AMNESTI GENTIUM-

-.

> ' Α· D. D.

DISSERTATIO FHILOSOPHICÅ

DE

OBLIGATIONE

GENTIUM-

AD

AMNESTI A M,

QUAM

CÖ NS it NT IE NT Ε AM ΡUS♦ FÄC, PHIL, IN REGIO

AD SAL Α Μ ATHENAEO,

I» R Α Ε S I D Ε

AMPLISSIMO Ac CELEBERRIMO V1RO

Dno Mag. LA LR Ε NT 10

DAHLMAN

MOR. ET POL. PROFESS. REG. ET ORD.

Publico Examini modefte fubmittit

Alumnus Regius

SAMUEL KROK

SMOLANDUS > T · " ·""

IN AUDIT. CAROL. MAJ. D. 3 ^. Sej».' MDCCLII.

Η 0 L Μ I Α Ε,

Litteris PETRI GEORGII NYSTRÖM.

Viris Admodum Reverendis ac Pr^cIariiHmis

Dno Mag. SAMUEL! ROGBEBG

Faßart Eccleßarum Fr o derj dtnßum Srnol, cU^ntjJlmo & Adj,

Contrarius Prapoßto meritißßmo.

Ut ÄdEni Ämantiulmo, ita Fautori aetatem colendo.

DNO ANDREA RUDA

Faß ort Eecleßarum Htdtßaenßum Srnol, mtritijßmo

Fautori & Ad Eni SvaviiTtnao»

DNO MAG. NICOLAG SPELIN

Faßor i EccUßarum Ifihtildenßum Srnol, mvritißßmo φ vißilantißirm

AdEni & Fautori sftumatiilimo,

AI W Os mihi fpecßatos Pars

infer amlca Patron _os,,

O vidUcE columen praeftdiumque Dornas!

Baec,'qa® Pieriis fubito crevere fub an fris,

Mü/nera fumaiis· parva, favente manu,

Pignora ßnt an-irm fua ^cur fors Veßra vi de fur ^

Quique cafet Veßri femper arnore pro*

Vivite Neßoreos comuTafi munere in annos.

Coeieföj roe mores vivite cV _usque mer,

D, D. D,

Fraclariflimorum Nominum Veitrorum

Caltor Afflduus

Samuel Krok,

Brucks-Patronen Adel och Hogagtad

Herr OLOF B ERG QU I SL

Handelsmannen i Carlshamn

•5-

Högagtad ^

Herr JONAS SUNESSON

Coopyardie Capitainen i Stockholm

Högagtad

Herr SVEN BOLIN,

Mine Herrar!

TTUgkomft af betygadt godt, lemmar emellan i ett

ilL famfund, år åfwenfå billig, fom förgiåtenhet af tilfogade oförrätter, emellan de förre famfund, fedan

den frätande krigslägen ftadnat uti ett fwalkande freds lugn. Eder, Mine Herrar, tilhörer den förra af mig ^„

fom på deila blad fökt at afikildra den fenare, Ingen

åtancka af det framfarna år migbehageligare,ånden af

Eder bewågenhet och wånfkap, emot mig och de mine.

Min förmåga nekar annanåtgiård af wedergållning, ån uprigtig tackfamhet. Under min längtan efter ftörre,

fom forenar willja och gjerning, uptagen,Mine Herrar5

denna årkånflafåfcrm wedermåle af ren tilgifwenhet och

trogen önikan af Eder behändiga wålgång-

Framlefwer med högagtning, Mine Herrar

Eder

"1

-? ίί i

**'*·* *

Odmiuke och horfamme tienarc

Samuel Krok,

Monßeur,

μ Eux, qui contribuent en quelque maniere aux

ff progrh des fc 'iences ^, doivent indubitable- eflimés, ^ ^me fur e qu eile s tendent plus ou motns d la felicité du genre huma¬

nt fr particulierement d celle de la Jbcieté, dont

on eß membre. Et comme chaque Science merite Γ

honneur, qu'on lui dornte, forte qu'on ne fqau-

roit aifement de cider, la quelle empörte Jur lautre, ainfi on a beau r eftrein dre le culte, qu'on doit d

tun et lautre, _^/// la profeffe. Ce que fofe dire en

abrégé, Eeft, Monßeur ^, que la Votre, dont cette Diftertation fait ^une partie, ne cede la place aux

autres fr _par confequent, que le travail, que Eons

y avez employé , eft digne de louange. Quant d

moi, pcnctre cTune vive reconnoiffance de l*

amitié, que Vous mavez temoignée, je ne ßaurois

que donner des mar ques de ma rejouijjance , quand

Vous allez convaincre le Public de Po ^tre Solidité

dans les fciences fr capacité dans c et articlc di- Jputable. J.a vitloire, que Vous remporterez fur

Vos antagoniftes fr l applaudiffement de ce bei ^ou-

vrage me Jerviront claugure .fr dßvant coureur du

laurier fr des avantages qui y feront annexésx Au refle, Monfieur, Soiez perfuadé ^, q/dil liy a aucune

prérogative ^, comme la moißon de Vos trav aux fr

de Vos Vertus, que je ne Vous fouhaite ^, etant fans

referve, ^· '- ·* ··».

Monßeur,

Votrc tres humb!e Scrviteur,

Fran^ois Bedoire.

Qi F. F. Q S.

DISSERTATIO De OBLIGATIONE

Ab AMNESTIAM.

5. i.

Tatus ille, _{quo gentes} feruntur nifu. efticaci,

mala quaevis fib.i invicem inferendi, iniigni-

tur nomine belli j quam quidem definitio-

nem, noftram facere non veremur, utpote

fcopo noftro fubfervientem. Quemlibet, ^au- guror, fenfu humanitatis du&um, horrere ^{vel no-}

men belli, ad quod, tan quam in centro, collineant

tot miferiae, tot calatnitates, tot cafus hu ^{man o} _ge- neri deplorandi, ^ut mirurn hane videatur, homines

adeo faevire poiFe in homines. Malis hinc orituris

ut obviam eatur , circumfcribit Lex Natura? ejus

moralitatem ram aröis limitibus, infra mihi deter- minandis', ut vel fola defenfio ^contra la?fionem id reddat juftum. Finis autem belli eft _pax, quippe

qua? irnportet ilat um oppoiituiru Cppofitorum oppofita eft ratio* Halcyonia itaque pacis guftan-

tes teque funt cenfendi felices, ac bello impiicati

A infe-

2 De OBLIGÄTIONE GENTIUM

infelices. Verum enim vero, tantum abeft, ut pax, memoria offeniionum adhuc non fopica, illibata

maneat, ut illa, amneftiar, fuo tanquam fundamen-

to non fuperftru&a, diu fida, farta te&aque per- durare nequeat. Hinc videmus, belligerantes fi-

nem belli fadfuros, ante omnia follicitos eiTe de

amneftia fpondenda, ^ratos, reminifcenriam damno-

rum, vindidEe fociam ^, nihil pr&ftituram aliud, ni- fi, ut, qux alioqui confenefcere potuifTent, fenllm-

que evadere nulla ^, recrudefcant vulnera. Pauca

de hac materia commentaturus Tüam B. L. mihi polliceor benignam cenfuram*

ξ. II.

Qu i alt er um he dit, ei et i ^am dat jus belli,

Laiiio audit virium noftrarum ufos in alterius infelici«

tatem. per def. Laef. Ergo, qui aiterum laedit, ejus etiarri

felicitatem deilruic. Qui deftruit alterius felicitatem, ejus

etiam ilatum gaudii perdurabilis fü-bvertit; per def. fei. con- fequenter daefus a laefore redigitur in ftafum infelicém. Jarh

vero omnes homines gaud.ent facultate morali fe fuumque

ftatum, qua feri ρ o flit, ratione promovendi, atque adeo im-

pedimenta fure inte I i eka tis averruncandi , id quod in con-

ceifis ponimus ex Phil, morali. Ejusmodi facultas moralis agendi vel non agendi, dicitur jus. Ergo Lfefo competit

jus fe defendendV& invaforis illata" mala malis ayerruncan-

di. Ejusmodi flatus nuncupatur bellum (§. I.) Ergo , qui

alterum Isdit, ei dat jus belli.

Co η C I. Quoniam ladio in fe continet rationem exiften-

tiae belli, claret eam effe cauffam juftificam belli,

Conf, II. Hinc pätet, illud bellum effe habendum pro injufto, quod Ehe prfcvia liclione futcip.'tur.

Conf.

Ad AMNESTI A Μ. ₃

Conf. Ill Ceffante Isfione, ceffabit etiam. bellum,

Obf. Pofita juftitia belli, intuitu cauffae, ^non ftatim con- cludere licet ad juftitiam belli, ratione beltigerantium.

Fieri enim poteft ^, ut alius Principis fubje&us alteri-

us Principis fubjectum laedat ^, idcirco etiam ratione

cauffae juftum föret, ut duripribus mediis ipfemet ex-

pofceret fatisfa<ftionem ^, fed qnoniam tranftulit fuum jus belli in alium ^, hujusqué exercitio fefe aodicavit,

fas eft, ut deferat rem arbitrio Principis.

$. III.

Reparatio damni dicitur, quando effieirur, ut maium, ex la?fione örtum, céfTer, Si vero hoc fit

redditione rei aliena? vocatur reflitutio; fin ^vero rei

^quipollentis pradlatione, fatisfafiio au dit,

§. IV.

Pofi reflitutionem <£r fatisfa&miem bellum cef- Jare debet,

Belli cauffa juftifica eft laefio (§. II. Conf. I.) &, duran-

?e hac, il lud etiam continuetur necelfe eft, quippe quod eum in finem fufcipiatur, ut mala malis propulfentur (§. II.) Cum

autem pars ladens fe dam nu m refarturam fignificat ejusque reparationem re vera praeftat, ita, ut res injufte aüenata, ob

quam, ad duriora remedia pars laefa coafta fuerit progrédi,

reddatur _, nulla eil ratio ^, cur ulterius hoftem infeftet (per Eandem) Redditio rei alienae vocatur reftitutio (§. III.) Ergo

per reftitutionem ceffare debet bellum, q. e. p,

Eadem etiam ratione, mutatis mutandis, demonftrari pot¬

eft, hello finem imponi debere fatisfäåione praeftita ^, fcilicet quando laeiio fit in ejusmodi cafibus , ubi reparatio darinni per

reftitutionem fieri nequeat, ere eft, ut res atquipollens pra>

A a ftetur.

φ De OBLIGATIQNE GENTIUM

ftetur«. Pneftatio rei sequipo?iientis adpellatur fatisfaåk). (§*

IHv) Ergo per fatisfaclionem. ceiiare debet bellum, q. e. a»

Conf, 1. Reparatio damni, ^{qua η} tum fieri potefl, ut fit

proportronata damno, neceffum eil..

Conf, Ii. Defenfio ultra term In ^{ο ε} defen lionis η ο η eil por-

rigenda, quod il ^non obfervétur , defenfor degenerat

ih adgrefioretru

Schoi, Terminus sdgreffons al it quid amMguitafis ^, quod ob*

fervafie ju v 3 b it in de ter minan dis- huc fp e dan ti bus quaeilio-

nibus. Ädgreffor is dicitur ^, qui bellum fufcipit odenfi:-

vem, quo terrnino mdigitafcur, tam ilLud , quod ² Ipederr-

te geritur ^, quam quod a laefo· vel prsveniente fufcipitur.

Qéändo dicimus m Conf. 2. defenforem degenerare in.

ad greife rem , n.emo aorr videt ^? qua feniti nos fumamus adgrefforem*

?. v.

Gentes inter fe vivunt in βafu Na t«. cujus ul¬

tima s judex efl gladlus

Per gentes in fel li gi mus Civitates, quarurn una ab altera

norr dependet: qui ab alter o non dependet, alterius ^non fub- face t iiriperio (per Def, dep-) qui alterius non· fubjaeet im- perio, non transmifit jus fuum dirigendi fuas a&iones Irr all·

Um ;·' qui ipfe gaudet furs fuarunr dirigendarum actlonum

η ull um agnofcit fnperiorem^ Ejusinodi flatus, quo nemo efl

fuperior, fed omnes «qualia habent jura, dicitur flatus Na¬

turalis. (per def.) Ergo gentes inter fe vivunt in Statu Na f..

q. e. u. Gladium ^autem effe ultimum judieem flatus Nat.

fic probamus, Status Nat. eft conditio kominum, ubi ne¬

minem, nifi Deum , agnofcant Superiorem ^, requaliiaque jura;

babeant, Ponamus fam, l:item inter aequales ortam 5 quisnaru

eorum fententiam feret, five, quod i dem eil3 adpiicabit le¬

gem

Ab ÄMNESTIA Μ, _s gern ad fada? FortafTis tertius interveniens. Largior, fi i ta

inter utramque diilidentium partem convenerit. Sin autem

alterutra pars de mediatione norr eonfenferit. Quid ^tum ? cogi debet. Sed qua, qua»fo, ratione? Refponftonem datu¬

ms cave , ne migres hypothefin, Nemo fane alius ^,, vel una parte invita, adplicare debet alterius fa da ad legem, confe-

quenter nec Judicium ferre, fed ultimum adquieicendum eil

in eventu, quem decernit gladius.

Conf. In ilatu itaque Nat., ratione effedus ^, Synonyma funt, decretorie vincere juflamque habere caufiam,

vind & eauffa cadere ^» re enim arbitrio gladä tradi-

ta, ejus ftandum omnino eil fententia, ^quae quid em &

juila efl reputanda.

Schob Diu multumque ventilata eil quaeilio, [utrum {latus

Nat. unquam exiliterit, ^{nec ne4} Nullum autem eil dubi-

um _, quin olrm viguerit in Familiis fegregibus ^, foedere

civitatis non dum percuffo , faltem in mundi infantia.

Quid, quod locum etiamnum obtinet inter gentes. Fit

etiam, ut in ipfo flatu civilr, ob inopiam auxifii, ab In>

perante praeftandi, iierum abeatur in ftatum Nat. E» ^g.

in moderamine Inculpatas tutelat.

i. VI

hiterceäente Mivime lafionis, hco belli Vax aäefl.

Lxfionem effe caufiam Juftificam belli 'evicimus (§. 11, conf. L)r ceffante cauffa, cefiabit etiam effedus, Ergo cef-

fante ladlone, ceffabit etiam bellum (§, II. Conf. III.) Jam

vero median te oblivione Monis, perirrde eil, ac ii nolla ex- ilitiffet Mo, loquor effedum, confequenter aberit ^tunc ju-

ila cauffa bellij Status, bello oppofitus^ eil pax. (§*I.) Ergo

intercedente oblivione talionis, loco belli adeil Pax.

A 3 Sch·!«

5 ^Ds OBLIGATIONE GENTIUM

Schol, I. Oblivio jsm ^non fumitur iimpliciter & Phyfice, fed moraüter, ita ut importet non reminifcentiam injuriarum ,

vel animum vindicftae ulterius haud cupidum,

Schoi. II. Vo cabulum pacis duplicem admittit fignificatum

vel certi cujusdäm flatus, vel pätfti. Hoc obfervato, quan- do Gel. Oantzius in Diff. Mor. §. 34fl, vocat pacem

compofitionem, jufto certantium confenfu fadam ^, in ^pro- patuio eft, ab Ejus noflram non diflare definitionem,

?. VII.

Promijfum nuncupatur id, quo iignificamus

nos alteri quidpram pr^ftituros, vel ejus gratia quidpiam omilluros.

Acceptatio Promijfi eft a<ftus, quo declaramus

voluntatem noftram de re, ab altero promifta, pra?- ftanda vel omittenda, vel, ft mavis, eft affirmatio ^,

qua in alterius promiftionem ita confentimus, ^ut

το fervare promiiTum, fiat oiHcium ftricfti juris.

Servare prowijfa eft re ipfa prasftare ^{, qua?}

alteri promiiimus,

Ρ ^a A um eft promiiTum ab altero accepratum.

§. VIII.

Paéfa funt fervanda.

Pa<fti naturam ingrediuntur promiffum ejusque accepta¬

tio (§. VII.). Hinc fequitur, ut idea paiii includat declara-

tionem voluntatis de re quapiam praeftanda vel omittenda

(per E.) Hane declarationem alter pacifcentium acceptat, confequenter pacifcenclo efficitur, ut, cui prorrviffum eft, con-

fentiat in alterius premiffionem (per Eandem) per confe-

quens rata ut fiat voluntas promittentis, Vult autena hic,

certe

Ad AMNESTI A Μ, 7

certe velie debet, ut το fuum flat alterius; Ergo res, de

qua traniigitur, mediante pado, delinit effe promittentis .&

franfit in acceptantem: confequenter pado ido , τ o noftrum

fit alterius το fuum. Jam vero, cum fuum cuique fit tribu- endum, per principium Pbif« Mor« & Violatio έΓ fui alterius,

utpote laefio, fit jufta cauffa belli (§.11.) evidens eft, quemli-

bet effe ob I _{i ga} tum ad ea pradbnda ^, quae al te ri fpopondit;

quod cum fit fervare promiffa (§. VII.) claret pada effe fer-

vanda.

Scholien» Nemo non videt, fermonem heic effe de Padis ju-

ftis iisque fervandis; nam ad injuila ^, tanquam ad moraliter impoffihilia, nulla datur obligatio, ad quorum oxcorfionem

nec ulli competit jus.

Obf. Ex iis, quae adtulimus, facillimum effe reor judicatu

de padis ve) ^errore, dolo & metu extortis ^, vel initis

cum infantibus, mente captis ^, fumme ebriis vel quovis graviori morbo infedis« Propofita & injunda brevitas

nobis ^non permittit effe in hac materia fulioribus. Afi-

ctum etiam _ageremus, fi huic negotio, dudum ad liqui¬

dum perdudo , immoraremur. Ledores Jegamus ad

Cel. Wolfium, Cantzium, Koelerum ^, Schubertum', Da-

riem aüosque Phil« Mor» Dodores, qui abunde hane materiem extricatam reddiderunt,

§. ix.

Per Amneftiam intelligimus pa&um ^, quod

gentes ineunt de injuriis, utrinque illatis, oblivioni

dandis, omnibus litibus abolendis <3c de animo no-

XiB & vindkto ciipido deponendo, Confiflit itaque

Amneftia in non reminifcentia vel in oblivione in- iuraariuti vel laefionum, tempore belli, utrinque

illatarum« Lucem

8 ^DE OBLIGATION® GENTIUM

Lucem definition!, ufui loquendi & regulis Lo¬

gier accornmodatse, ioeneraturi, ^ετυμον vocabuli,

utut notiflimum, verbo d&b'imus. Originem Hel-

iadi aeeeptam refert» Αμνψϊίω importat oblivifei, quod defeendit ab » ?εξψ*χ~Sc μνάω, recordor,in

meutern revoco, unde pnipn memoria, μνήμων me- mor, cetera. Hinc fyνηςίω memoria non teneo, αμν^ςος immemor, unde oblivio«

?. X-

Amneflia eß remedium ielque Optimum firman-

de? p ach.

Fax eå {latus, quo gentes nullo feruntur nifu tibi invi-

cem mala inferendi £§, I ) mala fibi inferunt _gentes ob lae-

iionem £§. II.), jarn vero per oblivionem injuriarum, duran-

te bello iiiatarum, Ixüones refpiciuntur, ut nunqu2m exftite-

ranfc (§, VI.) & amneftia abfoivitur oblivione ladlonum _(§.IX.) patet amneftiam effe medium firm ands pacis, quod erat unum*

Optimum baud dubie illud dicitur remedium, quod in fe continet rationem fufficientem exiftentiae finis. _per defi medii. Ita, ut nulla ratio , fmi obtinendo accommodata ^, qu®

buk palmam praripiat, fit. Cum vero per amneiiiam, ra- tiooe effetäus, lasfiones refpiciantur ^{tanquam non} lasilones, per

demonftrata, & lasfio fit unfea cauffa iuftiSca belli, (§. U.j

evidens eft _, hac, ^puta amneftia, nullum excogitari pofie me¬

lius remedium 3 confequenter erit haec optimum remedium firmandae pacis, q. e4 a.

Hinc facundifTurms ille Romuli Nepotum ^, Cicero , a·

mneftiam nuneupat lundamentum pacis. Orat.I. Philip.

& citata orations dlfferit: in quo templo , inquit,

quantum in ^rae fuit, jeci fundanventa pacis; Atheni-

enfium

Ad äMNESTIAM, ₉

eniium vetas renovavi exémplum: Graecum etiam ver- bum ufurpavi, quo tum in fedandis diicordiis , ufa

erat civitas iila _, atque omnem memoriara diicordia-

rum oblivione fempkerna delendam cenfui.

§. XI.

Amneflia efl officium Hypothetice perfed ^um, Quandoquidem Åmneilia eil pa$um de fo- pienda memoria damnorum, quse utrinque ^, tem¬

pore belli, perpeffi flint belligerantes (§. IX,) & ad.

pacta fervanda funt obligati VIII.) ubicunque au¬

tem eil obligatio, ibi adfit necelle eit lex (funt

enim lex & obligatio correlata, quorum ha?c po- nit, in fuo _conceptu formali, illam, eique fubordi- natur) Adtio, legi conformanda, falutatur officium.

Ergo amneftia eil officium. Sed pertinet etiam ad officia perfecta, quo nomine iniignitur, quod legi cogenti adtemperari debet. Lex autem cogens ea

eil, _qua? tradit ejusmodi prseeepta, quarum cufto-

dia extorqueri poteil, Non cogens contra. Frascep«

ta cogentia duplicis funt generis, aut ejus funt in»

dolis, ut extorfionis fint capacia ^, nullo interveni-

ente padlo, quae qupdem ^{cum natura} humana eum habent nexum, ut ejus confervatio, his fusque de-

que habitis, illibata manere nequeat; e. g, nemo

lsedendus, cuique fuum tribuendum : officia huc fpe&antia adpellantur officia x<ff zfyxiv 6t quidem

itriéti juris 6c perfecta ^; aut nituntur padlo 6c vo- eantur officia perfecta, fed hypothetice, Scilicet indigentia humana ta rita ed, ut aliorum auxilio nullo non tempore indigeatp ^{ut autem} alii nobis

ß iup-

De OBLIGATIONE GENTIUM

fuppetias ferant, coa&ionis eil impatiensj unde cla-

reü, pa&a ehe ceiebranda, ut voti damnemur &

perfedlo jure expofcere poiHmus id, quod alioqui,

non nifi imperfe&o jure, expetendum fit, Jam ve-

ro amneftia eil pa&um IX.) confpicuum iraque eft, amneftiam inter officia hyporh perfe&a tneri-

to numerari.

Siccine, inquies, qualis erit iliacoadio ? numne cogere poilumus alios ad oblivionem ? ^anne hac ra- tione c.ogi poteft intelle<ftus facultasque cognofciti-

va? Attendenti ad definitionem Amnefti®, _quam fuppeditavirnus §. IX. & ad Scholion § VI. ailer-

tum mirum, ne dum portentofum non videbitur,

ubi nocavimus, quo fenfu fumamus oblivionem, i-

ta, ut effe&um potius memori® ^, quam memori-

am, & ne iicquidem, mentis facultatem, delendam

putemus. Scilicet, quid impedit, ^quo minus alte-

rum, qui mecum transegit, fe velle memet refpi-

cere, tanquam nihil mini fecum interceiliiTet litis,

dudum fopit®, caufl®, ad animum vindiél® cupi-

dum exuendum , cogere pofiim ? certe ne eftedtus

memori® erumpant in l®iionem meam, Γι lenio-

ribus mediis ad fanam mentem redegi nequeat, nifi coadlione, etiam eam jure adhibendam eile con~

tendimus. Experientia edodii novimus, negledlum

amnefti® nonnunquam fecum trahere aliorum 1®-

fionem. Huicfententi® adilipulatur Lipfius Exemp.

& monit. Pol, Lib, II. _{cap, 12.} Inter fandliora, inquit, voluntatis Divin® decreta, nullum ad ^con-

fervandum Societatis human® nexum iirmius, va-

lidius eft nihil, quam fidem, femel datam, fandle

cufto-

Ad A Μ Ν Ε S T I A Μ,

cuftodire & fervare i nihil vero, ad turbandum _ge¬

nus humanum & ad evertenda immutabilia natu¬

rs juiTa pronius eft, quam Γι fides femel inita vio¬

letur. Hinc Grotius Lib, Iii, _cap. XXV. §. VIL enunciat, _pacem, qualibuscunaue legibus fa&am,

omnino fervandam ob fidei fandimoniam, follicite- que cavendam ^non tantum periidiam/ded & quid quid animos exafperat.

■J. XII

Negleåtis awneßw contra-natur juri Natur#, eiy cui eam fpopondit, dat jus belli,·

Qui amneftiam fusque deque habet, is prodit animum

vindidai cupidum (§. IX.) öc per confequens mala aliis in»

ferre geftit ob laefionem, per def vindictae ; mala autem ali¬

is inferre, nifi ob laefionem vel failam vel imminentem

re»

flf . . '

pugät praecepto legis cogentis : neminem effe laedendum (§, XI.&II.). Verum, per Hypothefin, pacifcentes mutuam fpo»

pondere amneftiam injuriarum ^, per confequens talem earum

oblivionem, ratione efféftus, ^ac fi nunquam illatae fuiffent (§, IX.) & pafla ^non fervare repugnat juri natura? ($. VIII.)

in confeiio eft,negle<ftum amneftiae contrariari juri naturs.q. e.u, Lseiio eft cauffa juftifica belli (§, ΓΙ.) & qui négligic a-

mneftiam, alterum laedit, per demonft prono itaque ftuit aT-

veo, violationem amneftiae dare jus belli.

Cui fcrupulum moverit hoc adfertum ^, penfitabit ^nos

heic loqui de gentibus , quae vivunt in ftatu naturali, cujus judex eft gladius (§. V.) cui lgitur parti gladius faverit, is juftam habuiffe cauffam cenlendus eft. (conf. t?onf. §. V, _)r

Si Gundlingio credere fas eft, pauci inter antiquos dubita- runt, quin pa<fta, bello expreffa ^, fint fervanda. Fundamen-

tum pacftorum inter gentes obfervandorum ^, petitum ex jufti-

tia cauffae _, minus firmum & ftabile videtur, Scilicet uter-

B a que

is De OBLIGATIONE GENTIUM

que belligerantium ad arma provolans exatfurus fatisfactionem

Isefiönis, cauffam fuam Juftifias quodam incruftat colore ^, &

quis, quasfo, de ea Judicium feret, falίϊ nefcium? Certe tir-

cumveftita eft ferenda fententia tot difficultatibus, ut in illa dl·»

judicanda infelici admodum procedatur fucceffu. Et quoniam

gentes, deficiente alio judice, permiferint eventui belli gladio

ve juftitiarn cauffa; controverfse decidendam ^, utconque res cef-

ferit, bujus decifioqi adquiefcendum ed:, Verba Harmonis a«

pud Liuium digna fur.t, ^qua: adferantur. Eventus belli, veiut

^quusjudex, unde jus ilabat, dedit viitoriam«

Dicta autem <egre adplicantur ad Latrones, quo titulo ar- guuntur, qui, nuliaindufti Isllone praevia, mala aliis inferunt;

*

quippe qui nehoftis quidem nomine digni videantur ^, varbis u-

tor Cb Daries in Inft, jur, Nat. p. m. iS8· §♦ 364» Cor. 11# Nul¬

luni eis eil jus promendi pacta ab aliis, ergo nulla bis eft obliga¬

tio eafervandi, etiamfi vet juramento fint confirmata»

§. XIII.

Si confuiuerimtis hiftoriam annales, exempla

non deernnt eorum , qui & fancfam habnerint Sc

violaverint amneftiam; de quibtis quid fit fentien-

dum, ex iis, _qua? adtulimus, fatis patere arbitra-

mur. Cariha ginen fes, referente Sc cauifam eoritm agente Folybio, Lib. III. Hilft, cap. XXX» fidem, Ro¬

manis dataTmea propter fregere, quod, praeter mar

gnam pecuniam ^, Sardiniam eis ademerint Roma¬

ni , licet Uli bis obtufifTent pacem. Quo quidem

ex fundamentoCarthaginenfibus patracinarif laborabj

fatetur ^tarnen Lib» I» ad calcem fere Iibri ^, nee Romanis defuifTe caufTas juftificas. interea Roma¬

ni non def ituuntur fuis defenforibusy ut Cf. Gund- lingius teiftatur Cap. 11, p, 36. üb, de efRcfentia metus

in promiflis. Yarie

Ad AMNESTI AM. *3 Varie difputatum eft a Moraliftis & Politicis de moralitate

Pa&i memorabilis Madritici inüer Imperatorem Carolum V, &

Francifcum i. Regem Gallias, quorum hic in pugna Pavienff Ao

captus & per an-ni fere fpatium in vinculis detentus eft.

Scriptores GaÜici ^, inter quos Guicciardinus Hiflor, kal, Lib.

XVII, & Beicarius. com. Rer, Gall, üb. XVIII. ^pag. f7<2, in eo iunt occupati ⁵ ut demonfirent, huic pailo nullam fuiffe juiYiti-

am, nuliamque obligationem, Noilrinon ed inftituti ^, multas

& quidem fpeciofas rationes ^, qu$ adferuntur, examinare. Nec

ii fumus _, qui in animum inducamus, Regis Francifci pa&um

vel foedus injunxiffe ordinibus regni, illud refpuenfibus, necei-

fitatem conditiones explendi. Contendimus tarnen ^, Regem,

vi foederis & juramenti, obftriftum fuiffe reverti Madritum ad

Cadarem, quando videret, fe nihil proficere poffe in fervanda

data Rde , utpote impedita ab ordinibus regni. Maxime ii vi-

dentur injurioii in Principem, quiautumant, Regem arcem in

iilva Boulonienii, nomine Madrid eiimpoiito, eum In finem ex-

ftroendam c u raffe eoque fe contuliffe ibique fata humanse fortis

ultima exfpe&affe, quafi fides falva fuiffet, quod demumcnn-

que Madritum fe recepiffet, Si quid unquanr, certe hoc fu¬

iffet ludere in re fejia. Contra autern perhibent Hiftarici,

quanta fide Johannes Valefius, Rex Gallite, egerit cum Eduar-

do, Rege Anglias, Conftat, Johannem poft cladem prope Pi-

flavium, cum minimo natu filio Ao 1376, captum fuiffe, &, ut

cuftodia iiberarefur , duras admodum conditiones iubire coa-

&um fuiffe , & praeterea filium obiidem & in pignus conditio-

num fan&e fervandarum ^, reliquifie, Ordinibus vero regni ab-

nuentibus complementum conditionurn foederis ^, percuffi ^cum

Eduardo, invaiit hic regnum cum valido exercitu & ita vaftavit,

ut foedus icere cum Eduardo coäfii fintBreteniaci Ao 1360 con- ditionibus _parum falutaribus Gallis. NuJIum eft dubium, quin

Adulatores& fufurratores ei infpiraverint exceptionem metus, fed fruftra. Promiffa itaque fervaturus & filium fuum obfidem ^,

donec rediret, überaturus transfretavit in Angüam ^, ne anfam

B 3 rum-

14 De OBLIGÄTIONE GENTIUM

rumpendi foederis prseberet. Didacus Saavedra Symb. Pol.

XCIX, _pag. 8oa, huic fententiae album addit calculum , dicen-

do _, ii ideo fallenda eilet fides, puta, quando occaiio tulerit

reiüiendi afoedere, nulla unquam foret de urbe aut exercitu de- dendo compoiitio, nulla pacis traftatio, quze fub iilo titulorum- pi non poflet, atque adeo turbaretur tranquillitas publica;& pau- lo poil de Francifci Imi rupto foedere cum Jmp Carolo V, ita pronunciat: Propter ejusmodi artes & tranfaéliones requivocas

& fraudulentas, nulla? omnino frmae funt, atque ad eas ilabilien- das, opus eil petere obfides aut locum aliquerr. munitiorem re- t i nere _, quod pacem impedit & bellis perpetuis orbem fatigat.

§. XIV,

Amueßia dural, quamdiu conditiones pacis ri¬

te ab utraque pacijcentium parte adimplentur &

contra.

Finis belli eil reib tu tio vel fatisfaßio _, hifce autem inter- venientibus, flatus belli mutatur in flatum pacis (§, IV.) abeil e~

nim tunc omnis cauffa belli (§. II.) confequenter omnis vindifta:

cupidus animus aberit ^, quo cum abfoivitur amneilia (§. 9,):

patet itaque , durare amneiliam, quamdiu conditiones pacis ri¬

te implentur q. e. u.

Oppolitorumoppofita eil ratio&, mutatis mutandis, facile col- ligitur amneftiam ^non obtinere locum, Ii alter uter pacifcentium

conditiones pacis rite non obfervaverit, foedus enim alium in ünem non celebratum eil, quam ut conditiones fan&eferventur

& rupto pailo ab una parte, altera, ut ilet promiffis , non oh- ilringitur, Grotius de jure Belli & Pac. Lib. 3. cap, ao, §. 27,

triplicem fiilit rationem, qua amneilia violatur, faciendo(a) ^con¬

tra id, quod omni paci ineil (ß) contra id, quod in pace dictum

eft aperte (γ) contra id, quod ex pacis cujusque natura debet intelligi»

Mediator dicitur, qui confenfu utriusque gentis litigantis adoptatur ad lites, üfieripoiliqaniicaratione

dirimendas <3ς difcutiendas, _Gua-

An ÄMNES ΤΙ Α Μ.

Gnarandtis vulgo gtiAranteur adpellatur, qui pacifcentibus

cavct complementum conditionum Pacis,

Nihil nobis eft negotii cum guarantia, quas iTt verbis vel

rebus _j fed folum perfonis, quorum intereft, nullum non mo¬

vere lapidem & profpicere, ut pacifcentes nihil omittant ^eorum,

a.d qua? foedere obftrifti funt. Fit Guarantia vei ita, ut non ex-

preffe Guarandi nominentur, quemadmodum in Pacis inftru«

mento inter Casfareos & Svecos Noviomagenfi anno 1679» art*

g* ubi mutuo permittitur adfcifcere quoscunque libitum foret, guarandos, conf. Joh, Jac. Schmauffens Hiftorie der Balance

von Europa ρ. αοι. vel explicite ^, ut, e. g. in pace Hafnienfi

Ao i56o* ubi Gallia & Belgium Foederatum introducuntur

Guarandorum inftar, confr, Joh* Jac. Schmauffens Hiftorie der

Nördlichen Reiche, _ρ. 138.& in pace Ofnabrugenii Art, ^17, ubi

omnes pacis participes Guarandorum etiam nomine fuperbiunt,

$· XVI.

Inter adminicula amneftias merito referuntnr mediatores, ad _eamque ftabiliendam non parum con- ferunt Guarandi»

Experientia teile novimus ^, graviora vulnera tam cito non

fanari, quam leniora, eosque, qui maximis ie invicem adfe-

cerunt maüs ac vulneribus, admodum aegre conciliari. Inqui-

rens in afferti rationem facile deprehenderit, ^eam latitare in eo,

quod majoris momenti noxa adeo alte inhareat memoria?, ut vix

ac ne vix quidem aboleri & fopiri queat, Quodcunque igitur injoriis , amica ratione finiendis, infervit, priusquam fummum attigerint gradum , id omnino eft remedium oblivionis ; con-

fequenter etiam amneftiae injuriarum (§, VI. & IX.) at mediatores

funt tales ($. XV.) E, q, e. u,

Amneftia obtinet locum, quamdiu pacis conditionis rite

fervantur (§, XIV.) quicunque itaque id curant, ut hae condi-

tiones

16 De OBLIGATIONE GENTIUM Ad AMNESTIAM.

tiones, qua fieri ρ o flit, ratione, fancfte cuftodiantur, id etiam agunt, ut amneftia vigeat, fed Guarandi cavent complimentum

conditionum pacis 5 Ergo ad amneftiam non parura conferunt

Guarandi 5 q. E, a,

Conf. I. Ergo Mediatores neutri parti, in detrimentum al- terius, favere debent: alioquin uni parti coalefcunt, nec

merentur nomen mediatorum,

Conf, II. Si ratio flatus fuaferit ele&o cuidam mediatori,

ab una pacifcentium parte ftare, exuit charaéterem me*

diatoris, & ut ab hac fparta difcedat, neceffe eft, Conf. III. Si Guarandus fidem datam non fervaverit, rne-

rito ei imputantur confeitaria fidei fraäae, &, ut dam-

nura refarciat, obligatur.

Schoiion. Non eft, quod evi&a: huic veritati velificemur er-

emplis, quippe quae paflim in hifloriis occurrant. Verbo notamus, hane thefin non fine temperamento inteliigendarn

effe _j tantum enim abeft ^, ut abfolutam quandam neceiTi-

tatem medialorum & Guarandorum ftatuamus, ut multa;

paces etiam fine his&inita? fint & fidae perftiterint illibatae-

que, quemadmodum ex contrario haud paucas ^, licet ad-

fuerint 6c hi & illi, parum inde roboris ceperintj id quod inepte fedulsprudentiae Politicaeadfcribendum eft& nefcio,

cui malitise humanae, cui nulla rima eft adeo angufta ^y quae tinfam ei non prebeat elabendi. Et fic telam,

quam exorfi fumus, pertexuimus.

Tantum.