>Ί
^ D. D.
PAULINAM DICTIONEM,
ΑΠΟΘΝΗΣΚΕΙΝ
ΤΗ ΑΜΑΡΤΙΑ,
Rom. VI. 2. 10.
cons, ampl. ord. fh1l. vps.
PRiESIDE I
Mag. CHRISTΟΡΗ.DAHL
grasc. litt» prof. req. ät ord.
publ1co exaμini defert
GUSTAVUS ÄNÖS,
vesteoqothus.
IN AUDIT. GUST. MAJ. D. XII MARTII MDCCXC1V.
horis a. at. solitxs.
UPSALIiE,
LITTERIS VIDIMS DIRECT. JOH. EDMAN.
ΑΠΟΘΝΗΞΚΕΙΝ ΤΗ ΑΜΑΡΤΙΑ
Kom. VI. 2. to.
§. I.
ciiicet cximium quemdam & immortalem ufum habet
Grseca lirterarura, quod prifcae non modo iapicntiae
virtutisque muito omnium eloquentisfima δί copioiisilma
interpres eft, verum illius eriam interpres cil virtutis δί
fapientia?, iine qua fieri posfe nullius experientia docuir,
ur, quidquid omnis fuaferit philofophia, quidquid opum
fortuna contulerit, veram demum arque fatis compofi-
tam, vei mens humana quietem habeat, vel vita beati-
rudinem. Eft hcec autem, quam, in tanta fcientiarum co- pia, nuiia ramen Graecorum academia aut porticus, ullo
tempore, fonuir, nsc quam hurnani ulla ingcnii vis, quos-
cumque vel Grsecia vel alia quselibet gens Sapientes tu·
lerit, vifa eft excogitare, δί cujus haut minimum in eo
Divinitatis argumentum pofuero, quod non ab eruditis
& in iirrerarisiima illa olim Grsecia exculris fuba£tisque
hominibus, fed rudibus & ab omni hac difciplina rerno- ris, publicanis & pifcaroribus, Matthseo, Petro, Johanne,
prolata eft. Cujus ian£tisiirnse dodtrinae fcriptoribus ii ni-
hil aliud, quam vulgo fcriptorum, Xenophonti, Platoni,
Demoftheni, contigisfet, ut, procul omni parrium ftudio
δί praejudicatis opinionibus, ad fenfum verborum iimpli»
cirer eruendurn interpretes accesiisfent, nec, in his unis
rradendis, vulgarit Critices fanioris prseiidia, ex lin-
gua, moribus, antiquitatibus, five Graecis five Judaicis,
petita, vel ignorantia non tulisfer, vel afpernata fubin-
de fuperftitio esfet: profedbo, aut omnia nos fallunt, aut
A i in»
ingens certe rnateries, cum citerioris setatis fatietati atque faftidio, rum fuperioris disceptationibus & odiis prserepta fuisfec. Incredibilem igitur mulroque laudatisfimani ope-
ram Summi Viri jam din in id contulerunt, ur, quam per hucnanamperfpicaciam atque diligemiam fieri posfit a),
emendatisfime facra Novi Fcederis fcripta exponerentur:.
quibus, nemo ignorat, quantum lucis dignitatisque vel in·
de iir reftitutum, quod ab exteris aliquando fcriproribus genuinum fan&iorum litterarum fenfum excitare öi facra profanis conferre Recentiores noη dubirarint. Qua in re,
Interpetibus, ur felicisfime plerumque verfati furu, ita c- tiam fieri nonnumquam haut disfimulandum, ur, five no-
viraris delufi ftudio , five fusceptae cujusdam opinionis
aucboritate abrepri occupatique, temere fubinde vagenrur, fuoque nimium ingenio cribuentes, loca, quce reétisfime
modo intélle&a & tradira videanrur, fatis inaufpicato foi-
licitenr. Arque Paulinae di£rioni an:ο3νησκε>ν τη αμαξτια, Rom. VI. 2. ίο. tale quidpiam evenisfe, novamque, &,
ur, edo£o ab aliis, mihi quidem videtur, non aprisfimam probatisfimamque notionem, quam Recentior eriam Sve-
cana Metaphrafis fuscipir, fuperindu£lam esfe, juvenili fpecimine, animus eft exhibere.
5- "·
Αηο3νησκειν τη αμαξπα binis apud Paulum locis oc-
currit, quorum priori, απε$ανομεν τη αμαςna Rom. VI. 2.
nemo, quos novi, Inrerpretum b) dubiravic, quin utique
q: ψ f r ii* ir:;v r: y n figni-
«) De Difficultatibus Novi Teflamenti rscle interprttatidi, j. a. Hä-
nesti, Opusc. Phil, <Sc Crif. p. 19g fl".
t) tnte*p*es sypusr araes:
y °c ^ °<> ! Vuigatusqni morrui fumus Deccato: Lutherui (^tinde) wir abgtftor benfmd: Angius are dead to fin; Italus cbefiamo
morti alpeccato: Gallusqutfommestiiorts aupeclé;Svbcus vulgatus Jom ärt
*ϋ> ) 5 ( *&
ν -
fig niiicaret emortui jumus peccato, dum poft Kypkium γ)
JvlicHAens ή, eumque deinceps fecutus, inter nonnullos e)t Recentior Metapkrastes Svecanus f)> alium novumque
plane verborum fenfum fibi vifi videre, iic acceperunr,
ut vertendum esfet mortui fumus propter peccatum. Quam
diverfam explicandi rationem »emo non intelligit toto
A 3 in-
dödefyndene. Ex Orit;cw,inter »Hos bene multos, H. Grotius, Annotat. in
Nov, Teftam. Tom il. P. i. Erlang. & Lipf. 1756. p.255· j· C. Wol-
fh s, Cura Pkilol. te? Critic. Hamb, 1737. p. 103, j. a. érnesti Neue Ideolog. Ribliotb. II, Band, Leipf. 1761. ρ. 52.1. (T. !X Band. Leipf.1768.
ρ. 6$8· if. Neucf.e Tkeol. Bibi. II. Band. Leipf. 1772. p.2ig, j. b. Köpte,
Nov. Teflatn. Vol. t V, Gotting. Ι?83· P· TJ9· iao· J· C. Dohderlein fktol. Bihlioth. Ill Band. 1. Sr. Leipf. 1784· p· 37· fequ. Nofhares, J, Gezeuus, Nya Tefttm II Del, Åbo 1713. p. 318. J. Amnell, Homotiy.
mia Ζωη* zoct Qoivccrs, Disf. Upfal, 1774. § IV. J. Fioderus, Verfio
Svecana felecior. ex Paultn. Epiftol. locorum, Disf. Ρ. III. Upf. 1771. p.
30. Δvavorjroe Petrinn, Disf. Upfel. 1779. p. 10. Adde, il placer, Pa*
rentis mei Anmårkn. ofver Pauli Epijl. till the Romare, Upfal. 1776. p.
171. ίί. Theol. Praciica, Holm. 1768- p. 21$. nof. p. 471. rot. A/hand- Ung om Nödvändigheten at ej annorlunda lära, ån Guds Ord lårer, i thet, fom hörer til Cbtiflendoms kun^apen^ Upfala 1787. p. 293. no?. Lexico-
grafhi, ad vocem απο&ν'ήσχω? j. Simonjs, Chr. Schobttgenius Krebiii,
a G. L. Spobn Lipf. 1790. P. Mintbrt, Francof. 1728. J· F. Schlkus-
ner , Lipf, 179α. At omnes recenfere non juvar»
c) Obfervationes Sacra in Nov. Fcedtr. libros, Tom, II. Wratifl. 1755·
p. 166.
d) Die wir flir d>e Sunde geftorben find, J. D. Michaclis Utber- fetzung des Neuen Tefiam, II. Th. Ejusd. Annter kungen fiir Ungelehrte,
III. rb. Gott. 1790. p. 51. fequ. pratcipue vero Compend. Theol. Dogm.
Gotting. 1762. p. 229. IT.
t) G. T. Zaciiarue Parapfiraft. Erklårung des Briefs an dit Römer,
Gotr. 1768, J. L. v, Mosheim Exeget. Einleit. in den Britf Pauli an dit Romer: mit einer eigenen Erklärung diefes Briefs:t htrnusgtgeben von D..
F. E. Boysen, Blackenb. u. Quedlinb. 1771. Nec obhorret J. G.Rosen,
mullerus, Scholia in Nov. Teflam. Tom III, Norimb. 1789. p. 393.feq.
f) Pi fom leda döden för Syndens β,νΐΐ. ProfOfverfattning af Ny®
Teft Stockh. I;80.
to ) 6 ( ·
inter fe ccelo diftare: altera ftatum isdieat in peccato jam non viventis, peccato renuntiantis, nihil cum pscca-
to commune habentis, ab ejtisdem fervitio liberari; alte¬
ra mortui proptcr peccatum , id eft, mortem ut peccati
poenam perpesfi: baec peccarum ut caufam , illa ut ter-
minum inferr, unde mori quis posfit: utriusnam vero porior haberi caufa debeat, fequitur, ut argumenris, queis
par eft, e lingux, contextus & locorum parallelorum na-
rura petitis, expcdire conemur.
§. III.
Verbum Βν^σκειν Dativo jun&um, non infrequentem
G raecis dicendi rationem, figniöcare emari, per mortem quafi fejungi ab aliquo, variis Scriptorum exemplis , quae
Wetstenius g"), Koppius b)y Schwarzius i), alii, contule-
re, jam diu patct. Sic enim Lisanius: ov i' avrt πάντων
*(%ον, φιλοσοφεί' ro ds ίσον ειπείν aros kcoi τεΒνψ.ε μοι3 k) mi*
bi emortuus eft. Alciphkon vcro οει3 inquit, ccvrcv γ\ εμοι ζψ, η rsBvuvcn Bsrrocλν\ l), vivere mibi, aut TbesfnU emori.
Ncc, inter Latinos, alio fenfu Plautus: Nibil mecum ti- bi, mortuus tibifum m). Quas utriusque linguse dicliones
per fe viderit quisque notionem inferre fejun<ftionis ab
aliquo, ut nihil amplius cum ipfo commune fit aut ne·
gotii. Sed, fenfu quoque morali, mentis (ejunclionem
ab illecebris corporis pravisque cupidiratibus, apud Grse-
cos
g) J. J. Wetstekii Nov. TV{lam. Grac. Tom. II, AuifMod. 1752.
f>< 49·
i) !. c.
t) j. C. Schwakz Comment. Crit. fr Philol. Lin?, Grac. Nov. FceJ.
Divin. Lipf. 1736. p. 12.0.
k) Libanu Sophidjc Declam. fr Ortt. Farif. 1666. D. XI. p. ^gf.
?) A-tcirHF.oNi» Epiftola, Γ,ϊρΓ. L. T. 37.
«) Gifteli. III, i. 16. Idem; Alibi^ qnidem tu jim mortuus s ms
quia te non vifitavi. Perf. 1. so.
cos Romanosqiie Philofophos, nomine mortis venisfe,
teftanrur pasfim Scriptores: Pluto enirn , inquit Macro-
B!us, duns mortes bominis novit, quarum iwam naturη, vir-
tutes alteram preeftnnt. Hemo enim vioritur , cum ar una corpus velin quit folutum l'ge naturet: mori etiavi dicitur, cum
anima aäbuc τη covpore conflituta cnyporens illecebras pbilofo- phia docents conUmnit & cupiditntum dulces infidias reliquas-
qus omnes exuitur pasfiones n). In eumdem ferrne modum
PORPHYRIUS: o yav Suvutcs $πιλ8ς' o μεν cvvsyvaoμένος, Auc-
με\·8 T8 σώματα' άστο ψυχής' o Se των φιλοσόφων) λυομένης
της ψυχής από Τ8 σώματος ο). Μ, Α. AntoniNUS: ως ασίο»
τεΒνηκοτα όει το λοιπον ζησαι ν.ατα την φυσιν p). ClCEROj. «5V-
c ev nereacorpore ammum^ nec quidquam alind <?/?, quam emori difcere ^). Atque haec omnia haut facile negaverit quis-
piam amice confpirare cum Paulina locutione απόθνη¬
σκειν τη αμαξτια) ut, quo plurium confenfus Interpretum
trahit, reddatur emori peccato, a peccaro, veluti per mor*
tern quamdam, fejtingi.
Interea vero, quod alteri expiicationi caufam fubnai-
niftravit, Kypkius obfervavit Euripidis locum,ubi Βνησκειν
τινι veitendum fit propter aliquid mori. Scilicet Andro- mache, occilo ad Trojam Hectore , nupta Neoptolemo ,
quum fe peti videret iniidiis Meriones, filiae Menelai,
quam Neoptolemus fuperinduxerat, Menelaum alloquitur:
Τε&νηκα τη ση Svyofr^/, και μΐαττωλεσε, Μιαιφονον μεν 8κ ετ αν φυ^/οι μυσος r),
Quod
n) Somn. Scipion. I. 13.
o) Porfhyru Senttnr. p. 21 1.
/>) Μaρ c. Auret,. Astonin. Των εις εαυτόν L. VII, Lipf, 1775,0- tf) 'Infe. Quitfl. I. 31.
r) Aiidrcmacit, v. 334. 335· 0. O, Centebr. 1694»
φ ) 8 ( Φ
Quodβmortuafimpropterfiliamtuamjnequeipfaperdiderit,
At cruentum non effugiet tandem cadis piaculum.
Arripit MicHAéus hunc locum &, transferendum ratas in
Paulinum, ad eamdem rarionem, qua Βνησκειν τη Βνγχτξΐ
iic propter filiam moriy magnopere vult i), ut u7ro&vvi<TKetv
τη οίμαξτΜ verratur tnori propter peccatum.
Expofitis jam, quae· utrimque pugnant, rationibus ,
primum obfervetur oportet, alteri interpretation! favere
frequentiorem Scriptorum ufum; pro altera modo unum,
eumque Poetam, tfare. Ut vero, quid linguae genius
ferat, non ex uno certe Scriproris exeinplo conficiendum
esfe, quivis intelligit, ita poetam prsecipua, cui, fola fae-
pe metri gratia, quidlibet audendi poteitas erit, teftem
ritare, multo omnium levisfimumjudicemus, pro ftabilien-
da notione §i\aeas, argumentum. Sed demus, quod non
diffitemur, auctore Euripide, 3-ιηο-κειν τη %yocτξΐ esfe pro¬
pter filiam morij miramur tamen, paullo diligentius locum
infpicientes, non obfervatum, 3uyavr§t illud aptisiime hoc
loco exiftimari Dativum, quem Grammatici dicunt, com- tiiodi, Sepropterfiliam mori nihil aliud esfe, quam incommo-
dam filiety quo ipfa nempe Neoptolemi amores fola ha-
beret. At quis eft, prseeunte Euripide, qui Paullino Da-
tivo αμοίξη» eumdem, nefcio quem, fenfum inferref?
Au&oritate igitur profanorum Scriptorum, quum fa-
ris conftet, adeo nihil esfe, quod vulgarem explicatio-
nem fuis fedibus moveat, ut eamdem potius firmenr ido-
nea, quai afferri posfinr, exempla, nunc, quod reftisfi-
me monent Cntici, ea in primis teftimonia nobis funt
confulenda, quas vel iaerum auftorem agnofcanr, vel
eumdem dicendi ufum propiori quadam cognatione atrin-
gant
i) Cornp, Tbtol. Dogm« I. c.
#?)$(·
gant. Hebraeam confusrudinem annorat Grotius t) ex
ρηiloν ε Judito, cui, τελεντηση ncy αποΒανη εκ της ψυ¬
χής Sc ανη^ητοα μεν εκ της τα αφξονος Siuvciccs, ζη $ε την εν
Οεω ζωην ενόοίΐμονοί u), verba Tunt Paulinis, iiiique, quem
nos quidem tuemur, fenfui ferme gemina. At exteros,
qui demum cumque fuerint illi, Scriptores, nihil eil3 quod
moreraur diutius: rnuiro enim evidentisiimus exftat ipiius
Pauli ufus Gal. 11. 19. ubi pari omnino fenfu, pari con-
formatione verborum, quae praefentis cft loci, adhibetur
verbum oc7roBuvsw. Neque enim inventus eft Interpres,
cuij quod ibi dicitur, νομω αττεΒοίνον in mentem venerit
transtulisfe propter legem mortuus fum: quod ut verten-
dum esfe legi emortuus fum, id eft , a fcrvitute legis fum
liberatus, ipfa res & feries orationis idemque locutio ii-
milis εΒανοιτωΒητε τω νομω Rom. VIf. 4» diferte jubetj ita
ex eadem dicendi ratione, quin αττεΒχνομεν τη αμοίξτιοο convenientislima notione reddatur emortui fumus psccato,
nullus dubitandi locus relinquitur.
I §. IV.
Poftquam ex iis, quae ha£tenus disputata funt, re-
centiorem Paulinae ξησεως explicationem tuente uno, eo- demque Poetae, vel ambiguo loco, vel potius nullo, vul-
garem vero communi, cum profani tum facri, fermonis
ufu , quid in utramque fententiam linguae patiatur inge-
nium, vidimus, nunc quemnam ipfa contextus argumen- tique Apoftolici ratio maxime pofcat verborum fignifica-
tum, proximum eft, quod eamus examinatum. Dixerat
in antecedentibus Paulus, abundante peccato longe abun-
dantiorem eminentioremque gratiam csfe, α $ε επλεονασεν
η αμοοξτια, υπεξεπεξίσσευσεν η χαξις, Ut vero VIS peccati
β mors
χ) I. c.
») O. O, Parif 1640, p. 100. 164.
fi ) 10 ( φ
mors erat, ita vim gratiae jufhtiam Si vitam ieternam es-
fe per Jefurn Chriihim Dominum noitrum, ωστιεξ εβασι-
λευσεν t] οομαξτια εν τω §χνατω, %τω ngrj η χαξις βατιΧευση
ha δικαιοσύνης εις ζωην αιωνιον δια Ιηο'8 Χξΐ58 τ8 Κυ<ρ# ημών·.
Rom. V. 20. 21. At objicis förre, pergit ueerius> id quod re vera obje£tum eit, Rom. ill. 8. quidni manebi-
mus in peccaro, dum gratia lic abundat, mulroque ii1u- ftrior inde fiat, necesie eit? Χ'η y ενotro > inquir , οιπνες
αττεϋδχνομεν rv αμαξτια σιως ετι ζήσομε» εν αυτή, qusc verba proxime pendent a fuperioribus, qnaii dixisfet: arqui non lic ego de gratia disputavi; gratiarn dixi, quse βασιλευση
het δικαιοσύνης εις ζωην, quicurnque aurem hane grariam,
cujus vis eit juitiria arque vica, iumus amplexi, απε$ανο-
μεν τ»] οίμχξπχ, jam tum, necesfe eit, emonui fimus pec- cato, δι, peccaro emorrui, qui fieri posiir, ut ζωμεν εν κύτη, in eo emplius maneamus arque vivamus? Quum
vero ζψ εν τη αμαξτια nihil aliud involvere posiir, quarn peccaro raimliasisiimu o csfe, nullo patet negorio, ξησιν
oppoiiram oppofnum quoque fenfum inferre, atque adeo
ctiroBxvsiv τη χμχξτιχ a peccaro iejundtisiimum & alienis-
iimum esfe, necesfario iignificare, quo ettam fenfu νεκ.ξχς
είναι tvf αμαξτια, ζώντας δε τω Θεω Rom> VI. II. invicem
fibi refpondent. Sic pulcerrime iibi conftst argumentatio
& ipfa fenrenriarum anrirheiis; diferre enim opponuntur ii bime tχαξις & αμαξτια,ζην Si αστοΒανειν. Quod, ii MiCHAeLls explicationem iequamur, aut nullum omnino fenfum aut alienisiimum certe pariet: nam mortui propter peccatum, id eft, ex ipiius iententia, morti, ramquam peccati pce.
nae, obnoxii, nihil impedit certe, quorrsinus vivamus in
eo. Neque melius confuiitur fenfui, dum nihil aiiud his
verbis dixisfe Apoftolum interpretatur, quam talem nos animum fuscipere oporrere, qualem is, qui (everas pec¬
cati poenas perfolverit: quo nihil ineprius Paulo, nihil,
quem docebat, Deo indignius tribui posfe eo tucius affir-
me-
·)»■*(·
memus, quo certiori conftat experientia, poena neminem cmendari, nec liberi quidquain tali inesfe animo posfe,
Deum vcro non eum, qui pcenae formidine, Ted eum,
qui interiori vtrtutis amore duétus a peccetis abstineat,
hoc ed: liberum culrum, non πνεύμα, tehsias·, amare. Do-
cet igitur Paulus, ld quod in iequentibus agit uberius ,
tanram vim esie gratiac, quara fua Ipiius morte Chriftus
hominibus contulit, ut quotquot amplexati eamdera fide-
liter novam melioremque inchoare vitam velimus, adeo
nullus nobis eum peccati vel domiaio vel reatu nexus fu-
perfir, ut, eum Chrifto veluti mortui, emortui fimus
peccato. "
§. v.
Supereft, ut notionem verborum, duplici haftenus
argumento firmatam, tertio demum, ex idoneis locorum parailelorum reftimoniis , communiamus. Status autem il-
le, dum exftingui in dies & exftirpari, quidquid in fe-
met pravi ac noxii iit, patitur homo, id eft, mentis in·
ftar, foiurae corporis vinculis, lic moritur, ut novus Sc
veterem perfonam exutus vere tum demum vivar, mani·
feftam habet eum naturali morte iimilitudinem. Quare
non repugnem magnopere, e communi vocis notione,
hane ira profe£tam esie mortis imaginem, ut, quemad-
modum.generali fignificatu mori nihil aliud eft quam e vita exire atque discedere, fic mori peccato iir eodem
exire atque in meliorem inde vitam discedere. Illis vero
praecipue, quos morientis & ex mortali confpe&u nuper-
rime decedenris Chrifti memoria unice occupabar, neces- fe eft, ut eo facilius recurfarenr ab Ipiius exitu petirae imagines atque formac dicendi, quo ad Ipfius, in omni
vita, imitationem ftudioiius fefe componere dulce & de-
corutn pio amanrique animo ftetit. Atque hinc prac ce«
teris Paulo, quem ad figuras orationis fe&andas fua tum
B 2 in-
$ ) >2» ( &
rngenii cum do&rinae ratio finxerat aptiorem, rot enata;
flint, Chriftum referentes, metaphorae, εις rov Suvxtov
ccvra εβαπτιΒημεν, συνεταφημεν αυτω, σύμφυτοι 'γεγοναμεν τω
ομοιωματι τ s huvars αυτα κομ της αναςασεως, ο παλαιός
ημών αν&ξωπος σννεςαυξ>ω3η} απεθ'ανομεν συν %ςιςω ηομ συζησο-
μεν Οίυτω, Rom. VI. 3· 4· 5· 6· 8· quibus, ut id genus a-
liis, pasiim frequentatis Äpoftolo, heic in unurn quaii
collatis, Γι rite examinantur, aptisfima certe, cum fenfu
ξ',,σεως controverfo, eumdemque mirifice illuftrarura inter-
cedit necesiitudo. Sed inter reliqua bene multa iniignis
eft multoque evidentisfimus locus, ubi, fui optimus certe
interpres, Paulus expresiis verbis nullamque plane mor¬
rem quamcumque, praerer eam,quam diximus, admisfurise
αποθανών,, inquit, δεδικαιωται απο της αμχξηας, Rom. VI.7.
Ett igirur απο$ανειν τη αμαξτια, vel, ut alia mox enun-
tiaiione effertur, νεκξχς είναι τη αμαςτια, Rom. VI. 11. ni-
hil aliucl qnam απο$εσ$αι τον παλαιον αν^ξωπον τον φΒε/fo-
μενον ν.ατα rus επιθυμίας της απατής, Eph. IV7. 22. κχτα
σαςκα ηοη ζην, δί, ut fenfu aclivo dicitur, 7τνευματι rasπξαξεις
TS σώματος Savarsv,Rom. VIII. 13. ινα τχις αμαςτιαις απο-
*γενομενοι τη δικαιοσύνη ζήσωμεν, ι Petr. II: 24· Quarum lo-
cutionum poftrema, eamdem referens, ut diferte iignifi-
catur, morientis Chrifti imaginem, ex eo propiori pa-
rallelismo, ad confirrnandam prarfentis loci notionem, eft
obiérvanda, quo teftatioribus profanae etiam Graecitatis
exemplis v) evincitur, απογίνεσαι & απο^ανειν, voces esfe
ferme fynonymas, atque adeo της αμαρτίας απογενομενα,
diwlionem Paulinae iimillimam, nihil aliud posfe fonare,
quam pecrato emovtui, vel, ii primum & proprium, qui
verbo γίνεσαι incit, nefcendi figniiicatum paullo diligen-
tius premere malis, demti, quod redir eodem, Ted ita
tamen, ut a cognata παλιγγενεσίας notione propius fitna o-re¬
V) THweyD. II. 31. 51, JostPH. Antiq, Jud, V. I, 1.
# ) <3 ( '
motum. Hane vero mortem , qua peccato emortui funt refipifcentes , feu , quod re&isfime explicat Glassius,
peccato vemmtiamnt, eidemque velut infrugifevi funt £? otiofiy
ficut tntrtuus naturaliier 72011 agit operatur χ), vi mortis
Chriiti ejusdemque exemplo lic fubeundam , ut, quemad-
modum eis V77 εξ πάντων απεΒανεν, aqx α πάντες απε^ανον
— ινοί α ζώντες μη'/.ετι εαυτας ζωσιν, αλλα τω υΤίεξ αυτών
απο&ανοντι κW εγεξ&ενη, 2 Cor. V. 15. luculentisiima
Chriöus Ipfe fimilitudine docet, J0I1. XII. 24. 25. eodem
modo fefe habere quo ex forma priftina grannm tritici procedit in novam ac longe perfeftiorem, atque edeo,
proiu illud puirefcat, necesfe eft, & moriatur quodanv·
modo, antequara in frugiferam exfurgere posiir vitam,
lic peccato etiam emorituros quoscumque, qui vere vive-
re velint Si, femel oppetitae, fed faiudferam vim fuam
continue exferentis, morris Chrifti participes, quotidie experiri, quod Paulus ait, Χξίςω συνεςαυξωμαι^ ζω $ε 8κ ετι
εη/ωj ζ<1 & εν εμα Χξ^οε} Gal. II. 20.
§. Vi.
Atque bis, quse expofuimus, argumenris, ut fatis
conftat, verum demum & genuinum Paulinis verbis utts- Scti>ομεν τη αμαρτία reftituendum esie hunc fenfum, ut explicentur emortui fumus peccato, fic, invaltero loco, u-
bi hare iterum dicendi ratio exftat, ut deferamus eumdem,
aut quod de Chrifto Ipfo dicit Apoftolus, τη αμαξτια απε- Βανεν, Rom. VI. 10. verrcre vereamur peccato emortuus
efl y), nullas, quas nos quidem novimus, funt rationes,
quae fuadeanr. Neque enim au&oritas MicHAeiis, &3 in
hoc loco, nefcio quomodo, parum fibi confhntium, qni
B 3 ha£le-
ä) Pbilol. Sr.cr. Francof. Si Hamb. 1655. ρ. 1301.
y) Favent Syrus, Arabs & Interpretcs feime omnes,,präster Rcccn-
tisiimum Suecum, i. c.
$ ) 14 C ·
ht&enus nobiscum fteterunt, Koppii *)> aliorum, rtnti eft
facienda, ut invito, quod monftravimus, linguas ipfius u- fu, invito fermonis facri contextu, interpretari non dubi-
temus propter peccatum mortuus eft. Latiorem yero vcl
duplieem illam, quam di&ioni huic Kypkius adftruit, po- teiiatem, ut mortem icilicet & refpeclu peccati & propter
peccatum fimul involvat, eo minus fe probaturarn cuique
exiftimamus, quo certius conftat, alteram illam ^aeoos vim,
qua reddenda putetur propter peccatum, idoneo Scriptoris
Graeci exemplo, ut ex fuperioribus paret, nondum fatis
erutam esfe, utranrsque vero, hoc eft, binam ejusdem lo-
ci vocisque fignificacionem, nifi viriofe fluar oratio Sc
fcriptorem arguat vel ambiguum vel inrempeftive in- geniofum, hautqusquam posfe admitti. Verborum autem fenfum, Grsccis, quantum conftat, Scriptcribus unum, uti nottvimus, fic frequentitum , ut rtj ec/xotfrtoc απε^ανεν
reddi utique debeat peccato emortuus eft, accedit, quod oppofita, quce proxime fequitur, diclio, ζη τω 0f®·, ma- nifefte fuadeat, ut fervemus. Scilicet hae duse ςησειε adeo
necesfaria fibi refpondent antithefi, ur niii migretur iρfa
ac perear, ex eadem omnino ratione, qua verteretur illa
propter peccatum mortuus eft, haec, ut uni omnium Zacha¬
rias aa) haut displicuisfe videmus, vertenda esfet vivit
propter Deum: id, quod, ut ait Ernesti bl·), fateamur o- portet, nos quidem, quid fibi velit, haut fatis asfequi posfe. Quare non posfimuis , quin veftigiis Grotii ccy
multo libentius infiftamus, &, ut $ί£Γ| Hebraeorum obfer-
vat faepisiime iumi pro pcena peccati, id eft, malis ob
peccatum obortis, fic κμαξτιχ hoc loco interpretari Chri-
ftum
z) I. c. p. 124. Schlivsmer , 1. c, aa) I. c.
bb) Diefes verflebtti vtir rtiebt. 1, c.
ce) I. c. p. aJg.
Φ ) *5 ( &
ftum cogitemus, qui ατταξ πξοσενεγβεις εις το πολλών ave·
veynsiv αμαξηας Hebr. IX. 28. τΐετιείξκσμενος Ήατού παντού ομαοτητοι, χωξις αμαρτίας Hebr. IV. i^. fupremum illud
dixit τετελεςαι Joh. XlX. 30. malis iliis omnibus, quae ob peccata honiinum vivus moriensque fustinebat, ita de-
fuη<it11m , ur omnis lpii cum peccato nexus fnbiatus, id eft, IρCc rejpeflu peecatt feu peccato emortuus fit dd). Quo
fir, ur aprisiime, qure fequunrur, coharreant: ut Chriftus
enim ζη τω @εω iic nos τω Θεω ζώντας, Paulus ait, νεκρας μεν είναι τη αμαρτία, ut ipfe τη αμαξτιοο απε^ανεν, vi£ttt-
ros, ut ipfe, Deoj peccaro, ut Ipfe, emorituros et),
§· VIK
Jefum Chriftum propter peccata hominum morruum, atque homines etiara ipfos propter peccata mortuos esfe
& nnorituros, duo funt capita falutaris doftrinae multo
teitariora , quam ut his ipiis, quae utramque Sacras Scri-
ptunc pagmam faciunt, exiftimer aliquis inde quidquam decra&um, quod αμαρτία, prsefenti quidem negotio, haut
inreiprerandum perfvaii propter jeccatum, eadem non hu- jus prsefertim locf esfe putamus. Interea tamen fateamur, oportet, illam haut raro, nec injurie , fcriptam esfe In- terpretibus dicam , quod in uno aherove Chriftianae fidei
articulo tota quaii niente defixi, id inflar omniurn agen-
dum iibirnet iumunt, ut ad hunc unice propugntndum, quidquid linguse disfonet ratio, quidquid renitatur contex- tus, trahentes omnia remere, facrum, quodcumque pos- fint, effatum, tamquam clasflco quodam ufi, videantur ex- cire. Quod re£tisfime, inter alios, MicHAens, at in prae- fenti caufa quidem, nefcio, an adverfus iemet etiam i-
pfum,
dd) ClΓ. Hebr. XII. 2. 3. 4.
te) Praefers anr prsreritom pro futuro, pro ofiicio aflum,, Paulafre- qutntiri 6κοτισι nottt 1. c.
