EPISTOLA SYNODICA
AD
ANTIOCHENOS,
Act 15. v. 23-29.
Quam
Ven. Ampi. Fncult. Pbilof. Upf.
Praefide
mao. johanne
flod er 0.
Gr. Lit. Prof, Reg. & Ord.
Pro Gradu Philosophico Exhibet
Carolus Adamus Fagerroth,
Colmarienßr.
In Audit. Guflaviano D. 5. Junii 1773.
UPSALI^:,
Typis Edmannianis.
viro
MAXIME REVERENDO
D no Magistro ANDRERE SWEBILIO
pastori et praspos1to
in
ålhem,
V:di cleri calmariensis seniori dignissimo
EVERGETiE OPTIMO.
Sacram.
cS£fc cSt^3 SPÖ) e§& cS^b cSQa cS2a cSt2> cS2D tSQb eEQj c^ga cggJ c7<^» CMJ egg3 ^g? egg3 egga eggs
/. N. J.
§. r.
uum Paulus, chriflianam fidem amplexus, trien-
nium egiflet in Arabia & D&mafci, Hierofolymara
concendebat a), ubi, intercedente Barnaba, cete-
roium in cceturn Apoflolorum adfcitus fidelibusque, qui
illic degebant, commendatus, diebus non amplius quin-
decim commoratus eft: qunm enim clandeflinis (e male
volorum infidiis impeti fenfiflet, fratrum munitus prtefi-
dio Cadaream fe recepit, atque inde in patriam fuam
Tarfum navigavit b), brevi a Barnaba Antiochiam ar- ceflendus. Quum enim, port: caedem Stephani, late fe fidelium infeidatio Hierofolymis difFundere coepidet, in
tutiora fe loca contulerunt, qui Chriflo nomen dederant;
eorumque nonnulli Antiochiam profefti chriftianam ibi religionem, fperato cum fucceflu, propagaverunt; ita quidem, ut ejus rei farna Hierofolymis arceflierit Barna-
bam ad ftabiliendum opus, tam feliciter in celeberrima frequentillimaque Orientis Civifate inchoatum. Sed ad
tanti momenti negotium abfolvendum defiderabaturPau¬
li opera: illum ergo patria fede, Tarfo, excitum Antio¬
chiam deduxit Barnabas c), Quum vero aliquamdiu pro¬
ferendi Ecclefiae finibus fociam operam impendiflent
duumviri ifli, ablegantur Hierofolymam,ut colledam ab Antiochenis ftipem inter religionis focios diftribuerent d).
Ex ifta reduces legatione jubentur a Spiritu Dei alias pe- tere terras, quoque, fummi fub aufpicio Numinis, ituri
A 2 es-
a) Att. IX. it. Gal 1: ig.
b)
Att. IX. 3J>. O Att.IX. ig.feqv. d) Att. XI. 23.
C§& \ J I cSQD w J 4 v ^jg»
efTent, Regni coelorum föres referare Judaeis pariter ac Gentibus. In longinquo ifto itinere quum plufculum tem¬
poris confumfiflent, pluribusque in locis numerofam mul- titudinem hominum ad chriftianorum coetum adgrega- viflent, reverfi funteo, unde egrefti füerant, kEtiftlmum adferentes nuntium de accenfa Evangelii iuce iftis in o-
ris, quae atra fuperftitionis ignorantiasque caiigine mer- fx prius fuiftent. Interea dum 'in principe urbe iffca a diuturna peregrinatione nonnihil refpirabant, exorieban-
tur tempeftates, qua? cranquilla Antiochenae Ecclefiaj otia
non parum turbabant. Videlicet, qui e coetu Judeeorura fe, Apoftolico feculo, ad chriftiana recipienda facra ad
daci patiebantur, illi non ideo prorfus repudiabant Mo-
faica fcita, circumcifionem in primis, tamquam facratis-
fimum lleligionis fignaculum, retinebant nihilominus,
non omni contentione renitentibus Apoftolis, ne, fi o- mni penitus inveteratorum rituum ufu iilis interdicerent,
alienarent magis, quam adiicerent infirmos animos. Ho¬
rum nonnulli Antioehiam progreffi, quum numerofifti-
mam turbam in Chriftianorum focietatem facrorum ad
fcitam, nec tamen circumcifionis Sacramento initiatam efle deprehenderent, ardentiftimum, quo asftuabant, re- ligionis zelura cohibere non potuerunt» fed palam pro- clamaverunt: ni circumcidamini , (alvari non poceftis.
Dogmati tam infano fe quidem Paulus & Barnabas fta-
tim oppofuerunf, fed quum increfceret magis repugnan- tia & difceptatio, nec minima exfifteret animorum flu-
£iuatio , conftituitur, ut Viri ifti cum quibusdatn aliis Hierofolymam adfcenderent fuper tanti ir.ornenti qn»- ftione Apoftolosac Presbyteros fententiam rogaturi. Quo
quum veniflent omni honoris & gaudii teflificatione ex-
cepti funt, expofuerunt enim, quam efficax in conver-
tendis gentibus fuiflet illorum minifterium. Sed fuere ta¬
men e Pharideorum Se&a;quipro eoderrj
dogmate,quod-
• )
5( 8
in Antiochena Ecclefia ventilatum fuerat, acriter pugna- verinc. Tandem vero poft vehementiorem difputationis
concertationera , diTasque utrinque fententias, convenit
ut Epiftola comprehenderetur quod de quseftione mota tutiHimum vifum eilet congreg^tis Apoftolis ac Seniori-
bus. Atque in hac illuftranda Synodica Epiftola, quoad permifermtjvires & temporis ratio,noftra verlabituropera.
V. 23. cO' AttcVcAo; v&j
ll'
o t 17geaßvregoi y&j o t 'A$e\(poirots k. r. A. In eis, qui Synodo huic interfuerunt, Apo¬
ftolis definiendis in diverfas partes abierunt Scriptores.
LORINUS dementem Romanum Lib. 6. cap. 12. citat
dicentem: Omnes duodecim Apoßolos Hierofolymam data o-
pcra convenifle, una cum Jacobo ftatre Domini, ut depro- pofita quceflione deliberarent. Sed Tibi non conftat Au Tor iile, quum Jacobum Majorem jam ab Merode occifum fuiflé ex AT. XII. deinde oftendat, BARONIUS ad an- num Chrifli LI. n. 9. dicit: interfuifje Petrum,Johannemy Jacobum, Paulum & Barnabam, qui Gal, 2. ß. rvAot Eccle- ßce dicuntur. e) Sed neque huic lubfcribere fententias o-
mni cum adfeveratione poüumus, liquidem adhuc lub ju- dice Iis fit, utrum ifta profeTio, a Paulo kcct cforoxuAvtytv inftituta, eadem fit ac quaecommuni Antiochenorum de-
creto (ulcepta (It, licet negandum non efle videatur po- tuifle Paulum revelationem primum, atque deinde man¬
datum Ecclefite accipere, vel, fi decretum anteceflerit, Di»
vino monitu ad illud exfequendum excitari f). Sufficit novifle, adfuiile Apoftoioj: & quum hi diftinguantur a
Presbyteris, accipiamus, oportet, vocem iftam
hltms
ftri-Ta notione, pro eminentioribus iliis Ecclefias miniftriss qui non uni peculiari coetui praefeTi paflim in terrarum
A 3 or-
e) Danhavo, diocrv7t. Conc, HievofoL j)
Job,
Buxt,Cfatak&, Phil. Crit. p, 26$,
J ü V «as5
erbe Ecclefias colligebant, vel colleftas fovebant & con-
firroabant. Hos conftat colieffis a fe peculiarib s coeci*
bus quosdam prsepofuifte viros fpedatae inregntatis & fi- dei, qni ratione dignitatis, qua ceteris Fcciefise men- bris anteceiluerunt, di&i funt
tyesßvTeqat
Quo modo le- gitriusA&.
XIV. 23. Pauium &: Barnabam creaviflePres-' byteros in fingulis Ecclefiis, quaz Lyftris, Tconii & Antio-chiae fundatas erant: & Titus relidus dicitur Tit. I: 5.
in Greta, ut conftitueret TfgeaßvTegas kc&tcc ticKiv. Hoiikti
officium fuit curare & guberna e Ecciefiam, qua purita-
tém dodrina: tuendam ladusque diffundendam oidinem-
que & caftum raorum decns confervandum, verbo: 7T01-
ftCCIVeiV TO 7IoljAVlCV Tb ©F& g), TT^Cad^/f/y SCCVTCIS X&f 7!CC\T) Töu TToifAvlo) b). Neque Apoftolico xvo diverfi ordinis fuifle
videntur 7T^ecßvTegsi y&j S7r!axc7rci: quos enim Paulus voca-
verat 7r^scßvrs^8s i) eosvocat deinde k) iTr/raAröLrefpiciens priori titulo ad dignitatem, pofteriori ad officium. His-
ce >uguntur
d$eÅ(poi3
quo nomine omnes fiiifte compre- henfos ad Chriftum converfos & veras Ecclefia: adfocia- tos conftat /). Ab his fcribitur epiftola 7t$os rés xocroc Tyjv Avrtc^eiav Zvqictv H&f KtÅixluvcc^eACpée.
Geminx in Åpoftolias AOtis fit mentio Antiochias, altera earum inPißdia ftta fuit, ideo a Luca di&a 'Avrto%sicc ty\s Ihai^lccs m). Quod fl veftigia itineris, quod Paulus & Barnabas
tina confecerant, ante Hierofolymitanum concilium, le¬
gere libuerit, patebit manifefto hane non fuifte Antio-
chiam illam, ubi nata primum fit quaffiio, qux ventila-
ta eft in dida Synodo. Non enim multo poft quam A- poftoli ifti jufti erant Afiae loca varia peragrare «), ex
Pamphylia tranfiifle dicuntur hs Kvrnxttw rr,s
Timelets
yat-
g) 1 Petr. F: 2. b) Att. XX. 28. i) AB. XX. /7.
k) Verf.28. e. c. 1) Rom, / /3, FIL 1, 4. Fl11. 12. m) Att.
XML 14. 11) XIII. 2.
gib \ n ( eM%
*sp y 7 v. «as»
afque inde, qtium docuiffent Evangelium Chrifti pluri-
bus in locis, rediide dicuntutl/»~ AvtU%siuv^ oBsv rjouv nu-
quHsüoysvoi
rw %dqiri T8 ©e£ o). Ifta ergo Antiochia, un- de Paulus & Barnabas primum egreßi funt, ad propa-gandum Regnum ChriRi, & quo, pera&a legatione ißa, redierunt, fuit altera Antiochia, Syria? urbs, Judaris nom minus ac Gentibus frequentiflima, & vel ideo nooilißi-
mum ad omnem poßeritatis memoriam indepta nomen,
quod, qui ChriRi Evangelium ampleåebantur, ibi pri- ^
mum vocari coeperint quum prius diSti eßenc yuSyrdi p).
§. m.
V. 24, Yiy.8o-uy.sv ort rivss y, r. Å. Fuiße hos
ChriRiana? libertatis turbatorese Seßa Pharifaeorum egres-
fos, qui, licet ChriRum profiterentur, inRitutorum ta¬
rnen Mofaicorum adhuc tenaciRimi eflent atque ideo irs
eodem ac illi habendi loco, quos Paulus vocac
\psuddJsA«
(p8s 7iuqsiouyT8s, <y), quod irrepfiOent, ut cognltam li¬
bertärem Evangelicam fubverterent ChriRianisque irerum imponerent legalis jugum fervituds, haut improbabile vi-
detur efle. Ideo dicunturj ruqdooeiv Äoycis & dvuov.svd^scv
rus Quo quidem in verbo non exigua ineßvis
atque emphafis. Proprie enim notat evertere, diruere,de- ßruere. Sic dvuoysvuds&ui ru(pcv, apud PLUTÅRCHUM
de genio Socratis p. ^73. eß lepulcrum diruere. At im- proprie dicit POLYBIUS r)', dvucyevd&tv
1qy8s
v&jovvSvj-kus* jus jurandum & foedera everrere. Et quidem uti re¬
iße monuit BEZA, opponitur ro dvoco-ysvd^eiv ru Kotruo-ysvd-
£eiv y&f omcöcys7v, qua? itidem ad (enlum Ipiritualem trans-
ferunrur in N. T. feriptis. Novimus enim Repenumero
faiutis opus, phrafibus a ftru&ura sediRciorum defumtis
de-
o) Aci% XIF. 26. p ) Acl. XI, 26. q) Gal\ 11, 4, r)
LH, IX, c, 26. p, 7ff.
'S O f J O V e^g3
defcribi,ut funt Segéhtcv, Se^eAw, ciy.oocjj.slv, & quem ad-
modum Rom.XIV. 19. ilii dicuntur ^tdnetv roc ty}? cmo^c- fwe, qui in id operam ac ftudium conferunt, ut fidei &
pietatis incrernenta capiant Ecclefiae membra, ita viciflini
V# 20, k<%t<xåv8(t; ro egycv re ©es, qui vel do£trina vel a- ctionibus & exemplo id efficiunt, ut quis in chriftianismi
Radio titubet aut labatur. Neque terrae aliud eft zctrcc- Aveft ro egycv rs 0s§?, quam ccvacry.evd^eiv rcce \J/u%csV, quod heic falfis tribuitur Doftoribus: quura enina dicerent,o- portere Chriftianos Tre^réfjcvetBoa ^ rr^iiv rov vbgov, labe- fa&abant doftrinam Apoftolicam, quae docet nos fola fi- de, fine adjumento operum legis, juftihcari «Sc falutis ak¬
ternas fieri participes. atque ideo etiam convellebant in»
choatam in Antiochenorura anirais falutis ftrufturaro.
,
§. IV.
"FJc^sv
Yjf/iv c/AoBugocdcv yevöfxevotshAsj*c&(jiév8cdvoqus 7t?/u-k. t. A, Soloeoisraum hic uti etiam fup. v. 22. multi
fibi videre vifi funt, exiftimantes verbum hAé^ocSoct in dativo poni debuide, ut refponderet antecedenti dativo tijjuv atque ad verbum
e%£e
referri poOet. Et licet ne-gari a nennine poffit, vulgaris Grarnrnaticse Regulis con- fentientem fore fententiam hane, e$o£ev Y\ftiv> éyAe^ocghots 7réju\po£{, fic tarnen etiam concedatur oportet, non alte¬
ram illam, a Luca ufurpatam, fermonis formam ablüde-
re a genio linguae, quoad ex frequentato a Scriptoribus
ufu de illo exiftimare liceat. Eodem enim modo loqui»
tur XENOPHON s), e^e^t ro)
tfiovrt
rbcvrcc eA-9'ovroc ertqg) 7!Sf>i tjR c6^7iayris ßxÄevrocSoct. Queis gemina (unt
DINAR CHI verba hasc, ab ELSNERO excitata:
'Ou 7TqocriKrécv vftZv rols rércov Aoyots , ii^bras, ort itc trdvroov rsroov yIverat avvegytoo rov 'Aa7TixA8 yoorcc7rA8v
tion aujcultandum vobis eft illoruni orationi; ftä feiendum ab
omni-
s) Cyrop. Lib. Vil,p. 125,
Ü )
9 Ci§S
ommbus iftis mutans tradi operas in Havpalo &T5 recipiendo
dimittendo. tibi obTervandum aecufativum hUrus poft-
tum e(le pro hbbai, quatenus referri debuidet ad ro,vy7vy
quemädmodum in verbis XENOPHONTIS accufativus,
'
sASovrcc, l'equitur dativum töcirt, dependentern a verbo, s%£S:. Quod fi ergo loquendi ulum explorate cognitum
habuident interpretes, non Soloecismum heic finxident,
nec ut ifto vitio Scripturam liberarent, eo confugidene,
ut dixerint verbum form« medias habere padivam figni- ficationem, atque ideo ede hk3j~uyhiss pro kAex^kvrus,
Eft loquendi forma vere Grasca ,
s$c%ev
tjylv, ysvoyévois o- [Ao&vy.xåcv, kAs^uyhssuv^us
7réy\pui. Quo infuper locoverbo monemus perperam rd, ysvoysvois cycd-vyufiov, red-
di a vulgato interprete , colleBis inunum, a BEZAconcor-
ditev coaclis, atque ab aliis, in unum locum congregatis. Eft
autemysvk^ui
cycSvy.uécv,ingredi
in unam fententiam,idemac ysvéShai oyc$vy8s quomodo verba ye\é$ut &c wcci ad- verbiorum non nunquam, quibus junguntur, fignifica-
tionem prasftant nominalem, vid. Marc. IV: 10. i Cor.
XVI. 10. Eph. ii. 13, quo etiam referantur Homero lol- lemnes dicliones oiv/jv eivui^ ccxyv yevsSern a10077% } alyx et*
von. Id ergo indicatum voluerunt Epiftolas Au£tores, poft
acrem dilputationem & dididentes fententias , fadlos le tandem efte cycSvyas, in unam ingredos
fententiam,quam
litteris comprehenfam perlaturi ad Antichenos edent de- ledftis viris comitati Barnabas & Paulus, qui dicuntur 7tu-
^u^eSoozévui
rus ^wyjzs ocvruv V7?sg T8 ovoyuros rS tamardenti accenfi ftudio Evangelium Chrifti propagandi, ut pro ejus gloria vindicanda non dubitaverint fe praefentis-
fimo vitas periculo exponere. Sed präster iftos viros,queis Epiftola perferenda tradebatur, mittuntur Judas & Silas,
alias Sylvanus diffus, cujus injicitur menrio 2 Cor. 1.19, qui
.hu
Aoyx, perJermonem vel coram, ras oivroit in Synodo a&a,referrent,
non ideo, ut putamus, quafi decreto nonB fua
) 1 u V
fua conftaret auftoritas, nifi eilent, qui illud viva vcce
confirmarent, fed quo certior fieret Mntiochena Ecclefia
de fententia Synodi, nec ulius fupereilet locus lufpicatv
di eile Epiftolam fubdititiam.
§. V.
3fE$cj*e yctg rZ ccyico Elvevpart Kcpf rjfjuv- k. t. å. Heic fl-
ftitur iplum decretum, quod comprehendentia verba an- tecedentibus jungit particula yxg, quam reddi illic ciebe-
re, mmirum, videlicet, manifeftiflimum eft. Nimirum, in- quiunt, vifuna eft Spiritui Sanfto & nobisiin quibusver-
bis GROTIUS agnoicit figuram di&am ev
hel hvotv,
quafifenius eilet: vi[um efl nobis per Sp. SanBum, vel a Spiritu
San&o aftis. Quse explicatio repudianda nequaquam eft.
Sed neque iilis adverfabimur multum, qui dicunt con- jungi hujus decreti cauilam'principalem & minifterialem, SpiritumSan&um & Apoftoios,quorum, in declarando ve¬
ritatum coeleftium fenfu, uius lat Deus minifterio. Hac
muniti au&oritate decernunt,
yurfv
7tåsov brir&ecåoci ßoe^osnullum aviplius eis imponere onus. Quod heic vocatur ßoe»
gosy id Petrus v. 10. vocat
£vyov,
neque aliud intelligit,quam Legem Mofaicam, quae, durae inftar iervitutis,ho-
mines fub Vet. Teftamento premebat, at onere ejus li-
berati fub nova Oeconomia in plenam adferti iunt Chri-
ftiani libertatem. Sed fic tarnen e re fuit, ut, inter ejus initia, quoddam ab Apoftolis adhiberetur temperamen-
tum, quam etiam ob rem, quasdam, qua? ad LegemMo-
faicam pertinuere, dicuntur, pro ratione illius temporis,
fuifte dvocyy.ocioc. Nihil, inquiünt, oneroibrum dogmacum
Vobis imponemus TTÅrjv rav s7Tocmyy.es réroov. Quam lo- quendi rationem SALMASIUS dicit neque Graecam eile
neque tolerabilem, atque ideo in locum rS
b.Tcbvuyr.es
fub-ftituendum putat ht ocvocyurjs, ignorans, ut videtur, IW-
vocyy.es adverbium eile atque frequentiifime junclum oc-
currere yerbo weu, ut apud .AiSCHINEM pn
btcivocyy.es
^ TT f
<?/& J 11 l W
s7vci$ra trectal vjßrjaotvri rgs(peiv rov 7rocregcc $C apud DÉMO- STHÉNEM: py brocvotyKss å7vcct ttAfcv rj pilocv iyJ&vcu. Ne- que adeo inepte dixerimus conftrudtionem hane Lucas elTe eliipticam, cui incegritas rellituatur addito verbo ifto fubftantivo. Unde hxc emergit plena fentenda; ttåjjv t<£v
t7ictvxyy.es cvrocv réroov, prtäter btäc, qutä flint necejfaria. A quibus vero Decreti auclores neceffario abftinendum es-
fé judicaverant, funt
ii^oohoSvrcc,
ciipcc, ttviktov^ 7roqvhoc>. Inquorum explieadone verborum fe varie torlerunt inter- pretes, Fuere, qui in illis cerni ajant quasdam prasce- ptorum Noachidarum veftigia. Scilicet dicunt Hebraso-
rum Magiftri VII. efle nJ \J3 fiiWO, prascepta Noachi¬
darum, ab iilis obfervanda gentiiibus, qui jus impetra-
turi eflent domicilii in aliqua ditionis Ifraéliticas terra: at- que hsec fuifle perhibentur; i) de cultu extraneo, 2) de malediclione Numinis, 3) de efFufione fanguinis, feu homicidio, 4) de revelatione turpitudinis, 5) de furto &
rapina, 6 ) de judiciis, feuregimine forenfi, 7) de mem-
bro animalis vivi non comedendo. Horum, inquam, ve-
fligia in decreto Synodi Hierofolymitanas, fuere, qui fi-
bi vifi fint obfervafle: quo vero id jure dicatur, re a-
liquantum altius repetita, difpicere juvat. Ex fcriptis Ju-
decorum difcimus, in Judaicorum focietatem facro-
rum cooptatum a gentiiibus fuifle neminem, nifi, in- terveniente Baptismi & Circumcißonis ritu, £e ad ob«
fervationem Legis Mofaica: adftringeret. Jam vero fue¬
re fub initiis Chriftianismi e circumciforum coetu non
pauci, qui Chrifliana fåcra amplexi eflent; quum hi vi*
derent Gentiles quoque ad eorumdem fe adpllcare fa-
crorum focietatem, atque ideo fieri quafi profelytos jufli- tice, neque tamen circumcidiaut Mofaicos ritus obfervare,
asgre ferebant negligi ab iliis morem, qui patrum etiam
memoria lervatus fuifTet ab omnibus, quos fiias commu-
nitate Ecclefias dignad eflent. Itaque ne patrii negligen-
B 2 tes
f t r$f£>
J J z \
tes ritus viderenfur efle, poflulabant, ut fi Gentlles fo-
cii vellent eße religionis a fe jam tum fuf eptsr, mo.e majomm circumciderentur ceteroque vetufla facra cole-
rent. Hinc nata controverfia, qua: in Synodo Hierofo- lymitana difceptabatur. Nee certe qusflio erat, anGen- tilibus, Chriftiana facra amplexis vel amplexuris, obfer-
vanda eflent prscepta fic di&a Noachidarum, ab Omni¬
bus, ex Judsorum difciplina, fervanda hominibus, qui,
non quidem fe olirn Judaismo
addicere,
fed jus domi¬cilii inter Judsos impetrare vellent: fed id folum in con- troverfiam addu&um erat, an Mofhica Lex, qua? & qua-
tenus ad Judsos eorumque focios facrorum tantum per-
tinuerat, etiam a Gentilibus obfervanda effet. Quorfinn
ergo attinuiffet, quidquam in Synodo fcifcere de illis,
quae in difceptationem & controverfiam tunc vocata non erant? Neque quidquam monitum legimus in decreto ,
de cultu peregrino, de maledidione Numinis, de hörni- cidio, de furto &rapinis, quae ad pracepta Noachidarum fpe^tabant: immo ne quidem opus erat, ut eo refpicien-
tia monita darentur gentilibus, qui, ejuratis profanis fa-
cris , Chnftianam fufceperant religionem : utique quod
ad cultum idolorum attinet, renuntiaverant pridem iili, quotquot Chrifto nomen dederant. Neque, quod non- nulli faciunt, ita interpretari convenit, quas primo loco
vetantur, iifiojÅoSvrctv.20. dicta ccktayy/jioiTci eJookwv,qua«
ü idolorum cultus fimul illic prohiberetur: non enim ne-
cede tunc fuit ifto interdicere gentibus magis quam Ju- dsis, quum non illae minus ac bi ab eo jam tum abfti-
nerent; quam etiam ob rem non exiftimamus id ipfis
crimen movifTe Judsos, Hoc nomine illos culpabant, quod ad epulas accedere non dubitarent ex refiduis ma-
datarum idolis pecudum carnibus inftru&as, auf alioquin
emerent id genus carnes, ti venui haberentur in macet¬
io, lilae enim vocantur hüwko&vTM & dkKryri^ocrec t&V s-
SdCkcOV
fl )
13 ('é
MXüft in loco noftro, ad quem forte HESYCHIUS refpi-
ciens exponit ahiayvipara per peraÅtjyv/v roov ptagav S~v-
&iuvj qu£eÉquidem in fe non illos polluebat, qui animum
habebant rite infiruftum notitia iibertatis Chriftianse: at- tamtn quumf infirmos offenderet, fvadebat prudentia
Chriftiana , ut tantisper fibi temperarent a promifcuo
carnium efu, dontc fidei accederet majus hrmamentum
& robur, Super quo argumento multa diderit PAU¬
LUS t). Sequitur in aecreto prohibitio äparos, quam nonnulli refpicere ajunt ad lilud praeceptum Noachida-
rum, quo cidern committere vetantur; quafi
ofatéyp&M
cliparos, föret abilinere a faoguine efFundendo. Verum
nec ipfa verba hane facile explicationem patiuntur, neG
ut illam ample&amur fvadet contextus orationis: ea e- nim praecipue vetantur, quae Chriftianam fidem ample-
xati gentiles fibi lieita efie exiftimaverant« Quis autem audivit unquam , permifFara fibi illos credidiffe licen-
tiam promifcua carde in obvios quosque grafiandi? Eft
ergo
ät
pures, abfrinere ab efu languinis, quem' impurum fuiiTe Jud^is conftat, at Noachidis, h. e. cete*ris gentibus, non interdictum ex Judeeorum fcriptis pro-
bavit SELDENÜS u), Eodem, ac atpa, loco habendum
efie 7SvtY.ro)), monetur porro in decreto. Defignatur au¬
tem trvtKrs nomine, ut SALMASIUS exponit v), quid«
quid ammalium vitaprivatum fuerit fine fanguinis errds-
fione: atque ideo fpectabant eo etiam morticina , quo-
rum efia interdifium Mofaica Lege fuifie Judafis, non
vero item peregrinis, queis habitandi locus in terra illo-
rum concellus erat, confiat ex Deut, XIV. 21. Nullo er¬
go jure ad Noachidarum praecepta refertur htec Apofio-
lici Decreti pars: at neceflarium tarnen vifum fuit, ut
B 3 Te
t) 1 Cor. VIII. X. u) de Jure Nut. Zf Gent, Lib.
VIII, c. I. v) de feen, Trapez.
Ü )
14 (fe ab id genus carnibus abftinerent converfii gentiles, ne in convidu cum Judads offendiculi Audores eflent. Ul¬
timo loco nominatur wo^kict,, in cujus explicatione o-
mnis xvi interpretes hsefltarunt. Non enim fatis feexpe-
dire pofle dixerunt, quo fenfu & confilio rebus, quas
dhckpoqoi
eflent, junxerint Apofloli Vitium, quod nüllonon tempore prohibicum fuit, & cur non itidem alia nominaverint vitia, quae non minus, acj nebele*t Chri- flianaj fidei fraudi eflent. Hifce ergo angufliis quo fe facilius extricarent, confugerunt nonnulli ad figuratam
notionem. HEINSIUS x) explicat Ttopkim per Swlccv 7to%- vtHtjv h. e. vidimam meretriciam. Moris enim fuifle ait inter gentes, ut fi qua meretrix fuffieientem corpore quaefturu feciflet, luculentas vidimas, focda partas mer- cede, Veneri ofFerret: quod genus facra prohiberi dicit Deut. XXIII, i8- Neque nos prseterit fuifle gentes, in quibus Venus culta fit meretricia mercede : HERODO- TUS y) enim & STRABO a ) memorant turpillima le¬
ge fancitum fuifle a Babyloniis, ut qutdibet femina fe-
mel concuroberet cum peregrino viro in loco fecreto a
Diva? Templo, 5c quod impertito corporis ufu peperis-
fet argentum, facrum fuifle Veneri. Cujusmodi lacra a-
lia meretricige Veneri oblata refert ATHENTUS a). At
huc refpexifleHierofo'lymitanam Synodum admodum efl improbabile. Si enim eo fpedaret interdidum, ut ve- tarentur Antiocheni interefle epulis, qua? celebrarentuc polt perada tarn foeda facra,dicendum foret bisidem pro¬
hiberi: nam h^ooKoSvroov nomine generatim intelliguntur reliquiae vidimarum quarumvis. Neque dicere conve-
nit prohiberi heic oblationem facrorum tarn pudendorum:
ejuraverant enim pridem Gentiles,chnftianam fidem am-
ple- x) in Exerc, Sacr. y) Lib% 1. z) Lib, XVI. a) Libr.
XIII.
é$b \ -g* ( &%>
%F J *> k W
plexi, profanorum morem facrorum, neque idolis obta-
lifle facrificia cujusquam generis, crimini ipfis a Judafis
datum fuifle credimus. Quo denique accedit, defidera-
ri exempla, ex quibus conliciatur ilto fignificatu ufurpa-
ri usquam vocabulum Tro^fW, Exiftimac quidem DAN-
HAVERUS b) iftam notionem non prorfus abhorrere ab ufu LXX. Inter. verum, fi loca, qua? adfert, vel obiter infpiciantur, patebit nihil inde pra*fidii arcefli pofle. Nam
in verbis Dei per Mofen Num. XIV,33- 1NO qua? interpretes reddunt, x&f uvctascrt Ttjv 7tc^vsiotv vuwv> de«
notat wogvétes fcortationem, pcenam fcortationis, non me- retriciam mercedem. Et quomodocumque explicueris
verba Jehu ad Joramum 2. Reg, IX. 22. en ut 7ro^ve7ut Is^ußsK rrjf jj.st(>os Zö ku) tu (pccgf/UKUuvTtjetuttcAA»,num- quam tarnen exfculpes notionem, quam DANHAVERUS
fe inde confirmare pofle exiftimavit. Denique apud Mi-
cham C. I. v. 7. non efl fimplex yicqvstu, fed /u!d}xjuu7ro^-
véiot?. Atque ha?c eadem ratio obftat,quominus MARCKIf c) fententia? accedere poflimus: dicit autem ille irogvétctr
heic defignare cibum, non qui meretricia mercede em-
tus fit, fed qui apud fcorta fumatur, atque ad illicitam
Venerem ducat. Quam explicationem quo probabiliorem redderet, dicit in v. 20, to uhlaynpu referendum efle non tantum ad proximum genitivum, iX'Acov, fed ad fequen-
tem etiam, ut, quemadmodum uÅlcryrjfxu
iJoohoov eft
in- quinamentum idolorum, b. e. cibus paratus ex refiduisviélimarum carnibus, ita fint uÅicry^fAXT*> Ttoqykius pollu-
tx meretricum dapes. Verum, licet in verbis Jacobi quo- dammodo ferri poffit ifta re e>Atay^uTos relatio ad geni¬
tivum, 7Togvetcts, ifta tarnen locuna habere nequaquam potefl: in ipfo Synodi decretö, ibi enim uÅiayjfxuTu tuv iiiuhm exponuntur per
«<J!»Ao&vtu
, atque ad to, trogvitcteb) Difp% de C, Hieroj. c} in Exerc; Text»
nihil efl hujusmodi quod referatur. Ttaqu-e cohibemus tan«
tisper ab ifla expiicatione adfenfum, donefi probetur 7ro$véiocj/, ubi fine additamento ponitur, iflam habere no-
tionem. Neque porro fe nobis adprobare poteft SAL-
MASIi d) lententia, qua adieritur 7rc^huv non tam de-
notare fcortationem , quam actum profeffionis meretri-
cix: quafi ifthoc decreto tantum obviam voluident ire Apoftoli receptiflirno inter Gentiles, & per jeges forte
etiarn licito, mori in lupanaribus pudicitiam proftituen-
di omniurn lubidini. Sed fl eo tantum tetendiffet Apo- fiolicum fcitum, eo faciie potuifTent adduci Gentiles ad Chriftum converfi, ut crederent fcortadonem non per fe officere Chriftianismo, fed tum demum damnandam eile, fi in artem abiret & confvetudinem. Neque eft,
cur tam arftis limitibus circumfcribamus notionem vo-
cabuli hujus: quamvis enim, fi ratio habeatur originis,
id-referatur ad illos, qui corpore quaAtum faciunt, fert
tarnen ufus loquendi, facris frequentatus Scriptoribus, ut
quilibet illicitus concubitus vocetur: os äv, dicit
Salvator Matth, V. 32, cc^oAva-yj rriv yvväixoc ccvtx 7tuqsy.tos
Koys 7Tcqvéiois, 7!oiit ccvrrjv , conf, C. XIX. 9. ubi
uxoris concubitus cum viro alieno vocatur 7ro^hoc. Et
i Cor. V. i. viro ifti, qui fe novercre junxerat, impin- gitur crimen 7ro^vsiots, fimulque indicatur generatfm hoc
vocabulum tribui illis omnibus, qui illicita fe polluan(;
Venere. Non ergo eft ratio,cur ab iffca generali notio-
ne recedamus in hoc loco. Exiftimamus autem fcorta- tionem heic maxime, non nominatis aliis asque foedis vitiis, prohiberi, quod Judad, qui Antiochenos in cri¬
men vocaverant, quafi ad Ethnicismum propenderent,
quum participarent profanas epulas , hoc etiam nomine
illos culpaverint, quod vino ac epulis fatiati ad impu-
ram
A. ■ —
d) in F<xn> Traget»
cSEj \ T pm f ) *7 V
ram Venerem accederent, cui, pofl idololatrica facra^
conflat Gentiies litaville. Quod fi ergo 7to^vsms nomine
notatur quilibet inceflus concubifus, conlequens eft, ut fruflra fint illi, qui hane decreti partem refpicere putant ad prceceptum aliquod Noachidarum : non enim quam- libet in Mofaica Lege prohibitam Venerem polluere Noa-
chidas creditum fult e). Ceterum vero in quibusdam
codicibus addita comparere verba haecce: caoc ctv pri SiAwcw åavTcls yevst&oct hsgois py ncish, obfervarunt, qui
variantes Leåiones coilegerunt. Sed MILLIUS eenlet voluifle inferpolatores iftboc fupplemento tolli omne,
quod obftaret, quominus Gentes cum Judseis in unam
Ecclefiam coalefcerent: fi enim converfi Gentiles non
ab immolatitiis tantum & fanguine fe abflinerent, fed regulam etiam iilam obfervarent, quod tibi non vis fie-
ri alteri ne feceris, nihil foret, quod illorum cum Judaeis
focietatem diftineret,
§• VI.
V. 29. iiv öiOLrY\(ßvT£S S0tVT8£, SV TC^Ct^STS. DupllCt
modo poteft fficris ifla, h> tt^cc^sts, Grseco Sermoni con- venienter verti, vel per reBe agetis, vel leati eriti^ fe-
lices eritis„ ELSNERUS 1. c. priorem tuetur explicatio-
nem prolatis exemplis ex PLATONE in Ph^don. p. 375,.
& PLUTARCHO, Brut. p. 1002. Poüeriorero vero po- tiorem e(Te judicat KYPKIUS his adduftus rationibus 2
primo fcilicet hanc propofitionem: beati, vel felices eri¬
tis, non fatis dicit ehe adeequatam; plura enim & qui-
dem magis ncceflaria, quam quae hie commemorantur, ad falutem obtinendam requiruntur. Secundo fuit bsec formula lollemnis Grsecis in claufulis orationum & Epi-
ftolarum , e. g. apud DIOGENEM LAERT1UM L 3. §v
e) Conf% SEIDENUS de J. N. & G. V\ c> L
cSQB ) 18
(
'^S3ij. epiftola Archytte ad Dionyfium his clauditur verbis:
TcivTCC yotg 770100V ÅlKOClCC, K^Ct^eiS ygi Y\fiiV %OtqiY\ , hc£c fi fe- ceris, reSia facies nobisque grata f). Et apud THUCY- DIDEM his verbis finitur oratio Corinthiorum J. i. ii.
y$j\ tcirs 71oixvres, tcc 7T<>oaqKovTcc ts
^cccsts
, yfif r«ßühevvsiBe tv i(xiv dvrcts, bc£C fi fecevitis, reEie facietis^ &
qua optima funt ipfimet decernetis. Atque iIda explicatio,
noftra quidem fenfentia, magis quam altera contextui videtur confona. Sed fic tarnen (uo quis-
que fruatur judicio.
/; Kypk. L c.
