε varie, ut fupra patet,
poteft intelligi, nam ελικοε åt volulnlis eft åt niger, åc quoniam in magna parte pulcrirudinis habiti funt oculi nigri, Hor. Od. i. 32. funt, qui nigris oculis decoram in-
teliigunt, quae oculos modefte devolvit åt dejicits
verecundam alii, alii tnobilibas oculis celerem, med qvicka 6gony alii pulcre patentibus arcuatis five orbiculatis fbrmo-
fam, ab ελισσειν in orbern agere, circinare, alii denique for-
mofam in genere atque omnium oculos in femet verter<tem%
confpicuam reddunt, quo fenfu Achivorum Epitheton ελίκαύφ plerique accipiunt åt ελίκωπχε Αχχιχε III. 190.
B XVL
• ) O ( ®
XVI. 569. confpicuos , nobiles Achivos, quam nigras oculis
verrere malunt.
Non exiguam Epirherorum partem conftiruunt Pa-
tronymica, quje inrer Ornantia referre non dubiro, (Tu-
num alrerumque exceperis, ur paffim Tελχμονιος Sc Οιλιχ-
$ηϊ, quibus ambo dtiiinguantur Ajaces. Qu« reliqua iiint
de Agamemnone cSc Menelao, fil 1 is Atreij Πξία-
fdtétiff. de Hedlore , Paride, Heleno, filius Priarm; TuJbcjW
de Diomede, filio Tydei; Ade Ulyfie, Laertis,
Πηλει^ης de Achille Pelei filio, vel ab avis, ut AiccKifys A-
chilles, Δ<*ξ$χνΛη; Priamus, cetera, eo cerrius pertinent
ad ornacum, quo major dos id aetatis habebatur paren¬
tum virrus , ipiique amant Homerici Heroés, in fuis fer-
me titulis, praedarum genus commemorare, quam ho-
norificarn a majoribus compellarionem fcriptores iacri
obfervant & hodie quoque obtinere apud Rusfos refta-
tum eft. Peti Pacronymica quoque a Regibus, regiom-
bus, urbibus, locisque parriis iblenr: Nefior aurem Pylo
oriundus Γεξήνιος nuncupatur, quod Hercule Pylum va-
ftante afportatus Gereniam utbem Peloponefi, ibique ron- tifper latens eft educaius. Απιο? vix Patronymicum eft,
ur quidam volunr, Peloponefi, I. 270 Π I. 49. Ted me-
rum torrasfis adje&i vum , ab απειμι-, remntus, dtsfktts ; con¬
tra η/uocSrosi?, Π. 76. de Pylo non firnplex adjectivixn ./-■
renofus, ab αμα&ος , arena, quia addirur regioni , ex fi-de
Geographorum , minime arenoiae, fed Patronymicum ab
fluvio Peloponefi, dedu£lum.
Ad orationem ornandam illuitrandamque, narura
proximae Epitheris exiftimentur /Ippofttiones, quales funr,
dum filvam Homcrus appellat μητε-ξα Βηξων, vinum καξ-
tfw ocgsqjis·., Ajacem aut Achillem νςκος Αχαιών, ducem &
p-rincipem quemdam ποιμένα λαών, cetera, quae norionem
cujusque mirum quantum ampfificant, animique arten-
\ -