METAPHRASIN SVECANAM.

D. D.

EXERCiTAT10NES

PHILOLOGIEN

IN

Μ A T T Η I EVANGELIUM,

EJUSQUE,

METAPHRASIN SVECANAM.

QUARUM, Ρ ARTE Μ

CONSENS. AMPLISS.

FACUL.T. PHILOSOPH.

IN REGIA ACADEMTA UPSALIENSI,

PRiESIDE

Mag JOHANNE

FLODERO,

Grjec. Lit.PROF. Reg. et Ord.

PUBLICE FENTTLANDAM SJSTIT

OLAUS SPAK,

FERMEL IN AUD. CAROL.

MAj. DIE XXX. JUNII,

ANNI MDCCLXI1I.

Η. Α. S.

ÜPSALI£

Matth. CAS.!*

V. 220.

Ταύτα

■&υμω, hoc

^ccvtS ενΒυμη&εντα\) 'ΕνΒυμεομαι

eil, σΤξοε εαυτόν

&ελ$ε7ν

Vel

efl quäfl åiefciévxt» ^εν

åidvcslaBcii & σκοπεϊσ&αι, verfare aliquid ftnimo, co-

fitare &

^a pänågot;

me ditår,i fe

utlic vellicandus

^mm: id quod .Svethiee dicimus

11011fitSvecusMetaphra-

tan*

iles, qui ita hare verba reddit: när

dan

fådant tänkte:;

<quod etjam alla forma,

tion

invjto ufu loquendi, effer-

ri poterit: Under det han omgicik med

fådana

tankar ;

quomodo ERASMUS SCHMfDIUS germanice dicit:

In dem ^ermitt Miefen gedanken umgieng, & HEUMAN-

NUS: In dem er aber diefes noch uberlegete.

ayyéKcs κυξία κατ οναξ εφάνη αντω.) Το Π3Π^®

quod Ilebrad

ubique

fere fréquentant,

prseparaturinon- nunquam legentem ad

infigne aliquod accipiendum, ef-

ferturGrsece per

.!<&,

&latme, ecce; quoetiam

profani

repentinum quid &z improvifum denotare fvevere, ^ut

YIRGILIUS a) itidem de nocturna vafione loquens^:

Infomnis ECCE ante oculos mcefiiffunns HeBor Vifus adejfe mihi - - -

Quod veroPoeta dicit, vifus adeffein fomnis, id refpoit»

det Sacri Scriptoris ^, εφάνη ^κατ ίνας, neque,fi fen·*

fum fpectaveris & ioquendi ufum, quidquam obilat^„

quo minus το κατ οναξ Latine reddatur, infomno^{^} uti etjam vulgatus habet interpres, &: Svethiee, i famnen,

quemadmodum

noiler reddit

Metaphrailes;

quum ne-

Ε que

a) JEn. L. II. υ* 2ηο%

5® Matth. Γ. 2σ.

que Latini neque noitri iermonis genius illam femper

©bfervet philoiophicam άνββειαν, quaJbmnns, ]omn\> ila-

tum denotare dicitur dormientis, ubi omnes ceflant cla-

rx ideae. Alioquln vero cvae non fignificat fomnum Sc mdetem, fed fomnium feu viponem Sc fpeciem dormienti-

vus oblatam: Hinc _cvcc? töelv Sc οςαν id eil, quod LU-

CRETIUS & OVIDIUS vocant Jhmnimn viaere Sc CI¬

CERO noclurna vißone pulfari. Quod vero factis· fcri- ptoribus dicitur

φαΐνεσ&αι·

^{κατ ονας,} id fine adjecla pvx-

pofitione efferunt profani, ^ut PI .UTARCHUS b): y\

θεός ovaq φανεΊσα ^, Den per quietem fe offer^ens, Sc I.U-

CIAMUS:

eSoj^e»

ev ωξ ετιιστάντα ci rev

Αλε£αν$ξον

^,

vfde-

batur ipßper quietem adeffe Alexander. Adquem uiurtt reipiciens

PHAVORINÜS

c) dicrt: κατ ονας s ysvvalcv λέγεται ^, αλλ' cvdp ngy κατά τse υπvse.. Quod fi ergo

preihus Graecumtexturn iequi placuerit, Ria verba com- matis hujus Svethice reddideris r Si tå uppenbarade fig

■Herrans enget j&r honom utien dröm: quomodo Sc ve- tuilior LU;rHERI & recentior HEUMANNI veriloha¬

bet: du erjeinen ihm ein enget deβ' Herrn i?n träum. Ad- flipulantibus Anglo: theangel of the Lord appenred- imtb

him ^{in a}Areain, & Gallo: Hange du Seigneur f3^appn-

rut å luiparfonge.

Ιωσήφ ύιοε Άοίβ)ό\ μη gcßrffris τΐαξαλαβεΊν Μοΐξΐάμ

riv γνναΐκά es.) Ehe in verbis Ulis enallagen nominativi

provocativo quivis videt, aquaneque Graecos

profanos

feriptores néque Latinös abhorrere cqnflat.

yofeph

fili Davidis, id efi, ex Davidis ortefangvine ^, μη Cpcßrffr:sy

ne timeas vel verearis: d'enocatenim φεβέομαμ infimtivö Jundlum,vereri aliquid facerey vel mein oriundi incommo- di dubitare quidquamfufeipere: ut adeo

fenfum

optime'

«xpreiTiilevideamur, ßve noftratis metaphrafin Sveca-

- nam,v

Ii)

In

Ferkle,

c) Lexk. ^{ρ.. m* i$zu}

Matth. Χ. ^ίο. 35

nam (rads icke), retineamus-, ftve HEUMANNIANAM (trage kein

bedenken) fecuti reddere verba hiec ifthoc

mo¬

do]

,Velimusdrag

icke i betänkande att taga Maria tiit

huftrti till tig^, vei adimåtationem Gallicaj

μεταφξάσεΐας*

(de recevoir Marie pour ta fe/nme) att taga Maria

tiU hu-

flru. Itaenim to πα-ξαλαβεΤν quo minus

vertaraus,nihil

öbitare videtur; _{quum eum etjam} apud

profanes

fcri-

ptores

ufum habeat,

ut

deiignet:

matrimonio

fibi jünge¬

re midierem,vel in _perpetiiam vitafottetatem,quodemum cunque id dtu fiat^, adjnmers feminam, habita fuledubio

ratione vetufti, _neqne hodie inufitati, moris, quo ex

manuparentis, vei, qui parentis eilet loco, iponiam ac-

cipere folebat

fponfus.

Sic LUCIANUS d) narrat le-

nothemin quemdam , divitem & nobiiem, nuptiis iibi junxitle Menecratx filiatn, _pauperem atque

ita defor¬

mem, ut ne quidem, ii in ^refuiiiet iautiiTima, fuftinuis-

iet quisquam των ευγενών xfj ^{πενήτων}

ξαΐΐίως·

αυτήν πα,ξα-

λαβεϊν. Quem eumdem verbi huiiis ufum iiiuilrantia plura exempla

congefta

videas a VETSTENIO é): ut vel hinc erroris coarguantur Uli, qui jam tum dicant ^a Jofepfio duclam fuiileMariam. Neque enim quidquam

illi lententicC inde accedit foboris, quod Maria dicitur

γυνή ra Ιωσήφ. Nam eodem feniii vocari poterit Maria

'

uxorJoiephi, licet ipfi tantum ha&enns deftinata & _pa-

£ta eilet conjunx,

(ponfalium interventu rituum,

^quo f/acobüs vocat Rachelein, nondum maritaii vineulo iecum copulatam, ^{γυναίκα εαυτ8} /), & in Moiaica lege g) qui

concumbit cum deiponfata virgine dicitur ταπεινών την γυναίκα re πλησίον. Qua; της γυναικός fignificatio ^, qua

uiurpaturgeneratim de muliere refpe&u.mariti, five ipß deiponfata tantum, iive poil celebratas nuptiasdomum

Ε 2 fit

d) Τόζοοξίε η φιλία p.m. <}η. e) Obferν. adh.l. f) Gen. XXIX.21. g) Deut. XXII. 24.

Matth. Γ. 2ov

åt deduciar an ufu, profanorum etjam icriptorum con- firmari poflit, de eo diilerentes videas PFOCHENIUM

ERASMUM SCHMIDIUM i) & THOMAM GA-

TAKERUM k).. Nec minus apud Latinos Scriptores.·

uxor dicitur ejus, cui

defponfåta

tantum

eft. Hoc

mo¬

do Hermione, cui a Tyndaro pacta; erat,, Oreften:

adfatuc

apud OVIDIUM ί):

Vir, jörecor, uxori fräter Juccurre forori..

Et liceteaaemSyecanas vocis huftru, fignificatio

fermo>

ais ufu non xque ftabiliatur, forte tarnen minusconful-

tumfuerit, quidquam in: recepta verfione mutare::

nifi

determinationemaliquamaddere velimus, &,pro)

iimplii-

ci: huftru, dicere trolofvada, huftru^y quaii fcriptum in Gne-

CO textuforetv yw&üxcc· μεμνηστευμενφ·T pro-quo·

fubitituii

poilet idem ferme

iignificans compofitum vocabulum

ν

fäftequinmy

nii

dedecoris quidquam; ipii adleyiilet;

comv

munior uius-

To ydf Iv ccurrj ysvvrfth 1%. πνευμοίτσε. εστίνdyig:}) quod enim·. im iUä'natwn, ue

vulgatus habet interpres^vei

genitim·, ut BEZA

reddit, yel rectius forte·,

conceptum-

in illa eft^r eile enim heic ysmjSsv idem quodσυλληφ$εν quivis

videt:

quare etjam

optime fe habet Sv- verfio,

tyj detfom dr aflat i henne, detaraf den heliga-Anda.. Cuf

eonfona eit Angl,

metaphrafis:

fory:

PVhicb

is

conceived

in ker, is of tbe holy Ghöft:. Adhibet autern iacer icrii»

©tor neutrum pro mafculino, moreloquendi neque pro-

fanis inuiitato: fic enimPrometheus, apud LUCIANUM

w),difvadet Jovi Thetidos commercium,hac addita ra>

tione; tjy dvrrj κοοφοςηση sk σ8 το rsyfth 'ίσ^κ

sqyciasrccl

σε:

Ti.λ.. Quomodoetjam PLUTARCHUS η) loquitur::

dvrd ydξ μελλτ,\σει· tmmzευϋύε

exTToidv. Ιετχα

^το,

ysvvtåsv.·

^j

V. 2Ii

h) Diatribe de I.gr.N.Tipuritate §.gß; i) Ohferv: ad

h.i. k)'Dijfert.de Stiio Ν. T.c. 12. I) Heroid.Ep. VIII.v»

Zß.. mfDial ιτςομγι$έύοε-

Διόε..

η)

Thef.

ψι\."

Matth·. Γ. 2r.< ar V.- 2-ί.'

Τφτ«/

.Jg

J/ev κ. r. λ.) Non male a

SV. met'aphra-

ßV, confentiente ANGLO & GALLO',, redditur parti-

cula hy qirafi icriptum

föret, kW·' ré|?Tw, oW hon'

βαΐΐ ßda ^mJon? ^neque enim heic habet

adverfätivam

vknr,,

utalias frequenter, fcd inorationis potius continuatione exprimit velLatinorum vel cefemm.\porrov

'AurcV ydξ σώσει- τον Kucv «WS κ. τ. λ.) Ipfe e?lim' fahabit^yvel reaiusforte ob fequentem ^{prxpv«7το,} Hiera-

bit populum fuum a peccatis ipforiwt; Ubi numerimuta¬

tio eily «W»v pro> «WS, quam* nomina colleclivain nul-

lo non fernione patiuntur. Qux vero heic ab angelo-

redditur ratio· nominis Chrifto datiy reipicit

Hebra?arrt

vocis originem, verbum cui falutis dandse notio-·

nem competere notifiimum eftr ut adeo· Hebriea vox

JWTO^ vel unde formatur' ^nomen tycrSi·, idem fö¬

net, quod Gra*cum & origine &ufu vocabulum

quo itidem, habita rationemuneris,MeiTiasinN.T. no¬

tatur o).· Porro vero o Kuh rS' Jtjesy cui; futurum eile;

ut falutem pariat, angelus indicat, vel ipfe eil populus ^, Judaicus, _quem in benefieiorum quumterreilrium tum;

fpiritualium fbcietatem· peculiarr ratione cooptaverat:

Deus, quiqueideo vocatur Kuh «WS /),· velgeneralins.

tbetta ar allt fiedt, lä tis quidem id commode:eil enim

cåov heic pofitum pro 7ruvy qua? eadem fenallage locum;

etjam aliis.in locis habet:,, ut; quum; PAULUS dicit»> r)ri'

o) Vid. AB. v. 31. XIII. 23. p)AB: FIL34. Matth. II:

&Lue..Ldd.R0m. XL2. q) AB. XFIIL10.· r)Rom.FULjW

Ε y,

Matth. T. 22. 23.

. .1... , ... - - ■- .11 ■ I*-111.,,p. 1,1

fWfcötf σ8 $<χνοοτ8με&<χ, ολψ την ημε^α,ν,

idem

valet ολη η-

μίξα, quod .7τοίσοί ημεξα. Neque iic tarnen propheticum

vaticinium, quod ⁱⁿ Chriilo impletum dicitur, reterre

fas fuerit adtotamEvangeliftaenarrationem antegrefläm,

quumneque

de Jofephi fufpicione,

neque

Angeüco

ora- culo, quidquam referaturabESAIA,

ied

contenditur tan-

tum propheta; locus cum miracuiofa virginis

genitura

nuntiata ab Angelo, utcujus refpeclu impletum ^ht,

quod

cecincrat olim ESAIAS. Ut vero iiib examinis incü- dem revocemus vexatam maxime varieque agitatam

quseflionem,

quo

ienfu

propheticum oraculum, Regi

Achafi datum> ad Chriilum refetatur , & an MAT¬

THÄUS fideliter expreflerit Hebraeum ^{textum, nemo}

anobis exegerit. Neque enim temporis, queis circüm- fcribiinur,angufticC tot nosmet lidbus infererefiiverint, neque

propofiti id

ratio tulerit, a quo alienum videtur operoiiorem inftitüere collationem Veteris & Novi

Teil, quotiescunque

inde

aliquod

didlum

huc transla-

tum occurrit. Nos_{ergo quum} aliorfumtrahat exercita-

tionura harum ratio, in verbis Evangeliila; breviter ex- cutiendis maneamus. Dicitur hoc^omnefactum <>05 ττΧη-

gevSij, ut adimpleretur, five, quod ERASMUS habet, ut

jperficeretur, ^non

quidem

^eo

lenfu, quaii

ineum ^tantum

EinemprocurafTetDeus Meffia; ortum ex virgine,^utpro- phetica;

implerentur praxiictiones,

^quum ejus rei alius

nobiüor finis exflitérit: licet _neque negandum fit, ^110η

iniano fenfu dici polle, etjam ideo curaviffe Deum, ut iacrorum refponfa vatum perficerentur, ut ipie doceret

eventus,non vanam fuiile Divinampraediftiouem. Scd neque

abionum fuerit dixiile,

το

'/vcc heic

non

eile chrta-

riKov fed εγ.βοοτ/Λον, ^nec finem denotare ied eventum &

confequentiam, cui exprimendx infervit nonnunquam

apud Latinos, it^a ut. Atque, hac admiila vocis hujus

fignificatione, (enfus

emerg.it

talis:

eo

quod htec omni

a, Divi-

Matth. 22.13/ 37 DivIna curante

providentia, efFectct funt, impletum eil,

quod.ESAIAS dicit Divino motus adflatu. Quodenim Evangeliila dixit ^rc

grßh

ύπο τ£ κυξία

$ιά

rå π^οφητα^,

eo reiert oraculum hocad rev vdptovy tanquam au£torem

&

principalem

cauilam, & ad Prophetam, rniniiterlura.

fuum Domino commodantem in eo manifeilando. Sv.

re£le reddit: Slj Herranom fagt ar genom Propheten, fomfade: neque male

reiert

genitivum Ksycvros ad po¬

lierins πξοφν,τα ^y quomodo iilce voces alias cohterere

foient s).

Ui vi rs&ffbhös sv

yaarfi

sfs/.J Si,

quod

nonnullis videtur, peculiarem empbafin querere velimus in arti- culo, vcci 7rccgSsvos addito^, dicendum erit, indicare^vo- luiiTe factum icriptorem non vkginem aliquam indefi¬

nite,, Ted illam jpfam, qua: in aeterno confilio Divino

huic deftinata ^erat myfterii plenifßmo partui, Quam

empbafin

exprefluri Latini interpretes plerique ita red-

dunt verba _ρtopftet«: ecce virgo illa pragnans erit, &

GALLUS: Voici la vierge fera enceinte; bene quiderrx-

illud & pio confilio, fi ^verum modo eilet, articulo lo-

cum in Graccoiermonenonconcedi, nifi tibi certa fue-

rit res definienda & demonilranda : fecus autem fieri

frequentiilime multis probat exemplis JOH. FRIDR.

HOMBERGIUS t). Etjarafiergo ianus foret fenfus, Ii

rr,v Tiafdsvcv verteremtisSvethice

fing

frun,· nuIla tarnen:

fat valida urgente ratione,_putamus non iblicitandarc ^es-

fe recéptam verfionem : Si en jungfru [kall varda hdf-

vandes. Cui ädftipiilatur ÄNGLUS metaphrailesi Be- hold a virgin Jhall be mth child: _qua: poilrema Verba

non inepte exprimunt Grcecam gtjcriv sv ytxerf e%eiv, ut qua:heic idem vakat cum altera illa, λαμβάνειν h yuctrfi

qua

s) Conf. Matth*IL _/7. III.$. IV* 14. t) Ρarerg. Sacr»

üd Matth. L ' ^·

Matth. T. 22. 23.

<qua ufi ^{οι c}

reddunt

in Hebraeo textuoccurrens vetbum

nnn u): eil ergo i%asviv γοοστξ) concipere, prägnantem fieri, unde

féquitur

το τίκτε^tv, uti mox additur: nyj .ri- ζετου vicv, parietfilium SV. Ochfikallfibda en Jon.

Koit 'κοολέσασι το ονομα οίντ8 εμμοονΗηΚ). In qulbus-

dam codicibus legitur, pro κοολεσχσι,χαΚίτώε in fecunda periona, _quam

ieÄionem

etjam tuetur 'TH£OD.BEZA,

forte quiaconvenit

veriioni

^{των c,} qui in Hebrao textu

occurrens TtiXlp reddunt xcctäaeis^ & verba iniuper

ψ.φατικωτεςοο fic fieriipfi videntur, quumpropheta,con- fiderationejam a fe mahiféftandi myftcriiabreptiis, feie

convertat ad virginem, quam prarientem

quafi intue-

•itur: Bs* tu virgo voc/this Hernien ejus Immanuel. Ut vero

optimorum codicum & Syri etjam interpretis fidem da-

mnemus, nulla fiubeil ratio, inprimis quum non mi¬

nus tertia periona κοοΚεσχσι, quam iecunda KccXhsx ien-

fui Hebra'ie vocis ΠΝΊρ

exprimendo iniervire

queat:

fimodo, quod

fialva dignitate

oraculi noitri

fieri poteft,

dicamus, ^nonoboculos habuifie Prophetam Mariam yir- ginem,

quafi ipfi foli vindicaret

jus nomen puero

dan-

di, ut quod etjamJqfepho tributum ab

angeio eilet v)9

fedquemeunque

indefinite.

Cujusmodi ienfum indefi-

nitum quin

fecunda

perfona exprimat, neminl dubium

;eile poteil.,

pafiim

enim, quum

apud

Graecos tum la¬

tinosferiptores, iilum uiumilluftrantia

ex-empia

occur-

runt td). Nee minus iniervire eidem sufui Polet tertia

perfona] pL

num,, utquum Chriitus

apud LUC

AM x)y

ad divititem illum infianientem dicit: οίφξων ταύτη τη νυκτΐ την ψυχήν <Τ8 οο7Τϋατ$ο·:ΐγ οοπό ο8 , ienlum το αποοι- T8GIV habere yideturindefinitum, atqueidem vaiere, a:

fi feri-

1 ** >1 ** "11| ■ I Hl. III I III ■ « ' 1 III —

u)Conj._qua adnotata fiunt

ad

^v. 18.

huj.

Cap. ν) V. 21.

buj. Cap. td) Fide exemplanonnuUa coUeSla a GRO TIO in obfiadb. 1. χ) XII. 20.

Matth. I. 22. 23.1 ₃₉ ilfcriptum foret απαιτείται vel άτταιτγ\§γ\νεται» Quare etjam recie interpres SV. dicit: fkall man kalla tinafidl9

quod

&

alia forma

efFerri poterit, ßtall tin fiäl kallas i-

frän. tig. Nec minus, ubi Chriftus dicit apud MAT-

THfEUM y), μήτε συλλεγασιν άπο άκαντων _{σταφυλψ} , η άπα τξϊβόλω,ν σύκα, feniiim adiecutus eil nofter μεταφξά-

στη?> indefinite enim reddit: icke hämtar _{man, pro quo} etjam dici poterit: icke hämtas vindrufvor aftörne. Itaque

live cum BEZA τασ 0 iecuti dixerimus καλέσεις, five,

non repudiata plurium aucloritate codicum, retinueri-

mus το καλεσΰσι, fenfus manet idem indefinitus, haut ferme aiiter, _quam fi in paüiva forma fcriptum foret:

Y&f κληΒησεται το ονομα άντα _{εμμαναηλ. Forte ergopro}

eo, quod Sv. habetinterpres och tlyefkola kalla, concin-

nius dixeris: och man fkaü kalla, vel han (kall kaüas Im¬

manuel. Neque iic tarnen habent, quofuas _argutias ful-

ciantJudad, illud omni nifulaborantes, utoraculum hoc Chrifto eripiant, etjam ideo, quod Immanuelis nomine nusquam notatus legitur. Non enim, ex more

locjuen-

di facris frequentato fcriptoribus,istantumvocaridicitur

aliquo nomine, cui id proprium efl, verumetjam, _cujus

natura: & faftis id convenit, quod vocis

fignificatio

in-

volvit. Sicdicit ESAIAS κ), domum Dei vocatum iri Γ6&Π—ΠΌ, domum precationis, quod precibus Deo ad-

movendis facra eilet: unde LUCAS α) eorefpiciens ^ro tnp* vertit εστίν. Nequealiofenfu Emmanuelis nomen

Meffia: tribuitur, _{quam qua:} alias ab ESAIA b) recen-

ientur nomina aliaipfi funtvindicanda,& ab Angelono- minandus dicitur nafciturus _Medias Ctos ύψιστα _{c), &}

väscabulo®εα_Ivjaasd)} quod taliscompetit,reveravim huicerat. noilroSiveergo,dedens,quaefivevo*

F laten-

y) FIL16. 2,) LVL _{7. a)} XIX.Λ. b) IX.7. c) LUC_{JEL 22.}

J)Luc.L3J.

■ ■ ·

4Q Matth. I. 22. 23»

latentiorem ipfi fignificatum ineile dixeris ^,

idemque

denotare, quod

©εάν&ξωπον,

Deum nobiscum, fcilicet

in humana ipecie veriantem, ^non aliumexverbis his-

ceieniumelicueris;, quamquidem, ^exMaria nafciturum

fore idj quod

Vocabufum

Immanuelfignificat, Deum no- biscum. Atque ideo dum Svethicedicimus: och manfkaU

kalla Hans namn, vel Hanßall kallas Immanuel, perinde eil, ac fi diceremus: och Han ßallvara Immanuel,

quod

eil, ut Evangeliila ait, fi illud interpretari velis, Deus mhiscuniy Deus nobis propitius% vel Deus, inter nos de¬

gens in

humana ipecie.

V. _24..

Νε^/εξΒε)ς όε o Ιοχζφ ano r£ v7iv&).. Exfurgens au- tern Jofephr habet vulgata veriio,, quafi icriptum föret:

dvιστάμενος hi ^o Ιωσήφ, pro quo tarnen dicere maiim^

quum Jofeph furrexijfet, ii quidem ra

heyet/oeScct

furgen- di notio tribuenda eil: id quod ab ufu lingva; non pror- fusahhorrereputamus. Illum utique ieniumexigere vi¬

detur 111iequenti capite v. 13. 14. Ubi, Joieph jubetur&

& dicitur εγεξΒεΙς ηοίξκλαβε7ν ^την μητέξοο ycfl ^το naihlv

tinde etjam. SV. interpres vertit: flatt up och _tag. Han·

fiod up och tog.. Neque allo ienfu Telemachus apud

HOMERUM _ejy Fififtratum, quem εξ

γ\Μος

^υστνα εγείξεν,

adloquitur t εγξεο

Νεστο^βη-

furge Neftoride. Quum ta¬

rnen addat MATTHÄUS cItto τ& v?na, qux verba τω

εγείξεσδαι juncia excitationis potius, quam furre&ionis

fignificatum inferre

videntur, non temere recedendum

puto aBEZy£,ERASMI aliorumqueverfione: experreflus»

vel excitatus autem Jofeph exJomno: quam etjam fecu-

tus noiler metaphrafies dicit: Når Jofeph upvaknade af ßmnen; pro quo

dixeris forte,

Når Jofeph hade vaknatup..

Εττο.ιησεν ^ως τΐξοσεταξεν ο άγγελος) fecit ut prΧcepit

ei

e) Od* 0, ^4$.

Matth. L _{24. 4*}

ei angelus, dicit vulgatus interpres; parum

quidem

ad-

cnrate: habere enim videtur aoriftus I ττξοσέτα|e vim

plusquamperfe£ti,

vertique

debetx

imperarat vel prace- perat/ id

quod noiter

metaphraites

perpendens

redte di¬

cit : giorcle han fom Herrans Engel hade honom

befallt«.

Nempe accepit,. matrimonio tibi junxituxorem tibi de- fponfatam, το

x&j.

enim^, quo ha:c propofitio connedtl-

tur cumpracedenti, eumheic ufum habere poterit, ut»

quod generalius dictumerat, per partes declaret, verti¬

que adeo queat, per nam> nempe.,id eß.

V. _25.

Kcd 8K ΙγΙ'νωσχεν αυτήν) non cognov.it eamyutvul¬

gatus habet interpres, & LUTHERUS: und erkennet ße nichty _quem itidem iecutus nofter dicit: och kände hen¬

ne icke. ANGL, and knem her not:. GALL. & ne let

connut point. Sedquivis videt adverfativam particulam*

quam copulativam, melius huc quadrare : quemadmo-

dum etjam adcuratiores interpretes latini ^vertunt, fei

non eognovit ^{eam, non tarnen} cognovit eam, St HEU-

MANNUS : Er vohnete ihr aber nicht ehelich

bey.

Ad

quarum veriionum imitationem Svethice dixerimust

men kende henne dock icke. Nequeenim video quid ob- itet, quominus retineatur modeitius vocabulum känna^x

nativam exprimensvim rS yivooaxeivy quod in hoc qui¬

dem loco conjugalem congreilumdenotandi poteitatem

habet. Quo in

iignificatu

convenit τω hebraeorum

quo in fimiiiargumento utieos coniveviile nemini non

notiffimum eit Unde factum, ^11t eamdem yyiäaxeiv notionem, a facris frequentatam icriptoribus, Hebrai-

fmum redolere putaverint nonnulli. Curvero eo con-

fugiamus

^noneile videtur,_qunm & in puriori Gracia e- Jusmodi invaluerint _Koyof σεμνοί,queis. congreiTus expri-

merent, quos a luce adipedtuque aiiorum ^{remotos vo.·}

luitpudor:. _quade^re confule, fi placet, PEOCHENJUM

F _* f)

fit

42 Matth. L 25.

f) & GATAKERUM g). Et quod in fpecie pertinet

ad grjctv a ΜΑΤΤΕΕΈΟ adhibitam, etjam illa purioris

Graxiaecivitate donata ed.- Ita enim PLUTARCEIUS

h) memoria; prodit de Alexandra: άκύσοος την άόελφ-ην iyv/ωκενοίΐ τινά ^των κοίλων ηομ νεων 8κ ηγοίνάκτηαε. Et de

Lcelio icribit idemauctor i), μΐχν ψ syη με ε£ ά^χης yvés

ywciiKoi·, in quibus aliisquelocispluribus,aPf OCHENIO hc GAT AKERO colle£tis, ytv/ωσγ^ιν γυναίκα id eil, quod alioquin cultiores Graxi vocantσυνελ$ε7ν, σννεΐνοοι, πλη- σιάζειν ^yvvoiiKi vel πλησιοίζειν ενεκοί 7Ioci(Iq7Ic(ocs. Quin et¬

jamadLatinos transiit modeiliorilla de talibusrebus lo-

quendi

ratio: CdbSAR k) tradit, Germanis turpijfimnm

baberi ^ante annum vigefimum feminee notitiam bahäjje:

qua;

verba

interpresGraxus reddit per συν8σΐαν ΐχειν yv-

Υλικοί·. Preilius ^vero OVIDIUS Graxam locutionem ex-

pre(Ii de

videtur:

llle(Cadmus) fna lambebat Cemjugis ora,

Inque (Inns caros} veluti COGNOSCERET, ilat l)

Et alibi de Medea canit idem vates m)y

Turpiter iüa virum C0GN0V1T adultera virgo.

oos 8 ετεκε τον ύιον ecvrqs τον πςωτοτοκον) donec peperit^,

vel ut B EZA reddit, priusquam peperiffet filium illum fnum primogenitufn. SV. tilldes hon födde, vel ii mavis, tili deß (fbrr an) bon hadefodt fin forfifodde fon. Angl.

tillfhe had

brought

fortb hir firft-bomfon. Perperam ve¬

ro hinc HELVIDIUS exftrufto argumento contendit, poil

iandtiilimum

hunc partum, cum uxore iua ^cora-

mixtum fuifTe Joiephum. Non quidem diffitendumeil iW, scüs 8 &εωεοτ8, fimilesque ita nonnunquam referri

ad tempus praxedens, ut de fequenti adfirment ^contra-

rium;

f) Diatr. de puritate l. Gr. N. T. §. 36. g) DiJJert.

de fliloIV. T. c. XI. b) In monit.polit. i) Cat. Mai. k) Bell. Gäll. L. VI. ^{c. 21.} I) Metam. L. IV. v. jpj. m) He-

roid. Ερ. VI. v. 133.

Matth. I. _{2?. 43} rium; iic dum jofeph η) jubetur fugereinyEgyptum i- bique morari £W άν emr c κΐξίοε, &ipiemortm gerens mandato Divino _r,v hel εωε τγ\ε τελευτν,ε 'H^cccW, per fe patetjlτο εωε inferre adfirmationem contrarii defequen-

ti tempore, nempe reditum ex ./Egypto poft mortem Herodis. Pari ratione duhi Rebecca jubet Jacobum reci- pere

fefe ad

Labanem, ibique mauere, donec tranfiret

fratris ira,

fignificat

certe fperarelé, ut defervefceret a-

liquando EJavi furor & Jacobus in patriam reverteretur o). Sed juxta tarnen negari nequit, easdem hasce parti-

culas itainterdum referri ad terminum nominatum prte-

cedens, ut de fequenticontrarium non adfirment. Sic utique dum Michaice p), filice Sanlis, milla ^diciturproles

fuijje

usque adhor^am mortisJuce, nemo inde ianusconclu- ferit, illamtio communipofl fata peperifie.etjam fermone itaCujusmodifrequentatur,loquendi^ut pluri-^ra¬

bus illam exemplis illuftraree ^re efie non videatur;_quum vel _per ie pateat, non majori veritatis ipecie binc de- promi poife argumentum, _pro vindicanda Joiephi con- fvetudine cum Maria poil partum, quam Chriilo fra-

tres uterinos fuiile,

incie

concluditur, quod vocaturMa¬

ria: υιοε

π^τοτοκοε. >^am ex more loquendirecepto, is ττξοιτότοκοε dicitur, qui, ruptis maternis clauftris, pri¬

mus in lucem editur, five illum

fequantur

alii iive mi¬

nus: atqv.e ideo etjam unigeniti vocari pofluntprimo- geniti: cujusmodi non paucos

fuiile

eornm probabile efly_cecideruntqui ncfte, qua exiit populus Judaicus ex ./Egypto,

^), qui tarnen omnes vocantur primogeniti..

Et_crumdum_de

Mofaica^

_ber

lex diclitat,

^omne primogenitnm fa-

e eile Deo, _per fe patet id intelligi, quod

yulvam matris aperit, uti etjam verba legis ^exponunt,

nulla

n)'Matth.IL /3. o) Gen. XKFIL 44* i)2 Sm* FL

& fiExQd.XUlx

44 Matth. 1. _25.

iiuilaEabita rationeiniequentis geniturse,quum,iicetilla defofet,iäcrumnihiiominusDeotbret unigenitum

iliud,

ideo dictum primogenitum, quod eilet

Savoiyov

μήτξαν

r). Atquehoc eodem ienfu eratChriitus πρωτότοκος, aiii

licetpolt illuma Maria nati nöneilent.

Kcci έκάλεσβ τό όνομα άυτχ lyjoiiv), Ambiguum

eil',

quorfum illud εκάλεσε fit referendum, ad Joiephumne

an ad Mapiam: nec multum intereile putavero Icrupu-

loüusin hancrem inquirere. Quum veroantegreilum

lit mandatumAngeli, Jofepho datum ν,αι., poteüt dici^

continere hxc verba impletionem ejusdern, atque lic

indicari Joiephum, Divino obfecutum oraculo, ^nomen puero

dediile.

Nimirum Julius ab Angeloerat, primo accipere ad ié uxorem iibi deiponfatam, & puerum de- indeexjea nafciturumvocare JEfum: priorem mandati partem exfequebatur illico, cum experreåus eilet v, 24. Akeram vero ejusmoniti partem peregiile ilium

indicare videtur Evangeliila his uitimis Capitis primi verbis.

r) Luc<z II, ^23,

MAoj Τω Θεω Acfcoc,