Luna socialis, nutu venerandi collegii philo[so]phici incluto Upsaliensi lycæo sub præsidio ... Joannis Bilberg ... calculo atq; examini eruditorum submissa ad diem Martii anni 1689. in auditorio Gustaviano majori ab Olao Wernerson Jamtalando

SOCIALIS,

Venerandi

_Collegii

Philo-t

jvfhici

in incluto

_Upfalien*

fi

_lyciéö»

SUB

_PRÄSIDIÖ

P1R1

_CLARIS

Geometr.

_Regv

_&

Ordin#

Calculo

_atq$

_Examini

léSp. _{inauditorio Guftaviano} Majori ab ·, O.LAO

®0Ε&'£Κ'€9ϊ@£>3ΐ

Jiimtalando»

HOLMl£>

_J.

_Georg,

SfRi*

M;ti$

Magnas

fidei

Viro

TfOBILISSIMO

ET

EXPE·

KlENTiSSlMO

Medic·*

Do&ori

cdeberrimo.S,

R.M»

vidüae

ab

aula

medico

fupremo

feli-ciffirno,Collegii,

quod

Holmiar,

cftmetallid

prudentrifimo.&SocietätisAngli-can*

phlofophrcaecollegae

laudatiifimo.

^ . ··. - "'

Promotori

magno.

EXTERIENTISSIMÖ

ET

Ds.

JOACHIM

mm

ι

fion.

Jamtalandic.

Ohirurgo

fé&ifftmo

laudatiibmoque parenti

omni

filiali

Idntfttuctlefentifttse

Domine

Dofter,

qmd

Magnomittefépäfiirrem Maroni,

Cumanxudiumttumdtiibtr«tie»tqgit«vi, utrur»tnihicitrAdth

'iaci« notdmfa*tjfet liitriUfTe cömpejlaii, vinttttnmpadortm

ttomtniiTuivineratti,_{'qwtfluduantis.animi}adftnfum txndemi» tam _{fArtimflexit,quabenotutnomnturnv*ta}eenfpirantt fitjfragi»

dinguntur. Enimvero itaHtplttrimnmcomfmrM tfiint httrarum

amantes ut«mititifii(? bencvele»tt*m torumc«lltde«mbt«tit,qui

iiigtniifitimenitmtntu«evirtutumfarnanemrnperenniuti

ttnfi-tr«rutit. _{Cegitantiautimmihiquembujus}Jijjirtitdtitnis _{Adept«- !} jtm_{pAtreriur», ntmoeelUrriteutmdgeevtHtm, ctii Afagit}dtbirctre quamΤιbi, vellcm qw«literaruinfiudie'os «rhirtTe fein$ dtkwtf»

autemet_{finguUrttrimeinfytttOiHerdaloriimcellétum be,}

iicfittum,quum varitlit lethoprexirrmsferek jufitpte itinere,quni

fidulusahquinLONDJNUM ScanOrum urgtrem,defiflerem.

ntfi midie«Titamanucurrenti catear«Iddidijjis. Skquomim Té

Celeb.Dn.Doéior,vidi deqsietuatnlittrarumam«ntabene~

veUntiaaudivhfubiitfattor animum magn« admirittie cruditietm

Ts:«,_{quaetiamfubtiles^ngii«philofipbosjamfrtu}iiifidcrare_rtenfi¬

nt_{magnonfftratiumgau'dit>}dukicrrm,qu« utjtieeoamoremTtti ir»

nitMtttfdit,utnon_{ntfi iisvtfuntcxefcol«ri}haut inVitutcemptllar.

Btrttvolo-ttnitrtojtrenoquevultu fufcipequafeDöäor celebert"»

exiguumqutdemliterarium mutous, fedgratitudinis& ohferv«ntiu

t,ne«tfftitnoniumigratum utfptroinanfuo preiioquod nulluméft,fidin~

fittutirAttonefuturum. Equidemfpondta,«dfirmofidtjubtenttnere

futurumexHierumnumtro quosfwts 'ttmporum«ppelüfant,fidcou

T«HjuppHUltilt,fua benevolenti«,inmeiiméimmeåum,utivtl!t,f«tK

btatut,_fireiiicenfaentia invoiutui,«tatcmdegam «fiitu*in

tiumc-rum tIii titum,tantinormnu,hetunum«nimmihifimptrin vetit, if —*—— ιin. : cjuamvis

Infra lucili cenfum_{ingeniumque,tarnen}mc

Cumdo&« vixiiTe inv«a,fatebiturusque

Invidia.

Tu cel,O.Oo&arprefihtotuoin Itter, Amantafatort, mih^

VTÖrainiautemTuouttumultuariam hanedifierta· tio.nemp»ttrtarußme inicriberem, merueruntcer« _*Jj

téinpumera in nreab _{iilo tempore quomafri}

me«

charisfitnatfecurtdas nuptiasadire_contigit,colåtab ·

neficiai_{quoruinmemoriam nollaünquam ingranti).} »domeadeletura _{eft,quiniempermultusmihi}

in ort

fislceris

feretmi

Lnnadttm_{curfüredtcnsriovabtt}

rne»flrua viilrus.

In_{grätiautem animifymbolum,ierenä quaefoFronte}

accipe has meas exiles mgenii frugu'm primitias»

quumfonsCaftaliusrrvea _{lärgiusorarigarit, mefiorä}

ftudicmim _{incrementa dato. Tu interim} utceoifti

meamaet vaiecum mätrecharisfima ;_{litrique ytd}

ftrum iälutftn_{xternäm,vitam inofFefliam, fo-ftunarti}

profperam, placidäm feneiiam, & mortem ieräifl

cumfummaanimi devotioneprecor_voveoque«

i-Nominibus Veftris Mobil. Expedient. Honeftii£ i ut

Semperdumfyiritushosregit arm

addiétiflimus ' _R,

oiaus

_©critcrfcn.

^

\Si

tolSSERTATIOMIS

LUNA SO

Cl

_ALI,

c

AP.

PRIUS.

DE GENESI SOCIETATÜM.

Olent

_plerumqj

fine_{Felicifucceffujurbemvel}

arcem _{aliquam munitam}

defeniuriextra _prima muni-mentahoftes _tongius

detine-re, ne ex_{impröviiö , icali9}

muro_{admotis, tumultuario}

motuterrefaeli

opprimantur. Utorego baut, ütopinof, in-commödeeodemheic artificio, dum faufto

utinam& felici_ominet

frontiipicium hujus

diilertationisevidentibus ratiouibus muniq.

Radiatautempraeiéils haechautadeo

cIaro,ut-I

variis iisqj

cruditorum _{icripcis mutuato, lumine IUNA} SQClALlS,fcudeREVOLUTiONIBVS SOCIETA-T_{LIMdijfrutatio Fbilofopbic4,}

QucmTuulum

.seg

tO

lciatf>entölus Leiter mi'.ii vel itteo msximt

adriiiiTc,_{quod earum rerum, multae} quamvis c,

imt&Variae , quaehominesinadmirationera

fm _{poITuntrapere, nulla eil, admirabilior Hac}

ftupendaj plane , Sc hominibus neutiquam

iatis_{ponderata remm omhium}

_{vieiilitudine,}

cujus tot

iuntcolores

Chamaeleon

vel

cuivis,léviffimehuncrerummortaliurti

hafci-tum_{intuemi, facile-eonftat,} m itito neuti¬

quameiTehacc humana,fed, tanqiiain iiiyphi faxum in fummum cacumen advolutum,

fu-feito pervarioscaiiislubricarevolvi,Sc LÜ8&

inftärPHASES induere varias, ficnec adeo mi-rumtiullasibcietatés_{majores, hedum mino¬}

res,_ejusiinquämfelicitatis _{repeitaseiTe , quie} norialiquas , licetnon adeo grandesvel

tari-tümmodo_{quarundam mutationumillifionft}

lenierint,_{quid? Quod,}

Tamfirmum nihilproduxttnatura^utejftt

jemper idem: Eoban. Idyll,57,

Quin ut _{primamceperintÖriginem}

alternis

©bnoxiac_{vicibusj iic quoqj demumhabitur«}

cflentfinem. Neceil, _{quod é Jonge}

_diifiti*

tcrrarumoris_{Ogygiaexcmplä}

adducam,

Indies_{corporibusnonnaturalibus mödo,}

_led

_praefinitum

_tempds>

0) i&a»

WeruffJaötem_{gcnerttiones & ©örrupttcmcS,}

cumphilofophiae _{ftudiofisetiamnum}

utramq> paginamfecerint,borum ut egolunulasmore

vetérumriobiliom in calceis_{geftarem, nön} quodhumeris par onus,_{-urpotequod magnie}

&acntiilimisdngeniisolim Sc etiamnum

gra-vc_fuit,vel

quod aliquid heic åmc,_{quin prius}

di&um,dicaturi fed maxime _{idco fuaiit}

pc-,

culiarisratio.quod

philofophantium candorehunc

_qualemeunqj

mearum _cogitationum

indicem neiitiquam

deftitutum fore, certo mihiperlüaium

ha-buerim: _{quonixus, iicubi debiles ingcnü}

meivires_{huiclunaeEcclipfininferant,venians}

mihi amicorum _{&eorumquorum intereft^}

deiideriis

_{fuafionibusqi}

morem_{gefturoSc informationen! ccraiEnie}

polliceör.

In_{ipfolimineC.L.}

paticntiam

multismo-fcari_{imperatanoluit brevitas,}

quod cuivis, lc»

xicon_{quodlibet aperienci, iefevel ulcro} paa-datvocum harum

_{ovopdjoteyiu.}

igitur _fepofita hac opportune excutiatUf

nobilis_illa,

_{&apudphilofophos}

diu litis, de

fortailisetiamnum multis ad _{taedium usque}

agitata quaeftio : AN HOMO NATURA SIT

ANJMAL SOCIABILE. _Quamccu_januam

bu-|usdiilertationisbortisutinam avibu«_aperiara*

(4)

_ψ

Åtve ro _{quemadmodum in horologio}

vet

alio_{aliquoartefadlo paulo implicatiori} cujus-curoqirotulat inftrumentique

officium

niii

xiulia commodiori via ad iocietates

cnudean-dasitur,_{quamcum tanquamdiilblutae}

conci-pi-untur, quippe quodhoc modo dehumanae

'

natur«ad iöcietatem incundam iriclinatione

obligationeqj,& iocictatum

natalibus,pugnan-tcsrationes,forma, Sc demum revolutiones

innoteicunt.

Ad nofcenda_{igiturhaturae congenita}

prih-cipia, opuseft inveftigare Sc diicutere

natu-ramhumanam,_{quam,hominisaetate jam}

ma-tura, confiderare libét* Ceterum_quoniam

illa_{mirabilitereftocculta dccognitudifficilis,}

adeoqjpaucis bene nota,

3"α.νμ,α.τον

izi

ψοηζώιτο

_ζχλημα

divini-tus concreatam Iucem Sc duccm rationem-»·

Certe cftin animis hominum naturamolle

quiddam, demiflum, humile enervatum

quo-dammodo, Sc_{languidum, acproinde ii ni¬}

hilinefletaliud,homine nihil deformiusfp· tit,fed_{praefto eft,}quac

Stat contra,ratio,&_{fecretam pannit inaurem%}

Heliceatfacereid,_{quodquis vitiabitagenda*} Manilius, 1. x.

<m (f) s·»

4φ haqetenimfluit naturalium

impreifionun$;

t^ntiyalorisvericas, utvel faliamiententiattt

jferrc, δζ.nosadmalum_pro bono eligenduni

detcrminare,_{plane nefcia fit,quiafecure illud} bonurri/ aut malum eft, _{quod re&ae rationi}

convenitautadverfatur. Illudautem, _quod

iecusfit, nonratipni imputandum eiTereor,

ijbdcemerario,lib: arbityii auiui, crroriqjlia-rninuna,autenegledu rationis,autdcxtre ifta

utendi_{imperitia, aut horainum rationemad}

fraudes Sc libidines,convertentium malitia,

profe&o« Verum enimvero,cumin omnibus

natura_{parenåun},nonincommodum fortaifis}

crit_{videre atq; enqdarea&ionum noftrarunt}

cumnatu raCor:Sc_{difcpn.venicntiam,}

Ete-nimfunt multaea&iones, _qua: fiunt, _natura

extgcnte,invitaScpermittente^ inquibus

explo-randisoper^ptetium faéturumme

exifiima-verim, fi adcertos canones,Sc velutgenerale«

regulaseas redegerim, pofimodum fiipcrad*

diturus_alia,natur«dana Sc placita, quibus "

monftrareconabor cui rei exmtimafuacon·

ilitucione natural! idoneus fithomo, hoc _ipiö

iåiitaturus _{pii^oruminduftriam, quiobicu«}

rioribus_{imaginum lineamentis}

_expreifior*

fuperaddunt,

Illudautem_{inprimis exigcre}

videtur

Δt Mitt'

~·

i& l

naturaletaki_quak a naturaeilconditum atqüt

crcatum. Jdque vel_{maxime ideo, quod å}

£>eocft, naturam firmam _immotamqi

pro-ducence. Inhoc _{iäpientes certehabiti funt}

gentijes,quod naturam ducem adeo iécuti

fint, utdivinum_{ipiritum, qui incun&iseft}

Sceminet, mundi animam eile crederent*

Quamvis_{inipfo compiexionis modo abiilis}

erratuméftj inhoc tarnen_{planepeccaflenon}

eenfentur, _{quod fentirent} naturalia _pleraquc

»ationeiuperna_{conftare Sc regi, divinasque}

virtutesinrebus diffuias, Sic

Pythagorico-rum_{pleriqjfentiebant, ioliijs animae efle, ab}

wnamateria-extendiin_{res^lias,circa quas}

ope«

raretur,ficut homo,_{qui incelle&umextendk}

ad_{intelligibiliaScimaginationem}

adimagina-feiiiay Statuebant igitur unius _{entis animam}

egredi,& inaliud ingredi, Scfaicinare _ipfum,

Sc iuas_{operationes impedire quemadmodum}

adamas_{impedire crediturmagnetem, nefem¬}

rum attrahac. Gum vero anima _primurn

mobile _{ht, Sc,}ut dicunt, _{iponte Sc}

perfemo¬

bile,_corpusverp eftmateria,perfeadmotum ineificaxScab_{ipfaanima longe degenerans,} idcircofcrunt_{opus efle excellentiorimedio,}

ic+quodiitquafinoncorpus Scjamanima,aut

quafi non anima Sc jamcorpus quovidehcec anima_{corporiconneäatur, Mediumauteaa}

«•5 c

Vis··*

tale_fingunt

_{eile (piricum}

_mündig

ζ»-roafler ilicem divinam , synefitis iymbolrcae

illecebras,aiiivitam, aliiedam animam

dixé-re)eumquc

velnt

quinta

aliqua cflcntiaj

quianon exquatuor

Elementis,

fcd quoddam

quintumftjper aut praeter

illa

exiftens«

Vt-tumhaecfciens_praerereo,

Hincnec adeo mirum, quod minus

féli-cemfucceifum forticaefiht a&ionesillae, quae

naturainvtta _{iuiceptaeiunc.}

_Quales

eile»quaeconjundlioni

maris &

fceminae,

natu-tae hominumaddita;, funt contraria. Hinc

quoq»

eft,quodplureslingua»

ufu

ejus

verita<

ti naturaKcerdeiiinatoabufi, _{quamenie, ut}

vulgodicitur,

ceciderint.

Imopoterit

elib

natura_mjwium,

naturalem

faculatem adeo

cohibere,ut_{cui%fuum nonfit integrum}

libero

arbitrio

fiquis,alii

iua

clam

vel

vi

ad

ufum

_{perniciem dominus}

_{fiife velit. A}

—

quo natura

maximeabhprrct,

hu-maniusnihilelfe_{poteft, quam}

_å

_ad

_fa«

lutetn hominum,data ad bonorumpeftem perniciemqueconverterc.

Quippe

ho'ceft,

quod juxtanaturam inter

graviifima

|)eusnumerat.

l3oftmodurnmmraconfemumwimrum

«*β: _{(s> μ*.}

φηminutiquam ordinis naturaln _cuftodiatn

pe-[dt: prtncipio etenim omni animantium _gcntrk hocanatura_{tribuum e!t, utfe, ritarn*}

corpttsque■-iueatur,declinet%ea,qu(encicitura videantur, o-mniafoqu<zcum% advivendum_{funt, neceffaria,}

paflum(dl- latibula,_{aliafe ejtageneru c ömmeda}

inquiratiparetft* Cictl.i.oftc. _{4. qupdnon}

poifuncnon, elfe naturae_{cpnvenientia,}

quae

conicrvant,inimica, _quac deftruunt* _Und«,

meritocriminanaturac_{haveripoflfunc,}

mem-brorurnamputationes,

folitaria vita,in homines

pecoraq, crudelitas,

StpelTunidatio: quinimoid, _{quod praccipiti}

via certum._{deferitordinem,laetosnoryhabet}

exitus_{y namfi, nullohabito,}

rcipedluad diba¬

rnenrebae_{rationis,uxorfe marito}

oppoiuerit, parentifilius, fervus_{domino,non poterit non,}

illafamilia ultima_experiti.

Adderem _{equidern mujta. alia}

congenita

Itäturac_{dibamina,iédbreyitatilitaturo}

iuadet

nuncinftituti_{ratio,ut adeonfiderationem}

ho¬

minis_propiusme

accingam,monftraturusan

ex_{conftitutipnefua,(pcietati}

ineundae_idpneus fit.Proutaptemhomo duabus

partibusconftat,

quarumalteraeft_{cogitans<§c immaterialis,ma·}

terialis_altera,

_illaqj

animae haec_corpo¬

ris venire_{fölet5 freanimac, artificiocilliimam}

corporisftruburaraimmortalitate_praefertim,

aiiis-«•g (?y

aliisqsnpkilitatibus,

_{excellentiisq;}

_longc

iupe-^anti,omnino,hoc_debetur,ut_ejus?

confidcra-tiö _{corporis pracpoijatur,}

tantoq, id

prom-ptius,quantomagis, evidenseft, corpus,

fepa-rata_{hac,cadayerelfe, i11am}

φ,

ma_{muniaobeunda,}

atq>.ad fubeundamobli¬

gationen!,_{legenatural]praeicriptam,maxirnc}

idoneam,

_adeoqj

folummodofal (itveteribus arcendac acarnc

putrediniaptum. Huicautemanirnx natura

facuUatcsindidit duas, intelledhim.ic.<5<

vo-luntatcmj altcram, _ut

aptus atqjeffijeaxeftec

hpmonofcere _{atcpfcrutari praeter di vina,}

e-tiam _illa,

qu» orbis habet: alteram., _utppté

unacum _{lntelle&u aéluum humauorum}

re.

ginam, utfciretbona_{adpetere, mala ayerfärlj}

atq*hasduasnobiliilimas faculcates.adeo,

con-jjunxit, ut m _{judicando.& eligendo diyelli}

nec _debeant,nec

poifint», crrantis etenim»

juxtatritumillud,, nuila voluntas eil, _quod

velie non _creditur,

qui decipitur. Adeo

hinc_{yel paterepotcrit}

obligatio illa, quam

Dcus

_{hominiinjunxitilloipfo,}

homini

intelle&umdedcrit _{aliasqjfacultates nobilcs,}

dätis, _{Sc praebrutis focietatiineundae commo-*}

das,icil,_{qvod homonihilfine adcurata}

truti-mtioneintelle&usiibimet_agendum

«Mt

O)

«et*cogitand©: _hoccine

quod

facturus fum

convenietcumbono_publico,

quod nifi iarw

_ialva

_elTe

ne-queunt? Hoccine confientitcum

folidis vir·,·

tutumincitamentis? _{Cujus etiam}

_facultatis

viribusfit_{adprehenfio, comparatio,j}

_udicium-,

ratiocinatio,_{difpofitio methodica «ScrerumQr} mnium,circa quashomo veriätur,

tenaciifima

memoria,quarantahominiineft, ut

nonnifi

cumvitae termino _{pierumq} excedat,}

Vo-luntatiautem

fiibjungunturfimplices

nolendi

volendiqj ailusnon minus, quam

eorumve-hementia,_{quaepraeter motu« corporeos in}

_afi

feäibus-feie _{prodit. De duabus autem} vo-luntatis iacultatibus, _{ipontaneitateic.,quam}

etiamcumbrutiscommunemhomohabet, Sc

Jibertatc,_{quae hominem å bruto}

_diieernit,

nuncnonvacacdiceref iéd quoniam

faepiffi-me _{publicis in diiputationibus}

ventilancur,

easiinquo,

Ne autem animae_atqiinea

_imelled^us

_5c

voluntatkvires hominibns obfcuraeeffenc»

indicianatura fecit _{perpkirima,perquae}

h*a-Iiis_{pateicerent. Iliud autem, quod}

_Orationis

produdlrix»

quaanimifenfäcommunicare , quotiesqi

iw

vifiim fueritinter ié confilia conferre

_poilenr,

'«Η

veiir,quod alter,cujusintereiFét, firnulno»

intelligeret,atcjj

fieret; aliasetenimanimae, nifiims indiciis

proditae,nullaföretinterhomines humanisin

negotiisratio & »{lima-tio, quod nifi figna%

quorumiätis _{magnacopiaeft,}

ntpotcriius,fle-lius,Sc_{cetera, exprimend« mentiapta, clara}

adhibeantur,_peripicua certaq;>imo

adeoani-mocongruaj.wtnihil aliudinfignisfit, quod

nonanimus velit _{exprimere, nullainter ho¬}

mines_{mutuabencvokntia, nullafides, föret,}

Dehinc etiamfeie uitro commendat vis

illafocietati humanae _{adprimé utilis ionos,}

icripta,. univer{ålibusq$ conceptibus

adcom-modaalia_{figna arbhraria , imo regulas vitae}

generales,_earundemq* quantuminilli-s eft

ca-Üigatiilimam obfervationem , quin åc

juili-tiajncirca meniüras _{pönderaq,conilituendi,} quaevel medium föret _{cofijungcndorun»}

ho-minum, fivel _{fungorum moreéterraundiq*}

«xorirentur. Taceonunc_{reliquasmentishu¬} manae_{vires,.praelértimeximiumilludprivile»}

giumad afFe&us excitandos,fiftendos, mode-randos,adeosin_majorispr«brutisboniadpe*

iitummaliqj

memoriae,_{prudentiae inde}

_pullulantis,

«·« ( uj _Si·

Conßantiar,ornatior,_{bcatiorqj fit vita humif}

na, _{Atq> nune properoad monftrandam a?.}

. ptitudinem&habilitatém ftru&urae

organica?.

hominisad iocietatem ineundamL_,. fix arti-ficioliiiima autem, _{corporis noftri fabrica}

monftraturus_{poflibilemhominesfelicitatem,}

indicia_{aliquotab humano corpore defumtl,}

propojiereconabor,coniiderando_primuniea,

quae corpori infunc, ut eft corpusj

Deinde,

quachabet reliquis animantibus cömmuniaj

6c_demum,

quae humano corpori

peculiaria,

funt. Quo tquptfuntcorporishumanimocus»

illietiarn,inquibus,

confiftit,nonpolTunt _{aliunde, nili abipioDeo} primomocore provenire, motibus quam

vi?

innumeris,cor^>orü alioruni,codemjn

mate_{veriantium, implicentur& ab bis}

lateq,propagati,pereunt,fedad

rerumjfucces-iiones_{perpetuandascumaliiscorpörum mo¬}

tibus concurrunt. _{Habent praeterea,motus}

hi,Sc _{implicatusifte, Sc ille inquo}

_pleriq»

mnes concurruntin _{lingularis cujusdamcor¬}

porisconiérvationcm, imo Schic, cuitotius

iyilematis coniérvatio debetur, certum

ali-^uerpordinem , quo

aliiab aliis

quam interrupta

determinantur

Sauehonföret alienum abinftituto

meohii-jusmotusvim &

caufas

qüadantenus

expli-eareperea, qua ex

anatotnicis

obiérvationi-bus_{notaeffcpoflunt,}

_deiänguinis

circulatiöne,

diiperfione/una

iis,

exin-dede cauiis famis, _{motibusq,mufculorum}

deduXerant_{Phyfiologi recentiores: inprimls}

poftquam ccepit Phyiiölögia ,

matheie^S

ex-piicari:IJndelicet hujusmundi

alpe&abilis

corporumdiverfimodeimplicatos motus

re-iolverc, &_{poftinveftigatas}

_Geometrico

cal-'culo motuum

implicatorum

Phcenomenisriceobfervatis totitisnatura

cor-porea motuum legésadcurate

exhibere»

rumad alia feftinati hacnunc_{relinquantur.}

Altiöris_{indaginiserit,}

_diiquirere,

fmtcaufla hoihinumnaturalesintriniica, iis»

qua inanimalibus quibuslibet

aliis

reperiun-tur,quaeosadconienfionem de

exercenda

inter femutuabenevolentiaperducit,aqjac

■ Parcit

Cofnatis maculisfimiltsfcra. Quandoleoni

Portior_{eripuitviumLeo?quo memoretinquatn}

Pxpiravitupcrmajoris

demibtts

Indica_{Ttgrisagitrabidacumfigriåepacem} Terpetuam, savtsinter\econyemturjis.

435 t1*) »·►

<Öuod viderim heic contradiceritem.

iHöbb'fe-iium,virum alias _{profunde do&um,qUetii}

PufendorfiUs fäteturadéo_{profunde rimatum,}

fuifTeibcietatis hunianae_{compagem, utpauci}

vel cum eo hociiomine _{cömparaVi^ueant.}

Ütaütemin_{compehdiumejus ratiociniumre»}

digaméjusc^iéx

iiimahbus, qutefolo_{fenfu & adpetituvivunt},itd éjfedurab'ilemut nullaatiare ad ejusconfetVAtiO'

fiem_{opusfit·,quamadpetiiu naturali,videbo}

fal-temquapotiifimum ratione utiturin

deftru-enda haC in hominibus murua cönienfione.

tldniines, äit,debomribns_{litigdnuanimaliadutetfi}

(qUoritmadpeiitusc onformesjunt, & femntitr

ädbonumcommune_Ulis,bon

_{alienttmapr'iVAto)}

t

tionitem, Sed_{qtrod poteritillis,quiinibcict.}

Civilem nondum coaiuerunt, de honore

cercameneiie? aut

qbid

nattt-rae, ut cumtfultis& invidis deexceifurcruia

fua'rum_{fupra aliofum mcnfuram aifiduc}

1*-tentur? _{lnftat porro,animdlia ratione}

careit-tia, inrerum_{fuarum adminifirationenihilvidere}

aut_{meiligere qwdcutpefitcefy}

_{hwninesviåcnt,&}

åxverfimoderenovanu Ättolleretur hocmo¬

do ratio icil. éhomine

_{fiftatimcjuodaliqüod}

culpa dignuiii videntjbeJlamoveret> &*°n

aÜ-«®β:νlf)δβ»

uüquapacis

coniervandae cauia

ferréfc, ejustjue

culpx

emendationem

variis modis

procura-ret. Nec öbftat,quod illa verborum _arteca~ reantanimalta, qua homines invicem bonum &

malutn_{(uadereat$alter'm aäiones}

reprehende-repojfuhti

Cumiiomimsfit,

prius

mencaexpendere, ^uaminanem

verborurti

c iönum,^ui tantifempernon eit

valiturus,

inbellum fuadentes abutracjue parte ftatin»

fuantj Multo minus, illud,quod bruta inju*

riaminter &damnuftinon _{χφachominesdi*}

ftinguere'poflint,

<piod

å peculiari

dam_{opulentiOrumhominum}

_moleftia,

gumenrari

null

modo

licet* Tandem

' evinccre_conatur,animalium

confenßonemnatu-rdlem_{ejfe, hominumveroartificialem.}

_Sed

fru-ftra:Namfi velnullatatione_{regeremurhomi¬}

nes,_{nullaqi interne pa&a}

inftituiiTent,

tarnen_{apudillos cfficcret communis anima¬}

liumnatura, ut etiaminmutuambenevolen.

tiamhomines

_{χφ confcntirent,}

_acanimalia

cetera. Adeonon_poteritnon

efle

hominibus, _{quatenusanimalia}

fünt,benevolentix mutuxpropeniionem

ta-lem,qualiseftinter

djpccic«

ibi confimiks» _^

'fit

'mtrfy&ß

Ecquid,quaefe,aliudfignificarctcredumil·

ludanimaerationaiis domicilium,tot,utmoii-ftraratlaudatiifimus_{ille.Anacomicorü*chorus>}

prxbrutiscommoditätibüs commendandum, quamnaturahominemidoneun*fatftum adfo*

cietatemineundam? Etenim tota illa iubftan.

tiaalbaintra cranium _{meningibus involuta»}

bovinåduplomajor,Scquacuoraut _quinq;

li-fefarum_{ponderi iufficiens,leerte denotat}

tan-tum_{cerebri praecaeteris animantibushomini}

effeconceilum in tantilli _{corporisregiinen,}

quodhornonattftaiua_{fit aptus, cerebri iui vi¬}

resina&uumfaorum

regiminelonge

Sc _{cfönipicuas edcre,}

quam cetera, ad

pa-fturti_{abje6la,animäntia}

unquampoteriht. Et

porroycuireiutilis_{iänguinis, ipirituurnq,}

ani-malium inde _{proiluentium copia, defoecati»} Sc_{vigor, hominiquam brutis}

major?

ftupcn-da_{planememoriae vis?}

plexusnervorum, &

pericardiicum

_diaphragmate

animantibus nulla?

proprii corporis

poiTeifiö

talis,_{cujus propenfioadVenerem, noncertis}

anni_{tempeftatibus}

acceteris eft animalibusi

fcdquafiperpetuaeft? Imofaciei_{peiluciditas»}

non_{minus quam manuuiii,ufus}

praecipue

ati-temdextraecirca_{fidemfaciendam,}

quamum

gvium vis nonterribilemfccit? _cuiinquam

■»•«ί'τίΜ·

rci? nififbcietati ineundae Sc confervand«

iniérvirent.

ImonecfruftravoluitDeüsScnatura»

ho-tn'tnem_{ejfe rationalem>}

_quod

_{eilet animae}

forma* quå å ceteris

ahimantibus

difccrnitut

homo,imo Sceftlongefelicior, quia ad hanc

aéliöhumhumanaruimi å Varia

variörumvo-lüntate_pendentium

_diverfitas,

_ä<fla

_humana

remifliora,eJcannriaridebent. Unde&natu¬

ranobisquafihocdono

beavit*

quidquid

inhomineiit, ratiorii aptetur Sc

übiequatur,

hülle

_φ

_fraudem

_{pérniciem Sc}

cavil-lationes,

_{uiurpetur»quöd}

_{alioquin iätius,}

nul-lamåDeo rationem datam, quam cum pcr-nicie»

Quiexiäcrisliterisftatumillumin quoho¬

movixitantelapfumdidicerunt,

facile

intelli-guntomniöpeta Sc

induftria

contendendum

quantumfieripoteft

ad

animi

re-éiitiidinem, prötoplaftorum

låpfu

amiilam,

obiérvandoaffiduum honeftatis Scprobitatis

ftudiumj _{utquemadmodum anima corpore,}

materia Scformaimoobitu

utplutimumcon-Veniant, itäSc_{intelligerent}increaturas

folum-ftiodofibi _poteftatem

_datam

_natüraliter

tusnaturalis,eiviii oppofitus, maxime

intelli«

gaturis,quo

nemini

iuBje<äi,

nullo

alio vincu*

C

5

io_{juftguntur,quam quod}

_ex'communi

humanarefaltat: Imononfimiles iölum, Ted

Sc_{cognatos,quodex unocommuni ilipite}

o-jnneseodemmodo_{produxit,quo nominecoi.}

^gnationem inteir homines conftitüiifenatura

*e<fté dicitur. Hoc_{ipibtarnen novereaviiä}

cft,quod homines nudos Sc adeoimbecilles

in Iucem _{produxit, adeo üt} nequidemo-mnium,_{quotquocunqüamexöiterint,}

homi-numlacrimis_{dcplorandaeilent human®}

mi-iériae incommoda,_{quippequod,autfiiolurrp·}

modoviribus,_{quibusipié valeret,confiderer»}

in terteranimisafctate _{ptreuhduitl* aut fiun*} quamfortefortuna adölefcere contingeret,

ceu mutumSc_{turpe pecus errandum}

_elfte

homini,Omnibus autcoeiitus _{fuggeftis, aut}

arte inventis humana _{fubfidiis, deftituto,niii}

egenti manumpraberet, tale ingenium

eo'n-creandö, adquaerendurn Screperiendumvitx

iubiidium, ut homini nihil_magiscordi

fir*

quamvitac

_rhembrorumq,

_unde

eß>quem cumnafcitur träbit, Certe praevidit natura,_{primaeaetatisfociam» imbccillitatem»}

omnino_{rcquirere obligationem aliquam}

_ad

ioliicitamcuram totannos * ut_quisidoneus

fiatadvi&um Sc ami&um,_{proprio, autajunc,}

imrce_{comparandum, incunabulisSc}

_ephebis

exa#«-•»5 C1?) δ«·!

exa&urohominl,_{prarilandam. Quapropter é*}

tian*_{ανί^υορνέις-ικ^ς} nos, ut

_biniplerumq}

vitam_{ageremus,fecit, huicqj ibcietatiunum}

communeq;opus,iiibolis fc.procreatiorvem

Sc vitaeftabilis eonfer_{vationem,propofuic. Ec}

quialiter confefvaripotent naturaedibarnen!

nifiquoduterqj

com-muni_{operavitaminftituerent, (eq;mutuo,}

ju-varent,_{mortales, in iéxus coniérvationemSc} multiplicationem perpetuam_,4

Adeo,quam'-visnudum hominem Scmultarum rerum in»

digumnatura produxiti fuggeffitei tame«

inopiae remedium Sc levamenexiocietate*

^quam_{intendit ipfå}natura,homo; quinimoii

vel nullare_{indigeremus, natura tarnen} lode-tatem_{nobisinjunxiiTet.}

Adhaec autcm homini nön iblumabiblu»

tum_{jus increaturas dedit/edScadeo liberum}

5c iervitu oibrem fecit foecundamäter_natura^ ut non_{poffitnonomni}

tempore illuc

con-tendere , utlibertatilu#nulla_{unquam noxa}

infcratur, quin circacujusvis leviffima:

diffi-diae_{adparatum,hoc repulfi audiat,}

quodno-firates

_plerumq;

dicere fuetifunt: _dt

_/

W<u»

_{dfsvett (5}

_gct>()

_{itiU'l fem}

_tu.

_Unde

facileelt coileCfcu, naturam _omnemoperam

illudimpendiilé,

«•ς

(*°)

iHudinterceteraanimal, prac eeteris

ibeiabi*

lemredderet. Ceterorumautemanimalium

congreiius heic nomine

focietacum

infigni-ie,rationis

praefertim

apud

illa

non minus,_quamanimae _rerumq,

aliarumfo-cietaci iniérvientium defe&us ditfuafit, non obftante _{quiequid de herum}rationis di

virtu-tumßmulacris_urgeantpletique.

Verum,an hinefequatur hominem

ftatirri

ferri ad focietatem eivilem ? difquirendum eft. Exiftimaverimautem_{ego, mente}

nobi-liflimi Domini SamuelisPufendorfii

periua-fuafiis,Ariftotelis iilud _pofitum

_lib.Pol,

βίν3'ρύύξ(8^

<ρύΰ'€1

fäov

TffOt)ÄljlK0Vt

hoC

nomine_{ma^imcviciofumeiie,}

quodperillam

phraiin

eiTe} ) interdum

intelligatut

aptitudo& habilitas reeipiendi

perfe&iöneni

quampiamper

culturam

difciplinam,quaftl

naturautfibinon

repugnantem,led congruant

quamvisin

hominefitiocietatis _{adpetitus, poterit tarnen}

itliin

_{ibeietatibusfirnplieibusfatisfieri.}

_homl·

Ticm_{magisconjugalc} ejfe _{animal, quam}

civile»

Quamvisab eruditis' dudumobiervatum

fii

locutionem illamlatiusiiimi,_quamut

deno-tecanimal·tale» quotj ad ibeietatem

civileni

feratur_{de aptuaifit. Namnon}

_fufficit

ga-«•5 <**) S0i

gumento

raonftrare

homincm

animal civile

_iérmonem

_habeat,

_notiusfit,

quamutheic

å

ineulcetur

fermonem

tiamin

_{familiisfegregibustante civitates infti.}

tutas yiguiiTe. _{Multo minus}

valet illud

ad

Nicom.l.i.c.jr.ToJ°Αζ/ςον

τίλειόν

Ii

ja.it Sufficiensautem dicimusnonipii foli,

qui vitamfolitatiam agit,

fcd

parentibus,

iéd

filiis, iéduxori, amicis denique ac

civibus,

quandoquidem homo

civilis

efi,

quod

in ftatunaturali,_{parentes,iiberi, uxores,}

&a-}iiamicielTepotcrint,

Porro,vitmagis appareat,quamvideatur

ad

ibcietatem civilem ineunda ånaturaftatim in

idoneusfiomo, éreforfitanfueritmonilrare

conditioncm,éconftitutis_jamapud

_homines

civitatibus _{provenientem,}

_quidqs

utquis fitanicnal politicum ,

&bonis civis.

Heicautem_taceo,qu£de

vulgi

habeanc

Mornceus,VVerulamius&c alii_{paifim, Sc}

ioium-modo confideronatur* human* adibcieta¬ tem civilemnimis finiftraminclinationem-.·

Scilicet ad hoc& _quidem

_{naturajiterfertur}

homo,utnemini fubje&usqmniapro

iuoar-bitrio agat,

fuo

omnibus

commbdo

velifi-caturus, Verumfocietatem

C.iubiturus,hu-jusmqdilibertatisja&uram

facit

jus

vit* &

faciié

adpeteret,

in-B_{ι ter*}

iwC*1)

•C!*ventulegum _{civiliumrclinquit, adeout} juffis imperantiumprompte parere, bonipu-fclici confervationi omnibus viribus ftudere,

nihilqj iibi bonum credere, quodpublico tale

tioniic,&adverfüs concives noniuperiorem

fé, iéd_{parem&mukislonge inferiorem}

iém-jyergereredebeat,nificrimenlaefi magiftratus

committerevelit,_{quod nec unquam}

_impuné

leret. _{Verum,quamlonge ab his regulis di·} Icedant _maligna

, utplurimum hominumin¬

genia,nemo non_{intelligerepoteft,}

quodnul-lumhominéanimal _{ferocius,autindomitum}

magis,

_&proclive

vilis_{perturbareaptaj cumvelforti brutorum}

hocnomineinferiorfit,ut ex vivaeiffima in«

juriarummemoria, _{inexftinguibili vindil*} ardori ne _{tantillumquidemdetrabat,}

u£abfti·

nerepoffitafievitiein propriumgenus, cum

tarnenfera animalia _benignusfe

gerant adver-fusea,_{quibuscumaliquamdiuvixerint. Cui}

■

accedit iniatiabile luxuriei & Veneris

defide

-xium,_{malorumquefaeviffimum}, dira

divitia-tum,honorum,i mperii& potentias

cujuscutn-quefublimioris cupido, cujus ne veftigium

quidemin bruds adparet. Quaceerteomnia,

hominemadeo_{ineptumconßituuntad} ineun-tlam iocieiatemv _{utpropter contentionera,}

f

m

(»5)

abillo animal _{politicum de}

_civil?.

vel hoc unicum ad _perturbandam

multitudi-V_{% neinconfociandam fufficeret,quod,}

quotnu-mero _{capita,totidem Sc vitae}

colendae

ratio-nes, adeoqsquot capitaj tot

fenfus

infocietate_{civili parum grata}

_{föret harmonia,}

ψ nifi longa ad hane

difciplina

excolerentur, fei«

licet

_{poftquam fätis}

_fiio

_{detrimento vi·}

^derintincprnmodaexStatiiNaturali profluen-tia,_{cpmmodum illis vifum fuertt,} pracfidia

fibi_{legibus civilibusponere,ne}

_aiius

de-voraret. Hoctarnennihilimpedit,_quomi¬ nns fithomoanimal _aptumnatum adiocieta-tem_{civilem,quodHobbes habet,}

ic4coipio,

quodnatifint ipfantes, ipeptoseoseiie

ad

(b-cietatem_,» Namhoc modo,necadeo

capa-ces eifemus rationis,_{cujustarnen inchoata}

fe-minarecensnati oftendimusj quin

proutrc-censnatiinfames,adradonem re veraSc

ora-tiönem _{apti natifiint, quamvis}

_{adeo teneris}

annishisaftu nondum uti_{poifuntificquoqj,} infantes_{licet,adobligationen*tarnen, quam}

Deus nobisratione Scoratione _{iojunxit h.c.}

1

adföbeundani iöcietatem,naturaomninoapti

natifumusi _quamadeo_promovet

conjugalis

velprofecu-licarcinomatefithabendus»quinonper hane

#dp«tit

perfc&Uiuiiaai,

Acce&t Sc

iudigen-SW

<m

(η)

tiaauxilit mutui, tantivaloris_{iaepenumero,üt} vel invieem fibi_{opitularipoiiint illi, quibus}

natura_{aliquid ademit, uni fe. quodalteri}

re-ftituit,_Juxca

_iilud

Lotipedem (ublatum bumeris fert lumine

taptusy \

Et_{foctihxcoculttmuneraretribuit},

SS'caretalteruter^concorsficpr#flatuterfy· Mutuatbic oculos,mutuat _ille)pedes.

Alciatus.Emblem,demutuo,auxilio.

^orro_explicat

_femetipfum

_Pol.

C. _{i,&z. dicens:Homininatura}

inelTeadpe-titumfocietatis, non utaliis_pleriq;

animanti-bus} fedexcellcntem,_{ncqicujuscunqi}

_facieta·

tis, (ed_rationi,quå

_pracceilit

homo,convenien-tish. p.bené _{compofirae rebus}

_φ

_neceiTariie

inftru^lae. _{Quia etiam(blus}ex-animantibus

homo,_{juftum abinjufto, utilea}

noxio.diicer-nere&oratione_{exprimerepoteft. A4}

_defe·

öumigiturmutuacindidentiactollendum,col»

latisfociorum viribus

_officiisqi,

^(ocietati,quaehumana

_{iitatqicivilis,}

bei*

luinadirudis,_{imppuendura, legibus acjure,}

adeoqi

imperandi

parendiq*

ordineopus

effe auimadvertit. Idin _lingulis

focietati-bus,etiam

_primis

_ad

i 4$

f*f)

obtinercconientaneumeil·, &quialitcr

fieret?

cum natura_femperintendic adid,

quodper-fe&iffimum eft. _{Philofophi igitur heic} ve·

ßigiapreilurus,antequam

ad

coniiderationem

civitatis defcendero,_{fimpliqium focietatuni}

natales luftrabo.

Harum_{primaeft (ocietascenjugalis%}

_abipiå

natura_{prigiiiem ducens, nonea, qua etiatil} ceteraanirpaljaiimile fibi_generare

concupi-fcantj fedpraedita re<fta ratione &ordinatiprc adpetitu.in mu.tuiiubfidii

intelligentia,quate-nus_{fc.homointelligitnaturam} yirifoeminaeq;

åDeo inmutuamcommunionemfatftameftc,

Undeetiamhic piaxime requiritur

coniénfus

conjungendorum

in _quofum

_poteftate

_funt.

_deinde

unum&fc?irunam unani, nonab_utraq*parte

matrirppnii_{adjutoresplpres, matrimonii}

yin-culo_{copulari debere,coniéntaneu.m eft;quo}

₄

polygamianpnrationi

tantummatrimonii

in

bene

_Vpluic

etiam hoc _{infupei Natura,ut,}

_{prseftantioi*}

quamvis(itvirinatura, non tarneninuxorem

imperium herile autTyrannicum exerceret; fed honorem,

_qualem

_moderatio

_&c

©bfequiagignunt,

(ociae exhiberep

Undeft-desilia _{conjugalis neutri cpnjugum}

_yioiand^

«og (16)

eftj Etficut«nutua inter_conjugcs incorpus

poteitas fincm matrimönii

implet;

pro-creatioliberorum maximé _requirit,

_utliberi

poft bonam educationem fuccrefcantcives L)eo,Ecclefiae,patriae in

publicis

muneribus

pneribusq; idonei. "Hoc

velut é fonte oritur

alteraPATRIA POTESTAS, Scfocietas Paterna,

quaemutuaparen tuminliberos, &

liberorum

in_{parentesofEeiaadeopoicic,utpeculiari}

tra-«ftatu aliasmereaturconfiderari.

Pqrro, utdomuscommodeatq$hene

ad-miniilretur, fervituteopushabeffocietas

Domeßi*

ta,_{qtrodneepPater}

familias

omniafufficiat»

& _{barbarum, uxori omnia} ferviliaopera im«

ponere i quin imo liberorum poterint

eiTs

exiguaminifteria in teneris annis, Sc inmagna

domdnon fätisfuiEcientia. _{Requiriturergo}

praeterjunientorum

admimculum

ier-vorum_{opera:Undeautem fervi fint, haut}

le-viter folet_{difquiri. Ariftotelcs natura}

_alios,

alios_{legefacit fervos. Alii fervitutemnatu¬} ralem_{negant, fc. quod illam nonadmittere} videatur

_aequalitas

fer-VitiumCommuter» Sedomnino nonfervum

ynodo,fed Sc ad idnaturaeile puto,

quamvis

ςχ_{ampliilima fit familia,eum, quemliberum}

$iis

_{aeradoqi4detn6c}

_{ipfa convincar»}

quales fönt, quibuslegesimponun{ur,praeicii«

buntur,_{quibus jubetur vetaturqjquidquid}

vi-v detur,

quiimperantrnihilnegarepoiTanr,nec

audent,féd_{pofcentidanr,advocantemveniunr»}

abejiciente abeunt,_{minatcmqi timent}j quod

illorumdebile_{ingeniumidfuaderevidetur>uc}

aliis_{inferviant, quirebus Sc commodis illo¬}

rumconfuiereSc_{pracelle poiTunt. Etneceft,}

quod quisnaturafervos_neget,cumconftetna«

turae_{providemiaminneceftäriisnondeficerc,}

Sc_{experientia animadvertimus alios iolertes} eilehabetesautem _{alios,Sc minusingenioios,}

Taceonunc_{illos,qui jure gentium ieryi fieri}

poiTuntttum naiiviute,fc,quiexiérviliscon,

ditionismatte_{nati, adultimatrisftatum}

fequi

.

coguntur$ tumcaptivime,qui jure bellinon

occiiunfcrvitutemabducerentur:_Jureauten* civiÜ*contra&uférvifiunt, _{quando überquis} ie _ipfum

accepto pretio venundari d^nari,

©bligari patitur alioqialiquo officio officium

iervi_{pracftat} Illorumautem,qui}

criminefef-vifiunt,duriifimaeftconditio,

qupdyitaeiup.-plicio adjudicatiinterras.diflitasiervituri ablc-gantur, Id, _{genus exempla apud Hiftorise}

Romanse _{icriptojres inprimisbene multaog<}

currunt.

Quamquamjamconftet mentemArifto.t^» &eile_{hanc^quod naturacivitatetnpeius in«}

ten-cendat , quamvis _eamex

aliquot

hoc

modo

compofitis

familiis

pofterius

producac

Ne-ceiTumtarnen eftpenitus

nofcere

caufamge-nuinamScv^ram,quarein

civilem focietatejn

Heic

adeonuljummihifucqm faciuntveterum

gen-tilium deSoc.Civilium natalibus

rigidae

fen-tentix, eorum feil. qui primos

homincs

ovugScinftarfratrumcadmeorumter¬

raefilios, ferinoplane

ordine

ritn

viditaiv

•eshuc Scillucdiilipacos ad paicua

exiilTe^ Sc

paula-«magnoviiTecrediderunt:

Multo

minus

Ho¬

rum commentum , qui primum

yirum

vvjpoyvvov

ftatuunt,

quodaut hac

inre,qu^n*

tumhnerevelationedivinaaiTequi

licuic,

maleiucelle&aprimorumhominum

creatio·

ne_adeoq;detorta

in

veritate,

philoio-phatiiunt.

Quamvis

propius

ad veritatcra

fic^efliiievidentur,qui

exiftimant

placui/Tepri·,

fnis-iamiiiis_fegregibus,

ΤοΊσινψ ΰτ' coyopsoi

βχληφο'ξοι

'ύτε

α?λ' eiy

υψηλών

ναίχσι χά,ρψα

ϊν (Τπεσσνγλαφΰροίατι

3~S[m<?svsi

εχαϊ©9

VÅtfav

*ι$

aÅtytifb

Homer,_Qdyll. r.

Majoris f?euritatis

Sc

commoditatis

cauia,

Tua

(2Os*·

icontrahere. Necadeofirma bafi_{fuperftruitut}

lociecas

_civilis,

mortalibus» e_{quaternisfamiliis opedivina}

re-iervatis, nullius_{peculiariscauiximpulfu}atque

äliquointervenientepa&ö alio,quam confän-guineorumcohabitatione locüple<fliore fa&o

amore_{mutuo9eealuijfe cenfeaturpotteritas,quod}

ibciis caufis_{&pa&is circåcivitates}

conftituen-dasperhuncexclufis, priftinae commoditatis

memoriaada<5ta eadem_{iocietas, ad}leviifimae

cujusvisinjuriaallifionem in löca

priorare-curreret» _{tantoqiieidcertitis, quanto rarior}

etiamnumfit velfratrumconcordia. i

"

Hancaütem_{charybdirteVitatutüs}

Hobbe-iiusincidit in_{icyllam, iocietatis civilisorig}

i-nemåmutuo metuderivare

_{adgreiTus,equidem}

quoconipedhim mutuunineferre quidemfuftinerent,(edquaténusprodiffiden*

tia,_iuipicione,&futuri raalicautioiiequalibec

äccipitur, CüjuscauiTam voluntatem non

minus,_{quaminvicem hocendi faculrätem}

fe-cit. Haneautemåvirium inadultis_aequalita»

te i illam abinani _{gloria faliäqjvirium acfti·}

matione _{quinöc neceffitate libertatem fuam}

confervandi, difcordia etiam _fspenumer©

* _{varietatc morum orta}

, imo abadpetit«

pluriumadeandemrem , derivari cxiftimar.

Undehis_{caufis,inde Ciye tra&atw, titulo} ii-

ber-"Λ · •

NN

bertatis,latiffimédidiidtis , defflumconcludit

potcntiaiticertam

&

irrefiftibilem

conferre

regendiimperandiqjineos, qui

refifterenon

poiTunt.

facilis

id

iargiar,

metuimulta circa G.initia deberi, quod

fa-miliainfirmior_{praefiantiorem} petulantioriim-petufelaceßere viderit, non tarnen

poiTunr,

invicemdiifitinoeere,_{quinpraefentesid,}

qui

poifint,faciant,fimodopoffint,

inipfo

confligendiacfku,an iuperiores fiant,

ambigen·

tes,abauiu

plerumq, abßerreri ioleant.

Nectantam fccuritatem polliceri

poteft

inxqualiumclades,utaliorüm conjundtionem

in_{reciprocamfui perniciemnon}

_poifit

ipedtarej quod jus iliud omniutn

inomnia

utpoteejusmodiftatui proprium»non

ultra

it*rationis diitamen extendendumeß h.e»

utclarius_{meexpediam, quod nullojurepote·}

ritprius

ab

af-feitari. Quin Scillatnutual*dendivoluntas

adeo inioc. Civ, fublata nonclt, utnonveiit»

legibus licetcoaritata, quin Sc iaepenumero

poifit virus fuum effqndere.

Adfenium

bebunt,opinor,quos diütini circa

forum

nec facile _{poteritquis ad futuram}

obedien-tiaei,vel vinculisinditis, metu mortis adeo

«bligari,quin aüquando

prißin*

conditionis

me-«·? C?») ««►

memor, _{ftigumilludcerviceéxcutcreomni}

adtentarit labore.

Forte hcicfibi_{patrocinium exiftimarent,}

quiliclldyperambitionem & libidinem Tyranno¬

rum _{excitata, caufläm civitatis conflituunr,}

nifi_{conftäret* eorumiententiaminfirmanid}

bafivelhoc_{nomine, quodhaec gliicensTy¬}

rannorum _{violentiacivitates jam conftitutas,}

utpote

_{pcrbellapleramqj}

prae-iiipponat, Pollet tarnen interpatres faniiiias

pailimalios opprimendi libido efficere, uc

huicbellomutuis_{conceffibus obviam iretur.}

Verum ii alia_{padta congregatinoninftituerent,} «juam ita repentevires fuas incommune

ad-verfus fortioruminiultus_{conjugere, parum}

I _{gratahorum företHarmonia.}

Utut autemfuerint haeSoc.Giv»ineundae

1

neceffitates,eorumtamen

_placita

egoiequor,

«juirationem, ibciis,natura_adpetente

indi-gentia,invitante iocietateminilrudton_copiis.

iormatam_{jure,rtonadvivendüm modo, (ed} bené _{vivendum exhibere}

poiTe exiftimanr.

Etenimnondiflicile eft illis libertatis_jadiuram

(acere, quibus multo majora commodaex

(bcietateperfedia,

ac-«idunt. Nec _{poterit adpetitus naturalisade©} ^xiguus eile,ut_{lmpleatur in focietatibüs}

pri-pcrfe&iffimam,

•as 'GO

im-priores

via

velat communi

itur,

femper

adpe-tat. Variarumetiamrerum indigentes erant

homines,adhucin

Familiis

fegregibus

pécbåria:

vini

veftiairiaque:

cultura äc licet arcibusfetiatn

aliishuic

malö

obviam iviiTent,uti ne

cjüidcm de

Societate

Maxime

tarnenégenteserant

ptaefidii

fhala

ho-miniabhomineimmirientia,

quodlpiuitiiii

focietatecivili rebüs ίΰis

circümponeridum

forevidebant« Hinc& ratio qiiani

pri-jmuminfocietatém civilem ire

conliitiiérentj

libertatisnaturalis irhmemores,

fubmitterefe

voluritatiimperahtis,iive

hic

Foret*

five.

plures.

Ädeöut

hujus

voluntas in

rebus

ad

publicam

feeürkatem

Facientibüs

omnium

es»

ietarbitriuni-,. Qua uniendbrum

hominurri

ratiönenuilavelmeliordatur, cumoitines»

quotqüot

Societatém

Civilem

ihirent,obiiga·

rentéodemiemodo vireslüas

adplicaturos,ac

illeviriürn earümreclor,voltiefk,

praeferipfe«

rit, _{jüflerit, quo}

_cercémodo

_corpus

möralé

diflipata

membrahufi

&illuc _{absq; ulla invieem}

dependentia

vaga-bantur* _Atq^ficcum

multaeubiq, terrarum

fegreges

famiiiae

fuo

locö

&patriacön-gregätae,utcöncives

mutuö

fierentj

de

Forma

imperii

deliberaikntj

iuamqj

yoluncatem

rium-Arn Sc_{ädplicationemvoluntätiuiiiuS}

iut_{plurium , prout}forma_{regiminis adrifit,}

fubmifiifcnt,mutuainvicemfa&a_obligationen

othicuram^ciecuritatem _publicam ,

quan-Rimpolfent, promoverertt»ilH rurius

reci-proct

débito obfequio

mandatisob-temperarent, hocqs pafto exfecutioni dato,

·. _tet,utvidemus,

ubique terrarum_provenére

I

illisimperiorum

Quibas dcducendis _{iiiftituti ratio, depagella«}

«am_{imperataahguftiaobftat,}

CAPUT

POSTERIUS

DE

SOCIETATUM

_EXODO,

xigitnuncMethodiratio, ut_hadlenu»

infocietatis human*_genefi

deducen-da occupatus, paücaetiämde _ejusdent

cotruptionibüs diiieram_,, Ordiot

Suternå Societatum _fimplicium

revolutioiii-bus. _{Atqilnptimis heicobfert ie volvenda}

ttuiä,_{quafocietMmaritalü, mottealt'crütriue}

^onjugis fcxcepta, diÄoluta perit. Poterit

Sutern mattimöftium refeindi _{peréafcilicet„}

^üae_ejusfubftantiaiia convellunt,_quamvisve·

teribus Romanis _{interdum nullacauiTaeilet*}

uxpr, honadeo inaritQ

_placuiflet»

tc-mCJ4-)

ε·»

repudiata

faerit»

Commodura

hic

fortaffis föret, nonminus inveftigarc cauiläs

quaedivortium

cpnftituunt,

iilas,

ei

reirioniuificiunt. Suadetmprimis commu- N.

his_{pa&orumnatura,qüae neutiquam}

_admittic

uniparti

diiceilum absq,

alterius,

&pa-<5to_{quodammodo abunaparte}

violato#omni-»o _juri

naturali

alterutrum

conjugum, quos intermutuus åmor,

dexcfa,

fidesq;gordium

nodum fixeraiit,

five

prio

benepl§cito, fivemelioris

ponditionisacl-paratutam ar&o

iociaji

fcedfére

velie

_{executipni dait»}

'quod hocipfö quo eitragravem

aliquam

lam, veliolum conienfumutuomatrimonia

folvuntur, familiae non modö,ied&civitatis

decoribaud_{parum detrahitur. <Qüod etianj}

in_{fponfalibus adeo,}

_obfervandum,

quidem

absq*

graviifimae

cauiT«>

autdeficientibp conditionibp,nudeiolumdis»

lénfa repafcifcentium_integra

reicindi

Cadit etiam in matrimoniumiliud, _quod

fereomnibus_pa&is

_eil:

_quod

_ubi

primaria (altem

pacli

abaltero

violata,partilaefaeintegrumfit de pa&is

dece¬

dere, Etenimad finemmatrimonii

prima-rium_{requiritur mutua corporum}

_praebitio

Hinealter _{conjugum ob}

_malitioiäm

_alterius