B. C. D.
DISSERTATIONE ACADEMICA
ROSC1US
IN
SC
EN
ALeviter adumbratus;
Quam
Ex Confcnfu Ampliff. Eacult. Philo-
fopb. Upfalienßs, PRit.SlDE
V1RO CELEBERR1M0,
Mag. PETRO EKERMAN,
Eloquent, PROFESS. Reg. & Ordin.
Public# cenfur# modeflefubjicit,
Olavus Er. Sebrelius, -
HERDAHLIENS1S*
In Audit. Guft. Maj. d. 19. Junii,
An. MDCC XXXIX.
Hsris ante meridiem Colitis.
UPSALI/E imprejfa. fy
V I R O
Admoium Reverendo ac Prtclariffimoy
Mag OLAVO
PASTORI Nordingräenf, Meritiflimo,
AVUNCULl honore profequendo,
VIROSpeftatijfmo,
D:no PETRO
Reg. Redit. per Herdahliam PR/EFECIO
Adcuratiflimo, v
FAUT9RI EXQPTATISSIMO.
Bit Rojcim, Comcedm quondam Ro- iitercunque adumbratm, Veftros,
tiam , quam de ommbm , qmbm
tißcio perquam laudato promeruit, ut eandem
opere optarem* Sit optatü meU probe fcio cun~
ftra certo certim mihi conftat, dummodo quo vi-
pubhcam cmitteretur. Qualbscunque tarnen fit
neficia innumera gratisfimi fincerus interpres♦
tur , non tantum etjam atque etjam expeto , fed
Admod, Reverend. & Spedtatift
miter GL. ER.
V I R O
Plur. Reverendo & Clarifltmo,
D:no PETRO ,
In Grunfunda PASTORI Laudatiflimo,
P/lTRUO Honoratiflimo.
Speftjta Integritatü VIRO,
Dmo HALVARDO HEDENBERG,
SENATOR!, MERCATORIc# Suderhamni»
Perinduftrio ,
fAUTORI BENIGMISSIMO.
ma celebratisßmm, jam veroßpecimine hoc qua-
Patroni Fautores^*?, lares \alutaturm. Gra-
vivm ille innotuit , G? wtegritate vita , Gf ar- apud Vos mihi quoqueconcihet, magno quidem
Bafore reßponjura , quippe de benevolentia Ve-
gmt ejflormtcque idem nitore, a me nunc in lucem
bio ipje , eß profeBo pim, id eß, animi ob be-
Quam ob rem,ut, pro more [ohto,benigneexcipia-
omni, quapar eft, obfervantia contendo} futurm
Nominum VESTRORUM
bumtUimM SEBREL1US.
Pluy. Reveyendo & CUrtjfimo,
D\no ER ICO
PASTORI Svegenf. Meritiflimo ,
PATRI Honoratißimo.
Reverenäo ac DoElißlmo>
D\no JO N M G RUBB,
SACÉLLANO Svegenf. Vigilantiffimo,
AFFINI Cariffimo.
I" Ta certe, Parens honorattifime, Tulsesper*
JL fm&m partibus in me educando , fovendo >
dirigendö, inde a cunabulis, ut fifilium agc-
rem , quem ßf vettern ego, ßf deberem maxime,
Rofems effem infcena. Antmi autem rnei teßem>
cumalia defintspagettishifce leviterexpofitum, eun-
demRofcium offero/quem benigne excipuisfubmtjfe
rogo petoque. Eßet emm,quo mefelteem pradica-
rem,fi hoc ipfolXibiföret pe?fuafumy me nihilus•
quamconfeciarivthementius,quamutpaternaXua,
in me cottocata-> beneficia mente recondam venera- bunda. Tibi itidem, Affinis carisjime, hac mea tirocinia5debitam declaraturus obfervantiamßica*
revolui. Servetvero DeusO. A4. Patrem Senem,
quamdiutisfime föfjpitem atque incolumem!Servet
Affinem carisßmum, omnigenafelicitate beatum\
/ Jd vovety dumque vixerit3 vovebit
•Honoratiffitni PATRIS,
Nec non
AFFINIS Cariflimi
ebfeijttentißimtts* OL, ER, SEBREL1US,
I N. J.
J. T.
Ofciutn eße in fcena , tritum eft
adagium,atque ufitatius, quam ut quemquarn in literis perpaulum
modo verfatum fugere queat. Sci-
licet jam dudum confuetudo in-
valuit , eum hocinfignire titulo, qui in arte fua ita perfedtus eva- fit, ut bonis omnibus judicare-
tur longe probatiftimus a). Fatendum quidem nomen hocce , Quinto Rofcio, Comoedo quondam apud Ro¬
manos nobiliflimo , proprium fuifle : Attamen , de
viro artis, quam profitetur , fcientiffimo , & omni¬
bus numeris abfoluto deinceps frequentari coepit. Sic namque Cicero : Rofcius hoc jam diu eft confecutus,<c
tit in quo quisque artificio excelleret, is in fuo gene-'c
re Rofcius diceretur b), Idem Feftus: Rofcii appel-
lantur in omnibus perfedti, quod Rofcius quidam per-c<
fedtus unus in arte, id eft ,Comoedia judicatus fit c).<c
Certe , ut hic Rofcius in fcena vivus fibi acquifiverat approbationem ac favorem omnium eorum, quorum
A inter-
* <1 ) ° C 13»
interfuit $ ita operae ego pretiura mihi videoeÄe fa-
éturum , (i nonnulla, qua* ad illum pertineant, heic
adferrem ingenii artisque decora ac monumenta. H©c
vero perfun&urus officio , magnopere vellem, uti ar-
gumenti pofeit dignitas , induftriae meac, quam tarnen
perexiguam eflfe fentio, qualecunque fpecimen fifterej
at cum verendum fit, ut id a me, jam longo & gra- viffimo morbo nimium ja&ato , fieri poffit, Tuaeerit,
L. B. humanitatis, quae adduxero , in meliorem par-
tem & benigne interprctari.
a) Cfr. Adagla Er44mlp. jgj, b} De Orat, lib,/•
€. ii, c) Lib, 16,
§. IT.
Ad feftos veterum Romanorum dies , Sc celebri*
tåtes, Judos etiam referre non dubitamus ; quippe,
quos ve] placandaé Deorum irac cauffa , vel pro falute populi, vel de ejusdem gratia demerenda editos ? in-
ftitutosque memorant Scriptores. Nempe ludis ifiis opinabantur antiqui , tum Diis rem gratam , tam- quam promilfam , fefe fa&uros , tum voluptati popu¬
li, cui 8c Reges, 8c Confulares , 8c Imperatores de- nique maxime ftuduere , aliquid effe concedendum , quo cives illecebris & blanditiis illis eapti in obfe- quio debito continerentur d), Horum autem ludo-
rum genera in univerfum duo feruntur : alii Circen- fes, Scenici alii. Mittimus illos, hoc tantummodo dum attendimus , Scenicos prae Circenfibus nobilio-
res fuifle , ea quod hi , in circo , corporis tantum habitu Sc exercitio conflabant j cum illi, qui a Grac«?
co umbra fiebant, nomen ducunt,
ingenioTäm arte & acumine, parker atque aétionis agilitate fumma peragerentur t). Erat a fronte
«8 ) o t ©» 5
theatri, quod hemicycli fpecie conftrudum defcribitur,
fcena inträ duo cornua pofita , quamvis ab initio , theatro nondum eredo, ftena nulla eflfet alia,
quam quae ex concamerata arborum in fe cuban;
tium condenfatione formabatur f), Scilicet dum fub frondibus atque umbraculis agebantur ludij
Tunc neque marmoreo pendebant vela theatro^
Nee fuerant liquido pulpita rubra croco.
Illic , quas tulerant nemorofa palatta frondet Simpliciter pofita : Seena fine artefult g),
Tenue fane, ut in humanis inventis omnibus j ita in hifce initium. Sed tamen nee disparia fubiere fata ipfi
adores Scenici. Etenim nec primi illi tanti nominis magiftri evafere, ac qui pofteriori tempore inclarue-
runt. Principio ex Hetruria ludiones acciti, qui fi¬
ne carmine ullo , fine imitandorum carminum adu,
ad tibicinis modos faltantes, haud indecoros motus dabant. Tum res nova ita accepta efle coepit, ut
juventus inde jocularia fimul inter fe verfibus incön- ditis fundendo , eos imitari * fi non aemulari adnite-
retur. Demum fabula verfibus intexta in concione
proponebatur 5 atque ita in artem fenfim pedeten- timque abiit ludus, cum in (cena ComiciTragicique,
& ccteri Poetae , feu Hiftriones fua finguli recitarent poemata b).
d) Rofiniantlqu. Rom. IIb. V. c. I, e) ibidem cdp*II.
f) ibidem p. m. jij. cfr. Polyd. Vergilii de invent. rerum lib. III. c« 13. g) Oridit arsamandi lib. 1. b) Livii hiß•
rer. Rom. lib. VII. cfr. Roßni lib. V, Ant. Rom. cap% 6. item
Polid» Vergilii loe. ett.
$. III.
Ad faftigium usque fummum jam adfcenderatfee¬
rna* cum & popuius inde miram perciperet animi vo-
A z lupta-
4 <m ) o c m*
Juptatem» & optiroates illam in honore haberent ßn- gulari, foverentque ftudio incredibili. In primis ma¬
gni apud Romanos nominis fult in theatrali actione, Quintus Rofcius Gallus, Comcßdorum facile princeps.
Is eft, qui ccmmuni otnnium fuffragio, in
ftrionica non excellens folum faltitabatur, fed & per- fe<ftiftimus. De ipfius vero natalibus fufficiat attulifTe
ex M. T. Cicerone, qui ita fecum difterentem inducit
"Quintum fratrem: Quid amores ac deliciae tuse Ro-
<4fcius ? num aut ipfe, aut pro eo Lanuvium totum
"mentiebatur ? qui cum efifet in cunabulis,educareturqj
*'in Selonio , qui eft campus agri Lanuvini: no&ulu-
"mine appofito experre<fta nutrix anrmadvertit pue-
Vrum dormientem circumplicatum Serpentis amplexu:
f<Quo adfpedu exterrita, clamorem fuftulit. Pater au-
^tefn Rofcii ad harufpices retulit, qui refponderunt,
«nihil illo puero clarius, nihil nobilius fore. Atque
«hanc fpeciem Praxiteles caelavit argento,& nofter ex-
«preflit Archias verfibus *)• En! cui fortunae inde ab
infantia dicatus fuit Rofcius , en ! qu$ praefa<gia artis,
non fine laude commemorandse. Amores vero ac de~
lidas Ciceronis iilum nominari videmus. Etenim quod
& Ciceronis prasceptor fuerat, circa rationem for¬
mandas vocis, geftusque in pronuntiatione oratoria,
atque intimo amicitias vinculo , confvetudineque pror- fus fiftgulari illi erat devin&us, hunc retulit honoris
amoris titüluitu Sic invidendum fere legimiw dc noftro, Catuli prseconium :
Conßiteram , exorientem auroram forte falutans,
Cum fubito a Uva Rofcius exoritur.
Pace mihi licedt, Caleftes, dicere veßray
MortdlU vifus pulchrior effe Deo.
Videtur quidem Catulus plus jufto huic tribuifle, quem
•cuh$ labpraffc perverfiftimis conftatj at hoc ipfo ar- derem
«gl ; ° ( B*
dorem animi , quo in cum ferebatur, haud obfeure
prodit. Rede vero de Rofcio habet Moreri: il ufaS*
le premicf de masque fur la théatrej parce qu1 il a-<4
voit les yeux de travers & la vüe diforme. Le peu-4<
ple toute fois fe plaifoit a 1* entendre a vifage decou-44
vert» a caufe de la douceur de fon parier /). Dehu-<c jus vita honefte ada , virtutibusque peregregiis, grave hoc teftimonium dedit idem ille eloquentiae parens,
in oratione, qua cum contra falfas Fannii cujusdam
criminationes difendere non eft gravatus: Nonne,in-44 quit, ut ignis in aquam conjedus» continuo reftin-fC
gvitur & refrigerrttur: fic refervens falfum crimen in4C puriftimam & c ftiflimam vitam collatum, ftatim44
concidit & extingvitur?Rofcius focium fraudavit? pot-{*
eft hoc homini huic hacrere peccatum? Qui medius4«
fidius ( audader dico ) plus fidei, quam artisj plus4«
veritatis, qu m difciplinae poiliiet in fe: quem pop.4'
Rom. meliorem virum, quam hiftrionem efte arbi-"
tratur. Qui ita digniflimus eft fcena propter artifi-44 cium, ut digniflimus (it curia propter abftinentiam.4'
Sed quid ego ineptus de Rofcio apud Pifonem dico? u ignotum hominem fcilicet pluribus verbis commen-44
do: eftne quisquam omnium mortalium, dequo me-44 lius exiftimes tu? eftne quisquam, qui tibi purior ,"
pudentior, humanior, officioftor, liberalierque vide-«
atur? m), Huic adftipulatur Alexander ab Alexandro:
Rofcius, inquit, Gallus, qued exadbe virtutis& con-44 fummatiftimus non modo efiet, fed hiftrio nulli fe-*4 cundus, fupra omnem memoriam , abfolutiflime mi-«
mum ageret, (i quem virtute pratcipUjUm, & artibus4*
prxcellentem Videbant, Rofcium, hoc eft, miras &t4 perfedae probitatis nuncupabant nj. Årtificium vero Rofcianum quanti fit habitum, vel ex hifce Tullii pa- tebit: Quid erat enim Fannii? corpus, quid Rofcii?"
difdpii-
6 <8 > o ( B»
^difciplina. Facies non erat: ars erat pretiofa. Ne«
,,mo enim illum Rofcium ex trunco corporis fpe&a-;
>,bat, fed ex artificio Comico acftimabat. Quam rem
>,& exfpe&ationem , quod ftudium & quem favorem
„fecum in fcenam attulit Panurgus 1 Quod Rofcii
„fuit difcipulus, qui diligebant hunc, illi favebant:
j,qui admirabantur hunc , illum probabant : qui de-
#,nique hujus nomen audierant , illum eruditum &
„perfedlum exiftimabant o). Igitur L. Cornel. Sullac
non miramur ita hunc fuifte carum, ut ab eodem Di-
<ftatore, aureo annulo donatus fuerit, utque merce- dem diurnam de publico mille denarios fine gregali-
bus folus acceperit, tefte Macrobio p) velH- S. quin-
genta annua meritaverit 5 uti refert Plinius q). Fuit
tanta hiftrionis omnium, dum vixit, celebcrrimi fa¬
rna & gloria, ut , illo mortuo , nec emori potue- rit. Proinde Rofcio veluti parentaturus Cicero i,hac utitur exclamatione : Quis noftrum tam ani- ,,mo agrefti ac duro fuit , qui Rofcii morte nuper ,,non commoveretur ? qui cum eflfet fenex mortuus, ,,tarnen propter excellentem artem ac venuftatem vi-
„debatur omnino mori non debuiffe. Ergo ille cor¬
poris motu tantum amorem fibi conciliarat a nobis ,»omnibus r)•
i) Cic, Divinat. Ub. I, c. 36, k ) Cicero de Natura Deorum lik. I.e. a/. /) Dictionaire Hißorique fub vocab.
Rofcitu. m) örat,pro Q^Rofcio c. 6. n) Genial. Dies lik. I. c%9. o) örat* ante cit. c. 10. p) Saturnal. Ub. i%
c. ii, q) Hiß. nat. Ub.7. c. jp. r) Orätt p. Arcbia e, /«
£. IV.
Nominatur Q. Rofcius ab officio fuo Comoedus,
five hiftrio. Hiftrionis autem in feena erat , non
geftu folum exprimere fabulas, ac Poetarum carmina, fed
«@ ) o ( 19* 7 fed etiam voce. Perfpicuum iderit» opinor* ex illo Ci-
ceronis : Hiftrio fi paullo fe raovit extra numerum,w
aut fi verfuspronuntiatus eft fyllaba una brevior aut u
Iongior,exfibilatur&exploditur j).EtexplicanteManut.'*
In verfu fi pcccatum fit, id poetae, non hiftrionis,u
Ted quia hiftrio pronuntiat, abfente poéta, ei plau-<c
fus datur /). Quid, fi hiftrio geftu, non item voce ageret , qui fieri pQtuit, ut mutus in pronuntiatia«
ne reprehenderetur \ Proinde adducamus elegantem hujus rei adumbrationem , quam ex M. Manilio tra«
dit Rofinus : qua defcribitur peritut fcenay id eft , hi«
Jtrio:
- dpttu erit nunc voce poetü , Nunc fatyro geftu, referetque dffatibus ord9 Et fud dieendo faciet , foltuque per otnnet Ibit perfdnds & turbam reddet in uno, Aut magnos beroat aget fcinüque togdtet, Omnes fortuna vultus per membra reducet, /Equabitque eboros geftu , eogetque videre
Eraf"entern Trojnm, Priamumque dnte orj eddentem , Quodque dgetf id tredesftupefaftus imdgine veri v).
Ita videmus Tullium, cum de adHone loquitur orato«
ria, ad fcenicam provocare. Quid, inquit, ego de a-4<
«ftione dicam? quae motu corporis, quae geftu, quae4t vultu, quae vocis conformatione & varietate mode-4*
randa eft: qu« fola per fe quanta fit, hiftrionum le-c«
visad ars & feena declarat x). Sed quo nomine
oratoriam laudem dirigatur hic nofter ? eo certe , quod nihil nifi perfedle egerit. Quippe
hunc arti fuac adeo confifum fuifte conftat , ut cum Cicerone , quem prineipem & parentem eloquen-
tiae , idque redle veneramur, aufus fuerit conten-
dere : utrum eandbm fententiam hic variis geftibus,
an illej per eloquenti* copiam verbis, faepius poiTet
> varia-
s «ff ) o C b*
variare. Inde 8c librum éönfc-ripfit Rofcius integrurrj
quo eloquentiam cum hiftrionia comparavit y). Ro-
fc-ian am vero in agenda folertiam, ita quidem omne
pundum tulifle probat Horatius, ut
—
- - clament periijfe pudorem
CunEii pene patres, ea cum reprehendere coner,
.Qua.gravis JEfopus, qua dotlus Rofcius egit z).
Non itaque mirum, quod in notam is iiicurreret im- pudentia, qui in fcena gefium agere conaretur, fpeeiante Rofcio, tam lynceo cenfore, ut vel minimum in mo.
tu vitium obfervare poflet: quodque is, qui cum il-
lo de agendi excellentia contendere vellet, etiam ea, quac antea reda, aut venufta habere vifüs efiet, tum
amitteret a).
s) in Paradox. III. t) Cfr. Aldi Manutii recenpon. ad loc. cit. v) Manilii aflronomic, I.V. cfr. Rofin. lib. V. c. 4.
x) Itb. L de örat. cap. f, y) Macrob. Saturn, loc. ante cit. z) Ep. lib• IL ep. u a) Cic. orat. p. Quinéiio c. 24,
§. V.
Sed ne quis putet, nimium tribui Rofcio, cujus
erit potius, cum reliquis hiftrionibus commune ar*
tificium exercuifle 8c leve,& publicae utilitati noxiurrj
fatemur fcenicas adioni multa interdum adhaefiflTe tur-
piora quidem, ac viro bono haud digna, five cre»
bram verborum lafciviam, fententiarumque levitatem,
five geftuum indecentiam contuearis. Accedit, quod
ador.es illi licentia vix toleranda in omnes ordines, actates, fexus, conditionesque, in Judicum iniquita*
tes, in Praetorum mala vel facinora, vel eventa, in
pravorum civium corruptos mores, paflim, & impune graffarentur atque inveherentur b). sCerte inter pe*
culiaria Romanas urbis vitia merito recenfetur bifirio- nalis favör, uti etiam fale perftringuntur biftrionales
mods c)\
«Si ) o C g)» 9
modt c). Quid multa? vel apud Tacitum, quac Ti'oe-
rius Casf\r de immodeftia hiftrionum retulit, videbi-
mus: multa nempe ab iis in publicum fcditiofe, fce-u
da per domus tentari. Ofcum quondam ludicrum le-"
vifTitrac apud vulgum oble&ationis> eo flagiiiorum &a
virium venifTe, ut au&oritate patrurn qoercendum"
(it. Itaque in exilium tum abire jubebantur hiftrio-
nes d), Nec hiftrioniam fuos habuiffe naevos magis
triramur , quam quod ipftdivas eloquenriae haud con- tigerit melius. Etenim, quibusdam temporibus, eant viguifte novimus eloquentiam, qua, uti loquitur Se-
neca> non tam rerum koneftarum, quam fui faceret cu+
piditat cm ; fcilicet, cum Oratores vel peffimam infu-
cantes caufiam, vel blanditiis & verbis artificiofis ple-
beculam delinientes, reipublicas faspe haud levia adfer-
rent incommoda. Sic Lacedasmone exulem, & Athe-
nis tandem praecipuam ejus partem, rationem puta commovendorum affeduum , prascifam deprehendi-
mus <?), unde lege etiam cautum erat apud Areopa- gitas: ecnvn-foai/tiit kcli rrciSävf). At id tarnen nobis
concedendum ene putaverim, artem hane hiftrionicam, aliquam fecum habuifle utilitatem. Gerte präster eum, quem cepit populus frudum, capere faltem potuit,
ex vitiorum, vel virtutum vivis in fcena reprafenta- tionibus, tulerunt temporum iftorum ftudiofi orato*
riac haud afpernandum: cum eleg intiora, circa adio-
nem prascepta accepturi, fcholas fere hiftrionum fre- quentarent. Quam ob rem vel eo nomine hifrrion.es
non inter turpes, fed honoritice habitos, refert Ma- crobius g). In primis vero dignus eft, qui heic com*
memoretur Rofcius, undc tot tantisque illum affe-
dum efte honoribus, tot tantisque in ccelum elatum vidimus laudibus. Abfit tarnen, ut, invita omni veri-
tate, centendamu? artificium fiöcce ita per fe viguifte,
B ut
to «g ) o ( ig»
ut volubilitate & vicifiltudine temporis, qua omni1
inmutantur, non evaferit minus honorificum. Quod
^atebit ex hifce: Vulgus non magis perfert in judi-
,,äis triftem & impexam antiquitatem, quam fi quis
,,ia fcena Rofcii, aut Turpionis Ambivii exprimere
„gedus velit b). Quippe quod infequentia demum
tempora, artem illam hidrionicam aut turbadc , aut plane evertide, & loco movide legimus. Ad Cicero-
niano acvo longe aliter fiebat, cum futuro oratori ad*
eo utilis ac pernecedaria judicaretur , ut nullo fere
efiet is in numero, nec valere poflet> nifi ab hac ea-
„demfuidet probe indru&us: unde illud TulliirQuisne¬
iget opus ede Oratori, in hoc oratorio motu di-
„tuque, Rofcii gedum & venudatem i)l
b) Rofin. lib. cit. c. VIII, cfr. Polyd, Verg• l'tb. I, e.
XI. c) Dialog, de corrupt. örat. c. zy.item z6. d) dn*
nal. Hb. IV. cap. 14. e) Quint, inft. orat. lib. II. c. 16.
f) VoJJii part. orat. lib. II. c, i. g) Loc. ante cit, b) Dialog, cit. c, 2,0. i) Lib. I, de orat. c. j$.
§• VI.
Scilicet,quoniam Rofcius ads< eam pervenerat excel-
lentiam, ut folus in fcenica adione, id ed pronuntia-
tione & geftibus, perfedus fit vifusj non potuere non, quae oratoriam ornant adionem, ex ido illius artificio
hauriri permulta. Etenim in commovendis audito-
rum animis, valent plurimum compofiti & decentesäf¬
fedus $ Hos autem, nifi voce,vultu, totiusque prope
corporis habitu inardefcant, languefcere fateberisO- Sic
vox fuperbidimum auriumfubit Judicium:gedus veroo- culorum: nec lätet, quas animo faepe fufficiunt, illis
fufficere non item /}. Quippe nihil obledafFe , nihil
permovide atque inflammafie magis novimus, quam
$uod venufto.corporis motu, geftibusque ad ipfam vo-
cem
«Ö ) o .( p* **
cem accomtnodatis trsdaretur. Quo tendit omnino rcfponfum illud abyEfchine Rhodiis omnibus, recitatatti
ab ipfo voce maxima & fuaviffima Demofthenis o ratio-
nem admirantibus, quondam datum : quanto > inquit#
magi« admiraremini , fi audifletis ipfum m). Un-
de nec immerito de fe profitetur Cicero : carere li-
bros fpiritu iiio , propter quem majora eadem illa"
cum aguntur, quam cum leguntur, videri folent »)."
Hinc non miramur futuros quondam oratores fcfiolas freqüentaflfe hiftrionum: qui in oris, & vocis , & mo- tus1moderatione maxime claborarunt o), & rrngiftri hujus artis cptimi funt habiti. Sic Demofthenem,quem
modo nominavimus , apud Andronicum Hypocritem , uti Qujntil. placet p) , vel apud Satyrum hiftrionem,
quod Plutarchus memoriae prodidit, in ftudium agen-
cfi incubuiffe quam diligentiffime conftat. Imtno ipfe
Tullius & j£fopo Tragcedo , quem itidem delicias"
fuas vocat, ac familiärem, cui tantus ardor vultuum"
atque motuum inerat, ut eum vis quaedam abftraxifife"
a fenfu mentis videretur q) ,& noftro Rofcio Comoe-"
do » ifthac in exercitatione , dodoribus efi: ufus. Et-
enim , ut rov pb avfya. Je'ucvvtriv tj Kopt,tj : rov Jg tyroga
if cpunf , fecundum Antoninum Imper.5 ita cum (cuo-
las hiftrionum inviferent futuri oratores , prima fuit
eorum cura in voce formanda , & paranda emenda-
tiore. Quam ob rem hujus difciplinar magiftri <J>»-
vaa-Koi , & QavcurKqTcii Gra:cis , veteribus Latinis voä~
ferarii, & vocales audiebant. Hi , prEeterquam quod
in exercendo artificio , ad pedus admoverent lami-
nam , ftata fpatiandi tempora conftituerent, a certis
cibis abftinere monerent , deledumque habere potio-
nis y reliqua fciens praetereo j illas dicendi ftudiofo
utiliftimas adhibuerunt civa(pt»vri<rei$. Videlicet cum
vocem fenfim & quafi per gradus attollere , mox de-
B z prime-
12 ) O (
primere folerent ; varietatem ilfarrr ita flbi longo u- fu conciliabant, uc nulla foret, prout c ufla ratio-
que poflulaflet * flexio inepta , vfl incommofla r)+
Svaviloquentiam vero in futuro oratore in pritnis requirebant, ne gravis de eo , ut de oratoribus, du-
rae atque immorats , vel fecundum Fabium , expro- bantis. vocis ferretur feiltentia larmt y non loqtitrur ,
nw agit s). Scilicec , ut nihil prspoflere diceretur,
aut puti.de ,f nihil obfcuratum negligentius > aut de-
minutum , nihil abfonum & rufticanum , nihil dem- que , quod non polfet. ab audiente percipi cum ju- cunda voluptate, omne conferebant ftudium* omnerr>
que induftriam t)., Sic de O&avio Augufto refert
Svetonius , quod pronunriaret dulci & proprio quo-**
dam oris, fonordaretque aflidue phonafco operamp).u
Nec minorem vocis curarrH habuit Nero >■ quippe ni¬
hil fine phonafco ,, aut dicebat * aut moliebatur. Pho- nafcum vero fcite defcribunt hi Varronis verliculi:;
EborMfcw [umr vocisque [ufcit/ibuium , Cantantiumque gallm gallinaceus.
Pronuntiatio lic reddebatur tmendata , ut expreHTa proferrenturverba * ac fuis qusque liters fonis ; fyl- labsque enuntiarentur.. Item: diiucida quuiu nulli>
vel. balbi,, vel biafli, vel hsfitantes denique, ad mu-
nus oratorium admitterentur x).. Quod ad hiftrionum
circa geftus; componendos ftudium attinet, erat lllud (ingulare,, ac praefhabili hac atftionis oratoris parte
perdignum. Nempe ne flatus formaretur indecorus,
ne indoiflac rufticsve eflent manus* ne brachia nimi-
um expanfa & projedla , ne labia contorta, neve hu-
merihumerisad fingula verba attollerentur,, ita quidem, ut geftum agere viderentur ,, quod vitium ceu
infulfum reprehendi folet, ut de capite, oculis r fu-
perciliis denique nihil, addam* hl geftus, motusque forma-
