h1storiam i

%.

_si

EXERClTlUM

ACADEMICVM

SISTENS

i

h1storiam

i

RITUUM

Circa

SACRAMENTANOVl

TESTAMENT^ Cujus partem priorem,

diviriaäd-fülgente gratiaj ■;mjcc

C./t

Cum

_cönfinfu

_Ampiijf.

_JFacuii.

_Pbihß

I

Upfalienfis

Sub

_PR£SIDIÖ,

t V I R I

tylMPLlSSIMl_atque

_{CELEBÉRÉIMl}

Dn. la

urentii

arrhenil

Hift. Prof, _{Reg. &}

_OrditL

Publica ventilationi

_Jubmittii

REtrus

lagermaM

t OSTROÖOTKfUS.

lflAud3t.Güft.Maj. ad

diém 17.

jutiil

Anno MD CCXXVIL

Horis ante meridiem folieis

UPSALIAE,

Literis

Werneriånis^

S:/e

R:/e

M:tis

magn£

fidei

viro,

S. S.

Theologie

DOCTORI

Cele-berrimo,

Inclutae Dioecefeos

_Lincopenfis

EPISCOPO Eminentiflimo,

Confiftorii PR/ESIDI Graviffimo,

Nec non

Regii,

quod

Lincopia?

floret, Gym*

nafii

_Scholarumque

_EPHORO

adcuratiffimo,

Reverendisßmo

in

Chrißo

PA*

TRI ac D

OMINO,

Dn, törstano

RUDEEN,

MAiCENATIMAX1M0,

Surfirtlat animi veneratione arter* fcum eolendo,

PAterna proffits eff,

Pater, benevoleniict,

Reverendtßme

quam omnes,

VIRO

Ampliffww

atque

Celeberrimo,

MAG.

FABIANO

@ÖDi3J(?3i/

Eloqv.

Profess. Reg, &

Ordin.

Nationis OftrosGothica?

Inspecto-RI adcuratiffimo, _uc

PatronoOpti-mo, ita omni animiobfervantia

ad cineres

_profequendo.

VIRO

tyidmod. Reverendoata;

Amplijßmo,

Mag. ANDRE/E OL AI

RHYZELIO,

Dioecef. _{Liticopenfis Archi#Prje.}

posito

_{meritifIimo,TempIi}

_Cathe¬

dra!. & _{EccleC qua?}

_{ad S.}

_Laurentü

/Edem_{eoljigitur, Antistiti}

dignis-fimo, Confift. AdsessoriPrimario, Patrono

_{Optimo, pia}

_mente

_nullo

non _tempore

_devenerando,

QUod rudis

. veßra fe convertat

mea

Minerva

Ii

mina,

jam

Pa¬

ad

tres

_Amphßimi,

_fecit

_fingularis

_iUa

cfficinis,

(udantes

a

Te

experiuntur

*

inque

7e

Venerantur;

gwan quoque

e-go,paterna

orbatus

auxilio, ^

7//0W

ponfugio Paternitatem,

humißiwus

ra•

gan^patiarh

levis[imum

bunc

conatum

7uo munttum

_{efje Patrocinio.,}

_{0*^0 ex} porufcante

Nominis

Tut

(phndore, quod

von habet, _mutuari;

fic

_enim

_fiet,

_itf

ponh magis

placeat,

momique mor-fum fentiat minus. Qe cetero Deum Ter _Opt.

_Max,

_{nunquam nonar}

dentis-fimis

votis

& fujpiriis fatigabo, velit

Te, inDecus Patrik, Fulerum

_Ecckß<e,

TJohiUsßm<eque

Tu£

Familie,

omnium*

pjue

Tüorum Chevtum

gaudium &

joila-tium ad annos _usque

Neßoreos falvurn

<&Jofpitem

conjervare,

tandemque hae

vita _defunäum, Corona

gh<

fit, _{ab <etermpr£parata> ornare.}

Reyerendiff, Paternit. Tua?

^evotiffimus cultor & dient

benignit

as, qua me

ampleäi

baud

gra*

vatiju\ßis\

Uli

inquam

tribuatis,

quod

immaturum bunc

_tenui(ßmi

_mei

_ingenii

fostum Veßra

_fim

_aufus

_qfferre

_Berte* volentia,

ßipplex

rogans, munus

&ftu

•metti, non ex

dignitate fua,

_qua

_ttuUa

ett,

_{fed expio}

mentts

affettu,

quo vos

nuÜo non _tempore

_projequor.

_Quod

fuperetti ad Supremm Numen

pro Ve¬

ßra Jalute & mcolumttate

preces

fun*

dam

_{ealidijßmas,}

_tit

_{in rei}

_literär

_ta

atqiie

Eceleßa

emolumentum,

meint

a-rum

_Veßrarum

_Familiär

_{um, omnium*}

que, qui

Veßram

ambiunt grqtiam

i

Utitiam_atque

_tutelam,

_quam

_diutifli*

vre _vivatis,

_vigeatis,

_ftoreatis

_,

_hinc

vero

_migrant

_es,

_illic

_{in aternum}

tri-umphetis,

Ampliff.

Nominum

Veflrorum

Cliens humtilimiat

VIRO

Confultisfimo

atque

Amplisfimo,

dn.johanni

lagerman,

Inclucae Praefe&urac Calmarienfis Se«

cretario Prudentiflimo, Fratri _long« Cariflimo, quovis honoris _genere

perpetuo

afficiendo.

VIRO

Aäm. Rever. _atque

_{Preeclarisfimo♦}

dn.

toble

_collander,

Paftori in ©fdrfitlt) meritiflimo & ad* jacentisdiftridhjsPraepofito dexterrimo,

Evergeta: exoptatiffimo, quavis

obfcr-vantia nullonon _{tempore fufpiciendo,}

VIRO

Plur, Reverendo atque

Eruditis(imo>

Dn.

petro

fröling

,

Paftori in ig>febrot _{vigilantiflimo, Be*}

pefa&ori defideratiflimo, multis

no-minibus nunquam nonhonorando. Vobis Pdtroni &Fautores_sßumatif

mitisty in grati animt teßeram_* ob faß»

eonjecrat

Confult,

Aäm.

Rev,

Eruditij],

cultot

VIR9

Aäm. Reverendo _atq;

_{Prtclarisßm,}

Mag. MARCO

SIMMING,

Vener. Facult. Theo!. _{Upfal. Adjuncfto} meritiffimo, Paftori in digniffimo,

Patrono _{acftumati(firno5 quovis obfer*}

vantiae _{genere perpetim colendo.}

VIRO

Tlur, Reverendo atque

hrudithßmo,

Dn.ERICO exing,

Paftori in

_dftra

_{(£nebp Fideliflimo ,}

PromotoriCertiflimo,ob pacerna prac-ftita _{beneficia, quovispietatis cultui}

aetarem _{profequendo«}

VIRO

Plur. Reverendo _atque

_{Rruditisßmo,}

Mag.

ER1CO

_Sjgg/

Paftori in _{Qtutflinpc Iaudatiffimo*} Fau-tori _{Propenfiflimo, omni}

_honorc

jugiter aeftimando.

finti propenftffimi, exiguas bas ingenii pri•

gniafibt praßita beneficia efert, detikatn

CUriJJ

dominum Veftrorttm

obfcrvantiffimu»

Sergeanten

U>iÖ

_{£>f?0töf(}Q Infanccne-9{f8emen(0}

ÖtyrebDMe SDton&aftfg

Sr>m

ELIAS

COLLIN

Stftn £6gtår«be WS<£% &B9?$tt ftaitbfTapért<ttnnctbåttö

€i frdfrocr ringa flit. §örtiena 8«Derä «bra

©etfordrat flbrre nitt

$?enOuru flor ben ar /

3ben bocf albrig (emnaf/

©å _{3 fot Saber far}

3 alt gobtmig 6effatftM&

Sit betta ratt _befmara

3ag nu ej fielf förmår/ 2{j frafterria förftbaga/"

€j froaga mfUjati rår?

«^marfdrrjag bcl »tlligt

bår mit tinga fram

$D?cbtacffamt finne billigt CDJin $rof upoffrar fram, 3ag (fal ej eHir glofmfta/

©et_{fblla fan}min briff /

$2eb åbre<lof berömma

91Q_{gobijet mig bemifi/}

£$ be/ €pr gobf;ct ftoi 9lf £<£rran måtte löna*/

Sit 3 ib» banj?elf bor

?föeb afjran*_{frati$måfrbn«&}

4?r.

5$t0btté

bbrfamjletfenari

Duce Deo

Caput

I.

§. 1.

Ongum

verboruna

amuitum , in citulo diflertationis noftrac explicando, eo minus necefTarium _xducimusj

quod ipfa verba perfe clariffima, ne¬

minem, qm vel mufas a limine

fa-lutavir, _{fugerepoffej nobis}

fitperfua-fiflimum. Id faltemnocamus,

vocabu-lum ritus heic _{proprie fumi, proutni¬} hil aliud _{denotat, quam geftus}

exter-nos, circa res facras, earumque

exer-citium _{©ccupatos. Practerea, cumcirca}

Utrura-t ) o (

lltrumque N. T. facramentum ingens fit rituum numerus,nos, _{anguftiaetem¬}

poris, curtaeque fuppellecTtilis ratione habita, hac vice,Deo

juvajt?te,ceremo-fciis_{baptifmi enodandis immorabimur,}

quas tamen omnes, prout diverfisin locis _{temporibusque diverfae fuere, &} aliisplures, ab aliis pauciores

recen-feabtur, _{colligereäres företdifficillima}

& in _{magnum opus exfurgeret, quod}

ratio inftitutinoftri non_patitur.

Pro-inde amice _{rogamus, velie C. L. hacc}

noftra_{qualiacunqueconaminabenigne}

excipere ,& inparteminterpretari

mi-tiorem.

P' TI:

Agit

de

miniflris

baptifmi

Ut felicior nobis in _reliquis

_fit

_pro« greffus, in antecefium pauca

notabi-mus, & quidem _primo quibus baptis-mum adminiftrare conceltumfuit. Ad

acvumquod_attinet apoftolicum,

fölen-niter_{baptiZaffe Johannem, a) deinde}

Apoftolos b) & viros Apoftolicos, c) ipfaafferenteS: S:nos

ficco

pede

practe-rimus Sc _{adfequentia pergimusSecula.}

Varias heic aucflorum _{deprehendimus}

ordina-) o _{(§& i}

ns

rleafolo

Epifcopo, deinde permifTuE*

pifcopi, a Presbyceris & Diaconis

fa-dum e(Te _{ftacuunr, quo pertinet illud}

0-

Tertuli:

d)^Dandi baptifmum

jus

habet r^ fummus facerdos, quicfl Epifcapus, de hinc

Presbyteri Diaconi, nontarnenJineEpi+

^ fcopi auttoritate. .At Epiphanius hifce

n- ex parte contrariari videtur, dicens e) na Neipfis quidem

Diaconis

baptifmum

3£j

adminiftrare

concefifum ,

fed

folis

epi-0. fcopis ac presbyteris. Cui

adflipulan-tC tur

Conftit.

vulgo

Apoft.

å\€txf)Rell+

quos cieticos baptitare non permittimusf

^ Ve/uti» lettores,cantores, oftiarios,

mini-ßrosifedfolosEpifcopos^tfPresbyteros^mi"

tiifirdnttbus Ulisdiaconis, Nos haEC

audo-rum divortta quodammodo conciliari

poffe exiftimamus, adhibita

diftindio-ne, inter adminiftrare _{baptifmum, &}

miniftrare

_baptifmOj

_{prius presbyteri,}

'Sj

ac _{inprimis inter}

eospra?cipuuS£-;epi-fcopus,

hoc diaconi. Interim tarnen

J?"

c

notandum

eft,

baptifmum

nonnun-quam abi is peradumeffe diaconis,qui

c'

p2ftoribus in minifterio verbi auxilio L.e- eflent._{h) In cafu neceflitatis Iaicisquo«}

a*

queadminiftrationem _baptifmatis

eon-1U

Ceifam docet Tcrtull: i) Allo quin etiam

Å l hick

4 0 ) ° ( §s»

lalcU _{jus efl tingerc•, &} paulo inTcrillSj

hare addit verba. Sujficmt fcilicet

inne-ceffitatibus, utaris ficubi aut loci, aut

temporis, aut perfona conditio comptII11,

Ad verba Tertull. _{priusallata, ait Ri¬}

vetus _k) Tertullianum exiftimalTe,_non

quemvisvirumdelaicis,attainen

quem-vis _{baptizatum polTe baptizare. Verbo,}

urgente neceflitate utrique Sexui»mo¬ do _{baptizato, fun&io baptifmi concelTa}

fuit. /) Ceterum _{quod alias ad}

gynai-cobaptifmum attinet, nos

unanimife-re Patrum confenfu freti, illumin

ec-clefia ordinariumfuilTe_{negamus,Fäte»}

mur _{quidem nonnulla exempla dari,}

utpote in Marcione haeretico m) qui fceminis _{publice tingere perrnifit, fed}

& hoc in illo _{graviterreprehenfumeft}

ti) baptifma enim dare baud concreditum

eft ipfi Matri Domini Maria, altoqui

po-tuit_{Cbriftus ab ipfabaptstari, potius,quam}

a Jobanne. Imo expreffe illud _vetat

Tertull. o) Petulantia autcm multerum,

qua ufurpavit docere, utique non etiam

tingendijus ßbipariet.

a} Matth. _{3. b)Matth.zg. c) Attor.g,}

d) lilr. de baptif. e) haref. 4p. f) lib.

c, a. g)Hieron. ad Evagr. _{Epiß.gp, tern*}

«1 ) O ( 18» S poreapoftoloram, nonfuerunt difltnttigra-dus_{Eptfcoporum&Prrsbyterorum}

, fedpo«

ßea infchifmdtisremedium, unus expres

-byteris elettus &excelfori gradu

colloca-tus & _{epifcopus appellatus Salmaf. putat}

per duo priorafecula, nullaminter EpH. &

pref' fuißedifferenttam. h) Vofjii difp.g.de

bapt. i) lib.de bapt. k ) in catecbef. ortho¬

dox. tratt. ///. _{quaß. 7. /) Ghtenfi. d. e.}

p. 347. cent. mag. i. p.pö. 20. n)Epiph.

baref 42. 4P' & Cent. Mag. 3, p. 123.40.

o) lib, de bapt.

§. nr.

Perfoms

baptizawdas

memorat.

Nos ulterius _{pedem ad ipfum} ba-ptifmi obje&um confiderandum9 pro-movemus, exiftimantes qqoque

no-ftram hiftoriam inde _{aliquid lucis fibi} foeneraturam. Non defunt _quidem,

negantespaedobaptifmumantiquis

tem-poribus ufitatumfuiflfe, nos vero con¬

tra afiertum _{imus, iUum}tam

atvoapo-ftolico,quamfequentibus obtinuiflfc. In

robur noftrae fententiac _{plura ex facro}

codice _{afferripoffunt teftimonia?}

utpo-te Matth. 28. ubi Chriftus

juflitapofto-los baptizareomnes gentes, cuiman¬

dato illi _{fedulo] obfequentes> integrat}

6 «i ) o ( P

familias _{adeoque infantes}

_facro

hocla-vacro ad Chrifti _{gregem adjunxerunt.}

(Itaque TertuII.,vocat illud, Joh« nid

quis renafus fucrit ex aqua & Spiritu

&c. _{generalem Servatoris definit:)Lin¬}

de _{Jrenasus, temporibus apoitolorum}

vicinus _{p) in hunc modum fcribit.}

0-tnnes _{venit per(_ß-metipfum fatvarej omnef}

inquäm-) qutpereumrenafcuntur in ])eunh

infantes& parvulos &paeros täjuvenes feniores. Origenes; q) ait! lecunduni

ecclefiae obfervantiam _parvulis baptif-mumdari* & alibi idem, huncmorem ecclefiae ab _{apoftolis traditum aderit.} Chryfoftomqs r ad totius ecclefix te-ftimonium _{provocans ait. ldeopradU}

tat _{ecdefta catbolica ubique diffufa, dcbe'}

re _parvulpsbaptizari_{propter pcccatum ort*}

ginale. Imo Auguft- adverfus donatii ftaséx_{paedobaptifmo firmidimumargu¬}

mentum _{petiit, vocans illum}

tradi-tionem_{apoftojicam necedarioin}

eccle-(iaretinendam._{Sicquoque integracon*}

eilia hoc idem_{approbarunt, unurn no^} bis fuffjciat teftimonium Concil- Car*

thag vulgo Milevita: Can. ir. (guicuu*

gue parvulos retentes ab uteris matrum

baptizaridoi negat> tnatbßmafit, Atquf ex

) o ( ggl

^

f

a<t ex

allatis teftimoniis

jarn

fatis

confta-t< re

arbitramur,

nec

paedobaptifmum

primis feculis ignotum, ut ut rarior

fuit adultorum_{baptifmo, Contrariam}

v

nobis qui

defenduntj

fententiam,

iti m

medium

adferunt Tert-, quJinlib.de

^

bapt. (verba ipfius heic tranfcribere

ef non vacat)

multus ineo eft,

utbaptif-mum adultorum commendet. Sed

71%

exiftimamusTertull.nontam de_faéto,

m quam

jure

loqui.

Hinc

tarnen

verofi»

^

mile videtur

fenfim

paedobaptifmi

di-m

lationem

invedlam

e(Te,

caufla

vero t

prajcipuabaptifmi, poftmodum

ad

ma-a° turam aetatem, fene&utem, imo

advi-^

tat

exitum,

dilati<> illa efle videtur,

■

quod per baptifmum graviffima dilui

r> peccata putarent, polt veropatrata, ^ tantac

eile

magnitudinis,

ut

vix

poeni-u<

tentia: locus

efTet.

s)

Alii

ea propter

^

baptifmum

protrahebant,

ne

gravio-e, rem

cenfuram

,juxta rigorem taaonum

n

de

lapfis, fubirent, certe&ipfumtem*

0]

pus

baptifmo celebrando deftinatum,

ir, moram

baptizandis

injecifTe videtur.

mn Poftulat nunc ratio ordinis,

utbaptif-m mum quoque

adultorum

paucis

inqui-^ ramus.

Adulti,

jam

Chrifto

ejusque

cccle-% «8§ ) ö ( fp

ecclefiae _{inferi cupientes Juda?i}

&gen-ti!es> uno verbo di&i funt

catechume-ni feu informandi, _{a gra°co verbo}

m-Tfäziv, quod in paff. x.et,Tt]%ti<&a,i inter

aha _{fignificat» prima rudimenca}

difce-re> unde hi nomenfuum fortiti, quod

prima Chriftiana? fidei elementa

difee-rent & _{poft fcrutimum approbati, in}

pra?fentia populi, fcilicet urpro

iJIiso-raret, Tertulh de _{bapt. m^nufabia}

am-hiregrattamprobaptizando

frucfuofiuspof-fumus : facro baptifmatis lavacro

tinge-rentur. De _{ordinibus, inftitutione &}

ceremoniis, in eorum creatione

adhi-bitis, videri _{poteft Bafnagius} p. 479.

ad p. 494. qui hanc rem accurariffime

traÅavit Alteram_{baptizandorum adul¬}

torum_{fpeciem nobis conflituunt}

Chili-ci, ita di&i attc tjJ? Jatinele&o,

in _{quo aegrotantes jacebant. Hi ne}

fine _{baptifmo vita excederent in ipfo} le&o feu_{grabbato(undequoque} Grab-batorii _{nuncupati funt)}

baptifmumex-ceperunt. Hos alii in t)duas» alii «)

tres clafifes _{difpefcunt, primamconfti«}

tuunt _{Pagani cum Judaeis, circa}

quo-rum initiationem _{fequentia momenta}

funt obfervata, _{primum ut vitac} prac-

teri-«#§ ) o ( £& Q

teritx _{pcenitentiam agerent, deinde}

baptifmum peterent, fi vero ipfi ver-ba facere non _{poffent, fignis} quibus-dam voluntatem fuam declararent,vel

alii _{cognati leu familiäres eorum loco} id _{praeftarentx ), Pra°terea, fi port}

fufceptum baptifma convalefcerent,

ultcrius in _{religionis Chrifbanae}

capi-tibus informarentur. Secunda? claffis fuerunt Catechumeni, _jarnquidemad

Chrifiiamfmum converfi , fed

perci-piendo baptifmo nondumdigni habiti> lique tam audientes quam

competen-tcs_{y). Sequntur nunc tertiae claffis>}

profeffi jam Chriftiani, qui

velobpe-culiares caufas, vel rationesantea

ad-hibitas _{baptifmumprocraftinarunt.}

An-tequam hinc difcedere licet uno alte*

roveverbo _{baptifmus vicarius nobis ert}

attingendus. Referunt communiter

hunc modum _{baprizandi adipfos}

haere-ticos, Tertull. &_{Chryfoftomusad}

Mar-cionttas, _{Epiphanius ad Cerinthianos.}

Omne heic fcitu neceflarium _egregie

nos docet_{Chryfoft z). Poßquam}

Cate-chumenus _{quisptam apud eosy puta} mar-cionitas, excefjerit>fub leflo mortuivfoum

*liquem reconduntj accedunt ad

iö _{*§f ; o (gg*}

Runt) & aUocjtiuntur & rogant velit ne

beptizari? deinde illo nihilretpondente,qui fubtus lätet% pro illo dicit fe velie baptiza-ri & _{fic illum baptizant. Id quoque}

addimus vexatifftmum IocumP^ulinum

l. Cor. « v- _{29. 71} 7roi^craiTU/

ßcc7tnlj'

fztvoi vnsg tuv vexguv ad hoc

baptifma-tis _{genus, aquamplurimisreferri,tam}

veteribus, quam recentioribus,

At-que ita qualitercunque confiderato

vi-vorum _{baptifmo, reftat ut paucis de}

tinftionemortuorum_{agamus. Morem}

trgendidefun&os antiquitus quibusdam

in locis ex erronea veterum Chriftia«

norum_{fimplicitate ufitatum, colligere}

, licet ex _{Greg. Nazia.a) an tu etiamex'}

peftdt) dutntnortuusabluaris, Finis hu-jus baptifmi fuit adoptatio in commu-nionem _{ecclefiae, cujus hoc modo eos}

participes reddi putabant b) Ceterum deinceps, rei vanitate perfpe&a, haec

confvetudo,ceuabfurda, reje&a eftcj.

Cavendum _eß ne fratrum infirmitat cre«

dat3 mortuos pöße baptizari.

p) lib. 2. e. 39. q)Homil. 8, in levlt,

f) Homil. de Adatno 0* Eva. s) Cyprian%

Hb. _{5. ad Quirin, t) Voffius difp. XII. de}

bdpt* *) Boßus c, 3. exere. Htßor. x).va*

vala-•®S ) O ( fü XI

valafridStrabo lib. de rebut eeelef. c. z6.

y) Cyprian. Spift. 13. Z) bomil. 40% inCor.

ij. a) örat. 40. in fantt. lavac. b) _Gabr.

Albafpin. obf. ecclef. lib. /. obf. fi. e)

Cd-non. VI. Conc. Cartkag._3.

§• 4•

(>

Hifloriam

_{baptißeril tradit.}

Locis,_{adbaptizandum»prout occafio} tulit, feculiI. _{baptiftas libere ufos}fuide,

plurimis in locis facra teftante pa-gina,omni caret dubio. Tinxit enim

Johannes inJordane, PetrusinTiberi» Philippus in fiuminejuxta viam, cuftos

carcerisa Paulo &Silaconverfus facram

hane lononem in aedibus _privatis per-cepide videtur. Verbo, ubicunque aqua» erant, ibi quoquefacrum

hocla-vacrum _{peragi potuir, y£vo proxime}

fequenti ut nulla infignis apud pro*

batos _{hujus tempons fcriptores}

varia-tio circa _{baptifrnum fa&a legitur, ita}

quoque_prifca fimplicitas, ad ipfa quod

attinet loca _{bapt, eadem fuit. Linde}

Juftihm Martyr, d) ctyovrai

atyfifxuv

iv&m

vduo tfi, _{Huic adentitur Tertull. e)} Nulla diftinttio eß> mari _quis9 anftagnot

Ucuy an abeo ailudtuv*' Referunt _qui*

ii «s; o ( &

dem nonnulli _{baptifteria ad hoc}

_fec«

fecundum, nixi aucftoritate Vincentii,

teftantis_{Piumjuftiooa?qualem,in} ther-mis _{baptifterium quoddam confecrafte,}

Ted cum hic aucftor eruditis inpluri-mis_{parumprobatus habeatur, nos} quo-que huic ejus atfertioniminusfideitri*

buimus;ceterum, utrem in_compendi«

um mittamus, nihil certi antefeculum

quartumde hisbaptifteriis ftatui poteit.

Primum hat aedes, ut ex audorevitac

pontificis Marcelli,refertQuenftedius, indomibus_{privatis exftrucftae funt,}

_fed

poftea per furentes impetus hoftiles relrcStis domibus, ubi conventus fuos

habuere, _{baptifmum quoque} admini-ftrarunt, hisivero fedatis, uti religio'

nis exercitia, _{pio LaudatiflT. Imperat,}

Conft. _{Magni inftituto, vario funt}

ad-pararu locupletata, ita etiam Joca iis

deftinata, quorum etiam baptifteria,

quaeprimum in fuburbioRomae, poftea intra _{urbem, in} monte ccelioerigen-da curavit. Hacc _{baptifteria ex duro}

lapide erant, primo feorfim atemplis

exaedifieata, _{adfignificandum, per} ba-ptifmum primum in ecclefiam

introi-tum dari5 in medio illorum erat w

«&) o ■( _{gm i?}

Aifpßti&fob

latinis pifcina, ipfius aquac rcceptaculum: Temporis vero

pro-greflia primum templis Cathedralibus, poftmodum quoque parochialibus func

adjundta /), deinde inipfa templorum

fepta^), gremium ecclefiae>

tandem-queimpfumchorum immigrarunt.

An-tequam hinc difcedimus, obiter no-tandum eft, _{utrique fexui diverfum} baptifteriilocum attributumfuifte,

ma-fculis ad _{dextrum, fceminisad finiftrum} latus b ) _{baptifteriumenim certislignis}

fuit diftindbum, ut cum plurcs

utrius-que fexus uno tempore in eaden

co-v

lymbethra mergerentur, id integra

verecundia fieret. Et ut eo melius

pudoriconfuleretur, mulieribus

infer-viebant Diaconiflfae, detrahendo veftes

(toto _{enim corpore nudati}

immerge-buntur omnes _{baptizandi, Voflius}

di-fput.O Sc inungendo corpus, frontem honeftatis caufia _{ungebat diaconus 4).}

Sane & hoc venerandac canitiei laudi

eft tribuendum, _{quod,ut primumhxc}

baptifteria publice ordinata fuere, ne-mini _{cujuscunque demum generis &}

ftatus, extra illa, non urgente

ne-ceifitate, baptizarilicuitk )quodtarnen poftea

14 <1 ) ° ( §*

poftea Regum ac

Principum

filiiscotv

cedebatur.

apolog* 11. e) lib.de baptif. f)

ÄT/?. Ucclef. p. 8)8. & Calvör idetA

coüig'ttexPanegyrtß. apud F.ufeb. lib*io,c.

4.g) Decret.Clodovaiquofanctvitutbaptt*

fteria a _{fintßra parteiwgrcdientium ecclt'}

ftam conftituerentur.) b) Vvjjiut difp. 1.dt

bapt: t.8< i) conft. apoß. libé 3. c. 4, k)

Can.jp. fynod. Trullan<e.

$. V.

Varia

_{bapttfmi jolenmis}

_tempora

expendit.

JEvo _{apoflolico fundlio}

baptifma-tis] certos dies feftaque ignoravit^

adeo ut redle dixerit Tetull. omnein

dier» domlni _{ejfe, omtiem horam, omnt} tempus baptifmo habile. Verum enim

vero hic mos non diu duravit, fed

fub finem feculi fecundi, foum

quo-que vidit finem, Contenduntquident

Centuriatores _{Magdeburgici & cum}

illis _{aliibaptifmum, initio feculi}

_tertii,

ad nullum certum _{tempus fuiile} alliga-tum, fed,excepto neceftdtatis cafu,

id

vix _{probari poteft.}

_{Noftramftabilimus}

fententiam ex teftimonioTertull.rqci

<4 ) 0 ( $• i? feculi fecundi _compofuit>

juxtaOuen-fted. & _{alios) exprefte dicit.}

Baptis-*n* _{folenniorem diem}

praftat pafcha,

^ _deinde

Pentccofteofdinanåls lavdcris

latif-[' fimum fpatium eft. Atque itanon omni

^

tempore , fed invigiliis primum

pafcha-^

tis ac

Pentecoftes noefturnis

baptizati-funt _{m) unde icTtigaris}

_{ßu7T7ir{tctT(&>,}

An^uftinus: Quid eft inquit quod hac

noffe circa vos aflum eft 7 quodprioribtu

fiottibus altum non _eßn), deinde diurni9

quoque feu quod idem eft pridie

Pa-fchatos _{&profefto Pentecoftes}

harcini-nä' tiatio. _{peragi caepit. Et uthaec}

clario-iti ra_{evadånt, audiamus Rhenanurn,qui»)}

^ dicit infames» _{poft pafcha natos, ad}

nnt _{baptifmum pentecoftes refervatos, &}

natos _{poft pentecoften ad pafchaiem}

fed feftumdiem ofFerri folitos-> undeidem

no' _{in notis} ad lib. de _{bapt. aflerit tantam}

enl fuiffe _{baptizandorum multitudinem,ut}

um

per totam pafchatos faebdomademilla tii» initatio duraverit _{o). Idem prorfuS}

ga* de adultis nunc quoque dicendum eft,

id _{qui enim inter Pentecoften Sc pafcha}

ous _{nomina dederant 8c inexamine}

appro-qui batierant, pfidie

pafchatosttngeban-cm _t«r:

qui vero inter Palcha & Pente-»

16 _{«ei ) O ( fg»}

coflen _{adoptati erant, profefto}

pen-tecoftes una cum iis, _qui ante Pafcha

vel morbo vel itinere, vel alia

qua-dam re _{impediti fuerant, baptifmum}

excipiebant. Hic mos

perplurimade-inceps fecula continuavit, attamen

non ita communis fuit, _{quin in aliis}

quoque ecclefiis alii dies öbfervati

fuerint. Graeci enim_{praeter feftum}

pa-fchatos & Pentecoftes, in die_Epipha¬ nias, _{quo etiam nataliria Domini} ce-lebrarunt, _{baptizabant, ficuti triahaec} tempora, egregie indicat Greg.

Na-zian. _{p) fxsvM ret utcl, to 7nt%ct ph}

nfJLlUTS()QV, TjjK TrtVTtHOTriV

iK^Opcti.

imo in _{lpfa ecciefia latinadiem quoqueEpi¬}

phaniasbaptifmo folennem fuifledocet

Vi&or uticenfis _{q), Deinde fefto}

na-tivitatis Chrifti nonnulli _baptizare

cce-perunt, commodiflimamtuncnoftram exiftimantes eflfe _{regenerationem cum}

natus _{eflet Chriftus r) Poftmodum}

fe-ftum_{Johannisbaptiftaebaptifmo facrum} fuit _{/), tandem In ipfis quoque} Mar-tyrumnatalitiiscelebrabatur/1).

Cete-rum licet a nonnullis omnes hi dies

öbfervati funt, _{aliqui tarnen fuerunt»} qui folura pafchatos tempore

<$§ ) O ( 17

mum _{adminiftrarunt, ut de The (Ta1i}s

teftatur Socrates u). Seculo nono

iterum _{per Caroh Magn ejusque}

fe-quentes ftatuta , baptifmus folis

die-bus Pafchae ac Pentecoftes, in

memo-riam Domini _{JEfuChrifti & effufionis}

Spiritus Sancfti ceiebrari ccepit, unde

ille in admonit: ad _{Presbyteros x).}

Nullns _{baptizare prafun^at , wß in pafcha}

ac Pentecoße_{, extraneceßitatem.} Porro

aevo aerae dominicae duodecimo , uti

plurima funtabrogata, ita & hanc

di-erum difFerentiam defiifte teftatur

Rupertus y ), diemque Dominicum

ceu _perenne refurre<ftionis feftum

ba-ptifmo confecratum, deinde reiiquos

dies _{feftos> atquepoftremo (ine}

difcri-mine _{quoslibet dies, quibus facra}

fi-deliumfynaxis habita fuit, adeo ut heic

iilud _{Puyficorum z) eo 01ania}

rede-unt, unde prodeunt, reftuunt unde profluunt, certo refpedtu locun ha¬

bere_{poftit. Cauftamabrogationis}

cer-torum _{dierum, nobis enarrat Ruper¬}

tusloco_{proxime cit. Poßquam}

Chriftia-nitas crevit &_{fagena illa v erbi T)ei} pifii-bus_{impleta eß, quiapericu/ofumeratt} an-tam multitudinem _{differre , vropter oc}

18 «i ) o (

ßones mortis> qua in multitudine honk\

dum multa _{funt, maximeproptcr turbam}

ihfantiumt exfidelibusparentibus nafren-tium y quorum teuera vitaJoepe Occafiont

levt_{fucciditur, vifumeß S. eccleßa, paf•}

fim indulgentia baptizandi conceffd, imo

oblata, j cunffia anteVenire pericula. I) Cyrill. Hterof. CatechefMyßag u

Tn) Auguß, de fymb. ad Catecb. I. 2* c>t,

»)in notis ad Tertuü■ libr. de Corona m'u litis. _{o) adde conc'tl. Triburienfe.p)orat40,}

q) Lib. IL de perfec. Vandal.p.30.r) Vi¬

la_{frid Strab0de reb. eccl. c. 16. j).} Turon. lib. 8. _{Hiß. Franc.} c. p. t) Leonis epifi. 80. u) Hiß. eccleflib. j. c. 22. x)} "lom. II. Conc. _{Gall. p. 2^3. y; Rupertusl} 4. de div. off, c. ig. z) Svicerus quaß.fli

p, m* 10,

§. Vt

Divifionem

rituum,

eosqué

tråflanåt

methodum (iflit.

Forte _{cuiquam mirum videfi}

pote-rit* quod nuncprimum addivifionem

rituum _{eosque tradandi modum}

acce-dimus, fed nos eo & perfpicuitati &

ordini comroodiori confulere volui-,

ۤ ) O C

_pI

19

falterri äd rituum hiltoriam melius in-telligcndam faciunt. Ad generalem quod attinet divilionem, alii eos in

ef-lentiales & _{aceeflorios, alii in}

baptis-mum _{(implicem & folennem}

difpe-fcunt. Bellarmino fubftantia _baptifrni duobus adibns abfolviturablutione 3c

Trinitatis invocatione,deinderitus

ad-dit acceilarios _{Viginti duos, quorum} duodecim ante _{baptifmum, quinque}

comitabantur _{baptif. & quinque}

con-fequebantur. Eundem hunc

diftin-guendi modum noftrates quoque fe-quntur, fed in numero ab iis difce. dunt, de quovideri poteft Mejerusdé novellis Chrift. initiatm _$.44. Metho-dum traftandi varii varieinftuunt,nos

juxta divifionem eommunem

priusef-fentiales, _{poftmodurh accidentales*} prout olim in ecclefiis celebrati, Sc

adhuc _{fuperftites hodienum}

celebran-tur, _{inveftigabimus.}

lo *8§ _)'o ( T*

Caput

II.

- De

ritibus dlentialibus.

.>

L

Oflendit

baptifmmn

prior

ib

ns

fecuh

communiter mim er_gendo,

_poßca

afpergendo adminiflraium.

Ritus

ante

efientialesquot & qninam

di&is conftare _{potefl, fcili»}

ex

cet ablutio peraquam _{& S: S: Trinita¬}

tis invocatio, _{qui>ut ipfum verbum} indicat, eapropter ttafunt didi, quod

ipfum baptifmi eflfe conftituant, iraut

horum abfentia irritum reddat, Nos'

eos, non _{quatenus ipfam} effentiam

ab-folvunt, _{fed quatenus diverfis modis}

adhibiti _{funt, confiderabimus. Ad}

priorem quod attinet, illum primo plurimisque fequentibus feculis immer-gendo peradum fuilTe , facra praeeuiv

te _{fcriprura, affirmare non dubitamus»}

Sic Ma-rh. %. cum IFfns efTet _baptiza*

tu^ctveßf] gv9"v$cL7totSiJarog,_unde

Gro-tiliS a). Merfarione nonperfuftone ttgi

fo-litum hunc ritum_{baptifmi, indtcattfvo<\} tu

pr oprletas, Gf loca ad. eumdeIt fl;aJoh\ i-4

»g ) O

(

$$1 IT

it3j. Åttor allufiones Apoftolorum

W>ultdtj ^afperftortem refemnonpof*

fint. _{Repraefentabdt enim defcenfus,}

Chrifti _{fepulturam & peccaci in nobis} fuftocationem, afcenfus vero Chrifti&

noftram in ilIorefurrecftionem _{b). Licet} veroconfuetudo _{mergendi valde}

fole-mnis _{fuit> illam}tamen in omnibus

ufita-tamfuifte, _{fequentia negare videntur.}

Acftorum i. Tria millia inträ _urbem, in eo, _quo confluxerant loco, uno die a Petro& _{reliquisApoftolis} baptif-mum _{percepifte leguntur, & acftor. 4:} circiter _quinque

_{milliacredidifte,}

_quae

fine dubio falutari _{aqua afperfa funt c)}

Quamvis tutius fit baptizare per moäum

wimerfionü (quid hoc habet communior ufus5) potefi tamenfieri baptifmusper mo-dum _{afperfionis, vel etiam per modum}

af-fußonis. St hoc pracipuepropter

neceffitd-tem1 vel quid efl _ma^na multitudo

bavti-znndorum* ut_{patetAtt* II. If,ubi}

diet-tur _{quod crediderint und, die tria millia}

t & alia die _{quinque millia. Sed hic}

afper-gendi modus uti ex allatoloco conftat

partim in necetfitate, partim dum in¬

gens erat multitudo adhibebatur,

ce-terum alias _{fuperiusmemorata confue¬}

%i *$ ) O ( @31

tudo maximeufitata fuit, undeTertuIIi

d) Homo in aqua demiffus & inter

pau-ca Perba tinftus. _{Greg. NyOenuSf)^}

terra _{cognatum elementum aquam}

venien-tes, in illa9 /teut Servator in terra) not

abfcondimus. Et ut rem verbo com«

pledamur, poflunt adferri teftimonia

Patrumad feculum_{usqpe duodecimum,} & _{quod excurritj ufurpats merfationis}

inbaptifmoj qua? tarnen _imprimis

ad

feculum nonum accurateobfervabatur}

ut _{colligere eft ex lege initjo fec. 9.}

4nglis lata cap. it. fynodi fub Vulfrecl. habita?9 _qua?lta habet?fciantetiamPres♦

by teri^ quando facrumbaptifmaminißranty

utwon_{cffundant a quamfan biamfuper ca*}

fita infantium , [edfemper merganturin

lavacro. Conantur _{quidem nonnullj}

ex _{epift Cypr. 76. ad Magnumproba¬}

te _{baptifmnm prioribus feculis}

aeque

per afperfionem atque immerlio^

nem fui(Te adminifiratum > fed mi¬ nus rede. Poftea vero _{ccepit baptif}

rnus_{afperfionisetiamfolemnis}

evadere-unde _{Valafrid Strabo /) qui fubfinem}

feculi p. yixit* Notandum-y non folum mergcndo, fed etiam de fuper fundendo tyultos baptizatos fuiffe & aäfuc poffe ba¬

<£ ) O ( t\

ftizarl. In caufla invalefcentis

baptif-mifolemnis _{perafperfionem,}

imbecil-litas infantumfuifte videtur, nam cum

frequentfor ccepit efife baptifmusinfan¬

tum, _quam adultorum, voluit ecclefia hoc modoillorum_{fragilitaticonfulere.}

Imo _{primam baptifmali}

_afperfioni

an-fam _praebuifle

, baptifmum clinicutn

haud infeliciter _{augurari videtur}

Cal-vÖr Ritualis Ecclef p. iy8« de bapt*

a) Grotius in Zoeum citat. Matth.3. b) Romk 6y _{3. 4.} Coli. _tl. Cf Athanaf.quafi.

4Q, c) Thomas_Aqutnaspart, [um fihiaft.

66, adt. _{7. d) Libro de baptt e) Homilia} in_{baptif. Chrifii. /) Lib, de reb, ecclefi} C. 26.

§, IE

Trinam &

_{ßmplicem immer(tonem}

inquirit.

Primis _{aliquot feculis in Ecclefia}

Latinorum & Graccorum ufitatam fuifTe

crinam immerfionem docent nos

fe-qnentiaPatrumteftimonia. Tertull f) Novijjime mandavit uttingerentin Patrem filium Sp-S,)noninunum, nam necfemel

fedter adfingula nomina in Perfonas fin» gulas &Jib. de Cyron: Milit. De hinc

14 «a? ) O ( fft*

ter _{merqitamur h) AmbrofiUS verus}

3-pud Alcuin Ter m^ergendusaqua, e(t,cut

jilenagratia lavacrt. Rationem Trinae hujus lmmerfionis eleganter exponit. Auguft: i) RtCle tertio merft eftis > cjtlt

arcepiftis bapt'tfmum in nomine S- S: Tri•

nitaris, reTie tertio merji eftis, _{qui acie<}

piftis baptijmum in nomine JE(u Chrifti( qui eriam tertia die refurrexit a mortuisy

Ifta enim tertio repetita immerfio y typum domimcee _{exprimir fcpultur<e, per quam}

Chrifto conjepultieftis in baptifmo. Quod diximus de immerfione, idem fero

de trina immerfione tenendum eft,

teflaturenim _{Rupertus k) See. ii.}

fcri-ptor adhuc fuo tempore infantes ter

merfos fuiffe, _{quod quoque}

feculisali-quot apoftolico _{proxime adjundis}

ftri-(te fervarunt _/) , Si qnis Epifcopus aut

Presbyter in una initiatione non trinam

merfionem, fe dunam tanrumyqu<einmor¬

tem Domini> detur, per egerit,deponitor.

Adftrucfta _{jam trina merfione>}

fequi-tur _{fimplex, quam ab Eunomioörtum}

traxiflfe au&or eft Sozomenus _{m)y alii}

ex _{ejusdem fententia n) hocinventum}

ejus difcipulis vindicant. Imo feeulo fexto ritusfemel _{mergendi abEpifcopis} Hifpaniae confeniu Greg. Magni Epift:

«s! ) O ( gfift 27

Leandr: ut & decreto Concilii

Tole-tani IV» ufu _{receptus fuit, exiftimavit}

enim _{Greg: Magn: redeadhiberiunam}

merfionemad_{figmficandamUnam}

Dei-tatem & unam Chrifti mortem > &per

tririäm merfionem rede indicari, tum

tres Dejtatis _{perfonas, tum triduanam}

fepulturam Chrifti.

g) /tdverfus Praxeam. h) Eoiß.69. i)

Homil 4. de (ywb. k )Lib.de div. off. c.14.

I) Can. Apoft. 49. m) Lib. 6. c. 26. n)

Lib. 7 /7.

§. nr.

Indicat verba

_inftit.

_femper

mtegrafir-vuta averis ecclej. _wembris, ab

bareticis

_depravata.

Alterumeftentialis _{baptifmiacftum}

diximus fuifte Trium Deitaris

perfona-rum invocationem , _qua? femper ficuti

Matth. 2g. _{defcripta habetur, apud}

vera Ecelefiae membra eademfuit,

un-de etiam dixeruntcertam fideiformam

(ibi _{praefcriptam & legem tingendi in}

nomine p. F. & _{Sp. S. fibi impofitam}

e(Te, Et ubi trina obtinuit immerfio,

ter _{quoque S. S. Trinitatis Perfonae}

z6 _{*§§ ) o (} v

funt invocata?. Ceterum , fi ad £o

cleficC zizania h» e. haereticos

refpi-cere _dignemur, illiutalia, _ita&hanc

formulam miferum in modum

detor-ferunt. Alii enim totam S. Sandlam Triadem excluferunt , alii in

Pa-tre folo vero _{Deo, & in J. Chr. Sah}

vatore 8c creatura , & in Sp. S.

utrius-que fervo, alii in nomen Dei

increa-ti & in nomen filii creati & in nomen

Sp. S. fan&ificativi & a filio creati &c.

baptizarunt. Quod adGraecam attinet,

faltem diflonantia _{qusdam in verbis}

inftitutionis, a Latina deprehenditur,

haee e.nim in_{primaperfona, illa in} ter-tia diett _{jScLTTTilzTAi} o J*Aog,

$e&5rr<£eT<w

q åzÅy tS SsS, rationem hane adferunt

nonnulh audtores, quod circa primor-dia ecclefite a praeflantiore miniftro

tindli, prae reliquis eapropter eminere yoluerint»

•81 ) o ( #>' 17

caput

III.

De

Ritibus

_baptifmi

_{accefloriis«.}

£. i.

Caufjas rituum accejjoriorum exponit.

ÄNtequam

foriorum

hiftoricam rituum

confiderationem _adgre-

accef-dimur , paululum circa _eorum

caufTas

inveftigandas, pcdem figere, e re fö¬

re exiltimamus. Omnium _{primo heic}

liobis obvius eft contemtus, ortus ex

fimplicate difciplinae apoftolicae circa

Sacramentorum adminiftration-em _,

quod malum eo usque ferpfit>

utbea-titudinis aeterno obftaculum efTe

cre-deretur. Unde Tertull. a) Nihiladeq

efl, quod obduret mentes hominum, quam

fimplicitas divinorumoperum> quainattti

videntur, & magnificentia, quainejfettu

repromittitur \ uthic quoquontamtan¬

ta_{[implicitate» finepompa, Ctne apparatu}

novo _aliquo

> denique fineJumtu bomo in

aquam demijjus (5 inter pauca verba tin«

Rus , non multo velnihtlo mundiorrefur»

i% _{*8§) o ( ip}

éternitatis. Mentior _{fi non e contrario} )d lorumfolemnia, velare ana de (uggeßu

& apparatu deque (umtufidem &

auffori-tHem_{ftbi exftmunt.} Altera caulla_huic

immediato nexu _{junefta, erat ftudium}

excitandi homines ad_{religionem C hri} -ftianam _{ample<ftendam. Deinde res} facrae _{per figna & fimifitudines melius}

exprimi » & facilius ratioeorum

intel-ligipolle videbatur, hinc Cyrillus

Hie-rof. b _{) Et vobispoßquamfimiliterexaquis}

facri lavacri afcendißis, datum eft

Ckrif-ma_{, quod}

imaginem %erit illius, quo

unftus _{eß Chrißus}i hoc Autem eß Spiri¬

tus _{fanttus. Denique nec dubitandum}

eft, quin ubi aliquot in lucem

prodie-re , multum quoque incremen tiex V. Teftamento_{aeeeperint>quod plurimis}

IP. locisdocet Tertull. c ): Exindeeprtfli

hvacro_{perungimur beneditta unBiont-iy}

ae _{priftina difeiplina}

, quaungioleo de

cor-nu in facerdotium folibant. Praeterea

plurimoe quoque aliae caufTae addi

pof-fent, Ted _{praeftituta brevitas id non}

pa-titur. Pauca etiam _{qued ad ordinem} hos ritus traeftandi_attinet,

praemone-bimus: lubentes fatemur hunc ordi¬

nem, _{prout olim}in ecclefiis

•$ ) o ₍ 19

tuseft,_{heic quoquereftiiTime adhiberi;}

aft pro varietate temporum hic quo¬ que variatuseft, ut illum

peromniaat-tendere, difficillimum föret. Nobis

itaque animus eft, primum

ceremo-nias, baptifmum antecedentes, &co-mitantcs, tum _{fubfequentes, quoad}

fieri _{poteft pertradare.}

a) Lib. de bapt. c. i, b) Cathec. My.

ßag. c) Lib, debapt. c. 7.

5-

II-^Agit

äe

iwpofitione

Profejjtone

nominis.

Dum nobis fermo efl: de impo-fitione nominis, non eo _usque illum

extendimus, ut etiam de _{gentiliutrL»} infantibus , qui recens nati non

tin-gebantür, agamus, neque de adultis baptizandis > qui nomina retinuerunt

primum fibi indita; fed de infantibus Chriftianorum, ftatim a nativitato

Chrifto _{per bapt'fmum inferendis.}

Quando haec

oyopa&scrta

fit fadla,

va-ria funt erudicorum _{judicia5 illud} du-bio carere videtur, _quod infann,

an-tequam ad ipfa baptifmi folennia ac-ceflk>

$ö ) o ( £$

ccflit, afufceptoribusaliisve

prüfend-bus amicis &_{cognatiscerturriquoddarti}

riomenconfenfuParentumfit _dcftinatiij

utrum vero _{inipfoa&u baptifmaii, an}

ante _{baptifmum inditum fuerit, cerra}

flatuere dJfficile fåne efl:, cum

utra-cjue fententia fuos habeat fautores. LU

vero ad rem_{ipfarn propius accedamus,}

primo diftiiigvendum eft inter nomi»

na, & _{praenomina feu nomina}

Chri-fliana, illajuxta CafparemCalvör funt*

qua: recens nati ex fa is familiis habe-»

bant, _pramomina vero feu nomina

Ghriftiana, eadem, qua: nobis

nomi-na _{propria nuncüpantur. Hugo}

Me-nardus in notis ad lib. _{Gregorii do}

Sacramentis contendit _{pratnomina feil} nomina Chfift. olim non in _ipfa

fo-lemnitatebaptifmi, Ted ante_baptifmum

impofita fuidfe, idque praeter alias ra-tiones, ex duobus verbis his

erote-maticis, _{qui vocetur, concludit:}

ete-nim Acoluthi officium fuit, nomina infantum _{baptizandorum fogare &}

annotare, atque fecundum nomina-.

eos in _{eeclefiam, vel} ante oftium

ec-defisvocare. Haec Menardi fenten¬

tå ) 0 ( K# i1 habere videtur , quippe qui e _con¬

trario allata duo verba de nomine

in-telligenda efle vult , adeo ut infans

tingenckjs

illo in ecclefiamVocareturj pronomen vero, feu nomen

Chriftia-num in facro _{regenerationis lavacro}

inditum, & _{quidem pofl: exorcifmum}

proxime ante irnmerfionem vel in

i-pfa immerfione, atque hujus rei hane

adfertrationem, quod fi nominis im-pofitio pra:ce(Terit folemnia baptifmij

non _{poflet facerdps, ubi fatanac}

re-nunciandum eflTet, iterare _quzeftionem

de _{pramomine, quem morem indo}

hodieque retineri exiftimat, addic

praitérea multos ex libris fideliunu

Pauli & Petri nomine _{infignftos- Vi¬} detur etiam

_refpe&us

_{interbaptifmum} & circumcifionem , in _qua ejam

no-mina _{imponebantur, pofteriofi huic}

fententiae _{aliquid firmamenti concili¬}

are: non tarnen nos in hac lite

de-cidenda _{aliquid certi ftatuimus, fed} unicuique liberum [udicium

relinqui-mus. Prioribus _{aliquot feeulis etopa«}

Sso-tat, baptifmo alligatar» nullumfo

deprehendiflfe

veftigiumafferuntCent,

31 ^| ) o f

Magd, aliique. Alterum hujus

para-graphi membrum paucis abfoivet no-minis _{profeffio, quac adultorum fuit,} rariora enim funt _{exempla dominum}

in _{baptifmo mutatorum , nili ex Diis}

fiftitiis feu idolis _{nuncupati fuero,} Oui ex _{Judans & gentilibus falutaris}

aquae participes fieri defiderabanr,

primum alTumto fibi fpeftata? fidei

vi-ro adibant _{Epifcopum loci7}

nomerv que fuum profitebantur, quod illo catechumenorum _diptychis

infcribe-bat, & deinde illum ad Catechetam

ducendum curavit, ubi _diligent!

at-tentione adhibita , ut praecipua reli-gionis Cfirift capita callerent, tandem

voti fui _{compotes fieri petierunt,}

at-que tum iterum nomina apud Epifco-pum vel Presbyterum dederunt, qux

ab illo, (1 in fcrutinio, _percipiendo

bapnfmo digni judicarentur, una cum fponforum nominibus d)•> {Sgtio edito

facerdoribrif imperat, ut viriy atquefJ>oh> foris nomine _{perftribant) in tabulatll}

competentium referebantur.

d_{) Liotiyf•dreopag,Hier,ecclef, c.2.}

O (I ₃₁

§. in.

Catechefeos,

jcrutinii >

publica

fidei

profejjtonk & jejurni

memirin.

Primam ftominis

_{profeffionenU}

proxime excipiebatcatechefis, quar ni¬

hil aliud erat, quam cotrpendiaria in

rudimentis _{religionis Chriftiånac Viva}

Voce _{inftitutio, unde} a Paulo Heb. f.

dicirur ta _{foixüa rtjs}

_ttqktje

_{ruv Myc*it'}

t# _{qua: elementa figillacim cap.}

fequ. verf. i* & l. recenfet. Atquc (ic facile _{patec> unde}

_laudabilis

_hic

mos eriidiendi _qam facris Chriftianis

iniüiandos > fit deducendüS, püta _ex

lpfo acVo Apoftolico : Sic Philippus os fuum _{aperiens, Evnucho jefum Evan*}

geliza viri fic etjarn reliqui &

Apofto-li & Viri _{Apoftolici. De hac}

catechi-fatione in hunc modum Verba facit Auguftin. /) ReddidißiS) tfuod creditist

AuAivtßis-i cjuod oretii, nam quombde

in-vocare _{poffetis, in quem non credidißie•} ldeo _{prius [ymbolum didie ißk, übt eft re*}

gula fidei brevis & grandis; brevis

nume-ro verberum_{$ grandis pondere}

fententia-rum. Oratio autem 9 _quam bodie arte*

pißis & adocio dies reddendam,ficut

$4 «i ) o ( B*

Aigisj cum evangelium legeretur^ ab ipß

Domino diclo, efl _{difcipulü fuis & ab ipfil}

pervenit adnos\ hinc fatis liquet, pra:, cipue catechumenis, fymbolum fidei & orationem dominicam, inculcata». fuififc. _{Ad tempus h.uic informationi} tributum _{qüod attinct, illud pro}

va-riétate _{terhporum & prolongatüm &}

cöar&atüm fuit. Concilio

Eliberti-np _g)

_Ao.

_Ch.

_3cy.

_habito,

_Catechu»

raénis melioris notae biennium injun-&um fuit: _{Hieronymus b) fuo} tem¬

pore per quadraginnta dies

baptizan-dös inftitutos füllte dicit: aft Concil.

Bracarenfi n. Ao. Ch. _6?i, dimidiuni

faltsm horum 5 hocvefl: viginti dies determinati fiint. tibi _{jam tempus} praeftitutum practériit} Dominica

Pal-marum , fett inramis^>^alm?fdnDap/

genuflexi gratiam regenerationis

pe-tierunt, unde a Graecis _yovvzXtwni

TiXeiuTegoi di&i, ut

difcernerentur

ab imperfeftioribus, adhuc in infima,,

clafTe conftitutisT a Latinis vefo

com-petentes *) (cofnpetens vocatiir, quipoti

inßruffionemfidei competit grotiorh Ohrt'

fiiy tnde & a petefiao > competens vöcotur)

Heb-•S ) O ( §8* 3?

domadam _{Magnam, Choceilultimam} quadragefimse/ qua diJigentiflime cx aminabantur. Pamelius ad Tertull. übr. de _{bapt. aliique exiftimant hacc}

Scrutinia _{(examina enim eorum ita.»}

dicebantur) tempore quadragefima:

in-(licuta, itaut _{primum inceperint a}

fe-ria _{quarta Dom. tertiae & fic deinccps;}

quod, fi latiore fignifrcatu fumant

vo-cabulum examinis, _quatenus

probabi-le videtur Catechetas ante fimpliciter

eos erudiviflfe, tum vero _per quatftio-nes cum illis _{agere aufpicatos fuiffe*}

tolerari _{potefts nam hoc verum ma¬}

net, _{feptimana magna, varia} cum vi¬

ta:, tum dodrina: examina habita, cetj

clariflime indicat _{Auguft. k)}

di-dicerunt, per totum iüud tempus, qu»

tenuerunt nomen& locum Cathechumeno*

rum,h<ßc omnia multo_diligentiusatque in-fiantiusfiunt bisdiebus, quibus vocantut competentes, quurn ad percipiendum

ba-ptifma, jath nomina[ua dederunt.

Do-ftrinam in examme _{exigi folitam hoc}

modo _{tradit/) Quenftedius: panitetne}

te _{operum mortuorum? renuncias ne Hits?}

profiteris néfidem in Deum Trinunum ?cre* dis ne _{refurrrfZiontm mortuorum & u{ti-*}

C x mum

f)or P»

mumjud'cium _• fed hare omnia

(^efumta

funt ex cpift. ad Hebräers _c

G.

_{vers i.}

& i. _{Egregia quoque (unt, qua:} de

hoc (crufiftio, idem, ex )ibro ord.Ro¬

mani _{adducit, qui ita habet}

fc.)recira-bantur ex _{tabulisprofe(Tionis,nomina}

competentium, quae dederant, cum competentes facfti efifent z.) difqui-rebatur _{,de fide & de moribus}

compe-tentium, de _fide,quod

crederent,quos-nam Articulos fidei didicifient, & _qua

in re forte dubii _{e(Tent, de moribus»} ex _{decalogo in ipforum}

adusinquire-batur, ubi$ fi novo peccato fefe

conta-minalTnt, non fiebant elefti, fedeo-rum _{baprifmus dlfferebatur ad}

Pente-coften» utin _ipfb tempore ulrerius in

fide vel in moribus, ubi defeftus fen-tiebatur, fedulo informarentur* \.)

Poft ha?c Diaconusalra voceclamabat,

orate elecrti, tunc Fadbifuntelecbi

ejus-dem diaconi _{jufTu &c. Atque ita} red-dlta rafione _{profe&uum in dodrina}

Chriftiana, feria quinta iri ramis Pal¬

marem T nobls 0fdrforfba(lpublice fi¬

dei _{profefTionemedebant,} coramEpi-fcopo vel Presbytero m)-r baftizanAcf

'

# ) oi §1» %7

oportetfidei^ymbolumedifcere efuirt/t fe¬

rieuttimtfeptiman*_{Epifiopo vet Presbyter#}

reJdere. Hanc _{profdlionem adulti ipii,}

infanres vero _{per fufceptoresedebanr,}

idque Romap prsrcipue in fuggeftu vel emint ntiori _{quodam loco,pracfenreto¬}

to fideliumccetu: at fi verecundt

&ti-midi _{eflent, .fcorfim} coram _Epifcopo

vel _{Presbytero, fiebat, hisque}

per-rafris> _{portremo, profeffionem ipfam}

in tabulis _{profeflionum, literis}

exara-bant. Praeterea hos, facram lotionem

percepturos, vetufhffimistemporibus, iolenne quoddam _{jejunium domavit,} preces vero affiduae recrearunt. llnde Juftinus Martyr» » )jtjunare docentur,

nohis una cum illü &orantibu* &_j

junan-tibus hinc _{colligerelicet hmc ritum ,}

illis, cum tota _{in qua bapcizandi effenc}

ecclefia, communem fuifle. Meminit

quoque hujus Tertull. o) Jngreffuros bnptifmuw oratiombus erebristjejuniisat

-que gemcubtionibus ttf pervigiliie oraye oportet, cum confeßione omnium retro

de-tittorum. CanflTam _{butus rei} dicitCtem.

/lex. * ert ^tvxv _{cm, KOffftv yjy fcptA-ns}

ÅlOiTDS CLVcttruliTM.

f) Serm. /yy* de tempore. g) Can. 42,

n% <8 ) • (

h) Éptfi» dl. de crroribus Job, Hierofol.

e. _{4. i)} lßdorus Hifp. lib. _{7. c. 4.b) Lib. 1}

defid.&operibusc. 4. I)pag.i,z6<vt) Conc.

Laodieeni can, _{46, n) /1polt 11, o) De}

]Bapt420, *) Epit. Theodot% ■

§. IV.

Exorctfmtimßm

fufflationem

érremtnct-ationem_Jatcm£

_{covßderat„}

Ipfum exorcifmi vocabulum, ceu in _{aprico eft, origine Grarcum a,™ ra}

é^ogteKrptb!,

quod icerum ttm ra

ju-ramento _{deducitur, fedjam dudumci'}

vitarelatinadonartum, _{diciturque exor- }} eifmus, _{qui ritustemporeApoftolorum}

feculisque proxime fequentibus circa

MqyxpttvXf

five

a diabolo corporaliter obleflos,eftadhibitus; utvero illud

do-num_{cefTavit,inbaptifmum adultorum»}

fpiritualiter obfeftorum , tranfiit. Et

cum_{ea, quae in adultis ufurpabantur»}

fenfim ad _{lpfosquoque infantes migra'}

runt, _{adeoque etiam hic ritus, quo}

eos natura filios irac effe conftaret, ut

deinde _{promifcue inomni baptifmo}

vi-gueritp) Senfu latiori accepto

voca-bulo exorcifmi, éenotat _{(implicera fa¬}

«S ) ° ( 59

tans _{compellationem, atque ille fui*}

exoreifmus catechumenorum _{q){ lin¬}

deHoffm. in exorcifmo dicittamener-gumenos, quam catechumenos bis

exorcizatos« Exoreifmus vetufhffimis

temporibus ab ordinario quodam mi-niftro ecclefiae * certo vero

exorcifta-rum ©rdine conftituto, illis hoc offi¬

cium demandatum fuit. _{Atquc ut}

pe-nitiorem _{hujus exoreifmi notitianu}

confequamur, non pigebit audire^»

Quenftcdium pro more erudite verba

facientem. _{Exoreifmus nihil aliud olim}

fuit (5 adbuc hodie etf, quam talis åttioy

qua de miferia per lapfum Adam't

intro-du Sia_{j teftamurt omnesque homines}

et-jam infantet) ut naturafilios ira nondum

regenitos, in regno tenebrarum, fub po

-tcflate diaboli & peccati teneri ?

profite-imur, ut eo _{majore pietate} , devotione &

gratitudine confideremus beneficium hu¬

jus regenerattonis , per quam ex pote-{late diaboli eripimur & in libertatem

fi-liorum Bei »indicamur. Hlfce _COHgrua

quoque funt Patrum teftimonia Augu-'

ftini _{aliorumque Cryfofb» r), Ulud<<} etiam _{qnod circa baptizandos inuni-'*}

verfo mundo, five _fintpueri,

•

40

'«0)0(1».

?,fuvcncs>

S.

ecclefia uniformiteragifj

?,non otiofo contemplemur intuituj

I

„quodcum ad regenerationis veniunt

^Sacramentum* honprius fontemvitaj

„ingrediuntur, quam exorcifmis& in-„fufHationifous Spiritus ab iis immundus

,,abigatur. Cum liio exorcifmo

Cate-chumenorum, _{conjunda erat infuffla«} tio, quac ter infaciem& aures eorum fada eft. Sic breviter confiderato exorcifmo , fequitur jam abrenuncia. tio _{fatanac, quac ad ipfos fpedabat}

ba-ptizandos. Canicie quoque fua hunc

ritum venerabilem effe doeet Ter«

tull. s) Aquam adtfuri, ibidem & all' [

quanto prim fub antiftü manu conteftd'

mur not renunciare diabolo (£> pompa

angelü ejm. Hinc conftat geminamj

fuifle abdicationem Satana f priorem

ubi Catechumenis _{jungerentur, po- j} fteriorem qbi _{baptifmum exciperent,} Ad modum efferendi hane abrenun«

ciationis formulam , quod attinet,

varius _{quoque ille fuit; alibiper qua:«}

ftiones _{tingendis proponebatur. Unde} Ambro C _{/) ait: Abrenuncias diabolo ii}

eptrtbtu ejtu} reß>. baptizandtu, ab