METAPHRASiN SVECANAM.

(1)

D. D.

EXERCITATIONES PHILOLOGIGE

IN

Μ A T T Η Ε

EVANGELIUM,

EJUSQÜE

METAPHRASiN SVECANAM.

QUARUM, Ρ ARTE Μ V.

CONSENS. AMPLISS. FACULT. PHILOSOPH.

IN REGIA AGADF.MfA UPSALIENSI,

PRtESIDE

MAG. JOHANNE FLODERO.

Gr/ec. Lit. PROF. Reg. et Ord.

PUBLICE FEΝ TI L AND A Μ SISTJtT

alumnus regius

ANDREAS HELSTENIUS,

VESTRO- GOTHUS.

IN AUD. CAROL.

MAJ.

DIE III.

APRILIS,

ANNI MDCCLXV.

Η. A. M. S. ■

UPS ALI ZE.

(2)

VIRO Admodum Reverendo atque PracIarifRjnn,

D:noMag. ANDRE/E HVARFNER,

PASTQRI in Algotstorp, & vicini Contraclus PRALPQ-

SITO muko acicuratiiiimo> AVUNCULO omni honoris cultu proiequendo.

VIRO' ^Pluvhmim Reverendo atque Pr&claviffimo

D.no Mag. MAGNO BRISMAN»

PASTORI in Rhåda

vigilantiifimo,

AVUNCULO perpetim coiendo.

VIRO Pturimum Reverendo atque Clarifßmo

D.no BRYNOLFO BRISMAN,

PASTORf in Strilad tidiiTimoAVUNCULO

exoptatiiiimo.

Tanto prima setatula, me fernper, prasftitiftis Avuitcull heneficia, & Falltores

qua η ra

Opti

qui potuit.

Verbis igitur

non

paffum exprimere

venerationis adfeOum.

Cupio

interim

publice

te bis jam

ofFero leviffimas lucubrationes, in teftem

uti foletis vultu, oro atque

obfecro. Vota

pra felickatis flore ,

femper nuncupabo calidiiiima,

Adtmdum Reverendorm/i NOMJNUAI

ciiltor ANDREAS

(3)

FIRO Admodum Reverendo atque

Clariffimo,

D

no

PETRO TUGURIN

^,

PASTORI & PR/EPOSITO in Vånga

meritiflimo,

AVUNCULO omni animi pictate ad

eineres colendo.

FIRO Plurimum Reverendo atque

Pr&clariffimo

D-no Mag. HARALDO BRISMAN,

PASTORI ⁱⁿ Ekby

Laudatifiimo, AVUNCULO

dile&iffimo.

FIRO SpeEtatiffimo

Daio ERICO MYRIN,

iNSPECTORI Adcuratifiimo, AVUNCULO

propeniiffimo.

mi,

amplexi eftis favore

^,

tantaque mihi, inde a

ab alio vix, ac ne vix

quidem, quispiam confe·

tenerrimum meum , quo

Vos ideo profequor,

ftatum facere me Vobis

plurima debere. Has Vo·

gratiilimi animi,

easque , ut

fufeipiatis

^,

fereno

^,

feliciffimo rerum veftrarum

fuccefly, & perenili perrnanfurus

,

dum vixero

^y

atque

Spcäatijßmorum

VESTRORUM

humiUimus HELSTENIUS.

(4)

Ancke-Paftorikan och

Magifterfkan

VALÅREBORNA οώ_,

Fru GUNNILA BRISMAN,

MIM HULDASTE MODER,

ΓΛ° fielfva plågreden tyckes ej alienaft tillåta, utan jemvål påiagga mig at ällmänt betyga min uprik-

ga vördnad ^mot ^en Huld Moders

godhet:

få år dock något Fom lika fult vill förbjuda mig at betiena mig

af detta tillfallet: jag kienner hos mig tvånne helt o- lika finnes rörelfer; det fagnar mig högeligen, ^at på

ett'utmärkt fått få gifva tiilkåfina, liuru högt· jag fin¬

ner mig förbunden ^, men tillika upvåckes en ängflan

ölver min oförmögenhet at lifligen vi fa ^, hurifftor

min Ikvldighet år, och den deraf hårflytande årkienfla.

Huru ikulle jag val kunna afikildra Min Mors ^om- het om mitt val, och villighet at befordra det? ånnu omogeligare år det at med de utvaldafle ord kunna beikrifva min vordnasfulla tackfamhet däremot : jag

lorfåkrar upriktigt, ^at hvad finnes rörelfer, fom kår¬

lek kan upvåcka i ^ett barnfligit hierta emot fina hul-

dafte Foråldrar, hårfka hos mig få aldeles, at de in¬

tet kunna förokas: deffas fiåndiga vårkan och _ange- nåmafte föremåhl år att anropa

den

Hogfta, det lian

täcktes tilldela Min Mor all vålfignelfe, och i flere år uppehålla Min Mor vid beflåndig vålmågo.

Framhärdar ?ned

oaflätelig

vårdnad

MIN HULDASTE MODERS

Lydtgpefon

ANDERS HELSTENIUSo

(5)

Matth. CAP. II: v. 7.

Τότε

^rodes

'Ηξοόοηε

^a ^icribis

λά,Β-ξοο

^&

κοολεσοίε

Principibus

ris

Sacerdotum

μοίχχε) Qvum He-

didicis-

fet tibi, ex Prophetarum vaticinio , MeiTias na- fciturus eilet, clandeflina fecum illius perdendi confilia

meditari occepit^, atque ideo clanculum aceeriit Magos*

mandata ipfis daturus^, fuum juvantia propofituiTi. TcVs, inquit Evangeliila ⁵ Ήξωοηε κοολεσαε rts μά^/αε^{^}

quas verba recleja SVECO Metaphrafle redduntwr: Tå

k^<1litide Herodes lonliga tbe vife männerna tili fig^> eil ^e-

nim κ<χλεσ<χε heic ilem , quod μεταπεμφοίμενοε, &ζ ex-

primiöur tempore

finito

, cum iequente verbo copula jungendo, quafi fcriptum eilet ^, εκοίλεσε κομ ηκξίβωσε.

'ΉκξΙβοοσε αντων τον χςονον τ& φαινόμενη οίςέξεε). Ma¬

gna vis ineil& emphafis in verbo hoc ci^ißh, denotat

enim maxima adcuratione & exquifite aliquid facere, ad-

curate cognoftere, perdifcere ^, diligentilTime perveili-

gare. Sic dicit ANTONINUS a) a Rufrico fe didiciile

το οίϋξΐβχε dvoiytvday.eiv

^

μη οΙξκε7(&<χι πεξίνοΒντοι όλοσχε- ξΖε. Ubi ακξίβωε οόνα.γινωσκειν eil adcurate ^, diligenter legere, fingula

penfitando,

cui opponitur τό όλοσχεξΖς ητεξίνοείν,

quod

ht quando fummatim capita

duntaxatde«

libantur& leviter percurruntur: quomodo hanc τηάκξΐ- ßb ^vim exprimit CLEMENS Alexundrinus, β) εκ τres-

ξοίλληλ8 ponens dy?tßb & λεπτ&ξye7vcujusmodi λε- TTTfey'a obtinet, quando

iingula

etjam minutioraexpen- duntur. Neque alio fenfu, qui artem fagirtariam, qua

minutiiTima5perdidicerunt, vocanturab

ÖERODIANO

I 3 y) την

et) De rebusfuis L· I. §. 7. ß) HomiL L. Lß, 7$6·

(6)

Matth. IT. ^v» y.

y) την τοζικην άν.ξΐβχντεε, & qui res Romanas

pénitus

habent cognitas,

dicuntnr ab eodem Hiftorico 8) Toi

των

ς*μαιών άχξΐβΰντεε.

Dum

ergo

Herodes dicitur ciygißsv

τον Χξόνον Sac. non

fimplicem indicat & fummariam in-

quifitionem,

fed talem

, qua?

omnia complectatur rei

* qua? agicur, rnOmenta:

Neque adeo inepte redditur

^a

SVECQ interprete το dxgtßsv

bef

por

ja

grarme

ligen

ι

in

cu¬

jus tarnen ξήσεωε locum

fubftitui potelr alia,

noga

utfor-

fka ^j ad exempium

verfionis Germanica? BRUCHERI,

und erforjebete mitt fieiß,

och utfor/kade

noga

tiden då

ßiernanfyntes, ita enim

fequéncia verba

^, (τον ygevev,

rS

φοιη>ομέν8 άεέξοε)

reddenda

puto:

quomodo

etjam

DA-

NUS transfért, tiden ^naar fliernen havde ladet fig tilfyne,

Sa GALLUS,d inf^orma d^eux Joigneufement dit tedis, que Γ etoile leur etoit apparue. Neicio enim an Evangeliita?

mentem adfequantur iili, qui

ita latine ha?c verba red-

dunt: quantojam tempere

flella ad

pareret

(huru lots

g

tid

ßiernan badefynts), quail participium

prifentis

tempo¬

ris, φαινομΙνΗ, non

initium, ied continuitatem denota-

ret; nonenim Uli mihi calculos recte ponerej

videntur,

qui toto, quod a primo

adparationis

momento

ad

acces-

fum Magoriim

Hierofolymas interceOerat,

tempore non occidua luce fulfiffe iteliam hane, Magisque praeiviile contendunt; & iuffecerat infuper Herodi

perguifiville,

quando

primum adparuiilet,

qvnm tempus

illam nati

regis

indicafle fufpicatus, fatis inde proba^iliter eonjice-

re pofiet aetatem

Meifia?, de

qua timc

maxime folicitus

erat inveitiganda.

in Bethlebemum, ut VULGATUS habet interpres, vel dimittens, ut BEZA reddit, vel fi mavis, Ulis Bethlebe¬

mum ire juffis, dixit, quafi ingraeco textu fcriptum es- fet y) L. Λ c. ig.

<$) L.

I. c. //·

(7)

Matth. IL ^v. R 61 fet yfij κελευσαε άντ&£ levat ^- ^οττ?,

har

pa hefalte

han

dem refa tili Bethlehem

och

fade; ihd ut

fveticum fånda,

ex- rrimens grascor um πέμττειν,

deferamus

11911

equidem

fvafero: ita _ergo reddantur verba hasc:

och

di

han

fån-

de dem till Bethkern^, fade Han; vel: Hår på fånde han

dem till Bethleem, och fade. Non enim iermonis indoles

& orationis elegantia impedit,

quorainus

, ne

crebrior

conjun&ionis och repetitio

offendat, verficulum

hunc

cum-antecedenti fententia conjungamus alia vocula hår päy hvarefter, uti HEUMANNUS

Germanice loquitur:

hierauf ließer ße fort nach

Bethlehem. Quod

veroGRO-

TIUS obferyat ^τβ τΒμττειν idem nonnunquam apud

HOMERUM fonare, quod τψπειν^> honoris caufia aliquem

proiequi, deducere aliquousque, id licet largi-

iemur, funt tarnen quas obflant, quominus iflum hexe

tueamur yerbi noftri fignificatum; qvum enim iilhocin negotio omnia fecreto agere

vellet Herodes,

^quo

faci-

lius _compos fieret voti,

quod

^mente conceperat, 11011

prudenter fecifle videri

potuiflet, fi quidem

vel

ipfe

profecutus findet Magos,

vel

quemqua 111

fuorum

mini-

ftrorumeos Bethlehemum deducere fivifiet.

ΠΰξενΒεντες

άχξίβωε εξετάσατε

σίεξί Τ8

τrectöia)

το ε~

τάζειν deducmit Etymologi ab ετεοεy quod idem eil ac

αλη$·ης, ut fit verum explorare, verum inquirere: ^oc-

eurrit vero fimplex ετάζει apud rås 0, qui non raro ita reddunt Hebrasorum fpD- Frequentius vero eil compofitum

εξετάζειν

, quod

fgnißcat diligenter

exqui-

rere, adeurate explorare & examinare: atque ufurpatur

Vel abfohlte, Utapud MATTFItEUM ε) εξετάσατε ^Tic

εν Trj 71όλει· αξάc εςt, fedulo expkrnte, quis in ^ea tirhe- digmis fit:

interdum

vero,

& quidem frequentius

con- ilruifur cum accufativo, ut apua JOHAKNEM ξ) Ms ετόλμα εξετάσαι αυτόν, ^{συ tis} 05 nemo aiifus fiiit ^inter- rogare,

f) X ^II. ζ) XXI. 12.

(8)

(y% - Matth. Ti v. 8.

rogare, vel examinare illum^qnis efjet; quomodo etjäm

loquitur^DEMOSTHENÉS:

τον ημετεςον πατεςα έξηrcc- ζες ^{osts rvj} noftrum patrem examinafli, quisnnm eilet.

Nec minus frequenter, majoris emphaieos cauila addi-

tur adverbinm άκςιβωσ aut ipii ilniile aliud: Tic dicit

ISO CR AT ES ^η) ^, αχξΐΐ2έςεςον &^*λίαν azc-ißxs εξετ:1(ειν.

Et DEMOSTHENES Β ) 7rr/.qws έξεταζειν ^, Clli opponit

Orator , πςάως έξετάζειν. Hoc eodem iénfu jubentur Magi άκξίβΖς έξετάζειν, fumma adbibitadiligentia &ad·

curatione exquirere & fcrutari.· ut non vellicanda vi- deatiir metaphrafis Svecam, qua ffims hscc red dir^ur, befporja granne/igen, farer tit och befporjer granne/iga ef¬

ter barnet, vel, fl magis placuerit: refeη och fragen no¬

ga efter detta barnet, pronomine demonflrativo plenius exprimente articulum,qui ingrteco textil comparet Ne·

quevero, Γι vel ^maxime, quod

SCHMIDIÖ

aliisque

videtur, eile in 1>ήσέι hacce ellipfin articuli diceremus ^,

h

qua perinde eilet ac Γι fcriptum föret: εξετάσατε τά πε¬

ςi τ8

7Tutsis,

utjindicaretur ^non tantum peiTcrutandum.

eifelocum, ubi natus eiletMeiEas, verum alia _quoque qua; ad parentes & ilatum pueruli cognoicendum face-

renr, quidquam ^tarnen in verfione Svecana mutandum putavero: qvum etjam illum ienfum fatis feliciter ^ex- primat Svecana phrafis, befporja, fråga ejter någon.

Έτιαν όέ _{ενςητε,} απαγγείλατε μοι, οπως κ τ.λ.) fenfum horum verborum non pcnitus mihi adrecutus vide¬

tur BENGELIUS t) qvum το έπάν d? reddendum pil¬

tet, ß vero, quafi antitheton faceret atque indicaret Be¬

rodem non pro vero habuiile nnntium Magorum, Ted

tantum pro poilibiii. Id utiqne adverfatur crebriori hu- jus partieula; ufui, qua: compoöta eil ex έπε^t & άν, ut

perinde fit ac ii fcriptum föret: επει dg έΰςητε άν, qvum

Mutem inveneritis. Neque vero praxerea videtur Merodes

volu-

Λ

j?) In Bufir ef areop, B) Olynth. ι) Gnom. Ν. T.

)

(9)

Matth. TT. v. $. 6-j

ι I I II·"«III II —Ii—■»■W'l.·ιI I ■■».■■■ —I·» 1 ' — —-"·■■ " 11--·'■'-"»"Ρ""···—*.",i - » ' fliju

voliiiile uliam piiebere Magis dubitationis iuipicionem,

Γι vel maxirne ,de nuritii verirate ipTe ambiguns haifis-

iet. Nihil ergo in Svecana verfione mutandum exifli-

rnavero: och nar i finnen det: particulam enim de co-

pulativam potius quam

adveiTativam heic,

ut alias fa;-

pe, habere fignificationtm, per fe pacere opinor. Id

vero forte non incommode dixeris

perfebtum re£iius

adhibendum -eile _quam pradens ^, dicendumque och

nar i hafven funnit det: quomodo reble loqukur DA- NUS, och naar i have findet det^Λ & GALLUS, fj5 quanå

vous V aures tronvé. 1Knocyyelhccrl· μοή, rcnuntiate fnihi9

uti BF.ZA aliique reddunt ^, & quidem redtius quam

quod SCHMIDIUS habet ckmntiate, aliique, adnuntia-

te. SVEGUS interpres , ad imitationem Germanicae

Lutheri verfionis, _fofagts mir wieder , reddit: fäfager mig thet igen, fatis quidem ipfum adiecutus fenfum ^,

non tarnen fermonis indolem neglexiile putandus, fi dixiOet, fä fbrkunner mig det, ut DANUS habet dafår- kynder mig det, vel fl malueris ^, fä låter mig det ^ve¬

ta _, quomodo GALLUS reddit, faites le tnoi favoir.

Cur vero de nuntio rei a magis reportando tam iolli-

citus fuerit Merodes, alia licet fuerit ratio, hane tarnen

fimulat: όπως "/.dyω ελΒων _{προσκυνήσω} άυτω, ut etjam e- go veniam £r cdovem illum, ut VULGATUS INTER¬

PRES reddit,heic, ut fupra, exprimens vim rS πςοσκυ- νε7ν, verbo adorare, quodetjam donec alissd inveniatur commodius retineatur: _quam ob cauiTam neque follici-

tandam putoSvecanam verfionem:atjag kanock komma

och tillbedja honom, nifi concinnius forte dicere voltie- ris: pä det jag ock mä komma och tillbedja honom.

V* _9'

*Ö; de άκχσαντες r& B<χσιλε»ε εποςευΒησοίν) Nar de

hade hordt Konungen, foro the äflad, reddit SVECUS Metaphraftcs, _cxclufa, _nequeid male, ^το

de

exprimente

K parti-

(10)

. \

64 Matth. II. ^v. ^9.

pafticula, bina hsec commata copulatura. Qvum vera ilkc locutiones, in quibus verbum οίκύω genitiva cafut jungitur, elliptica? unt, prsepofitionem inciicantes fup- preilam, unde fecundus cafus dependeat, neque inepte

refolvi hxc verba poilint 111 hane plenam fententiam ^:

ct os ciKHTctvTBS τ&το orccgcc r& βασιλέως, ^non repugnabi-

mus, Γι cui vifum fuerit deberc etjam id, quoci in gra>

eo deeit _texta, in verfione efferri hoc ferme modo :

när de detta hordt hade af Konungen, foro tbe äfiad, vel, reße de. Sunt, fatemur, qui obediendi notionem N τω άκέειν tribuendam ^hic eile exiftiment: neque nos ne¬

gamus accidere nonnunquam, ut eixéetv idena fonet ^ae tvroixéetv, didfo obedientem

eile,

ut in hifce PLATTAR- CHI _k) verbis: έκ οίκέειν ύτίομενασι των ττράσταττειν μη

δυναμένων ^, non fußinent purere imperare nefcientihus;

quo feniu etjam POLYBIUS λ) εκ 7ΐΛξαλληλΰ ponit uy.ésfv & 7Τ€ΐ3·<%ξχε7ν. Concedimus _etjam non irccom- modum fore fenfunivTi quidem iffo heic retento fi^niv >

ficatu ita transferantur verba haec: de .lydde Körningen

och reße. Cur vero iffam/ feclemur explicationis novi-

tatem _, nulla eile ratio videtur, _qvum akera illa com»

muni interpretum ferme omnium nita^turconienfu, ne¬

que crebriori vocabulorum ufui adverfetur.

Ka) ^o οίςηο, ov εϊόον ^εν τη ανατολή, στξοηγεν αυτές).

Si qui fuerintiquemadmodum eileconflat, qui iibi ^perfva-

deantftellam ^aMagis in Oriente confpectam,ducem fe il- lisprcebuifle itineris Hierofolyrriamusque, manifeftiffimis Evangelifta: verbis facilerefelkintur: qvum enirn

digrefH

ab Heiode,_quam in Oriente

confpexerant,coeleifem'Eam-

mam iterum efrervefcere viderent,ingenti exfultare cce- perunt gaudio, ut probabilehinc flat, _qvum recens nati Meflias nuntium peregiflet, fefe eam occultavifle in-

terea dum iter Hierofolymam verfus conficerent, atque

k) Vit. Lycurgi, λ-) l. III. c. 4.

(11)

Matth. II. v* 9. 6$

que inde exilitifle iterum & iocum na.ti Regis mon- ftraile. Atque ideo rem narrafcurus mirara ^, parti-

cula utitur «fe excitanda; attentioni inferyiente : inquit, ό άςηξ, o v

ide

^v iv ^τη άνοίτολη, πςοηγεν άυτύς, och

(i [lieman, [om the fedt hade i oderlanden, gick for demy

reddit SVECUS METAPHRASTES, neque id male:.li¬

cet eninv ^π_geccytw aciivum (It, &: fignifket producere^y proveherey impellere,

frequentiffime

tarnen neutralitet* u-

furpatur in fenfu pracedendi quomodo PLUTÅRCHUS ak, μήτε TT^cåysiV ösi ^, ^{μη re} vsspdeiv. Neque tamefl iiii

mihi fälli videntur, qui ut adtivam iignihcationem etjam in hujusmodi Wectv tu caηtur, ad ellipfm confu- giunt pronominis reciproci,ut 7τςοάγειν idem iit a c πςοά-

ysiv tuvTov, provehere vel agere fe ipfum ante aIiquem:

quomodo VIRGILIUS loquitur: Haut jecus fEneas fe

matntinus agehat. ^Qyum vero prteterea -nqc^yev imper-

feclum (it, non eile videtur, cur illud reddituri aliud feclemur _tempus, quod HEUMANNUS facit, it^verba hrecce transferens: undfiehe, der fern ^, velchen ßeim movgenlande gefehen hatten, war vor ihnen

hingegangen,

putat fcilicet το π^οηγεν locum heie tueri plusquamper- fecti, _neque adeo Evangeliftam ipdicare bis verbis vo-

luiile, itellam Magis Hierofolymam egreffis adparuiile, viamque Bethlehemum verfus monflrafle, fed _qvum

occulto itinere prxceiliflet, effulfifie demum Bethlehe¬

mum ingreflis: quam fi quis explicationem adpröbave- rit, ita, HEUMANNUM feeutus, reddat verba iioflra:

och fifliernan, [om the fedt hade i ofterlanden hade gädt for dem. Nos ^vero haut facile induci poflumus, ut re-

ceptiorem nativoque vocum üfui convenientem cleie-

ramus interpretationen!.

Έως ελϋων εςη επάνω é ην το τradlov) fä länge hon

kom och hlef (landandes ofver ther harnet var, reddit SVECUS METAPHRASTES. At fenfem forte meliu«

K ² _expree-

\

(12)

£$ Matth, TI. v. 9.

expreiléris,

Γι particulam ide reddideris till defi\ &

^το

y qfyca,ftadna.

feit

enim opinor^, omnibus

notiilimum

^,

verb11m cicx<Bcci no 11 ubiqiie ilandi notion.em habere,

fed reddi interdum debere confifere, quiejcere : neque ullum eil dubium, quin h&c iignifr'catio heic quadret\ id enim indicare videtur

Eväogeliila

^, quem haltenus percgerat cur

(um, inhibuilfe itellarrt·,

qvum

ad locum

progreilä eilet,.

ubi puerulus

erat.

Reddi

^{ergo,, non}

in-

vito utriusque iermonis genio ita hic verdculus pofeflr

och fi fliernan, fom de

hade

Jedt — - till

deß hon koin'

ocbfiadnade ofver det rum tber harnet var. Qvum enim

in Graeca textu ejlipfis fit fubitantivi τοπα vel odos ,

qaod Γι addatur

^,

prodit plena fententia: επάνω, raf

ro-·

Tre, 8 το

7!Qttfiov ?v,

nihil impedit qnominus in Sveco

fermone illam iuppleamus, quemadmodum

fecit

GAL¬

LUS INTERPRES: Syärreta fur le lien oii etrnt le petit tnfant. Quod

fi

vero, quam

modo tetigimus, altera il¬

la magis

cuiquam placuerit vecfum hunc exponendi

ra¬

tio _, qua

dicitur il el lam

non

adparente

meatu prove-

&am , efferbuiße demum qvum Bethlehemum ingres-

il eilent Magi', ita transferat verba:

och.fi

fliernan · -

hade gädt for

democh flod

^nu-

of

ver·

det

rum t

her har<-

net var

quomodo

HEUMANNUS

habetund

ftiindl

nun über den: orte, wo daß kind roar-..

v. 10.

'lucvres: $ε ^τον. άείξοο, εχάξψάν χαςάν μεγάλψ

σφό^ξα)..

Tantum;adparet

gaudium

Magorum animos oecupavis- fe·, ut quibus

illuii efferac

Εv

ängel Ά,

verba

deefle

vi-

deantur ; non enim dicit iimpliciter έχά^σαν χοοξάν,,

led· χοοξάν

μεγάλην, & quidem σφοβοο.. Qua?

ξησιε^ χα~

ξψαΐ:

χοίξΰϊν, licet ab Hebraki fermonis indole

non

ab-

horreat, ut cui convenienter dicere pofRs: rtrtDtf H&DtM

"TKD Τ£>πΐ nefcio tarnen an ideo conjici in Hebraifmo

funa. clailem debeat , qvum neque a Gra;ci fermonis

(13)

Matth. ΓΙ- ν. ίο.

geiiio ilise abludant iocutiones, in

quibus^ vcrbo addun-

tur fubifantiva _eognatat fignificationis: iic dicunt Grar^

cl frequenter φυγ/jv

φείγειν,

ληρέιν Κηξον.

ösfcétietv-Jahe-tccv,,

ξξοίν ξξούΤούj οξγψ

ός<γΐζε<&<χι

^,

μούΙνε$.οίί·

μοίν'αχν. Quorno-

do etjam ad Graecorum exemplum dicit ViRGiLIUS„

fürerefurorem, & ^το yj&ofvoti %ot%otv

μεγάλην σφοδρού

ex*

primic TEREN TIUS : pergaudere gaadium. SVECUS

IN T ER PR ES reddit verba hare : nar de fågo ftierneut

vorde de ganfka gtade^y omi tia particula

ås,;

^qua heic*

ut aiias fatpe, duo c o mm a ta coonöcfcurttur :· quam ta*

men Γι cui placuerit, reddat och^, 'au t vocula nu, jun- gat verficulum

hunc

cum

antecedenti,

ut HEUMAN-

NUS fe.ci,t: da β nun den.ftem faben, fo erfreiietenfie-

(ich überausfebr. Ubi etjahi magnitudo gaud-ii voculis

überausfebr magis exprimitur, quam fimplici

hoch quod

^v

LUT.'HER US· habet, aut Sveco

ganfkaquafr latine. di-

ceres immenfum ^, immune- veli incredibile quantum gavißi funt, fvethice: de blefvo ofvermattan oändeligen

glade..

V. I ι-

K«< ελιόντες Iis* την oniioty, εΰξον ^το

ποίάΐον

μετά^μχ~

(flöts rys μητρός άυτπ) och gingo> in i hafet^T ochfunno»

barnet med- Maria dcß moder: Sic exprimit fulconveni-

enter genio fermonis SVECUS METAPHRASTES ^„

gracorum ελ&όντες εΰςονmutato participio in tempus.

fiηitum cum fequenti verbo copula jugendum: Neque

eile putamuscur,, quod in exempläribus^„ qu# hoaie inveniuntur, occuarit, τω sufcv abje&o,. verfionem ad-

commodemus ad fidem vetuftorum codicum,, qui ejus,

loco habent uL· _,. _q_tum,.

quod

ad ipfum

fenium, haut

multum ihterefle videatur, utrum retlneamusr & ex-

preffius infuper dicamus^, de funno, barnet, quem tam iollicite

quseiWanr,

^quam,, de fågo, vel,fingo· fe.

KaJ πεσόντες προσεκυνησαν αυτά) τά πεσόντες addi fottil bi) ^την ynv,

quomodo

plene

loqukur DI ODO*

K _2»

RUS;.

/

(14)

6? Matth. II. v. ii: "

RUS: παξαχξημα πίπτοντες επί την γη ν πξοσεκννησοχ/ τον οοξχιεξεχ, Vel επί πρόσωπον ^: quomodo PAULUS Ιο- quitur μLπεσων επ) πξόσωπον προσκυνήσει τω Θεω.<Έί ex-

primit illa loquendi forma adorantium geilum, quo ad genua vel pedes proilrati ofcula illis tigebant: in-

terdum etjam iuppreffo participio ilio πίπτων vel πεσων dicunt ^οι o πξοσκννέϊν επ) την γηv. Neque tarnen e re es-

fe putamus, ut in verfrone ellipiis illa fuppleatur: ied

commode fatis redduntur verba hasc a SVECO Meta-

phrafte: ocb féllo nedcr och tiUbucJo honom

Kou οϊναξκντες ^Τ80 B-ησαυξχς οΐυτων ) Et qvum aperu-

ijßerit thecas vel capjnlas fuas: Βησχυβς enim non tan-

tum fignificat ipfas opes, Ted etjam thecam & capfulam

vel repofitorium opum; quemadmodum POLLUX v) id vocabulum exponit: άποΒηκκι , inquit, ^wuv Iva. reo

οπΚχ εκειντο. Koci Βησαυξο), }(ομ τοομιεϊοο Ίνα ^tu χξημκτχ

bι πίξοί. HinC ARISTOTELI Βησαυξάς uvur.ληξ8ν, eil implere thecas vel capfulas, & DIODORO dicun-

tur Βησκνςοι χατεσχευχσμενοι πξθ£ την των yoημοίτων πα-

ξαφυλχχηνι capfulas ^paratae ad adfervandas opes. Neque

aiio fenfu dicitur pius homo ζj εχβχλλειν tu οίγχΒμ εκ

Βφα,υξχ τησ

v.ußius

^, ^promere bonum, bonas cogita-

tiones & acliones ex cordis repoßtorio. Sunt

vero^qui

dicunt Βησαυξον in hoc loco exponi poiTe de ipfis opi- bus, ut χνοίγειν ths Βησχυξάς föret promere vel explica-

re opes: quomodo VIRGILIUS dicit thefaiiros ^teHurc r σ¬

οludit: fed altera fignificatio ^huic pra?ferenda videtur:

thecarum enim apertio notatur verbis άνοίζαντες T8s

Βησανξύσ, opum vero depromtarum ^oblatio ^verbis ^(e- quentibus: ηνεγκο&ν οΐυτω

^u

^{κ. r.} ^λ. Non ergo ine-

pte reddit HEUMANNUS ^fWtv hajic: und macheten ihre kaflen auf: quem fecuti dixerimus Svethice: och uplåto

• fina

μ) ι Cor. XIF. 2j. v) Onomaß. L. IX. c. ^f. P) MATTH. XII. _3J.

(15)

Mattfe. Π. v. ϊ ^τ. %

σμυξννν). In myftico horurn verborum fenfu venan-

do, juflo mihi fcrupulofiores ilii videntur , qui auro

regiam dignitatem ^, thure divinam & myrrha huma¬

na m naturam portendi credunb InnotuifTe enim Ma¬

gis in Chrifto puerulo divinitatem hnmanitati junctam fuiile , quis ulla dixerit Veritatis fpecie? Id novimus pro Rege iilos Chriftum habuiile, & declarare his do-

nis voluifie regibus debitam reverentiam, fua; fequen·

tes ritum & legem gentis, qua; prohibnerit quem- quam äavfov in Principum venire confpectum. Qvum

vero

Regibus fuis

orientales populi cultum tribuerint divino fimilem, mitum non

eft,

ii Magi muneribus

Chriftum honoraverint Deorum convenientibqs maje- ilati. Et quidem obtulerunt ipfi χ^νσόν, aurum, quod prajcipuurn

fuifleginter

ccvaSfyccrcc & _munéra, quibus

Deos coluerunt non orientales minus, quam alise gen¬

tes, paflim nos docent fcriptores. Pra;terea offerunt

Chriflo λίβχνον _^ _{σμυξνοιν.} Klßavcs heic ufurpatur pro thure: alioqiiin véro a THEOPHRASTO aliisque re-

rum naturalium fcriptoribus thus five concretus thuri- ferac arboris fuccus vocatur λιβανωτος & λιβανωτον uti

ipfa arbor Χιβα,νοε dicitur & λιβανωrS

Sévfycv.

Id uti-

que certiflimum eil Klßuvov five λ;/3otmrcv _a'que _ac

σμάξνκν, qua; alioquin vocatur μυ^α, inter illa fuiile

aromata & adoramenta, quibus in folemni facrificio-

rum cultu Deos honorarunt _Orientales populi: & qui¬

dem Arabfem horum eile donorum genitricem ^au-

£tor eft HERODOTUS o) iv οίξαβίτ] ^y lnquit, λιβα,νω-

Tcv ht _μανη χωξίων πασεων φυόμενον H&j σμήξνη Qvum

«) L, III, c. ιοη. conj. PLINJI Hiß% nat. L· XIL^c. /j.

vero

J

(16)

Majth. II. V. Μ.

vero praeterea, quantum

quiticm

nos novimus,

fpe-

ciale in Svecana lingva ^non

fuppetat vocabulum

^quo

efferatur illud odoramenti genus,

quod Xißocvoorcs

di-

citur, retineaturgenerale,quo

SVECUS METAPHRA-

STES utitur, nomen, råkeije ieque ac alterum il¬

lud, peregrinum

quidem

^,

fed ufu hodie

receptura vocabulum

myrrham.

s. d. α