Disputatio historico-politica de regni Romani destructione, qvam consensu amplissimæ facultatis philos. in regia academia Upsaliensi, sub præsidio ... Jacobi Arrhenii ... publico ... examini in audit. Gust. maj. ad diem XXV Aprilis M DC XCVI. modeste subm

GSfpht* 6=3tt/3

DISPUTATIO

hlstorico - politica

DE

REGNI ROMANI

DESTRUCTIONE,

JgVAM

Confenfu Ampliflim« Facultatis PhiloH

in Regia Academia Upfalienfi,

Sub PRiRSIDIO

VlRI AMPLISSIMI CELEBERlUMIJ^VE

Dn. IACOBI ARRHENII,

HiRor. Profefloris Ordinarii Rcgii,

& h. t. Fac: Phil: Decani Spcct:

public ^o bonorum examini in Audit. Guß. Maj:

ad diem XXV April-is M DC XCVI.

modcfle fubmittit

OLAUS KUMBLjEUS

Westman nvs.

Nobilisßmo & Generößsßmo

Dn. JOHANNI

^ass«!aK6?scö»!

Domino in ^orf^lliarcf &c*

Tromötori ac Avunculo

fummOr vtnerantia colcndo.

jjmpiißmo ^atg, Exper'tentisßmo Dno.

Dn. SA MVELI

Dcålori Medicina (ß VVefwannorum

Medico laudatisßmo.

SßeEIatisfmo atj} Trudentisfimo Vir ^o

Dn. DANIEL1 6£€T!60ft

Ret Metallica in £tnt>ttß(rg Cultori Solertisßmo,

Avunculo honoratisßmo.

Specimen hocce tumultuaria

opera cofcriptum, ftibmii-

fe & obfervanter offert

O. KUMBLMÜS.

ååiki ^%å:$-^:ÉMåÉAAé'É>

UT nihil ^{quod nis piunt pollentes mortales,} atq, cxpetunr, quam in terris ^{, magis cii» ufu ratio*} eft ^*

felicitatem

redo ae jufto civitatum regimine obtincndä: ita nec quicquam fbeda ecTu&x, tyrannide, ac calatnira- tibus, qux eas com itänt ur , eisdcm gravius effe fölet. QjJapropter, quam- diu Romani, bonis legibus, ac profpc*

ris principum aufpiciis, feliciores rö-

buftioresq$ indies fe reddi, cernebantj

tam diu rertim habtnas, in rcgum ma¬

nibus aefcernum manfuras, optabani.

Cum verb Lucius Tarquinius, nccato

legitimo rege, ac foccrofuo, regnoin- juflc _occupato, fuperbé praefuiflfet, ci~

vcsq; malé habuiflet: haud vericifunc ipfum cxpellcrc* ac rcgnum deftruere;

quamvis, per longa tcmpora , regio iub impcriOj res Romana egregié cre-

viflet* A IL

TL

Singularis plane felicitai, Romse,

huc usq-, contigerat: nam priores re¬

ges tam varios ingenio habuerat, ut ra¬

tio reipubllc« & ufus poftularat.Quo- >

rum omnia ftudia, public« (aluri, quse

fuprema lex efle debet, dieata,tantum

roboris paulatim crcfccnti addiderc;

quantum pro tempore caperc quivit;

donec exoriretur L. Tarquinius, qui,

ut titulo, ita re erat fuperbus. Romu- lus conditor & rex civitatis infignis ^,

varia _arte,ex variis populis, colle&atn niultitudinem, »#//«* re,pr*tcrquam Nu-

nainis cultu, ^ac legibus, in unius vovuli

corpus coalefcere po(fe> ratus,jura dederat,

a öc lacra fufeeperat religionis; quac duo novae civitatis ar&ifiima ccnfen-

tur vineula. Praeterea Romam, urbem

novam, adeo v iribus inftruxerat, adeo vicinarum géciu n fpoiiis ditatam ^am- plificaverat; ut (perarc poflfet, enixu-

ram aliquando ad id dignitatisculmen,

ad quod deindc adfeendit, Feheitatem verohanc, ut vidit populus ^, regium imperium

<56 Liv. rib. 1, €%

imperium fibi é coelis datum opinaba-

tur, ejus diuturnitatera peroptans.

III.

Mortao Romulo,qui, ut libitum»

Romanis imperaverat, ß hoc eft, irn- perio prorfus regio, ac <#vvjr<4/>Vwiquo

ferretur civitas amorc in reges, deli-

deria continuandae regiae adminiftra-

tionis, clarius funt teftata. Nam quam- vis tunc in civium erat poteftate, pro lubitu formam impcrii eligere ^, omnes

tarnen volebant _regem credri y, pertsefi

incoTioda, _quae fub interregno crant

paffi.Igitur religiofo Numae Eompilio»

quem é Sabina g£tc, ad regnumRoma-

num capcflfendum vocarant» tantum

dignitatis delatum eft, quantum Ro-

mulus acquilitum rcliquerat. Etenim,

accitus, freut Romtdus, _regnum augurata

adeptus eß A Hic Numa, haud mi¬

nus gratam acccptamque regiam po- teftarem reddidit populo, feliciguber-

natione, & novå rcligionis fanäione

ac legum. Quippc, regne potitus, ur-

A 2 hem

ß Tac\ 1IL Ann. x6. Heed, in Gret. f. B. &

P.i. 3. xo. y £»v. 1:17. £ Liy.i:i%.

4

hem tiovam, condit im vi & armis, jure legibusq ^{ne ac mor} t bus de integro condi-

dit t: & fic populum> bellicis artibus adfvctum, divinojure ac religtonibtis de-

vinxit fccitqv Numinum & pacis cultorem, idque ^eo fucceflfu

^{ht tum} vahdi tum temperata, & pacis & belli

artibus efjet civitas Sed non im- morabimur hujus laudummcritorum-

que expofitioni, quae ampla fatis in Romanarum rcrum hiftoriis leguntur.

IV.

Sub fequcntibus regibus, Tullo Hoftilio, Anco Martio, & Tarquinio Prifco, felixctiam manfit Respublica Romana, novisque fubinde au&ibus crevir, ut nemo non prsefenti civitatis regimine impenfe lastaretur. Verum

tandem in aula Romana, _caput efferre coepit ambitio, malum regno exitia-

bile. Juvenes enim, regio languine oriundi, jure hasreditario fibi imperi¬

um deberi opinabantur , prorfus im-

memores, regnum Romanum efle elc-

ftivum.

« Liv» i: 19. £ Tasit. IIJ, 26*

tj Liv. i;u»

ftivum. Ideoqs ca moliti funt, qu#

primum quidem in regum tendebant

capita; poftea vcrö poteftati rcgiae at-

tulere finem. Digitum intcndo in

Ancifilios, & antca memoratum Tar- quinium; quorum illi, viliflimorum,

& fceleratorum hominum opera ufi,

vitam ademere Tarquinio Frifco; licet

nihil in eo culpandum vidcretur,pra^

terquam quod mififlet regios pueros

venatum , eo tempore, quo populus

novum eligeret regcmne illorum

praefentiå monitus, recordaretur ^mc-

ritorum parentis,deferretq; imperium

filiis ejus. Hic.Tulliae uxoris inftin-

ftus furiis, Servium Tuilium innocen*

tem regem, & focerum, cum vita,tum

regno crudeliffimc fpoliavit; occupa- toque regio folio, fuperbiflime domi-

nabatur. Recenfeamus praecipua, quae

commifit,quia habentur caufe abro- gati regni.

r.

Servium Tuilium vere Regem

Roms fuifle , nemini non credittm, nifi uni Tarquinio, qui vcl per ejus

A I caedcua

6

czdem ad imperium feftinabat,Quam*

vis enim per dolufii, pfimum ad cu-

ram adminiftrationis, öc mox ad jpfa

rcrum gubernactila, folopatrumcon- fenfu(ut Livius viilt£) perveneratj ta-

men rerum prudentiå felicitateq; mc-

ruit, ut omniutri cum applaufu regna«

ret. Imö, quamquam regnum tali pado tenebat, ^tarnen, quümTarqui-

nianse turbae exaudiri coepificnt, con»

eiliata fibi frm voluntate plebis ^, agro eapto ex hoßtbtiSy viritim dtvi/o, intcr- rogatis t, /ibus : vellent juberentne i- pjum regnAre ? tAn t o conjenfa quanto baud quisquam alitu An te a, Rex eft decU-

ratm '.Verum, ctfi jam valido, omni*

umque civium confenfu, firmato, in- fedebat folio Rex Servius i nihilo ta¬

rnen minus, eum dejicicndiTarquinio Superbo fpes erat. Invaferat enim eum

praeter innatam fuperbiam, ingens re-

gnandi cupido,quam in juvene animi

ardentis & inquieti ftimulando auxit Tullia uxor; a qua initium tur bandi ^o»

tnnia exortum eß$ quamqj eijunxcrat fimilitudot

& Lir.i; _{41. *} liv. 1:46.

ßmilitudo, ut fere fit malum malo aptiffi-

nium *. Adfumtis itaque in fceicris focictatem, quibusdam ex parribus ^,

maxime minorum gentium, aliifque,

quos quocunque modo corrumpere potuerat; rem aggreditur eorum äu-

xilio 5c opera fretus. Patribus verö

multis cdiofujf eå tcflnpeftatc, erat Servius,quod nimium indulgcret ple-

bi: pracfertim difpliCebat ipfis,' ifta a- grorum divifio, contra eornm per- a&a voluntatem; unde optimam (ibi

oblatam eflc occaGonem, in -lendi de- ftinata, ©pinabatur Tarquinius. A tqu e fic palam in fenatu non verituseftac*

cufarc _regem a, multis adfe&umcalu»

mniis _$ quod non fenatus populique luffragiis creatus rex cflet: non legi-

timis comitiis : non per interregum

declarationcm: _quarc regnum tandem deponeret, fibiq redderet, dolo abrc-

ptum, ficut id fufeepturus promife-

rat, ac iura fuceeflionis poftulabant.

Servius autem» licet potuiflet meritis poenis adficere larquinium ^» utpote qui

ii tiv, ^i; 4$, k Hal, IV, 37,

s

qui falfis criminibus onerando _regcm,

in facram ejus majeftatem _peccaret ;

tarnen, ut fuam declararet innocenti-

atn, qua: ipfi in fenatu obje&a, dilu- creccjepit; confeflus fe quidem pre- cibus Tanaquilis; quae in ipfo quse- rebat tutelam, & defenfionem fuifuo- rumqiie, contra regis mariti interfe*

Äorcs _{? nec} aliunde _{poterat eam} fpe-

rare j regnum invafifle, ne, intcrjeäå morå,illud _occuparent parricidce, ^non

ramen id _tencieline voluntate patrum

plebisque. Poftea autem regnum po-

pulo reddere voluifle, fcd juffum ab

eo regnare, Dicebat, probari non

pofTc, regnum eå lege fibi datum, ut aliud quandoque redderet Tarquinio.

Se jam fenio & curå reipublicae ab- fumptum, quam annos quatvor &

quadraginta feliciter gubcrnarat &

amplificarat, cupere in otio ac quiete reliquum _tempus tranfigere: eoque confilio libeter velie reddere _regnum

ipfis, å quibus acceperat; ccflurus et- iam Tarquinio, fiprincipatu videretur dignior, & major* melioraque ab co

fpcrarenfur.

fperarentur. Sic caufå ^a Rege egre- gié & felicitcr difta ^> adpläudentibus

cunåis,fruftrafuit Tarquinius,öc cum

fociis domura refugit, nc opprimcre-

tur a multitudine, clamantibus non

paucis, ^eum eflc feriendum: non im-

merito,cum impié conatus efiet civis

& gener, regem optimum, cUndcmq;

iocerum regno dejiceré, eaqüeigno-

miniå & maculå defbrmarc, quam

principes vel morte depellereconfve-

verunt. Sed pergamus ad exponen- da facinora Tarquinii, adhuc magis impia & horrenda.

VI.

Quum fibi, per hunc dolum ad fummumfaftigium molienti iter,clau-

ftrum videret obje&um; aliå via lon- gc deteriori pergere , & per vim aC caedcm, ad folium regium graflari,in

animum induxit. Urgente igitur do-

mi conjuge mala ^, fegniter rem non efle peragendam; Ted omiffis verbis vi

confici debere: exiftimavitperoppor-

tunum tempus ^, dispalatå per agros

maxima parte civium, frugum colli-

gendarum

lo

gendarum caufå, fibi datum cflc, tan-

tum facinus aggredicndi. Sed prius

fe armandum éffe imprudentiå Regis,- impetratå, fcilicct. per amicorumpre-

ccs, priorum deli&orum veniå ; cum

non ignoraret, mite Scrvii ingenium

facilé pofle placari. Ut crgo fe rc- conciliatum intelléxit, omatus r<giå vefte, & ftipatus audacilf morum ho-

minum agmine, occultantium tela, in

forum irrupit, occupaturus regnum.

Cuö cum cflet perventum, fedi regi«

infedit: &, nomine regio utens, per praconem partes vocari ad regcmTar-

quinium juflit Horum quidam ad hoc

praparati, quidam metu pavidi fuper rc

nova ac inulitata, mox aderant, fuå pracfcntiå adprobaturi fcelus, quodpa-

rabatur* Porro, Tarquinium, cum

Igfgo fermone criminaretur Servium,

perfvafurus prxfentibus, ut fuis faveret partibus; in erpellavit ipfeServiui; ac

confcftim curare coepit frcleftam au- daciarn, haud verentis fibi eripere im¬

perium vivo. Hic juvenis, impotenti

dchdcno impcrii fcrox ^> aulus eft fa-

cinui»

cinus, quo deteftabilius vix rcpcries.

Viribus validior, & scatc florens, Re¬

gem fencm ac focerumj é curia, per gradus ad imum dejecit: miffisqsper-

cuflbribus, fub via döffiUtto properan-

tem, occidi curavit. Spcrarc poterat Servius, de Romanis optimc tiicritus,

vindicaturos efle cos omnino, dc igno-

miniam dc parricidium, neq* permifc

fnros ullo paöo virum tam impium

atque crudelem Romx regnare. Sed,

ut ipfi regi poftremo nihil animifuper*

erat, ita poft ipfum civibui bonls* qul pauci aderant, & confilia & vires ab*

crant, novitate fceleris adtonitis, 6c

fummo in metu exipeftantibus tålt!

triftium rerum cxitus.

FIL

IntereaTarquinius res fuas firma*

bat, fcelera fceleribus addens. ^Non

erat ipfi iatis, regi ^ac domino fuo, ci- demque foccro, crudeliter eripuifle dc

regnum & vitam; faeviebat amplius in corpus necati, prohibendo illudfcpuL

turå; diftitans Romulum quoquein-

fepultum periifTe* Mctucbat feiliccf

feditionem»

feditionem, quam corpus optimi quo- dam regis, ac fumma crudelitate fub- lati é medio,nudum ^ac laceratumex-

citaret, fi _per forum, ut mos fepelien-

di _erat, ferretur. Habent enim fcele-

ra, quando coram confpiciuntur,in- gentem vim commoucndi hominum

animos. Ncc Tullia Tarquinii eon¬

jux minus erat impia, foemina omnium,

quas Sol vidit, longe impudentifllma &

crudeliflima; quae fuüinuit non tan-

tum per diras nefandasque fuorumcae-

des ad imperium grafiari, ^verum etiam Corpori ipfius genitoris exfangui in- fultare, & cruore ejus Ixtabunda ^con-

taminari. Pcrrexerat ea in forum, ut virum prima appellaret regem*, indc

revertcns, carpentum,quo vehcbatur, egit per corpus parentis occifi, fede¬

re nefario &|inhumano: undc & lo-

€us vocatus eft vicusjfceleratus»

VIII.

Porro Tarquinius, metnens ne male quacrendi regni å fe ipfo, adverfus

fc caperetur excmplum ; fimul defpe-

råns, imperium fiagitio acquifitum»

fine

fitic fcelcre retincri* bonisvc artibus

exerceri poflc, fceleribus ^ac metu til*

cri dccrevit; & contemro fenatu _po- puloque, nec non confufis patriae lc»

gibus ac moribus, principatum» qui

fub prioribus regibus cgrcgic floru-

crat, in aperram tyrannidcm convcrr tit.

IX.

Prirnurr QvåukIw xtxn&ffxv) ts&l ^zecvicv S-f^eavTXTOuv , n fä)

<$££övtw» > )gjwv fä) df^oicx.1r«v ^> au-

dacijjhnorum bominum faleäitio fe ßij>A»

vit, gladios & Unceas geßantmm, ex-

ternorum & avium _p, Dcftinati ad hoc munus, quorum numerus non c- rat exiguus, per vices continuas de-

bebant agcrc vigilias , regemque vcl

paucorum expoiitum infidiis tucrij

violcntia & ferocia vultus,ubiqj con»

fternatis omnibus formidabilem red- dituri tyrannum. Ex Romanis adhi-

buit corpori fuo cuftodes, uc tantum retineretur fpecics veteris Romanae au- Jx; peregrinorum amem miÜtum ro- bora

P Diott. Hd* IP. 48,

14

bora» ut protfgerent cum, defcnde-

rcntquc advcrfus civium vim, ^quam femper timebat. Sic munito corpo¬

re» impcrii jura involat, fua arbitria femper & ubique ^pro legibus vendi-

tans; contra mor em a majoribua tradi-

tum t de omntbm eonfulendifenatum v.

X.

Cognttiones c af it alt um rerum, finc ecnßliiS) per fe foltu exercuit; perf ^eatn

tauf am occidtt, in exilium egit, bonit

multaviti ^non fufpettos modo, aut invi- fes, fed unde nihil aliud, quam pradi

feer art potuit g. Subornavit autemho-

mines nequiffimos, qui deferrent, &

falforum criminum rcoS agerent, quos

cupicbat fubverfos; nec potucredela-

ti elabi, cum folus omnia _agercr, atq;

fic nemo (uo fuftragio poflet ipfi re- pugnarc, nemo' repugnafle fe teftari,nc

dum caufam noviffe, & fic cam divul*

gare. Sic ergo removit fuftulitvc o-

mncs, qui vel confilio & opera, vel opibus & numis,neceflariis rerum ge-

rendarum nervis, rcipublicx oppreflae

fubvenirc & opitulari poterant.

¥ Liv.i.fQ* £ Liy. 1.49. XI*

15 Vatrurn pr&cipue numera tmminuto, ßatuit ^uel nullos in _patres legere ^, quo

contemtior paucitate tpfa ordo effet ³ mi- nrnj; perfe nihil agi tndignaretur o; v*I

loca in fenatu vacuefa&a implcrc a«

micis fuis _, quibus non pcrmifl'im ^, abfquc ejus juflfu, quidquam vel facerc vcldicere; ut fic liberius dominarc«

tur i & domeßicis conßliis rempublicam adminißraret, bellum, pacem, foedera, per

feipfe, cum quibus vellet, injujfu populi

ac fenatus faciens, dtrtmensfc ^£. Nam

ut injuflfu eorum venerat ad _regnum, ita illis invitis illud adminiftravit.

XII.

Dominium quum fic fuum firmas*

fet domi, foras, quaefi^urus adhuc ampliorcs poteftati fuae vires, egrefius

eft» Itafy Latmorum gente m ßbi conci- havit, ut peregrinü quofa opibus ttitior

inter ctves effet: ne% hoßtitia modo cum

primoribus eorum, fed äffimtates quoqtte junxit 9. Bono prineipi nihil antiqui-

us civium ialute ac felicitatc; quam, contra

o Liv II 49 n Dm. Hai, _{17; 4?.} \

luv. _{/; 49, q} LiV,

16

tonträ hoftilem vim åbäirum gentium

defendendo confervat & auget: in ca- dem ipfe poft Deum ^, fpeiit otnncöi ptaefidiumqiie pollens. Tntquiriius

autem in Romanos hoftili animo graf- fatus, exteräis auxiliis fe munivit. Pné-

tcrCa ut terröre magis opprlmerct ci-

vium animos, fublatis legibus, aTul.

lio falubriter latis, juflit tributa nön pro cenfu, fed cujusqUe capite Jtqui- literpendi.* qure res mirum in mö*

dum plebejos exhaufit: dåtisque fpe-

culatoribus 5c inquifitoribus, diftö-

rum fa&orümque; prohibuit omtfes

conventus, paganorum curialium.Vi- cinorumque, & in agris & in urbe,

ubi convenire confvcverantfaerorum cattfa*> ne piuribus congregatis, iniri poflent confilia contra tyrannidem.

XIII;

Poftremo, ne tillä ex parte, rie- ceflüm haberet fibi tirncre, adplebem

infimam fe cortvcrtit, furtimo _operc

cavcns, ne quid temporis å Iaboribus

vacuum habetet. Quippc non ignö-

ravitj otium turbandis rebus natuni*

occafionem

jiti oCGafionem prasbere lärgam conferen-

ca- di querelas ⁱ communicandi confilia, 8c

: in circumfpiciendi auxilia; quibus apté

ius poflit amoveri tyrannis. Tantos itaque

af- plebi injunxit labores exftruendorum

t* operum publicorum, ut laflse defati-

:i- gatxque langueret animus. PerpetuuÄr

al. enim laborum fervilium curse, mörta- ön lium mentes reddunt abje&as & humi-

i- les ; imo ita oneribus fuis adfixas ^, ut

ö* reparatio virium, & novatio rerum ne-

>e- gligantur prorfus. Ju (Ta eft plebs pri-

ö- mum , Deorum templa manibus fuis

es exftruerc; ut Jovis in monte Tarpejo,

'i- quo monumentum regni, nominisque

c, tyranni, relinqueretur pofteris; deinde

ni eloacarum exflrucliones Tunt impera-

;ri tx praeter alia opera, quse videri pof-

funt apud Livium & Dionyfium Hali-

carnaflenfem. Sic Tarquinius omnibus

e- modis adeo ^non mitigavit civium ani-

ni mos ac fibi conciliavit, quos vehemen-

rc ter offenderat parricidio legitimi regis,

as & occupatione tyrannidis, ut indies

> magis lccferit & alienarit. Acceffit &

n, iilud, quodfiiios ^> ex quibus habiturus

m B videbatur.

*8

videbatitr fuccelTorem imperii., eäsdcm

doceret tyranmdis ^artes, quibus ctiara

tafus efl SextusTarquinius, in ^occupan-

dis toliendisquc Gabiis: ut metuerent Romani, ne quamdiu rcgnarent Tar- quinii, lub eoderrt ftrturi etlent fervitu-

tis jugo : qui ^me tus odium ^{eorum ve¬}

hementer auxit.

.XIV,

Tandem Sextus Tarquinius fcelera paterna, & fua, novo Icelere cumula-

vit, ftuprando Lucretiam uxorem

Tarquinii Collatini, eos excitavit ^mo¬

tas _, qui regnum Romanum evertebåt,

Atroeitatem hujus fa&i auxit mors Lu-

cre tia? funefta: qua?, pudicitise fuperftes

e (Fenolens, violentas fibi intulit ^ma¬

nus ; eoque fa&o faces accendit, qui¬

bus tota domus tyranni conflagravit.

Ex tremos Ipiritus ducés, lacrymispre-

cibus mixtis, parentem ac maritum o- ravit, ne tantum fcelus adultero inul-

tum impunitumque dimitterent. Hinc

tanta exacerbatio animorum, _rerumq;

novandarum cupido, ut, muliere vix mortuå, J. Luc. Brutus juréjurando fir¬

matet;

maret; fe Luc, Tarquinium Superburn

cum fc der ata conjuge, & omni liber o-

rum ftirpe, ferro, igne} & ^quacunque vipofjet, exfecuturum ^? nec alium que- quam, regnar e Roma pajfur ^um. Ferox igitur animo, adfumtis in rei conficien-

dx focietatem , qui exfpirantis Lucre-

tia: verba, unå cum co audierantinem-

pe, patrc Lucretio, Tarquinio Colla-

tino marito , & Publio Valerio , rem

aggredi decrevit; & au&or ac dux fa-

£tus p credebat cum cetcris conjuratis

omnia fore ⁱⁿ expedito>; fi abfente Tarquinio Superbo, occafioni datae in- ferviret. Itaque lacero ac inquinato

cruore, Lucretix cadavere in forum delato, exponit omnibus ^recens Tar- quinianum fcelus; fimul commemo-

rans tyranni flagitia in Servium, regem

longé defideratiffimum, civesque o-

ptimos: repradentavitque praefentem imperii miferrimum ftatum; omnium excitans animos ad expellcndos Tar- quinios, tollendumque imperium rc-

gium. Probato ergo, cum applaufu in- ftituto Jun. Bruti, confeftim claufac funt

B z port«

20

portac, tyranno ad urbcm vcnienti, fe-

ciandorum tumultuum caufa ^, exilium

indicium efl perpetuum: poflquamre-

gnum Römac obtinuerat annos xxv:

Eriam milites, certiores de fa£la in ur- be defbuliöne, Ardeam reverfum reje-

cerunt. Dies, _quo Tarquinius priva-

tus imperio Roma abiit in exilium, erat

VII Calend: Mart: & in Calendario Ro¬

mano titulo Regifugii infignitur. Sic

finitum efl Regnum Romanum, pofl-

quam ab U. C. annos duraverat

CCXUV.

S. D. G. *

Literis pnriter ac worum elegantia '

Volttijjimo Juveni

Dn. OLAG K UMBLJEO

Confobrino amicitlimo,

De

EXITIO REGNI ROMANI

erudite dijferenti.

!> Empublicam imperio & fubje&ione, feu parentibus & imperantibusconftare, ^mci

ridianå luce clarius. Quorum quidem ordi»

nes intet (e ica funt comb nati, ut unusope alterius deftkutus, nullo modo confiftat, Ted peflum eat, & in priftinum illud miferrimu

chaos refolvatur. Ad confcrvationem

reip. maximé faciunt ab utraq; parte officia,

utpote magiftratus dementia, ut ne mettim

ex crudelitate.fed amorem ac reverentiam ex

bonitate, animis civium inftiilet» A _parte fubditorum obfequium & benevoientia, höc eft,in imperantem ejusq; ftatum inclinario &

amor, honeftaq: de ^ejus irnperio exiftimatio,

cum prompta volumate parendi.Haec ^quam«

diu illibata vigent, non poteft resp; non fe~

lix ac florefcens exiftere. Sed cum malitia»

humanat perverforumque hominum magna

plerumq, copia fit, mirum ^non eft ^, jucun- djflimam hane harmoniam fa*pé turbari, im- periaq; florentifiima fuas mutationeS, incli„

nationcs & tandem ruinam praefentiflimam

expe-

experirl. Ut haud oectfle Ht fatalem neeef-

fitatem & clima&ericam ex fiderum _{diro po-} jfitu catifam h/c comminifci j£quum itaque

eft mutationum fimilium cau(am agnofcere

vim caelcftem, Deum fcilicet, qui cuitjue re gno initia, incrementa, dccrementa & fincm juße deccrnit. Poft ipfum Tunt homines,in

quorum vitiis prima converfionis radix feu

prigo håret, qu£ viam deßrudtioni divinac pandunt. Cumprimis notatur magiftratu»

crudclitas, _qnae una cum aliis huc fpeéfanti- bus vitiis apud fubjedos ^metum, centem- ptum, rtbellionem, ac infidias färpc generat,

lllterius hac de ^re fern onem infiitnere non

finit erudita tua, Coofobrine di!edbflime,de EXITIO REGNi ROMANI Diflertatio;

in qua fumma cum dexteritate, ad oculum quafijdcmonftras, nullum imperium absque

dementia regentis, & civium benevolentia

(irmis niti fundamentis. Quod praeter alia

innumera Tarquinii illius Romani exemplu

abundé comprobat. Gratulor Tibi, Confo*

brine optime, ex animo, infignes in ftudiis progreßns, quibus oftendis non ocio inerti

te opiimam vitae partem transegiße, fed ^eru-

ditioni folidae laudabilem impendifle opcram»

iMadb.* ingenio, madfce virtute, fic inträ bre¬

ve tempus iaborum trudfcum percipies uber-

rimum. Vale,

ita gr.ttuLbmdus ftripfit

A. N ETZ ELI US,