Z. 7 a
/
^Ausncro Fausto Sit?
D1SSERTATIO
DE
L0G0MACH1IS
PHILOSOPHORUM,
RECENTIORI JE V O.
CUJUS PARTEM PRIMAM,
VENIA AMPL. ORDIN. PH1L0S. UPSAL.
PRAESIDE
Doct.PETRO
CHRISTIERNIN.
log. et metaph. PROF. reg. et ord.
PRO GRADU
FRUDITO ORBI PROPON1T
ADOLPHUS FR. STURTZENBECHER,
STIPEND. REG. GOTHLANDUS.
in audit. gust. maj. d. xxiv april. anni cloloCCLXXIXe
UPSALI JE,
apvd JOHAN. EDMAN, direct. et reg. acad. typogr«
y t
VIRO
AV SACRA M REG1AM M4JESTATEM
M AGN/E FIDET,
KEGLE C AN C ELL ARLE CONSILIARIO,
AD ATHKN/EUM UPSALIENSE
ELOQU. atque POl I l'.PROFF.SSORI REG. et SKYTT.
EQ.UITI AURATO DE STELLA POLARI,
ACAD. LITT. HUM. HOLM.
SOG. REG. SCIENT. UPS. et NORVEG. MEMBRO,
SOC. ANTIQU. LOND. SOCIO HONOR.
GENEROSO ATQUE NOBILISSIMO
DOMINO
JOHANNI IHRE,
MECENAT! SUO MAXIMO
ALTERUM etiam hoc specimen inaugurale, tan«
quam levissimum animi, pietate atque reverentia
calentis signum, et simul monumentum perenne magnorum in se meritorum SACRARE; IPS1US«
que n0min1s splendore opellam hancce juvenilem
CONDECORARE
HUMILLIMA MENTE AUSVS EST
AUC TOR.
Det bonus inceptis miti a fat a Deitsl
§. I
RES cumftantiis, qtiaslibet diverfis aut diverfis veftita accidentibus, confiderata vel obfervata cir- vario
atque diverfo modo adparet. Eft autem hasc men- tis humanas indoles, ut, prscellentiftlmis etfi condecora-
ta dotibus, hilce fuis uti nequeac facultatibus, nec has
adu exferere poflit, antequam quandam pafta fuerit mens modificationem ope corporis, quod aptiflimis ornavlt
Deus organis, non recipiendi modo certas mutationes
ab objeftis externis , Ted eas quoque ad animum defe-
rendi, ut eas percipere polfit. Illam enim tamdiu quie-
tam & inftar dormientis manere obfervamus, donec ob- jeftum aliquod extrinfecus oblatum in eam agat, & ex fopore illam quafi excitet, & tamdiu omnis expertem
efle cogitationis, dum Divinae ejus facultates ab aliis
rebus incitentur ad vires naturales exercendas in rebus,, quibus afficitur, contemplandis atque examinandis. Unde
patet, mentem in fuis lenfationibus rerumque nudis per- ceptionibus fere pafllve fefe habere; tum vero circa cer-
tum obje£tum operari incipere, atque fe exfiftentem fentire,
cum rerum perc«ptarum & perceptionum fuarum fibi fit
confcia, & ab illisie ut percipientemdiftingvit. Hinc prono, quod ajunt, aiveo fluit, animum in rerum perceptione
nihil omnino murare pofle 9 neque aliter res percipere,
vel alias perceptis tribuere proprietäres, quam quas fen-
tiendo in iis deprehendit, nec aliud de iis ferre pofle
judicium, quam conftantibus fuis convenienter fenfatio-
nibus. Quia autem non omnium äquale fenfuuna eft
acucnen, non eadem organorum adplieatio, neque eadetn
xuentis difpofitio, quaccunque percipiendi obje&a, nec a^
A ,a qualif
i De LoPom,icbiis
£>qualis iogemi celeritas & aciec, nec iidem omnibus at- tenttonis gradus, non eadem in obje3is vel ideis refol- vendis atque com para nd is mentis capacitas, cum nec in iisdem confiituti fint omnes circumftantiis, mirum non
eft, in perceptionibus, fidtim rerum compofitarum, eadem
non tantum non obfervare omnes & diftingvere, (ed
& in gradu cognitionis ejusdem rei toto ccelo difcrepa-
re, ira ut res & veritates evidentius & magis adäquate perfpiciant alii, aiii in iisdem plane ca?cutiant, aut a Ve¬
ra earum indole magis vel minus aberrent. Cum vero
fuum cuilibet fernper videatur optimum, fua cuivis ar- rideat fententia, liquet, neminem fua fponte errorem
confiteri, nifi de illo plene ac fufficienter fuis vel aliorum comrariis convincatur obfervationibus. Etenim veritas non
eft nifi unica, adeoque dum diflentiunt homines de una
eademque res aut verus non eft diflsnfus, aut ab alterutra parte error, isque oriundus aut ex debilioribus organis,
aut ex vitio five in adtentione, five in ipfo obfervandi vel percipiendi modo atque ordine. Hinc ortae funt controverfise, quse, cum ad veritatem inveftigandam ax:
certitudinem obtinendam inftituunfur, utiles funt & non-
nunquam necefTari® iis, qui diftinåaj, certas ac eviden-
ti rerum fludent cognitioni. Sed in omni feria contro-
verfia fcopus efle debet, ut inveniatur veritas, ut pro-
pofitio , quae jam dubitationi eft obnoxia, fiat certa :
Hinc requiritur, ut pugnantes de una eademque re cer- tent: ut veritas non fit ab utraque parte: ut difputantes
eundem fignificatum cum iisdem terminis vei vocibus
combinent, ica ut fe invicem rite inteliigant: ut quis-
que fuam fententiam adcurate ac diftinSe proponat; ut nullum committatur vitiurn in fententiarura examine,
vel in ipfo proceflu difputandi, atque adeo dificrentes
praejudiciis, affe£bbus &c. haud abripiantur: Sic enina
bene & cito finiri poterit difceptatio» Permulta autem
4JQ
Pbilofophorum Receiitiori avo, § in difpufando pafiim committuntur vitia, in quibus Lo- gomacbia haud ultimum tenet locum, ucpote qu« pluri-
ma nuilo non^tempore htteris & litteratis attuiic incom-
moda. Cum veco frequentifiimi hujus in Script« & di- fputationibus vitii examen inftituere mihi fit aniraus ,
necefiarium efi, ut verum ac genuinum Logomachia
conceprum, a variis varie formatum, eruara, ad quem
pofies omnes facile exigi pofiimt. Omnis de cetero, ue recle ait CICERO cc), qua a ratione fufcipitur, de aliqua re
infiiiutio, debet a definitione pvoficifci, ut intelligatur, quid fit id, de quo di/putetur. Cum autem effeåus pravus cu- rari comroode nequeac atque colli, nifi caufla adcura-
te cognita & remota, in antecefium breviter indicare juvat prascipuas illas fcaturigines, unde tot frementes
rixarum «ftus profitiere, totque flupendi & tarnen ina-
res altercationum flu&us provenire potuerint, qu« ve- ritatis fuigorem abfconderunt, fcientiarum progrefius im- pedierunt, innumerasque turbas in Republica Xdteraria
excirarunt. Quod dum paro, feliciffimum memec pr«-
dicarem, fi mitiorem in materia perquam ardua ac diffi-
cili cenluram experiri contingat, quam itaque etiam at¬
que etiam mihi expeto,
§. n.
VARljfö omnino funt cauIF« cur difputantes vel ipfi
fenla an;mi paullo obfcurius exprimant, vel aliorum fen- tentiam, difiin^e fatis propofitam male inteliigant, adeo-
que lites facile moveant, ubi verba diftenfum maximum
pr« fe ferunr, licet de re ipla idem fentiant. Inter has
merito numerantur prajudicia, qu« ab educatime qua ma¬
ximum partera proveniunt. Pueri enim, qui literis imbuuntur, tum in domo paterna, tum in ficholis, ple*
rumque adfvefcunt verba pronuntiare, qu« minime in-
A 3 telli»
») D« Officiis iib* I, Cap. II* §• 12»
4 De Logomachiis
felligunt, (alutandi fcilicet, grafias agendi, pedendi &c,
formulas, peregrinis etiam lingvis proferre; non modo
Oracola facra & prjccipua Religionis capita, nondum rite cxpiicata & percepta, Ted & innumeros terminos, defi-
nitiones, divifiones, diftinitiones, alTertiones edifcere co- guntur. Sic multo temporis & virium difpendio, facili-
tatern quidem Tibi comparant promte refpondendi, (1
eodem modo, iisdem verbis, eodem ordine fingula qua?- rantur, afque adfvefafti funt: Si vero minutiflknum vei negleutum in ierie, vel omifium, additum ac mutatum
in quaeftione animadvertant, ftatim hsefitant, de alia re
fermonem efle credunt, adeoque quid refpondendum
nefciunt; verbis enim «udisque formulis adbrerere e- dofü funt. Quam prava autem hzec fit inftituendi ratio, quisquc cordatus videf. Memoria fic non exercetur,
fed inutili onere gravatur; nemini prodefl innumeras
voces non intelleftas memoria infigerc; omnis praeter-
ea ardor res & veritates intelligendi hoc modo ex-
ftingvitur, imo hic mos iis adeo fit familiaris, nt per to-
tum dein vitte fpatium ament inanes fonos & verba fine
fenfu proferre, fine attentione rerum loqui. Hinc len-
tentias lux fiunt pertinaces, ut dedignentur veritates ex
fuis fontibus deducere, easque jufta rationis trurina pon¬
derare, & ad experientiaj normam examinare. Sapientes
& periti videri volunt, fi memoria vocabulis etfi ina-
nibus repleta eft, mirantur illos, qui promte, cum conten- fione & confidentia loquuntur, licet ne ullum quidem
verbum eorum re£te intelligant. Terminos, quos fibi
familiäres fecerunt, licet, quid fignificent, farpius igno-
rent, claros & perfpicnos putanf, imo, fi de fententia his lubje^a quasritur, certa quoque & evidens ipfis illa vi¬
detur, etfi adcurate nunquam examinafa. Porro affeSlns
quam maxime faciunt, ut alios aut intelligere nolint,
aut non poffint literarum cultores. Nemo enim non
ex-
Pbilofopborum Recentiori cevo. $ expertus eft, quantum hi roentem perturbenf, Sc judicia
in omnibuS1 pervertant. Sic aliorum fententiam vei verba intelhgere nolunt homines
,aut ex invidia, vel
contemtu aliorum, ne forte ipfis fit confitendum, alios
ad Literarum progreflus plus rontülifie, vel ob do&ri-
nam aliaque przeclara, laude elpdigniffimos, vel verita¬
tes iis ignotas detexifie, easqffe ita probafle, ut in iis
nihil reprehendere poflint; aut odio five doktrinär, five Se£te, five ipfius Au&oris, quod, dura antiqnis deleäan-
tur, nova invencric dograata, vel nova ratione notas probaverit aftértiones, vel recepta verba len dograata
ut inepta reprobaverit; vel dum nova in deliciis habent, quod prifcorum abfurda & inutilia recoxerit, tueatuc See.; aut ex amore Jui tpfius nimio, ne cogantur falfita*
tern eorum, quas defendunt, agnofcere, vel cum aqua
eis hsreat, ne confitendum ipfis fit, poftquam tantope-
re debacchati funt, fe in alios iniquiffiraa conjeciffe
fela, iis furamara fecifie injuriam, vanasque fevifle lites.
Nec minimum ad hoc conferr, ut alios intelligere nolint difceptantes, pruritus ifte contradicendi inanis, quo Jur«
gia in deiiciis habent, & occafionem rixandi follicite quac-
runt. Quia uni termino non raro plares competunt figni- ficatus, quos omnes addifcere in fingulis feientiis cum
non poflint, unum ample^luntur cujuslibet vocis fen-
fura, cui femper adhserent, quoties Sc ubicuraque eadem
vox occurrit, non attendentes, utrura Au&or alio eam
fignificatu acceperit, & fi erroneam ac periculofam
inde fequi viderint fententiam, hane illi imputant at»
que acriter eandem impugnant. Von efi acoütumi aif MALEBRANCHE /3) ä fe payer de nwts, £f den
payer les autves. Tous /es termes qui ne blejfent pnint
i'oreilie ont conrs panni les bommes; £? la vente entre
ß) De la Recherche de la verué Tom, 4. XU eclairciflem, p» m, agé*
6 De Logemach iis
ß peil dans le commerce du monde, que ceux qui par- lent ou qui écoutent rfy ont d' ordinaire aueun égqrd. Le
don de la parole efi le plus grand des talens, le lan¬
gage d' Imagination eß le plus fur des moyens, & une memoire remplie de termos incomprebenfihles paroitra toii«
jours avec éclat, quoiqiM les Cartefiens en puijfent dire,
Raro quoque iili fentfmtiam aliorum recie capiune, qui totam fuam doclrinam aliis debent, qui nihil proprio
Marte in venerune, neque ingenii fui utuntur acie ad ve-
rifatem debita perfcrutatione eruendam. Quicquid Ari¬
stoteles, Wolfius vel alius raagnus Apollo dixerit, id cer-
tum judicant, id examinare fupervacaneum ducunt, quod
vero iile non dixit, quodve ei contrariatur, falfum illis
«fl: & rejiciendurn. His vero Logomachia fontibus praeci- puis leviter indicatisad indolem vitiofle hujus difce- ptatioriis enodandam protinus me accingo.
§. III.
TRACTARUNT quidem Vetetes do&rinam de erro-
ribus & fallaciis, tradiderunt praicepta diflerendi in ea Lo- gices parte, quam DialeSlicam adpellarunt, nullibi tarnen
penes Eos reperire licet Logomachice vocabuhmi, mulro
minus ejus explicationem, quamvis hoc vifio plerxque
eorum confpurcatas fuerint diiputationes. Recentiores
autem nonnulli Logomachice quidem mentionem injece-
runt, & quid Tibi velit explicuerunt, de emendatione
intelleåus & vitiis difputationum tollendis foliiciti. In definitione vero tradenda pauci convenire potuerunt.
Origo ac derivatio fl refpiciatur, nemini non eft mani- fcfium, nomen quid Tibi velit Logomachice. A Graecis
enim vocabuiis Key os verb um & pugna defcendit,
& verbi velitationem, vel pugnatrs, qua; fit verbis five de
re quadam five de puris vocabuiis fignificsre videtur. y) Hinc*
y) Cüt Eruefti Lex. Graec. p. m, .1221 & alios*
Pbilofophorum Reccntiori avo. 7 Hinc, quia Aoyot etiara apud Grarcos generadm deno^ant
res nihiii vel nugas & fabulas, ut illua Comlcorum Logi
& phrafes Latinorum: verbafatit, verba dave indicare vi-
dentur $), pütarunt nonnulli Logomachias generatim figfi-
ficare omnes controverfias & jurgia de re exigui rno-
menti, de rebus vilibus & inutiübus e), quas ergo jure
FLACCUS voeavit rixas de lana caprina, & GR^ECt GKMfiOVyjctS, 7to\kfX8S 718 (H CV8 OKlCtC , KSTTToKcylttS Hg) 7TSgi
Kc&7tva ^evoÅscrJxc £). Dolendum quidem eft viros do-
ärina clariffimos in nugis & ineptiis nonnunquam tam improbum confumfifle Jaborem, adeo acriter ob res nul¬
lius ponderis vel utilitatis fe invicem vexafie, ut nifi has peregrina Lingva obtexifiet vanitates, jure ipfos deride-
ret vulgus; fed adeurate tarnen loquendo non omnis
futiiis hujuscemodi difputatio Logomachia dici debet.
Argomenti enim vilitas & inutilitas nihil facit ad ipfius
difeurfus vitiofitatem, in qua confiftere formam Logoma¬
chia necefle eil, licet improbandas Sc culpandas, i mm o
Philofophis indignas has elfe controverfias, negaverit
nullus. Nec ob pugnam de rebus nauci Sc nihiii, pro- prie Logomachia reus quisquam agi debet. Scilicet figni- ficat, ut dixi, Grascorum heyos proprie verbum, voca- bulum; unde crediderunt nonnulli vocem Logomachia fpeciatim cienotare controverfiam five de verbis & vo- eibus inftitutam
,five de rebus quidem fufeeptam, fed pereeßccost quadam difputationis feu Jcopi dereliSiione de-
fie&entem ad exagitationera verborum, rebus Sc ve- ritatibus reiidtis y). Penes Gramtnaticos & Philologos illa
folet efie frequentifiima, qui de vocum & litterarum pronunciatione, fcriptione7 flexione, conftruetione, figni-
B fica-
Cfr. Werenfelfii opera p. m, 452.
e) Vid. Knufz. Log. §, 364 & Corv. Log. 27».
Ö C fr. Lucian. & Ariftophsn.
fl) Cfr. ßyd, Difp. de Log om, Piiilofophantium 1«
De Logomachiis
,.anone Sc interpretatione faepius maxima vehememta
rix vi folt r, ut lu ulentcr loqnuntur bella inter Nirod.
Frifchlimtm Sc Mart. Crufium, qua? depingir WH REN-
FKLS1US &), Sc de unica voce cerno, inter Beatlejum &
Boylium, Fabrcttum Sc (jvovovium, Clericum Sc Buvmannum
& deinde Kuftevum inter & Peri%onium agitata, ut ta-
ceam innumera alia ;). Proprie autem fi Logomachice vo- cabulum fumatur, non denotat ejusmo^i pugnas de
meris vocibus in fe fpe&atis ; quia difpåtationem ne- cefTarium efl de verbis agitari, quoties de verbis infli-
tuta efl quasftio, adeoqne talis difnutatio ad Logomacbiavi
revocari non debet. Nec digreflio a fcopo adcuratum Logomachice conceptum conflicuit , adeo ut difeeptatio,
qua? inflituta efl de veritate rei cujusdam conceptus vel fenfus, quac inde, realis appellari folét, Ted defleftit ad exagitationem verborum, omnis fit verhalis feu gram- matica, ut putat Rev. RYDKLIUS. Nam tametfi hoc faepiflime accidit difputantibus, qui in contentionis fer-
vore, ne dicam furore, conflitu'i, ut non id tantum re- futare conentur, in quo a fe invicem diflident, fed ver¬
bis quoque fi forte utatur alter obfcuris, vagis vel mi¬
nus arridentibus, fuccenfi, latius vagen tur, illaque non
raro fibi refellenda fumant, in quibus reapfe conlentiunr,
vel etiam qux a flatu controverfise penitus abhorrent;
qua? omnia, fi pra?fertim affectibus abripiantur difputan«
tes, ita inter fe mifcentur & confunduntur, ut de-
mum in quo confentiant vel difcrepent vix amplius di-
fcerni pofiit; & quamvis ejusmodi fcopi aberratio rna- gnopere fit culpanda in difputatione, Sc fajpius Logoma-
chice nomine infigniatur, ob confufam hujus vitii notio«
nem; interim tarnen aliud communiter intelligitur hoc vocabulo, alia etiam hujus idea ex iis fontibus, quos
antea Cit. loc. p. m. 455.
f) Cfi. Menken. Or. de charlataneria Erudif. p. m. 74 & feqq»
Philoföpborum Recentiovi avo.
anfea detexi, proftuit, qute huic voci videtur efte pro-
pria. Scilicet lunt LOGÖMACHI/E lites de propofitio-
nis cujusdam veritate, eam ob cauffara ort^, quia cum iisdem vocibus vel phrafibus, alter hane, alter aliara jun-
git ideam k) vel quoniam diverfo fenlu propofitionem
uterque difputantium intelligat, A) qus finem & exieum
non habent debitum, nempe utriusque partis de re qux- fita confenfum. Logomacbia enim, ut reele ait RID1GE- RUS, fx) von fimt difputationes de nominibus ex inßituto taks, utpote qua interdnm otnnino etiavi inter Sapientes ba-
bent locum; [ed funt praeter inft it ut um taks, b. e. it a Ven¬
tilat^ , ut &k utraque parte habeantur pro realibus, Facile itaque diftingvitur Logomacbia ab Ignoratione Elenchi9
ut dicitur, quae committitur dum aliud probatur, quam
probaodum proponebatur, vel dum ad ftaturn quscftlo-
nis non attenditur; cum qua fallacia ne confunderetur
conceptus Logomachia} cavere voluit Prarcl. Mag. ELGH, qui contendit Logomacbiam tantum efte, dum ex diverfo principio procedunt difputantes* quae definirio cum no- fixa haut difficulter conciiiari poteft, cum divetfus ver¬
borum fenfus, ex quo dixi Logomacbias oriri, pro diver¬
io principio haberi poffit, quandoquidem & conceptus
& fenfus & quodcunque fuerit judicii feu affirmationis
vel negationis fundamentum, principium eft dicendum. v)
Hujus fori non eft difquirere, qutenam fignificatio voci Logomachia fit tribuenda, duobus illis locis, quibus oc- currit in Oraculis Sacris, feu quonam illam lumieric
fenfu Apoftolus PAULUS, dum Xoyof*ocxficcv ufurpaverit
i Epift. ad Timoth. Cap. V7, v. 4. & toyo(xot%éiv 2 Epift.
B 2 ad
x) Knutz. Log. §. 36a.
A) Bilfing. Log. §. 119 & fqq.
/L) Phil. Pragm. p. m. 71 §. ior. not. fli).
v) Ut ipfe cläviflT. Elgh fatetur in difput, Gymn» de vitio Lorjico Logo¬
machia 33. p. 49.
I© De Logomachiis
ad Eund. Cap. II, v. 14. cum ex contexfu facile con- Itet, jnutiles ac noxias pugnas intellexifie Apofioluro , quia multa vicia ex iis provenire in priori loco dixit, illasque füger e juflit TIMOTHEUM; quales autem has
fint vel tum fuerint, difiemiunt inter fe Tnterpretes.
Putarunt nonnulii |) vi verborum 2 Tim. II, 22.
PAULUM intellexifie pugnas & quaefiiones fine lege,
fine ordine jufiaque forma feu procefiu infbtutas. Alii
omnem male pervicacem pugnam, ideoque omnem in-
anera ac verboiam contraditftionem, qua veritas magis
lubvertitur quam redificatur; aiii aliud intelledum vo- JuifTe Apoflolum fufpicati funt 0). Inter Philofophos clarifE
CORVINUS ut videtur, pofl Gel. REUSCHIUM Logo- machias definivit per verhoriim contvadiciiones, fenfu eodem
wianente, tt) quas tarnen definitio pariter ac ha^c Jlluftr,
WO! F11 q) quod Logomachia fit impugnatio propofitio•
vis, cui refpondentem notionem vevam agnofcit impügnans, fed quam ipfe aliis verbis exprimit, ut ceteras taceam, quam
obfcuras fint, & tarnen eaedem cum noftra, quivis facile
videt. Ut aotem nofira definitio magis clarefcat, ju-
vat forte exemplo quodam illam illuftrare. Me fia-
tuentem , omnia efientialia in definitione efientiali effe enumeranda, tu refutaturus, demonftrare niceris, non omnia efientialia in illa recenferi; ut verfenour in ter- minis contradi^oriis.. Fieri jam potefl, ut termini no*
bis idem fignificent. Fieri contra pariter poteft, ut
ego efientialia concipiam per illas adfediones conftan-
tes, quse rationem ceterarum in fe continent, tu ve-
ro omnia, quge rei confianter infunt, efientialia vocites.
In cafu pofieriori ob identitatem vocabulorum videris
-v•
Rega¬
le) Cfr. Leigliii critica, & Stockium alosque ad hanc reeem.
Cfr. cit. Flgh. difp. §. 4.
t) Cfr. Covv. Log. §. 27O. & Reufch. Syft. Log. §.
$/ Vid, Ejus, Log. Maj, Lat, §, 1029»
Philofopborum Reeentiori m ii negare, quod ego affirmo; quod minime fierl illico de-
prebendis, lubRitutis loco vocabuiorum fignibcatibus.
Conlentis igitur quoad rem, Iis in vocabulis jätet. Muiti
concedunt, mundum etTe fini Dei maxime convenien-
tem, negant vero, eundem eRe optimum. Alii ütrum-
que adfirrnant. JiluRre etiam Logomachiß exerhplutn
prsebet controverfia aliquot feculorum ventilata inter
NOMINALISTAS & REALISTAS, ut dicuntur, qua;
etiam adhuc agitatur. Cum enim ARISTOTELES uni»
verlale in re eile fupponat, ea opinio usque ad feculum
XI obtinuit, quo Philofophi nonnulli ab ARISTOTELE
fecefiuro facere, & in Stoicorum caftra tranfire cocpe- runt, Ratuentes, univerfalia fola mentis cogitatione & prx- cifione poR rem exiRentem forman, & verbis nomi- nibusque exprinoi. Et hi quidem NOMINALES, qui
vero contrarium affirmaverunt, &r in re ipfa exiRere uni-
verfalium naturam dixerunt REALES vocati (unt. Quod
autera totius litis lernen lateac in voce rS univerlalis,
quam varie intellexerunt, cuivis patet, adeoque meram fuiue Logomachiam allata oftendit aefinitio; adcuratius
vero tocam hanc contentiohem examinare infra forte
locus erit. Plura exempla deinceps quöque occurrunt,
§. IV.
QUUM autem nulla fit difputatio, in qua ad Loga*
machiam deflecii non poRit, e re roea elfe credidi, paucis
oRendere, qusenatn praecipue certamina, quaenam contro- verfix ad Logomacbias revocari debeant. Verus didenfus in
iis elfe non poteR, qua; omnes homines eadem obfer-
vant, adeo ut in contrariam partem nullims adlet ri queat exemplum, nnlla obfervatio, nulluni exffimentum, ver- bo: in veritatibus, quas dicunt fenfus conwiunis, ex amplo
experienriae penu juRo ordme hauRis, in axiomatibus Sc
veritatibus ex iis irm&ediate deduTis, fani diRidere non
poflunt mortales, fecP in probabilibus, a fénfibu» magis
B 3 re-
12 De Logomachiis
Temotis, in veritatibus rationis & fidei, in obfervationi-
bas ab aliqua parte rite non facfcis, dum confiieuti fune
homunciones Tub infelici affedtuum dominio, dura phantasmatibus magis quam claris & indubiis fenfioni-
bus ac obfervationibus habent fidem, dum prasjudiciis
utilibus jucundisque fe magis adfici patiuntur, quam
aurea veritate, vere omnino diffentire pofiunt; icpmo in veritatibus alias evidentibus, fed cognitu paulio diffici- lioribus, & qua? longa nonnifi rariociniorum ferie pa¬
tent; cum non omnium eadem fit ingenii acies, & äquale
rnentis acumen, non omnes debitis ad eas cognofcendas
imbuti fint requificis, non omnes juftae cogitandi me- thodo adfveti, nec aeque attenti, neque attentionem diu-
turnam reque acriter conlervare pofiint. Hinc, qui
negat vel impugnat ea, de quibus totum conlentit ge¬
nus humanum, vel impugnat ejusmodi veritatcs, quas adeo funt perfpicuas & evidentes, ut perfpicuitate fua
afienfum omnium velut extorqueant, imo fi vel maxi-
me vellcnt, de iis bsefitare nequeunt mentis compoies,
tantum abeft, ut ille a reliquis revera difientiat, ut
potius verbis tantum difcrepet & difcednt, arque adeo Logomachiam difputationi fubefie jure fufpicandum. Sic
(i quis negaverit fe habere corpus, manus, pedes &c.:
homines in loquendo & agendo efie liberos: aut fia-
tuerit mundum efie unicam lubftantiam
,non diver- farum fubftantiarum congeriem: vel rnetum Suprcmi
& invifibilis cujusdam rerum Domini & Redtoris, in
fingulis hominibus adultis, aliquando fe exferere haud agnofcot; fi qpispiam urgeat eandem notitiam fimul
efie infitam &Äadquifitam, & plura fimilia, quis cre- dat eum revera diflentire? Aliter certe loquitur,
quam loqui folent homines, alker fentire noh pot- eft. Deinde omnes ferroe \\\x dtfceptationes funt Lo~
gomacbice^ quae aguntur i;o de rerum & yerborum
de*
Philofophotum Recentiori avo. ig>
definitionibus. Hx vero funt vel rneri nominis vel
rei. Ds jurgiis, quae de definitionibus vocum, vel de iis, quae nomen quidem definitionum rei mentiuntur,
cum tarnen noera? fint verborum definitiones, multum
non vacat dicere, cum aperte fapiant Logomacbiam, qua-
rum exempla vel quaelibet Logices aut Metaphyfices vel
Moralis Philofophiae (praecipue Schclafticorum) pagina proferet innumera. In controverfiis autem de rerum
definitionibus, majus licet videatur elTe ponderis; cum
tamen fopifiime in iis non tam reprehendatur falfitas >
quales profefto fua nunquam deflituantur laude, quam quod perfecta non fint Definitionis conformes legibus,
qua; tamen omnes ejusdem non funt necefiitatis; ut
cum rixantur ex. gr. de eo, quod aliquid in iis abundet,
aut 4^^fidea|fur, quod genus allatum jufio aut fit uni- verfalius, aut fpecialius & fic porro , ut fiepius videre
licet in cel. CANZ1I Ontologia Polemica, quin haec cer- tamina ad Logomcichias referenda fint, nullus dubitet.
2:0 De rerum genernlicribns divißonibus; quae plerum«
que cum funt arbitrariae, faltem cum nulla pars confide-
ratione digna omittitur, quia res ipfa manet eadem, quomodocunque dividatur, five in plures fcindatur par¬
tes five in pauciores, patet, lites, qua; de his aguntur, in rixas non de rerum fed nominum folum partitionibus plerumque delabi, adeoque ad Logomachias referri poffe.
Ut an ens cum Ariftotele in decem, an in duas, vel tres potius dividendum fit categorias? vel fintne quinque
tantum fenfus externi, an fex cum SCALIGERO, an plu¬
res, aut folum unicus ut alii ftatuunt ? 3:0 De notionibuf generalibus, quae aut nihil fixum fignificant, aut ambi- gui, faltim incerti, funt fignificatus, aut nullius utilitatis,
aut quibus nihil refpondet reale, circa quas fi lites ori-
antur, quod fint Logomacbiee, fugit neminem. Sic, uC hoc adferam, difputant Recentiores* diyerfa yocis acce-
ptione
?4 De Logomacbiis
ptione an dentur duo entia perfeRe fimiiia, de q»uå dl- fceptatione poftea forte uberius dicatn. Porro, qui vel
fententiam aiicujus impugnaf, quam ei tcibuit, quia ver¬
bis ejus alicubi con venire illa videtur, quse tamen aliis
& conflantibus Ejusdem adfertionibus manifefte repu-
gnat; vel ipii tribuit fententiam abfurdam aut turpem, verbis quidem Ejus quodammodo convenientem, (ed a qua tota vita & praxis Ejusdem abhorrec, de fi&a pro- fefto non vera ipfius certat fententia, & proinde Logo-
machiam eeiam comitatur hax coneertatio. Ut, fi con-
tendere credas Policicos, Principem peccare non polTe, ideo, quia dicunt Illurn eile legibus folutum, fupra leges-
vel poflularetur, EPICURUM i dem per voluptatem hi- tellexifle, nc nos communiter intelievRurn volumus. cum
dixit *. finem bonorum ejje voluptatem; cui» tc^fekEjus
vita, impiae hujus opimonis oltendat contrarium^ lic
ficlas has fententias oppugnaret, quod tota cootroveriia
tum in Logomacbiam abiret, cuivis patet. Denique illa;
etiam contenciones raro a Logomachia immunes funt,
cum i:o alteruter difputantiuro fententiam aut negare videatur, quam antea lucukotiffime affirmavit vel pro- bavit, aut verbis defendere, quam antea plane eQe faU
fam oftendit, nifi fententiam priorem fe jam mu talls
fponte profiteatur. 2:0 Cum unus dilputantium iisdem
utitur argumentis, quibus ufus eft alter, cum in iis quo*
que tum confentire putentur, quae ex argumentis legiti¬
me, proxime facileque deducuntur, b. e. in eadem fen- tentia, licet in fenlu verborum difcrepent; ut olim acei-
dit inter A. Salmafium & Dan. Heinfium, dum difputa-
runtde Lingva Helleniftica, qua peculiari, ille negavit, hic
affirmavit fcripta eile & Novum Teftamentum & Ver-
fionem Veteris Teftamenti Grtrcano. 3:0 Quum altec
difputantiura vocabuia generalis & vaga ufurpat, quae aut
nihil fixura fignificant, aut dubito, an clarius exprimi
poflmt»
Pbilofdphorum Recentiori cc-vo. *5
pofTint, qnibus non modo frequenter utitur, fed & fe-
nacirer adha?ret, licet difhn5le ex pl i ca re nequeat, ea ta- mea ut clarifiima venditat, fatisque perfpidua eflfe incui-
car, (modo adeo firnplicis non lline fignificatus, ut per le otnnibus facile pateant) gux cum ipie non infelligat,
mulco minus capere potefi ille, quo cum rixatur, aliique qui audiunt vel legunt, quid fibi iis velie. 4:0 Cum duo iiver fe lites ferunc de re, quce captum aadientis noa
fuperat, cujusque fciencia hic non roinus ac ipfi difpu-
tantes imbutus efl, & tamen attentus aut Opponentis
argumenta néc intélligit, nec quo tendant, vel quodnam
in re qua?fita feriant, peFfpicere potéft; aut defendeotis reiponfionem capere nequit, nec quod in aberius argu-
mento refut.t, ei patet; aut neutrum intélligit, de lana
capnps, afini umbra illos difputare fl fuipicaretur, non errat. Nam cum Opponens verum tbefeos fenfum qua?-
ftionisque ftatum aflecutus non efl, falfum cecte & alie-
num oppugnat; 8c cum Refpondens argumentum Oppo¬
nentis male inreiiigit, illud ita refutat, ut revera illud
non refutet, fed aliarr & a men te Opponentis alienatn fen- tentiam; adcoque quin fit Logomacbia dubitabit nullus.
Nec hinc excipienda? funt conrroverfia?, ut innumcras alias jam pra?teream, qua? odiis ac invidia geruntur, q'?jc ob viclpriam 5c laudem aguntur, qua? immoderata fufci- piuntur cupiditate aliorum mentibus ac judiciis imperan- di, ita ut (uns opiniones aliis obtrudere velintj vel cum
rixis, convkiis, calumniis vel fophilHcis fira t a gem a ti-
bus fe invicetn profcindunt, proflernunt, conoulcant*
quia caffra metantur, ut faceré folént onones KcyofActypt,
teia conjiciunr, pugnas inchoant, antequam fcianr, quid reapfe defendit adverfiarius, tahtummodo curantes, quo- niodo nlterius alletca impugnenf, ac perpendentes, quid ipfis in medium fit proferendum, quid vero profert al- ter, attende^e negligunt, unde in turpes non poflunt non
dela bi Logomuchias, C §. Vc
De Logomachiis
§. V.
ANTPQUAM vero hunc nium abrümpsm, atque ad Logomachias, recentiori tevo ventihtas pjraecip'aas (quis
enim omnes vel enumerare poteffc?j examinandas pro- pius rae accingara, paucis roonendum duco de graviffi-
mis confequentiis , qua; ex fosdis hifce litibus provene•
rint. Unde, fl vel hoc folum perpendimus, operam &
oleum, ut dicicur, me non perdidiffe, Ömnibus pateat,
qui de his pugnis in (e levifllam, fiquidem cäntum de
uno atque altero vocabulo non eodem rrsodo intelle&o
committuntur, tanto anabitu (cripiUTe videor. Ut ta-
ceam, quantura ex Ulis ceperinc litterar detrimenti, ca- piantque quoties agitantur, quantumque impedimentum
& obftaculum litierarum progreffibus nulio non tempo¬
re objecerint umbratiles hae pugna; inter Philofbphos
adeo frequentes. Scilicet fugic neminem , qualis fuit
Grsecorum, Scholafticorum & Careelianorum Philofophia,
innumeris nempe referta terminis, quorum plerique ni¬
hil darum & fixum fignificarunt, totidem repleta defi-
nitionibus, horrendis diftinåionum & divifionum cumu- lis confufa, atque perobfcuris abdita rebus & locutio-
nibus; C\ vero propius ad eam oculos animumque ad-
vertamus, nulio certe negotio fumus deprehenfuri, illam
ceterasque artes& difciplinas omnes non continere nifi con-
tentiooes ac controverfias valde frivolas. Pbilofophari
enim Ph-loPophorum penes eos non fuit, fed difputare, atque
circa verba improbam impendere curam, adeoque non tarn difputare de rebus ponderofis, utilibus vel jucundis ied
de terminorum valore, definitionum ac diftin&ionum bo-
nitate h. e. Refte itaque VERULAM1US, cujus
verba heic adfe~re nemini difbliceat: non officimns, in-
qu't <r), quill Philofophia ißa recept as alat difputatioves,
fcrmones ornety ad profejßoria munera & vit de civilis compen•
dia
c) h\ organ, fcient» in pracfauone,
Pbilofopborum Re cent tor i cevo. 17 cha adhibeatur. — Sapientia illa, quam a Grcecis haufimus, pueritia qutfdam fcienticc videtur, atque habet, quod proprium
eß pucrorum, ut ad garriendum promt a, ad generandum in¬
valid a Ef immatura fit. Controverfiarum emm ferax,
rum effceta eft. Adco ut fabula illa de Scylla in literarum
flat um, qualis habeatur, ad vivum quadrare videatur; quat
vir inis os Ef vnltum cxtidit, ad uterum vero monftra na- tantia puccingebantur Ef adbarebant. Jta babent i? fcientia, quibus infvevimus, generalia qucedam blandientia Ef fpeciofa ; Jed cum ad pnrticularia ventum eß , ve lut i ad pat tes gene- ratienisj ut frn&um Ef operam ex fe edant, tum contentio•
77^ o3 oblatrantes difputationes oriuntur; in quas definunt,
Ef qux par t us locum obtinent. Unde non mirum, i! lam paucilTirnis profuifle, atque ipfos Philofophos in nugis
conienuiffe; quid? quod in hoc controverfiarum ob-
fcurllTimarum & inutilium luto omnes adh^rentes, o- mnia in fpinofiffimarurn qu^fiionum laqueos inferuiffe,
ex quibus ha&enus extricari prorfus non potuit Philofo-
fophia, adeo ut rixis adhuc fit fertiliffiraa. Citius enim
ex tenebris Heraclitj lucem, ex dubitatione Socratis cer-
tam fcientiam, & e Diogenjs ftulticia fapientiam, quam
ex iftorum Pbilofopborum logogriphis & thaumaturgis
micam faiis atque vers Philofophia?. Etenim uhi ad do-
Brinam Logi cam > Metaphyficam Ef Moralem delabimur, prob
quantum ubique ineptiarum deprebendimus! Quis enim ferat
tot vanas ac inutiles digladiationes de forma litatibus, bcec-
ceitatibus, quidditatibus, intentionibus, (uppofitionibus, expo•
rtwilibus, reduplicativis, particularifationibns, fuppofltis me-
diatis Ef immediatis, complexis Ef incomplexis, (7/77;/ fpiri-
tus me deficit) breviter, jfof intolerandis fubtilitatibus, f«/»
quibus ß Cleantbis aut Cbryfippi ar gut i ce, una cum Daphitay
Buthydemi, Dionyfiodori circumventiunculis componnntur, pe-
Vitus craffle ruftican&que f ut ur <2 funt. Enimvero etß pam¬
pridan a noftris explojas novimus Scbolaßicorum quxfliunculas-,
C 2 tot
18 De Logomachiis
Otot belli (Jinis fophißicationibus involutas, atque plurimas eo°
vum controvsrfits ex Philofopbia eliminatas Jcimus, permul • tas tarnen adhuc ftudiofe coli mit s ac tue mur; r) q ute norrufi
mers iiint LogomacbLe , omnis ventatis g lÖu-n in exi-
lium proifus nfiittentes, Quaerunt e im Aoyoy.ayjsi ved-
ta re al in eocieni profundo, quo iiiarri öUm.quaelivit De«
ruocritus
,& tamdiu difputant ac rixantur, don sc ejus
iram penifus Licet int. Deritas eoim, ut aic PUBL.
MI MUS v) niinium alt erc and o amittitnr. !mo in L jgn * machiis omnis penicns veriatis fenfus perit; verbi emm amant, terminos curadt, pro victoria pugnant, ipfa verl-
täs virilitigatoribus noftris eüe non poteft nHi fvavis quaeftus , quem ilie den um nancifcitur, qui palmam quomodocunque reportare novit; ReBte iraque LA-
CTANTIUS $): nullam, ait, feßarn fuiffe tarn deviam,
7iec Pbilofophoram quemqvam tarn inancm, qui non viderit aliquid ex vero. Sed dum contradicendi ftndio infahiunt,
dum fua etiam falfa defendunt, aliorum etiam ver a fubver*
tunt, non tantuvi elapfa Ulis veritas eß, quam je qu&rere
fimnlabant , fed ipfi eam fuo vitio perdiderunt. Praeterea
omnis qnoque certirudo propter Logomachias vaciilare
coenir. Quamvis enim, ut antea dixi, verus inter Logo-
mncbos non fit dillenfus, ni(i quem verba aiiter atque aliter mteilecta prae fe ferant, adeoque in pluribus con- veoiant quam difcrepent; licet etiam Philofophi aeque cerris gaudeant principiis, a?que adcurate res Philofophi-
cas proba e queant ac Mathematici, ex innumeris tarnen
Ulis Logomacbiisy quibus vexatus femper fuit Orbis, fat
cauffe (ibi e(Te putarunt multi credere, veritatem cujus- cunque rei aleo eile lubricam, ut hinc atque illinc tra- hi, & de plurimis in utramque difceptari queat p3rcem,
ornma
t) Cfr. Menken. de charlataneria Eiudit, Orat. Pofter.
o) Apud Maerobium.
(p) Div. inftit. Lib. VII. Cap. 7-
Philofophorum Recentiori avo. *9 omnia in Philofophia volubili fuperftruda eße arena, Clinda dubiis obnoxia, fingula incerta, verbo: veritatem
& certitudinem rerum prorfus non dari, fakim ex orbe Philofophico penitus exulare, nifi penes Mathematicos
pauca ejus exftarent veßigia, qui in verborum fignifi-
cati.one melius conveniunt & exade convenire poßunt,
cum eoruiii termini fint iis peculiares, & figuris fenfi-
bus obviis refpondeant; Philofophi vero voces ex coro- muni vuigi ufu petitas ifiurpanf, & de rebus a (enfibus
externis remoris loquuntur, adeoque in earum figoifica-
tu omnes conßanter convenire non poßunt, imo ne fibi quidena ipfis lemper conßent. Hinc varias nobis pepe-
rerunt vans hx lites Sedas, abominabilia Schßroata,
gravißimos errores, quorum plerique e Philofophis fo-
ro abfuißent, nifi turpißimis nx's adeo invigilaßent. Phi- lofopbantes. LJnde fine dubio orti funt Sceptici, Aca- demici, Pyrrhonici, ut filentio reliquas prsterearo. VidiS
hoc fco tempore SENECA %), cujus verba quin heic
adponara temperare roe non pofiiim. Sciunt, inquit, Philofophi melius loqui, quam vivere. Audi quantum mali fa-
ciant nimia fubtilitas, er ehr & contention es, quam injeflce
veritati fint. Pr6t a goras a it, de omni re in utramque par-
tem dijputari poffe ex aquo", & de bac ipfa, an omvis res
in utramque partem difputabilis fit. Naufiphanes ait> ex bis,
quee videntur effe, nihil magis eß'e, quam non ejje. Panne-
indes ait, ex bis qu.e videntur, nihil ejje in univerfum. Z<?«
mn Eleates omnia negotia de negotio dejecit, ait, nihil ejje.
Circa eadem fere, Pyrrhonii verfantur Megarici, Ere-
trici cf Äcademici, qui novam induxevunt fcientiam, nihil
Jure. Jüi mihi non profutuvam fcientiam tradunt, bi fpem
omnis Scientice eripiunt. Satius eß fupevvacua feire, quam nihil. Uli non prxferunt lumen, per q;tod acies dirigatur
ad verum: hi oculos mihi effodiunt. Si Prot a gor<z credo,
C 3 nihil
X) Epift. 88, in fine.
20 De Loggmnchiis
nihil in verum natura eß nifi duh'ium. $i Nnußphani, hoc
unum c er tum eß, nihil eß certi. Si Parmemdi, nihil eß praeter unum. »SV Zenoni, ne unum qnidem. Quid ergo nos fumus ? quid ißa, nos circumßant, /7/«/?/ , jufiinent ?
Tota verum natura umbra eß, nut wams, mit fallax. Dein-
de futilibus hifce iitibus, tempus, quod ineparabile fu- git, fruftra teritur, aliaque negotia utiliora longe & ne- cefFaria omittuntur, operaque, quae veritaribus uriiibus in- dagandis, & indagatis examinandis navaoda erat, turpiter negligitur , quibus fi rite invigilaffent Erudici , (antum
certe utilitatis Reipublicse attuliilent iitterarix, quantum iis negle&is paflä fit damni, quantomque impedimenti fri -
vok hae contentiones objecerint litteris, quod, ut cuivis pacet, fuit longe maximum. Felieiffirna ingenia, quor,
quae jam pofteritati iatuere ignota, detegere potuifient
ueilia, nifi in nugis, & vanis pugnis setatem infumfiflent?
Porro, necefFarium at fimul trifte Logomachzarum eft confequens, quod adducant litteras atque Eruditos, alias
doctrinae laude infignes, in contemtum aliorum, & quod pejus, exponant eos imperitorura rifui, exprobrationibus
atque calumniis; quod certe non fpernendam fecit remo-
ram 8z impedimentum literarum progreflibus, deterruerunt plurimos a nobili verioris Philoiophia? fludio; odiofisque
judiciis de fpfa Sc Ejus contentiombus replerunt orbem.
Digna; quoque funt pleraque Eruditoruro contröverfias
ejus mod i fato. Quis enim teneret rifum, cum fummo ar-
dore, magnaque animi vehementia pugnant celebratiflimi
viri de rebus, quse nullius funt utilitatis, nullius ponderis,
veluti pro sris & focis; ut an, cum fapientia bonum fi%
etiam fapere fit bonum i Negabant Stoici, tefte SENECA, qui tandem de bac lite hoc tulit judicium, quod ut ele¬
ganter proiatum, ita ad omnes Logomachos optime dictum
credo. Ohfecro vos, ait, cur tarn nece(fariam curam majo-
rihus meliovibusque debitam, in re, nefcio an falfay certe in-
utili tevimus ? Quid mihi pro futurum eß fdre} an aliud fit
fapU
Pbilofnphotum Récentiori avo. 21 fapientia; alltid fapere? Quid mihi pr ofut ur um efl fcire, i Hud
honum ef/e, hoc nen effe. Fernere me geram, fubibo bujns voti
ak am. Tibi fapientia, mihi fapere conti?* ga t: påves erimtis.
Fotins id a ge, ut mihi vi am monftres, qua ad ifla perveniam o"V.
—
Hecc ed fapientia} hoc efl fapere, noii Jifiltat iun cutis ha¬
itibus Jubtilitat em vanifßmam agiture. 'Jet quaftiones Tibi
natura pofuit, nondum illas Jolvifli. Jam caviliäris. Quam
flu!tum efl, cum fignum pugna acceperis ventilare. Remove
ifla Infor i a arma, decretoriis opus efl. — biter fapientiam sf
fapere quid interfit, nejcio. Scio mea non interefje, feiam iß a,
/2» nefeiam. Die mihi, quid int er fapientiam & fapere
interfit, didicero, fapiam ? cur ergo potius hier vocabüla tne
fapientia det ine s, quam int er opera? fac me for tior cm, fac
me fecuriorem, fac for tuna parem ^ fac fuperiorem. Poffum au-
teni fuperior effe, fi fecero ornne, quod difco \p). Rixantur an Logica fit ars vel feientia? an ens refpectu fub.ftantiae & acci-
dentis, genus fit untvocum? an cooclufio fit de eflentia
Syllogifmi? an Spiritus potius dicantur efié in ubi, ut dici-
tur, quam in loco? an actionum bonitas (fit venia vocis)
vel pravitas petienda fit ex voluntate Dei, vel ex ipfia earura
natura? &c. textorium» inquis mehercule ifliid efl, quod cum
tnaxime agitur, defilio rifu. liac difputamus attraftis fuperci-
Ifis, fronte rugofa. Non ■poffum hoc loco die ere illud CaciHanum:
0 triff es ineptias: ridicula fiirit. Quin itaque potius aliquid uti¬
le nobis ac fdutarc traftamus, ff quarimuss quomodo ad virtu-
tes venire poffimus, qua 110s ad illas via adducat 00).. De cetero,
nec contemnenda ex Logomachia oritur noxa, quod juven»
tus five fcholaris five Academica, videns vel audiens, quot fint inter Eruditos certamina, de iisdem etiam rebus mini- mique valoris, nullam omittendam credat occafionem, ut
in contradicendi fludio ac arte exercitatus fiat, aliorum di-
äa oppugnare difeat, diflenfum invefligare, ubi nullus efl,
controverfias inchoare, ubi operae non efl pretium, erro-
rem levifilraum, ac quodlibet minus aeeeptum vocabulum
Ejpitt, ii^» cd) Vid» Sen» Epift. 1x3«
22 Be Logomachiis Philofophorum Reccntiori avo, in graviflimi erroris (ufpicionem mntare & fre o.
Hinc, fiquidem eruditi, dum de rebus na ci & nihili, du veriiatibüs nu!iius vel minimi raomenti dilp tant, majori plerumque contentionc ac fervbre (noio dice e furore)
pugnant, quam folent controverfi?e de re bos gravidlmis agitari, atque longe vehemenriores ac diuturaiores alter- caiiones incer eos funt, qui easclern fere defendunt (entén- tias, diverfis verbis prolatas, qua:« qui opiniones fovenc plane diverfas, prascipue fl contmgeret, ut vocabulb uran- tur fimiübus vel sequi vocis, ad eas ex primen d is; ne mini
Don eil perfpicuum, quot fceda? labis contagiä, qusinta irarum incendia, quanti cumuli ccmvitiorura, calurninia-
rum, exprobrationurn, confemtuum, füfpicionom;, quot immortalia odia ex vanrflimis hrs pqgnis fuos traxeiin:
natales, in quot varias Sedlas ha? fenarar int Pbiläfppdanrtj,
in quot turpiffimos errores ha: Philolophos pr^eipicarint,
quantam invidiam ha: inter Erudiros excitarsnt erga »Hos, qui locucionem minus receptam defendunt, adeo ut de verbis (xpe non verbis, (ed verberibus fueric certatum, Sc non raro periculum exfEirerir3 ne,ut NAZIANZENI ptar-
verbis, orbis terrarum fioes cum fyllabis a fe invicém didraherentur. Quantam ergo rationem habdenrApofto-
Jus PAULUS hoc modo ailoquendi TfMOTHEUM
,Eumque ab bis pugnis cavendi jfugere jim c edo neminem*
etenim /Ltrjdev §7r^cepevcc, eifad \>ccrZ» 7~s4 ^yjr^asss
v&j Xoyopotx1^ e'2. dv ylverai (pijovos
,sps , /?>Ao&o-tp'/iyJeit,
V7TOVOt Ott 7rOVYI°l%)} 7!OtQCl 'iiirXTqiQotl-i ^ts(p^Ot(yj.hooV CO'S'qch'it00V TCV v£v,
Xgf c67t£^s^Yiy.höov rijs* dhtäiixs, vcyt^ovroov 77 c ^ 17y.lv Itvcn rr,v
gvjeßetscv. aCpl^ado U7tp 700v rciovroov.
Plura, qus in promru fu it, domna es Logoutackiis in Retrpubl'cftm
littet ariam re-.bftaantia ßddi poffenr, qu$ iata&a relinqneie cogör, ne duTev
talionis excedär limitec meditario. Ipfa, qua: allegavi, inconmioda pluribus hinc inde exempb's illuflrandi copia erat. Sed reiietis fco,puhs, qui 'naufra- gium ffepins tKinabanrur, in portum contendo. Reliqua, quae tnonenda, ad- huc rellant* cuci ipfas Philofophorum Logomachins, qn'bns renalis liteiis lirretart'a praelertim exa^irnta fuir Respublica, in nüud tempus placidius, ü
DHO ha vifutn fuerir, refervo. Interim, b quis fueris,
- -
