DE •, y» -
F A T I S M U S I C E S
I N
S V E C I A
D IS S E R T A T IO .
C U & Ü S P A R T E M P R I O R E M
CONS. AMPLISS. FAC. PHIL. UPSAL, P R Æ SID E
M a o . ERIC.
J U S T . PROF. REG. ET ORD. SOC. REG. SCIE NT. UPS. ET A CAP,
ßFG. I.IT T . HUM. A NTIQ U. ET HIST. STOCKH. MEMBRO.
P R O G R A D U
S VE NO FC KE
O S T R O - G O T H U S .
IN A U D I T . G U S T . M A J . D . V I I I M A R T . MDCCXCVII.
H O R I S a. m . S O L I T I S .
Ü P S A L I Æ ,
a p u d Jo H . F r e d. E d m a n, r e g. a c a d. t t p o g r.
I N
S A C R A M R E G I A M M A J E S T A T E M
M A G N Æ F I D E I V I R O ,
D I O E C E S E O S L I N C O P E N S I S
EPISCOPO ,
R E G II O R D IN IS d k STELLA PO L ARI
M E M B R O ,
F ù o m s w o
SACRUM.
VOLUIT
3V E N O r C K E H B E R G '
D E F A T I S
I N
S V E C I A M U S I C E S
§. i.
H
abuit cum reliquis Scientiis Mufica id com mune, .ut cultui ingenii humani diverto cultura ejus Temp e r & ubique fuerit accommodata. S ummum pretium h u i c arti rribuisfe anriquislimas gentes, ex Sacro Codice colligitur. Apud Græcos inprimis mulicam floruisfe, eos- q ue , qui arti huic elegantisfimæ operam, dederint, in ma
x i m o habitos fuisfe h o n o r e , nemini in hiftoricis vel mi
n i m e verfaro, ignotum crediderim. Sed line omni regu
la diu rra&ata fuit Mufica, ex quo haud difficile fuerit judicatu, artem in incunabulis quafi adhuç fuisfe. Secu«
l u m Muficæ novum aperuit Pythagoras, Philofophus in
t e r Graecos longe celeberrimus 0 ) , qui Tonorum veram i n t e r fe rationem primus invenit b). Piura poll eum d e t e x i t Arifloxenus Tarentinus r)., quae, quamvis cum fenrent ia Pythagorae parum congrua, mediocre haud in-
A 2 ere«?
<t) E x qu o c o n ficitu r , fapientibus antiquioris aevi muficam materiem fuisfe houd indignam . In contu elegiaco S o lo n i tribuitur fum m a laus*
A r illo te le s lib iu m fcripfit de M ufica. Socrati, A ntiftheni & Platoni non p arum debuit grsecorum M ufica. A r& ishm o prxterea vinculo conjun£fae lu e r e n t M ufica Graecorum & P o ëfîi, ita ut plurim i Pn?tatum Muficae fue
rint e x p e r ti, quorum A r c h ilo c h u m , P in d aru m , Em pedoclem ftifficiat n o u tin a sfe.
b ) V id . A&a R e g . S oc. Scientiarum an. 1748*
c ) V id . L exicon M ufic. Superfunt hujus adhuc, libri tres/ de Ele
m e n tis harm onices,
cremeutum arti deder unt . R e m a n i s p ar v i diu pretii v’i - fa eft Mufica, utpot e quse animos v i ro r um redderet ef fe
minatos. S un t, qui c r e d u n t , i n g e n i a , otiis placidioribus minime adfveta, a fvavitate muficæ non potuisfe non ab
h o r r er e. Pofterum memorise neque ullum t r a di d e ru n t R o m a n i in Mufica c e l eb r em, praeter Ptolemaeum Pelu- fium, cujus adhuc fuperfunt libri tres de harmoni a. Se*
culo III o m n i u m , ut notisfimum eft, artium & f cientiarum cultura fuit n eg l ef la , quare in hiftoria hujus sevi cultores artis hujus fruftra quaeruntur. Progresfus, quos feculis p r o x i m e fequentibus fecerit Mufica, p e r f e r u t a r i , operae p r et i um n o n forer. Res v e r o , eaque majoris m o m e n t i , Muficæ pr of e&i bus fuit favcnrisfima: indefesfam intelligo E p i f c o p o r u m Occidentalium c u r a m , in imperio hierarchi- co ftabiliendo atque dilatando. N a m ut externam d i g n i t a t e m teneret cultus Divinus , necesfum judicarunt, ut ritu*
fplendidisfimi e x c o g i t a r e n t u r , quem in finem f u m m a m muficæ facræ e m e n d an d æ curam adhibuerunt d). Imper - fe&a v e r o fuerunt plurima circa Muficam d e t e c l a , d ef i
cientibus adhuc N o t i s Muficis e), N o v u m utique c a m p u m Ar ti dedit G u i d o Aretinus / ) , notarum muf icar um i n v e n t o r , quibus hodie utimur. Emendationem n o v a m huic i nv e nt o See. XIII:o addidit Johannes de M u ria (J ean de M e u r s ) , qua linguam quafi c om mu ne m in tota E u r o p a Mufica accepit. P ro gr es f us , quos ab eo inde
t e m-
</) E o ru m , qui fiogu larem circ« M uficam facram collocaru nt operam , frin cep s o m n i }ure falutandus G regoriu s P o n tife x , qui feculo fexto in-
• u n te non m o d e cantum illuftriorem reddidit, fed etiam contorum S c h o las p ob licas Romae co n ftitu it. C an tus R om anus ( G regorianus ) in ollis
deinceps o ceid en talis e cc ltfi* regn is receptus eft.
« ) D e form a ipfa notarnrn m u lleoru m ( crjjyuftfln ) , quibus ufi f o n f G raeci, rid . H iilph er de Mufica* p. 4 0 . N o b is vero p ro ilu s ig n e t* eft vera harum n s to r s .
f ) V ixit initio fee. X I,
t e m p o r e h ab u e r i t , variasque ejus apud div-erfas gentes c o nd i t io n es , hiftoriæ generalioris eft defcribere. N o f t r a jam in eo v er fabi rur o p e r a , ut fata hujus Icientiæ in pa.
tria noftra explicare conemur. P r i m u m , qualis ante i n vectam Chrift ianam reli gionem fuerit, animus eft inquire
r e ; dei nde ejus ftatum ab initiis apud nos religionis Chri- ftianæ usque ad Guf tavu m I adu mb ra b imu s ; rändern illius dei nceps fata ad noftra usque t e mpo ra difpiciemus. Mit io ri T u æ B. L. Cenfurte conatus noftros innocuos committi
mus, fperantes fore, ut materies ma attentione non pror- lus fit indigna, et iamü noftri in ipfa eno d an da labores le
vioris m o m e n t i videri potuerint.
§. H*
Singulae quot quo t fuere gentes o m n e m non p r o rf is i g n o r a r u n t muficae not i ti am, quamvis p r o diverfitate mo
r u m arque vitae cujusque gentis, fata huic fcientire adm o
dum fuerint diverfa. Princi pium e n i m , vel ipfam mufi
cae o r i g i n e m in voce h u m a n a , cujus ad varias flexiones fonos o m n i homi ni facile fuit d e t e g e r e , quaerendam pu
tamus. H o c po li to, in aprico cft, ad antiquisfimum mu»
lîcœ genus fer enda esfe cantica, qualia cecinerunt pafto*
res, principes antiquiores aevi poëtæ. S k a ld c ru m quanta apud majores noftros fuerit dignitas vel ex eo c o n f t a t , quod ad int er ior em r eg u m amicitiam fuerint admisli g ), ipfisque hau d r a r o conlilia praebuerint. I nter pocula etiam ab ipfis canrata funt regum eor umqu e m a j o r um gefta b)^
quo d vetuftisftmum certe fuit genus Symphoniae caenatoriæ.
V a r i o r um in ft r ume nt or u m mufi corum ufum neque i g n or a r un t veteres h y pe rb or ei , quamv is in conteratu fuis-
A 3 fe
g ) Ihre G losf. S r io g o tb ,
b ) D éficien te Scriptnra memoriae ope p o ë m a ta , quæ c a n e b a n tu r ,,fa c i
lius f u it , quam profas n a r r a titn e s , retinere,
fe apud ipfos muficam opinati funt nonnulii. Huic o p i nioni locum d ed er u nt antiquæ ieges, in quibus ab o mn i fere pœna liberatur, qui luforem ( l e k a r e ) o c c i d e r i t / ) . Plures accedunt rat i ones , quæ fpeciem quamdam veri huic judicio addere videantur, quar um non minima, lafo- r e s , muficos, gefticulatores & (iultos apud veteres promi- fcue nominari. Qj.il v er o antiquis Svioniæ inhabitatoribus a m o r e m muficas lingularem o b tr u de re vol unt , legem ci
tatam de muficis t antum circumforaneis & err onibu s in- t elli gendam es fe, docent. Nu ll um interea eft dubium, quin variæ ab anriquisfimis r e t ro temporibus fuerint oc- cartones Æ), ubi muficae deliciis fefe oblectarunt majores n o l t r i , quamvis naturam eSc n ume rum i n l h u m e n t o r u m , quibus nii f u nt , difficile fuerit exponere. Ad antiquisfi- ma tamen referri folenr: H a r p æ [barpor), Fidiculæ (g?gor);
Vi oli næ (F iâ â h r , V ioler); T u b æ ( ludrar ), T i b i æ , Ftliulae utriculares, Cor nua, T y m p a n a . Inftrumenra mufica Svioni- bus antea i gnot a, una cum alieno quodam poöfeoS gene
r e O d i n u m / ) i n r r od ux i s f e, a probabilitate non aberrat.
D e ipfius v e r o ' e r g a ar tem benevolentia nihil narrant hi- ftorici. Sed ex porteris ejus Rex Upfalienfium Hugleic aulam tenuit non iolum elegantia, verum etiam mut c es
deliciis illurtrem tu ). Rem
i ) N å r en lekare b lifv er dråpen, ,/ka ll bans dråpare böra till hans a r f vin g e en tre a ra otam quiga, b v n rs fva n s å r rakad ocb med ifter fm o rd han / k a l l ock köpa honom nya h a n /k a r ocb nya f k o r, bågge Jm ordn ocb bala.
D e r p å J k a ll ar (v in g t n fö lja q u ig a n up p å en bog ocb taga fva n fe n i Jin band. E n a f d t n ä rvarande J k II d û med pifka n g ifva quigan tre fly g : h åller n tfv in g e n f a ß b e n n e, f a (k a ll ban f å behålla benne, Jom fin ege rui om ; vien fla p p e r hon benne, f a tnißer h a n all Jin fo rd ra n. v' D alin. P. I. p. a 8 i .
k ) Sic in conviviis I z t it u m excitarunt harpar, fidiculae & fftu l*
Utriculares.
/ ) Per cantum & runas varias hu nc exercuisfe m agica» a rtes, à Stur*
Ion id e narrotur. V id . L agerb rin g H iff. Sv. P. I. p. 6 7 .
tn ) I hans h o f voro le k a r e, bar par e , gigare , finlekare tried S eil mån
(artibus m agicis ptriti) ocb annat fjo lk u n n ig t fo lk , L sgerb rip g. P . I. f. 98*
Re m di vi nam olim in gente S v io n ic a, cum adhuc gentilia facra celebrarentur, cum harm onico mufices con
centu fa£lam esfe plura funt teftimonia n). Muficam fa- cram c o m p o fue ru n t tibiæ, tym p an a clamoresque asfifien- tium. C i t h a r as in ul'u etiam fuisfe, a Diodoro Siculo rra*
ditur: cui v ero in hac re parum fidei habendum, putamus.
Qualis fuerit mufica veterum bellica, ex variis prcelio- r u m deferi ptionibus colligere licet. l n - p t œ l i o i nter Si- g u r d u m & Haraldum notisfimo o) nominantur folummo- d o T y m p a n a , Cornu a & Tubae: majorent neque infiru*
m e n t o r u m m u fk o r u m numerum in re bellica adhibitum fuisfe, invenio.
Ex iis, quæ allata funt, confiât, muficam nequaquam ignorasfe primos* Sveciæ incolas, fallitur vero quisquis crediderit , oble££ationis quidquam ex mufica hor um
" t e m p o r u t n percepturas aures nofiras teretiores-, Regula;
rurn e n i m , harmoniam muficam confiiruentium, omni*»
no fuerunt expertes; unde autumarunt nonnulli, mufih cam v e t e r u m , ubi concentus fieret plurium inftrumenro- r um, vel ex fonitu confufo, vel ex monotonia continua*
ta confiitisfe. Plura ad muficam Svecorum vetuftisfimam tpe&antia misfa facimus, & ad eas res explicandas, quæ n ov um quali feculum arti ap er ue run t, progredimur.
§* « I.'
N o v a m totius fere Europæ mo-ribus formam dedisfe r eli gionem Chriftianam, pluriumque artium ac fcientia- rum profedfus fenfim effecisfe, nem inem inficias iturum, faciles arbitramur. Lentioribus autem gradibus iverunt Scientiae ad gentes hyperboreas, qu ipp e quæ a vero Dei
cui*
» ) O l. M agni L ib . I I I . c. 8. S à x o (ù a m , Lib. VI.
o) y. D à lin P. I. p. 4 6 7 .
cultu diu fuerunt alienæ. T e n e b r i s tandem per primam Eu an ge lii lucem dislipatis, fpes melior artibus & fcient is afiuliir. Romae interea parat ur imperium, quo majus veL potentius nullum vide ru nt mortales. H o c fi progresfibus o m n i u m p r o p e fcientiarum fuit i mp edi me nt o, mulicæ tamen ma x im um attulit i nc re men tu m. N a m , ut fupra mo
nuimus, tota mente in id i ncubuerunt Pontifices R oma ni, ut o m n e m ritibus facris a dde re nt or natum & p o m p a m : quo fa&um e f t , ut incredibilem perfectionem brevi aSfequeretur mufica facra. Reliqua mulicæ genera fub hujus incre ment i s, inventisque jam notis muficis, varios fecisfe progreslus, me vel non monente, intelligitut*. Quae muficæ apud nos exinde fuerint c o m m o d a , in fequenti- bus oftendere conabimur.
§. IV.
A r g u m e n t u m quidem eft minoris m o m e n t i , Olatim , (Skôtkonung) cujus fub i mper io ad majorem firmitatem p e r ve ni t religio Chriftiana, favorem muficæ præbuisfe p ) , quatenus plurium ante eum r eg u m benevolentiam neque defideravit ars noftra ; qu um tamen nemo non n o v e r i t , expeditiones in loca p er egr i na militares ab eo inde t e m p o r e cesfare ccepisle n o v a m qu e quali for mam mores Sve- canos induisfe; haud inepte concluditur, ad varias artes excolendas converfos fuisfe animos. Pr ox imo s ipfi reges litteris humanioribus faventiores fuisfe, hiftorici identidem n ar r an t , l l o r u m v e r o , ob infignem fcientiarum & av tium liberalium c u r a m , locum meritisfimum occupat Bir- gerus J a r l > quo r é g n a n t e , ad ex ter na loca q ) itinera in-
fti-
p ) L ogerb rin g. P. I. p. 2 3 4 .
f ) A d urbes pura G a lli* <Sc Ita li* prim arias, ubi p o li com m u n em fere fcientiarum fugam pauca q u a d a m ex veterum d oftrin a adhuc] fue
ru n t ratique»
fftituere cceperunt plures nobilium. Et quoniam medio S e c . X l l l Romae fuerunt plnres muficae fcientes r), ejus- imocli itinera incrementum quoddam muficae comparare p o r u i s f e , a fide non abhorret. Studium etiam in artes c& fidentias fingulare praeftitit Magnus Birgeri. Hic plu- ires artifices peregrinos arcesfivir, quorum in numero fuis- Ife aliquos muûcæ peritos, tanto magis credere vellem , q u o certius novimus, litterarum humaniorum fiuisfe ipfutn aimantisfimum. Muficam tamen in Svecia parum adhuc fiuisle e xcul tam, vel ex eo confiat, quod ad coronationis a £ t u m an. 1302, muficos peregrinos s ) arcesfendos cura
v e r i t Birgerus Magni. I dem fa£tum fiuisfe inv e nim us , q u a n d o celebrarentur nuptiæ Principum Erici <3c V al de- imari t ) . In congresfu, quem eodem fere tempore habuerunt S v e c i æ ôç Damae reges, pompam huic fefto non medio
c r e m addiderunt bucc inæ , tibiæ & tympana «). Vitam pr aeterea domus regnatricis, imperante Birgero, fiuisfe
i p l e n d i d i sfimam , omnibus eft rorum. H anc quum mox i mitari funt plures nobiliorum, luxus per totam civitatem
B fen-
r ) H iilp h srs.
*} The göran de (Jtkare) fingn t ie r iy r a hnfvor, O r s oc gdngare oc attdra g a fv o r,
K la d t oc S o l f allehanda,
S W a tt tb e f o r o gladi hem t i l landa. fiim -K r . p. 7 î ,
t ) S icu t m a x im o cum fpledore celebrat* funt h * nuptiae, ita lib eri' b u s traftafum eft agm en M uftcorum . Principi boruin dabatur fcipio ar
g e n te u s , C u iq u e prxterea diftrib ut* funt veftes, una cum aliis m ajoris prretii don i*. U fu s quidam (in gu laris haud pr*terenndus. Pro quovis nism pe ferculo), m en f* principum app ofito, equites muficis dono dederunt e q u u m arm atu m una cum duabus veftibus. L a g e rb rin g . P . II I. p. 1 6 7 .
u ) T h» f a n m an f ö r Konungen fa r « P ip a r n , bombara ocb trom para S a a lata tbe thera piparn gan
L ä n g t f ö r r a n m an th em 'fatt. R i m - K r . p.
fenfim invaluit. Q u æ n a m e x i n d a civibus evenerint c o m ? möd a, no ft rum non eft dijudicare; veritas tarnen eft, e a- que ab o mn i um t e m p o r u m experientia confirmata, Tub ejusmodi imperiis aureas earum aetates haud raro cume«
rasfe artes atque fcientias. Haec confirmare videntur , m u - ficam poft finem fee. X I V varios apud nos fecisfe p ro - gr esf us, quamvis h a n c r e m ficco, ut a j u n t, prorfus p e d e praeterierunt hiftorici. T e m p o r a , quibus fceptra Svecana te nu er unt exteri r e g e s , libertati quamvis inimica, no/is t a m e n artibus faventia fuisfe exiftimo. N e m o fcilicer t u m te m p o r i s fuit pr inci pu m G e r m a n o r u m , qui cohortem f y m - p h o n i a c a m non habuerit.. Pro certo igitur habet ur, A U b e r t u m , Ericum X U i & Chr if t op ho r um plures muficæ periros fecum induxisfe, qui domicilia fibi in Svecia p o - ftea confhtuerunt. Quae o m n i a , quamvis videantur m u ticae fuisfo f avenri sfuna, non tamen i mp ed iv er un t, q uin t ardi ores adhuc fuerint artis progresfus, ita ut ante ini
t um Sec. X V I nemo Svecor um in mutica praeclarum n o m e n pofteris reli nquere potuerit. Infttumentis prius ufi- tatis neque ullum add it um tft, p r æt e r Buccinas & T u b a s majoras. Muficæ v er o f a c r æ , de cujus progresfibus in fequenti p a r a g r a p h o b rev it er ag et ur , fata fuerunt mitiora.
§ V.
A b f i nt r odu ir a usque reli gione Chriftiana in ufu apud nos fuit Cantus facer, x ). H a n c , una cum ceteris ritibus ;
ini- -
v ) H ü lp h ers p 5 9»
x ) R im b ertu s in vita A n § g « r i i C. XX X often H it, m axim om partem ' f i t « iplius p e r c in ltin i eccU fiefticu in rrflrsoftam. P e ipfo ira habet ver-
&-> ant'qua : U nder t h i s , at W U s jinn p fa lm a, plågade ban altid b a fu n uokrn J ) ' ß o , J tn ban gorde meet Jtnom band a n t, oc t i å plägade g ä rn a b a rm n j t __ ban gick till k it h o oc loot fiu u g n fo r Jtk t h e tna ifo r tile r f y r n, oc ß e l f u e r fic d ban n ä r , oc bnlp fiu o tn k ld r k o m, t il tb t btlgn dmbe-
1t<H>, budbt Id/ii oc f ju n g a . O c ba/db* ban Jik JjelJu m fv r c ta g it en bejktd<°-
i n i t i o fummae fuisfe fimplicitatis, n e m o non intellexerit.
C r e f c e n te v e r o imperio Pontificum R o m a n o ru m , curaque r i t u u m faerorum Epifcopis delata, omnia ad cultum ex
t e r n u m fpeclantia fplendidisfimam formam induere coe
p e r u n t . Muficam i n ü r u m e n t a l e m , ante inventa O rg an a, i n temp lis adhibitam fuisfe, latet ne minem y). N o n ve
r o o p e r æ pretium esfer, qualis fuerit hæc mufica, disqui
r e r e , f iquidem ex ftatu muficæ politicæ fuisfe eam adhuc v a l d e incultam, judicatu haud difficile fit. In mufica au
r em vocali excolenda indefesfam collocarunt operam cle
r i c i , ita ut fingula quotquot fuerint T em p la Cathedralia f u o s - quæqfue habuerint cantores & Alraritias;. adde, quod di fci pl mis Superioribus in Scholis z ) anuumerabatur Ars c an ra ndi a). Ut vero in tota fere ecclefia occidentali lin- g v æ Latinae in^Sacris reddita eft civitas, ita etiam in Sve
cia ead em lingva perafta funr pleraque ad ritus facros per
t i n e nt i a : nec parvæ fuit difficultatis, h y m nos Latinos, fal- v o eodem ca n tu, in lingvam vernaculam transferre. Si cantibus [acris hujus aevi eadem non eft tribuenda perfe-
£fio, quam deinceps asfecuti f u n t , nemo tamen negaverit, p lu r es in iis fuisfe amoenitates, utpote qui cum Italicis in p r o x i m a convenientia fuerint. In mufica vero Sacra emen-
B 2 dan-
likin tim tt n f d n g b tn n m , i h vilk tn ban plâghadbt f j e l f u t r opmbâriika (tunga tna wtdsfo m y k it drltka oc bughttdbelicn, —
y ) D» u fu variorum in (frum entorum m uficorum in facriY vide Hiil- phers p. 1 5 1 .
z ) Form am ipfins cantus offendunt libri antiquioris arvi m ufîcî. Ht m g r s notis c o n fe fli , in n a quatuor lineos conjun&ns ( tetrsgrnm m um ) con
tin en tu r. T etra g in irm u m ad feculum usque X V I in ufu opud nos fuit, q u a m v s in can tu foluititn odo adhibitum. H ülpbers, p. 5 7 .
a ) N e c dedecori habita eft ais cantandi illis , qui vel in purpura nati fderinr. H aqoinus a patre in terrogatu s, quid in lchola difeeret? C anti-*
rt, reip on d it, d ifeo. v, D alin P, I I , p, 176.*'
dan da maximi fuerunt momen ti O r g a n a , quorum in fi- quenti p a r a g r a p h o ratio praecipua elt reddenda.
§. VI.
D e aetate O r g a n o r u m diverfas opiniones fovent en- diti. A v e r o certe a be r r a n t , qui perfvafum fibi haben, ecclefiæ Judaicae haud fuisfe ignota Or gana b), Menti»- n e m faciunt plures Graecorum ac Ro ma no rum Au&ors inftrumenti, q u o d vocant O r g a n u m Hydraulicum c) (Mi- c h i na m H y d r a u l i c a m ) , de quo hoc tantum novimus, ix fiftulis illud compofitum fuisfe, quae fonos aqua impulbs r edd id er un t. Innumerae praeterea funt de aetate Orgaru*
r u m conj e&ur ae, ejus v e ro rationis plurimae, ut filento praeteriri posfint. D e eo confentiunt rantum n o n o m m s , feculo l V : o a Graecis inventa esfe organa d ) , atque n aulis I m p e r a t o r u m Or ie nt a li um , antequam in templis al- h i b i t a , ea in ufu fuisfe. Pr imu m eorum in facris ufun i n t r od u xi t Vitalianus Pontifex, an. 660. Sed ars orgaro- r u m e x f t r u e n d o r u m intra fines Italiae diu permanfit, e- liquisque Europae gentibus ad initium usque feculi X fuit ignota e). P r i m u m o r g a n o r u m in Sacris Svecaiis u fu m ad feculum X I I I f erendum putamus. N o n fne r ati one c r e d i d e r u n t p lu r i m i , T e m p l a Cathedralia prina habuisfe o r g a n a ; quaenam ver o in Svecia fuerint antiqus*
f i m a , haud facili eft di&u. Si cantabona, cujus m«n- io
O H ie r o n y m i E pift. 2 8 T . 9 . C redendum vero p o tiu s, inftrureu- t u m . d e q u o h o c lo c o « g it u r , com p o fitin n em fuisfe com psn arn m , qum - VI* cu m ftrufhrra interiori o r g a n o r u m aliquid poticcrit habere c o n v e n ier is.
c ) Srru& uram hujus, inftrum enti plures conoti fo n t d eferib ere; iter trte* tam en deperditas m erito n u m eretu r. C u m Organi* b ed ierm is rasgain
hab uisfe c o n v e n ien tia m , probabile eft.
d ) H tilp h ers. p, .1 5 7 .
0 V id e Piaetorii S y n ta g m a M aG cunt. T . I,
tio» f i t in v et u ft o E pifcoporum Scarenfium Chron ico / ) , legy;ib»us V e f t r o - Go thicis fubje£to, per O rg an um verti de- bett:, »etiam Sec. XII organa Sveciæ innotuerunt, nequeulla apiiud nos his vetuftiora oftendi posfent; fed adhuc fub ju«
dice:c lis ef t, fiquidem p e r idem vocabulum indicari folent f o i r i c a n t o r i b u s exftru&i QJanglacktare). Majori certitudi
ne diici poreft, ineunte feculo XIII organa habuisfe T e m pi m i ni L u n d e n f e g ). Upfalienfe eodem fere tempore duo- b u i s o r g a n i s o r n a t u m fuisfe, a&a A rch ivi confirmant b).
O r g œ n o r u m a nt i qu orum quæ fuperfunt, aliquantum de forma coicru-m arque ftru£tura notitiæ nobis reliftum fecerunt i) . P a uu ca t a n d e m de Campanis Æ)> quatenus ad muficam Sa- crtairm f e r u n t u r , reliquum eft nominare. U fu m campana- ruirm Ebræis t ri bu er e volunt, qui fignificationem eandem cy imlbalis /) e o r u m addunt. A b Ecclefia Chriftiana See.
V I I I in facris p r i m um fufeeptae funt campanæ iri). I n
B 3 Sve-
jf ) M e d hands (B en ed ifti) radbom kc:.t kantnbon* t i l S k a r a , ocb H an*
kir'ip)te ban med pnom penningom. L a g îr b r in e . P. I I . p. 2 7 7 .'
g ) M onum enta Scan, ira h a b en t: F ra ß en T k o rb jâ rn f r å n H a lla n d , iom i d ö d d e i L u n d 1 2 3 7 , b ie f begtafven v td a lta ret under O rgehe (fu b or- g a m .is ) . L n gerb rin g. P. I I . 2 7 7 .
b ) A r 1 2 7 2 funderades eu prahenda i Helga L ikam a-cbor i V pfalat pâ (de v ilkor, a tt P raben datu s fk u lle hålla tßieium b varjc tbarsdag med pro- cesJ(natt, ringning ocb lekande i flo ra orgene.
O H iilpher p. 1 74^ D e dlfia o rg v å rk hafva v a r it m ycket f m å , ocb hn f‘wn icke ha ft några olika rö fler eller ß i tn tn o r , emedan en enda utgort he
la iiin rd ttn in g en , dock f ä , at t r e , f y r a t i l f e m fip o r g ifv it fnm m a late ocb varn-.t mnifona f ü r b v a r ton i claveret, endaft a tt f y ll a öronen. Sådana verk.
fk o tla ock i början endnft beftdtt a f t v å o S a v e r , utan f tm ito n e r , men b a ft b retd a <och g r o f v a ta n g e n te r , bvilka o f t a , n å r knytnåfven icke ville f ö r f l å , rn djße nedtryckas med knåt.
k ) N o m e n a C am pani* derivatum v o lu n t, ubi prim um floruerit ara catm p an as fun dend i.
1) bybs grarc. v .v p e ß x \ov. m etallo finxerunt hoc in ftru m en to m i ut S eflatur J ofep h u s.
m ) Bäcltcr. p. 1 9 9 ,
14 D t fa tis in Sv ec ia Muße es, "
S veci af tat im poft invectam Chriftianam religionem invaluc ufus campanar um » ) ; neque ars campanas fundendi apul nos fuit ignot a ineunte feculo XII:o o). Et, quoniam in carr- panis agitandis præcipua pars cultus divini poiita c(t p), r.i- n i m e m i r a n d u m , ad n u me ru m pror fus incredibilem bre*
vi eas crevisfe. I nt er campanas v e ro toto or be fjprec*
trionali notisfimas, peculiari jure referri m e re t u r car .>;
n a m a gn a L u nd en l is , quam etiam V a l d e m m i s , L' . n i r R e x , invocavit q). Harc, quæ ad Mufica tn Sacram t n o r ef or mationam f p e ä a r t , fimt praecipua. Majorem* q;i h o r u m defidcraverir notitiam , alios »*'), qui hanc rem ncca- ratius t r a £ U v e r i n t , adeat.
f VII.
Mufica bellica ex prifeo f i o f s r.rdl r.ut. v'% Bu:*
cinam li exceperis, nui'm« ius uf;.\' ? i. i t , itum cft a d d i t u m : neque ante flicrr* fec.fi XY.t o»r*:.uorem mua- cam habuer unt copta: Svecantr. • r e o r u m , q u r futuris feculis muficae fuerunt feliciorum, magna pars Familae V afeæ f u m m o jure deberur. De iis vero alias.
n ) Rimbertns in . > • Ansgarii com m em orat, regem D on i* Ericim Ansgario con cesfisfiï, vu campanse in ter^pjja audirentur; itn vero R im b e- tus: iu fu ptr ftin w q r c J ent en nefandum pag/tnit v id e b a tu r , u t C ttecti b ( h . r t t u r in tem plo, confinjù. ïn n arrai in cola S . Olai hic le g ito r verfu s:
T t d b u rd ts klockor i IV Idikrcoi Sow the voro b n .d t a . f
• ) X r IIoO* /A» V t j k i ï i ü a r n a i C re b ro gju ta tn klocka til! fin f y r - Art. v. D a tin . I*, i f p. 5 3 *
fc) Dxltcr p. 1 9 9 .
q ) V id e Lam brrtum A b rlard u m da R , N o r . in in o n u m . D . V e ttp ia l.
T . I» p. 1 8 1 6 . It* lo q u itu r: Dcfperons igitu r ( V ald em aru s ) «h o m n u m S tn tto r u m D ei pro a n i m i fu?c falote m tercesfion e, de trib u s ftlitem »pe
ribo« in res insnim atas c o lla tis, m axim am fiduciam c o n c e p it , e a r u m } je fuffragia in agon« m ortis vocans clam avit: Juvo me E sr o m , juva m e 2 ora
& Am p u i i i m a Lu n d i n e n i i u m Ca m p a n a.
r ) H iilp h ers de M ufica T ran atu «. B.tlter de R itib u s Sacrii. D ih u t.
d e ,M ufica Sacra Præf. D . Prof. ll in g .
