PRUDENTIA ATI

f

I

;M

w

Cum D E O

D I 5 PU T ATI O

Civilis?

Do

PRUDENTIA

LEGISLATOMA ADEO-

QV E DE LEGIBUS IN

GENERE,

In

Regia

^ac

Inclita Academia Ubfalieml

Publice

Propofita«»

P K

iE S

I D

E

M. ANDREA GYLLE

GOTHO, POETI Cl PRO-

FESS. PUBLIC O.

Refpondent^

PETRO CAROL INÖ

Sedebyenfi.

Inauditorio

Majori

a.

boris matutinis. j?. Jtpzi

m

U B

S

A

LI JE

Excudebat E schillu s Matthiä Anno M. DC. XXXIII.

1

0. _Same [i

Pr&luftri,vere%generop. profapia

NobiliJJi.mis,

ac Erudition^e

cum

Pirtutepr&flantiß,

Adolefcentibu*

Dn-

^. E

K

I C O Å _{X E}

L

I

I

OXENS T I E RN Lib, Baroni Se Domino

in^tjfjOlttt See.

D"-. ERICO CAROLI

OXENSTIERN Lib. _{Baroni de}

Sc Domino in ^tomoé/ Scc.

Dn_.. CLAUDIO

©fterwfFtofölj

de QJtjfy&c,

Dil. G U S T A V O Boéthij

tyååtfy

de .£pttgffat>§&:&

Dil.. SEVERINO Boéthij de ©faarScc.

Dil., JOHAN CHRISTOPHORO

fcittgde

tfbp

Scc.

Dil. G E O R G I O de

f)(t(tyfa(tcr

Scc.

Dil,. N I C O L A O Boéthij

Q5åaf§

de

Dil. J O H A N N I 9Cofmfran£ de

®un^ammau

Dil,. BENEDICTO de

/}twr$ari>§*

Dil. PETRO

jpammerjtiolfcl)de?§twa*

Dil,. MICHAELI de

Dn_. c A n uT H O de

2EJ?iffer§ufo

übfaltet

Acaiernicxffubia luminibut Clarißimia,

Dottoi«

nia

0* promotoribm fttvs

grati

oft

^s

(ß propenßs7

^*

hocexercitiwn

difputateriumfubmißi offert (ß dedteat.

P. Carolinus

Reip,

4

#§&i#*mmm

^©<^0O©©o©©o©©®©öO0©oeö©e€)e?)e^

Do

PRUDENTIA

LEGISLATORS,

adeoq; de Legibus in Gcncr^

p R O L O QJI I ti M.

Encralem Prudentia: civilis confidera- tionem peculiari reiervamus difcur- fui,inqua exponemusPrudentia i.De- finitionerru. 2. ObjeBum3. SubjeBums.

4. Caufas. s. AdiunBas. 6.Attws. 7. Di-

vifionem-,Secundumquam Prudentiau

eftduplex. I. NomotheticaleuLegis¬

latoria,qua legesritecondit £<f dextre explicat. Dicitur alias

ÅrchiteBoniea_Ariß.6. Eth.c.8.Hornet. 1. 4.Doft. Civ.c.3.n.

11.7. 11.

Adminiflratoria,quaKemp.ficundum

legeslatas admi- nifirat-, cumcertacircumftantiarumobfervationo. Hac rurfüsduplexeft: t. Judiciaria,qua?Judicia obit. 2. De~

liberativafeuSenateria,_qua confultat ac[ententiaminSenatu dicit. _Nosde Prudentia Legißatoria in pra:lentia a<fturi»

Univerfamejus eonftderationem,adexa&amLegumcon- fiderationem reducere neceflum habemusr3 _\ Quando-

quidemLegiflator

circa id unicé cft occupatus,ut leges

convenientespraefcribat, ad_{quarumnormam tanquam} regulam exemplarem tum Judices caufam dicere, tum

Subditi, quibuslexvoluntatemLegiflatorisaperit, in ofR*

cio contineripo/lint^acdebeant. Quodutdigné prjefta-»

3requeat,Prudentia habituquåmmaximéprardituseflede->

bec>. Oportet enim No/u,6&£7tjv efle yirum prudentiifi- mum,qui nifibonumfaciendumjmalum omittendumfpe-

A %

$et,legesReip.utiles

ferre nequit Etenim> antequåm

Le*

gesferantur,

difquirendum ^eft de legumrationibtost

quasex intima philofophia defumuntun.. Quanquam autem mihi animusfuit,LL.traélationem uberiusperfequi,e- amq3 latius diducero : Evenittamen, uttam

jucundam

tam utilemtamq; neceifariam humanogeneri civilem^ac Symbioticam yitam viventi, do&rinaminhas anguflias redigerem_». Quoverodiftinélius procedatur,

difpefci-

turhascnoflradeLL. diflertatio mSeBiones z: Quarum agct Prior} de Pracognitione

fed/s. Poßerior, de FraBatione

i?fio.

SECTIO I.

Articulus Unicur*.

I. Sicut in communi rationeObjeflorum contingit,

utdiverfas difciplinas circa unameandemqué remfaspe-

numeroverfentur3 Undé nata eflDiftinBio interObjeBi

i. Materialen quodeflipfa res confiderataj quas commu¬

nispotefleffe

muitis diftin&is difciplinisr*. Unde

&mate*

rialeobjeBi

dieitur, quia inflar materia diverfarum difci-

plinarumtra&ationifubjaceo. ^2.

Formale, quod eft ipfe

modut confiderandi, feuratioob_quamObjeélum adcer-

tamdifciplinamreflringitur& cseterarum

difciplinarum

Objeélis contradiflingvitun,.

Undé Formale ObjeBi diei¬

turj quia

inflar formas

rem

conlideratam in fe

commu-

nem reflringit ad certam difciplinam^. Ita licet Lex

communiterindiverfisdifciplinis confideretur materiali¬

terj tarnenmodtosille confiderandi fpecialior efl^> quippe qui ubiq; variat,

dum Lex aliter fumitur in Theologia, aliter

inJurisprudentia, aliter in philofophia pra&ica

confide-

ratun,. Pertinetitaq; lex

z. I, Ad

Fheologiamtquoadfyechlem confidsrati. n*mLegu>

Mo-

A^/V*,continentispra?cepta tum moralia, tum ceremo-

■nialia,tumforenfia,inordine

ad a&iones hominis. Hinc

Theologu*

inprimis follicituseftde LegeDivina^ qua?folå

revelatio^nenobisconftat,cum

Theologiafithabitu*pratticut exprincipijsßolumrevelatis^ conclußones deducens, Jjn> D. Ca-

lixtu* Epit.Theol.

proleg.

2. p. 6z.

Fafquez, in

i.

diip. 7.C.4.

3. II". Ad

Jurisprudentiam, quoad

nu

dam interpretationem

genuinam

legispoßtiveejam lata in certa RepubL H. E. Quate-

nüs ICtusfolü jus jam

latum,&quod

certa

Refp. fibi jam

conftituit, nudé interpretaridebet ^>

oftendendö hoc aut

legibus,*/*/

refcripto principis,

aut

jure ftatutario cautum

cffe,idq;

Wquoad expreflam literam, vet quoad legiti-

mam evidentis confequenria:

dedudionem

^ex

fcriptisr*.

Undé, ficut ICtus quat» JCtusex

ratione legem

non

fert3

^t

itanecrationemlegiaflignat,nec

follicitus cft de legis se*-**

quitate, Ted

folüm de legis fenfu

^jneq;

difputat

an

lex rite

latafit,fed nudae faltém

interpretationi legis adha?rebit,

adedquidém, ut

ß lex dura ßt} fujficere

tarnen

JC.to debet,

quoditaßtlata,ut

habet Jus civilo.

4. III. Ad

philofophiampraHicam,

qu#

legein conßie*»

ratdupliciter: 1.

Generaliter-,abfq; determinatione ad

cer-

tamformamReip.quoadgener

alem legum

naturam,ut-

pote quid&

quotuplex lex,

qua?

legum Origo

ac

deriva-

tio,_qualex

politiva in legem

natura?, quantum

fieri

po-

teft,&lexnatura?inlegemDivinam

reduci debet. De

quaDerivatione,

brévitatis gratiåvidd. Thont.

1.2.

qua?IL

95. art.2. Vafquez,in1.2.

difp.

154.c.3.n.n.

& difp. 178.

c. 1.

n. 2. Itaconfideratiolegis pertinet ad

Ethicam, quippe

qua:aperit fontes,

undé omnia jura

ac

leges promanant,

quo etiam toties

recurrendum efl, quoties in enodatione

fpecialiorisjuris

pofitivi ha?retur, Hornei 1.4.C.

^3.

n.7.8.

5. Obhanc caufam,

in

communi

phil. praä:.

parte

agi

A 3

folet

fölet deptudentia legiflatoria, quippequ« naturam legis

in genere exade explicat, eamq;ex fonte,undé omncs

fpecialeslegesprflouunt, derivat. Atq;hoceit quod di-

xitCicero i. deLL. Rationes legum dejumendasefieex intima

philofophia*

H.E. exdifciplinamoraliaccivilty utidexplicat

ti.Arnifieus Dod. Pol. 1. ^2. Proaem.c. 3. Hacenim exJufti-

tialeges derivaty Id.1.1.^{c. 17.}p* 331. UndéiecundumVett.

Latini Imperij Proceres Prudentiadicitur JuflitU mäter*

C. Barth. 1. _4. adverf^c.16.

6. 2. SpecialiUr,cumdetcrminationeadcertamReip.

formam, _quat. examinatur, _qu«lex huic autilli form«

Reip.fit falutaris, quasnoxia^. ItaLegum confideratioper- tinet adPoIitMam, _qu« ficut Refpubli. conilituit,ita de- fpicit quae lex cuiq; form« Reip. apta, _qu« inepta eil.

Hornet, cit. loc,n. 8.

SECTIO

_II-

SequiturTraBatio ipfa, qu« eft duplex: I. Genera¬

lis■>qualexingenere conßderatur^?fec.ea qua

jjeciebus

ejusfunt

communiaUbinoneil diffitendum^>iila potiillmumcon-

venire legi human«. Haec Gen.confideratio legis eil du¬

plex: 1.Nominalüy fec.vocem qu« proreipfa iupponio.

Inhac notentur3:Vocis(1.)Notatio,{z.)Synonyma. (-$.)Aiqui-

vocatio, 2. Realis* fco,. ^rem_{proqua vox}legis aeeipitun.»

In hac^not. VII. Legis (y)Definitio. [z)Caufa. (3)

SubjeBum.

(4) Effentiale requifitum^. (5) Officiumfeu aBus. (6)AffeBio.

(7)Divißo. II. Specialüy^quaenodantureaqu«cuilibet

ipeciei

_{legisiigillatim competunt. Dequa alias. Nunc}

fio.

ArticuL I. De nomineac voce

Legir\

1. I. Notatioy fec. diveriosdiveria ilatuitur> dum Lex deducitur. /, A

ligando,

quia

obligat

iubditosad luiobier*

va~

Vationem,fectin.Thom. r.2. qu.90.a. 1. 2. Å

legende, idc|j

vel (1) pajjive. fec.

Ißdor. 1.

2.

Etym.

C. 20. (2)

AElive,

a

deli-

gendo quodoptimum

eil, fcc. Eullium.

1.

de LlL:8am

rem (Legem)UliGracoputantnomine

tiofxop å

fuum

cuiq; tribuen«-

doappellatam

(S'

ufieiv) Ego

noftro å legendo.

Nam

^ utilli(Graeci) aquitatü\ Sicnos(Latini) deleButvimin lege

\ pönimusy

£<f

propriumtarnen utrum%

legis eH. Lexitaq,"

tan«

quam regula,monitrat deledumrerum

agendarumvei

omittendarum, utexplicatD. Sotus 1.1. deJ. & Jur.qu. r,

a. 1. concL 1. Qu« notatio _quoq; perplacet Vafquio c.

1.difp. 150. c.1. n.8.

2. II. Synonymik

fec.

quamlex

al. dicitur..

1.Jvs.

Dif-

ferunt^tarnen nonnihil, quod lexfitq. regulajuris,

dum

jusexlege &c fado nafeitur^. Adus enim

juliiti«

com-

pararipotell qualidemonllrativo Syllogifmo, in^quolex

tenetlocumMajorupropofitionis\ Facium Minorüj

Jm de-

nijtconclufionis. JA. G.

O. Homidda puniri debeu. Lex.

Cain eil homicida-i. E. Fadumj7

Cainpuniri debéo. Jusr\

Quänquam v. lex & jus nonnihil

diferepentj

ple-

funq; tameri in re ipfa conveniunOjHtfradL d. n. 20*

2. Normapraceptuin,

mandatumi Qu« quomodö ålege dii>

ferant, vidd.Vtfq. inl z.difp.151.c.3.n.16.17.20.22. Sva-

tez de LL.1.1.c. 10.n.r*.

3. III. JEquivocatio, dequa fusé Valentia^{tom. 2.}

dilp.

qu. 1.pun.1.Radapart. 2. controv.20.art.1.Hornel1.4.

c. 3.11.p. tibinotayquod lex fummatur dupliciten.: /.Ge¬

neraliter,cumabllradioneåjufto &injullo,h.e. quat.110-

tatomnemregulam feupr«ceptum imperansvel

prohi-

bensaüquidin vita, five id fietjulté fiveinjulte,adeö^utad

Efientiamlegis, quå talis>non requiratur ^ut fit

bona vel

jufta

fimplicltén..

i.

Specialitet*

cum determinatione ad regulam redarntantüm, H. E. quat. notat prasceptum

imperansea qusejufta& bona funt fimplicitér. Deprio-

reacceptione hiccertaratione agimusr\

Articul. II. De

Definition^.

1. Lexefldecretumabeo,penes quemeft

Legiflatoriapott-*

flasflufficienterfancitumac

promulgatum*obligans hominemflub-

ditumutflecundum illudvivat*publica utilitatis gratid. Qua?

EnunciatioDefinitiva refolubilis efl in _conceptum du- plicerrLs: 1.

Determinabilem

feu Genericurru. 2. Determi-

nantemfeuSpccificurru.

2. Circa Genus ß)u. Idirum lexßt aBus IntelieHuscm voluntatis,I UbiOpinio

efl

triplex: Prima*

flat nit legem efle

aBumIntelleBus. ItaThom.1.2.qu. 90. a. 1.Setm1.1. qu. 1.

art. i. Ctnimbr.d. Eth,8.qu. 2. a. 1. Vasquez,

difp.

150. c.3.

n. 19. Ubimentem hunc in modum explicao: Dicole¬

gem

ejje aBumlntelleBus*

^non

quidem quipracedit eleBionem*

vocaturJudiciumaut

confilium

^*

quojudicatur ajiquid effefaci-

endum; Sedquifequitur eleBionem*

quopracipitur aliquidfierh

qui

nihil aliud

^e

fl■>quampropoßtio få explicatio voluntatis Supe¬

riorisfaBainferiori*quam

Scholaftici

Intimationemvocant*non

immerit0 Inßnuationem

poflumus appeäare, in

qua

formalis

ra¬

tio Imperijä?praceptipo

[ita efl, ^Jnde

^cum

lex nihilaliud ßt

quamImperium,

ejßcitur illud

^> ut

lex ßt talis aBws IntelleBut.

ita fere illo.

3. Secunda*

afferit legem efTe aBum voluntatis. Ita Hen¬

richsde Gandavo quodlib.9. qu.6.

Koda

part. 2.contr.20.

art.1.

< ^

4. T?rtia* eaq;

media*

flatuit

legem efle ad

um

tåm In-

telleBhs quam voluntatis. |taGreg,

de Arimino in

^1.

d. ult.

qu.i.Becanutpart.

2,th. Sch.

tom. I.tr.3»CJ.qu.i.

Sit

ergo.

5.Af-

Aflertiounica_>: Lexßve decretum condendetlegisre~

fßicitinLegiflatore actumtum

IntelleBus,

inquantum

prtferi-

bitregulammoralem\ tumV^oluntatü,quat.perImperium

obli~

gutßubditos ad reguD praßeriptet

obfervationems.

Probatur

Ratione petita ab OfficijsLegis.. QuoadPrimuyn->: Quid- quidintimaturut norma vivendi, illudell aftusIntelle-

<ftus.. Lex intimatur ut regula vivendi.. Ergo! Quo-

ad SecundunU: Cuitribuitur denominatio effe&us, ei- dem tribuitur denominatio caulk» Atqui efFe&us le- gis,utp.jubere->vetare,punire

&c.tribuuntur voluntati.Ergol

Linde Dd.ScholaÜici aBuInteüeBminLegiflatorecircum-

feribunt ita^: JudicoexpedienseffiReip.uthetc regulaßernje-

turdfubditis. ABumvBuntatkitarJAolo jubeo-,uth<tcregu~•

lapr&ßcriptadßubditisfernetur*. Bccanu*loc. cit.

6. Differentiadefumitur ålegis» /. Caufa effi finalL

1.

Ejßntiali requißto.

3.

Qjßcio»

Artxcui 11L De CaufiL»*

1. Caußt Legis eftduplex: I. ßfficienj^-, qua? legerrLs

conderepotell, Perßona(nonprivata,Ted) publica,in-

ftru&a poteftateLegiflatoriafeu

plenariå facultate

con~

dendi leges. Ad completam ^autem

rationem poteflatis

Legiflatoria?,requiruatur 2:1.

ßnrüdLBio,

qua:

eftautori-

tas pra-feribendijusac legemj. 2.

VisCoaBdv^

qua:

effi~

cacitérinducit fubditosadobfervationemlegis. Quam

ob caufarq Qladim å DEoprincipibus datus eil,Rom. 13.

v,4» Na

Äj-proprie

^capaeesfunt pra:cepti,

qui poilunt

cogi nifi

obediant. Be?an. d. L

^qu.6.n. 2.

2. illaautemPerßnapubLplenipotens

eü.

1.

Communis

tasipfa, ^qua?ut corpus

quoddäliberum, hoc jus fibirefer-

vat. 2. Communitatispraßes?uteil (1)D^eus,

qui

tanquam

abfolutus Dominus, leges poteil praderibere homini,

B abfq;

abfq; ulladependentia Jurisdi&ionis,H. E. nullam juris-

di&ionem adDominium fuum exercendum å Rep. aii- quaaccipit. (2) Homo certu*,hdbzns autoritäremLegifla-

toriam å Deo,idq;vel/.Immediate, utin V. T.quandoo^

2. Mediate peripfam comunitatem,qua? incertamperfo-

namhane poteflatemtransfero*

3. Hi11cpatet,quodPo.teft.asexfeferendileges

flt

tantum penes Duos: 1. Pfmes Pmfp.oc Reges^■, quihanc autorita-

tem habentautEleclione, ^aut SuccejftoneautJurebellijufti\

cum enim his modisadgubernacula alicujus,RegniRex devenit, fimulin eundem transfertur poteflas conden-

darumlegum,-. llndéAévveftpicnipotens autorlcgum,

'verum in locisfui regni tantum.j>. Sicut enimRex aiterius imperij fubditus ^non efl; Ita nec externi Regis legem

acceptare tenetuiL.. ItaLeges civiles, quatales, fubditos RegniSveciae nonobligant,ledcaufe dirimendxfunt^ex LL. Suecanisr\ Ubi verolexSuec. ^non habet flatutam poenamdeli&i^,relinquit arbitrio judicisdecernendamj:

lbi fileg. civilesnonfuerint in humana?,poteflJudex uti pamå ftatutå inJure civ.non^acfl vim habeatlexeain Re- gno Suecias fed quia conformis efl leginatura. Hinc publice proponuntur inAcad. noftra,non inquantum pendentexvoluntateLegiflatoris; Sedin _quantumfiint»

explicationesjuris naturalis^exoptimaratiocinationede-

dudteadeoq;poflunt injudieijsiolum obfervari,inquan¬

tum pendentex prineipijs jurisnaturalistanquåmcon- cluliones, legitime dedu&a?. Alias Lex

(Jparum

vim

obtinetin regnis, Ducatibus, M^fchionatibus>comitati- bus, Baronatibus,ImperioRom. Germanico fubje&is;

Quia eaomnia autoritate acviCafarum fundata&dc-

nata funt.

4. PenesF^emPublicam,_quanullifaret Regi, ut fupre-

ma*

mo,fed fibieligit Ducem. Qualis efi Re/p. Feneta& Ba-

taveu. Ha: enim autoritatem habentex/e condendi le- ges j quia exfefupremam habent jurisdi£tionem_r.

5. PraterReges &ReJjjubl.tales,nemopoteftcondete le-f? ^r ßerM ■

g cm, nifi horum indultu acconceiliono. ItalégHTérrc

nonpoflunt niiiindultufuperioris. /. Duces, Comites,Ba-

ftß,

renes, qui Regibus fubditi funt. ^2. Civitates tåOppida, ' 1 quibus etfiquandoq; peculiare juscompetit (quod dici-

tur municipale) utpote in con/tituendisordinationibus

propter bonam civium admini/trationem ; nullam ta¬

rnenvim hahenttales ordinationesabiq; confenfufiupe-

rioris,cujusautoritate confirmaridebent. ^3. PontifexRo-

manus; Quemtarnenpojfcmutareregna, tåuniauferreåke¬

riconferre:poffeconderelegem civilem,velconfirmareveiinfir-

mire legesprincipu, auda&ér (cribitR.BArw.I^.deR.P.c.7.

6. II. Finis, qui duplex: /. Intermedia^, utDiredtio Magi/tratuum &judicum. 2. Vltimusin hoc genere, ut c/tBonumipßm communitatis,non commodum privatum Legi/latoris. Ratio e/t: 1. Quia,cumlex habeatleper modumprincipij feuregulé humanorum adtuum toeius communitatis; nece/le e/t, utad finem ejusdem ^com-

munitatisconferat, non commoditatiproprio deferviat.

HincJriß. fcribit,Regnumnon

ejje

propterRegem: fedregem

ejfe_propter regnunu.

7. 2. Cumpars referatur adtotum,& unushomo fit

tantnmparscommunitatis;necefie e/t,utlexre/piciat fe-

Kcitatem ^non unius prjecifé, fedtotius communitatis".

Bocuithocipfum praxlaré Thom 1. 2.qu.90. art.2. Cum

omnisparsordinetnradtotumßeul Imperfetlumadperfeti^um;

JJmcs autemhomo efipars communitatisperfetia; nece(fe efi qnodlex reßiciat ordinemadfelicitatemcommunems. Perfetia

enim communitaseftCivilas. Inquolibetaufemgenere,idquod

B 2 ma- ,

maiximedicitur> eflprincipiumaliorunj, ßfalia dicunturfecun-

dumordinem ad ipfum. Sicut ignis^,quiefimaxime calidtts efl caufacaliditatisin corporibusmixtis,quaintantumdicunturca- lida inquantum participantdeigne. Vnde oportet quod cum lexmaximedicaturfec. ordin^emadbonumcommune,quodcun^

aliudpraceptum,departiculari opere>nonhabeatrationemlegis, nififec. ordinemad bonum^commune* få idebomnislex ad bonum

communeordinatur-,

8. Undé infertur, praceptumßngulare feu debonoßngu-

lar 'h nonimponipermodumfententia:legalis, nechabe¬

rerationemlegis, nifi fec.ordinem ad bonumcommuni- tatis. Ratio ejffc: QuiaLegiflatorferre debetlegemno¬

mine totiusReip.ac communitatis,nonnomineprivate,

h. e. utpublicanonutprivataperfonas.

Årtieul. IV, De

Subjefio L.

/.

SubjcBum

Legis cflHomo: Non Brutum,quippe in

quod^non cadit propriéjus &injuria,ficut^necipfum in- juriamproprié infert. Quod probatur: /. ExdefeBuLi~

bertatis; Quia bruta non exratione &liberå voluntate, fedexcognitione fenfitiva&:fpontaneomotu agunt,vel potiusaguntur. 2. Ex confequneti effeBu aBionis injurioft*

quaeeflpanarum infliBio, h.m. Cuidenegatur effeBus(poe- na) eidemdenegatur &caufa,(injuria.)Atquibeftijs negatur

proprié &diredépama_,. Ergo !

2. Nec obflatL^Exod. _{21.T.28. Bos}comuhormnern

interficiens,lapidibusadjudicetur. R. Id faélum efl, ^nonac

fi pama proprié didaboviinfligeretur, cum bosliberta-

tis culpacareat: Pama vero refpicit eulpam, tanquam effedusfuam caufam, & omnis pama delido feupecca- toalicui irrogatun>. Verum dafa efl illa lex, ad notifV candum populo judaico Duo ^: 1. Vit^a humana dignita

tem 2. Homicidijgravitaterru. Arti-

Årtic. V* De eflentiali

requifito comple-

tivo L.

1.

EJfentiale

Requißtum Completivum^> quod COmplet

Tim feuvirtutem Legis adobligandum fubditos,efifuf- ficiens £5? legitima, SanSIi9 atquepromulgatiß^,ßveintimatio praceptiva

faclafubditü*

2. H#cpromulgatio, ^non eftnuda folüm Conditio fine

qua lexnon obligati Sedeft deipfa

ejfentia

få rationelegisⁱ

non tanquam pars Eflentialis intenfecé cpnftituens le¬

gem; Sed quia lex five decretum Legislatoris, inquo

Eflentialitér confiffit lex, officium fuum legale, quod

confiflitin dirigendo&obligando fubdito,exercerene-

quit, nifi fufficienter promulgata fuerint. Cujus fen-

tenti# funt Ehom.i. i. qu.90.art.4.Vcuquez,ibi difp. ^155«

n.16. Ludov.Molina de 1.StJur.tom.6.tr. 5. difp. ^{70. n. 1.}

Becanusth. Schol. part.2.tom.1.tr.3. c. 2.qu. 4.

3. Quopofito,Circa Promulgationem Legisnotcntuf3«

Dißinilio,Neceßitas, Requißtsu.

4. I. Dißinclio ⁱ See. _quam promulgatlo pro le-

gum diverfitate, diverfa ftatuitur. llndé in fua latitu-.

dineconfiderataPromulgation^ duplex 1. InternaSt Ana~

logica,qu#fitpernaturalem imprelfionem. Quomodo

Leuslegem Natura promulgavit,pernaturale lumenratio-

niså Deonatur# noftr# inditum, revelando nobis ho-<

neßa tanquam natur#rationali confentaneafacienda,tur-

/»/^tanquam natur# rationalirepugnantiaHtandas.

5. 2. ExternaStmagispropria, qu#fitper externairL®

intimationempr#ceptivam,fa£tam^externoaliquo figno

quo manifeftatur voluntas Legislatoris. Et quiderm»

rationelegis (/.) Humana,cui^externapromulgatio abfiolu-

B ₃ te

téneccflariaeft. i. Divina, de

cujuspromulgatione Vasquez

ini. 2. difp.igi. c. 2.difp.155.c.2. n. 17.

6 II.

Necejfitas

promulgationü; Qua? probatur Ratiene petita ab

officioLegis> i.Obligatorio:

Namfubditi perlegem obligari debent, ^ut fuam voluntatem conforment vo-

iuntatiLegislatoris. Ergo necefle eft ^ut per fufficien-

tem promulgationemmanifeftetur, quamam fit volun-

tas Legifiatoris. 2. DireBorio: Quia, lex habet fe _per modun regulaenormantis fubditos. Atlex &voiuntas

Legifiatoris, nequitefle regula a&ionum fubditorum-»

antequampromulgetur & regula media fcientiå appli- cetur,quiaignoratur,& confeq. Subditiextraculpamfo-

rent. Inquam reminfigniseftlocusapud Thom.i.2.qu.

90. art.4. Lex imponituralijs permodum regula £•?menfura.

Regulaautem få menfura imponiturper hoc quod _applicatur

his-i_quareguUnturtß menfurantur.

fjnde

adhoc quod lex vir-

tutem

obligandi

obtineat^ quod eft_proprium legis•> oportet ut ap-

plicetur

hominibus,

quifecundum eam reguläri debent. Talis applicatiofitperhoc-> quodin notitiam ^eorum deducitur ex ipfit Promulgationen.

'Undepromulgatio

ipfa neceßaria eft ad hoct

utlex habeatfuamvirtutem. lftaibi.

7 III. RequifttA) opxx,Promulgatio inprimisLegis huma¬

naincivilibu*ad fui complementum quoad ritéobligan-

dum fubditos, neceflariö poftulat, funt 3: I. Notificatio Jeu Manifeftatio^externa-,quae confideratur dupliciter: (1.) RationeobjeBi, hoc eft ejus, quem lex cum reatu parna;

obligare debet. Quomodd notificatiolegis debeteile'Vni- verfalis , dumlex omnibus fufficienter intimari debet, propter obligationemreatus poenae. Quxtarnen noti- ftcatio Vniverfalis intelligitur (non Individualiter necefi- fario

rationeßngulorum

indiiiduorum; Sed) generaliter ^ra¬

tioneipßuaCommunitatisAxxmlexcoramplurimis^cummu.

nita.

nitatis membris ka manifeftetur,ut inde linguliscom- munitatismembrisaccivibusinnotefcercpofliu.

8. (2) Rationefigniexterm, quodnondebetefleobfcu^-

rum>fed fufficiensadreprafentandu fnbditisvoluntatem Legiflatoris. Eftq; SignumexternumtdXe,duplex: ^/. Seri- pura-,quandolex fcripto fancitur: utLegesAthenienfium

c/Romanorurn->. 2. Oralispolatio, qnando lexvocefertur

exprincipis authoritate>undéobligandivim habet.

9. Hinc folviturfpluafiio: Anfcripturafit de

EJfentia

le¬

gis/ N. Nam, Scripura faltem eil fignumexternnmac- cidentale intimationis legalis, ita utperindé fit five lex fcribatur, fivenon. Arijl.10. Eth.N.c. 10. Exempla le~

gum non fcriptarumapudvariasnationes,recenfet^ffi~

fa. 1. i.Do<ft. Pol.c. 17.

10. 2. Requis. eft Solennitas

publicandi,

fec.quam lex

debito folenni rituproponidebetad fufficenterobligail-

dumfubditos. _{Debet enim}princepsfeuLegillator fölen-

jfii ceremoniå teftari fe velieutlexobligetfubditosexpu¬

blicapoteftate>quamhabet inquantumfuperior eft. A- liåsnifi lex hum. cumdebitåfolennitatedivulgctur, non obtinetvimobligandi, quia homines folumligantur im- perio humanitus explicato&intelle&o6choc folum ha¬

bet vimlegis refpe&u ipforum*.

Pdfquez

difp.1559 c. 2.

n15-17.Becanui_part.2. tom.i.tr.3.c* I-Clu'4- 5* Interim,de-

terminarefpecialemmodum folennitatis in publicanda lege, idin arbitrio ipfius principisfttum eft.

11. 3. Req.

zViAcceptatiod

fubditis, _quavis

obligatofia

legis pendet å receptione populi feu communitatis, quoad majorem ejus_{partem pro} morcReip. &projure qucd Refp. in eare libi refervavit. linde folvitur Qü;

Anvalöracvishumanalegispendeatabacceptationepopuli/A-

lij abflute ajfirmant> allerentes populi confenfurnitaelfe

ne-

neceftarium> ut fine illo lex non habeat vim obligandL

ItaJ. Majorin4.

diffc.

^14. qu. 4. qui nondubitatconcede-

re populum effe fuperRegem.#. Alij certd ratione_negant vim legis pendereab acceptatione populi. Ita Vaffiuez*

difp. 156.c. 5. Suarez, üb.3.deLL.^<\ 19»

12. Caterum nec eft propriå hujus loci Qu: _quse å

Dd.depromulgationülocoy^moverjfolet: Vtrumjufficiat>le¬

getpromulgariincuria Regit, aut\ metropoli ttniutregniffiRex ferat legem^amultisregnis

fui

imperij, obfervandams/ Negat

Dominica Sotm Li.deJ. & J.qu. 1..art*4, AfHrm. f^afq. cit*

difp.156.c. 2c

Articul. VI. De Officio L.

1. Officium Legis,quodconftftitin vi acliva>e[tduplex?

Primarium$ Secundariums., SicutautemvisaclivaLegis primariaefttriplex: i.ADireOliva feu Ofienfivayquålextan- tummonftratquid faciendum quid omittendum. fLec duplexeft(1)proceptiva,refpeftu bonifaciendi* ^{(2) Prohi-} bitivayYzfy. malt fugiendi. 2.. Obligativay, quålex fubditum

ad obedientiam adftringit* 3. CoaOlivay_qualexpoenam

per executoremexigit å tranfgrefloroj Ita^*

2. I* Primarium officium Legis eft triplex: ^/. DireOlio

Subditorumper modum^normo,cogniu^>monftrantis facienda

&omittenda_j* LindeLex dicitur Regula humanorum ^a-

Buum, primariaeyjeriorum, fecundariö interiorum,^ra¬

tione externi operis,quodperfe

Wprascipitur

velpro- hibetuji.. 2. Obligatio,quasineo.couüftitjutfubditus te- neaturfuarri voluntatem& aftus.conformare voluntati

Legiftatoris,& quidemfub hac interminatione pamali#

utpuniaturcontrajfoc/V/wvUud.eObligatiolegalisfitpermo- rale quoddåm debitcLHinc.3. Cö^ofo,qualexpamäftatuit

delinquenti■> non quidém itaut certa_pasna

tranigreftori

in

in lege

neeeftario conftituatur, Ted fufHcit il ab

eo p&na repeti

poffit

legis

vigore

&

obügatione>

ut

docet Greg, de

Valentiat.i. difp. 7,.qu. 2. pun. 2. Et

hanc

coadlionemo~

mninoimportatvis legis, ita utlex

debeat

habere vimco-

gendi, Ariß. 10.Eth,c.9.

Conf.

art 3. n. i.

3. CircaObligation?^notentur 3: I. "Tempus

quando

&

quandiu lexobligat,• Eftq;

duplex:

1.

Imhoationis, dum

lexobligareincipitpoft factam

fuffkientem promulga-

tionem, n'on antequam legis promulgatio fciri potuit.

2.Durationis*quamdiulexobligat,quodcontingit duplici¬

ter:(i) Perpetudquomodoobiigajitpra^ceptalegisnatura*

prasfertimnegativa. (2) Determinateadcertum temput\V.

G.Lex D. Ccrernonialis& judicialis, vid. Gerhard, ^tom.

3.LL. CC.p. 386.408. Conf.hjc§.n.

4. II. Dißinclio*quseinftituiturdupliciter: I. Ratio-

neObjeBi

å lege

obligabilis, quod confideratur dupliciter

(1) Rationelat'itudinü fj extenßonis, quousq;fe extendatle¬

gis obligatio. Atqué ita Obligatio eft duplex: ^1. ^Univerfa¬

lls*quå^omneshomines ufu rationispollentes obligantur

2. Particularls*qua obliganturijfaltem qui cives funtejus.

Reip. in qualexfäncita eft. ItainV.T. Lex Cerem. &Fo¬

rens. folum obligabat judasos, quia illa lex politiam ju-

daicam fpedlabao.

5. (2) Ratione notitiaobligandorum

dum

lqjc

fufficientcr,

promulgata obligat r. Scienteslegis promulgationem_».

2. Jgnorantes eam.

tibi

Qua^riturAnlex etiam

obliget

igno¬

rantesleg. promulgationem/ Pro cujus

intelligentia,

pra?-

notetur, quod forum aliud fit Confcientia, aliudExteriusj

Jgnorantiaalia fit Fincibills,aliainvincibills. In foro Con- fcientia, nulla eftculpa^autpoenafiquidexIgnorantiain-

vincibili committatur. Inforo exteriori, pr&dhmiturfciri

lexpromulgata,nißeaforte fit conditio

perfona?,

utnon

C prx-

praSumatur

legem

fcivilfe, undéin foro ext. pjena legis

å tranlgreflore exigitur, nifi probet fe legem ignorat¬

io. Qua inretarnen,meritö locum habet aquitas na¬

turalis\ Nam, Durum eft de omnibus präsumiere legis fcientiam; Quina;quitatis potius elf, prsefumere aliquos

initiolegem ignorafle, nili contrarium aliunde probe-

tur. SiverotralgrelTor probetfuilleignorantiam legispro-

mulgata; penitus invincibilem,11ullåpcenå afficitur, fedex-

cufatur& åculpa& å pana: Quia obligatio ad panam

nonoritur nili^exculpa^\ Culpaveroaclualtsnecejptriopoßu-

latliberum voluntarium-, 1.M. M. c.9. 3. Etil.N.'c. 5. Quod ipfum voluntarium in Ignorantia invincibili non repe- ritur, & p. c. nec efFebtus,vid. pama, ob ignorantiamin¬

vincibileminfligipoteffc. Interim, quia multum refert

injudicijslervare uniformem proceflum,^nec expeditut

res femper arbitrio Inferiorum judicum permittatuoj

Itandum erit receptå praxi, & in dubio confulendusr*

princepsfeu Legiflatoo.

6. II. Ratione Modi obligandi, fec. quem obligatio eft duplex ^1. Renalis feuadpanamquaminforo externo-,lexde-

nunciat.Hancobligationeminducuntomnes_{legum fpe-}

cies, tum Divina, tum naturalis, tum humana, nifi (1)h<sc redoleatmanifeltamimpietatem^acturpitudinem;Tunc enim (Abi.5. v. 29.)Deomagis obediendumquamhominis qui

Dei&naturaecivis eft. (2) ignorantia invincibdüinterve- niat, _qua;ab obligationepamali eximit.

7. 2. Confcientiofa leu InConfcientiain foro inferno,qua homo interno judiciomentis diblante ad legis obierva-

tioné obftringitur fubmetu peccati& ofFenfionis divina?

Eftq: duplex : (1) Immediata, qua;refpicit legis pra;varica-

tionem ipfi Deo ejvsq; cultui direbte adveriantem, qua Deus ofFenditur in fe. (2.) Mediata, _qua Deus ex legis

pra>

pr

»varicatione ofFendkur mcdiate &

per

confeqncntiam

exoffenlionevicarij. SicDeusofFenditur in Magiftratu,

tanquam fuo Vicario, qui

in condendis legibus utitur

autoritateDei. UndefolviturQu»flio:An lexhumanaobli¬

getfubditosinconfcientiat Contra

Calvinianos

extreme ne- gantes, contra Pontißcios

abfoluté affirmantes, Diftinde

R. cumB.MeisnerodeLL. l.4. Ted.i. qu. 11. & part. 3.

Phil. Sobr. Ted.2. c.4. qu. 12. Pr&toriopartlpec.

memb.

1. led. xi.pund. 4.

8. Ubiporronotandum

quod diverfafit ratio obliga-

tionisjuris naturalis &poiitivi. ObligatioJ.naturalisrpr»-

ciie oritur exnaturaobjeHi-, ideoq, ié

diftundit in

pr»cep~

tum. Obligatio Jurispofiti<vi-> oritur

å

pracepto

få voluntate

Legiflatoris, idecq; derivatur inobjeduiTLi.

III- Oppofitumquod rigorem

obligatorium Legis

imminuit. Tollitur autemlexaliquaduobwi modü 1. In^to-

tumj UndeAbrogatio. 2. In tantum

<üin

laßt Singularij

Qui

modus diciturDifpenfatio.

10. Circa Abrogationem, qu» eft fublatio legis, qua?

pcrfedam^remobligandihabebat,notetur I. Difiinftioykc.

quam Aarogatioftztm föletduplex: (1)

'Totalis

& proprié

dida, qua lex in univerfum toliitur^ (2) Partialüy qu»

fpecialitér dicitur derogatio, qua lex ex parte tollitur ex partemanet, utinLL.mixtis Becanus.l. eit. c. 3. qu. 4.

$.3. 2. Caufa,_qu»duplex: (1) Principaliseftpenes quem

' refidetpoteflasLegiflatoria^. Nam-> Ejusdempoteßatis

efiy

ligare fåeximereLegibus. (2) Impulßva, qu»eil:tumneceßt-

tasytumVtilitas publica; Nam, Talus Reip. Suprema lex

efto. Non enim mutaridebet lex, niii manifeflo _appa-

reat, novamlegemforepr»Tenti temporum

llatui

^com-

modiorem, necullaexmutationeincommoda oritura_j.

Atque \t%tumneceflitas,tum ütilitas

Abrogationis

Legis

C 2 de-

dcfumitur. r. ReßeBu Rationis five cauße, ob quam lex

lataeH;Qua? ratiocumceflat,ceflat_quoq;ipfa lex. z.Reße-

Bnhominum five mutationismorumßubditornm^{> cummutata}

Kep.&moribusmultitudinis, legesquoq;mutari necef-

fe flu.

ir. Competit autem Abrogatio Legi (non naturalis

qu^ quoad imiverfaliiTimaprincipia,émentehumanaa- boleri nequit, licet quöad ^pra?cepta particulariora ali-

quatenuspoflit,- Sed)pofttivatum divinqua* abrogata eft/nonquoadpra?cepta moralia-> qua? ex didtamine na¬

turalis rationis quoque eflicaciam habent; Sed) quo¬

ad p.judicalia, qua?abrogata

funt

intantum-, undéScmor-

tuadicuntur;6c Ceremonialia^qua:abrogata funtintotum>

linde 6cobfervantibusmortiferadicuntur, Thom. qu. 104.

a.3.tumhumanxfm_quantum pofhilat necelTitas6c ^tilitos

Recip. Quod eleganterexplicat L.ValeriusOrat.Cont.M.

Catonem 6cLegemOppiam apud Livium:1.34.

Ii. Circa Dijpenßationemnotentur 2: 1. Definitio qua?

talis ello: Difyenßatio eftexemptiofeu liberatio

ab obligations

legis in caßu aliquo

particulari-, manentibus ijsdem circumftantijs

quibus Legis vigorreliquos obligat.

13. 2. Caüfa-)qua?duplex. (1) Rrincipalis^, qua? eftper- fona Superior; Quia ejus tantum eft obligationem

legis

laxare, cujuseflligare. Legiflator enim tanquam au-

tdr6cDominuslegis,pra?cipere poteil6c pra?ceptumtol¬

lere propter certam causam, non ut lex ipfius

eoipfo

ceftet, Tedutprseeeptumlegis generalis, quodadomnes

extenditur hunc vcl illumnon refpiciao.

14. (2) Minus principalis impulßva-, ^qiicC

efl

resaut

adlio aliquajufla&honefta^. De rati habitione

dilpen-

fationislegalis, fme Caufä, five, andifpenfatio

legis

hum«

fine caufa, validaiit, vide _{qua? ex}Covarvuvia> Solo 6c Caje-

tano

UnodilTeritFasquez difp.178.c.3.4.

Refertur ad difpen^

fationemPrivilegium, dequoSuarez

deLL. 1. c.S^féqq.

Fatquez difp. 151. n. 3.

difp.

159- n. 27. 31.

15. Ca^terumcumdifpcnfatio

legi pofitiva? competit,

oriturcontroverfa Quceftio: Art inlegenaturali

diffenfatio

proprie

diet

^a

abaliquo, etiam De

o,

fieri poffit? Diiputatur

non inelegantér åDd. Scolafticis,

Uhom.

i.z. qu. 100.art,

8.ScoL in 3.d. 37.q. 1. Fasq.in1. 2.

d.

179.c. 1.Molinatom. 6.

tr. 3.difp. ^57.Becan. p. 2. to.i.tr. 3. c. 6. q. 13

Uanmr.

tom,

2,difp.5.q. 2.dul. 4.EtHornei. 1.4.c. 3..n. 39.40.

16. II. OfficiumSecundarium

Legis efl triplex:

i.Puni-

tio, _quse oriturexlegisobligatione adpzenam. 2. Premie*

rudiflributio.3.Permiffo poßtiva^qua

efl

aBuu(1)

Indifferentiu.

(2) Malörumproptercertamcaufam.Ubi

notanda

Regula1

ffjhtodpermittiturnonfiatimefl flne vitio. Becanm

loc. cit.

^C-

i. qu. 7. n.6.7.conf. Ehom.^{1. 2. qu. 67. art.3.}& qu. 91.,a. 4.

Årticl. VII. De

Affe£iion(^ L.

1. AfFe&ioLegiseft triplex: I. Neceffitas, fec. ^quam

deleg.hum. inprimis qua^ritur; Utrumlegesflntneceffari

in Repub. ? Affirm. Kationeduplici, deiumptå ^1. aLegis fineIntermedio: Quia

voluntasLegiflatoris

aliter åfubdi-

tiscognofci nequiti 2. Ex

adjunffia

& fuperadditåexpreß

GoneLegisnat.dequavidefisHornei.l.c.n. 30.conf.Vafq.

difp. ¹⁵² n.36. 37.

2. Ib Bonität, qua lex non quidvis indifcriminatirm»

prarfcribit,fcdbonum quidvelfimpliciterhoneßunnvel

certx Reip. expediensacutile probabilitér putatun..

3. Cum vero benitat, _qux juri competit, poßlt efle duplex-. ^1. dbfoluta> qualex precifé juftum & honeftum prsecipio. 2. Determinata ad certam Reip.formam>

quå

C ₃ lex