DBSERTATIO GR ADUALIS, de
Cujus
PARTEM POSTERIOREM*
ANNUENTE AMPL. SENAT. PHILOSOPH.'
IN REG. AOAD UPSALIENSI,
PRACSIDE,
VIRO CELEBERPJMO AMPLISSIMOQUE
Mag, ..j
DAHLMAN, •\
Moral, et Polit. PROFESSORI Reg. et Ord.
IN AÜDITORiO GUSTAVIANO
Η. Α. M, C
PÜPT'CF FENTU.ANDAMPKOPONTT
MAGNUS JULIUS WINGE,
Sto ckholmiknsis ,
AD DIEM XX. MAJ. ANN! MDCCLXI.
U Ρ S Α LI £,
/■"7 \4: ■ <7 sJ .
K:^ M:TIS
MAGN^ FIDE1 VIRO,
S. THEOLOGIE DOCTORI
D:no ERICO LIMBERG,
Dioeceieos Gothoburgeniis EPISCOPO Reverendifllmoj'
Confiftorii EccleE PRTESiDI Eminentiilimo, Reg.
Gymnafii Scholarumquc EPHORO Graviili-
mo, Acadcmise liter.Parifienfbab Epi-
- jftolis SOCIO AdcuratiiTimo.
MAECENATI MAGNO.
Ύηfronte DiJJertationis, qu<z fafciculumrejervatorumDei
juvium continet, Tibi)Pra/bl, deeßetantominus decety
cum &nomen Ίnum>honoriscauf]α, ubique nominandum ju-
bentmerita &fvadetfavör luus in meLiteratosque omnes imiltoceltbratijjimus. Patiarisergo, qu<ejumma hbi,Epbo*
re,efl buwüwtas,utb<zc altera fpeciminis AcademiciPortiun¬
kula iftkoc luo exornetur fplendore, quopriorcorufcare non
potuit. A Viro enim>quemfancliordoclrina, exquißtaerw·
ditio& prudentiacumreliquis SacrorumAnti[litisvirtutibus, fen.ptterndeglort<£commendant,nonpoffunt nondecus & orna¬
ment umnamifcinoßrtf,qäibusnomenipfius prcefiqiturquan- tnUcunquetenuespagelL·. Habeoproindeycurhuicet; am ό¬
ρηJculoquodΊ ibi, vir fummeReverende, confecraiumcupioy
nonmaleaugurer,//, quodvehementer exoptO) mentem can- didam'ctfßnceramojfferentis Tibihaut dijplicuißeperfenttarn,
Sicnußagratulandi deerit occafto, ubirata hqbuerit Numen
vota mea quorumfummaeß>omnibusnumerisabjoluta profpe-
ritas Lambertiana!futurus femper
REVERENDISSIM1 NOMINIS TUI
cultor devotiilimus;
Magnus Julius Winge.
s, B.
Alirerlegitimeοΐίΐηίηοconfociatusnniverfitas,inträve!civilis imperiieoetus quidarrapo-
xnoena feie habet, qui uti voluntatem fuam In principem refignavit, ica pro ejus arbitrato vivere debet, & propterea ii quando peccaverit, fine o-
inni dubio pcenaple&endus eil; fed cum faepius in-
cidant cauilas, quse jubeant principem in ejusmodi flagitiis connivere, qux heic impunita manent, fo-
ro poli dijudicanda relinquunt;ur.
Senfu genuino, & apud Moraliftas recepto, heic
per ccetum feu univerfit^eem non quemÜbet corifenfio-
Disgloburn infelllgimus,fed ejusmodi multltudinem,quae confenfu libero in unum coaluit,ut eocommodlus negotii publica fubaufpiciisfümmaß poteftatis, ex qua prnecipuum
civitatisroburpendel,curarentur. Prseterquam eniiriquoé deeoferne!confenferefingulacivitatis cnembra,nonpatkur ejusindoles, utquldquampublicamremfpeétans, utcunque Talutarevideatur, prlvato fufcipiaruraufu, pratferrimcum
homines ita foclaii, ftudiofpartium plerumque trahantur,
& ccepta eoru η vklo kepifiime laborent. Quanfo ma-
tlstdeUbentotalis confociatioconQlio tranftlit limitesculpanda eft, quandoreåi, & quodplamex propoftto
4 rei-
«WS? ) 18 ( «W®
reipublic« noxium committit? Nec liberarl poteiV a
culpa integrum hoc corpus inorale. Γι apparato fuicepto-
que aliquo flagitlo a primoribus, reliqui dein omnesidern
iihid nefas, quodImpedire debuiffenf, adprobaverint ra*
tumque habuerint. Etenim finguli pro rata confiliorum
parte fuam heic adjeciffe cenfentur fyrnbolam, & qua»
tenus omnes unam fuftinent perfonam, ejufmodi de»
Hdum toti univerfitati proprium evadit, nuilo quidem,
cujuscunque demum fuerie dignitatis, excepto; quam
primum enim, obligationis fuse ratione non habita, a
Principis juflis,in lege fundatis difceiTerit» ceflat emi-
nentias illius confideratio, & acque ac reliqui, ad adio«
num fuarum rationern Princip! reddendacn pcenamque
crirainis fui luendam, ex jure & ßne focietails, adftria-
gitur* Quod fi univerßtas crimen aliquod capitsle com*
miferit, cave tarnen eam exiftimes, ad rigorern legis,
ftatim exfcindendam fore; fed quominus hac.feveritate
utatur Princeps, totius reipublicse confervatio prohiber,
quae nulla vei admodum exigua foret* fi omnes heic
deünquentes internecioni darentur. Quamobrem, pro
ratione finis civitatis & rircumftantiarum, falubrius ju-
dicat princeps» inquifitione faäa, faces & tubas feditio»
nis penitus tollere reliquosque arbitraria quadam pcena
mul&are, haud immemor iftius Taciti, quod numerofa
fupplicia claudi ftnt funiliora, quam medicin#, tt) Si
auteni par noxa fuerit, ut pcenam inter fontes deci-
matione vel alio quodam modo partiatur Princeps, ne-
cefie fit; quails etj'am mos fuit Graecis & Romanis,
milites fuos in pugna terga vertentes ple£endi. ß)
Immo cum omne magnum exemplum aliquid ab iniquo
trahere videatur», eoiacilius nos in hanc opinionem in·
duci.
cc) AnnalÜb. £ c. 49.3.
ß) Vid.Difput. depoencaimmerßtQtis. $.7»
$5® ) 19 (
öuc?pailmur,dum Exod,$z:27, conftet, Mofen ex omni
rectum, obyitull cultum, nun.erofriatantum millia, & fic
ducenteiiinam vlx exerckus Hr-selitici partetn, luppllcio affecliTe$ eo iamtn Daum iratum iilis reconcilisßc, ac labeia&atam, aufu^nefario; reipubiieas dlfeipllnam confirv
mafie. Qpotquot igitur poft inflkutam decitnationepn,
cemeiimationem aut a!iam fsroilem pcenarn fori reli- querit fuperftkes, ad tribunal divinum deferuntur, pee-
nas daturi, prout eorum faftum plus vel minus oiali
ccmmeruit.
& III.
Nonnunquam contingit ob defe&um cogni-
donis nofti^ poilquam ad fuffragationes & vota
perventum merit in foro humano, ut paria adiint
iiifiragiorum abfolventiarn damnantiumque gene¬
ra, ubi ipfa humanitas & prudentia minoremTequi
jubet partem: qiti abfolvendi modus rem dubiam
& incertam a jure Dei vindicativo haüd liberat.
Apud gentes tantumnon omnes,abantiquifIimisretro tertporihus obtinuit mos, in parirare utrmque votorum ,
abfoiutoriam fentenüam ut valentiorem prasoptare
riamnadoni. ita Seneca: et) reus, inquit, panbus Jenrentiis qbfolvitur, & fenper, quidquid dubiam tß,
humamras inclinat in melius. Vocabatur etjam, tede Epecleri 5 /?) negotii per paria vota direrntio, Calculus
Minervoe, ab iila originem fuam in caofTa Oreitis re-
petens. Cum enim fiiius Agamerrmonis Greftes, ob
ca?dem matris Ciytemneftrss & adulteri /Egiiti in jus
vocatus s poientiffitTtöfAfceopagitarum confilio, fecun-
dum plurrma judicantfuWr vota morci addiceretur, tum
Α ι com-
et) Epift. $6. Auqufl. de civit. Dei Libr. ig, 19.
ß) De calculo Minerva T. I. pag. 20g,
%*3 ) to (
commemofant fabuke, eurn confuglfle ad aram Mlne?-
vee & fuppliciter oraffei ut iuum abfolventlum calculis
adjiceref. Quo obtento, liberatus fuit & Miuerva>,
numeratls mox calculis, non mcdo fententiam ita pro-
fullt y}
Avrjg cy Ικττεφεvyev άιμοοτος όίκψ,
Ισον yåg εςι τ οιςί&μημού των πάλων.
Evaftt bit vir ultionem fan^ttms,
Νam caliulorum numerus tquus exiit.
Sed & fanxliTe fertur legem in pofterum valituram, ot qui pares haberet calculos, vidtor evaderet,
Κα; roJiTt λοιποΊς cJe νόμος τεΒησετχι,
Ν;καν huts ·φγ\φοισι rov φευγοντ ätu.
Et teteris lex ißa promulgabtturr -
Ut femper paribus ealculis vincat renn
Utcunque vero hsec fint» firraum manet, vim pfurlum
fuffragiorum ipfi juri natural! conformem efTe, quum*
niii minor parsmajori cederet, focietas tandem interiref, negotii« exitum non invenientibus\ unde Broeardicum
illud: plurima vota concludunt. Quod autera ad cafum
calculi Minerv« attinet, jus lllud abfolvend! per pari*
vota, nulla re magis,quam ipfa sequitate fe commendat,
& ideo in perpetuam legem ubivls fere gentium dudum
abiit,quod in cauilis, preefertim capitalibus ejusmodicoa-
troverfiae interdum incldant, quse jus dubium reddere poffint & in dlverfa judicum animos trahere, fit ne po-;
tius refpicienda magnitudo, sn criminis orlgo, in hoc
ne, quam illo jitis conforte plus tnall occurrat, vel u»
trum absolutio, an damnatip rei* plus datnnl quam e*
moiumentl pubJico afferat 5 cum praeftet decem foniee
abfolvere, quam Uttum tnnocentem condemnarej quo-
niam
$) Euripifa EUQra zvtfdfe-
ta® ; 21 ( es®
niam (fomnatlo Injufta cowigi nequit, abfolutlo aufem dellnquentem interdum emendat Qulbus cogitatione ac-
curati expenfis, ®q;uius nihil eft, quam, ubi judicum
fuffragia ad sequiiibrium differant, ut pars hum anior vin»
cat & judicandi s<ftus finem confequatur: cefiante enim
jure, ceflet necefle eft ipfa aélio, & sequalibus votis fe
snutuo deftruentibus # redlt ftatus accufati priftinus, &
nihil atfurn eft, eonfequenter iropunitus abibit. Quate-
nusveromanet inultus, abfolvitur quafi reus ad-tempus,
caufta fantisper in medio reliäa, donec earo exquifitius
examinandam dijudicandamque humana fuperlor gerfpU
cacia & au&oritas fufceperit,
§. IV.
Γη cafu quovis fingulan, quando falutis publi-
cx ergo, difpeniare poteft: legem, & juris, ut dier
fvevit, adgrariandi priviiegio utitur imperans, vel
obdelinquentispulchrasdotes,vel eb gentisfplendo·
rem &praeckra majorum ejus in re,mpublicam me·
rita, reviviicit perfe£ti & immediati Dei jurisufura
atque exercitium, quod fingula ad vivum refe-
cabit.
Ex antea difputatis In Cap# prlore, oplnamuf, quemlibst ultro largiri princip! jus & facultatcm ex·
afperandi mitigandique poenam, pro reruin circumfta«-
tlum habitu in ufum public® tranquililtatis, eoque ma¬
gis9 quod nemo FoHtkorum, quantum novimus, Stol-
cam feveritatem femper tdhibendam eil« contenderit.
Quod autem fpeciatim fpeéht cauffam homicidli, dolo
fr.aio cornrniili, num Ibi aliquis venia; locus fit, segrlus pauiö definitur» controverfi® ferram acriter utrinque aeclpsocantihus Theologis & PMlofophls, Miilis fen-
ten»·
<s$3> ) 22 ( W$2>
tenilarum trlcis, nifi omnla nos fallani, putamur, rem optime decidi ex indole leeum civilium curatius ex- penfa. Eie vero vi intentionls nihil aliud fünf, quam
tutamenrum & prfeiidium oronium ac imgulorum in republica civlum, quod femper_& ubique, Ita pofcenti-
bus circumftantiis, reipidendum, confequenter univer-
falitate fua omnes compleéhniurafque deddant neceiTe
eft cafus dabiles explicite vel implicsie. At vero, ex-
plicite fieri nequit, nifi ingentl numero legum obruere
veiis rempublicam, & quoniam plus dsmni, quam uti-
litatis nonnunquam adiert vifiorum comiitemoratio , qusedam in codice tantum generalis cradendo praecepta
fupprlmit legislator, eademque applicando ad caius prae-
fentes interpretatur atque enuncjat pro fine ipfius ci¬
vitatis; unde exceptiones illae a regulis univerfalibus,
communi juris adgratiandi titulo nuncupatae ; non quod
reoraliter difpenfetur ipfa lex, h. e, cum adprobatione,
uc loquitur Schubertus <*) permktatur aliquid fieri con¬
tra legem; fed exorta duntaxat pr^ceptorum coliifione*
ipfi neceffitati exceptionem faciendi via quafi paretur.
Nam uti praecipuum legum robur ex »Harum ratione cognofcitur> ita quoque, eadem pereunte, evanefcit*
Ponas itaque cafum, ubi homicida magnopere prodeiTet
humanae focietati, & fa&um illud atrox aliis non ce.
deret exemplo, quod imitarentur, ηum ejusmodi reus itVöx trahendus ad fupplicium, ob csedem perpetratam ?
Certe non crediderim, fi unquam preeValebit lex po¬
tior, in colbfiöne militans pro falute plurium,
Hinc ergo conficitur, aui concedendam venlam ho- micldse, gravi urgente neceilitate, auf nulla fejur'dabf-
tur interficiendi ratio, poilhabita horrdnum confervatio-
tione, quse proxima eil caufia casdis caede vindicand«.
Po-
«)PbilofopkPratt< Parte 2. r, 3. /. 1042·
$£& ) 2$ C 02P
Poilerius eil abfurdurri, ergo maneblt prlus, tanfo fa-
cl!jus conciliandum cum legum naturalium immutabilita·
te, cum plurima in Sacris oraculis dentur ejusmödi im-
punftatisexempla. Sicparricldarumfortis mifertuseil Rex &
prophetaDavid; Abfalomiquidem,quod egregiusjuvenis&
regniheres,2.S*m,i4.&Joabi,Abneruminterficienres,2.Sam.
3, qulalonglori tempore, uiprincepsinregnoconfervandus
videbatur ad foliiDavidisconfirmailonem.Verumobjecerit
quisptam, Davldem periniirmitatem heic errare potuiiTe
& pro licitis habuiiTe, quse lex naturalis damnet: at in
Sacris Üteris, veniam horum delidlorurn a SpirituSanélo
improbatam non Iegimus, & Γι vel maxime nimiaeDavi-
dis lenitudini adfcriberemus, quid dicendum de Caino
fratricida, quem Deus ipfe immunem a pcena prseftitit?
Numne teilimonlum fpiritus S.Gen.4. if. fatis habet vi-
rium & convidlionis in hoc punélo, prsefertim cum De¬
us Ternperiibi conilans fit, nec aliud tradat documenturn,
quam quod ceteris paribus, aliquando poflemus imitari?!
Et quandoquidem de ccelo non datur privilegium exfpe-
dandi nova oracula, quando parricida quispiam graves ob
rationes fit abfofvendus, principis erit inquirereincauiTas,
quse velint ejusmödi crimen, quamvis atrox, condona-
tum iri. Prseceptum Gen. 9: 6. de caede hominis caede
vindicanda, noilrac contrarium fententiae videtur : ve¬
rum συνάφεια: textus fatis declarat, legem ibi contineri fpecülem, Noacho ejusque familise tanturnmodo latam,
ad coéfrcenda parricidia rudiorisfeculi, dum nulla vigeret respubllca, nuilum jus in fmgulos, nec metus pcenae, qui
revocaretfceleratos a tali faclnore. Porro fi ex inten-
ilone divina ad omnes in univerfum respublicas lex hseo
pertineret, non fane in ea, quam Deus ipfe, admlniftro
Mofe,formavit,alia&huic contrariadecrevißetj nec defu-
ftigatione e. g. condonanda, licet fieret ad necera man«
&& ) *4 (
eipil cujusd?m» Fxod. ii. 20. Praeteres, hoc praecepfam
fernper & fine omni exceptione in qualibet civiute ob* i ftrvandum efTe nemo faciie dlxedt, nili fimul coofendaf, /
huic adjundlam legem de occifione befiarum hormnei
lacerantlum, & de fangvine non corredendo, omnes In
univerfum homtnes ob'igare. Profe&o, fingula hsc quadrant in Noachi tempus, quamobrem ad parricidfa
€0 melius coércenda, heic uno quafi fpiritu & eundem
ob finem jubet Deus a fangvine abfiinere & homicldas
delere. H« Itaque lege« ram arde coh^rene, ut fi alfe¬
ram abrogataro cenfeas, alteram tam rigide obfervandam
dicere non pofiis. Confequenfer poenae bomicidii pen-
dent ab ipfo fice civitatis, atque principi hsec aliaque
ferrei juris fupplicia remitiere licet, fi finis réipublica
& prudentise ratlones hsec flagitaverlnt. Imperans ta¬
rnen fapiens fit oportet, & difplcsat quibus venia im*
pertienda, ne plures fpedmpunitacis aileétt, atrocitate
icelerumfibi cum omnibus parriddis, diraquacvJs in ju-
dicio Dei occulto accelerent
$. V.
Ut vero moderamen aliquod,circa praeceptura
graviorismomenti, de homicida ple&endo habere-
tur, antiquis exftrui folita fuere afyia & civitates
receptus, quorfum fugerent huic vel aiil atroci
crimini obnoxii, donec a&icni rite inftituends
coram judice locus efFet. Sequenti vero tempore, indultu & conftitutionc Rornanenfium, fedes Epi- fcopales, altaria, monafteria "quotpiis ufibus
deftinata2 sedes in promifcua innocentiae & improbi-
tatis ftabula abiere, quac loca privilegiata adco non liberant a poenis, ut potius Deum iratum eorum
) if ( ®*å)
expofcanfc vindicem, qui ifta peccandi opportunt-
tate impune alioquin utuntur.
Ab afylis Haebrseorum, ipfis fub Theocratia div!-
nitus coaceilis^occaficnem fumfere tantum non omnes gentes in eundern finern aras & fana in lucls exilruen»
di^ quts miferis & infelicibus tutum praberent refu«
giurp. Sic in Beilade Cadrrieum, tempere Deborae &
Baruchi, magna η) virn hominum ad ie pertraxit. Ia' Nepturti fano apud Lacedsemonios Argllius, & ®de Mi«
nervae Paöfänias fuga ialutem quaefivk, teile Nepote u)Λ Quanta iandlitate tempfum Dianas Ephef?, Veneris in Aphrodiiio & Paphi, Hereulis in Canopo habitum fu-
erit neminem fugit. De ara mifencordias in media Athenaruoi urbe fupplicibus pafula hasc habet Statins β)
Urbe fuit media nu/ii coneeßa potentum Åra Deum, mitts pofutt elementta jedem·
Horum inftimta fecutus dator Rprnanae reipublicssj in amplicando Imperlo afylum fecit tmiro circumdatum·, de
quo Ovidius γ) ^
,Romulus, nt faxo Incum circumdedit altο, Cuilibetj tue, inqutt, eonfuge , tutus eris·
O quam de tenui Romanus origine{ erevit.
Unde initia Romanse magnitudinis voest Divus Augtr«
iWxwisfaeinoroj'orum afylum. d) Poftmodum viguitfacelium
Casfaris in cineribus ejus conditum: Nii vero frequen-
tlus tutabatur reos, quam imperaforum iciiagines, ila-»
tuis, tabulis vei miiifaribus fignis expreflse, adeo ut in
B jus
a) Vit<z Rauf, c:4.
ß) jbeb. Uhr. 2.
7) Faßor. L. yd
J) De eonfensy Evanq, L r*
m > 26 ( &j>
pis Fapr negxilrent fceleratiffimi» quam prJmum easdem
eontredaflent. e) Ab hifce incunabulis in psganifrno
cfein mos afyla erigendi increuit apud pkrosque orbis
C hrLiliani populot, quorum liberalifåimi omnlum fuere
Eamlnes pspales , faneüT.onia iemplarurn fpurciffima
cbtegentes villa. Nec plane exfors eo tempore-, fuit
Svecia juris Aiyll, 1} qu-od tamen fimul cum paparu,
fanquam adverfusn omni bene conftitutsr reipub-
Ucse, exolevitcujus μaxime intereftnon mi¬
nus fulmina darrmationis vibrare in fiagitiofos, quam fcinocentibus lsetam pacis oliviam porrlgere* Quant-
©brem in fantom approbsir.us afyfa extra territorium
lfra£lis, in quanfum faverent ocdioribus non volunia-
tartis, fervis male a fuis docrJnishabitis, sere alieno ad-
verfa fortuna obrucis,, &<x
Hoc ful'cro ilterse nitunturjahv condaSfas,, noßrati-
bus diåse k/debreff jernbrefr quse communis tummar,
majeftatis prkkkgio reis feepius afylurn prscftam tutis-
fimum; Si autem cum turb* Pomificiorum graufetus
fuetls crimfntbus. ad aras & templa, torpider profanas;
foca facrss dicata & tern ρla in nequjtfae fentfnss com-
mutans, in maximum regimJnis detrimentum. Et quae*·
«am qusefo,. aray quinam tocm religiofusr Γι ve! maxi¬
ere iecuriiitem in terris praßaret,. teget fcedsffima pro-
iigaié vte hcnknum fiagkia in ccuiis omnifcientis;·
& VL
Gedes-· occultas aliaque deli&a: in lege vetitar5,
qEarum au£tores vei ordinarie juris via detcgere,
vcl 4 Vid. Epm Ftgrelii? tra&ac. åe fiatuu Romani«,
Codi €})riß'opb<* Ulf ιο» drapmåia Balken
) 27 Γ §£3?
vel in quorum iitpoce abfentium & fuga ekpfo¬
rum , crimina inquirere nequit imperans, faepius
in hac vita comitari fölet aliqua nemefs Divina,
haud leve documentum juris ejus refervati.
Dudumf invalult mos apud gentes, quando clan-
culum fe. furripuerat nefandi alicujus crifiiiiifs & doli infignis fabricator, ad indicandam atrocitatem fadi &
expiandas ofFenfas aliquod exemplurn in efftgie condi-
gnum flagitio ftatuendi, Isefis qulppe non fatis fuit exi-
1ium abeuntis > fed cum pcena infligi nequiret proprie
di&a cum fenfu doloris, eam exercebant in abfentis &
demcrtui nomen, iniignia, fcripta, cadaver, veftinien-
la Si imagines, quae omnia fpeciem verse poerae exhi·
berent. Effigie enim truncata, nomen malefici quo-
vis modo infamabatur: Iniignia frangebantur, nomen ex albls delebatur, ftatu® dedruebantur, Ipfa domus di-
ruebatur, & id agebatur, ut cjusmodi hominis geflo-
rumque honedam recordationem perpetua fepeliret cb-
livio. Aliquando & folum fale confpergelatur, rabulce
facinoris mentio atque exfecratio inicribebctur, aliseque excogitabantur dirzr. De Cromveilo, et) Anglise pro*
teåore, qui regem ipfum horrendo aufu publice trucl-
dandum curaverat, proceres regni ipfumque fenamm
exaudloraverat & casdibus ac fangvine omnia mifcuerat,
relatum legimus, illum tranqullle mortem obiiiTe atque
magnifice fulfie elatum t poit mortem vero, cum ex-
torta fu© familiae fceptra herum reciperet Carolus II.
cadaver hujus ufurpatorls effofTum legimus & e patibu-
lo fufpenfum, additis tribus iceieris coniortibur. Foft«
quam hoc fpeéhculo aliquot dies plebs fe fatiaiTct, qu©
B 2 tam
*) Vid. Difput. de Pma iu effigit Fart< 2.3
) 28 ( f»
tam avide effufum Caroli regis fangvinero rmper vlde-
rat, capita eorum perticis impoiita, corpora vere fub patibuio defoiTa fueuint. Mireris fane in hoc exemplo fingulares rerum humanarum vlciilitudines? quem nuper
ad tumulum profecuti funt regni ordines & proceres, eidem a carnifice alter® Ted infames apparaniur exfe- qui®. Mira enirn Dei funt judeiä & jufia5 qu® nemi¬
nem impunem demictunt, fed maleficos debiia exfolve-
re cogimi dedecora & pcenas ecjam pofl fata, quas
vivt effugerant; ut de DionyhoT.yranno habet Valerius
Maximus β). Lento quippe gradu ad viadiclam Divina procedit irs, tardiiatemque fupplicii gravitate compen- fat? inuno teftatur bodierna experienfia: nefarios ejus»
modi homines mutato iolo non evafiiTe furias iilos agi-
fantes, fed vel igne, aqua & injurlis ventoruot fuiiTe
interemlos, & fsepiffime eodem quo peccarunt rnalo ab-
fumtos fuiife, ut verum iit illud vulgare:
JPer quod quis peccat, per id punirur & idem.
§ vn.
Quod ii contingat per licentiam prrefaas gen-
tis, ut, poftquarn varia inoleverint vkia, pro iis-
dem exftirpandis, nilvaliturae fint leges politicae,
vindils Nüminis deferenda funt, donec tali pec- candi pruritu defervefcente, ad meiiorem cives
redierint mentem.
Quivis, vel nobls non monentibus, videtquam la¬
te ferpferit turpiilirna jurandi nomenque De! in vanum fumendi confvfetudo, cui an unquam rcprimend® occur-
rant aliqua ftstuta principis dubitaverim, cum pufiones
fimul ferecum laélematerno exfuraiionem irnbibant for- mulas. Hifce merito furta & iatrocinia annumeramuf^
an-
ß) L l Exu ExempL §, s*p* nu 12.
©S® i «Ρ C !£ai?
snttquis non modo ülitafa & perroifla, feå pro mäxim§
etjam indicio virtutis habtta teileThuchydide u). Immo
C. jul.Ccgfar ß) Latvocinia, inquft, nullam habent infa¬
mt am, que extra fines cujusque civitatisfiunt, atque ea juvenintfs excercenda ac defldiictrinuenfa cauβa fieri pr<e- åicant. Acceplrous etjam ganeas luirraque publica baud longo abhinb tempore Lutetise Parifiorum Gandavique fuiffe, γ) immo adhuc talia In HoIIandia tolerarl. Et qnis quasfo populüs plures habuit leges fumtuarias luxu- Ique oppofitas. quam Romanus? mhilominus luxuria ita diffiuxit, ut fidem omnlno fupereoteorurn epulse opipare
inftruäg 8c compotatlones. De moralitate horurn omni-
um ii quserasj non pofiuntnon prohiblta & ad orcum us- que damnanda, ut morsliter mala bahcri, Ted quid agent»
dum? per prasfentiffimam in lege defioltam peenam res-
publica proriiis defiorefceret, pierisque vel omnibus ex
hypothefi maio laborentibus5 inedicinaque gravior morbo
föret. Proinde ne oilentui fit imperans & contumeliae
ejus exponatur majeftas, cogitur, quod abominetur, ma- Jum tojerare, usque dum hk seflus refriguerit, quod Ü
non eveoerit, edt Numen cerfo cerilus praefens ad re- frsenandsjn fuo tempore gentis impotentem libidinem vel
ceterna excifione vel alia aliqua clade.
§. Vill.
Novit princeps civitatem, quam finxit Plato
in terris, dulc.e fomnium eile, ideoque memor humanas imbecillitatis-in cognitione forenfi minu-
tos civium lapfus non curat; & facile condonat, quidquid peccatum fuerit contra officia imperieQi
B ι ju-
a) Bello Pnlopon. L i. r.4
ß) De bello GaIiic o L> 6. c. 2.3, jf. 6»
7) tyonius Hißeirede Geneve TonuUp>28h
) JO {
juris, quorum tarnen exaäam requirit obfervan-
tiam rigor juftitiae Dei.
Multa proflant indicia acrioris prifcis temporibu* cen furse, fuilana ManlUnaque apud Romanos imperia & Is-
ges JDraconis Athenls, quse obnirniajrn feverlratero cruo-
jre humano foriptse dicuntur, banc iatis produnf α),
Abhac vero afperiore difclplina, quae multo plura fecit in repubiiba funera ,s quam emendatos cives receflere mo- ratiores, in minoribus connivendo mendis officilsque denegatis humanitatls, tanquam noevos nobis omnibus in¬
härentes & vix nlfi cum ipfa natura cxuendos. Neque video* cur formidine pcenx ad talia invicem officia ho-
mines adigantur, quorum exerciilum omnem fpiendorem
atque decus ex fpontaneo du&u & amore vlrtutis mutua«
tur? nonne plurimum pretü amitterentbenefiela, faltem apud honeftiores, fi Iis contra ingratos in foro inftitue-
retur? Et quamvis poena a judice ingrato non infligatur,
majus hac ipfa incornmodum fentirecogltur, dum a quo«
Übet cordato pro tali habeatur, qui omnem exuerit hu«
manitatem & cum quo nihil Tibi negotii efie veiit.
§. IX, '
Quoniam fupra humanas vires poiTtum eft
menfurare quant tatem & qualicatem aÄiium inter-
norum, cogitationes* quatenus intra mentis recef-
fus latitant nihilque officium focietati, parum cu¬
rat vigil Sc cuftos felicitatis externs. In foro autem confcientis a&us ejusmodi pravi juri Divino imme-
diäte fubjacent, adeoque graviorem merentur cen«
furam cum a&iones acorpore pendentes determina-
tionem ab anirm ejusque facultatibus fortiantur.
De
*) Getlius innoctis Attiw_L·2.
