SELECTORUM EX PAULINIS

(1)

7 V

D. D.

SELECTORUM EX PAULINIS

EP1STOL1S LOCORUM

AD EXAMEN KEVOCATA

DifTertatione Acadeniica.

Cujus Part. Yl.

Confent. Amplijf.

Ordin. Philo/.

In Re'^iä Acadetnia Upfnlienfi Prspllrlp

MAG. JOHANNE

FLODERO,

gräc. litt. prof. re&. et ord.

Publice Vcntilandam Sißit

BENEDICTUS

JUNGBLAD,

p'eßro.Gotbus. ^.

In Auditorio Carpl. Min.

Die XVI. Novcmb.

A. MDCCLXXI.

Horis Ante Meridiem SoJitis.

U PS A LIiE ,

Apud Jo«. Edman, Reg.

Acad. Typograpb.

(2)

Cornminiftern vid Tunhems Forfamlmg,

Vålårcvordigc

och

Hög^ållårde,

Heim NILS

Så ock

Dygdadia

Frun,

Fru MARG. CATHARINA NICENIA,

FÖDD EK.

Mine Buidafte Foråldrar..

D'n Hogftes milda värd

Sin hjélp han nådigt tedt

min

,

undran billigt vacker

fin hand hon ån mig, räcker-

Min _egen Far ^togs bort i mina fö rita år;

Jag värnlös vid defs Graf da klen och barnfiig flår.

O! miftning om och härd! Hur fkuii jag tilvixj vinna?

Min Moder for mitt väl jag fann afkärlek brinna;

Dock Himlen fåg cr flod och hjelp behofdes ån,,

Han gaf St mig en Far,, och åt min Mor ^en Vän,

Ach I Hulde Far och Mor , Er ömhet har mig hägnat;

Er muntren, gett mig hopp, Er kärlek har mig fågntt;,

Af Erbelkårda del jag altid haft min lått,

Och mer ån vänta« bordr deraf jag niuta fått»

Til tackfamt finne« prof, jag defsn blad Fr gifver.

Min bon och onflcan ilåds til Himla Herren blifver,

At Han, fom nådigt kan de goda löna väl,

Tåcks ge min Far och Mor alt gOdt til kropp och fiai..

Framhärdar

Miae Huldafte Poråldrars

Lydigfie Son

BENGT JUNGBLAD,

(3)

D. D.

Rom. XIII. v. 13.

ς h ημέξοο ^{ευσχημονωε} 7Τε{>ΐ7ίατγ\σωμεν, μη ν,ωμοις

Ηομ μέ&αιε, μη κοίταis ngof aasKyhais, μη

εξΐ&

yjj ζηλω.

Haud fine ratione obfervavit VOLLIUS e) empha-

ieos rationem in Paulino hocce monico repetendam es- fe ex monhus Romanorum, ad quos Epiitola fcripta

eft: Conftat enim imer _ormies, feita illos celebraviiTe, queis adfperfum fuit non parum turpitudinis, κώμοι

viguerunt Kgi) μέΒαι, y.ciSai ^hm ο&σέλγειαι. Forte etiam,ut MiLlJUS f) rationes fubducit, fenptse funt literae hcS

iito ferme tempore, quo lupercoriim ac faliorum fole-

rrmia acta fint, queis operantes discurrebant per urbern,

Doctu ac interdiu cum tripudik fblemnique faitatu car- mina cantantes nullique temperantes inboneilatis gens·

ri. Hinc εμφασις moniti pauiini ex άντ&έσει enucleari poteft. Jubet primum genemim Romanos, ευσχημονωε

πεξίπατέΐν. Σχήμα Gracorum exprimit virn latinae vo-

cis, habitus: lic φέξειν ^σχήμα φιλοσόφα, βασιλέως eil, Phi- loiopbi, Regis habicu cultuque incederc: unde οίσχημων indecorus, cui turpis eil habitus, & ευσχήμων, decens ^,

decorus: _{eil ergo} έυσχημονως πεξίπατεϊν^, incedeie decen-

ter, fpeaiatim in hoc ioco, iito viverc modo, qui de-

I ceat

e) Not. ad BLACKSALI Grit. S. Ν Τ. _ρ. 3i2. f)

Proltg.

ad Ν. T.

(4)

6o Rom. ΧίΙΓ. ν. ΐ3·

cefit Chrifti nometi

profeiTosSvethice dicere pofTumus

r

vandra anftåndigt; fecus ac

iiii fecerint, qui, inter profa¬

na folemnia, nudi nonnunquam

discurrebant, quafi

^o-

mnem ejurailent honeftatem &

cailitatem. Prodidit

au-

tem ié ida morum profanitas κωμοιέ primum

^ μέΒαις,.

Κώμος in Grsecorum

fcrfpcis fpeciatim ufurpatur de ifta

lafcivientiömjuvenum

confvetudine,

qua

noctu pofl fym-

pofia ad

aroafiss

cum

facibus & taecfts- venticaverint, ad

rllarpm.. fores amatoria cantica

concinuerint epuiisqus

deinde fu3s iteraveriiat. CüjüsmodI

Κωμω?'ϊ£, h.

e.

in

την ϊξωμίνψ

απερχόμενος

^ν,ατού νύκτα³

inducitur in fcenam

a ΤΗ KOCR 1TO Id. Iii.. & exprim itur ifre

ritus ab A-

RISTOPHANE verbo, ε'πικωμάζειν, & im κωμον

βαό'ΐζειν,.

Ceterum vero generalius

comple&itur

κώμος

iüa notio-

ne omne amatoiia? iafci vise genus,

i

η

prim is fl

a vmo

calentibus exerceatur, unde etiam κω'μοι km ποτά

frequen-

ttr a Grsecis conjubgunrur famqaam

vitia admodum

co-

gnataj.quomodo XKNOPHON g) tibi fe flu ni quoddam

Jafcivum Babylone celebratum

deicribir, dicit Babylö-

nios confveviue ττίνειν KM

κωμοίζβιν

ολψτην νύκτα.

VulgO

dicimus: iefva i jus och dus.

Sed

ut in recepta

verlio»

ne quidqnam mutemus non nos

quidém fvaferirnus.

Qiiod vero in

iequentibus occurrentia vocabuia, χόιτη

K&) åviKysicC)

redduntur Kamrar och okyfkbet9 id forte e·

mendatricem manum defideraverir.

Neminem quidem

prseterit

κόιτψ proprie

^notare

cuhile ,leÜüm, ubi iolemus

χεΊ$αι KM κοιμάμαι³ fed nec ignotum

eile debet,

utευνην

frequendifime

^,

ita κόιτην nonnuoquam, per Mesonymi-

am, uiurpari de

concubitu,

quam

notioném, ut Sve·

thico veeabulo Kamave tribuamus non

finit lingva? ufus.

Metonymico ifto

feniu ufurpat hane vocem PINDA-

RUS h)3 dicens εννυχίχς

κοίτας b.

e. ut

SCHOLIASTES

ex-

g)

Cyrop. L. FIL h ) Pytb. od, XL

(5)

Rom. ΧΙΙΓ. ν. ~Ι3·

-exponit, ννγχεξίνχς

τής

μοιχείας συν

salus· fto&urnoi con-

cubitus, quib.us cum

adultero comrnixta fit, impuliile

Giytacmneflram ad trucidandum maritum. Jam veroos-

σελγής, quura in genere notat

improbum

,proterve

&

petulsnter injurium,

unde opponitur

τγ

hxuioc ab ISO-

CRATE *), tum in fpecie lafcivum,

qui pctulanter in-

dulget libidinibu* &

violentis ftupris:

qnam

i< ecialern

notionem imitatum ίubflantivum, daihysiu,

ufurpatur

pro lafcivia Sc ^proterva

libidine. Neque eil dubiam,

quin

iflhüC in loco, ubi κόιτη & ασελ-γεια ix 7ϊχξαλληλχ

p'onuncur,

ed iftam refpiciatur notionem: atqoe adso

reddimus Svethict hsec vocabula, otukt ock

lättfärdighet«

Denique noroinantur

in hac Apoflolica admonicione ζή¬

λος yoäf ε'ξίς. Svecus

reddit ζήλον nit:

quam

etiam ipfi

no¬

tionem comp€tere notiffimum eil: nam

ζήλος,

ut

fupra

ad Gap. X. v. 19. obfervatum

eil, generalirn notat

ar-

dens iludium, quo quis in aliquam ^rem,

five bona illa

fit, Tive mala, fcratur, unde etiam

ufurpatur

pro

invi-

dia, qua: ad mala qussvis

inferenda flimulat infeclum

animum.. N>*_que

adverfabor, fl quis voluerit hane ipfi

•fpecialem notionem

tribuere in hocce loco',

quum εξis

affidua fit iηvidisc comes: quemadmodum etiam

Anglus

reddit heic ζήλον, envy. Quin etiam ex

generali illa flu*

ente alia fpeciaii notione defignat

ζήλο5 ferrentem ani-

mi impetum, qui in

litibus fe & contentionibus eonol·

tatorum ira hominum prodaf. Huc

refpiciens

vocave-

ris ζήλον Svethice, vel, ktf,

vel, fplit, vel, trätor, aut

■ii quod aliud

fit vocabulum ejus emphafin melius ex-

prellurum.

v. 14.

'Εν$υσα$ε rev κυξίον IrjasvΧξίςον qcflj της σαξχος πξονοιχν

μη

παεΊ&ε

εις

επι^υμίαις.

I ^ι Quod

ii) in Ρanatb.

(6)

6* Rom. XIII, v. 14:

Quod ad fuperius Comma ©biervatum effc de in- honett.« moribus, queis dedui Romani oΙσχημόνωε fefe gefiérint, κωμάζοντεε ^utDEMOS THENES k) ait, 8κche*

7ΐξοσωπέΐ8) obreda facie larva comiiTantes, ne dignofee-

rentur, id iniervire etiam poteft iliuilranda? gyjatf, ^q =95 bfeic cccurrit: _quum enim mos invaluijflet, ut igootis

perionas induerent in comillation bus & noclurnis dis- curfionibus, fvadere viJetur Apoflolus, ut aliam poäus perionam 'nduant, fν$υσα$ε, inquit, rov χξίςον, induite

b. e, imitamini Chriftum. Quo iénfu h*c ioquendi for¬

ma oecurrit apud EVSEBiUM /) ubi Conilantim fihi di-

cuotur ολον ccvrcv

ενϋυσάμενοι,

totum Conflantinum iodu- ti, nempe ut iéquentia docent, partim &8εσεβέίκε κςετν%

partim ro?ε rå 7i-χτξοε εμπξέποντεε χχΚΧωτίΙαμχηv. SedflC

tarnen non infitias ivero, rrjv rS hfwiv, tantope-

re in fcriptis Ν. T. corumendatam, plus habere in ^re- ceffu, _quam fimplicem ejus vitas imitationem: quam

rem Theologi expediant; confulas interim fiuper hoc argumento adeurate diil'erentem GATAKERUM m ).

Nobis properandum eil ad fequentia, ubi ποιε7<&κι πξόνοι-

κν σαςχοε minus concinne reddi ^a Sveco videtur, for¬

dra kottet {fördrev köttet, dock icke til k^ättja), Πξόνοιχν

ποίεκ&άί ^ηνοε Graecis familiariffimum eil: dicendi _genus,

notans curam gerere alicujus rei, etiam ubi ad corpus refertur. Quum e:go σοοςζ heic nötet corpus humanum, palam efl πςονοιιχν σχξχοε

παεϊ\Bat,

eiTe curare corpus ci-

bo ac potu: & ^quum onoilius ac delicatius curatum cor¬

pus pravam libidinem exatet, quae heic vosatur επ&υ- μΐοί, fit ienfus hujus moniti: Cavete ^ne plus aequo cu- randa cute pabula prsbeatis libidini: ^quem fic iVethice exp^imc^e quess:fkoter få kroppen, at kottßiga

hegdr

deri-

genom icke upretas ( at kottet icke retas tilotukt). C,

k de falfa legat. Ij de vita Conßantini* taj adver- far, Mifceil, Ll. c, p.

(7)

Rom. XIV. v. r»

C. XIV. i.

Τον ös dcBsvBVTd Tijt πΐςει

πξοελκμβάνε&ε

μη hs

<W-

ζξίσεις

διαλογισμών»

V«.rie ab interpretibus redduntur ultima huJus Com.-

matis vcrba, hs

δικάσεις διαλογισμών»

Vulgatus habet:

mn in difccptationihus cogitarknum.

FR ASM US:

ad di- judicationes ccgitaiiommi.

CASTELLIO: Jt

qitis

imbecilla

fideefi>htiicopitukmini nv.Ua cum animi

dubitetiane. BEZA:

ad altcrcationes disputationum. Svecus iongius recedens

a graeco textu, dick:

then

/vage i trone tager up

neb be-

kymrer icke favivetet. Quid in

fitigulis

i

Tis Metaphrail·-

bus fit momenti ad verum férifum Apofiolici moniti adfequendum, operofius nunc non

exquirtmiis:

quoroo- do _vero, _ut noilra quidem fert opinio, concinnari

de-

beat fvecana verfio, paucis expediemus. Prima & ma¬

xi^me frequentata

notione, e(t διακξ'νίιν, di[.cernerey unde leb/gurte

notat diferetionem,

aclum

quo

alterum ab alte-

ro difeernimus aiterumque alteri prteferimus.

Hoc

fin¬

fin norninatur

διάχξίσιζ πνευμάτων

ι. Cor.

XII.

xo.

& διά-

κξίσιε καλ£ τε

καν.$ Hebr.. V.

14.

Jaitt

vero

denotat

διαλογισμέ, nativa

fignificatione, cogifationem hominis

fiecum ratiocinnntis: atque adeo efi:

διάκξίσισ διαλογισμών-

di/cretio cogitationum,

Ulis tribuenda, qui, fafio dificri mi¬

ni diverferum opinionum, alias

rejiciunt

tamquam

fal- ås

& noxias, alias adprobant & tommendant. Hunc ego*

fignificatum

exifiioaavero efie vocabulorum horunce in

hoc loco. Videlicet fuerunt in ecclefit Romana, qui

διεκξίνον διαλογισμέ, difcreverint opiuicnes circa

res a- diaphoras: qui, ejuraro

gentilifmo, chrifisanam fidera

amplexati

fuerant, fibi concefia libertäre ufi

^,

nullum

re- pudisbant ciborum genus: ac

Judafi

contra,

qui Cbrifium

pröfitebantur,

nonduro ita

erant

firmati in fide,

ut cre-

dcrent

poflefe, fin©

culpa^„

violare Moieicam legem de

(8)

$4 ^Rom. ^XIV. ^v. ^ι;

difcnmine ciboruni. Hinc faffum forte eff, ut quuns bi fe cum illis congregare vellent, lpcrnerentur

& reji-

cerentur, quafi opiniones foverent, qute

iuperftitionera

redolerenf in Chnftianorum coetu minime tolerandam.

Q i ita difcernebant ^, ut

Judeeorum

menrem

de difcrimine ciborunn damnarent, &, quod illam fo-

verent, indignos eile

illos

putarene

chriftiana focietate,

illos adloquitur heic

Apoilolus, dicens: 7τςο?λαμβάνε<Βε

rov å&svbra ry πίςει, accipite in veilrum coetum infir-

mum ddC) in cujus animo fcrupulus adhuc hseret, au liceaf veici cibis a Mofe prohibitis, μύ hs

λακςΙσείΣ λ»-

λογισμων, quod idem

valet

ac

ii Pcriptum eilet: he

^ro

μν\, ve! oo^s μη

$ιοίκξίνειν $ιχλογισμ&ς, ita

ut non

discerrxa-

tis cogitationes, nullam rationem

habeatis diveriarum

opinionum de rebus indifferentibus,

quafi Judxorum

o pinio exciuderet

ipfos

e

focietate Regni coelorum,

at

veftra vos dignos ea

redderer. Svethice exprimi hic

fenfus hoc fern.« modo poterit: öptagen tben Jvage i tro¬

nen, utan affeende på fkiljaktigbet i meningarna. Nam ^a-

iius quidem credit fibi licere

promiicue quolibet vefci

cibo, alius vero id fibi

permiilum

^non eflc putat v. 2»

fed non hic minus _quam iile ad Deurn ejusque

glort-

am refpicit v. 6. atque adeo, in hoc

quidem puncto*

nuIla opus eft

&ακξίσει

όιχλογισμων,

v. ao*

Πάντα _μεν xcddocqoo, άλλη ^κακόν τω

άν$ξω7ϊω,

τω

§ιά

τίξοτκόμματοΣ

ioåloVTr

Apoftolus diflVadet, ut vidimus iupra,

håvgiriv JW-

λο^ιςμων in rebus mediis & indifferentibus: ita quidem,

ut doceat per chriftianam libertatem fublatum eile di-

fcrimen ciborum, quod obfervatum

fit

fub veteri oeconomia, fed lic tarnen eam adhibendam effe cautio-

necn, ne quis,

cui firmier eilet fides,

pra?

£e fpcrneret

tut

(9)

Rom. XIV. v. 20.

auf damnaret infirrmim» cu? nondnm perfvalum eilet

obfoevifle Mofäica ilacuta, fed potius in lllius infirmi-

tate conniveret, usque eo, ist & ipium abflinere oporfe-

ret iiiu iliius liberratis in

cohfpeäu

altfrius, fi quidem periculum t(Fetne ofFenderetur.

Πάντα

μεν, inquit, κα&α- ξά, ömma quidem iunt munda, nullius cibi genere vo- bis efl interdiurn, άλλα κακόν τω άνΒςωπφ ^τω όιά ττςος-

κόμματcs kQlovn, led ίι quis ita utatur

libertäre ifta,

^ut

oflfcndat aiium, ϊ1 Ii malum et, vei ilii cibus ifte, qui

offendiculo fic åkeri, nan purus eld» Qvum enim 7Tgcs- κόμμα fpeciatim fit obftaculum in via, in quod pedem impingimus; generatim tarnen &

Metaphorice uiurpatur

de quovis, ^quo vei animus vei ^pes ^aut oculus alicujus

of-

fenduur Sc quo ejus curfus veluti

fufflaminetur.

Unde

ε<Βΐειν åta πξοσκομματοε, more loquendi Paulino, pro, συν Ίϊξοσκομματι, e't ita eriere, ut

objedo fcandalo alter im-

pediatqr in

curfu chrjjHanismi. Hmc

patere arbitror,

non fatis adcorate a Sveco Metaphraile reddi harc verbä:

all ting åro val ren: men honom

är

det icke

godt,

[om åter

med

jitt

Samvetes

fir

kr

ankeife.

Certe non iermo

eft

de

vulnere, quod quis iuae

infligat

conicientiar,

ied

de

of¬

fendiculo quod praebent a!te>i. Dicas ergo potiusatt ting år

väl

^rent; ^mentben

bekommer

t

het itke vål

³

fom åter JK

at han gifver androm

anledning til jorargelft,

v. 22.

Συ πkiv eyeis' κατά σαυτον εγε ενώπιον τδ Θ?δ. ΙΛακά»

C \ t \ \ 3 ν t* 'ρ

ξΐ05 ο μη Ηξίνων εαυτόν, εν ω όοκιμα(ει.

ΠΙςιν ϊΠhoc in loco non tam defignare fiduciam in

Chriili merito collocandam, quam potius πληςοφος'αν illam, auam in argumento, quod traclatur, ^conin endac Apoflolus v. 5. fihique tribuir v. 14. ae;noverunr quurn

anriquiores CHRYSOS'l OMUS, ERASMUS, MFLAN-

CHTHON &c. tura recentioie& interpreten,HAMMOM-

K DUS,

(10)

Rom. XVI. v. 22.

DUS, CLFRICUS, SCHOETGEN1US aliique* atque adeo fl confultum fatis föret a recepta verfione hoc lo o

recedere, vocari Svethice poftet ojvertygelfe, quemadmo-

dum Anglus etiam πΐςιν

heic

rectdit,

perjvafion.

Si, in«

quit Apoftolus,

f.erfvafiifimum tibi eit

lolutum

eile il-

lud vinculum, _quo fub veteri oeconomia adftridti erant Judsi ad certa ciborum genera,

habeas

illam

perfvaiio-

nem tibi, nequaquam ve o internpeftivb liberratis ufu prsebeas infirmis

offendicuium:

nam

μακάξίοε

o μη κξΐνων

iαυτόν_y εν ω δοκιμάζει. Qu« vefba fic ivecus reddit: falig ar tben, fom

fig

intet

famvet

gor om

tbet han beptbfi

var: admodum, ^ut nobis quidern videtur, obi'cure nec feliciter latis expreffo ieniu ξησεως, κξΐνειν εαυτόν9 nam re-

Hgioni ^rem

oliquam habere,

quod ex

noftro loquendi

ma·

re eil:, gåvafig famvete ofver något, an efferri grsce pos- iit _τω, κξΐνειν εαυτόν, dubitavero admodum. Ert: vero Ho¬

rum'verborum explicatio petenda ex antecedentibus, u- bi ivadet iliis, qui certa imburi eilent perivafione, eile

ciborum difcrimen in N. T. iublatum, ne fernere irta

perivartone

abuterentur , auf per

imprudentiam offen-

derent infirmos Judsos, qui nondum exuiftent contra«

riam opinionem. Cui monito quum fubjüngantur ver- ba haecce, non dubitavero adfeverare δοκψ.άζειν ^non fi-

gnificare explorare

aui

examinare

^,

fed adprobare

^,

vel

^, quod quis rectum verumque putet

eile,

eligere, quam

ipii in

profanorum fcriptis

tribui notionem frequentifti-

me, nemo eft, quin iciat. Eft ergo κξΐνειν ^εαυτόν h ^ω δοκιμάζει more loquendi graccis familiari, ^pro, κξΐνειν ^εαυ¬

τόν heivK ^ο δοκιμάζει, damnare fe ipium eo, quod pro¬

bet atque pro vero

habeat. Id

quod pertinet ad illos, qui, praeter tempus

ulurpanda

übertäte

chriftiana

in ^pro-

roiicuo ciborum ufu, occaiionem darent Judsis clau- dicandi in chnftiamsmo aut a fide deficiendi. Qvum enioi efFendifle infirmos rcatum tdferat y, 20., rerte dici

(11)

Rom. XIV- v. 22/

die! poilunt illi, qui, imprudenter

exercendo,

o

δόκιμα-

ζπα, quod pro vero <3c re&o hybeant,

icandalum

dent

aliis, κςίνειν tecvrés, damnare ie ipios, h. ^e. reos

ie

pera- geré» vel adverlus

ie iententiarn pronunciare. Svethi-

ce ergo dixerimusr

falig år tben. fom icke domer fig fielf>

med, vek, _genom tbet, (om

han håller for

ratt.

Ut

vero

in hoc veriiculo adloquitur gentiles, qui Chriftianam

6dem amplexi fuerant; ita v. 23. tangere videtur Juda:-

oi, qui vel dubitarent adhuc, an vinculo

Molaieae le¬

gis eilent

foluti,

vel

crederent fe illo conftringi: lilos

dicit, donec ellent

λακςινόμενρι,

facientes

difcriraen

ci-

borurn, vel dubitantes ialtim an faciendum eilet, ii pro- mifcuo indulgerent eiborum

ufui, culpa?

reos

eile,

quum illorum aftiones non proficifcerentur γα πίςεωε, ex

fide

h. e. h πλ-ήξοφοςίαε, cuiusmodi a&iones omnes^

eüam ex Philofophorum icitis, cuipa

laborant.

T A Ν T UM/

(12)

·/

My dear Friend.

Jff the Bottom of

my

Breaft not burnt of

mors

eager and

faitbful

Loce

for You,

my dear

Fri·

end, not more tenderly

participafd of Your

Hap-

pineß,

not

rather

viewd

the Promotion of the forne,

Weither bad ^a greater Ε(le^em

for

Your pure Virtuet

Your

fprightful

Ingenioujnejs, and Your praife-

"worthy Le

arning; than

thofe rougb

Lines ^, formed

by

^tbe

plam

Hand of

Sincernejs,

c an

exprefs

: jo

rrould I in deea be an

unworthy Aim of Your

gra*

ceful

Frienajhip.

Let Jtill, my

dear

Friend, tbofe

fmall Streaks teftify,

that

l

not

before

can ceafe to be

glad

oj Your Fortune, and

Jerioufiy wijh the

Continuance

of

it)

than

i can

negleet

to love

You of

All _my

Heart.

Au&ori erudiriifimo!

Jigehium

_Perlarto

felix,

_fru&us

quod

^gnava

induflria la£hc>

omine fcrre folec.

Jam Tua quam largo pubefcat vinea foetu,

His faris in clara luce locare ftudes.,

Longi fs ito, Tuis, mi fra er, gratulor aufis

JhLnc Tibi Thefpiddum prcsmia prornta vovensi

P. L.