• No results found

Meditationes de vocibus, in quantum veritati vel prosint vel obsint, quas annuente ampliss. Facult. Philos. illustris Academiæ Upsaliensis, sub præsidio, ... Erici Alstrin, ... publice examinandas modeste proponit Johannes Browallius Andr. fil. Dalekarlu

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Meditationes de vocibus, in quantum veritati vel prosint vel obsint, quas annuente ampliss. Facult. Philos. illustris Academiæ Upsaliensis, sub præsidio, ... Erici Alstrin, ... publice examinandas modeste proponit Johannes Browallius Andr. fil. Dalekarlu"

Copied!
32
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)
(2)

S:^ R:« M:TIS

magn® fidei vlro,

Reverendisfimo PATR /,

Dn. SVEN O NI

cam een,

S. S. Theol. Doctqri Ceieberrirno,

Dicecel. Arof. EpjsqoPo Eminentis- fimo, Ven. Conf. Ecclef. priesidi

©ravifltmQ, Gymnafii ac Scho*

jayum Ephorq adcu- raciflimo,

MyECENATI SUMMOo

t,Amplifjimo VIRO,

dn. e r i c o

EDMAN,

Provinciae Veftmannica* Secreta-

rio Dexterrimo,

PATRONO & NUTRITIO Benignifc

VOBIS o! MÄCENATES & PATRONI, hoc mcntis pignus, inter calidiflima pro incolumitate fpc, humillimc confecratum vult>

Jfoyeyendifj. Max. Rev er» Amplifjr.

humillimrs clieas

w"

JOHANNE?

(3)

Jldaxime Re-ver. ©° Amplisßino

'

DOMINO,

MAG. PETRO

TILLHÖ,

Pioecef. Arof. Archi * Prjeposito

longe meritiflimo, Templi ejus-

dem Cathedralis Antistiti Gra- yiflimo, Confift. ibid. Seniori

& Assessori Primario,

PATRONO MAGNO.

Adm, Rever. & Pradariflmo VIRO,

MAG. FRIDfcRICO

AN AGRIO,

Lectori Log. 8c Metaph. in Reg, Gymn. Arof. meritiffimo,

EVERGETjE aetatem colendo.

exile Specimen Academicum, in (ubmifläe & gratae VESTRA flifpiria> cum omni fortunarum iuarum

& Adm. Rev. dominum Veßrorum?

& obfervanriflimus cultor

MOWALLiUS,

(4)

Speäata fidet & digmtatis

V1RO,

Dn. engelberto gother,

Senatori Civitatis Arofienfis lau*

datiffimo, ut & Mercatori ibidem perinduftrio,

Benefactori Optimo, & quovis

obfervanti# cultu perpetim

honorando.

Hafce fludiorum fuorum pri-

mittat, ob plurima in fe col-

lata beneficta, in grati animi tefferam, qua par efl y obfer-

Dantia. offert

Å. & R.

(5)

,

Je.

t^^i^iswraarv»

************** ************

UpoavMov.

9

•Xiomatis viccm gerit Ariftotelicum

illud: Hominem na¬

tura fcire defidera-

re. Scilicet alma_.

veritas in amorem ful omnes alli-

cit, quoque magis in abfcondito latef, eo ardentius expetitur. Hu- jus aras, ex vi&imis litantiutiL,,

perpetuo fumare videmus, & uni-

cam Sponfam mille procis ambiri.

Non tamen funt adeo multi, qul

ea potiuntur. Non omnibus da¬

tum eft, adire arcem veritatis,

Quidam enim viae afperitate deter-

rentur; quidam re&am non anim- advertentes femitam, per avia cir-

A cum

(6)

je '4«) o ( ^

cumvagantur, & in filvam "erro-

rum fenfim altius penetrant. Mub

ti etiam veterem Sc veram femitam

defpiciunt, perque afperrimas ru- pes ad arcem veritatis eniti conan-

tur; fed hoc ipfo periaepe in erro-

rum quoddam barathrum miferan- j

dum in modum pra?cipites ruunf,

Deplorandum etiam, ab alethophi-

lis quam piurimis obftacula prse-

cipua vel non animadverfa , vel a- liis Sc minime genuinis cauffis ad- fcripta, peftilentiffimasque conta- iones pro pharmacis falutiferiS abitas, aut etiam morbos intus

quserendos, Sc quibus ante omnia^i

medendum erar, aut plane ömifios,

auc extra quasficos, aut etiam per«»

fun&oria opera curatos effe. Interea

...

ferpunt in vifcera flamma,

ht mala radices altius arior agit.

Kon mirum proinde, quod fit veritas

Rara avu in terris nigroque fimitii*

ma cygno.

Kifce

(7)

4M ) o C t

fiifce malis multi magni nominis viri, quos errantiurn viatorum^

rnilertum eft , medicinarn, diu vo-

tis plurimorum anxie expedtam, adhibere funt aggrefll; & äufim_#

dicere, eos tantum efFecifle, ut

jam prudens & circumfpedkis via-

tor, per viam aliquo modo depla*

tiatam & commodiorem effe&am.

incedens, baud facile in periculo-

ia devia incidat. Quia vero per_»

voces homo veritates ab aliis hau- tit, & a fe inventas ceteris expo¬

nit, opene pretium tiie fa&urutn fpero, fi, pro more foiito, loco exer-

citii Academici, accuratius, quan-

tiim quiderh rudior mea Minerva

& res angufta dorhi ferunt, difpi*

ciam; quomodo eognitionem no- il ram vöcespromoveant, ut & qua-

te ac quomodo eidem obfint. In-

terea Tuüm B. L. favorem folitum tnultis votis expeco.

A > 5. 1;

(8)

4 ) o (

§. i.

Mens humana eft Spiritus, feu

fubftantia immaterialis, cogitandi

facultate praedita. Cogitatio fit per ideas, idea namque eft forma qua- rumiibet cogitationum.'Hinc fluit:

nihil nos fcire pofie , niii per ide¬

as. Veritas autem cognitionis no- ftra^ in conformitace idearum cum rebus confiftit. Eft igitur mens per fe & in fe ad multas veritates inveniendas apta. Si enim unam

cum alia conjungo ideam, vel eas- dem dhjungo, (eu, quod idem eft,

hanc de illa affirmo vel nego, Ju¬

dicium ferre dicor; ex pluribus

autem judiciis conclufionem dum

elicio, ratiocinor. Heic vero no-

bis contrarius eft Chrift. Thoma- fius , qui cogitationem in connexio•

ne termini cum termino confiffere di¬

ät a)y <&* rationem (hie jermone non ejje, binc lüam extra Societatem ß

non

a) y. P. D.jp. m. 137.

(9)

4M) o ( H*- r

mt ex er ere b); addit c) nos non

ratio ein ar i po (Je nijt per verb a. Sed

fi cogirare nihil aliud eilet quam conne&ere term in um cum rer-

mino, fequeretur nos nulla'm de

rebus acquirere pofle (cientiam,fed

tantum de illarum nominibus ; &

ita perfacile abiurdi cujusdam An- gli fequela hinc deduci pofTet: Ra-

tiocinationem Jcüicet a verb is dep ende-

re •, verb a ab imaginatione, tmagina- tionem ver o a motu organorum corpo<

reor um, ac proinde ammam nodram

nihil aliud ejje , mfi mot um quarun- dam partium corporis organki \ quam opinionem ab au&ore artis cogi-

tandi d) addu&am & refutatam vi- dere poteft L. B.

§. II.

Neminem vero moveat, quod

in cogitationibus noftris, nobis i- deae verbis jun&a? obverfentun,,

A 5 nam,

b) J. P. D. p, 138- 0 ttid. 137.

«) Part.L cap♦ l.p. m. 8.

(10)

Ö 4M ) o ( £«-

nam, ut verbis utar, qua? ftatim

fub imtium habet aureus de arte_»

cogitandi libellus, fi ea, qua; circa cogitationes noftras me'nte agita-

mus, ad nos folos referri debuis- fent, fatis profeélo fuiflet illa in fe¬

rn etipfis confiderafTe ; nec verbot

rum tegumentis aliove fignorum

genere amidta exhibuifTe-, nunc

vero cum animi fenius aliis mani- feftare non poflimus, nifi externo¬

rum quorundam fignorum benefi-

cio, tantum invaluit ha?c confve- tudo,ut etiam, cum foli medita-

mur, res ipfa? non nifi una cum iisdem verbis, quibus utimur, dum

illas aliis manifeftamus, menti no- ftrae offerantur. Citra ejusmodi confvetudinem, utique fine ope vocabulorum ideas confiderare-»

poffumus, & confequenter verita*

tes invenire.

§. III.

Quia autem multiplici vela-

mine veritas pccultatur? yives in-

(11)

i o r 7

genii adeo imbecilles Tunt, ut,lon¬

go licet temporis fpatio, vix ma¬

gno molimine fefe ex aliquibus du-

biis extricare valeat, quod non in- ficias ibit, qui vel mediocriter to yvmi csxulov didicerit. Vita infuper

brevis memoriaquelabilis eft; qua*

re fingulis omnino impoflibile eft

magnos progreflus in veritatis flu*

dio facere, fed ut majori largiori-

que cum fruäu hoc in negotio

verlentur, opus habent focias jun*

gere manus, quo defe&us unius

per alterum quodammodo fupple-

atur. Imo lege jubentur, quibus,

feliciora contigere ingenia, rudio-

ribus ferre fuppetias. Mutua ve-

ro opera uti non poftumus fine_»

communicatione cogitationum_;

hasc vero, quia anima corpori ar-

äe alligata eft, absque figno ex-

terno fieri non potuit. Et levi pro*

fe<fto negotio mens videt, fe nul-

iam de rebus corporeis, extra fe pofitis, 6c mentibus corporibus al-

A 4

(12)

8

h'gatis, quoad exiftentiam eorum,

notitiam habere, präster eam, quam fenfus nobis fuppeditant. Ec cum

hoc pa&o mens animadvertat, fe

res externas non nifimediantecor- pore lentire, haud difficulter ju- dicar, Gmiliter cum ceteris fuae fpe-

ciei iftdividuis comparatum eile.

§. IV.

Porro, quia in fe facultatem invenit mens noftra, mediante fuo corpore, alias res corporeas mo-

vendi, intelligitque, varios motus

corporis fui refpondere variis co-

gitationibus; judicat, facili nego- tla^rnotus excogitari pofle, ad co- gitationes cum aliis communican- das» Huicnegotio autemaere,cun«

&os ambiente maximeque agili,

nihil accommodatius fuit, qui, ut medium auditus, modo (ecundum varietates rerum variato, motu

quodamjtremuloundulatus tympa-

num auris impellat, & ita Spiritus

(13)

) o ( p animales determinet ad excirandam ideam, talem motum ex pado fe-

quencem. De fignificatione vero

motuum iftorum conveniri potuit,

circa ipfam motus alicujus in or-

ganis auditus excitationem, digitls

vel nucu fignificando rem certam,

fepiusque repetito eidenn motui affvefcendo &c. Et hoc ipfum eft, quod fermonem vocamus, quo ni¬

hil quidem vulgarius, fed fimui

etiam nihil mirabilius. Certe in_j fumrrium ftuporem rapior, quo*

ties confidero, ad juflum mentis,

) lingvam, ope fpirituum anima-

lium in nervis ejusdem con- tentorum, varie fle&i ac move- ri , & per hunc lingva? mo¬

tum , nec non reliqua organa lo- I quelse, aerem circumfluentem tam

j admirando modo verberari, ut or-

tus inde motus aéris tremulus va-

rias ideas, meis fimiles, in prüfen-

tibus excitare queat.

, A 5 §. V9

(14)

5. v.

Nec tanti funt, quse pro lin-

gva naturali aflerendaadduci (olent,

ut ad deferendam fententiam no-

Éram, adducere nos valeant. Quia

veto eam multi magni nominis philofophi amplexi lunt opinio-

nem, eam leVker attigifFe non pos- nitebit. Eo tarnen breviores eri«

mus, quo plures fuper hac re fum-

morum virorum exftant lucubra«

tiones. Nctandum igitur:

1. Per lingvam naturalem in«

telligi voces ii/ccg$pzgy ex ipfa na¬

tura ita hane vel illam rem fignifi-

cantes, ut nulli alii tribui poflint,

vel neceflariam cum re fignificata habentes connexionem.

2. Lingvam talem, nifi ipfa

re mutata, mutan non poffe, nec

ab homine aveiii. His pofitis,

cuivis facile patet, nuiiam unquam lingvam fuifle, muito minus efTe-*

naturalem, qujdquid in contraria

(15)

) o ( ^ H

um moliatur Petr. Poiret é)y cui abunde fatisfecitLycei noftri quon- dam lumen b. m. J, A. Bellman /)„

Et profeöo res in confeflb efTe de-»

bet, nam fi ufi fuerunt quondaro-»

homines lingva naturali, quo, qua>

fo migravit? 6c fi adhuc fupereft, quidni illam intelligirnus? Mon-

ßrat certe Pfammetici in folitudi-

ne educarus homuncio, fiium iflud bä bä ex agnis fortafle hauftum_.

ingeminans; monftrant furdi a na-

tivitate, monftrat magno labore_j acquirenda lingvarum cognitio» ut quod de nomine Dei hoc loco ad-

ferunt eruditi, taceam, nullam da»

ri lingvam naturalem.

5- VI.

Sed magis fortalle arduum e- rit de lingva Hebraica aliquid eer-

ti determinare. Invenit certe opi-

nio j eam efTe naturalem, fuos de-

fen»

e) Cogit. Rat. lib. I.e. 2. in notis.

/) In DijjerU de Sermone f. 15. &fe^

(16)

11 ^ > o C

fenfores. Cafparus Neumannus

magnam in eo collocavit operam,

ut dernonftraret ex pofitura litera¬

rum, vocabula idiomatis ejus aliud fignificare non pofte^). Multus

etiam in eo eft au&or cabbal;e de-

nudatce, ut myfteria hujus lingvse demonftret, detegat & explicet ; cui refponfum 'eft a Laurentio

Odhelio h), utalios, ufp.Joh.Picum

Mirandulam, Marcumque Meibo-

mium taceam. Sed pace fummo-

rum virorum , talia inter lufus in-

genicrum numeraverim. Plane-»

contrarium ex confufionis Babeli-

cx hiftoria patet, prakter rationes

in § prsecedenti indicatas. Nec no»

ftrae fententia? obftat, a quibusdam addudlus locus Gen. 2. ubi dicitur:

Omne, quod vocajjet Adam amma vi- ventis, ide (Jet nomen ejus, is enim ,

ut verbis utar Philof. Burgündica?,

esl Jen ju 9 fcriptur02, quod nomina,

quß Adam impofuerat, adhuc Mops

tern-

g) In Lexico. h) Synag, bifr,p. 3 7.

(17)

-m) o(^- i?

tempore perßarent i). Si v er o cui-

dam Thomafii refponfio£) magis arridear, per me licebit.

5- VI I,

Qu i a vero fpiritus animales5

eo, quem fupra defcripfimus mo¬

do, iinpulfi, cerebro veftigia quas- dam iroprimunt, ad qua? anima_j

dum attendit, oblervat in fe eas-

dem cogitationes, quas ad fimiies imprefflones antea habuerat; po- teft fibi di&a, irerum cum aliis communicare, etiam poft longum temporis fpatium, quod fuo com- probat calculo au&. Philofophiae Burgundicas /) dicendo: Cum idea méntis femel conjundafuit cum aliqua fenjus ajfeäione, qii£ fuum cerebro imprelfit vefligium, quoties eaäem re-

currit idea, idem phantafma five idem veftigium, quod vox aut Jonus ante

im- ■

i) Logic de P. 11. Diff. 1. 2, p.

k) J. P. D. pag. 241, n, ii, in notis„

l)L,c.p, 185.

(18)

U ^)o(^-

impreßit, herum excitatur. Sed ha?d veftigia faspiffime delentur & ob-

ruuntur, aut meatus obturantur*

fuit igitur huic defe&ui per aliud

invencum fuccurrendum , literas fcilicet, quae pro varia figura va- rie movendo organon vifus , vo-

cum ideas excitare valerent. De auélore primo inter eruditos difce- ptatur m). Nos & hane iilis litern relinquimus , verbo indicantes t

maxime necefTarium hocce erudi-

tionis inftrumentum, mirabile di- öuj vicem loquelae inter abfenteö

tenere, & ita veritati inveniendae apprime infervire. Omnts enim, inquit Cartefius n) librorum leäiö

eodem fere modo nobis pr odeH, ac fi preeßantißtmorum totius antiquitatis ingeniorum, quorum Uli monumentet funt, uteremnr colloquio , & quidem

ita prameditato, ut non m/i optimai

& feleäitfimas quasque , ex fuis cogi-

tat lo¬

in) vide J. Lomejer de Bibliothecié

$ap* 3. n) DiJJert. de methodo p.

(19)

49* ) o f «#•

tatiombus nobis declarent. Et fåne

quod veteribus quibusdam Philo- fophis tam abfurdae tribuantur o-

piniones, ut metitis compoti, ne dicam Philofopho, in animum ve¬

nire non potuerint, in cauila eft

ab ipfis negle&a fcriptio, qua cor-

ruptioni, per traditionem ortae 3

occurri potuiflet»

§. VI IL

Ex iis, quas jam allata funt j patere puto, quare nobis in Philo- löphiå voces fint necefifaria?, Frü- ftra itaque didum eft a Philofophö lioftro, eas cogitationem conftitu-

ere* nec ipfum juvat exeriiplum a folitariis & infantibus petitum o), cjuos , antequam voces edoÖi fint,

Hon cogitare putat: ß emm, inquit,

quderas ah homine inter beßias educa«

to, quid cogitaverit ? aque nihil re-

ß)ondehit, ac (i qu&ras ex adulto, quid

cogitaverit in prima in fan tia. Sed

quiSs

o) Loc* citi

(20)

16 -»s; o (s«.

quis, quaefo, omnes cogitationes

fuas enumerare poteft? Pneterea

cerebri fubftantia in infante mollis- fima & flaÄuans in cauffa effe vi¬

detur, cur primarum cogitationum

nulla fuperfic memoria. Imo ipfe Philolophus, dum difputat con»

:ra hos , qui brutis fenfurn tribu-

unt />), rationem petit exeo, quod

homines, dum fentiunt, cogitent.

Quasrendum igitur ab eo: numfen-

fus infantibus & folitariis dene-

get? Si denegat, pro fceptico jure habebitur, fi vero denegare notu

poteft, a vitio quomo-

do fe liberare poterit, non video.

Nam certe fi infans & folitarius fentiunt, juxta ipfum cogitanC, hi

autem voces non norunc.

§. IX.

Ex fupra didb's conftare opi-

nor, nos etiam res intelligere pofle,

quarum

t) 7-P- O. p. 13. feq.

(21)

'

if quarum vel nomina nefcimus, vel

quas terminis (altem negativis ef- ferimus, quod tarnen negarevide-

tur Philofophus nofter, exemplo

ex pneumatica fumro, dum jpir 't-

tums inquiens, per lo wcorporeum

defiwmus, eo ipjo, adhibendo t er ml»

mm negativum declaramus, nos tgno»

rare ej]entiamJpiritus q). Sed, (i

voces ad quamvis rem denotan-

dam funt indifferentes, utantea de- monftravimus , & ope idearum*

Hon vero immediate per voces res

intelligimus, quid, qucefo, repu- gnat, quo minus afBrmemuS, nos

res quasdatn ignoratis licet nomi- nibus , intelligere pofle ? E. G.

elementa Cartefii intelligere 8c no- bis imaginari poflumus, imo cla«

ram 8c diftin&am earundem habe¬

re ideam, licet nulla nobis fuppe-

tant nomina, quibus ea proprie.»

nominare poflimus, Laborant-»

hamque hoc plera?que lingva? de«

B feäa,

q) 3 P. D. 109. innotk\

(22)

* 8 4M ) o (

feéhi, quod rebus plurimis vifui

non obviis nulla impofita fint no- mina. Quod igitur fpiritutn per 7o incorporeum definimusj id eft,

ex defeétu vocabuli magis idonei,

interim tarnen (ub voce negativa habemus ideam rei maxime pofi-

tivx.

$. X.

Quod vero diu, dum naturas

rerum perpendere debuiflent, ma- ximam partem circa nudas voces haderinf eruditi, atque ita corti-

cem lambendo ad nucieum guftan-

dum nunquam penetrare valuerint,

tancum Philofophia? inflixit vulnus, utdici vix poflir. Sed, quas no- ftri feculi felicitas eft, multi foler- tiflimi viri huic malö medicas ad-

moverunt manus. Gerte , dum«,

voces , qux figna func idearum, magis quam iplas curamus ideas,

(olidum Judicium ferre non poflu-

mus, quod omnino requirit in ti -

mam

(23)

) o ( 1 p mam idearum , quarum una de_»

aitera affirmanda vel neganda, in- fpedionem.

§. XI

Non patitur propofita brevi-

tas omnes tricas 5c difficiles nugas

antiquiorum Philofophcrum exa-

minare,pauca tantum in transcur- fu quafi de Iis monenda fun t. Non

omnes plane fme difcrimine refpu-

endos puto terminos, fed folum inutiles; dele&u enim opus eft.

Certeinvenies quosdam ufumhaud

contemnendum pr^bentes: alt*

qiiando enim diftmäam rei cujuspiam

tdeam exhibere nequimus, nifi pluri-

bus verbis utamur ad iUam dejignam

dam. sJam ver-o tntempeflivum eßety

pr £ [ertim in fcriptis (cientificis, pra- hxam verborum feriem identidem re- petere. Quapropter po <d quam rem

ipfam pluribus verbu definivimus, con»

ceptam illm tdeam imi altcui verka

B 2 alls-

(24)

.

tp } o ( §-§*-

cdligamus, loco ceterorum omni-

f/w ^ poterit, ut habet ars cogi-

tändi r). Sed alia progrefli funt

via quidam vaflae eruditionis opi-

nionem aucupanres, qui dum in_j

difficilibus quaTionibus fe extri-

care non potuerunt, 6c tarnen igno-

rantiam fateri erubuerunt, artifici-

ofas verborum ineptias excogita-

runt, rebus ipfis nimium quantum intelle&u difficiliores , fe quar¬

tana gloriolam inventuros rad, (I plena bucca difcipulis fuis nugas i-

ftas magnificas vendere poffent,

ac eo modo in ftuporem conjice-

re. Dilcipuli e contrario facrile- gium reputantes, fi vel minimum.»

verbulum ex ore prasceptoris pro-

lapfum perderetur, ea memoria?

mandando valde fe difcruciabant,

Magna quoque pars nugaciflimas

iftius philofophandi rationis origi-

nem debet diCcipulis Ariftotelis, qui

in

r) Fart. /. cap. XL p. m% 65» ,

(25)

• ■

afMHH

•#3) ' tu

in libris ejus folutionem multarum difficultatum inveniri poffe putan- tes, de quibus ipfe ne cogitavit«, quidem, non potuerunt non fen-

fum auéloris diftrahere, «5c ad u-

nius cum alio loco conciliationem

novas diftin&iones & terminosex-

cogitare, Quidetiam aliud docet ars

Lulliana quam copiofe «5c fine fen-

fu de rebus non intelle&is garrire:

att amen , inquit Cartefius s) lo-

quens de rixofa ifta Philofophia__», tpforum philofophandi ratio , malde

Commoda eH ingentis inj ra mediocri-

tat em pojitis , difltndlionum enim &

principiorum, quibus utuntur ubjcuritas, caujja ett, ut de omnibus aque conti-

denter loqui po fint, ac fi illa optime mvijjent, & it a adverjus fubtilifi-

mos acutifiimosque, omni a, qua dicunt,

de fender e, ut falfi argut nequeant.

Qua in re fimiles mihi videntur caco>

qui ut aquo marte adverius videniem

B 9 tffeor-

j) Dij]s de methodo p. m. 43,

(26)

11 493 ) o (S&*

de c ert av et, eum in profundam & oh- [curam aliquam cellamdeduxijjet. Ni-

hilominus cum Chr. Thomafio t) fatendum, poftquam tanra farrago

terminorum & diftin&ionum in

omnes fere difciplinas irrepfit, e-

orum cognitionem ad inteiligendos

aliorum libros &.di{Ientientes re-

darguendos quodammodo neceffa-

riam efle. Et profe&o tanta? mo- lis reformationem tentare, Omni¬

bus fcilicet inutilibus terminis

difcipHnas pürgare velie , & im- rnenfi operis, &,quod aufim dice-

re, vani conaminis eflet; ego nam- que, lalvo tamen meliorum judi-

cio, idem pene hac deredixerim, quod de vocabulisperegrinis, qure in vernaculam irrepfere, celeb. Ve-

relius u): Infam am hane corrigere

velie, cum nova fit infama, ad re¬

media frufira provocabimus♦ Uni-

cum

t) in Catit. circa (lud. Met. p. 172.

it) In notis ad hiß, Gotr & Rolfi c. 1.

(27)

) o ( 25 eum reftat remedium, (1 fcilicet-»

fana 6c a pr^judiciis libera ratio femper & ubique in auxilium ad-

hibeatur,

§. XII.

Sed longius fermo nofter de- flexit, redeamus ad propofitum-».

Dicebamus Phiiofophiam magnum exinde detrimentum cepifle, quod

fere circa voces folas haeferint Phi-

lofophi, & fane hoc idem inventi-

onem veritatis adhuc maxime tar-

dat. Infances enim dum fumus,

maxime occupamur circa verba_«

edifcenda, de rebus parum folJici- ti, & totatn rem nos intelligere.»

putamus, cujus varia nomina didi-

cimus* Senfibus enim, ut eft,

tenera illa £etas immerfa, ne ad

momentum quidem, fe ab im- prefiionibus corporeisliberare po- teft, ad res penitius perfcrutandas*

led fme ulteriori examine, voci-

bus.

(28)

*4 ) o ( £■<§*•

bus quafi probs intelleftis con-

tenta eft. Multi in maturiori ae- täte eadem procedunt via ; (£•

pe enim non curamus rerum & i-

dearum examen, totum negotium

confe&um putantes , fi vocum memmerimus, quas gratis, vel a tjobis olim intelle&as, yelab intel-

ligentibus acceptas, credimus.

$. XIII.

Variis porro rebus, non am-

plius quam ex fenfu vulgi intel-

le&is, nomina funt indita, & qui*

dem ob quandam falfo conceptam

sequalitatem, fa?pe eadem. E. G.

principium operationum in brutis,

accretionis in plantis, & cogitatio-

nis in horriine, eadem appellatio*

ne animam vocavimus; fimiiiten_>

vk# nomen brutis plantis & homi-

nibus tributumeft, & proinde non rpirum, Ii chimasricam quandam

anirna? & vita? nobis formemus i-

tj&jjrj. Pro difcrimine etiam a? ta-

tum

(29)

4M ) o C if J tum varfas earundem rerum ha-

buimus idea , quas tarnen iisdem

nominibus compell ?vimus. Sajpifli-

me etiamevenit, diverfos honriines

earundem rerum diverlas habere i- deas,& nihilorninus unoeodemque

nomine ilias connotare. Quomo- do autem hifce incommodis defi*

nitione nominum obviam iri pos-

fit,Le&oralethophilus videre poteft

apud J. Sperlette x) & in Arte co- gitandi y),

$. XIV.

Sed heic pedem figere jubeor.

Impofiibile fuit, fateor, inträ tam

paucas pagellas diffufiflimum ar¬

gumentum cogere, quia autem proiixiorem e(Te non lieuit, quan-

tum quidem fieri potuit, ar&is li-

niitibus omnia circumlcribere ftu- dui. Noii igitur L. B. mirari,

quod plurima a me fint präster¬

na ifla;

*) Log, p. I fe& 9, p, 40, y) P. L

Cap, XI\

(30)

20 ) O (

rnifTa, qu^ tarnen pro ingenuitate

Tua faci'e fuppleas. Si nil ampli-

us, faltem hoc a me evi&um puto,

Philofopho primario idearum ra- tionem habendam, cum non vo- cabulum, fedidea naturam rei moru

flret, eumque vel ideo folum ad verba, quaten9 cum ideis conjun&a funt,confideranda impelli. Tu au-

tem L. B. ea, quse calamo currenti allatalunt, sequi bonique confule.

Si vero in quibusdam minus diftin- öe progrefTus vel etiam hallucina-

tus fim, eft quod vel fublimita-

ti materia* meseque tenuicati, vel

etiam brevitati imputes. Quas re- ftant Ulis, linquimus,

- - -

Sacros qui (ollicitare fluor es Aonidum, totamque folent haurire A-

ganippen.

(31)

Sitt

U\ Refpondenten.

gJBW unger telning plar ej fimna fnreFter bår«/

cfei* l\) nmjrfen tarfroarall ben faft/fom roten Drar/

£>m (;an bar frifla lof/ fan man ej mer begära/

Setf forfta blomma plår ocf ej få fittta qtoar,

3 Salae luftagårb/ få bar botf nplig runnit nngcr telning op/ faft gamle roten bobt/

3lf en få varan art/ at jag fnapt någon funnit 9Äer fålfnm/ faft jag mtg at fi'nna'n mpcfetmobf, Sen telning ba m fett / fiq / famt ocf 00/ til fromma/

SOieb friffa llftoen jiå/ fftbnt gamle roten bog;

3 bajfroa mognané tib/ £an nu begynt at blomma:

Sftr ej ben telning rar / tom nefa/ <£n/ meb fog?

£n telning^ blomma rar/ fom intet b&r afplåcfaS/

Jprcarö toåbr en ftarcfan lucft af toiébom* nar- dus bar:

Xanef på (jtoabåbel frueft Fan af b-n telning låcfaS/

Om £an fil bb|laing blir t rotébonré £den qroar,

Xt) tpef jag at bet trab / bår Pallas af plår flata 5ft toiébom åre-franté/i fulla» blomma itår:

^ru Pallas lår ocf ej i finom tib fbrgåta

SOieD gvanjfaub åpretopp at trona benna

3 fforfta baff toålment låmnaf af

Tohan Pratenius

äO-p3l^ö £>W,

(32)

Mojißeur, mon eher Ami!

O que nöui devons le plus obfrver dans

nos difcourS) dett de foutenir la verité

Ö' de ne point abufer par le nttnfoHge, du

raifonnement, qui ett un des plus nobles

dons , quenous ayons rectis duciel VüUS

avez choiß pour mattere deVotre Scavart-

te Dißsutation, Les voix^ qui (ont la ma- tiere du difcours, autanc qu'elles font

utiles ou nuifibles å ]a verité j comme

une mattere affez digne vour faire eelater

les lumieres i que VoUS avez äcquifes

dans les Sciences. Et comme Vous /' a- vez compofe avec beaueoup di exattitude,

& que VoUS alleZ maintenant la mettre

au jour; La Sincere amitié qui joint nos

ceeurSf me defend de ne point faire paroitre

en cette occaßon la fenßble joie que jai

de Vos grands progrés. £n foubaitant >

que le meme Dieu, qui Vous a doué d> un

teft>vit ß eclairé, daigne aufft enfin VoUS en

faire cueiüir le fruit pour f avoir ß bieft gmployé a la eulture de 'ette vertu celefte^

Scavoir^ la verité'. En VoUS affurant, que je [vis avec beaueoup aP eftimey

Monfieur, mon eher ^Amiy

Votre

Trcs obeifTatu fervitcur,

Engelbert Gothel

EnGELJBERTSSQNj,

References

Related documents

nön inferviunt, filentio prae- teritis, quae de prima Monar- chia, ejus ortu atque au£tore. träduntur,mihi

cipite , inquit Salvator, edite hoc eit corpus rneum). cujus, ut antea etiam di£tum,

ne reéle uti; ac proinde decernunt, Logicam, ut artem ratione rede utendi, etjam tradere debere di-.

coranm dtcit, illud eft verum, At r~Turcicam eccleftam ej]c ver am, Alcoranm dtcit \ Ergo lurcica ecclefia efi vera. Major in hoc exemplo utique probatione c- * &gt;. get; quae li

tarnen omnimodam contradidlionem involvere , nemo fanus negaverit, Quid? quod fumma illa ac perfedtiili-. ma aqualitas omniurn proprietatum eiTentiah'um

unquam ejusmodi tibicines apud Jjuaaeos : An etiam, inquic, tibi-. eines.. •*§3 ο fj eines adhihuerint Hebr#i, equidem ignoroy inquifivi curiofe,

Quod cum non fit, coriiequens efTe ajunt, Deum non dari, Sed fuppone, Deumcreaturis. ratione praeditis dedifTe

natura 5 legi divina poßiva