D I S S E R T A T I O H I S T O R I C A D E
C U L T U R A
O R B I S S V I O G O T H I C I , M E D I O Æ V O ,
Q U A M ,
V E N I A A M P L I S S . V A C U L T , P H I L O S .
PRÆSIDE
M « y. E R I C O F A N t ,
H I S T O R . P R O F . R E G . E T O R D .
S. R. S. M.
P R O G R A D U ,
I’ U B L I C E V E N T I L A N D A M S I S T I T
C A R O L U S P O U S E T T E ,
u p l a n d t j s.
I N A U D . G U S T , M A J . D . I 7 M A J I , 1 7 8 2 .
U P S A L I Æ ,
a p u d Jo h a n. E d m a n, d i r e c t, e t r e g, a c a d, t y p o g r.
. * * * ' • **■ * — • #r* * * *
V I R O ,
M A X I M E R E V E R E N D O
a t q u eA M P L I S S I M O D O M I N O ,
M
a gO L A V O N O R Æ O ,
s.
S. THEOL.D O C T O R I
CELEBERRIMO, UEGIÆ AULÆC O N C I O A T O R I
JECCLES. BÂLLNÆS.
P A S T O R I
ACP R Æ P O S I T O
A D Ç U R A T IS SIM O , DIGN IS S IM O ,
P A T R O N O O P T I M O ,
P a g in a s hafce , ad teftificandum gratum ac vene
rabundum a n im u m , eum v o tis , pro perenni Tua f e licitate ardentijjim is , Jacratas voluit
M A X I M E R E V E R E N D I N O M I N I S T U I
cultor humillimus
C A R O L U S P O U S K T T K .
DE CULTURA ORBIS SYIOGQTHICI, ME D I O ÆVO.
m i i' 111 miim u mi mu - i rrnun —i—
§. I.
C ommunis fere Hi ft or ico ru m nof tr at ium, faTtem a n t i qu io ru m, fuit o p in i o ; vetuftillimis Iqb gentilismi te mp o ri bu s , incolis adeo abundaffe o r b e m Svio- G o t h i c u m , u t , nimia eorum copia preffus, fefe velut e x o n er ar e neceffium quam fæpiffime h ab uer i t, totque (ic e- diderit gent ium a g m i n a , ut reliquo Europaeo i nc olendo fiiffecerint penitus. AfTeruere hoc in primis nixi J o r - nandis te ft i mon io, qui uno l oc o, ex infulae Scandiae g r e mi o g ent e s, velut apum examina, in terr am Europae ad- veniffie; a l t e r o , ex e a de m , dfuafi officina gent ium & v a gina n a t i o n u m , G o t h g s egreffios fuiffie adfirmat a). E cont rar io fubfequentia Papifticæ dominationis t e m p o r a culturae atque incolarum increment is ma xi me inimica f u iffie, perfvadebit fibi facile, qui religionis R o m a n o C a tholicae in republica habitum c o n f i d e r a v e r i t , utpote quae, plurium civium coeiibarum, dierum feftorum nimiam a b undant iam pecuni arumque in exteras oras, line, r e r u m utilium redit u, erogationem inculcans, non poteft non fe
licitati civili multis 'modis r e m o r a m objicere. Sed ut ab
A 2 una
/0 D e rebus G eticis , cop. I. & 4. N e m o sutem copiofios Rtulbec- k v , L uudii , F crm g fltin ld ii aliorumque nd hoc piobnnijum conamina ex- pofuit auctore Diflrrtatinnis U t fnli» ventilat» 1 7 2 8 , , qua piobruetur, Scnn- dittnvinm vere fui (/e dictam va/inm n ge urium % utpote qui non Schytas m o d o , Getas & G o r h o s , , ( e d & Africanas Americanosve gentes •feptentrioni noftru originem debuifle exillimsr. N i m i u m autem claudicare rationes ab eo initas d ix eris, cum hinc alimentorum copiam incolarum f r e q u e n ti » , illinc panis inopiam eoruindem em ig iatiouis caudas fuifie dictitat.
una p a r t e , fi vel maxime p e r Scandi am infulam loca feptentr ioni s freto Balthico vicina intelligi pofle con- cefferimus; dubitari tamen p o te ft , u t ru m exuberanti h o m i n u m mu l ti t ud in i, anne potius deficienti, in terra fte- rili filvisque & montibus i m p e r v i a , vitam tolerandi loco, quin & v ag a b u n d o omni um fere gent ium aborigi num g e nio a dfcr ibendæ l i n t , quæ hinc olim faclæ fuerint, e m i gr ati ones j ira ab altera multa adfunt mo n u m e n t a Hifto- r i c a , quæ p r ob a r e v i d e n t u r , me dio sevo cultura atque incolis adeo non deflitutam fuifle p a t r i a m , ut potius , li ad fequentis ætatis comp ar at i onem e x i g a t u r , aliquanto majori h o r u m florentis imperii pr æfidiorum fpecie fefe c om m e n d e t . Q u o d fi minus in prsefenti opella L e d o r u m animis inlinuare p o r ue ri m us ; anfiun tamen rei n o n i n d i g n æ , quæ accuratius p e n f i t e t u r , ab aliis luculentius expl icandæ nos aperturos fperamus.
§.
i i.
A t q u e o mn ium p r i m um eorum terræ p r o v e n t u u m , q uo r um jam maxima inve£tio eft, exp or ta ti on em me di o aevo fuifle r ep e r i m u s , quod fi ex m i no r i civium confu- m e n t i u m n u me r o deriva ndum forte f uer it , d e m on f i r at t a m e n , n o n negle&am fuifle col endæ r egionis curam.
T e f t a n t u r litteræ Principis Sveciæ I N G E B Û R G I S de a n no 1 320, commut at i on em liliginis cu m variis pellibus, int er ma ri t um ejus Ducem E R I C U M atque Cives Rigen- fes, fuifle i n f t i t u t a m , ita ut p r o his illa ex Svecia folve-' r et ur b). Ei d em etiam Princi pi li bertatem reditus a n n u o s, videlicet l a r d u m , a nno nam & b u t y r u m , ext ra r e g n u m fine telonio deferendi conceflit filius Re x M A G N U S E R I C I an. 1326 • quin & litteris de an. 1350 W i s - byenf es o m n i facultate g a u d e r e , qua p r i u s , a n n o n a m ,
b ) L a g er b r in g , Svea R. H if lor . D . 3. C o p . 3. p. 2 9 9 .
l a r d u m & alias merces quaslibet, ad partes quascunque v o l u e r i n t , absque folutione telonii , libere deducendi af
firmat c). ConcefTerat d udum Hemmingo Archi-Epifcopo Upf alienli an. 1340 ex licentia fpeciali facultatem, L le- ftas annonae, conjun£tim vel divifini pro fuis utilitatibus vel expenf is, ext ra r egn a & dom inia, absque telonii 8c t alliarum g r a v a m i n e , annualiter deducendi ; eodemque a n n o privilegium na£his eft idem Archi Epifcopus, p r o l e 8c fuccefforibus, fingulos fuos reditus ex Jemtlandia i n alias tr ansferendi oras d ). I n fequiora etiam t e m p o r a ejusmodi f rument i e xp or tationem duraffe, ex litteris R e g n i Cancellarii A xelii Uxcnfliertia, d. Elbingte 31 Octob.
1620 ad R eg em G U S T A V U M A D O L P H U M , manife- f tum elf , in quibus ex illa , libere ex Svecia & Fin la n
dia fieri permi ffa, C V I I I mill, imperialium in Fifcum R e g i u m ex teloniis p r o v e n t u m promittit, idque te m p o r i b u s , quibus S cani a, Blekingia atque Hallandia, grana
ria illa R e g n i S v ioG ot hi c i, n on du m ejus finibus adnu- m e r a r e n t u r ; pollicetur q u o q u e, fi Rex permitteret, ut ex po rtat io hæc C o r o n æ navibus fieret, inde VII mill, le
ft arum v ef t u r æ n o m i n e , vel eorum pretium 263,800 imperiales in Regis c o m m o d um cefTuros e). F or fan au
tem hæc v e r o fimiliora judicentur, li comparatio inftitua- t ur int er fu nd or um rer rar umque fementis capacium n u m e r u m , qualem fiflunt rationaria regni (Jordebôcker) a R.
G U S T A V O I. an. 1542 inffituta , inque Arch ivo Reg,
A 3 Ca-
O I d e m , l. c. Cap . 4 , p. 3 I 8 . d ) Idem, I. c. Cap. 7 . p. 5 6 7 .
e) O ia tio R. S. Senat, <Sc Comitis K ic o l. B jtlk c coram Reg. Acnd, Scient. 177^ habita, p. 4 2 . T e lo n io r u m neque m edio ;rvo minimam fuifTe lationem habitam inde patet, quod Sn dereopenfr, cum reliqurs tamen urbis red itibus, pignor's loco tradito, III mill. marc, folid. feu 2 4 , 0 0 0 imperial, fummam m utu o ad bellum H ollaticutn luinferit Rex E R I C U S Pomeranus.
C a m e r æ Collegii adhuc refidua & hodierna. N u m e r a b i s tum an. 1542» cum tamen a n n o p r o x i m e præterlapfo multos colonos confumfiflet peftifera lues, in T e r r i t o r i o Ti e rp en ii v e l , u r nunc d i c i t u r , O r byh uf enf i 248 majores fundos [florre Hemman), n on numeratis mi noribus & t u guriis { 7 orf))) qui jun&im Tererent duo t o n n a r u m millia;
anno ve ro 1742, poft du or um feculorum l a p f u m , 23 0J f u n do s , cum 8 t onn. Temente fingulos, q u od conj un&im efficit 184S. An- i * 4 2 > 48B5Î & l 6 *S 5004 t o n n a r u m fementis capax liftitur Medelpadia; fed 1770 t antum 3 5 48 ! tonn. [tunnland). Helfingia p ri or i anno p r o 30,566 tonn.
tributa p e n d e b a t ; præfenti antem t e m p o r e tantum p r o 26,050! f ) . N e m o autem melius tefiimonium hac de re dicere poteft, qu am ipfe Rex p a t r i æ q u e , fi quis alius, fcientillimus G U S T A V U S I , qui litteris ad regnig i n c o las, Stockh. 1555 datis g) exprefle f a t e t u r , at i f urtiden
hafver Sveriges Rike med faß mera fo /k varit bifittid ocb med åker ocb ang ocb alt annat brukning mycket tnera får- vidgat^ dn det nu å r , fåfom af gamla Cbronikor ocb Hißo- n c r ; fa ock gamla d ik er, tomter ocb bolßader nogfamt be- vifas kan. - - Sd at b år ut af kan nogfamt förm år ka s , at fol
ket förökades mycket på den tid i R ik e t, Jå a tt maß alla de platfer ocb rum voro byggde ocb kefittne, fom bygges ocb up-
tages k un ne, &c.
§. 1IT.
N e q u c fieri potuit aliter, quam u t , *quæ rot tanta- q u e oner a Tuffinerer, terra. S vi oG ot hi ca m a j o r i , q u a m
f ) M odeer, Svar pâ Vetfenik. A cad, fiaga oin brunets u p b je lp , 1 7 7 3 » P- 6. y. Peculiarem, ex culrura re’ npiiiriT, turn teinporis Co- ronnr fuifle r ed it u m , qui noffrntn præfentem c ondit ione m oinjiino e x f e j ir , reftantnr endem rationnrin , qnjc ex tribus S m o la n d ix territoriis S tra ti, d:r. H .iid l'd d & Vpvidinge , XT. tonn. mellis It egi proventum fuifb: nJ1%r 1 5 5 6 teftantur. Orat. cir C o m . lije fk e , p. ï g .
g ) Ap. v. 5V/e* i tt / m i, • C o m ik ocli O ec o n .. F o r o r d n . P. I. p. i ,8-
q ui de m commun is fert o p in i o, fua fertilitate eadem cul
tor ibus compenfaret. Praeterquam enim quo d multifa
rios coronae largiri de be re nt r edi t us , fub variis n o mi n i b u s , Lcedungslama, bkeppsvijt, G e n g ir d , Hœflclopp, Dags- vxrken &c. c o g n i r o s , illiusque pro cu rat or um ( Fogdar) L e g i f e r o r u m [Lagman) b) atque judicum territorialiuni {Nœrads Hofdingar) fuppeditare te ner en tu r me rc ed es ; m a g n a m etiam regni fru&uum parf?m libi vindicarunt ec- clefiæ antiflites. Ut enim deci mam omni um terrae p r o v en t uu m p or ti one m (tionden), primitias [qvicktiondeu\ obla
tiones [offer ocb m a tß o tt) , quae et iamnum inter nos vigent, aliasque p ecuni ar um er og at i on es , inter r egn i p o mœ r ia t a me n m a n e n t i u m , taceamus; notillimum eft, quae illa
r u m vis in exteras oras & R o m a m potillimum t r a n s m i t teretur. D e na ri um S. P e tr i, I ndulgent ias , contra T u r eam f ubf idi a, Pallii & Bullarum Papalium r ed em ti on e m, annat as, vifitationes, peregrinationes religiofas & f a n d o r u m canonifationes nominafle fuffecerit z), quæ non p o t ue re non in plebis onus graviflimum omni a redundare;.
& nihi lo tamen minus extraordinariis praeterea, iisque m a x i m i s , impenfis fufficiebat, e. g. r ed emt ioni Scaniae, H a ll a nd iæ & Blekingiae, t e m p o r e R. M A G N T E R I C I , L X X mill. marc, folid. feu 560,0co i m p e r i a l . , Gor hlan- diæ t e m p o r e Reg. M A R G A R E T H Æ , reliquis. Cum his fimul fumris li c o nf er am us , quæ ho d ie n um in regni &
ecclefiae fuftentationem i mpend imus , non multum ilia his con-
b ) N o n m in im i m om en ti fuppellettilem nnnuain Legiferis con ced i foliram fu ifle , tnonftrat Rnbenius de antiquis V e f h o G o t h . Legiferis p. 4 7 , nhi lalariotn Legiferi Veftro G. I l l mill, tonn oru m fruinenti valoram effe- cifl'e offendit.
/) hrequentiffima c u m , in his pecuniis e Svecia e r o g a n d is , GrofTo.
rum T u r o n e n f i n m , F loren oru m H u n g a r i c o r u m , no bilium rofeorum A n - g l ic o r u tn , marcarum Lubecenfium , aliusque pereg rin» tnonet» oc cu rr at m e n tio ; fortan & hoc de majori mercium e xpor tation e, quam invectione»
teftimoniu m dicere potelt.
conceflura reperiemus. Rationes autem , cur in p of t e r u m minus incolarum necelTitatibus terra fufFecerit, inter præ- cipuas referimus invalefcentem poft t e m p o r a R. E R I C I X I V ufum fpiritus frumenti k) , qui e t ia mn um in caufla eft, cur tantam feminis copiam ab ext raneis oris r e g n o inf err e cogamur. N o n nihil ad m i n u e n d a m agriculturam, effecifle aliarum vicium q uær end i a r t i u m , e. g. rei m e tallicae i nc r e m e n t a , vel ex eo vero fimile ef t, quod Otto^
Arolienfis E p i f c op u s, ntteris ad Svnntonem S tu re, r e g n i m o d e r a t o r e m 1511 datis, poft excultam argent i fodinam S a l e n f e m , decimas Epifcopales a V vel V I leftis ad I I I vel I V p o n d o f rument i minutas fuifte c onquer itur / ) . Aliquid etiam tr i bu en d um eft au£to praediorum a tributis im mu ni um n u m e r o , ( Frâljebemman), u tp ot e qui ab an.
1 6 32, quo 21, 03 6! f uer e, ad 45,471!- f u m m am usque e x crevit m). Sed o mn i um maximam vim habuere G U S T A V I A D O L P H I aevum fubfequenria bella, inter q uæ , ab C A R O L O XII infaufto o mi ne g e f t u m , millies mill, h o minibus Sveciam privaffe conitar, cum ante Pulravenfem cladem tantum C D millia exi verint n). Fa£tum hinc eft,
ut,
k ) Lento greflh hunc initio proceflifle 1. c. p. 6 . teftntur M o d e e r : L ä n g re tillbaka, an f å ijj o talet, U r ingen B rån vin tpan na g i f v i t s , och dc U r a d ä v a r it fa llfy n ta . Fa BJkillstuna g ä rd funnas 2:ne ftj/c k eii‘, men vo ro ej ß o r r e , an at de tilljatnnmns vägde 2 lisp. 2 m a r k , (RakenA<ap. I 5 5 7) och de fon t fu n n a s v id K u n gsgårdarna 1604 , voro ännu icke f lo r re. (Rneken- fknp. for Ulfvefunds och Vrrsby gård 1 6 0 4 . ) B rä n vin et v a r ä n n u f ä kofl- b a rt t.609, a tt en kanna gälde 20 o r e , d ä lik vä l en kanna R en fl v in icke ko- fin d e m er än 24 ore. (Rcekenfk. for OfterG, f. år).
/ ) Editre hit funt nuperrime in DilT. fnb prarf. Prof.# B erch, Upf. ven
tilata, om Sala S ilfv tr v å r k s B c r g sfr ä lfe , pog. 3.
m ) Prs fenti tetate 2 3 , 2 1 2 integros fu n dos efficiunt. M o.leer, 1. c, p. 6 . 9 .
« ) E x a d i s R e g . Collegii militaris haec adfert. R. S. Senator & C o w e s G uftovus Boude , Hiftor. U p ly s n . om tilflåndet i Sverige under K.
F R E D R IC I reger, p. 2 3 , fimulque addit ex folo pr.-tfedura A b o c n f i ,
u t , poft eius obirum , vix nifi fenes impuberesque ju v e
nes ruri c o n f p i c e r e n t u r , inn umer i deferri r e l i nq u er en t ur fundi (ôdesbemman^, quique m a n e r e n t , ram parvi prerii ha be re n tu r , ur, qui equitatui alendo defignati effent, Svet.
Jtuftbâll) equo vel tritici t onn a quam fæpifîime p e r m u t a r e n t u r o); qu em miferum r eg n i flatum vix adhuc e m e n dare potuit fequenris temporis induftria,
§. IV.
A å e ru en d um incolarum n u me r u m in Svecia medio sevo aliqua cum probabilitate per veni r e p o f fu mu s , c o m puta tione inftituta ex Denar io S. P etri, cujus his in oris colligendi ea fuit ratio, ut in Diœcefi Upfalienfi finguli, qui colerent & feminarent in a t m o , darent & c onf er r e n t in illo a nno p r o fe & tota familia fiue domus u- n u m denar ium int egrum , monetae in r eg no Sveciae c o m m u n i t e r cur rent is, excepta tamen Helfingia, A n ge rm an - nia & J e m t i a , quæ nunquam aliquid pro, di£to cenfu d a r e c o n f v e v e r a n t ; aliis autem in Dicccefibus provinciae Upfalienfis n on conferrent nifi o b o l u m , feu medium d e n ari um diftce monetae, qui denarius S. P e tti vulgariter nu ncu pa ba t ur ; qui vero non co ler en t, nec f emi nar ent terras aliquas, non c onf veve ri nt dare di&um cenfum p).
Jam autem ex a£fis fide dignis de anno
T 3 5 0condat, ex T h i u n d i a
2 3, Atrundia 20 arque F j e r d h u n d r i a i 2 , a d c o -
B que
2 1 , 0 0 0 ari M temporis exivifl'f. Supra 5 0 , 0 0 0 fubminiftiaffe Scaniatn, ou- f lo r eft L ngerhrtn^[ , Sam mandr. af Sv. Hi ft. Del. 5 , Afd. I. prtç. 7 5 <Sc sd mortem Re^is integrum civium S vecicoru m numer um non m ultu m mil- Jits millia exceffifle, il>id. D. I. p. 17 . exiftimat. Quid poft Pultavenfem calamitatem effecerint peftis & fames , uno velut impetu in patriam irru
en tes, non vacat difterere. F x I l . c o o a d Pultaram captis non nifi 9 0 0 patriam revifere.
0 ) L tg e r b r m g , I. c. D. 4. Afd. 5. p. 1 0 2 .
p) V erb a ipfa defumfimtis ex Proceflu nuncii Papalis J n b . Guiln- b t r t i , allato apud L agerbr. Sv. Rik. Hift. D . 2. cap. 13 pot-. 4 0 3 .
q ue ex univerfis dicecefeos Upfalienfis partibus, quæ hoc t r i bu tu m f o l v e r e n t , 55 marcas pe cuni ar um per hunc dena
r i u m fuiffe c o n f e b a s ; quælibet autem marca cum 8 o r a s , o r a 3 ortugas, o r t u g a s d e n a r i o s c o m p r e h e n d e r e q t o , 5 6 o d e - nar ios efficiunt totidemque adeo p r o p r i i fundi poffeffiores.
H o d i e r n o t e m p o r e 854 praedia ruftica c o m p l e b u n t u r dibae regiones, q uo ru m fingula fi dece m colonos adiignare v ol ue
r imus, non inde ta men ma j or , quam 8540 agricolarum fum- m a elicitur. Pari ratione an 1333 ex Lincopenfi diœcefi, Cal ma ri enf em t u m c um Go t h l a n d i a atque Ôîandia c omp le
x a , 269 marc, pecun. p r o quinque annis per h unc d e n a r i u m collebas n o v i m u s , quæ etiam pe r medium 55 marcas p r o annis fingulis efficiunt, f u m m a mq u e rufti corum, p r o p r i o s fundos colentium, 21,120, liquidem obolum tantum feu denarii dimidium .hi finguli p en d er e n t q). Alia q u o que via ad pr obabil em al iquam, hac de re f o r m a n d a m o p i ni o n em p r o g r e d i poffiumus. R e x C A R O L U S C A - N U T I an. 1452, irruptioni D a n o r u m Regis C H R I - S T I E R N I I obviam iturus, litteras ad omnes r egn i in
colas circulatorias dediffie n ar r a t u r r ) , quibus illis injun
xit , ut feptem cojoni o b a v u m qu em qu e armis & viati
co inftruerent. Q uo d ubi exfecutioni fuerit d a t u m , X L millia h o m i n u m agmen r egem in Scaniam eduxiffe ad- f e r u n t j). Si h æ c armatura t antum ad illos fefe exten- diffe exiffimetur , qui p ro pr io s f undos c o l e r e n t , (bojnfte man) talium inde 320,000 fumma e m e r g i t , non in calcu
lum
<7) Confr. quae adfevr L a g erh ritig , cir. loco .
r)
Adferr eam v . D a lin , Hitt. SvioG. D . 2. cap. I?» P- 7 2 5. s ) Ita Chronicon R hytm icum m3jus ab H adorphio e d i t u m , p. 4 1 2 .T hen andre A lm ogeii kunde ingen f ô r fia (n u m era re )
• Somme fa d e X } : m vara t h a , S öm m e tuer och fornvie m indre R a tt ta l a f dem kunde ingen finne.
I n margine a u t e m , nefcio quam o b r e m , nu m er u m 6 0 , 0 0 0 adpofuit H<t- d o rp h iu s, quem fecu ti v. D a lin & alii.
lum adduclis Scania, Blekingia, H a ll a nd ia , Jemt ia atque- G o t h l a n d i a , quæ tum n on Svecano p ar uer e n o m i n i , ne- que urbium incolis p r æ d i o r u m q u e eccleliafticorum Sc n o bilium cultoribus, qui a fervitio militari erant immunes, j a m autem har um p ro vi nc i ar um incolae fexram h o d i e r nae gentis SvioGothicae p a r t e m confti tuunt ; quod fi ea
d e m illorum hac aetate ad reliquos fuerit p ropor ti o, fum- ma emergit poftefforum allodialium totius orbis Svio- G o th ic i
3 7 3 , 3 3 3, q u or u m fi p o r r o ad reliquam h o m i n u m mul titudinem aequalis effet habi tus, ac ma ri t or um hodie , numerus totius regni civium ex fu rge re t bis millies millia.
Aft homi nes armis gerendis aptos ta n tu m fpe£taffe CA - R O L I C A N U T I claflicum fortaffe dixeri s, adeoque illos t um
3 7 3 , 3 3 3in Svecia, qu am ampla noftra serate e f t , n u m e r u m confeciffe. Cu m autem h o m i n u m a
15ad
6 0aetatis ann um , quo viræ curfu armis tantum idonei dici m e r e n t u r , in patria degen ti um numerus fit ad r eli quo
r u m , ut
1: 3 , 7 7 ,hac ratione etiam f u mm a efficeretur
1 . 4 0 7 , 4 6 5 ,
i ncolarum o mn i um t). Q u æ d e mu m c un qu e autem h a r um computandi r at i o n u m ad verit atem p r o x i me accedat, ex tr a dubium eft, ex Laurentio Arofienfi Hi - ftorico u) nimium ofcitanter adferuiffe Johannem M agni v ) R e g e m C A R O L U M C A N U T I , expedi tioni huic bellicae i n t e n t u m , numeraffe decies o£ties cent ena millia ex G o t hi s, Svecis & F e n n i s , ad bel l um, cum opus effet, i d o nea ; fiquidem He totius gentis SvioGothicae numerus ad
6 ,7 8 6 ,0 0 0 ,
o mn i probabilitate m a j o r , ex noftra c o m p u
tandi rati one exfurgeret. i §. V.
i ) Primus hu n c calculu m ingreffus fuit A m p l. Secretarius EA v, Tr>
R u n n e h c rj, in Ac . Scient. S r o c k h « i 7 6 4 , T r im eflr . 2 ; ex am in i fuo ulreiius fubjecit nob. R. Cane. C on f. Steno Rabbe , T ai 0111 F o l k m a n g .
«3en i aldie och nyare r i d e r , p. 1 0 3 .
u) 0^!1S ille fuei ir Laurentius & an ejus C h ro n ic on , quod temp ore ipfius R. C A R O L I C A N U T I ldipfifle fertur, fuperfic, am bigitur. C o u f, v. Stierm nau , 1 al o m Larda Vcttenflc, ode i S v e r ig e , p. 9 7 .
v ) G o th o r u m Sv eonum que H iftoria, Lib, 2.3, cap, 5, p. m. 84 9*
§. V.
Multa funt alia, quae fidem facere v i d e n t u r , incola
r u m inopia m e di o aevo non laborafle pa t ri a m; fed quæ fingula adferre locus vetat & occafio. Peltifera lue an.
1495 decies o£ties millia Stockholmiæ periifTe tellatur D iarium Minor it urum Stockbolmenfium at), u nde patet n on adeo e xi guum h oc te mpo re fuifle ejus civium nu me rum.
S u de r c o p i a , S k e n i n g a , W a d f t e n a aliæque u r b e s , ut m a gnae & incolarum copia abundantes, mon umen ti s in v e teribus m e m o r a n t u r , quae noftra aetate n o m e n & d i g n i tatem amiferunt. N e q u e id h o m i n u m copiæ levi argu
m e n t o eft, quod graflante pluries pefle, inprimis magna, u t dic eb at ur , m o r t e ( Digerdôden) an. 1350, nihilo fecius ad vehementiflimas inteftinas turbas m o ve n da s bellaque etiam cum exteris inflituenda ho mi nes fupereflent. T a ceo plur ima h odi e inculta filvisque & arbuftis te&a loca, quæ ubi accuratius f e r ut e mu r , par ti m aedium rudera, p a r t i m a g r or u m coli delinentium r el i qui as , par ti m denique alia h om i n u m veftigia pr oder e videntur. Coronidi s loco addemus bina a u&orum medii ævi n o n fufpe£tæ fidei teft imonia; alterum A dam i Bremenfis de fitu Daniæ y ) : Sveonia eft regio fertiliffitna/ ager frugibus & meile opi
mus , extra quod pecorum fa tu omnibus antefertur. — N ul
lis egere dicas Sveones opibus, excepta, quam nos diligimus, fiv e potius adoramus, fuperbiaj Chronici Rytbm ici majoris a l te ru m, de Svecis hunc in m o d um fuo m o r e f e r m on e m inflituenris s) :
The torfve ej bdmta aj frdm mande lauda T il dryck eller fôda nakre banda ;
K o rn , f a , Jmbr ocb fw in H afva the nok bem t i l fin.
x ) v. L a g e rb rin g , Sa mman dr . a f Sv. Hift. D . 2 . p. Ï5. y ) Ed. M e jfe tiii, p. 1 9 . z ) Ed. H udorpbii, p. 17.
