Q. F. F. Q, S.
DE
CLARIT ATE
VIRTUTIS &ART1S
CIRCA ARDUA
Exercitium Academicum, Qaod
cum confenfu AmphjJ Facult. Philofi
in Regia oAcademia Upjaknjt,
PRAHIDE
'
/ ri. . 4)nplüßmo atop Ccleberrimo Dn. y
GBO ARRHEN10,
HbFlor, ; Jeff. Reg. & Ord.
publica^ vc: uioni moderte (iftit
S:x Kvi T:tis Alumne.
CAROLUS HC HMAN,
OGothus,
In Judit. Gußuv. Maj. ad diemXX, Dec,
z_Amti MDCCXF. boris ante
wer)diem folitis.
upsalti
impreflit Officina Werneriana.
//
■"t- '.f'"
/PdJanuFcrubiX
r
S.-ve Riy® M:tis
magn^ f.idei viro
ReverenéJJimoin C hriß
oPATRI ac DOMINO ,
D.I ACOBO l, ANG.
S.S.
Theologie Doctori,
Celeberrimo > inclytae Diocceleos LincopcnfisEPISCOPO eminents*
limo,Regii Gymnafii&Schoiarumi
per O-Gothiam EPHÜRO Adcuratisfimo,
m&cenati maximo.
Exhibet tandem mea Mtifa[ruttum
Nonfatis dignum, 'fateor, decore Hominis Tantiquiaprodit omni
Åbsquenitore.
I
Hinc
H'mc verecando nimis oreocellos Deficit: lucem trepidans veretur
Publicum: Summi m/ißtfub ara Tuta Patroni.
Limafed fratris radiis refulgens
Gaudet: fr Muße lepick Minerva, Qu<scboris Ulis decus omneprobet,
Preefide cantant.
Sicmagisnoflras>VenerandePR/ESUL,
Tromovesßmper refovesque curas>
Cum Tuo nutuplacetadjuvare Quicquiclagamus.
Sic Tuis Pindusrefonabit almus
Laudibus: Grates referent Gamena.
Gratafintjaltempietdtis in Te
Tahajigna.
Quälejam trado minimus dientum^ ayitquefibmiffi precér ut benigne
Parvulam cbartampatiare tanta
Luce mtere
♦
£
Rcverenclisfimi NoyninU Tai
cultOY devotißirnM
i i ■ '
CarolusEchman.
v
VIRO
Jldm.Rever. ßf Prdclarlßma
Mag.DANiELi Arvidsson,
Paftori in <8bl) & Öbc£f)ö$/ eccle- fiarumque, quae in territorio
fing fitas funt, Praepofita longe digniflimo,
Patrono Magno.
PLBcverendoatcjue Clamßmo
dn.tobi«
collandro,
Paftori in ©fdtftub laudatiflimo,
Nutritio benigniffima.
VIRO
PLReverendoßfPrdclamßmo Dn.
Johanni Ulmstet,
Paftori in ©mattatp & 2ccfm)D meritiflimo, ecclefiarumque adja-
centium Pra?pofito lauda-
tiflimo.
Avunculo aetatem colendo.
Spe&atijf.fidei ßf -prudentiä Viroy Ün.IsAco Torstensson,
Redituum publicorum, per terri-
toria ®a()l & Sttftng Prasfe&o
adcuratiffimo, Benefa&ori optima
i~\uantamefemper3Patres3bonltatefoveiist ßfutfcfo fuit rebusportus & ara, meis, rfgnofco & venerorfempery dumcorporefan-
guu
Currit3 & articulos(firitus hosce regit.
Fix tarnen ingrati crimen dep ellerepoßen,
Nec meritts Feßria gratia dignaföret'.
Ni locus hiccelebres■>Mufarufflendtdafedes
Certior &fat depietate mea:
Quantus enim favör efl , bencfaflaquej
quamque benigna
t)e noflra femper iuraJalute fuij„
Nunquam qua tacui3 poflhacfi linguata-
ceret,
Non tarnen hic teflis comprimet or afibi.
Quod volo3 quodteneor mea Clio (fönte lo-
quatur, Hos esl in partes officiofa juas.
Propterea nullus Fe/trum miretur3 opella jQjod prxfixum habeat, nomina Fefirat
decus.
Quam liceat celebri Veflro munire favore
Oratqui pius ad fata (uprema manet Veftrorum pl. Reverendorum atq;
Spe&abiiium Nominum
eultor obfervantiffimus C, Echman.
L J.
^^Icut pleraqve, quae
•XPetimus ? bona ;
in noftra fita »
^wÄfint poteftate, fiveL-»
@J®aIiunde dependeant;
non gratis homini contingunt; fed duro Iabore funt__»
paranda, fecundum illud Epichar-
mi: räv itovuv 7rutåcrtv Y)[Xiv 7iccncc t' åyo& 01 -SHol, & Horatii*:
Vita labore dedit rnortalibus -;
ita etiam omnium bonorum am-
pliflimum virtus, quantulacunque
in hominem cadere poteft, nc n_»
adnafcitnr nobis, féd indefefTo ftu- dio eft acquirenda. Teftanfur hoc
eximia fapientum di&a & elogia,
quibus quidem virrutis fublimita-
tem fuper aftra extollunt; fed diffi-
Nil Jfine magno
2-
cultatem ejus juxta ingenue agno- fcunt & confitentur. Sic Hefiodus:
tijg <T ägi]yj$ ifyutu ©sol ngond- gorSev sbrjmv dSdwTcl - - -
Nec aliud innuit litera Pythagora?
bicornis, quam viam dextram, pri-
jno quidem difiicilem & afperam, adituque acclivem , ducere via-
torem in editam virtutis arcem; fi- niftram vero, lenem & molliter_>
declivem , tandem in pra?eipitem
ruinam devolvere ingredientem..
Nimirum
- - tendit in ardua virtus.
adeo verum eft illud notolgiiMyrov
gra?corum dvcrxoÅct td rnÅd. Quse-
cuncßenimcontemnimus,ubivisob--
via$ & fine arte parantur: <Sc ne- fcio an faftidium ex nimia rerum
copia oriatur. Sed qua? arftimati-
onem humanam merentur, ea o- mnia Deus, qui necefTariurr» nobis
laborem injunxit, ut ftudium no-
itrum excitaret, proeul removit.
5 Sic aurum argentumque, &qu$vis
metalla, prourpretii gradibus difFe-
i runt, eomajori cumdifficultateexi-
mistemevifeerib9 eruijuffit. Quam
tenues &rar^ funt venas argentese, multo inutili lapidi intermixtae, «5c
propterea non fine multo labore e-
liciendee? fed ferrum quam parum habet purgamentorum? Ceterum-.
ficut non (ola raritas rei pretium_.
conftituit, (ed etiam valor aliquis
naturalis, qui ineft; ita etiam vir-
tutem non qua difficilem a^ftima-
mus, fed qua utilem: quanquam-»
fruåus ille eximius, quem profert
eximia virtus, non fine difficultate percipiendus fit: «Sc, ut maximen»
fplendorem luum emittat, vulc_,
fponte fua exereeri probarique dif-
fieultatibus. Quam rem, confide-
ratione oppido dignam, cum levi
hoc exercitio ventilare animus fit,
non multum moramur vocum ex-
1A- plicationem,quibus infcribitur dis- I fertatiuncula, Cum cuivis patere_»
A 2 fperamus
4
jfperemus nos heic per Clarhatem intelligére amplitudinem illam &
dignitatem, qua virtus in fui admi-
rationem nos vel invitos trahit: per Virtutem vero & Artem habkusillos animi, quales a Philofophis defini-
niuntur♦ PerArdua qu^evis difficilia,
cum quibus, quafi impedimentis,
vircus & ars lu&ari neceflum ha- bent; quorum tn. vi&oria utram<$
rcdditclariorem:ita ut tota quasftio
huc redeat: ^An qimiam difficni¬
tates iiriutemartemq;claram reddant?
DE
vereilla
loquiturpulcre
nonprincepsminus
quamquon- dam Philofophorum Ariftoteles: a) ( nsgl åsJo yot},£Tidn££oy disl ^ téyyn x).
äps]y}'% yägjo sv^sXJiov svJStco. quod
Membrum Prius
DE
Dificultate
§ i-
a) lib. ILEtb. ad Nie,caf, 2, Lambin11
i e . 5
Lambinus ftc vertit: Ut quicquam difficillimum est; ita ineo maxime ars ér virtus occupata eft. In hocenimme-
hor est honitas ejfedionis <£r aftionts♦
Quasverbaquam primum, perChar¬
tas hujus viri errans, offendi, illico
adeo permovere animum,ut non_»
diffftear ipfa occafionem hujus ex-
ercitii mihi pr^ebuifTe. Sunt equi-
dem praeclara, & duo maximi pö-
deris momenta fiftunt: virtutem i- pfarn& ehe difficilem, & difflcultate
* reddi clariorein. Difffcilem eam-, eiTe ipfe fatis adftruit cap.9.dicens:
cio Kjspyo v fel G"KZ$2iQV kvai. Atque
•hoc qtuidem ab ipfa mediocritate_j,
in qua conliftit. Quae quam diffici-
hs flt inventu, illuftratfimili excir-
culo du<fto, cujus centrum inveni-
re noneft ,'cujuslibet, Ted tantum periti hominis. Nimirum talepun-
<fturn eft ipfa virtus, quod acu teti-
U gifte perquam difficile eft, in tanto ipatio,quo facile aberrari poterit_., Quamvis& aliadeturhujus reicau-
A 5 fa_#
6
fa gentilibus,involunfariurn pccca-
tum non agnofcentibus, ignota_>, peccatum originale, quo ad vitia
quam ad virtutes nafclmurprocli-
viores. Non aliter ac lolium fteri-
lesque avenae fine operacoloni do-
minantur; ceterum utiles fruges
magno labore femper redimenda?
funt. Sic, ut virtutis fedes pra?ci-
pua in animo confiftit,quem abdu-
cere nuilo non tempore conantun»
pravce inclinationes ; ita & pri¬
ma erit cura femetipfum vince-
re, omnesque affe&us rationisim- perio fubjicere: cum nullus major
adverfarius in vero virtutis exerd- tio homini efte poffit, quam ipfe_»
fibi. N3m ut virtus habitus eft ani- mi; ita etiam crebris acquiri debet a&ibus, adducendo omnes noftras
potentias in aftuetudinem, naturali
inclinationi contrariam, &propter-
ea longe difftcillimam.Sed hoc mo¬
do futurum eft tandem , ut virtutis exercitium facile ac planum nobis
7 fiat. Quantumcunque enim contra cupiditates noftras lu<ftamur, crefcit
tamenanimusipfaverumdifficultate. b)
Et quo major est prima difficultas,
eo major eft amabiliüas rei, quam
non nifi segre comparavimus. Et
qu<£ in fuperandis pravis inclinationi-
bus occurrit difficultas, illamfplendor
laudis penfat, qu<e heic viBorem ma¬
net. c)
§ II. Ceterum non orffnes x- qualibus laborant vitiisnaturalibus;
quibusdam enim cum pravis incli-
f nationibus, tanquam cum pertina-
ciflimo hofte,pugnandum eft, ita—*
ut cum maxima moleftia & dolore ipforum acftiones conjunfta?
quidam autem , qui benigniorerrLj
nafti funt naturam, omnia facile<3c
cum dele<ftatione quadam, qute ho¬
nefta funt,fuscipiunt. Itaque non_i ( immerito quseritur: ?~An laudabilior
fit illa virtus,qii<e cum difficultate, re¬
ff luBantibus
b)Sen.ep.21. c) Puff, deOff. C.&H. c.
i.§ 12.
8
lutfantibus cupiditatibus , acquiritur,
quam qu£)pontaneo impulfu exercetur?
Übi ante omnia fciendum eft, nos
hic non intelligere a<ftum quemvis
virtutis: conftat enim omnem vir- tutis laudem in fpontaneitate con-
fiftere, ac proinde omne coaöum,
etiamfi probari poflit , fuo pretio excidere; fed habitum, quicrebris
aélibus acquifitus tandem, poft mul-
tam relu&antiam, libere incipit_i pulcros producere effeöus. Vide¬
turAriftoteles quccftionem affirma-
re,cum fermo ipfi fit,in di<fto loco,
de concupifcentiis naturalibus; di-
cens faciliusefte refiftere irae,quam voluptati; eoque & praeftantiorem
efte virtutem,qua? hane quamillam fuperat Quin etiam ut majus ne¬
gotium, majorem etiam poftulan^
mercedem; ita 6c virtus difficilis
majorem etiam mereri videtur glo-
riam: non aliter ac major induftria
eft agricola? ,qui agrum funm fabu- lofumjSc aridum cura 6c labore eo excoluit
9 excoluit,ut feracitate pinguiori no
cedat, Quid ? quod & Socrates ea
* propter infignem obtinet laudern_,
quod naturalem fuam adqua?vis vi-
tia propenfionem adeo emendave-
rit, tantoque virtutis amore fe im-
buerit, ut non folum is primurrL>
vocaverit eccelo philofophiam mo¬
ralem, fed etiam fa&is infigne vir¬
tutis exemplum nobis reliqueritL^.
Qua? omnia primo intuitu adftru-
ere videntur illius virtutem clari-
, orem efTe, cujus ratio diu cum ap-
I petitu fenfitivo confli&ata, tandem
viåoriam obtinuit, quam ejus, qui
nullam ab illecebris pravis repu- gnantiam paffus, jucunda 5c placi-
da quaii aura, adjuvante 'natura?
benignitate, in omne,quodbonum
eft,deducitur.
§ III. Sed quamvis animus refi-
pifcens,& ftudium emendandi nae-
vos naturales fua laude defraudan-
idum
in vitanon
humana,nihilperfediumeft; quandoquidem enimda-
JO
ri poteft, omnetulit ille pun&um;
qui pro viribus illam reftituere &
emendare cupit; non tarnen aufini dicere , minorem illius efTe virtu- tem, cujus ratio Sc omnes faculta-
tes inferiores in omni bono amice confentiunt: cujus omnes a&iones perfedlas (unt, Sc ab omni peccati
labe immunes: ficut angelorum-,
beatorumvirtus,nullacumdifficul-
tate conj.un&a, liberrimo Sc jucun-
diffimo cum affed}u voluntatis ina-
dtiones pulcherrimas abunde difFü- ditur. Alioquin fequeretur etiam,
ex vi oppofitionis, mala opera, ex habitu vitiofo profedfa, excufari poffe (Scminui, quod tarnen fecus videmus fieri.Nam Sc gravius pec-
cant, qui habitum indurata malitia fibi contraxerunt, Sc feverius pu- niuntur, quam qui femel tanturrL,
ex infirmitate labuntur. Et contra, bom aäiones eo magis fimt laudabiies
ac meritoriß, quoproducunturcum ma¬
jori inclinatione. d) Nam,atut adfue-
tudo
II tudo aäionesjacilitet, tarnen neque
inde bonaram aäwmim pretto altquid
decedit, neque pravarum malitia red-
clitur levior. e) Ut nihil dicam de
labe illa originali, omnis a&ualis
mali fcaturigine, qua? a&ionem a- lias pra?claram imperfe&am reddit.
Unde gentilium virtutes fplendida
peccata aTheologis audiunt, qui-
bus hanc rem excutiendam relin- quimus: adeo ut fequatureo per-
fe&ioremvirtutem efle; quo perfe-
&ius inhabitet fubje&um , & quo obedientius ad omniajuffa rationis
corpus habe3t. Nec au&oritatem
timemus Ariftotelis, quippe qni
virtutes inter fe,ut uni fubje&oin- funt, confert,nonvero diverfa fub- je&a. Dicit enim maioremefTe ho-
mini laudem voluptatem vicifTe_j,
quam iram; non autem hominis
corruptioris virtutem magis mere-
ri laudis ,quam integrioris. Deinde
non
d) Sperlette Philof. Mor.Dijp,3. & 6.
e)Puff,de 0.H.& C. c. 1.§ 13.
non dicic bonum effe omne, pro- pterea quod fic difficile , fed eam i-
pfam bonitaiem acpraflantiam rei pra-
clare facta., atque omnibusfuis Imme¬
rts ab]oluta, in eo, quod fit difficile, po-
fitam, ejfe tneliorem. f) Majorem.»
autem difficultatem majorem me- reri laudem re&e dicitur, cum opi-
fex ipfe non fit in caufTa ifiius diffi- cultatis. Sicut artifex eft meliotL., qui ex lignis fcabris, nodofis&tor- tuofis figna fabricatnr, quam qui
ex laevibus, re£is ac poliris. Sed
cum ipfe materiam corruperitL.», quanquam pro viribus reftituere
conatus tuerit, non tarnen parum
& operis perfe£Ho, & laboris laus minuitur. Et Socrates eam obtinec laudem , quam refipifcens fperare poteft; non quod perfe&ior iliius fit virtus, qua? multa cum infirmi-
tate eft conjun£ta. Diftinguendum
itaque ed inter difficultates, qua? a noftra culpa dependent,quas inter-
nas vocare vifum eft, 8c qua?'fine f) Lambinus ad d% L culpa
culpa noftra accefferunt,qua? exter-
tu dici pofTunt. Ha aliquid mome- ti ad aÄionis dignitatem conferre pofTunt. lila vero, cum ipfa? fint peccata,fa&i gloriam potius minu-
unt,quam intendunt.
§ IV. Externas autem difficulta-
tes, ad quas nunc tranfitum faci-
mus, puta belia, pericula, adverfa
& ardua qua?cunque,qu<e extrinfe-
cus accedunt,virtutem claram red- dere poile, fi modo iis cum prude-
tia obviam eatur, adeo non nega- mus, ut fine admiratione ipfarn , cum adverfitatibuspugnantem,cö-
confiderationi noftra tubjicere non
poflimus. Eminet autem iila maxi-
me in* ducibus bellicis, quorum he-
roicus fpiritus adeo a fummo Nu-
mine regitur, ut hi (oli fortuna? i- ftibus pares habeantur. Admiranda
eft eorqm fortitudo, qua calamito-
fiffima quaeque intrepido excjpiunt animo, & in tumma defperationtL.»
adhuc fperantes, adverlitatum ma-
gnitudi-
14
gnitudinem & famam fupprimunt, exemplo ZEnea?, qui
Spem vultufimulat,premitaltum\corde
dolorem,
&Alexandri Magni, qui clademfol-
erti tngemotexlt\wor/tf demmciata ils, quiexpralio venerani, /7 adavulgas- fent.g) Et ficut ipforum in angu- ftiis prudentia confiftit,, cum aiio-
rum, metu periculorum, obftupe-
fcat,terroresomnes infe recipiunt,
& fuis vel alios hoftes pollicendo, /a) vel fiffla fpe auxiliiper ftratage-
ma /) vel cladis diffimulatione a- nimos addunt, ira ut & milites ad
pugnam cape(Tendam , & cives ad
tributa conferenda reddantur ala- criores. Hase est infgnis illa vir-
tus heroica , qua? adverfus omnes vehementiffimas fortunae procellas
immota perftat,atque in arenatam callidum confiiium invenire potest,
ut quod ad fuam perniciem fuerat
cogitatum, g) Curt. lib:7. c. 7. h) Com: Elim,c.3»
i) Com; Dat. 6.
15
cogitatum, id ad falutem conver-
tat. k) Et nifi illa imperatori ad-
* efTet, facile de fuma rerum adum foret. Nam farna bella ftant, & ne¬
mo non novit, quantum momen- tum in bellis adferant animorum
j inclinationes. Itaque cum facile^
multitudo accepta mala magis äu¬
get,unde& civiumanimiinfirmari, hoftiüvero confirmari poflint, cre-
brovanisrumoribus ladatur,utilii-
uscuriofitasaveritate,ipfinonutili, cognofcenda prudenter & fme cri-
rinne mendacii avertatur. Quis ita¬
que non mirabitur tantam virtu- tem, in difficultatibus infigniorem,
quam quae fecundis femper velis u-
titur? Quis heroum clarus est!, qui nonpluriinis, iisq; maxime dubiis
i exercitus narretur malis ?Adeo illa
non veretur mala, fed ultro ad fple- doréfuum augendu, depofcit. Nam
latet mcjite bonis cejjat non cogni-
ta virtus
Apparet virtus, arguiturq;malis,Ll) k)LivJ,i.c.2j. l)Ovid:Jrift:L4.
i6
§ V. Si autem quaratur,'an im*
peratortam deceatvirtutem quibuscim-
que difficultatibus obluåari? Ante o- mnia dicimus homini flrenuo faci- le illa inexpedito eile, qua: ignavo,
cui fupplicii loco labor est, jimpos-
fibilia videntur, & nunquam virtu-
tem adeo cceco impetu ferrij, quin
rationes conatus fuos expediendi
computatas habeat. Sed cum valde
fallatur prudentia humana, quan-
doquidem uterque adverfariorum,
ritedispofitis rationibus, de fua for-
tuna non d'efperet, alterutro tarnen fuccumbenre, difficile estjudicatu
temeritatisne an fortitudinis fit-, difficillima tentare, quibus parum admodum fpeifubest, cum otnnis
laus heic ab eventu dependeat. Is
enim faspius docuit talem pertina-
ciam non male ceflifle.SicTiberius in perdomando Illyrieo magnis o-
mnium rerum difficultatibus,/ummaq;
frugum hiopta laboravit. ht quanquam
jiejjius revocaretur, tamenperfevera-
vit: acperfeverantite prandepretium
tulit. ni) Sed & contra multos fuas pertinacise pcenas luifTe: cum viri*
bus enervati indignam pacem ac-
cipere necefle habuerunt,quam x*
quiorem öbtinuiffent; fi eam, cum
adhuc refittendi facultas erat) CO
gitaffent. Ünde Africanus ad An- tiochi legatos: In deteriore (üafor¬
umapacemfacietrex, qiitaJermsfa¬
ch, quamfacerepotuit. n) Et utut audaces fortunajuvet, fepenume-
fo tarnen fallit; & nihilominus hoc
certum est, vel folam felicitatem^
laudem, calamitatem vero femper ludibrium fequi. Quo robore Ale¬
xanderM. erat, nihil metuebat,fed femper animi erat oblu&antis diffi- cultatibus, quibus quidem femper gloriofe defun&us est, fortuna ad*
juvante , ne in temeritatis notain-*
incideret. Sed tarnen monent pöli- tici, fatius effe viros fnagnos norLj
incipere, quam cumfama? labe cur-
B piter
Iii)Svet. in ejus vita cap,i6* fi) LtV«
a 37^.45-
18
piter coepto defiliere; potiuscß fu-
tiora fequentes remedia fortuna?
cedere,quam inutili perfeverantia,
fe penitus, viribus exhauftis,ever*
tere.
§ VI. Cum autem adverfitates
virtutem nobiliorem non premant?
fed excitent magis,& non minusi- pfi nitoremaddant,quam ignisauro puritatem; non rnirumest genero*
iiffimum quemq; animum iis velie
exerceri, qua? a&ionibus pretium quantumvis addere pofiint. Ea uti*
que, inquit Fortiusjjwn natura (non
tdgloriandi cau(ja , \edahos excitandi dico) ut nihilpetam, quodnon videtur
arduum. o) Sordefcit opera in exi- guis, qua? nihil merentur laudis,
qua?que nullo negotio peragenda_*
puerorum, molliumve & ignavo-
rum relinquimus conatibus. Naitf
- - nulla nifi arduavirtus. p) Itaque ut ad omnia inviéto erat a- nimo Alexander; itaetiam in ip(o infigne
o) in de rationeftudii P) Ovid
l2.de art. am.
infigne eminebat difficultatis fludi«
um. Sic puer Olympicum ludum recufavic, nid decertaturos fecum
reges habiturus efTet: atque cum«, audiretur Phiüppum patrem nobi¬
le aliquod oppidum cepifle, aut_j memorabili pradio vi&oriam pepe-
rifTe, non magnopere betabatun,,- Ted porius interäquales indignaba-
tur, quod genitor omnia occupa- retj ita ut cum Ulis grande aliquod
ac inbgne facinus oltentare non fö¬
ret reliquum. Idem jam maturior
&annis & fortitudine animi cumu ante oculos efTet, armis , viris, bel-
luisque formidabilisPori exercitus*
non territus, fed exfultans, tandem*
inquit, par animo meopericuhtm vi¬
deo. q) Scilicet egregia virtus non Paris declarari potest, nid inmagnis periculis, quae qui detredat, igna*
vus aut meticulolus audit. Unde^r etiam qua indole Afcanium deferi«
pütVirgilius, inducit eurn magna
& periculofa Tibi in venatione de-
B 2 pofcenteot q) Curt.l.ü'C*14.
20
pofcentem, ubi
Spumantemque dari pecora inter inet*
tia votis
Optat aprum, aut fulvum defcendere
monte leonem. r) Quapropter quam forcis fingitur a
Barclajo Radirobanes, alias fatis jftupidus, & quam atrox certamen*
ut Poliarchi fui virtutem eo fplen-
didiorem redderet! Ut quoddamjul-
minisgenus cera ér dana ilUjis, as &>
ferritm validiuspenetrat ; ttajortiores |
acgenerofiores ctnimi, tion cumviltbus
& ignavis, jedfirenuis congredt aw 1
dent hoslibus: ut aptam virtntis cotem habeant, s) Indignatur itaq; Aiax apud Ovidium, quod Tibi cum U-
lylTe, tamquam cum (ordido asmu- lo, 5c minus fe digno, de armis A-
chiilis contendendum efTet,cum di-
ceret: - - demit honorem JEmulus Aiaci. - - -
Ipje tulitpretium jamnunc certami* \
nishujus, r) Virg. Mi> 14. v. 156. s)Loccert*
21
Oui cumvi&us erit, mecumcertaffe feretur. t)
Proinde fi virtus oftendenda est,
antagoniftas optamus nobis pras- claros, ubi dubia videri potest vi- ftoria, & obtenta eo gloriofior; fed
fi minus fuccefferit, damnum no- ftrum folari poflimus. In his enim
non tarn turpe est vinci,
- - -
quam contendiße decorum. ti)
§ VII. Ad pericula belli quam proxime aceedüt adverfitates vita?,
cum quibus (icuti virtuti neceffa-
rio pugnandum est; ita etiam ab
illisfpledormaximus accedit. Nam
- -
Serpens,fttis, ardor , aren#
Dulcia virtuti:gaudetpatientia duris.
Laetius eti3 quoties magno fibi contiat
honeflum.
Quod eleganter imitatur nofter:
Si)äOftör t mamiamoDj ftprcf/ |t<j
biter aftngo förfara ;
®otßang/forq/ feqfc/n>attt*ocl)
nob/ tmnfcer od)Dot>en
B 3 mm
t)Met. 13. u.19. u) Ovid. Met./»9.vi
6. u) Lucan. Iib.9. v.403.
22
fjott att fot Ml Sett ivimt
ecb fegvar t toben. x) Itaque cum in vita non femper.., tanquam in rofeto, tripudiare lice*
at; fed multa, eaque acerbiflima, fa?pe nfala ingruant, cum quibus
lu&ari neceffum habent, qui a?qua- bilitatem fervare cupiunt, ne ab
honeftis fuis conatibus dejiciantur, inprimis contra pericula adeo ob^
firmandus est animus, ut cum ala-
critate ea excipere queamus. Uter nim non omnes procella? ilicem er
vertunt; ita etiam non qvaevis nos
pericula opprimunt; fed multa de-
pelli pofTunt, ubi animofe iis obvi-
am itur. Nam fi militum fortitudo adeo dependet a regis ani.mo, ut^»
Silos & fua timiditate debilifare,&
fiducia excitare pcflit; utique ani-
rnum etiam, qui dux est corporis,
obedienter hominis vires fequen- tur.Quamprimum enim mens mo¬
tu aliquö rapido percellitur, ftatim
|)er intumefcentiam fpirituum an-
maliumj
x) Stiernh. Bereutes,
2*
malium, nervi intendurstur, mu- fculi rigefcunt, omnibuscg artubus
• -
vigor & induftria accedit* Proinde
non mirum est debere illum hofti
j fuo fuccumbere, quicunque infra-
£0 & timido animo ipfum afpicit, quantumvis longe fortior. Pra?ter-
quam quod acies oculorum, qua?
inviöa? fortitudinis indicium efle_j fölet, venerationem a?mulis adeo incutit, utilli fe opponere verean-
tur. Quali conftantia infignes pra?
aliis memorantur App: Claudius, 8c
1 M.CatoUticenfis, g^orum.alter,
accufatus &reus c or am judiciopo- puii, caufTam agebat accufatorio fpiritu, adeo ut magna pars plebis
eum no minus reum timeret, quam confulem timuerat;y) alter noiu dubitavit fe folum & inermem op¬
ponere Metello tribuno plebis &G.
Caefari, valida manu armatorum^, qui ad vim in refiftentes faciédam,
^ parati efTent, cinåis, & omnenu
eorum conatum fola fui reverentia
disjecit y) Liv. lik2. c. 6t.
