DISSERTATIO ACADEMICA

J ^w

β. V- B.

DISSERTATIO ACADEMICA

DE

CON S ANGVINITA TE

OMN1UM HOMINUM

NATURAL!,

A CICERONE COMMENDATA,

QVAM,

CONSENTlENTE AMPL. FACULT. PHILOS)

AD ILLUSTRE UPSAL. ΑΤΗ EN TUM,

PRiESIDE d

CELEBERRIMO F1R0,

MAG. Ρ Ε T R O

EKERMÄN,

Eloqv. PROFESS. Reg. ^et Ord.

FVBL1C0 EXAMINl MODESTE DEFERT

JACOBUS WAHLBORG,

FESTRO ^- GOTHUS,

IN AUDIT. CAROL. MAT. D.XXX JUNII.

ANNI MDCCLXIV.

Η.A.

M. Si,

υ P S A L I JE.

§. I.

~-£ _^ pecimen aliquod Academicum, ex

more conlVeto, edituro, atque ma-

t,eriam difiertationis circumfpicienti mihi, occurrébat memorabilis atque eximius locus apud Ciceron em in Fragmentis Libri I. de Legibus, ^u-

biintimamillam atque anäifiimam,

quar inter homines, ^{per naturam,}

intércedit conjunclionem, elegan-

tiflimo hoc iérmonis genere perfequitur: "Sic-ut ^una,

"eademque natura mundus omnibus partibus inter fe con-

"gruentibus cohieret ac nititur: fic omnes homines inter

"fe natura confufi pravitate diflentiunt, nec ie intelligunt

^eileconfangvineos,&:fubjeclos omnes fub unam,eanclem-

"que tutelam: quod ii teneretur,Deorum profeflo vitam

"omnes viverent. Cfr. Lactantii Oper.L.V. c.S.Mirari cer-

te convenit, hominem, a ianioribus alienum iacris crailis-

que, rnde ab infantia, paganse fuperftitionis involutum te-

ncbris, adeo iublimem capere potuiilé fapientiam; tamque.

falu

£ ) 3 ( ❖

ialubres de vita reck inilituendatradere praece-ptiöiaes. Sed agnofcemus, in hoc &talibusexemplis, admirandam atque

longe lateque regnantem fummi Numinis benignitatem, qui nemini, i&pientiat acvirtutis verxiludiofo,opem fuam denegat, ut ad paria, immo altiora, feclanda mutuis

nos exhortationibiis incitemus. Nos _vero, ad duclum Tullii noflri, hominum inter fe om ni um propinquam cognationem perbrevi meditamento propofituri, tu-

am B. L. humanitatem ac cenfuram mitiorem, coniau- gvinitattis quodam jure, nobis expetimus atque ilipula-

mur.

{ II.

Inter majorem mundum feu totam rerum crea-

farum uniyeriitatem, quam ?nacrocofmnm dicere moris eil, _atque minorem mundum féu hominem, microco- fmi nomine vocaii iolitum, magna utique exiftit conveni- entia, magna conienfio Atque hax iimilitudo ^tam inter to¬

tam hujus mundi compagem■& unumquemque hominem, quem' univerii minutam quandam eiiigiem merito dixeris,

quam inter feriem mundanarum rerum uniyerfam & to- tum genus mortalium, fatis eilmanifeila.Ofla corporis hu*

mani iapides in teliure referunt. Venx utrobique hinc fan- gvinem, iilic aquas, miris omnino duclibus, deferentes. Si- aeribus orbis, oculis homo regitur atque illuflratur. Suas mundo flint tempeflates, certo ie invicem ordine exci*

pientes: «tatum in homine ^certa eil viciffitudo. In hu-

manis triflia latiis mifcentur, hand sliter, atque in mun·

do, lucem tenebrx iequuntur, ferenis nubila, ^{raox nu-}

bilis ierena, folent fuccedere. Et i η nu m erat iane funt,

in hoc argumenta, eomparationis genera, fi qnis hatc operofe confeclari voluerit. Non vero hxc eil inter homines iingulos & totum hoc univerfum ^, quam

nuperrime provocavit Cicero, ad cognationem ho¬

minum univerfaLem celebrandam fibi _paraturus viam: fed

A 2 illa

ψ ) 4 C #

illa potius ^, qnce totam homißum multitiiciinem cum

mundo imiverio, fimiii quadam ratione ^, contendit*

Hunc enim in modum rationes fubducit: mundum hunc ad-ipeåabiiem tam fapienter forma vit optimus ^rerum opifex, ^ut omnes inter ie partes aréle cohxreant atque

in totius compagis confervationem amiciflime confpirent,

Diverise quidem funt aeris, aquie, terra;, regiones, di-

verfis _corpora coeleitia iunt collocata locis: fed concor- di tarnen pace ftabilique neceffitudinis lege adeo inter

ie ligata exiliunt, ut, iociata velut opera, gloriam fum-

mi Creatoris adnuntient, hominumque inferviant c om-

ni odis. Homines pariter omnes, quamyis magno loco-

rum temporum, fortunarum & quaiiratum, fit diveriitas,

divma tamen, uno fangvinis nexu, confociavit manus,

ut non fine inilgni pravitate diflentire inter fe, firraa-

tesque per natuiiam conjunflionis vincula diilblvcre que-

ant. Fieret vero hoc rarius, fi mntuam intelligerent

con fa ngvi ni ta te m homines/ huic convenienter concor-

dem femper agerent vitam, ficque deflinatam fibi a pro«

pkio Numine fcntirent felicitatem.

5. III.

Confangvinci, proprie atque ufitatiiTlme, dicuntur

ilii, qui vel eisdem funt parentibus progeniti, vel ad eos-

dem certe majores referunt originem. Neque alia hu-

jus vocis poteilas ert:, quando homines, inter fe omnes fangvinis dicuntur vinculo jundti. Quamvis enim in-

numera fint _per totum orbem familiae, qua; propiori

illa cognatione, quam iuos in gradus leges civitatum difpefcere folent, non continentur, fed, politicam fi ie-

quaris fupputandi rationem, extra lineas coniangvini·

tatis funt juxta fe ponendiK nulla tamen verbicommutatio-

ne, nulla figura, opus eil, ut homines etiam extraneos

et alienigenas, ejusdem dicamus fanguinis participes eile

ejusdemque famiii^. Sive enkn yera hwmani generis

•

s

' incu-

# ) 5 ( $

incunabula refpexcrimus, five au£lorem ejus primura

rnente concipimus, ^magna, utroque nomine, inter ho-

mines efl cognatio. Necopus erit, ut ad terram heic,

tanquam communem omnium matrem, provocemus.

Neque enim, quemadmodum alii, ignorata vel diiTimu-

lata rei veritate, fabulantur, e terra, fungorum initar ^,

homines funt progeniti; etenim tum nobis ampla ni-

mis foret cum iingulis natura fcetibus necefiitu-

do, ut non tantum iororibus avibirs, & fratribus pifci-

bus, cum Francifco, illo Monachorum funigcrorum pa-

tre, concionari, fed arboribus quoqne & herbis confve-

ta imponere cognationis nornina deberemus; ied unus in orbe primus homo fuit, quod fanctior nos hifloria

edocet, in originibus mundi exponendis occupata 5 u-

nus Adamus, cui, cum Eva iua, omnes, quotquot in cel-

kire noflra fiint, regiones iuos debent ^ac dcbebunt incolas.

Unius igitur viri propago fumus, unius & quidem pri-

mi, quod iol vidit, matrimonii in immenfum auåa po- ileritas. Verum altior omnino cognationis noilrx eil

ratio. Non fortuito cafb primus hominum exiilere ^coe- pjt. Dens generis noilri fator eil ultimus ^, atque pa~

ter communis , djvinamque omnes agnofcemus proia- piam. Atque hanc, fententiam non fcriptura tantum

iacra paifim inculcat, Deumque ^ex uno fanguine homi¬

nes feciile teflatur: fed profanis quoque fcriptoribus

idem placuifle notiifimum eil. Unum adduxifie teilem

fufficiat Aratum, _quem, coram Athenieniibus, acfle-

gare in confimili argumento Apoflolus, ille gentium

^Doclor, non dubitavit A£l. XVII. v. 28, dum breviter, fed nervofe, rem totam aperit: re γάξ (0fS) ylves foμfa.

Hanc vero fublimiorem cum Deo_conjunblionem, ani-

mis noilris, amica conienfione jungendis aptifllmam ne¬

mo iatis digne perpendit, nifi qui, per facrätiora divinre revelatiqnis myileria, ad intimam cum Deo ^, hdminum

amantiiluBO, amicitiam fuerit admiflus'.

•c

% ) 6 '( Φ i IV.

Sed nec minor ex eo infer homines conjun&io eft

ic necefiitudo, quod omnes fub unam eandemque tu¬

telam finjt fubjc&i, ficque eodem benigniftimi Creato-

ris conferventur atque gubernentur nu tu. Ε te ni m ea eft

fupremi Moderatoris in totum genus hominum benigni-

ttis _, ut non tantum univerfis _quam optime cupiat, fed fingulorum omnino paternam gerat curam; i tå quidem,

ut, quamvis non omnes in ipfum recle fint _animati, ne»

que bonitatem ejus infinitam eo, quo decet, modo in

ufus fuos convettere noverint, is tarnen eodem femper

illos tneatur animo, _eorumque neceftitatibus, pro mo-

dulo & gradu cujusque indigentiar, profpiciat. Haec ve- ro di vina, qua gentem curari novimus mortalium, ad-

eo eft _pura, & quali extra partium contentiones col- locata, nullius ut plane perfonam refpiciat, fed fiimmum quemque Monareham aut Principem non diligendus'ob-

iervet oculus il le, cuncla intuens,quam infimi m,de men-

dicantium grege homuncionem. Quis vero hoc debita

cum adtentione perpendens, maximam ^non videt, _qua;

in hoc communi benefieio ineft, hominum conjundttö-

nem, qux ad concordiam, in coetu quovis ftabiliendam,

valeie debeat plurimum? Si enim eft aliquid , ubi de a- nimorum quafi conglutinatione qujeritur ^, ad eandem pertinere familiam ejuidem civem eile reipublicsc, ei-

demque adeo fubefte Princip-i: non poterunt fåne in o-

dia mutua atque inirnfcitias ^{ruere terrarum} incolar, ii cogitaverint civitatem Dei, licet _{permagnam, tarnen,}

υ ni ^us inftar familia?, merito eile coniiderandam, _quam

Kex ille _regum & Dominus, ut in Sacris dicitur, domi-

nantium mitiilimis regit fceptris. Ut enim nihil eft divino hoc patrocinio tutius, nihil felicius: ita vinculo amicitite inter homines _mutuo, quod quidem inde ha¬

bet originem, nihil eft fortius, nihil ftabilius.

# ) 7 C ❖

§. V.

Multiplex au tern, qui humanuni genus vexavit jamdiu atque etjamnum adfligit, diilénfus, vel inde eft oriundus, qnod mens, renebris immerfa plus quam Cim- meriis, & variis, iisdemque pravis, diftradta cupiditatibus

atque pefliferis furoribus ad conjunclionem illam, na¬

tura; benelicio cummunique clientela, conflatam, mi¬

nus recte adteudere iblet. _{Sic enim homo} inftinctum,

quem vocant, humanitatis, ^feu infitum aliorum felicita- ti proipiciendi iludium negligit perverfoque fui arrio-

re duvflus atque excitatus, nihil malum vetitumque exi- ftimat, quod finibus fuis, opinionis'errore prtefixis, ul-

la ratione conveniaq nihil item bonis adnumerat, quod

conivetum atque adamatura imsginaria: profperitatis cur- fum inhibere aut retardare _queat. Hinc inter privatos odi'a, iimültates, jurgia, qua: a minimis ftcpe orta prin- cipiis, ad bonorum jacluram, immo ad i _ang vinem us- que & ctedem, graflari adfolent: inter _{gentes vero bel-}

la funeftiflima, ubi fpoliari agros fertiiiflimos, éverti ur-

bes munitiflimas, trucidari, pecudum inftar» multa ho·

minum millia, omnis revi convincit experientia. Et quis, quaeio, malorum lernam ^{, ex} turbido inordinatx _φιλαυ¬

τίας fonte profluentem,&totumferc terrarum orbem hor- rendo atque miiérrimo inundantem diluvio, verbis ex-

primere ^, fuisque pingere coloribus potent? Sublato cer- te humanitatis vinculo., fine quo nec privata ulla, nec

publica cohxret, ne dicam floret, focietas, nihil om η i-

no fupereft, nifl ut in pcrniciem ruant ac praecipiten-

tur omnia.

§. VI. <

Contraria vero longeque diflimilis föret humana-

rum rerum facies, aut certe plurimi, conjun&ionera,

qua per naturam copulantur, anfliflimam ^non agnofce-

rent folum, fed in omnibus _{quoque, per totam} vi tam,

aftio-

# ) 8 r #

a&ionibus fequerentur. Tam enim adillad felicitatis fl-

iligium facile adfccnderent, quod Deorum vitam Tulli-

us ioco, flatim ab initio, citato, non fme elegantia atque

emphafrnuticupat, Scilicet Deus, amoris & bsnevo-

lentke infinita laude prxFulgens, non tantum per fe ium-

ma &, fu ρ ra quam a no bis cogitari poteil, beatitudine

fruit ur: ied ex illo etiam puriiTtma ientit gaudia, quod

naturis, felicioris flatus capacibus, optima qua?que, nul-

lo non tempore, tribuat, atque ha?c ab rltis recipi inque

ufiis debitos diligentius adplicari videat. Et homines, qui, coelefli agtiita origine, vefljgia tanti Fatris, quan-

tum fieri poffit, flrenue calcare incipiunt, pofl optimi

Numiiiis favorem^ quo antima quadam fruuntur rami- liaritatex nihil utique jucundius, nihil duicius experiun-

tur, quam Γι per facukates, a Deo perbenigne conces-

ias _, multis prodeffe queant, multorum feliciorem

reddituri conditionem. Ut enim pravi homines ac ma- levoli, qui iemper in armis quafi vivunt, belloque per- petuo, cui certe nulla Talus eil, implicantur, ad infau-

ilam mali iilius genii fortem accedunt propius: ita, qui pacem adamant, atque intcr alios conciliare fludent,

dulciiTimos ejus fruclus atqus uberrimos, per commoda

certe bona? & tranquilla? confcientia?, ita deguftant,

ut, fua contenti forte, atque aliorum delecla-

ti fortuna fayentiore, Deo fint fimillimi.

.) * Mens DEO ländes cane; redde gråtes Mens DEO: nullis benefaSa iacclis Excidantj <St _quae tribuit benignå

Munera dextrå,

Buchau»

\ \

v