/
0£
D I S S E R T A T I O
D E
CONVENTU DANAHOLMENSI,
QJU A M
y E S I A A M P L I S S . F A C I J L T . F H1L0S. U P S .
P R Æ S I D E
M ag . ERICOM .
IIlST, PROF. reg, e t ord, s. r. s. m.
P R O G R A D U
E X H I B E T
A N D R E A S R E M i M E R ,
STI P. G R Ô N V . D A L E K A R L U S .
I N A U D I T . G U S T . M A J . D . X V . M A R T . M D C C L X X X V 1 1 1. .
U P S A L Î Æ ,
T y p i s E D M A N N I A N I S .
D E
C O N V E N T U D A N A H OLME NSI.
§. ï.
I
n a n i o r nul la, g e n r e s i n t e r atqiie R es p ub l ic a s, agi p o t e r it controveiTia, q u a m de praerogati va, vel ex antiquitat e , vel aliis de causfis d e r iv a nd a. O m n e s enim l m p e r a n . tes n a t u r a esfe aequales, e x i n d e p a t e t , q u o d nullius, prae
t e r S u m m i N u m i n i s , m o d e r a m i n i lint fubje&i, a d e oq ue p r a e e m i n e n d a m q u a n d a m alter pise al te ro fruftra e x p o - llulat. G r a d u s q u i d e m di gnit at is ea r a t i o n e i nter fe, ex c o n - f v e t o g e n t i u m j ure, a d m i f e r u n r , ut I m p e r a t o r e s prae Regibus, h i p r æ Duc ibus a t q u e P r in c i p i b u s l ocum t e n e r e n t ; fed sequalitatem o m n i u m folidis a d e o a r g u m e n t i s c o n t r a L U D O V1C U M X I I I asferuit G U S T A V U S A D O L P H U S a ) y ut p o l l id t e m p o r i s hæc q u æf t i o , f æ p e n u m e r o q u i d e m , fed f ru f t r a n e o fuccesfu, agit ata fuerit. Vicinas inter gentes ut f u o r u m cujusque c o m m o d o r u m ftudia f r e q ue nte r colli«
d u n t , ita f r e q u e n t i o r e s l it es , q u æ t a me n n u nq ua m in fe licius m o v e n t u r , q u a m c um flu£fus, ut dici f o l e t , i n fim- p ul o h a c r at i on e e xc it an t. D a n o s i nte r & Svecos ab e o po t i s l im u m t e m p o r e e x t i t e r e , q uo fub U n i o n e Calmarienli h i i l l o ru m i niqui ta tem fe p e r p e s f o s fuisfe q u e re b a n tu r , &
f a l l o r , an ex C A R O L l C A N U T I atque S T U R I O R U M
n ) D u M i n t , C o r p s D i p lo m a tiq u e T o m , V. P. I. p. 6 1 5 .
i m p e r i o f emi na illa i r a r u m jnfla f u n r , q u æ in n o f t r u m u f que feculum f la gr ar unt . N o n t a n t u m e n im a r m i s c e r t at u m elt de finibus I m p e r i o r u m , fed & calamis de ve- tuffare, p r æ e m i n e n t i a , i n ü g n i i s & ncfcio qui bus non v a n i s &
ridiculis praetenfionibus. In a thl eti co hoc c a m p o p ugi le s ab u tr aq ue pa rt e fuer e a n t i q u a r i i , q u i , ubi g e n u i n a de f u e r i n t , in fuse rei p a t r o c i n i u m a d v o c a r e n o n d u b i t a r u nt fuppofira m o n u m e n t a , id qu od e x p r æ f e n t i , q ua m d a re c o n f t i t u i m u s , C o n v e n t u s D a n a h o l m e n l i s Hifforia a l i q u an tulum etjam patebit.
§. II.
I n t e r m a n u f c r i p t o s c o d i c e s , q u o r u m m a g n u m n u m e r u m Bibliothecae Un iv erf ita ti s Hafnienfis d o n a v i t cla- risflmus v i r Islandus A rnus Magnœus, fuit eti am M e m branaceus in V I I I : o , n u m e r o 28 a d hu c no tat us , l itrerisque e x ar at us r u n ic i s, qui leges v e t e r e s Sc ane nfi um c o n t i n et . Æ t a t e m t a m e n ejus n o n f upra Seculum X I I I a f e e n d e r e, ex eo p r o b a t u r , q uo d R e g u m D a n i æ C A N U T I V I &
V A L D E M A R I I I , h o c æ v o i m p e r a n t i u m , c on ff itut ic- nes adferat. A p p e n d i c e m v e r o fimul liffit de limit ibus i n t e r Sveciam & D a n i a m , quos in infula D a n a h o l m , d uo b us G o t h o b u r g o milliaribus diffante & in oftio Al bis G o t h i c i b) l it a, ita coaluisfe di c i t , ut u n a m ejus par*
rem R e x S ve c iæ , a lt e ra m D a n i æ , t e r t i a m N o r v e g i æ posfideret. I g n o r a t aurem hic c od ex p r o r f u s r i t u m , in congres fibus h o r u m R e g u m d i m u f i t a t u m , vi cujus Da- nus equo i nfi de re t, S ve c o f r e n u m , N o r v e g o f f ap e de m e- jus t ene nt e. Alii autem m i n o r i s m o m e n t i & r e ce n ti o r i s ætatis codices hujus legis hæc h a b e n t , e x qui bus p r i ma ejus editio p r o c u r a t a eff p e r Gotbofredum G iemen^ T y p o *
gra-
T u tie lJ , G e o g r . Svec, E d . 5. p. 382«
g r a p h i i m H a f n i e n f e m , an. 1^05. Fuir idem ille Gbemen, qui C h r o n i c o n illud R y t h m i c u m p u b lic a v it, quod reçu- ( u m p e r r e g n i D a n i æ Sen ato re m lycbonem Krabbe an.
1 5 5 7 , R eg i s G U S T A V I bmi ind ig n a tio ne m m o v e b a t , cui C h r o n i c o e a d em illa de C o n g r e s fu Dan a holm enfi r e l a t i o i n v e n i t u r inferta c ). C u m Scanenfi um legibus in lioe pundbo c o n f p i r a n t Selandenfes, nu nq ua m licet typis e x p r e s f æ , n a m quas fub hoc no m in e citat IV or m n is, r e v e r a Scanicas este loco infracit. p r o b a t u m ivit celeberri- mius v i r KofccJ Ancbcr, Dani car ur n l e g u m Hi ftoi iographus.
§. n r .
I n t e r i m Re g io a nti quit atum Svec an aru m cimelio in f e r e b a t u r , in Bibliotheca publica St oc khoimicnli . adhuc l f u p e r l t e s , pretiofisfirrium vetuftaris m o n u m e n t u m , C o d e x Ifcilicet M e m b r a n a c e u s L e g u m Vef tro G o t h i c a i u m , in q u o i d e m de l imit ibus, ut inferibitur, V c f lr o G o ih iæ ex- t:at F r a g m e n t u m , fed ce remonias C o n v e n t u s Danahol- m e n f i s ea r at i on e adfe rens, ut R eg e Svcciæ equo impofi- r o , f r e n u m t en e re nt D a u i æ , ftap ed emq ue N o r v e g i æ R e g e s . In h u n c c odicem cum i n cideret Johannes Mejfem u s, n o n p o t u i t n o n ad ejus teno re m faepius m e m o r a t u m ri
t u m a d f e r r e in Specula Cap. 2. increparus p r op te r ea ab Olao bVormio D a n o , in duplici ferie R e gu m Daniæ p.
3 5 , quafi m o n u m e n t u m , quod nullibi gen tiu m e x ta rer , i n fuæ patriaf p r o ë d r i a m adtulisfer. F i d e m q u i d e m Mcs-~
fe n ii e x t r a c o n t r o v e r h a m & rem extra dubium collocavit Georgius Sticrnbieim , e d e n d o ex ipfo codice Leges V e f tr o - G o t h i c a s , i m m o & n o vu m Svccanis partibus accesfit r o b u r ex codi ce L e g u m Bo r g a rt h i n g en f iu m in N o r v e g ia , r u n i s e x a r a t o atque ab Illnftri Sparjvenfeldio A r c h i v o an- tnquitatis an. 1670 i ll at o, quæ e o d e m m o d o , ac Veftro-
A 3 G o t h i -
c ) Kofced A n c b e r , D a n l k e L ov-H iftorie P. I, p. 5 7 . 6 7 .
G o t h î c æ , h a nc r e m en arr an t. I n fe r u i t ex hoc^ c o d i e z ipfum f r a g m e n t u m H i f t o r i æ Ecclefiafticæ Claudius Ornbielm pag. 60)-, Mesfenii i nanes a IVormio laceratas, n o n l i n e folle a tq ue Hili a c r i m o n i a , vi ndicans. Sed ne fie q u i d e m fatis fibi confuluisfe vifi funt S v e c o r u m An t iq u ar i i. P r o diit an. 1703 Bulla A G A P E T I R o m a n i Po nt if ici s, l i m i - tes hos inter tria R e g n a c o n f i r m a n s , qu a m ex o r i g i n a l i , u t p rofe sfus e l f , a p u d P r æp o fi tu m H ed e m o r e n f i u m N i
colaum Rubcnium t e r v a t o , edidit not isque illuffravit J u ri s in ha c A c a d e m i a P r of e s f o r laudarisfimus , Carolus Lundius.
D a t a efl hæc Bulla d. 27 Sept. an. 9 5 4 & , p r æ t e r r e c e n - f io ne m l i m i t u m , in qua L eg es B o r g a r t hi n g e n f e s potisli*
m u m f e q u i t u r , r i t u m illum in R e g u m c on gr es f ib us e o d e m m o d o , ac illae a t q u e V e f l r o G o r h i c æ , ad f e r t d). I p f u i n a u t em h o c F r a g m e n t u m , q u u m longius no n fit, q u a m u t c o m m o d e a d f e r r i q u e a t , ad t e n o r e m L e gu m V e f t r o G o t h i - c a r u m d a b i m u s , a n n o ta t i s qu æ in rel iquis d i f f e r a n t , q u o melius e r i t , d e e j u s d e m p r et i o & a u t hen t i a j ud ic ar e.
§. I V.
Emundr Slemme var Konung i Upfahtm, och Sven e) Tjugufkdgg i Danmark.
De fa tte vißir mellum Sverige oeb Damnarki.
D d nämndes a f Sverige Takaldi a f Tindalatidi f ) Botil g ) a f Fjårdundrålandi Gaß b ) a f IVefl mann ål and i.
P r i-
d ) C f r . de his D isfe itû tio de R e g n is F e u d a t a r i i s , f u b p r x l . N o b . L o g erb rin g p. 7 7 .
e ) C o d . B o rg n rth . n d d it O tto .
j f ) C o d . B o r g a r t h . & Selnnd. Tole och T o t t i o f Uplandi S c a n . Ragmnld.
g ') Bulla A g a p . a d d ir Tnlle & B o th v ide r u m e x H elfingia filiulU T/jo- r e , c u m q u o c o n f e n t i u n t C o d . B o r gn r th . & L e g g . Scan.
Z>) Bull. A g a p . a d d i t filiu m Robbe,
Danaholtnenft. 7 G rim aldi i ) af Oftragbtblandi k).
Nonnir a f Smalandum I).
Tor fl en m ) a f IVeft r agot blandi.
Tolle a f J u t landi
Toit ocb Toki a f Ju tla n d i.
G ym kil a f Sialandi, Dan a f Scani.
Grymitur a f Hallandi o ).
7be to lf fä tte fe x ftena mellan rikena.
Fbrfta ft en i Suntrwafi.
Ann ar i Dannd back.
T ridi Kinn à ft en p ).
Fjärdi Juraksnäfi, Fem ti Hvitåften.
S a tt i Brymfdften tnällir Blekongs ocb Mor i q ).
Dana Holmbär ar jkip t i thre Ibti, a en lot Up- fala Konongr, r ) annan a Dana Kononger, tri-
did lot a Noregs Konongr.
Da är ftamnä tberrå rear, tba hält Dana Konongr i besße Up fala Konongs ocb Norr än Konongr i i ft dd hans.
H är lyrias Danabolmbär.
Stämnufund.
Klyftår s). Slä-
i ) C o d . B o r g a r t b . T o r ß m , c u m q u o Seland.
k ) C o d . Bo rgat th . n f Sö d erm a n la n d , c u m q u o Seland.
/ ) Bulla A g a p . a d d ir G rim oldum .
m ) C o d . B o rg a rrh . Tore. Bull. A g a p . a d d it filiu m E m u n d i.
n ) Bulla A g a p . Tolneum T o k k i. filiu m T orti.
o ) Bulla A g a p . G ritnolphum de G r im itu ttu m , h o d i e r n u m forte G ri- m e t o n , paroecia Hallandiae, A d d it c o m C o d . Bong. Ubhonem ex Fyoniti.
fi) Bulla A g a p .a d d it tem plum quoddatn. C o d . B o rg . K irk iu ftn in ddn K dnftnitt.
q ) H o d i e r n u m B r6mfeb ro in confin ibus B lekingiæ atq u e M o r e S m o -
Jnndiae territorii. t
r ) Bulla Ag/ip. adchit potioretn i ? prim am .
s ) Bull, A g a p . a ddit N a t te s , L e e r e s, q u o d u l t i m u m etiom hübet C o d * B o r g a r t h .
t
E o r g .
Slatas.
Flakbäck f ) . Sa ni flå.
Aldrainänna Bräcka « ) . Dwargbårud.
Guipa.
JEnnuos.
Klititermofct.
Simias.
Djupàdal v ) . I .y g n t 'X y ' D jupadal.
Tbâgfluas.
Ornåbårg.
Gaiiärbr y').
Medalsnås.
W isulangi z ) . Vnâbârg.
W ila fi a ) . Skutruas.
Klockobàrg.
M jâlkds.
Mc/e.
B jur b).
Spe-
) Sine d u b i o F lackjtobâck.
) B r å c k u , h ô g , b a c k e , B e r g k l i n t , H a lla n d ice . ) M n n s B l e k i n g i æ , T u n e lJ p. *38-
) Lö g n a r e n , lacus Halla ndiae ib id . p $ 2 7 . Bu l la A g a p . & C ° d * a d d u n t T b ro sn a fi.
) C o d . B o r g a r th . K a tn u r n r .
) W isftlân% .en, lacus Hallandia?. T u n e ld , p.
) B ulla A g a p . praeterir. C o d . B o r g a i t h . A t t a in s ,
^ C o d . B o r g a i t h . a d d i t Sperw.
Spetucss.
A ft åbår g.
St rå ku.
Håftubåvg c), Danabåck.
Skatußb.
Botten.
Örftå.
Råbåck. ^ Konnogåwad.
Mjodyrtådal d).
BokRb.
Bokåbåck.
Fygdiswik.
Hår hittis at wart land oc Finreid e) oc IlaUana.
Fygdiswik.
Barn.
Öflfygdi.
Spadå.
Spadåbon.
Bergfio f).
Tolerßb.
SaxCib.
Mågbinfiå.
Skiarfftb.
Anåb.
Maal.
Såndu g ').
B Sam-
- a — --- --- - —
t ) R u l h A uap. & Cod. Boi g a rth . O rsâbdrg. Osbudti.
il ) Bulla A gap. M otnurtndal.
O S m a la n d ii.
f ) Bull. A g a p . p r r r e n f . Cod. Borg, habet Buntfiô.
g ) Bulla A gap. addit S noduo s.
Samfiô.
Skuajià.
Skuabâck.
Ekebâck.
ylnanitz.
W atu.
fTatfiÔ.
R a f f t ô .
R adkalf.
Granifal.
Sknptâmofa.
Hjordns.
Nttzerqvild.
H indevos. Dumnarqvild.
Dumnavmojà.
Dutnn.
Or Dumn ocb i W atur ù).
Nu byrias a Dali 1 Surtubarg.
H jartursnàs tuosa. Djupudal.
Hdüuwad.
Torond femgreno i).
b'ttiràs fiåld.
Musren mio.
Musren illu k rIram i moja.
Tranu qvislir.
h ) L ac us W a t e r u s . Bulla A g a p . o d d i t: ubi pofitus lapis q u a rtu s in U- taksn â jb .
i ) A b ie s q u in q u era m is .
k) praeterit Bulla A g ap eti.
Ana tram . M y kl à mojå.
Spetu.
bru.
Örsvattnu.
Açgu.
Hådnu.
A hnßars lidnum.
Näsby I.
H jartâ borvod.
![judmarê Jiind.
Oc [ma i M'äni I).
Nu bynas pittii holme.
Tjarunagld.
Odnem m ).
Cradna.
Hnrdämars lidir.
Halm år bdndmår [kogdr.
Ok aldär li ß ä fkogår n ).
A lt mäftan Ana f r b.
Tbet dr uputn Iilomenå.
Tba bdfs i IVargsnåli.
7ba i fulubåck firi tnofa o ).
Ok fmå i ft en an digra, [om ligger MäUin Mofdnå och [ma.
B 2 H ar-
/ ) lacus W a n e ru s. Bulla A g a p . ad d it: uhi poßtu: lapis quintus ille albus.
m ) Bulla A g a p. addir: Æ ndalnngum ex male intellcfta grjfft Svecana d n d a lâ n g s , in longitudinem.
n } Bulla A g a pet. praeterit.
o ) Tuluhàck e undem bc h o d iern u m Foleldck & Stenen digra ac R e s e fte n exiftimnt nob. L agerbring, Difs. de Blekingia p. I I , qui etiam r e l i q u o s in te r Blelungiam otque Smolondiam veteres term inos cum hodier*
n is c o m p a r a t ; fed m ag na m fane inter illos n on inveneris convenientiam.
Harbank Sund.
Kleâr moså.
RoJ'en à vid Hjord shus.
L o f nås p ) ok swa i PVåni.
§• V.
Si de h o c m o n u m e n t o n o f l r u m qua le cu nq ue f e r a mus j u d i c i u m ; p r i m a in ipfis R e g i b u s , q u o r u m fub i m p e r i o limites hi definiti d i c u n t u r , ea difficultas o c c u r r i t , q u o d nullo m o d o crvyxçwot esfe p ot u e r i n t . S V E N O q u i p pe bifurca obiit an. 1014 & E M U N D Ü S H I L I S r e g n a r e ccepircirca an. 1 0 4 1,ex c h r o n o l o g i a La^erbringii, q u a m m a x i m e p r o ba bi l em judicamus. H o c v e r o veluti p e r f p ic ie n s Bullae A g a pe r ia n æ confi£tor E M U N D U M Sveciæ Co-Regem at«
que S V E N O N E M D a n i æ Pro Regem a p p e l i a v i r , quafi fcilicet E R I C U S v i c t o r i o s u s, qui ab an. 933 ad 990 S v e ciæ i m p e r a v i t , Emundum q u e n d a m , arque H A R A L D U S Gormoms filius Svenonem in (ocietarem i m p e r i i a d fc ; vi s- fet) id quod e ti am arrifit nob. Lagerbring, Hift. S v i o G . P. Ï. p. 183. M i n o r i s qui dem m o m e n t i j udi ca ri p o t e r i t differentia n o m i n u m e o r u m , qui de pluribus Da n iæ Sve- ciæque p r ovi nc ii s ad hoc n e g o t i u m deputati f u e r a n t , Li
q u i d e m vel d i ve rf o m o d o legi, vel libi i n v i c e m fuccede- r e po t ue ra n t. Sed in lapidibus limitaneis i nt er S ve c ia m
& D a n i a m , qui VI funt n u m e r o ,* o m n e s codices con- f e n t i u n t , q u o r u m firum ii r e& e d e t e r m i n e n t h o d i e r n i G e o g r a p h i , non t a n t u m Scania, Ha l la n di a atque B le k i n - gia, fed & V e l t r o G o t h i æ pars Svecano abjudicatae f u e
r u n t i mpe ri o. Et ad illas q u o d a t t i n e t , n o n alitet q u i d e m
p') B u l b Açrnp. a d d it : prope quem locum (itus eft lapis R r im fin fo iv te r B lekin çia m 1$* M aream . Hinc recta in mare orientale. T tile filins G i ft d t Snevittaia Svecnrum Scaldiis exa ra vit litteras. I n F x e m ; lo IVarm iano l eg itu r ; pater noßcr , qu i es iit c œ lis , f e r v a T u li a malo & periculis.
Dan ah obn en fi.
d e m fieri p o t u i t , q u u m p e r c o n nu bi u m Regis Scanias D a n* M i k i l l a t i , e familia HeimduUcri, O D1N I in has oras c o micis arque ami ci, cui Scania obrigic, cum D a n o r u m P r i n c i pe O L U F A , hae r eg i o n e s a multis rerro tem po rib us f u e r i n t unitae atque ul ti mu m p er divilionem Succesfionis L o d b r o c h i c a e conjun&ae, u n d e infulfius nihil f ta r u i t u r , q u a m c o g n o m e n Pilis feu Stemme, ob h an c divifionem,.
E M U N D U M obrinuisfe. Sed infelici (uccesfu Bulla A G A P E T I hos R e g n o r u m limites cum terminis W e f t r o - Go th ia e fpecialibus c o n f u n d i t , hosque illis interje&ando D a n o r u m p r if ti n um i m p e r i u m ad lacus usque W a n e r u m a t q u e W a t t e r u m e x t e n d i t q). U n d e m i r u m cfi, H i f i o - r icos noftrates rei a Johanne Magno dudu m , m inime ali
as a cc ur a to & a p a rt i um ftudio alieno f c ri p to re , velut fabulae e x p lo f æ i nh ia r e voluisfe r). Vidisfe qui dem E- p i f c o p o r u m aliquot de an. 1357 in notis ad hanc Bullam a d f e r t Lundins, a u t h en t i a m ejus confi rm atu ru m , quod ta
m e n c um, u nd e hauferit, n o n indicet,fubleftae fidei etiam j u di camus. C o n f e r r i q uo q ue m e r e n t u r , quae de eadem h a b e t Celfius in Bul lar io, p. 16, ex quibus omnibus confici a r b i t r a m u r , C o n v e n t u s D a n a h o lmenfis d e f c r ip t io n e m , ut ab antiquisfimis L e g u m Scanenfium ex emplari ab fentem
& in reliquis v a r i a n t e m , ad fufflaminanda G e n t iu m in fe i n v ic e m o d i a , a fcioli q u o d a m ingenii h o m in e fuisfa e xc ogit at am.
q ) L trtd al, Disfert. de S m o la n d ia , p. 2 9 . r ) H i t t. SvioG. Lib, 18 . cop. 7 .
JÉ S É "