• No results found

Sub Moderamine

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Sub Moderamine"

Copied!
58
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

SPECIMEN I,

DE

POÉTIS

IN SVIO-GOTHIA

GRAECIS.

Quod,

SufFrag. Ampi. Fac; Phil.

Sub Moderamine

JOHANNIS FLODERI,

Litt, Grace. PROFESS. Regii & Ordinarii,

P. P.

Matthias Floderus,

Uplandus.

In Audit. Guft. Maj. d. 24 Μart, 1785,

U Ρ S A L I m ,

ImprelTa litt. Jon. Edman , Direkt, & Acad. Typogr,

(2)

S:JE R:JE M.TIS

REGNIQUE SVIO-GOTHICI

SUMMiE fidei VIRO ET SEN ΑΤΟRI,

REGII COLLEGII CAMERALIS PRiESIDI,

regiorum ordinumEQUITIet

COMMENDATORI,

ILLUSTRISSIMO EXCELLENTISSIMOQUE

C O Μ I T I AC

DOMINO,

dom. MATTHLE

von HERMANSSON,

/■*

MAECENATI SUMMO.

(3)

j^Jpialidum in gremio teneris qui fotus ab annis,

Ne&are Caftaliae

pe&ora do£ta fatur:

Quam meruic virtus, nunc

celfa

in

fede locatus, Diipergis famae lumina clara TuiE:

Hinc fimul & Muiis, veterum haut oblitus amorum, Tutelam

impertis praeiidiumque

grave:

Qui potero

metuiffe levi

>

Vir Grandis

,

opellae

Ne dare velle neges, quo caret

ipfa, decus?

matthias floderus»

(4)

In DiiTertationem

Elegantis & optimse fpei Juvenis

MATTHE FLODERI,

de Foetis in Svio-Gothia Gratis.

Dum fordern vetera Sc faporis haud eil

Noftri jam magis Hellas atque Roma,

Hoc cur rramire diligenter erras

Laudis, o! Philomufe, ram puiillo ?

Flores Sc melimeia curiofus

Dum tor colligis undique Atticorum, Quondam Parrhaiio fub axe nata, Fruftra colligis efuritiones;

Ar faftidia Sc ofcitationes Communis, vereor, diu palati.

interim Tibi munere hoc inani

Adplaudo , fed inaniore Mufa , Frigefcentibus inftrepens Phaleucis, Qiiae Salam meditatur eruditam

Et cordis tacitos revelat ignes,

Nomini quoque debitos Paterno,

Urit cujus amor pius medullas.

Raris carmina circulis legantur Graja, ut Romula; folitudo & ingens

Parnaß! faciem obruat vetuiii :

Libamenta Tuae fedulitatis ,

Has & primitias Tibi faventis

Minervae, Veneresque Gratiasque Colle&as, tot in angulis latentes, Longo pulvere Sc obiitas

fituque,

Nemo me minus improbabit umquam,

Laborem quail ilultum ineptiarum.

Do-

(5)

Donato rude mi nihil palaeftris,

Praeter, reftat, amorem ubique prifcum ,

Tuis curnque, Aganippidumque curis Do£tis, blandidulis venuftulisque:

Virtutern foiidae eruditioni

Sed dum Patriae amore jungis almae, Quis non Patris amicus eft Poeta?

Quis non terque quaterque gratuletur Parentemque Tibi, Sibique Natum?

Illum ii fequeris, futura certa eft Laurus, quae vetat interire nomen.

Addo hoc Ε'σχκτοκωλίκον amoris:

Cum Montgolfio in aera evagari,

Rotas Triptolemi, Icarique pennas Et Tu fumere Pegaii volantis

Noli Mercuriique, ad alta Pindi.

Semita hand Sapientiae probata

Fortunae eft iimilis, favore vulgi

Et fluxae modo opinione famae

Quam fuipenfam animi ieves adorant:

Si juftam dederis moram Minervae,

Et tuto fapies, io! vicillim

Et felix pretium morse datura eft.

Dab.Lincopise in Non. Februarii,

MDCCLXXXV. SAM.

(6)

Eximias fpei Juveni

MATTHIiE

FLODERO,

de Poetis in Svetia Gratis diiTerenti.

O dileéte mihi, ftudium quid inutile laudas ,

Ε tenebris promens carmina Grseca fuis ?

Dum prope tempus adeft, quo vix mage Grseca leguntur,.

His curam impendis cur ftudiumque Tuum?

Qui cecinit Vätes: noftris ruit Hellas in oris,

Num finxiffe illum fomnia vana putas?

Fällor an? Exfurget Te vexans turba rogantum, Ex faecli guftu talia voce ferens.

Tu praejudiciis ne cede: audentior ibis,

Parnaffi a teneris doftus inire viam.

Stabit honos Grsecis per tempus id omne Camenis, Quo non dodtrinam barbara faecla prement.

Carmina divini donec nofcentur Homeri , Pindaricaeque fides, Teia Mufa fenis :

Hane quoque nativam Charitum perdifcere lingvam

Delicium Vätes hos imitantis erit.

Et dum Floderos Hellas prseftabit in Ardto,

Laetus Apollo augur: non ruet Hellas, ait.

Tempus erat, quo migrarunt träns Balthidos undas Grajorum veneres, fvada, camena, chelys»

Graecia Norrmannos Liljenfledtosque· itupebat,

Et Bilbergiades Tbuniadesque fuos:

Et reliquos; queis dum reddis fua nomina cuique,

Laurea fervatis Vatibus hifce Tua eft.

Dumque iimul magni calcas veftigia Patris,

Tngenii florens peftoris atque bonis;

jEmulus anti quse virtutis, laudis avitae:

Olim Te maneat palma nec una, Vale.

OL. A. KNO

(7)

L. B.

T~*\e to nunc vulgo, jure an

injuria baut

equidem

int

erpre-

tor, jaSlari querelas novimus,

quod folidior,

ζζί

dt·

r/iwr, litteratura adfenium paulatim vergat. Id ergo fi ita fitj laudabilem omnino operam illos

collocare

autumamus,

qui,

quantum

prafidii

atque

emolumenti ipfi olim conciliaverint

eruditi in patria noftra viri, pofievitati tradere adnituntur,

ut inde faltim difcamus, quanto intervallo

bodierna

rei

litte-

varid!facies a prifcorum temporum gloria

diftet. Hoc

incen- fusfludio,

quid

Sveci

noftri de Gr

a

eis litt

er

is quondam

me·

riti fint egregie expofuit

Vir

mea

laude

faperior5

Hiß. ad

hoc Lyceum Profeßor

Celeberrimus, D. ERICHS MICHi

FANT, XII fuper hoc avgumento

editis elegantiffimis Dis·

putationibus,

qua

etiam nobis in hane

rem

uberius

commen-

tandi occafionem prabuerunt. Ni/i enim

\hocce

fuum opus, colle&aneorum inftar ad futuram Grsecas lingvae progres- fuum in patria hiftoriam,

habendum

effe ipfe

voluiffet Cel.

Aullor, nobisque infuper fvafor

fmffet,

ut in

hoc fiadio vi-

res qualescunque

noßras

ρeri

elit

aremur, nunquatn

de hoc

ar- gumento cogitaffemus. Ita ergo,

Illo impiilfore adproba-

tore, zw pertraSlanda materia

verfabimur,

ut, quum Ipfe

enumeraverit tantum carmina, qua Svecorum procuderunt in-

genia, £\r zY/z>, quidem

videndi 8^ examinandi

copia no- bis datafult, decerptas partes, fpeciminis loco, adferamus,

adhibita fubinde nofira qualicunque crifi, ut inde Tibi, Ζ.

exißimandi locus, quibus gradibus Poetica facundia ad

illud exereveritfafligium , z/z quo fub finem fuperiuris atque

initio bujus feculi Je

fufpiciendam exbibnit.

Neque tarnen nobis propofitum eft,

ä? Ulis omnibus meminiffe,

^z/z

Grace

cecinerunt: ea enim ferbuit olim verfificandi tnania, «i

/zzz/«

/zzwz ferme prodierit Academicum Specimen, cui non

Gracos

verfus adkverint Studiofi, ^z/of o/z/zwfi in Poetarum nnrne-

A m/j

(8)

v um νefer νemus, mnxwiam certe injuriam Ulis faceremus:

neque taedium non pareremus Lefloribus, fi vet folum catalo-

gum verfißcatorum illorum pertexeremus. Arftiovibus noftram Operam civcum\feribemus cancellis. Praeter Ρarnaproceres

L1LJENSTED1\0S loquor, NORRMANNOS, 7HUN10S

c. eos tantum in fcenam producemus, qui vel longiori poe-

mate nomina fua erlidito ovbi nota fecere, zW , brevia

licet numeroque pauca ediderint, conftat tamen fuifje Mufis

non inßciandos alumnos. Εitas autem vatnmfeculi fapecto¬

ris, licet plcrasque tvadiderit Ampi. Hiftorle Litteraturae noftrae Au&or, non pemtus tamen a nobis effefilentio prae- tereundas duximus, non quin nova multa ab illo praeter- proferre poffimus, /év/ z/i Hiftorici etiam traflatus fpe-

ciem referat quodammodo opufeulum bocce: ubi ad currens feeulum perventumfuerit, erimusforte in bac parte copiofiores.

Ceterum vero inter Fautores Amicos , qui ex locitple- tißimis collectaneomvn tbefauris materiem Difputationis bujvis

nobis benigniffme impeitierunt, maximo cum bonore grati-

que animi teftificatione, praeter landatum D. FANT, nomina-

re in primis debemus Maxime Reverendum Archt- Prcepofi-

tum Lincop. D. Docl. cf Prof SAM UΕLEM ALF, Prach D. Le Elor em Pxclefiaeque Skelleftenfis defign, Paflorem CAROL, GUST. NORDIN, Reg. Col/egio Militari a rationibus Came¬

ra, Ampi. Dom. SIGFR. LA UR. GAHM, Praecl. D. Adj.

OL. A. KNÖS £? nobis amicifiimum D. Secretarium SAM.

HfΕLMERUM; queis gråtes debitas elf praemia fat digna

rependeremus, fi juveniles conatus noflri 1pforum defideriis aliqua ratione refponderent\ fed ita futurum baut quidem fperare audemus.

D. D.

(9)

D. D,

POÉTAE GRAECI

IN ,SVECIA.

§. I.

Graeca?

li XVI. fruftra

in Patria Poéfeos

quasfivimus. Primum enim

veftigia ante medium Secu-

carmen,

quod quidem ad noftram venit notitiam , anno circiter

1557 coniignatum eil: ab HENRICO MOLLERO, Heffo^

qui in Svecia aliquamdiu, munere fun£lus perhonorifico, degit: in Gallia enim primum Sc Dania peregrinatus,

confedit illic ad tempus inilitutioni praefe£lus filiorum

R. GUSTAVI I, Magni & Caroli, ac munere dein Regni Hiftoriographi ornatus. Reli&a Svecia, Poefeos Profes-

for in Gymnafio Gedanenii conftituebatur, in qua pro- vincia obiit 1567 d. 18 Febr. 39 annos natus a).

Offendimus nominatum carmen in Libello Mollert, nemini, uti puro, Scriptorum Hiftoriae Litterariae patriae cognito, faltim nominato, cui hic titulus: Stheno Sture

Senior, inclyti Regni Svecia Gubernator. In honorem illu- jlriffimi Ef fereniffimi Principis ac Domini D. Erici, Regis Svecorum, Gothorum Ef Vandalorum eletli, carrmne Elegin-

co celebratus ab Hernieo Möllero Heffo. Pracefftt Elegia ad

eundem Upfalia Svecorum fcripta.

H!s %ςγ\

oiivs7(QoC(

μασων ηξωο&ο

doiHccls

,

υτως εν τιμή τds πξΕτον dvBts dyeiv.

Α 2 Ύ'μεΊε

λ) Cfr. JSehers Gelehrt. Lexicon , T beil. 2. ρ, 205. In Pratorii

Athenis Gedanenßhus vitain ejus etiam inveniri, litteris mihi figöificavic

Dom. Lector Nordin, Ted ejus operis videndi copia nunquam mihi con- eeflfa efb

(10)

4 Henricus Mollerus.

CTμ.εΊς αν βασιλείς

Jore

y&f μάσαισιν άμοιβην

"Ακαματω μεν υμάς ευλογεασιν οπ).

Witteberga excudebat Job. Crato, Anno Μ, D. LFll. b).

In 4:0, Nominata heic Elegia, Upfaliae fcripta, conflat

186 verfibus Latinis & occupat 6, pofl titulum, paginas.

Loquirur in hac de Carolo Canuti r), carmine Elegiaco a fe celebrato, quod miiiife fe dicit Regi ERICO, ut ab

illo Patri traderetur. Sed quum nihil de hac re poftea refciviflet, atque adeo nefciret, an Regi GUSTAVO un- quam datus eflet liber ifte, vel an ipfi placuifiet, fub-

miife in Elegia illa hujus rei notitiam expetir. Ad finem

carminis optat, ut cito in patriam redeat GUSTAVUS

vi£loriarum gloria illuftris, unde datur conje&andi locus, fcriptam efle inträ rnenfem Juliurn an. 1555 & eundeni

an. 1556, quo Rex verfabatur in Fennia, flagrante cum Ruflia belli flamma. Hoc autem eft Graecum illud carmen;

Έπ'ιγςαμμα τίξος 'ΕξΊκον των Σαιαων βασιλέα,

flV σίεξίιςάμενοιο εύκρατος ηεξος άτμ'ις ''Η^εμα της γάιης εξάγει ευφοξ'ιαν.

Tiv $ άντικςύ κακώς άσίοσβεννυς'

ψϊ

επ&λίβει

Κι&εξος η ςυγεξη χειμεξίη τε

ζάλη.

0'υτως ευλογιη τε φιλοφξοσυνη τε άνάκΤων

Μασάων

κξοάάην

ηομ άναγείξει οπιν.

ΐζι Je τ άτιμα<Βε1σαι ομα πάνυ άκξεες εισίν„

ΤSS"' εξόει σκόλυΒξος v&j φξεν άμεσος άναξ.

Σν b) Libellus rariifimus fervatnr in exquifiriffimis colle&aneis D.

Lech Nordin, fed imperfeftus, nihil eniin ibi comparet praeter Epigram-

mata Graeca & Elegiam ad Ericum.

c) Etiatn rarißimus eft hic ingenii ejus foetus, mecum a ReverendiiT.

D. Doch & Archiepife. Carolo Fred. Mennander benigniflime commnnka-

tus. Verfns funt faciles & faceti. Meminit hujus Stiernmnn in Praef. ad Te¬

relit Hift. R. ERICI XIV. Poftidet idem illnfttisVir Mfcr. aliud opufculum

Quereh Svsdica diclum, itidera verfibus Latinis, quod etiam ex Mollert Ve¬

na profeflum putatur,Vide de hoc Ampi, GjortvellsForråd,3Sr,ρ,266 fqq.

(11)

Jonas "Nicolai Kylander. $

Συ γβονοε h yo&lccff βασιλευ

κυ&ςε

ΈξΊκε

'Εννέα ω κϋξων

ε<&λέ

βοη&έ

$ιόε

"1<&ι έλευΒ'έξίοε ^ωξοιε, φςεσ)ν ν\7ίΐοε

'/<&(

,

'Ει φιλέειε μχσ'ων

$ωςα ιοςεφοίνων.

Honos Mups Habendns.

§. II.

Poft Adoptivum hunc Poetam,

locum in Hiftoriola

noftra übi aliquem vindicare poiTe videtur

JONAS NI¬

COLAI KYLANDER. Natus is eft anno 1566 in paroe«

cia Gamel KU Oftro -Gothice d), rufticis parentibus :

quorum cura primurn, dum pner erat

X

annorum ,

ad

Dn. Paultim, Paftorem in Wimmerby, ut ibi rudimenta

poneret litterarum,

ablegatus eft

9

apud

quem

dimidium

commoratus eft annum. Inde vero , qui igneus ipii erat

Jitteras difcendi ardor, adiidue apud parentes inftando

evicit tandem, ut annum agens XI, Scholae

Lincopienii

nomen fibi dare beeret 1577 e). Sudercopiam dein pe-

tiit 1580, ubi tantos in lirterarum ftudiis fecit progres-

fus , ut an. 1583 cenferetur dignus, qui, adjun£to

focio,

filio Paftoris in Wårdsberg, Nicolai

Bjugg,

ut

ftudia ejus

moderaretur, Upfalienfes falntaret Mufas, quarum con-

fortione aliquamdiu ufus, ob mortem tarn difeipuli quam parentis, repetere patriam eft coa£tus: ubi matri,

gravi

A 3 pau-

d) Obfervat And. Gyldenklou in* Or.ir. Pnrenr. liab, in memoria«!

Dn. Kylandri, recniii in v. Stternman Bibi. SvioG. T. 2. p. 676, Paroe·

ciam hane infria circiter annos, 40 foetus protrniifle, qui facio Or-

dini presbyterii fnnt inierti.

e) Rationem cur ardenfiffiiHO Scholnm adeundi defiderio flagrsrei , reddunt Spegel, Sv. Ryiko Hift, P. 2. p. 249. dicens : och htifver ther-

fore i fin barndom måfi Upa med utifkjiitsfard; men efter han bleftber-

vid fiundom illa medfaren, fatte hon (ig före, ta han var på fitt ellofte

år, at han ville i Scholen, och fkytidndefig therfore til Linköping (tär 1^77. &. Gyldenklou, 1. c.

(12)

6 Jonas Nicolai Kylander.

paupertatis onere

prefT®,

fuam lubens operam commo- davic ea anni tempeftare, qua ruralia peragenda erant

negotia; Ted ftatis tarnen temporibus, publicis in Linco- pienii Schola lectionibus intereiTe haut [praetermifit /).

An. 1586 iter parabat ad Stockholmienfe Gymnafium g),

ubi primo anno propriis vixit fumtibus; poflmodum in Infor-

matorem liberornm Rev. Paß. Holm. Dn. Petri Pauli aliorum-

que boneßorum civium adfcitus, fimul quoque in numerum Studioforum cantorum Pot. Reg. Johannis, ipfius deinceps Regina , quotidie Templum frequentantis, relatus, poßmo-

dum cantui prafeBus Isf flipendio annuatim menflnio donatus

b). In licreraria hac palaeftra per quinquennium, non iine magno fru&u , inftitutione ufus ProfeiTorum de Ec-

clefia & Re Litterana optime meritorum M. Nicolai Olai Botbnienfis & Erici Jacobi Skinneri, Oftro- Gothiam de-

nuo petiit, ubi ab Epifcopo Ρet. BenediBi Oelando, cujus

dein fa£tus eft fucceiTor-, facros fufcepit Ordines 1591 ?

& anno fequ. ftipendio nullo munitus i), perluftrato pri-

mum Roftochio, Camenas Vittebergenies inviiit. Poft

biennium ad patrios lares reverfus Re£fcor Scholae Suder- copienf. deiignabatur; fed iili tamen muneri, confilio Epi- fcopi, renunciavit, nondum peregrinandi fvavitate exple-

tus, & cura nominati Epifcopi, qui fingulari ilium favo-

re ample&ebatur, necefiariis itineris fubfidiis, Regia mu- nifi- f) Cfr. Rhyzelii Epifcopoicop. Svio-Goth. P. T, p. 131. Gezelii Biogr. Lex- T. 2. p. 60 & Spegel I. c.

g) Academia Upf. juflu R, JOH. III, opera duorum non oprimae frugis virorum, Laur. Norvegi, vulgo Kloßer Laffe & Brabantii Floreii-

tini, an. 1583. Stockholmiam tranflata eft, quam federn per decennium

retinuit, <Sc denuo in prirtinum migravit locum. Vid. de bis plura in

Arrhenii Η iil. Acad. Upf. p. 19. Banzii Hifh Ecclef. Svio-Goth. p.

403. Rhyzelii Monaileriolog. Svio-Goth. p. 42. Eenherg Beikr. om Upfala p. 53.

h~) Gyldenklou I. c.

i) Teftatur Nob. Parentator.

(13)

Jonås Nicolai Kylandev. 7 nificentia inflru£lus, Wittebergam iterurn an. 1595 pe- tiit. At heic res ex optato non ceifit, nam fubrepente

difcordia in Regno Svecia·, itipendium pridem deputa-

tum revocatur. Noiler nihilominus Witteberga perma- net, fumma licet rerurn anguilia preiius. An. 1599 k)

ibidem promotus eil Phil. Mag. eodemque anno, hono-

ratiiiimo donatus teilimonio /) in patriam rediit. Re£lor

Schola Lincop. fa£lus, uxorem duxit Elin, Pafloris in

Gamel Kil Haquini filiam, cum qua XII procreavit Ii«

beros. Poil hoc tempus, ad plura obeunda perhonorifi-

ca munera eil vocarus, quorum tarnen adminiflrationem recufavit, donec primo Wretenfium deinde Wadilenen-

fium Antiiles deiignaretur, quam ipartam cum infula Lincopienü an. 1608 commutavit. Obiit 1630 d. 30 Maji,

cum vixiffet annos 63 & menfes aliquot, munus vero

Epifcopale rite adminiilraiTet annos 21, menfes 10.

Tertius hic eil Svecorum, quos Graca pepigiife car- mina nos quidem novimus /72), fecundus autem, quorum verfus vidimus: carmen enim Archiepifc.Laur. Pet. Cothi n)

ocu-

k) Έ.υφΥιμΐ06ί Ei dicatss ab omicis & popularibus dum Magifter

creabatur , qua: adfunt in Τahnfkjoldianis, hunc pra: fe ferunt annum,

Spegel vero & Rhyzelius, 11. eit. male babent 1^98· Inter alios qui ho-

nores Magiftenales Ei gratulati fnnt, ei\ jfoh. Canuti Letiaus, poft AEp»

Upf. tum Wittebergae degens, cujus Élegia latina , liftens Dialogum in¬

ter Philomufon tef advenam, eil elegantiflima. Eod. hoc an. 1599 ha·

buit Nc.ftcr Difp. ex Epifi. ad Cor. prioriy continentem άναλυσίν Cap. 5, Praeiide Dav. Rungio, Th. D. & Ρ. P. Palmjk.

/) Invenitur impreftum in cit. Parentatione.

tn) Secundus eil Olaus Martini, AEp. Upf. cujus carmen, hautιιθ-

ilra quidem fententia inelegans, quum totnm. Hiftoriolae Litt. Gr. in Sv»

Sedl. I. p. 22. fit infertum, iicco praeterimus pede.

Ii) Meminit hujus Celeb. Fant, I. c. p. 19. atque indicat, id quod

& nos fateri cogimur, nusquam fe illud invenifle. Venerabunda tarnen

mente fignificare debeo gratiatn Ampi. Dom. ßiblioth. Regii Caroli Chriß.

Gjartrell, qui null i perpercit cur« inveftigandi, ii cubi delitefceret Stratd-

gema illud Gothici txercitus, Witteb. 1559»cui Gra?cos verlus pritmififfe dies-

tur Laur, P. Gotbvs, fed frullra,

(14)

§ Jonas Nicolai Kyknder.

oculis non ufurpavimus. Unicum, quod nobis quidem

videre datum eft, Kylandri Poemation, eft

Συγχαρμα Ornatiffimo viro Johanni Suenonis Sveco- Fin·

nio, qui, primum inter /7 Juvenes

obtinens

locum, in

Acad. JVitteb. d. 27Sept. /jß~j Ρbil. Mag. rennnciabatur.

Et quum longum non fit , integrum adponere* haut pigebit:

Κ'ξιος ωςε τροφής καλά ποών έργα αγρόϊο Κ'ξιος η

μι<&8

ες! τε μηχανικός Ι

Α'ξιος ωςε άρηιφιλος μεγοίλ& ςρατιωτης

Μ/οί}§, ffl olivs άξιος εςι κλυτ§\

0'υτω της Msση ς ένι κρ8μασι Βυμόν \alvων

Α*ξιός ες' olivs, Ί\ομ\ κλυτός έςι σοφός.

Ποίσι Ιϊκαια νέμει θεός, ηόέ τε όίλλα καλοΊσι

Καλοο τα άωρα ό'ιόόΊ παντοκράτωρ ο πατήρ.

Si fenfus hujus veriiculi eft: Deus tribuit omnibus ju-

fta & aequa, quae cujusque conveniant conditioni, & alia praeclara dona

dat honeftis, dubito

an

fit fanus:

nam illa καλοί (ίωρα, quae Deus dat τοις καλοΊς , funt

δίκαια^

aequa & illis convenientia,

adeoque

non

άλλα,

alia Sc

diverfa a τοΊς Ιικάιοις. Sin dixeris: Deus dat omnibus A-

καια, atque adeo etiam

καλοί

τοΊς καλοΊς, eft

fenfus

verus, fed qui ex

verbis vix elici

queat.

Pergit Poéta:

"θυτως μοχΒησαντι

<0ιόοΊ

μκΒόν Θεός αυτός

Σο) μεγάλον τ spys άξιον

ηόέ

καλόν ,

Κα) εν τοΊς

άνόρεσσι

καΒεζόμένος μεγάλοισι

''Αυτός των μΰσων φΐλτατός έσσι αν ηξ Ώ,ς άπό TS ςόματος γλυκερή ξέει

άυόη

,

άοιόην

Των μsσωv τιμάς ςηΒεσι ΤοΊς όσ'ιοις.

Κόσμιος sv λίαν εις, ω ΐαυμαν έταΊρέ, τε yalav Tifc

πατρίδος

χαίρων

όσίτέμεναι

γλυκέρην ,

Verba haec videntur hunc fundere fénfum, parum qui-

; dem

(15)

Johannes Laurenfit Stalenus. 9

dem commodum: ergo es decus, fc. patriae, gaudensque

vifere dulcem patriam terram. Addit votum:

'HJg ΘεΖ ά&λοϊ καλοε v\s ο σοφωτατος, icBhec ΥΙοίΤξΙ^ ΙξΎοίζπy

?α}λα

0g<£ ουνατΖ.

ΚGU ΘεΖ ijJg (piKcns γβ,ξίεις ετι μείζονα ττξοί^ς Πούχξίοοέ εν yciia, σο/ τε 0e§ φίλ'οτψ,

§. III.

Kyfrndro

fubjungimus

JOHANNEM LAURENTII

STALENUM, Smolandum, qui, pofitis in Scholis Ve-

xionenii & Junecopenii litterarum rudimentis, Upfalien-

fem petiit Academiam, ubi edito an. 1614 Specimine Academico, de virtutibus inteileStiialibus tf appetitiva inge¬

nere, fub moderamine Jona, Ad, Wexionenfis, Sc Graduali,

de Elementis in Specie, Diilertatione 1617, promotus eil

Philof Mag. d. 13 Jul. ejusdem anni, in fecunda, quae

Upfalias celebrata eil, honorum Philofophicorum diilri-

biuione. Ex litterario dein ad exteros itinere, quod mox

poft fufcepit, reduci,

lingvam Graecam d.

12 Oft. 1624 &

Theologiam 1640 0) publice in Acad, Upf. docendi mu-

nus commiflum eil. An 1648 d. 26 Jan. Theol. Do-

flor crearus, d. 28 Febr. ejusdem anni Diplomate R.

CHRISTIN/E j Superintendens Dorpatenfis conitirueba-

tur, & mox d. 3 Aug. infequentis anni vacuas, morte Epi- fcopi Baazii, Dioeceii Wexionenfi prseficiebatur. Sed

non diu munere hoc fungi ei licuir ρ), fubita enim mor¬

te occubuit d. ii Febr, 1651 q). Uxorem babuit Magd, Skepperam, Μ.

Erici

Skepperi filiam.

B Dum

0) D. 10 Sept. vnlt Stiernman, Bibi. S.G. T. 2, p. 323, alii au- tem d. 20 Febr. parum refert.

ρ) Rogkcrg Befkrifning om Smaland ρ. 42.

q) Non ϊβ^7, ut vult Eenbergius in Upfhlia fua p. igo. Cfr. praf'

terea Plantin, Hellas fub Ar&o p. 3r , 58. Fant, Hill. Litt. Gr. in Sr.

SeO. I. p. 62. Rbjzelius, Epifeop, SvioG, Ρ. I, p. 310. qui etiam bxc

(16)

10 Johannes Lauventii Staknus,

Dum Grsecas ad hanc Academiam profitebatur lit-

teras, multa evulgavit Carmina Graeca r), pleraque mi-

nu-

in landem Stnleni noftii odHit: Hans dåd beklagades i Vexw ratt mycket,

ty the hade tben korta tid funnit at han var en uti råd och dåll lyckelig,

både väl och 1jufligt talande, och therjåmte fårfichtig och drifvande man.

»·) Ex iilis fequentia notavimus:

I. Hex. i» Jona Μ. Wexiottenfis Synopftn Hifl. Univerf. Upf. 1622. 8.

FJeg. in Georg. Wintrofti Dijfl XIV. η&ικψ Τελείωση ex praceptis Jecundce Tabula Decalogi addettt. Upf. 1624.

3. Eleg. in Dijf. Algothi Er. Carlftadii, de actu i?' potentia. Upf. 1625.

4. Eleg. in Dijf. Chrifl. Henr. Alfinii, de Deo. Upf. 1627.

5. Eleg. in Dijfl Petri Gudmundi, de principiis corpornm naturnlium in·

ternis & externis» Upf. 1627. 4,

6. Eleg. in Dijfi. Boetii Berg. Cruzelii, de peccato, Upf, 162%.

7. Eleg. in tumulum Cathar. Tidemanni, Conjugis Doct. Laur. Ol. Wal-

Iii. Upf. 1628.

8. Eleg. in Dijfi. Nie. Andr. Hulmingii, de libero arhitrio. Upf- 1629.

9. Eleg, in Dijf. Nie. Ν. Rubenii, de mundo, Upf. 1631. 4.

10. hlex. iu Dijfi. Jac. Gutkr&i, de definitienevirtutis moralis. Upf. 1631»

11. Eleg. in Dijf. Gufl. E. Sunthii de conftitiltione Codicis Sacri.\J\A\ 1633.

12. Eleg. in DiJJ. Magni Laur. Cirrai, de Aqua. Upi. 1635. 4.

13. Eleg, in Dijfi. Georgii Chriflophori, de facultatiius anima vegetativa.

Upf. 163^. 4,

14. Eleg. in Dijfi. Ρet. Job. XJngii, de amicitia. Upf. 163 4,

15. Eleg. in Dijfi. Ρet. Joh. Luthigii, i/e aclionibus humanis. Upi. 163?.4.

16. Eleg. in Dijfi. Jo. Laur. Larbergii , de habituum acquifitorum natura.

Upf. 1635·

ι7· Hexam. cum L. B. Gabr. Oxenfiierna, junior, Recloratu illuftri abirer.

Upf. 1635. 4.

18. Eleg. in Dijf. Magn. Nie. Durclii, de fortitudine. Upf. 1634- 4, 19. is/eg. m Dij/yC Jacobi Laurentii, i/e libertate arbitrii, ejusque viribus

circa res civiles. Upf. 1634.

20. E/eg. m EWci Schroderi, Lexic. Latino-Scondicutn, Sfockh. 1637.

21. E/eg. in Dijfi. Ρet. Laur. Laurentini, de anima in communi ejusque fia-

cultatibus. Upf. 1646.

22. Hex. Lexicon Graco-Lnt. Doci. Job, Gezelii Sen. Dorp. 1649. 8.

23. Eleg. ad P. Turdinum, de eleclionef've ptadeftinatione difp, Upi, 1630. 4.

24. Eleg. ad Petr. Werftpbulium , Germ, de Chrifto difp. Upf.

25. In Syntagtna Tbeoiogkum Olai Laur«Iii; Upif, 1641. 4.

(17)

Johannes Laurentii Stalenus. XI

nutiora. In quo vero Poetarum ordine fit collocandus,

ex paucis, qua! adferemus, fpeciminibus,

ipfe

judicet

Leftor. In carmine gratulatorio DiiTertationi Jo. Laar.

Larhergii fubjun£to , hi comparent Elegi:

Τί'σπεξ σωφξόνως

κξάντωξ νυ ys tv τΤολιτεία

Πολιζει ευφξων ycy τίολιτευει ετι'

£Ϊ'ς ycpf rov ςξατόν αισυμνητης φξόνιμος αξει

ΜωλεΊ ycy νίκα πολέμιας τε

$αμα.

Nicoiao Rahenio ita gratiilatur:

Κόσμιος ηοε μεγαλητωξ κα&αξός τε yctf

ε$λός

Κοσμιοί κλεΊα φιλεΊ, λαμ7ΐξα τε y&j αξετψ.

Την τε ατοα&αλίαν μισε7, ygij νωλεμεως

ΦςαξεΊ ην "φνχμν

βόελυςα

πάντ άδετων Κόσμιος εϊ dgayav, Ραβενιε φίλτατ εταΊξε,

Κόσμα ydq dλεyεϊς, μηϋεαι αξάνίας.

Ut in priori carmine idemtidem producit o, ita heic pro- ducit ya in με^/αλητως,

β$ε

in

β^ελυςός,

βε in Ρα@>ενιος, quemadmodum etiam

ipfi

vocula

ydg

eil longa.

Qiiam-

vis negandum non fit, pofle illorum pleraque fe tueri au¬

toritäre Poetarum Graecorum , utpote quos conilat pro- ducere vocales breves, & quando plures ejusdem naturac in eodem vocabulo concurrunt, & nonnunquam etiam an¬

te iblas liquidas: quemadmodum etiam liquidae nonnun¬

quam liquefcunt quibusdam mutis antepofitae. Sed an ideo fyllaba! os

&

ις

fequente

r in

fequenti

ditione corripi

queant dubito, ut in his veriibus :

NSv σα rov βυμόν τε νυ φωτίζεις yovtm τε Ευφξοόινεις olyλως} dyλαός ταν εκ εση

Β 2 Ευ-

26. In Omt. Erici Ρ. Holm; inobitum R. Guftavi Adolphi, hah. Upi. 1635.

27. In Grat. Ifaaci Petri, de Stockbobnia, hab.Upf. 1638· impr. Holm.4, 2g. Eleg. in Orat. Mnpni Nie. Palumhi, de Agricultnra. Upi. I(?34·

29, In örat, A> N. Ryßadii, de bumilitate, Upf, 1638»

(18)

is Johannes Laurentii Stalenus.

Ε"υτίςοο^ον Key ευφξοάνΒ μ8 φίλτωτ ετοίίξε, Λεχ&ηση yclp> άει 7Τξυτοινις των άξετων.

Ejusdem indolis eil hic pentamerer in

Elegia

ad

JDurelium:

®υμον ε\τννειε οο^ςων

dv^e'iotv

άληβη

Ανόξείωε μείξοίζ ων πες yε τOtis

άςετο&ϊε.

Qui fequitur hexameter pluribus

redundat fyllabis:

Ο'υνεκού

εν^ο'ζος

vyy

ευ^όκίμοε

y εν

κυ&ανείξοο

Εσση συ dyoqdi,

κυ^οε

ατοΐζ

τΐοίτξί^ι.

Neque mihi temperare

poiTum,

quominus

verfus adpa·

nam quibus Stalenus gratulatus

eil

Vngio,

Calm.

Πίλλο) ^yjys ^okbti φίλοι <1ε σιελοντοοι ys ποωςοι Ü'vτωs' -φευ^οφίλΒε φεύγετε κοίΐνοφίλΒε, Yidtvis της οίξετηε εκλεζον

μη^οομον

φίλλον

Σττβ^οοίων Key εση "τοαξοε τε

ευδόκιμο·;.

ubi plures funt

mendae profodaica?,

ται in πελονται

eil

longa, aeque ac μον in

μη^χμον &

ξοε

in

ετχίξοε^ qua? ta¬

rnen fyllabae

Au&ori funt

breves. w in μηνύω

Sc

μυ

in

οίμυνω funt longte,

Ted Noilro breves:

Ταυτήν tisγξχφηε οίκεξχιον μηνύσει

οίμμιν

Πyiyrv

rr »jp ' / >>

Ζ ητενΒσ oiss ηο οιμννΒσι χτψ

ubi etiam ot in χτη, nefcio qua aucloritate , .corripit. Prae-

terea obfervavimus Stalevum amare gerninationem conib- nantium, haut nonnunquam iine gtavi auriurn oifenfione.

En! exemplum ex Elegia ad Jac^ Laarevtlι:

Ουτωε $rj ν.εΊνοε ττελετ οίυτε^Βσιοε ηόε ΓIcIDSbs τβ ^ρεβλ.Β λέυ$εξοε η Keyετetι.

Σΐίευσον γε οίσπεξχεε

Ααυξεντϊμ\

7Τολυμα$&ηε Α'ξχειν των στοοΒ'Βων, τω τε λογω νν λατρεΊν

ΐίολλων Key 3ύλων ^εσσίόττηε νοά λεγε&ηση

Αυτε^Βσιοε ων, ηαόμενοε κξcodicz s),

§. IV.

ί) Verbo heic nominandus eft Samuel Nicßlai Wretenßs, Paft. in

(19)

Laurentius Jo, Fomelius, η

§. IV.

LAURENTIUS JO. t) FORNELIUS, ut in Lati-

na Poéii excelluit, ita a Graeca non abborruir.

Öftro-

Gothia ipii dedit örtum an. 1606 & Lincopienfis Scbola

litterarum prima fundamenta, cujus videlicet alumnus ab

an 1613 ad an. 1624 fnit, quo in Upfalienfem mitteba-

tur Academiam, in numerum civium Academicorum a Doft. Laur. 01. JVallio, tum Reftore Magnifico , relatus.

In Hollandiam proficifcebatur 1628 & Lugduni Batav.

fequ. anno Apollinari laurea a Brabeuta Francone Hur-·.

gersdicio decorabatur u). An. 1632 Germaniam periit Re-

gemque GUSTAVUM ADOLPHUM, viftricia ibi cir-

cumferentem arma, ad fatalem usque vitte ejus finem ,

comitarus eft. Poft reditum in patriam, R. CHRISTI-

N/E Bibliothecarius d. 26 Marr, 1634 conftituebatur v), eodemque anno facrum conjugii foedus cum Anna Andrea^

D Andrea Erici, Paiforis in Hageby-Höga Oftro- Go- thise, filia, inivit, quod feptena felix fuit prole. Ab

B 3 Aca-

Oftra-Husby Oiho-Gothic, qui, praeter alia carmina, hoc circiter tem¬

pore edidit £1$Y]V Iενε&λιον in feftutn nntivitatis Chrifli, Upf. 1624·

in qua nimia ufr.s licentia, ut metro confuleret, vira haut raro Graeas lingvie inruliffe nobis quidem videttu·»

t) Fornehus ipfe in Hodoeporico, Upfilti Tidningar 1773· p· 107>

inferto, refért Patrem fuum fuifle Jobannem Tetri, fed tamen, nefcio on¬

de , femper , ubi ego quidem nomen ejus vidi, fefe vocavit Laur.

Jona Fornelium.

u) Notart meretur fubfcripiTfte Diplomati ejus Magifteriéli, tiros ce- lebraridinios Dan. Heinfium & Gerhard. Voffium.

v) in Diplomate, quo Regins conftituebatur Bibliothecarius, ΐρίΐ ίη>

jungitur , ut Guftavi Adolphi is3 pracedemum Svecia Regum res geftas,

prout de finqulis inandata Regina acviperet , Latino ac decoro ßjln defcrihe-

rcr , cfr. v. CeJfe Hift. Bibi. Stockh. p. 33. cujusmodi opus Fornelium

antea meditatuni [fuifle, ex litteris Lau». OJ Walln ad R. S. Joh. Skytts

d. 20 Apr. 1632, quorum fragmenrum confpicitur in Hift. Lit. Gr. SeeL

I. p. 66. conjedare nobis pofle videmuiv

(20)

14 Laurentius Jo. Fornelius,

Academiae tum temporis Cancellario Illuilr, Job. Skytte

commendatus Noiler, Diplomate Regio d. 5 Nov. 1635, Poefeos Profefior Upfaliae conflitutus eil, cui fpartas e-

gregie praefuit, donec an. 1646 d. 7 Febr. Theologica

ei Profeiiio Eccleiiteque Gamla Upfala cura demandata

fuit. Et primus qnidem erat, cui Profeffioni fuce Paßoratum hnjus communioms coujüngere Iicnit, teile

Pevingßjbldio

χ):

ex quo tempore alternis vicibus e Theologica in Philo- fophicam migravit Facultatem. Obiit fupremum diem

d. 8 Jul. 1673 anno aetatis 67, & fepultus eil in Templo

Gamla Upfala y). Vir facetus, pietate & eruditionecon-

fpi-

x) Monument. Upland. p. 19g. Qui deinde ex Profefloribus nd no- ftram usque sefatem, banc Ecclefiam, ut Piabendam, habuerunt, fe- quentes fuere:

I. Georg. Berelius, Log. & Merspli. Prof. ff 1676.

S. Magnus N. Celfius, Matbef. Prof. 1665. Part. 1676. ff

3. Henricus Schytz, Tbeoi. Prof. & Eibl. Paff. 1679.

4"

*693.

4. Eric. Petri Ljung, Tlieol. Prof. 1692. Part. 1693.

5. Johan. Esberg, Tbeol. Prof, & Part. 1703. Epifc, Gothl. 1711 ff *734-

6. Dan. Lundins, Theol. Prof. & Pnil. 1712. Epifc. Strengn. 1729, ff 1747·

7. Per. Schyllberg, Theol. Prof. & Part. 1729. Epifc. Scarenf. 1736.

ff 1743'

8. Andr. fVinbom, Tbeol. Prof. Part. 1736. ff 174?.

9. Petrus Ullen, Theol. Prof. & Part. 1745. ff *747·

10. Gabriel Mnthefius, Tbeol. Prof. 174?. Part. 1747. d* *772.

11. Eric. Hejfelgrtn, Theol. Prof. 1771, Part. 1773. Epifc. Hernof. 1779.

12. Johan. Floderus, Gra»c. Litt. Prof. 1762. Part. 1779.

y~) Cfr. prarterea DiiT. Cl. ^Vahlberg, de Poet, Lat. in SvioG. Ρ. I.

p. 20, Stiernm. Eibl. SvioG. T. II. p. 473. Fant, 1. c. Se£b I. p. 6f,

& cit. vita» Fotneliana enarrationem, ab ipfo adomarnm, quam ab illo, qui concionem funebrem in ejus obitum baberet, proclamari jurtit: detta fkrifves af får honom fom predikar. Och fkall han furmanas at han icke

ett ord någorflädes tillägger, hvarken till berdm eller oberom. Ingen år tjänt

därmed. Och detta är min vilja. Utan huru mänga är Gud vill at jag Jkall lefva härefter, det kan fättas till äldren allenaß, vid detta fättet: Nu

are mänga är fedan han detta fkref.

References

Related documents

Diftingvunt accuratiores inter HÖIjH agitationem 8c JlDlin elevationens; quod quidem difcrimen fsepe laudatus Carpzo- vius nobis tradit verbis Davidts de Pomis, in Zemach Da~. vid

torum femper ommbus eß c auf a: occacatur quipps circa amatum qui amat, tum (e- ipfum magis amat quam veritatem hono*. rundum putat; quid

luptatum fenfualium eultores: hinc ad Deum fuper omnia amtndum, versequc virtutis iludium, per fe plane funt in- epti·, ejus vero loco, ad impietatcm, ad intemperantiam,.

quam oratione fledli atque moveri potcil, ufum habet Eloquentia longe maximum. Sed hane fuifle tam Athe- nienfis , quam Romanae civitatis,

licet haee res adeo magni fit pondens, ut ex ea toti o- rationi plurimimi accedere foleat lucis, gratiac atque jucunditatis, quemadmodum loquitur Plinius, tarnen prsfervido

genere , quafi quod folidiflimam muitamque req^entis cognitionem. Voces frequentat Celfus puras , limatas. &amp; exquifiiiffimas, ita quidem, ut ipfi

certo eventurum id efle bonum , quod feQrantur, con~. fidentes. Contra inquietos Sz anxios redd i t malum, quod reformidant &amp; averfanrur. Ergo

Pauli et Jacobi dissimiies, sed etiam modi, quibus illae expfimuntur, partes sunt necessariae, quae, cogitatione quidem distinetae, re autem vera conjunctissimae, totam et