• No results found

PONDERE ARGUMENTORUM

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "PONDERE ARGUMENTORUM"

Copied!
28
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

D.D.

EXERCITIUM ACADEMICUM,

DE

PONDERE

ARGUMENTORUM

t Ν

ORATIONE,

QUOD

Confenfu Fcicuhat. Philofopb. Ampliff.

In Regia ^cademia ZJpfalienfi, Sub 1JK/EML)!0

V1RI CELEBERRtMl,

Mag. Ρ Ε T R I

EKERMAN,

Eloquent. PROFESS. Reg. & Ordin*

Fac. Phil. h. t. DECANI.

Ad diem III. Decemb. A. MDCCXLIII.

H. A. M. S.

In Audit» Guftav. Majori ?

Pub lico bonorum ex amini modefte fubjicit

ANDREAS A,

UPLANDUS.

UPSALIÄ

(2)

VIRO

Plurimum Reverendo (f_ Pr&dariJJtmo,

Mag. BERN HARDO

®3Ιί)ϊ35®3ί©'

PASTOR! in Fernebo orientali digniffimo,

PATRONO & AVUNCULO optima

Spettatß integritatis tf pruäentia VIRO,

Dom, ] A C O ß O

Ö Ε R, liΝ

Officinar. Ferrcar. ad öfter by & Forsmark IN-

SPECTORI perinduftrio,

*

PROMOTORI & BENEFACTORI, AVUNCULI loco, colendo.

Spe&afijffim»

Dom, GUSTAVO

Officin. Fcrrear. ad Ofterby

AVUNCULO & BENE-

POndera quid Roboris & valeant vero? Qua rerum juvet in fermone, quid arte loqui; iniit

Pingere dum calamo properat mea Muia tenello,

Veftra en, Fautores, mitia teöta fubit.

Aft adferre nihil nifl pondere cafta valebit t

Ut quoque, quac meritis digna, refcrre nequit:

Plurimum Reverend# PrxcUr. £5"

Cultef

ANDREAS

(3)

Vi RO

Plurimum Riveretido & Pmclarißime,

Mag. Ε R I C O

β 9 ξ> £25 δ 9!©'

PASTORI in & tKamfta vigilantiίSmo,,

PATRONO & AVUNCULO optimo.

Plurimum Reverendo & Doclijfimo VIRO,

Dom. LAU RENTIO

V. D. COMMINISTRO in orient.

fideliifimo,

AVUNCULO & BENEFACTORI Hono- ratiiTimo.

DOMINO,

®aOS25(J3i©/

RATIONAR. Dexcerrimo,

FACTORI ieftumatiilimo.

...^

A Vobis etcnim mihi tot documenta favoris Praeftita, iat nunquam gratus ut effe qneam t

Nunc tarnen hoc fpecimen,Fautores,fitnguinc jun&i,

Sumatis, mentis ceu monumenta piae.

Debita nunc poiilm mea quum non folvere magna, Verfuram faciam: Nümina jufta dabunt. ;

Skilauf Nominum VESIROKÖM.

humitiimus,

AUERBERG«

(4)

V I RO

Amus, meritis, & d.oBrma per quam Reverendo,

Dn.JOH.1NNI agerberg·

V. D. COMMINISTRO in SSSdtf laudatiffimo.

t

Parenti longe Indulgentiffimo.

JEff Μ Um, tJemtor, me a, Caflalio tion tincla liquore,

Jp Mufa domum patriam tettaqae notafubit.

-dar pumque recordaturfuerilia t empor a mensff

Te me mor are, Tarens, noftra Thalia qipit.

Ingens ecce horror juvenilia pcäora fulfat.

El&quar an fileam, nefcius iffe vågor.

Quas meritas dicam laudes, pondera vcrbis

Addere vel foteris, Mufa tenella, Tuis?

Pondere nunc ofus efl verborum, cura fat erna,

AjfeBusque mihi dum celebrandus, erit.

ego quid ref er am? Quo mimere t anta refendam ? Sujficiunt etenim verba, Thalia, nihil.

Att amen exiguum, Pater Oftime, fronte benigne,

Accifias fpecimen, munus ξ$ hocce, rogo.

ffulfabo votis fenrper magni oßia codi,

Ut fmeflare velint Numina Summa vicem.

O Pater Omni fot ens benefaffa Paterna rep ende,

Da quoque conflmti profperitate frui.

Care Parens, vigeas, valeas Neftoris annos

JSxfiiferes, noflra ff es columenque domus!

PARENTIS Optimi

Filius obedientiffimus

ANDREAS AGERBERG

(5)

Ominem,quem reliquorum animan-

tiurn pnsPiantifiimum condiditfu-

premum Nu men, non folum ra-

tiocinandi vi, led loquendi etiam inilruélum eiTe facultate, grato

agnofcimus animo. Haec, ut il-

lam tanfifper mittam, quantum commodi & utilitatis univerfo ad- ferat generi humano, vix dici pot- eft. Quo melius autem excolitur, eo teilatiores faciet infignes, quos in Γι nu fovet, ufus. Etenim viri, inge-

nii lumine & literarum prseilantia confpicui, poftquam

ad faftigium fuum provexere eloquentiam, eadem opera,

cum publicas, tum privatas, res mirifice fuilentarunt,

auxerunt. Urbem olim celebratiffimam, Athenas, qua?,

ut commune habebatur fapientiae fan um ; ita elöquentioc conjfitult quafi fedem & domicillum, ii fpecbs, innume«

rabiles eidem coqgratulaberis indeperpeptos frueus,quip»

pe tot feditiones, motus, tumultus fedavit, tot ruinas, tantaque detrimenta avertit fola eloquentia, ut fine illi-

us fulcro de univerfa republica aclum prope concama-

A tum-

(6)

ß ·»* ) β ( S&.

tumque videretur. Roma, totius illa Orbis domina, hu- jus nifi fenfiifet decus ac prsefidium, opinione citius, for-

tunse fuccubuiifet ludibrio, & cladein paffa fuiiTet fera-

lem. Immo: multas urbes conßitutas, plurima bella re-

ftintta, firmjjimas focietates, fanctijfimas amicitias, cum animi ratione, tum facilius eloquentia ejje comparatas, inteUigimus, dum res, a mjlra memoria remotas, timus, teile Cicerone, tf) Quocirca eam haud immerito ingenii lumen, b) paeis comitem, otiique Jociam c) falu-

tat idem Tullius. At ficuti nihil pr3?ilantius, nihil uti-

iius vera & genuina judicatur eloquentia; ita nihil eile difficilius, per fe quodam modo patet. Non ad Oratoris perfonam explendam iuffecerit id, quod quis debita fit in^

ftrüdtus verborum copia 5 quod vocibus translatis rite u-

tatur; quod periodum numero, quem oratorium vocant, adflringat, quödve cetera prsecepta, tum Rhetorica,tum Grammatica, obfervet, fed fcientia multiplex in tota o- rationis ferie juxta eluceat, neceiTe eil, fi rebus confor-

metur ipfa oratio, juiloque argumentorum pondere in-

nitatur. Hoc opus, fi quid aliud, hic erit labor. Efie- loquentiA, ut Ciceronis verba heic mea faciam, majus quiddam, quam hmnines opinantur , & pluribus ex arti- bus fludiisque coüe&um. Eß fcientia comprehenäenda plu-

rimarum rerum, fine qua verborum volubilitas inanis at¬

que irridenda eß. d) Excellet Orator in hifloria rerum

geilarum; exernpla enirri & antiquitates permagnam ha¬

bere vim, ad finemque Oratoris obtinendum haud parum

conducere, neminem fugit. Sic pernofcere debet men*

tes atque iludia & mores hominum, quos orando tenere, deleftare, 8c commovere conabitur. Hoc ex Pfyeholo- gicis hauriet. Quid dicam de Philofophia Morali, Juris- prudentia, & reliquis fcientiarura partibus ? Harum o-

mnium Cognition© non Icviter tinélus, fed probe erit

imbutus. Ethaec eftcauiTa, quareilli, quifubndia atque

adißi-

(7)

« )o( i# a adminicuk tradidere artis Oratorise, tanquam primum &

praecipuum ineulcent, videtidum effe cuilibet, quid po- tiillmum dteat. Huc pertinere non tantum debitam con- fiderationem materiel, fed follertem ctiam inventionem

verborum, pariter ac deleclum argumentorum, quibus theiisadftr.uat.ur, fatis intelligitur. Qiiod tanto majoris

eft neceilitatis, cum, ii hoc ipfum fusque deque habeas,

non eloquens, fed loquax, fed nugator, fed blatero jure fis cenfendus. Quid, quod nihil meretur laudis oratio,

variis figurarum troporumque elegantiis fuperbiens, &

abundans, nifi materia pertradlanda quam diligentiilime attendatur, firmisque probentur cuncfta argumentis, non

vero ejusmodi, quas vel materia parum aut nihil conve-

niant, vel, cum illa licet confpirare videantur, fini ta¬

rnen propoiito minus inferviant. Hinc, cur pondus ar¬

gumentorum tantopere urgeant eloquentiae magiftri im- probentque orationein, hac virtute deftitutam, non pot- eft eiTe cuiquam obfcurum. Sie Tullius: Adhibebimus, inquit, Judicium, ut levia Jemper rejiciamus, nonnun- quam et i am eommunia pr £t er mittamus, & non necejfaria.

e) Et alibi: Me a quidemfintentia, nemo poterit effe o-

mni laude cumulatus Orator, nifi er i t omnium rerum ma- gnarum atque artium fcientiam confecutus ; etenim ex re¬

rum cognitione efflorefcat & redundet, oportet, oratio ,

qu£, nififubeft res t ab Oratore percepta & cognita, ina-

nem qumäam habet elocutionem, pdtne puerilem. J) Neque aliter Oratorum iliud decus, Junius: lnanis, ait, puenlis, (f irridenda eft emnis verborum profiuentia., fiulta ac inepta volubilitas, fi rerum abfit cognitio, fi

nulhs inflructa fentcntiis, antiquitate nulla, exemplis

nullis t inbi a fuerit. oratio, g) Quid, qusefo, aliud" fi-

bi volunt hujusmodi praecepta, nifi fcedum iftud oratio-

nis Vitium, ΖαττολογίΑ», eile vitandurn, argumentaque

£rma, apta, vaiida in fcenam oratoriam feite atque com-

'

»

Α 2 ' mode

(8)

4 4M ) o (

niode producenda- Addo CeU Canzium,, qui, prüden·

tiam delineaturus oratoriam, verb a & pondera argumen¬

torum amiciffimo, & plus quam· connubiali, foedere con- jungit h), quippe, quse,. ceu fulcra & fiamina dicendorum,

Oratori iimul cur as cordique eile debcnt. In pondere , quod ab argumentis oratoriis optirso jure exped'atur ,

tenuis B. c. D. ita verfabitur opera mea, ut, poft vocabu-

lorum explanationem, quae in limine differtationis extant, de fundanxento ponderis argumentorum primnm agatur, oftendaturque, qualia eiTe debeant argumenta, quibus pondus, illud inerit, deinde vero eiusmodi firmorum ar¬

gumentorum aditruatur in oratione neceffitas. Te pro- inde, Cand. Ledtor, etiam atque etiam rogo, & obte- itor, digneris ea, quce pro· modulo ingenii, & ratione

tam setatis,. quam rei famiiiaris, minus forfan reéle, &

breviter a.-me. allata fuerint, in mcliorem interpretari par term

a) De Tmention. lih. T. cap. r. bj Brut. cap. if :

c). Brut. cap. 12. d) De örat. lib. I. cap. g. e) Partit, o- vätor. cap. j. f) De Orator. lib. T cap. 6. g) ,ψηηϋ Me- thodus eloquent ice. cap.. //.. bj·. Canzii Grataria jf.jv/7.·

p. t?L· 22?..

§. IT.

Pondus varie accipi fölet. Etenim primo vocafur id pondus, quod librando ad ßateram ponderatur, iic pon¬

dera·, khrx- tmpofita-y apudi Ciceronem· a). Deinde fu-

mitur pro multitudine quadäm, ut pondus- argenti b).

Interdiurn grav i tas nomine ponderis denotaturq & hinc

per Metaphoram ad alia deducitur, adeo quidem, ut

pondus iit idem ac robur, feu: fr mit as.. Et ultimum Lüne fenfum nobis refervämus.. Nec pauciöres habet argumentum fignincationes; modo namque mäter i am

nracmtienis denotat, modo fumitur pro fabular in ufum

*r & aliis,, quibus;

ikerue compofita.. c} Nos. vero mißis. hifci

(9)

•f&f ) o ( £$»*

quibus gaudet argumentum, explicationibus, cum Ci-

cerone definimus argumenta, quod fint rationes, qu& rei

dubiae fidem fäciunt d). Vocatur alias argumentum fyl-

lögismus oratorius, Έν&υ/*ϊ'μ<*, Επιχείρημα, fvcJsifrg&tc.·

quamvis hasc inter aliquid interelie non negaverimus.

Hifce ita obfervatis, nobis tandem pondus argumento¬

rum auditejusmodi rationum robur & firmitas, qua rei,

adhuc in dubio pofitos, fides cf firma aßenfio conciliåtur*

Dividi folent argumenta variis varie· Plerumque tres

i Horum conftituuntur claffes

,

ut ad rationes, voce pau- fo flricdius accepta, ad mores , ad cfeBus denique refe-

ra'ntur. Argumenta, quibus auditores docere, ad illam

'

quibus iis fe gratum pr&bere , eosque deletiare, ad iftamy

quibus autem animos ipforum permovere, & ad gaudium,,

dolorem, odium, iram, metum, fpem, mifericordiam,,

& ceteras affecluum fpecies! concifare allaborat Orator,

ad franc tandem,, claiiem perfinent. Quam etiam ob

cauiTam difpefci folent in perfianalia & realia. Illa jam

eonciliant perfonam dicentis, jam permovent perfonas

audientium, b.ec docent, quid verum & falfum fit, quid

bonum & malum; froc omittendum, iliud agendura fva-

dent /). Illa mores & affeffushaec rationes tangunt.

Pro ratione inftituti,, frafce argumentorum divifiones fpecies nominaiTe fatis effc vifumv

a) Qitctft. Äcadem. lib.IT. c. 12. b) ÄdÄtticum lift*·

XIII ep. 43. c). Cfr. QuinBil. Inftitut. Orat. lib. V. cape·

ro. d) Cicer. Ίορ. c αρ. 2r e) cfr. Quint, loc.· cit.· /)>

Canzii orat. f. 9φ

i nr.

Rebus quibus vis fuam ineffe: veritatem, quse Me- tapfryfica audit, nemo facile negaverit, quum id fatis·

fuperque ex Ontologia pateat. In eo quoque confiilere

r franc veritatem, quod debitce & proprio perfedtiones· rei.

iniint,, neminem facile prxterit.· Quse veritas determi-

natjj

(10)

« .4M ) o ( Η*

na£, quodnam fit rei attributum, illique effentlälifer in- fit, quoclnam per accidens, ad ccrtum tempus, vel fub

certis quibuscunque conditionibus conveniat, quodnam

ab illa removendum fit, quodnam de illa vere poilit af- hrmari, & negari. Adeoque fons & fundamentum eft

veritatis Logicae, quae convenientiam cogitationum cum illa priori conftituit. Sic illam hsec femper refpicit, fuamque certitudinem ab eadein mutuatur. Quam ob

rem, iiquidem omne fui habet rationem fufficientem,

unde intelligatur, cur potius fit, quam non fit; cur ita potius, quam aliter$ perieque cogitationibus, & ce-

"

teris operationibus ,· in quibus animam noflram occupari,

ad nofmet ipfos attendendo, per experientiam conftaf, fua

adeft ratio, unde explicari debeant. Quid, quod, niii nihi-

io refponderet notio, quo abfurdius vix quidquam cogi- taveris, veritatem harum mentis operationum ex rerum

proprietatibus effe «ftimandam, monent Philofophi. Ve¬

ritatem itaque Logicam illi tribuimus, qui res, uti ia

fe funt, utque permittit earum effentia, animo conci- pit, non autem falfas, h. e. a re difcrepantes, ideas fibi

format. Porro, cum in ejusmodi idearum formatione a- nimus non acquiefcat , fed hafce ideas formatas ftatim

inter fe conferat, & collatas, vel conjungendas, vel fejungendas judicet, provenit judicium. Veritatem i-

tem Logicam ille ampleélitur, qui ideas combinandas conne&it, & fejungendas fejungit. Formatis vero an- tea, pro proprietatibus rerum, ideis, cum, quid in fe

involvant notiones fubje<fti & prasdicati, novit, facilio-

ri negotio harum idearum cojivenientiam vel repugnan- tiam reperit, adeoque, quaenam conjungendae, qu&nam fint feparandee, videt. Quando comparantur idese duae

cum aliqua media, cujus ope nexus vel pugnä priorum

evidentior & certior redditur

,

exfurgit ratioeinium.

JUi itaque ineil veritas, quando judicia, orta ex modo

nonii-

(11)

) ο c m· t noininata comparatione, vera funt. ä) Quoniam efl

ratiocinium ex judiciis conflatum, & haec ex ideis funt

orta, idese autem pro ratiöne rerum erunt förmatts, &

in ipfa re fundamentum habent, confiat omnino, ratio¬

cinium fupponere veritatem Metaphyficam, & eatenus

verum effe, quoad rei conveniat. Convenientia igitur

cum rebus eit fundamentum veritatis omnium ratioci- nior.um, cujus demum cunque fint generis. Dcfinivi-

fnus argumenta in genere per rationes, rei dubite fidem

conciliantes. Experientia vero docet, tum fidem pro-

pofitioni conciliari, quando offenditur, lllarri rei & ve- ritati convenire, quod per fatiohem aliquam fiat, ne- ceffe eil. Sic e. g. hane propöiitiönem: Petrus homici-

dium commifit, tum demum altert perfuades, &: fidem facis, cum per rationes aliquas, ab intentions, oecafio-

rie, & aiiis circumftantiis petitas, derriönflras, Petrum ejusmodi fcelere fefe inquinaffe. Quoniam vero hoc

eft officium ratiocinii, ut, ope idese cujusdam medise,

demonilret veritatem aiicujus propofitionis, & ejuscon-

venientiam eum re,fequitur, argumenta nihil effe aliud,

nifi ratiocinia. Ex quo eificitur, convenientiam curn

fe, feu veritatem Logicam effe fundamentum omniunn argumentorum, ad quamcunque pertineant partem di- fciplinarum. Omnes quippe fpecies veritatis, quas Phi- lofophi, pariter ac Hiilorici frequentant, ad hane (Lo¬

gicam nempe ) facile reduci poffunt. Sic veritatem Hi- ftoricam, quse nihil aliud eil, niii convenientia narra- tionis cum fa<ffo, Logicarn praefupponere, quis nön vi¬

det ? Sic eandem veritatibus Praéticis, qusc in emformi-

täte oratmits cum ånimi fententia, & convenientia cogi-

tat i, verbiß & facti cum lege confiffunt b\ fuam com-

modare operam, nemo ignorat. Idem de veritate Phy- fica, & reliquis fpeciebus eil habendum. Scilicet, Lo- gica eil difeiplina inftrumentalis > qtice «jodym, quo ve-

ritas

(12)

* 4H ) ?{ Μ*

ritas inveitigetur, & inveftigata demonftrelur

,

tradit, Ideoque ejus opera non Philofophise cancellis includitur,

fed in quibusvis difciplinis aderit. Immo ufum Logices,

faltcm naturalis, in vita communi clariilime cernere li¬

cet. Itaque Oratori, de re aliqua diéturo, matcriam- que orationis confideranti, quum hand exigua fefe ofFe-

rat argumentorum multitudo, quorum alla Philofophiap.

Theoreticas, alia difciplinis Moralibus, alia Jurispruden- tise, Hiflori;e alia, hafales debent, nullus dubitandi relin- quitur locus, quin fundamentum veritatis omnium, qui-

bus utitur, & uti debet Orator, argumentorum, fit con- venientia ipfortim cum re, adeoque ad veritatem Logi-

cam, tanquam cynofuram, falli & fallere nefciam, re- étiflime componaritur, formentur & dirigantur.

a) Cfr. Fr. Chrifl. Baumeifleri Inflitut. Philofoph.

Kation, jf.jf. ji(f. jr/, ftqq. b) Canzii Orator."$.

134- U4-

§. IV.

Diximus pondus argumentorum, quse in oratoria

arte tradlantur, confiftere in ejusmodi robore & firmi-

tate

,

ut propoiitioni ilabilis & indubitata concilietur.

auditorum aifenfio 5 ergo fequitur , nullum aliud funda¬

mentum hujus ponderis eile, quam ipfam veritatem.

Si .enim thefi fuas, & rationibus, quibus illam probare

conatur, fidem auéloritatemve facere velit Orator,

menti auditorum accommodanda utique eft oratio. Na¬

turalis vero cum infit hominibus amor veritatis, homo

enim non poteft non averfari falfum, qua falfum, &am- pleéli verum, qua verum, quem, qu-vfo, oualcm,quan-

tumque effeclum habere.nt argumenta, faiijtatis quid red-

olentia ? Quanta gauderet au&oritate oratio, varijs tnendaciis & nugis & quisquiliis, a re & veritate, toto,

quod ajunt, ccelo difcrepantibus, referta ? Clarius vqro

lioc idejnn ut conftet, operan pretium ducimus 'ipwW ?

(13)

•W? ) O ( Si*.

qualia fint argumenta, quibus nullum ineit pondus. Si

4

di vi dantur argumenta in declarantia & ρrobantia, con- cedendtim eit, expofitionem, tanquam fcopum & finem proximum omnium argumentorum, ad utramque hane

fpeciem pertinere. Vitio autem tum haud parvo labo¬

rant argumenta, cum ad expoßtionem non funt accommo-

data a). At hujus in argumentis vitii cauifa eit fere

duplex, vel enim tribuendum eit illorum vanitati vei infirmitati b). Vanitas argumenta oratoria potiffimum

inquinat, uti haud raro fieri fölet ab iis, quorum ima- ginatio Judicium quafi fupprimit, quando ingens conge-

ritur moles rationum, nihil vel parum materite, traéta-

tioni fubjeétee, & probationibus muniendae, convenien- tium, licet alias de illarum veritate non fit dubitandum.

Fit hoc cum debitus non habetur argumentorum dele-

&us, cum non ponderantur, fed numerantur fententiae,

cum non tam iidei conciliandae, quamfpatii, vel ho¬

rarum, vel paginarum, irnplendi gratia , plures iufio

adferuntur rationes, cum denique quis ilofculis Fheto-

ricis, quibus orationem fuam non ornare , fed onerare fatagit, adeo eit intentus, ut rem ipfam penitus obiiv.- fcatur, & argumentorum, quibus tota circumfluere &

abundare debet oratio, nullum, vel faltem perexiguum

hab^fefpeétum. Hinc, quod Po£ta olim cecinit, Delphinum fylvis appingit, fluclibus aprum c).

Hinc enafcitur loquentia, & futilis loquacitas, ab elo- quentia merito diitinguenda, &quis nugas ineptas eriu-

merabit omnes, quibus tam fcedum dicendi. genus fca-

tet? Prcecipuus error, multa quippc paucis comple&ar,

in eo confiitit, quod rnulti, nihil pénfi babentes, quid propoßta quitflio ferat, mdeantur, more., Andabqtarum, tlanßs, ut ajunt, oculis pugnare, & de re 'di cent es, ni¬

hil minus, quam rem attingere, verba funt Cauilmi ä).

Inhrmitatis, ftri&ius fumtse, tum accufatur oratio, cum

B ' 1 ratiQ'

(14)

ίο «81 ) ο ( j&»

rationes, ubi maxime opus eil Apodidicis , probabilee

tantum adferuntur, licet theii quodammodo conveniantj

vel etjam, cum argumenta, in fe etjamii veriffima, de

quorum autem veritate auditoribus certo non conitat,

fine demonilratione &: ulteriori declaratione dimittun-

tur. Captui enim auditorum fefe accommodabit pru-

dens fVator 5 fi ver ο res, quce ipfis prima forfan fpecie

5ταξά^ο^Λ videntur, proponit, non iimul indicando ,

quo iundamento, & quibus rationibus nitantur , tum

non folum fruftra omnem impendit laborem, Ted etjam

fe ipfe haudraro ludibrio exponit, prouthac de re quo-

k

tidiana loquitur experientia. Hinc concludimus cauiTam

& prirtcipium hujus debilitatis, nihil aliud eiTe, quam

falfitatem

,

five vera fit illa, five apparens. Porro fi-

quidem contrariorum contraria eil ratio, rede judica-

inus, fundamentum, & ipfam cauiTam ponderis & robo¬

ris , quod argumentis oratoriis inefl , & inefTe debet,

eile nullam aliam, niii ipfam veritatem. Qu?e veritas,

cum in convenientia cum re confiftat, vel inde patet, quo ardiori nexu argumentum aliquod rei convenire

oflenditur, eo majus Uli accedere robur & pondus.

Hinc abunde conilabit, opinor, iis argumentis pondus

inefle

,

quse ab auditoribus propter ipforum veritatem

non poiTunt non affirmari & acceptari, quseqüg prec-

fenti qu?eilioni funt accommodata & adprime conve¬

nientia.

/?) Ad Herenn, Lib. I. c. 23. b) L.c. ad Herenn.

t) Horat. de arte Poet. v. 30. d ) De Eloqu. facra &

Hwnati. Lib. IV. c, 1.

§. V.

Quum vero fundamentum ponderis eonftituerimus

veritatem & varias e/Te veritatis fpecies, haud diibtea-

ipur: eft emra aha veritas certa, alia probabilis, alia in

fe vera, alia tantum fpeciem prsefe ferens,&apparens,

quseri

(15)

quseri poteft, quam heic potiffimum infelledam velimus

veritatem? Et num veritati certse tantam dare operamO-

ratori incumbat, ut ab illa ne latum quidem unguern dif-

cedere, nec probabilibus uti liceat argumentis? Mini-

me exiilimandum reor, artem Oratoris, qua divino il-

lo fungitur officio, qua rudes docere, mceilos erigere

& folari, contumaces frangere & permovere, & cetera

fui muneris officia peragere avet, tam ardis concludi

cancellis, ut nihil in oratione, nifi quod certum fuerit,

admittat, admittereque debeat. Hoc enim proprium

eil Philofophi, cujus profedo intereft, cogitationes fuas,

& inde fhientem ratiocinationem, rebus exade femper

conformare

,

& dem.onftrationibus certifiimis , ii fieri

poiiit, corroborare. Quid, quod in exponendis cogita-

tionibus, propter multitudinem rerum cogitabilium, ve¬

nia fit verbo, difficultatem rerum cauffas inveftigandi ,

& ingenii noftri imbecillitatem atque ängufliam,hac fein-

per incedere via ipfi nec licebit. Si itaque aPhilofopho

id non exegeris, utut omnem laborem, omnesque vires,

contentionem omnem veritati impendere haud detredat,

multo minori jure, res tam ardua, ab Oratore videtur

poilulanda. Quum autem fuafionem inprimis fequatur

Orator <?), ac in id potiffimum fuam intendat artem,

Ut ipfius fermo auditoribus arrideat, in fenfus animos-

que influat, quis non videt, pro varia conditione audi-

ditorum

,

variare etiam debere orationem ? Quae varie-

tas non ftili tantum & verborum diveriitate continetur,

fed etiam argumentorum. Sic, apud Principes & Heroas

peroraturus, excelfo utitur dicendi genere, quod maxi-

me aures eorum demulcet & obledat. Alia vero indui-

tur oratio forma, in concione agreftium & plebejorum

habenda. Eruditos, & rei literariae peritos, nadus au-

ditores, eruditam, fale atque lepore conditam, fundit

orationem. Eruditionis vero documenta tam frequen-

B x ter,

(16)

is 4M ) o C Hl"

ter, apud rudes dicens, non fiftit £), quin potius es proferrc fludet, quse ilomacho & capiti eorum conve-

niunt. Hinc ufum argumentorum probabilium magnum eflfe nemo non affirmabit. Praeterquam enim quod o-

mnium rerum certarn adipifci non valemus veritatem ,

nec femper veritate opus eil certa, licet vel maxime

ejus detur copia, immo probabilia interdum certis pal-

mam prseripere, per experientiam conilat. Ratio au·

tem hsec eil: veritas, pnecipue certa, tamrtriili, quod

magnopere dolendum , expofita eil fato, ut eam nos homunciones, non niii invitiilimi, arripiamus, nec e- jus tanta dueamur voluptate, quanta interdum in appa- rentia, nugas inutiles, & id genus alia feramur, rapia-

mur. Sic multie exiflunt veritates, plurimce fententias,

in fe adeo verae, ut fine contradiftione negari haudpos- fint, quce tarnen plerismie , faltem rudioribus, prima

intuitu, vel, ceu πααά^ο^Λ, fpernuntur, vel, licet fal-

fitatis in notam apud eos non quidem incurrant, atta-

men, quia captum fuperant, minus placent. Ex hifce

argumenta ii peteret & conficeret Orator, apud ejusmo-

di homines diélurus, fine fuo privaretur, quam qui ma¬

xime. Prudentis itaque Oratoris in eo omnis verfatur

opera, ut argumenta feligat, auditoribus grata accepta-

que. Digna prorflis funt, quae heic exfcribantur, verbs

Qiiintiliani : Si inihi, inquit, fiapientes juäices dentur,

fapiehtum conciönes, atque omne cenciliim, nihil invidia vakat, nihil gratia, nihil opinio prsfiumtä, falfique te- fl,es , per quam exiguus fit eloquent i ne locus , qui prope

in fiola dckclatione ponatur. Sin & audientium mobiles

animi, & tot malts obnoxia veritas: artt puqnandum efl, tf adhibenda , qu<ß pr o funt c). Hane quoque ob

caufiam, peculiarem Oratori veritatem, a Morali haud

parurn difcrepantem, aLogica vero interdum aliquantu-

ium difeedentem, aiiignare non verentur quidam dfl Qu»

A

(17)

*β )0 f S»

Qua ratione id flat, nunc difpicere non iinit ratio inili-

tuti. Ex hifce vero fatis conftare arbitror, probabili- *

bus argumentis, fi, quando opus eft, & opportune, u- furpantur, robur & pondus non exiguum ineiTe.

a) Pv£cl Magiftr. tsf Phihfoph. Åäjun&i, Engels-

mannt Dißertat. de oratione rebus conformanda. Up/. A.

/7/4. hab.pag. 23. b) Chrifl. Weißi Inftit. Orat. Lib. L

cap. 2. jf. /. <0 Infi1 tut. Orat. Lib. IL cap. /7. <£) Etß

σ eis mannt dißertat. citat. ρ. 22.

§. VI,

Ne quis autem nobis vitio vertat, quod. veritaterii

ab Oratore tam fanéie iervandam effe ftatuerimus, quo- niam (ic plurima pr«cepta Rhetorica videntur exulate,

ad diverfitatem methodi Philofophicse 8c oratörice expo- nendam nunc devolvimur. Objici, fateor, nobis pos- funt varia, qua; haud obfcure veniam Oratori, üt plu-

rimum de via regia veritatis defle&endi indulgeant.' Pr«eipua huc redeunt: varii funt tropi &figurse, quae,

orationis äugend« , ,yel, minuend« gratia adhibentur.

Sufficit nom'naffe ντπξί3βλ^? quse eib tropus, quo veri*

tas, rei augendee vet. minuend<z gratia , fuperatur aß Quod fi veritati tanta effet, uti nos poftulamus, danda

opera, interdici videtur ufus hujus tropi, cum tarnen celeberrimi & eloquentifiimi Oratores ab hujus ufurpa-

tione nulio abhorrucrint tempore. Diibinguimus au-'

tem nos heic inter argumenta ipfa, & modum,quo am-

plificantur, & exornantur. Ad argumenta quod attinet,

non poffumus non eontendere, veritati debere illaiem-

per effe, confentanea; fed , quoniam munus Oratoris

non docendi folum includitur officio , (ed etiam dele-

itandi» & permovendi, multiplex adhibeatur , neceffe eft, artificium, quo expoliantur argumenta. Arte non

opus foret tanta, fi veritas nuda, neque ullis illita colo- ribus, arriperctur, *c perplaceretj verum» fiquidem

U

>

Β 3 v iibes-4

(18)

η ) ° ( fä*

Jibentius, dum ejusmodi felanditiarum faces admovean-

tur, quae aures titillant, animosque demulcent, acce- ptetur, fabelt utique ratio, cur interdum a vero digre-

di liceat- Et in hoc intercedit differentia inter meth?- dum Philofophicam, & oratoriam. Philofophus nempe nude, & iine iitis flofculis veritatem proponit, Orator

candem quoque feélatur veritatcm, fed alia prorfus ra- tione, varia enim frequentat artis fabfidia, quo quid velit, quid-non,pro renata, perfuadeat Sic argumen¬

ta nolter ita fimilitudinibus adjungit, ut nihil fupra.

Sic hiftoriam, fa« convenientem materise, cui potiores

Infant argumentorum nervi, fingit, adornat. Nec dis-

fimulat hoc ipfam, ille docendi dicendique princeps,Tul-

lius: Conceffumeft

y

inquit, Rhetoribus ementiri in hifto- riis, ut au quid die ere poßtfit argutius /;). Hujus etiam

artificii duo perquam luculenta exempla nobis fappedi-

tät facer codex: unum, in colloquio Nathanis Prophet«

cum Rege Davide 2 Sam. 12. alterum in lermone mu- lieris Thecoenfis ad eundem. i Sam. 14. Sic res mu¬

tas

,

& inanimatas interdum inducit loquentes^ ut, vel

hoc modo, orationem ad adplaufam promerendum ex- aggeret. Sic denique argumenta, fabulis contexta, ab

Oratoribus magni Hominis proponi cernuntur. Quis

non mirabitur Menenium Agrippam, qui plebem Roma-

nam, in optimates concitatiiiimam, fedavit fabula, ex

hello petita, quod ftomacho cetera corporis humani

merabra eam ob cauflam indixerant, quia haec continuo detineren'tur labore, ut ille impleretur: nempe calarni-

tatem, quse Romse tum imminebat, facundia, prifca li¬

cet, achörrMa, attamen peropportuna,avertit r). Quo pertinere arbitror verba Fabii: Ν am tf, inquit, mendet-

dum dicere aliquando fitpienti eft conceffiun, afteBus, fialiter ad tequitatemjudex perduci nen poterit, neceffk-

rio movebit Orator d )< Quamvis itaque hujusmodi fi-

gmentis

(19)

) o ( *§► 15 gmentis & artificiis argumenta oratoria fint refertiffima,

propterea tarnen nihil eorum decedit veritati, quin po-

tius majorem inde oratio accipiat vim & efåcsciam, cum

fortilfime & docet, & delebtat, & movet.

a) Cunr. Ditt er. Inflitut. Rbetor. Hb. I. cap. I. p. m.

11. b) Cicer. de Claris Or eter. cap. II. c) Liv. Hb. IL

cfr. Cauffin. de Eloqu. fac. hum. lib. I. cap. jß. d) In¬

flitut. örat. lib. II. cap. iy.

VII.

Tetigimus fundamentum ponderis, quo argumenta

oratoria nituntur, fimulque declaravimus, quibus argu-

mentis pondus illud infit, illis ncmpe, quas veritäticcn-

veniunt, & materi« funt accommodata, quemadmodum

horum in numerum retulimus ctiam probabilia, adjun- gendo, quousque a vero aberrare liceat Oratori; refiat

idcirco, ut hujus pondcris neceifitatem in oratione rd-

ilruamus & confirmemus. Fiet id vero quam breviffi-

me. Verba novimus effe figna, mentis indicantia con- ceptus. Talis autem conceptus f. idea relationem habet

ad rem reprrfentandam. Quoniam itaque cögitationi-

bus quibusvis fua refpondent objebba, ipfa luce clarius

til, verba, quee hafce mentis cogitationes fignificant,

refpebbum habere indivulfum ad res. Cogitationes au¬

tem & judicia, quae per verba proponitatur, nihil aliud

in oratione funt, quam argumenta, vel aliquid probatu-

ra, vel ad expofitionem fabbura. Hinc fequitur, quam

necefiaria fint in oratione verba, tam neceflarias efie

res, 8c inde, «eu ex ovo, arceflenda argumenta. Por-

ro harum omnium rerum quoniam certa nobis non da-

tur eognitio , plurimae namque propofitiones in mera

nituntur conjectura,mult« probabiliter folum cognofcun-

tiir, & alise, de earum veritate licet nobis quidem cer-

to conftet, non tarnen in eodem gradu funt, nonnulla

enim majori, nonnulla minori, reipeblu ad noshabito,

(20)

ι6. *6* ) o ( W

pollent certitudine. Praeterea quoque håud exiguus ar¬

gumentorum numerus Oratori, jam jam didturo, &ma-

teriam confideranti, fefe offert, quorum alia ar&iori, qusedam laxiori nexu theii adhaerent, alia clara & nota

auditoribus funt, alia obfcura fatis, & intelle&u diffici-

lia, alia ita comparata, ut facile illis placeant, nonnul-

la, ut vehementer refpuantur. Quoniam jam in tam di-

verfo pofita funt ilatu argumenta haecce, nec omnia e- jusdem funt momenti ac valoris, perfpicuum non pot-

eft non cuivis effe, aptum & debitum debere horum in-

ilitui dele&um, eaque effe affumenda & adhibenda, quse

rei traétandoe conveniunt, quse niii veritati confentiant,

non poffuntnon etiam ab ipfa difcrepare materia, adeo-

que ad obtinendum finem, quem Orator tanta opera,

tantoque labore quaerit & mtendif, minus valent, quod

Infirma & debilia funt, nec ullius cenienda roboris.

Hoc vero probare, effet quidem aétum agere, cum Vi-

rorum celeb. ftudium & induftria maxime hac in re defudaverit. Nihilo tamen minus, ne res tam neceffa-

ria a nobis proetermiffa videatur, unum alterumve argu¬

mentum, hifce ut lux affundatur, proferemus- Praster-

co naturalem ^hominum obligationem ad verum loquen-

dum$ etenim, ut ali^rum felicitatem, quantum in ipiis,

promoveant, homines quoniam natura funt obftridli,

prout in Philofophia Morali docetur, & hsec felicitas,

ad magnam partem, pendet ex cognitione & poffefliöne

veritatis a), fequitur, nemini, alterum decipere, effe

conceffum, fed cujusvis in eo maxime Verfari débere ftu¬

dium, ut alter cognitione imbuatuf veritatis. Sic nul¬

luni eft dubium, quin Oratori haccce competat obliga¬

tio. Si jam ipfe orationem falfis argumentis, vel aliis

nugis & Battologiis impleret, nemo ibit inficias, hane,

Uli injunélam , legem effe violatam. Ergö talia ufur-

jabit argumenta, quae vera funt, & materiae conveni-

(21)

«Μ ) ο ( f» it unt, h. e. quibus robur & pondus ineil. Neque loquor

heic propenfionem illam naturalem, qua omnes homines

in ampledlendum verum ( qua fcilicet verum ) 'feruntur.

Ineil nimirum hominibiis naturalis amor veritatis, nee

poiTumus non averfari 1k refpuere falfum: Quoniam ita-

que menti' auditorum oratio eil accommodanda, ea ad-

hibeantur, oportet, quae rei & veritati non officiunt»

h. e. ejusmodi rationes, quas robur & pondus decorat

exornatque. Sed videbimus obiter, Oratorem fine ner- vis& ponderibus argumentorum, triplex illud officium, quod in d&cendo , dele&ando , & permovendo confiflit,

quove artificium oratorium, totum quantum, contine-

tur, rite perfequi neutiquam poile, unde quam neceffa-

ria in oratione fint pondera argumentorum, conclude-

re licet.

Primum officium diximus docendo peragi. Docere

vocant Philofophi

,

alium ad veritates

,

ipfi ignotas, perducere. Tum autem ad veritates ignotas perdueimus alios, cum id effieimus, ut ide« eorum & judicia rebus

conveniant. Porro, quum finis hujus officii fit, ut alii

veritatis convincantur, tum vero veritatis in hac vel

illa propofitione convincimur , cum nexum ejus cum

prineipiis indubitatis vldemus & fentimus, fequitur, O-

ratorem, fi alios doeebit, conclufiones fuas certis prin¬

eipiis fulcire, & nexum illarum cum bis diilindle pro-

ponere debere, feu, quod idem eft, ejusmodi argumen- tis thefin fuam probare, quibus fuum ineil robur, iua-

que veritas. Quam neceffiarium itaoue in oratione erit officium docendi, tantee etiam neccffitatis eile pondera argumentorum, vel hinc patet. Prius illud, quod fcili¬

cet in oratione fit ddeendum eil extra dubitationis a-

leam pofitum. Si enim eloquentise hoc fubtraxeris offi-

.

C cium*

(22)

is <m ) o (

ciurn, nefcio plane, qualis a te formetur oratoriae con- ceptus. Si in oratione deleétare debeas & permovere,

me omnino fugit, qua ratione hoc periicere poffisj ete-

nim funt htec officia cum priori tam amico conjunéta

nexu, ut fine ilio ne concipi quidem poflint, multo mi¬

nus perfiilere. Prseterea hoc officium peragendum in- jungunt prsecepta Moralia. Multi enim dantur rüdes Sc

imperiti, quos non tantum ad veram felicitatem ejusque prasitantiam erudire, fed etjam oftendere media, quibus

lalus illa obtineatur, adeoque proponere veritates, non iubrico, fed certo innixas fundamento, cu jus vis eit e- ritque opera» In omnibus quapropter cauilis, omni lo-

co & tempore, in dicendo eile docendum, & in docen-

do fortia adhibenda argumenta, vel hinc clariffime con- ftat. Sic in foro civili, quando aliquid agendum, vel

omittendum, Reipublicse Gubernatoribus eit perfuaden- dum, Orator de rebus, quce agendse vel omittend» funt,

de utilitate, vel calamitate, inde oriunda, perorat, do-

cetque. Num autem heic debifta ufurpanda argumenta ?.

Num nugte & mendacia? Sic coram tribunali, qui caus-

fam alicujus agit, omnes circumftantias, quse ad rem il-

luftrandam faciunt

,

memorat, docet, quid faétum fit,

tiec ne, quid jure, injuriave, quid legibus conveniat, quid minus. See. Sic in concione facra ömnem navat o- jperam verbi Divini miniiter, ut voluntatis Divinae co- gnitione imbuantur auditores. C'allens ipfe verbum Dei

revelatum, myiteria proponit, dogmata exponit Theo- logica, pias ineuleat aétiones. &c. Infirmo autem heic

procedendo talo, Sc fine diferimine, quiequid, ut ajunt,

in buecam venerit, temere effutiendo, num finem opta-

tum affequetur ? Requiritur certe ab Oratcre, ut ipfe a

variarum rerum notitia inftruåus , apte hanc applicet Cognitionen. Apte vero tum illam applicat, cum inde

argu-

(23)

)ο Γ JU» 19 argumenta, quae materise, de qua dicit, conveniunt, &

theiin probant, petit eligitque. Talia autem eligere,

res e/t tam nece/Taria, ut /ine hoc deledu, oratio omni-

no fitmanca, in firma

,

pueriiis, & nullius pretii. Viclen-

dum itaque Orafori eit, ut, non quid poflit, fed quid

deceat, aclferat. Quid namque fceaius, quid pejus eilet,

quam ejusmodi orationem implere argumentis, ut in et

quadret illud Poet& b):

Sed nunc non erat his locus -

Eo firmioribus cau/Tam fuam argumentis & probationum

nervis itabilire debet, quo duriori veritas fubje da fit fa-

to. Homines ncmpe, vel prsejudiciis fafcinati, vel af-

feduum turbis öbruti, vel attentionis expertes, vel alias denique ob cauifas, tardiffime veritatem ampleduntur.

Quemadmodum jam ad navem magnse molis agitandam

non fufficiunt parva & exigua vela, fed requiruntur, quae magnitudini navis refpondeanty fic ad perducendos ho¬

mines in cognitionem veritatis, rtiinime utendum eil ar¬

gumentis vilibus & levioribus, fed quibus vis ine/t &

debita^ efficacia. Neque folum in ilia ©rationis parte, qu«

hat εζοχχν confirmatio audit, in qua probando & fuam

.fententiam ftabiliendo occupabitur Orator, id probe ob- fervabitur; fed ceteras etiam partes ita inftituentur, ut

fingulis fuum con/tet robur- Sic in exordio argumenta

ad cau/Pe genus quam proxime accommodentur, & tan-

quam ex ipfis medullis & vifceribus itafumantur, ut fint

neque longinqua & aliena, neque exilia & negatoria,

aut cum multis aliis communia cauiTis, fed propria. Sic

narratio apte erit exponenda, eumque in modum diri—

genda, ut ad tbefin probandam fiat idonea. Sic confuta-

tionem

,

quee objediones adverfariorum, quando opus

e/t, folvit ac refutat, robu/tis communiendam effe argu-

C 2 men-

(24)

20 ) Ο (

mentis, vcl me non monente, intelligitur. Sic in epi- logo, ubi fumma orationis continetur & repetitur, quin adefie debeant firma argumenta, nulli dubitamus.

a) Cfr. Cl. Magiftr. Frondin Differt* de recentioris

écvi literär, principatu part. I. Jf-jf. IV. V.feqq. b) Ho·

rat. de Arte Foet. v. iß.

§. VIII.

Progredimur ad aiterum officium, quod eft dele&an-

ii. Neque rite hoc munere, fine argumentorum ponde- re,defungi poiTe Oratorem, inde patet, quia cum antece- denti tam arcfte cohseret, ut a fe invieern divelli neuti-

quam poflint; quapropter commune eft omnium effa-

tum, quod docendo dele&are

,

& deleftando docere de-

beat Orator. Si jam in officio docendi, prout modo o- ftenfum ivimus, adeo neceilaria funt argumenra firma

& foiida, quis eorum ufum & neceffitatem heic loci ne¬

gabit? Qyod ex ipfa delecftationis notione probari item poteft. Deleftatio feu voluptas eft grata animi fenfatio,

ex. intuitiva perjeciionis cujusdam rei cognitione orta a).

Quicunque ergo aliquem voluptate afficiet,id agit agetve fedulo, ut alter perfecftionis illius rei reddatur confcius.

Cmnis voluptas eft vera, vel apparens. Illa, qu« oritur

ex certa cognitione perfeftionis, feu quando certo con-

ftat, hane perfectionem effe veram. Quicunque jam al¬

terum vera perfufurus eft voluptate is certa ver« hujus perfectionis cognitione illum prius irnbuet Perfe&io,

vera fcilicet, tumineft orationi, cum non folum elegan- ti, adque prseeepta Rhetoriea, formato ftilo eft compo-

iita, fed pondere item argumentprum referta, nempe

quando inter hsec duo convenit, ut verba cum verbis,

argumenta cum argumenta amictfßme confpirent. Si

igitur

(25)

4&Ϊ > ® ( ί»

igitur Orator veram concitabit deledationem, audito*

res verse hujtis perfedionis, quae tam ex ornatu, quam

ex argumentorum vi redundat, confeios rcddet. Quo-

circa iine hoc argurnentorum pondere deledare non pot-

erit unquam. -

Tertium denique officium in perm$vendé confiftif,

Permovere is dicitur, qui efficit, ut appetitus alterius

in ohjcffa inclinet. Practereo heic appetitum rationalem,

cum ejus ad ob je cl a inclinationem a rebus pendere, ne¬

mo, er ediderim, negaverit g modo parallelifmum intelie-

dus & voluntatis rite penfitaverit. Nam quoniam vo- luntas nihil appetit, niii ab intelledu diitinde repracfen-

tatum, patet, eum, qui hunc movebit appetitum

,

in intelledu auditorum debere ideas excitare diitindas, ju-

dicia item diftinda & perfpicua 5 hsec autem perfpicuitas

fruftra absque rebus

,

earumque pondere expedabitur.

Hinc ime nrmis argumentis appetitus rationalis moveri nequit. Quod appetitum fenfitivum & affedus fpedat,

nec hos fme ejusmodi argt mentorum nervis moveri, perfpicuum eil. Tunc enim moventur affedus, cum

res tam vivide iiftitur & repreefentatur, ut non iblum cognofcatur , fed quodammodo guffietur & percipiatur.

Si jam pondere argumentorum deftituta effc oratio, fi nu- gx , mendacia, verba nihil fignificantia," adiunt, fi ra-<

tiones, ne minimum quidem rem tangentcs, jaditan-

tur, qualis, quaefo, tunc erit vivida illa reprsefentatio ?

Gerte nulla. At dicis: experientia tarnen teilatur,prse- cipuam in commovendo vim geftibus effe aiffgnan- dam, nam

% Si vis me flere> iolendum eß

Primum ipfi tibi b) - - - 5

Idcir··

(26)

sa 4N )ο( »»

Idcirco non ab argumentis provenit. Rfp. adionem o-

ratoriam ad affe&us movendos permultum facere, non tarnen hinc ex'ciudenda eile argumenta; nam rebus ipii geftus funt conformandi , adque vim argumentorum componendi. Immo adio, rebus non refpondens , tan- tumabeft, ut in ullo ponenda fit pretio, ut ars hiftrio-

nica & geiliculatoria redius audiat.

Habes, L. B. cogitationes meas, de pondere argu-

jnentorum in oratione, rudes fatis, & minus comtas, Tuam ideo expeto benignitatem, innoxios hoiee

conatus sequi bonique confulas, «ni-

xe rogans.

a) Banmeift. Jnftitut. Meraph.jf.jSS· Φ; Dis-

fert. de Princip. Orator. Pfycholog. Up/, η ψ. hab. pag.

f. in. 2i. b) Horat. de arte Poet. v. joz.

S, D. G.

(27)

VIRO

-

JU VENI,

Doftrina morumquc clegantia conipicuo,

Dn. ANDREM ,

Populär i, Amico Honor atijjimo,

De

Rondere argumentorum in oratione >

egregic diilerentL

\ Rgumentorum dum Pondera penfitdt

AuBor;

Ingenio monflrat Pondus inejje Sm,

Hoc agisy ANDRiEA y quod nos quoque cor- de precamuv,

Inßnt fortan#* ut Pondera faußa Tu&

amica manu lufit

ERICUS J. 0HRSTRÖJ4

(28)

Ad

U C T O R Ε Μ.

TJAuä die er* peßum, Popuhris {? Amice Dile&is-

fime ι quam a antmus meus perfunderet ur Eetitia,

quawprtmum ingenit Tut jpeetmen altquod publicum Te

gaturum aeeepi· Et fane, occaftonem tum optatam na ·

ftus, mn potui me continere , quin & gaudium ex- primerem weum, & Tibi ßncere congratularer. Ete·

mm toto peäore Utor, Amice Honor attfjime, mw«

tusTuos hudatijßmos profpero non caruiße eventu.

Quid, qmd Tibi grattdor hißgnes pulcerrimosque in ineris progrtjjiis, de quibus jam mectrn teßatur de·

gans bac Tua de Ponaere argumentorum Dißerta · tw, qm ingenii Tut pondus mwirne vulgare effe, jatis fuperque oßendtU Quod ergo rehquum eß, Deum 0.

Μ jupplex rogo, veSt Te falvum ac incolumem fer*

vare, eeeptisque Tuis honeßißmis ulterius javere. Sic Jatit fiet Jpeit qudm de Te parentes Tut concepere, ßc

ommum mjtrum dejiderium expUbitur.

JACOBUS SVEDER

References

Related documents

Hinc etiam patet, quod jus hocce infinitum laii. in ladentem ei non permittat illum

quam oratione fledli atque moveri potcil, ufum habet Eloquentia longe maximum. Sed hane fuifle tam Athe- nienfis , quam Romanae civitatis,

dum compellat, effs illud, quod commendatur, potius bonum, quam malum; intelledtus vero prius aftenfum. non prsebet, quam veritätis convincatur;

Itaque, explieemus, quid di- gnitas in homine fibi velit, quid in

citius quoque cavec, ne ilodio fcrventiori, pro Religionis ian&amp;itate atque falate hominum tutan- da , cupido quaedara cum vanse gloriolas, tum imperitandi, tum ditefcendi

ret. Atque hinc eflt, quod tantus fiepe eos invadere. fbleat failus, ut in unius Homeri vel Maronis carmini- bos oranera quatrendam eile iapientiam

occaiionis pundlum neque eritintermittendum, quo tum ,vitx, tum do&amp;rina? moliamur emendationem, curasque titiiibus impendamus rebus. Ac,nonniii rarius,ullum tarn felici uti

Maforerharura diligentiam non fub- fbitiile, fed adhuc plura circa ver- (lis, voces &amp; literas notaiTe, vel hinc patet, quod in 2 g.