• No results found

DISSERTATIO ACADEMICA,

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "DISSERTATIO ACADEMICA,"

Copied!
14
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

<L B- B-

DISSERTATIO ACADEMICA,

DE

LINGVA LATIN A

SCIENTI AR UM ADMINISTRA

VERE COMMEMORABILI,

QVAM,

CONSENS. AMPLISS. FACULT. PHILOSOPH.

ad illustre: lycf.um upsaliense,

PRiESIDE

FIRO CELEBERR,

Mag. PETRO

ekerman,

Eloqv. PROFESS. Reg. et Ord.

PUBLICE EX AMINANDAM SIST IT

LAURENTIUS P. BERGSTRÖM,

C ALM ARIENSIE.

IN AUDITORIO GAR. MAJ. d. XXVIII. MARTH,

anni mdcclxiv.

H. P. M. S.

Uf S A L I £

r

(2)

A

MONSIEUR

Ancien MAJOR au Service de Hollande, CÅPiTAINE dans le Regiment du Prince FRE¬

DERIC & CHEVALIER de t' ordre Militair de Sveder

jSuffi I°ng tempS y que< jj as eu k bonbenr d*'etre dans

Faire Noble maifon, & celui d' etre chargé des etndes

di Meßeurs- Fos Fils; f at jour de tonjv ks avanta- gesy cl ont la Provrdeneé pouvoit me favöriferPuisque j3éteis honnori de- Fotre proteElion r perfvadé r queje:

juis. Monfieur, qae Forts confirvcs poiir moi les memes fentimensy jyofe- Fous fupplier, de me permettre F orner de Potte Nomle foible Ejfar de mes veilles academiques\ qve*

je pr em la liber-té de Fvjsprfenter. La grace que Fous

m} accorderez a c et egardy augmentera le refpeEl, avec le f&clje ferai tonte ma- vier

Vätre trfo humble fcf trfo

obeiffant fervheur,

LAURENT BERGSTROM.

(3)

VIRÖ

Admodmn Rcvcrendo ac CimJJimo,.

DOMINO,

PETRO BERGSTRÖM,

PASTORI in Persnås & Föra Meritiflimo y

PÄREN TI OPTIMO.

^ ihr quam qua ?n , Fafer Indulgentiffime, pra fot

tantisque, in me coUatisbeneficiis nuttas pcffum referre gr atlas r eo tarnen tfjo non conficitur r quo minus femper habere, atque agere protgeßiam.

frcrque ego ipfeY pagellas hafce 3 ßmdlörüln pri•

mitias me or um y Tua, Pärer CarifEme, venia f hl

lueern editurm> tamquam atihni graf i deditiffimir

que fignum, jure meritoque\ Tibi datas y dlcatas,

dedi c at as, volui\ & debui. De cetera > cuncia

Fndulgemiffimo Patri, Matrique Dulciffimae, /*/i«

sia (f faufla r Farentikus a filia exoptanda , jp/tf

Memte y adpreeor, femper manfurus

PATRIS ÖPTIMI;

obeåientiffvmus fillus>

LAURENT. BERGSTRÖM»

(4)

POPULÄR! & AMICO.

\Jon defunt, qui Latiakm Linguam nullius ejje fmgis ex-

^ *

ifliment. Hi aütcm propero nimium judicio oftendunt

c ert c, Latinos Script ores mit numquam fe legijjk, av. t non Cu¬

tis ädyertijfe animum ad moment a verum, qus ab iilis perfra-

Bajitur. Longe cenfent a Ut er, qui genti cuilibet, B^ tempori, arti, vf lingus, ftatuere pretium, n on ca ca sftimatione, Jid gnava experientia, optimisque difciplinis imbuto animo, didicemnt,, quippe qui ufum Romans Lingveé, robur decusque

12072 modo ad Patrii fer manis cultum, $.<?&/parum, conferre no-

runt\ [ed sque patere late, atque ntili/fimarum artium fcien- tiarumque ambitns fe dijfnderit. Te"hor um ejfe in numer&, Exitnie Domine, politioris dotibus ingenii^ elegantia littera¬

turs morumque Ornatiffime, rel bsc tua Dijfertatio perpulcra demonftrat. Per ge, Amice, regia via vir tut um, ut glori-

dm felix prsdices Summi Numinis, emolumento ut Jofpes Reipublics fis facrs civil i, denique, ut Istus Ist orum Pa¬

rentum , omniumque bonorum, exjpe&ationifatisfacias.

G. WESTERSTEDE /' AUTEUR de cette fav ante Differtation,

T ' etroite B3 la fidelleJ amitié, qui 72ous a uni, depuis. le mo- ine72t qite f ai eu le bonheur de vous connoitrc; ne me

permet pas de laiffer paffer l: occafion, que m' off re leJavant ou-

vrage que vous allez foutenir publiqnement, Jans uoz/y en feli-

citer ßP vous tet?ioigner la joie que je re (fens, de votre avan- cement dans les etudes. Continuez, J/o;; r/w ^#2/, de cu It iver

les talens heuveux, que vous poffedes. Dieu,pour recompenfer

Votre fagejje B"5 Votre vertu, comblera defes benedi6lions\

Soyez dhiilleurs, mon eher Ami, aufji fortum, que je Vous le fouhaite, B" croyez que je ferai toujours avec un attachement

des plus ßnceres,

Kom? frei" bumble ferviteur,

PIERRE KINDAHL,

(5)

es humanas lta efle comparatas tefta-

tur experientia, ut homo hominis,

gens gentis, auxilio carcre nequeat.

Hujus adfertiqnis veritas, recta or- nato ratione facile patet, patebit-

que. Ut autem eo diftinSius fin- gula confideremus, fortem propius

mortalium intueri convenit, im- beciliitatibus obrutam innumeris, quo minus ea, qua; ad

veram requiruntur felicitatem, älter valeat fine altero ef-

ficere." Exempla cum propria, tum allena, nos convin-

cunt. Largior equidem, hominem homine, civitatem

civitate, aiiquando polle carere; fimul tamen fateor, fa-

teanturque mecum omnes oportet, & ilium & hanc, fme

ope aliorum, non diu confdtere, nedum florefcere. Sci-

entia; excolenda;, pari modo, fe fe habent, eoque magis

ill« nobis cordi erunt, quum his nihil fit utiiius, amabi-

lius nihif. Nulla, inquam, civitas, ordo nullus^nifi in

eis litterarum cultura progrefliisque vigeat, clarius ex-

fplendefcet. Etenim cui obfcurum,quibus tenebris cuncta obducerentur, fi lumen fcientiarurn defideraremus ? Ha;

iplse, fummum ut Numen rede cognofcatur colaturque,

A edocent»

(6)

# ) 2 ( &

«docent. Har,, quo pado coofiliove Respublica facra &

civilis adminiftretur, oilendunt. Po namns ante oculos oninium temporum deeurfum, certe q jidem reperiemus,

nullam exftitifle gentem, qute, a fcie ltiis fi plane plene-

que vacaverie,. infelix non ruerit habita. Itaque illas efie

inftar animar Reipublicas putaverim. Ad Camenarum vero tam perjucundum,, quam uthitatis pIenifHmum> com¬

mercium. eft ubque nomo, hominis indigens auxilio.

Unius namque humeri, mihi crede,, Atlanten ifti oneri ferundo non erunt fuffecturi., E<enim novimus, (ubfidio

licet aiiorum adjutum vix, acnevix quidem, pofle eno- datius expiicare, lartas tectasque conlervare,fcientias, quas ihduftria veterum comparavit, ac comparatas pofteris tra- didit. Quivis igitur, vel me tacente, intelligit, multo

minus fieri, ut multinlrci defhtutus doclrina, ac lumine,

ab aliis comiter monftrato,, veritates, (ibi profuturas, fo~

lide capiat. Ergo in rebus communicandis, percipiendis,

& dijudicandis, non homini folum homo, fed genti quo- que gens dclerviet. Unde obfcurum efle baud poterit pluvium. homlum gentiumque cogitata St judicia efte conjungenda, ut excitentur, ab ideis, idear, leientite ex-

colantur, excultce propagentur, propagatae adaugeantur,,

adaublie ex. voto. floreLant.

§. ir.

Scientixac difcipHnte , quo femper floreant ita, cu- rentur conferventurque, oportet, uc in ore fermonibus-

que non lolum verfentur dobtorum, verum iitteris quo- que confignentur.tumnon peritura^fed incorruptar,fed in¬

tegre, pofleritati transmittcndv.. Etenrm, fl furian pau-

ci evuderent Mufarum cultores, a^vumque, civitati litte¬

rär iar minus aufpicatum, incideret, certius fåne nihil,

nihil vero llmul magis föret miferandum, quam fumma

artium iiiarum jabtura. Immo vero,, li er is negledis,

quam itnperui, omniumquererum rudes, evaderenc ho-

ni Ines ?

(7)

# ) 3 ( #

ml nes ? Quales fcientia: tum exfpeSanda > Qualem utlli-

tateni ceteris prseftarent hominibus dodi vari? Namque,

fuo tempore viventibus, tantummodo nonnullis, eflent

ufui. En ! Cimmeria: tenebrse, ftatusque rei litteratac,

multis nominibus deplarandus. Ut igitur talia vitemus incommoda., inftrumentis, acffcientias excolendas quam maxime condu&uris, Unguis, puta, litterisque, utamur,

necefle eft. Etenim his ipfis, lapientiam ede parandam,

crediderim; quare, tefte Morhofm: "utilitatem, peri-

"tiae linguarum exoticarum plurimam, in quovis genere,

"nemo temere negabit, nifi qui tot libris egregiis orbem

"litteratum, in maximum fui detrimentum, carere, ac-

"quo animo patietur: atque adeo fimul culturam animi,

"magna (Iii parte hinc hauriendam, fomnolenta nafutaque

"ignavia contemnet a). Gentes varias variis uti linguis,

(cientiisque operam na vare aiverfis, nemo nefcit. Aft

rerum Cognitionen! ex plufimis linguis, five vroXvyXoiTrlocs

munere, unice confectari, plus Isepe oberit, quam prod-

erit, inftituto. Arctior namque mortalium captus an-

guftaque difeen di facultas, longiflimi temporis interval¬

lum ad tot linguas, & fimul tot necedarias fcientias, lin¬

guis iflis inclulas,reåe ordineqiie addificendas, velis, nolis,

depofcit. Fingamus, linguam Germanicam, Gallicam, An-

glicanam, Italicam, Hifpanicam,&e. eum in fincm,efie tra-

&andas,ut,ex iisdem,neceflaria; rerum depromantur fcien-

tix, labor aufim dicere fefé nobis offerret, ab Hcrcule ipfovix, ac ne vix quidem, exantlandus. Scilicet, no-

bis ante perfamiiiares reddamus easdem, oportet, quam ufumab eis colligere liceat defideratum. Ergo quis eft,

qui non perlpiciat, fummam vit#, in homuncionibus,per-

brevem, longiori illa confiliorum circuitione minus uti-

litcr confumi; quin immo, hoc unicum, negotium il-

lis facefiere maximum. Ex quibus effici cogique potefi:

cum nos fcopum, quem, litteris operam impéndendo,

A 2 qua;-

(8)

# ) 6 r #

cuta, per orbem, eft Lingva Romana. Quod fi enim legatoad exterosPrincipespopulosque mitterentur,lingva

vernaeuia, negotia confieiebant. Nuntii quoque aliorum Regum gcntiumqne, res quasöunque cum Romanis, per- tfturi, eas ipfas Latine proponerent, neceile fuit. Le-

ges a Senatu Populoque Romano faneiftx, judicia & de-

creta, ad roftra promulgata, omnia ac fingula, lingva pa- tria, in lucem prodire iveverunt. Quondam in ufu lei¬

dem fuit genti viftrici ad lingvam reeipiendam fuam co- gerc deviftos. Dignus eft,qul audiatur Ol. Borrichius: ini-

"tio cenfuit ita oiim populi Romani majeftas, ut Impera-

"trix Natio, quo arma fua proferebat, eo quoque linguse

"Donciinatricis porrigeret auftoritatem : ninc, fubaftis

"pafiim gentibus, imperatum, ut in adminiftranda publi¬

ce juftitia, in contra ftibus gravioris momenti, in herci-

"feundis purpuratorum hxreditatibus, non nifi Latine,

fe expedirent &c. a). Quam in rem illuftrandam adeft:

nobis Livius: "eo, inquit, anno petentibus Cumanis

"permiflum , ut publice Latine loquerentur, & prxeo- ''nibus Latine vendendi jus eftet b). Hinc, per totum orbem terra: ? amatores, alumnos patronosque inve*

nire licet Linguae Latin» exoptariftimos. Nonne Pom- poniusMela, Jun, Moderatus Columella, Quintiiianus, utrique Senecx, Lucanus, Martialis, viri, omni cogni-

tione Lingua: Latialis ornatiflimi, natione Hifpani, me¬

moria adhuc retinentur doftorum? Contra xquitatem fa-

ne ageremus, fi, ob litteras Latinas, bene excultas, Gal¬

los fummis non laudibus extolleremus. Poftet omnino

copiolius commemorari de urbibus illorum, Burdigala, Lugduno,Maftilia &c. litteratiftimis, Satis autem habemus

adtulide id, quod, inConftitutionelmpp. Valentis, Gra-

tiani & Valentiniani, ad Antonium, Prxfeftum Prxtorio

Galliarum, legitur, frequentiflimas civitates in Gallia fu-

ifle, quae polierent & eminerent claritudinc prxceptorum

Rhetg-

(9)

jjt ) 7 C #

Rhetorices & Grammatices, Atticse Roman«que doRri-

nse. Britanniam (i adire placef, ei paimam, ob ; tu diu a

fermonis Latiai, haud eile prasripiendam, deprehendes.

De Pannoniis ita loquitur Veilejus Paterculus: in o nni-

"bus Pannoniis noii diTciplin« tantummödo, (ed lingvae

"quoque notitia Roman«: plerisque etjam litterarurn i- 5Tus fam diaris änimorum erat exercitatio- b). Verum enim- vera,. quid eft, quod multis hac de re dideram?

terra: traRus, qurbiis floruerit ftiius Latums, e i ime -are

conaturus, teflimonium namque Plutarchi gravi dr nun®

iatis drit ad egafle: £Pa>/*«'»v Xcy.oo vvv bfjtx n 7id\T6£ oivboca-

7toi xfivroti d)l Eodem argumento utitur Math. Dre'lerus:

"fermo, inquit, Latinus, tam late hodie paret, ut no ii

"unius facue usquam gentium angulus repenatur, ubi no a

"aliquis fit, qui vel Latine loqui lciat ,, vei certc Lati.ie

"ioquentem intelligaf <*/.. Neque aiiter Muretus: Itaace

"loquentem foli Itaii iotelligunt:. qui tantum Hifpunice

"loquatur, inter Gemanos pro> muto habebitrur, Ger-

"ma nos inter Italos nu tu ac manibus pra lingvä uti ca-

"ger ur, qui Galico fermone periridTime' ac fiientiiTi ne

"utatur, ubi e Gaiiia exient, (acper uitro irridebitur, qui

"öracce Latineque fciat, is, qüocunqiie terraruni veuerit,,

"non intel igetur ranturn, fed apud pierösque adm rafio-

"ni erit /)*. Quid inde (equatur, tam darum ed, quam

quod clarPlimum.. Sciiicet orbis terrarum dommx, Ro¬

ma* ,, V&rnacuia Lingja Latialis , gentium variarum va- ria.%. cum vari,is,, ad urbem reportutis, vijtoriis, nec n m aliis, a R >manu , ad linvuam .iivulgandaiTPluanr, ufita-

tis, a meque adlai's inflru »entfs^ omoes orifco< remoo-

re, florences fciencus, tan quam promiconda, no t pocuit

non adferva e. Pia es, ioquam, nationes, ao i ib de ei- lat«, hujus conirmandx veritatis te fl es eruot Höne»;

verum fu ficiat Gr«cos, gentem ut >o?e iitte» ti Tim uti , nominaile.. Di icieacias vehementer aniabuac, iåi a i: u

ratia-

(10)

$ ) 8 < #

ratiiTime artcs pertraclabant liberalas, &, tit panels muTtä compledtar, princeps praxipuaque, illo sevo, Mufärum fc-

des in Gratcia erat. Hare autem omnia, una cum populq devi&o, arripueruntinque foum verterunt ufum, Roma¬

ni. Quivis igitur,' me quidem tacenté, quantam rerum

cognitionem , quot prascepta bene béateque vivendi,

quas fcientias ftudiofe conquifiv-erint utiliffimas, perfpi-

cict. Itaqne fimul patefcit nos etjarn, quia iibros po fix-

demus Scriptorum inLatio, magni certe seftimando.s,n-iul-

tum ab illis capere poffe ac debere utilitatis: loquor, fci-

licct, Ciailicis de Åudloribus, qui aahuc, maximo cum

fjructu, nocturna diurnaque manu ter un t ur.

a) Diff. de Studio Latinitatispurce Ti II. p, ijg. b) L.

XL. c. 42. c) Hiß. Lib. Ti. c. uo. d) T. II. Opp. p, mö. e)

Prafat. Lib, III\ Rbetorica. f) Oration. XX. Fol. 2. p. 4.01*

i -

t f V.

Siquidem, in Republica, cun&a prarpoftere adtitari videbis, ubi eultus religionis neglig-itur, leges temere vio- lantur, fortitudo, ex vita diiToiuta, in mollitudinem lu- xumque peftiferum mutatur, fuperbia denique civium

animos occupaf,unde fundituspeisbunt imperia; ita idera

Pvomie contigillé non lätet. Hax quippe natio, olim florentiflima, ac vere Ma vor ti a, pr axla evaiithoftium con-

ditionibusque fuccubuit, vellet, nollet, miferrimis. Gen¬

tes vero, in bello feliciffima?, feptentrionales aliaeque,

Romanorum etil vexatores exftiterint, eosque graviter adflixerint, lingvam tarnen exftinguere noluereLatinam.

VicilTitudincs concedo iliam & deliquia efle perpelTam,

unde ejus in arta tes auream, argenteam, aneam^ ferream

&c. in an aß a fin vel palingenefian &c. fblennis divido fub-

oriri coepit. Scilicet una cum imperii interitu non ita in- teriit, utelegantiam omnem juflumque pretium perderet.

Quo autem modo, num Romani id effecerint? minime

gentium. Sed,pofteaquamciyitas iitteraria perbene explo-

raflet

(11)

❖ ) 9 ( $

raffet gravitatem, quae ei iiihasre?et,! quamque äpta ac!

fcientias foret tntclandas, non potuit non, duceproyi-

.

déntia Diviaa, in eo ornnes indüftrite nervös contende- ,re, ii t falva remaneret Lingva hxc Latina. Sic floret Ter¬

mo Latinus, noftro quoque tempore, eruditorura, jure optimo, vernaculus prardicandus. Nulla vero (ubeft caufladubitandi, flilum Latinum, in orbe litteräto, ob ex-

cellentias permagnas, veluti'fcientiarum vehiculum, per-

petuo freouentacum iri. Verba Schurtzfleifchii referam:

"Lingva i^atina efl ipflus mortalitatis Triumphattix, &

"fem per inanfura Ii ng var um Regina, quse numquam eile

"deßnet, aut mutabitur, nifi homines ipfl in barbariem

"route'ntur. Huic ömnés alix lingual concedunt, 5c ultro

"fafces Tubmittunt, regnanti in monumentis annalium.

3'Eft hscc lingua non unius gentis propria, Ted omnibus

"popuiis communis, & tam late patet, quam orbis terra-

"rarurnhumanitatis lumine colluflrandus au Adjunga-

tur quoque illud: Lingva Romana, antiquitus, omnia

"externarum gentium ornamenta, omnes fapientia? the-

"fauros continebat; hinc arflbus Sc fcientiis adcommoda-

"ta, communis eruditorum lingva evafit, tantis deinceps

"Scriptorum divinis ingeniis nooilitata,ac innumeris volu-

"minibus canfirmata, ut jam omne fcientiärum, ac difci-

"plinarum genus, Latinis litteris exornatum fit atque am-

"plificatum, atque adeo univerfa fere eruditio ex Latinis

"libris öptime hauriatur b\ Itaque, arma licet Romano¬

rum .gentes nationesque debellare & vincere deflerint,

eorum tarnen loco, Romana vicit, vincit, vincetquc Lingva, fcientiärum adminiftra vere commemorabiiis.

a) AUocationes p, 116. & wj. b) Monumcnta Politik

ris Humanität is Jeneufia p. 2/^2, edit. /73^.

§• vi.

_

Eo autem teftatior ut in lucem prodeat htec veritas;

oboculos yerfentur, rogo, opera ©mnigena: erudirionis,

B Roma-

\

(12)

& ) 10 ( 5^

Romano edita ftilo, qua; fi deficercnt e medio fublatar,

in llatum utique, o inione celerius, in-dieret res littera- ria deplorandum. Defrcerent, iaqnam, nifi Latiali iin- g v®, politioris'quidem humänitafis & magifkae, & nun¬

tiat, & cuftodi atque confervatrici, uti antea, ita , in pofterum, liium decus ftatueretur indelebile: hac enim

ipfa, qua; docenda difcendaque erunt in foienriis, per¬

belle docentur & dilcuntur, & qnidem usque eo-, ut, disjundufümis in loeis terrisque degens, non poffit non alter um probe mtelligere & eidem eogitäta fua, inventa,

arcana, experimenta, qua datg. porta, pandere pro

re nata, aperire. Brevi expediam: divina, uti monuimus, fapientia pariter, ac humana, omnis, fvadasRomanae ope, eleganter, peiTpicue, commoditateque inculcatur & tra- ditur admirabili, id quod neminem, in quam dem um cunque difcipiinarum partem curatius inquifiturum, fu- gere poterit. Subeft ifaque ratio, cur Duumviros ex eru- ditorum cohorte fiimmos, & nobiscum amici/Time con-

fentientes, add'uxifle haud poeniteat: alter eft Ubertus Folieta, qui profitetur "ftilum Latinum fublimef» efle,

"magnificuin, locupletem, plenum, multiplicerö, fiori-

"dum, gravem, verbisque fplendidis fulgentem, grandi-

•'bus & fonantibus aures implentem ,. cujusqüe lumma

"gravitas & acris vis nihil horridum habeat aut afperutn,

'Ted mira jucunditate & fvavitate niteat, & in ipfa Ro-

"mana majeftate adhuc fpiret, quique, fplendore &pul-

"critudine fua, decorem rebus & dignitatem addat a)\ al- terius, nempe OL Borrichii, verjba hsrc Jeguntur; "ad-

'Vcrtunt cordatiores relidere etiamnum in L. Latina ali-

"quid plenius, robultius, fvavius, quam in ceteris per

"orbem familiaribus. Dulcis cenfetur Gallica, ar^uta

"Britannica, Hifpanica & Italica graves, mafcula & mi-

"naxTeutonica; nulla tarnen in his omnibus virtus, quse J'in Latina non fit cjrainentior, torofior, confpeftior. Ta-

eeo

(13)

# ) II ( #

"eeo nullaro artein, fal tern nobiliorem, efie/ nullam fcf-

"eiiiiara, nullirm philofophandi, machinandi, mgéniique

"eümsndi ftiidiura, quod ab hat non.lumen, non robur,

"non citkum politiorcm arcellat. Concladit de Jque:

"L. Latina, uti fuit gravis, efficax, paranda:que erudkio-

"ni foiida; neceflåria; ita fit Helena erucii orurn,. perma-

"neat eafta Penelope & fax puoiciria' tenax, Reginacjue

"tandem lingvarum b). ' A t ca ve tarnen credasniN» in

caftra tranfiturum vel Joachimi Förtii RingdbergL, Vei

Melchioris Inchoferi, vel Jo. Zechendoxfii, vei céteferum,

divinitatis nefcio quam au ram, ac cultum om ni no fuper- ftiolum, ad Latinicatem efle deférendiirö, atque jure refer-

vanduni quibus haud difpiicuiflé confiat c). Etenim, ut verba Jo. Géérgii Walchii noftra faciamus, medium ob-

"férvari debet. L. Latina non eft fundamentum erudi-

"tianisb féd manet inftrumentum permagnar utifftatis':

"quumque colenda eft, ita debet coli, ut ad nativam

"ejus caftitätem c; elegantiam, maxime neceflaria & uti-

"iia fectemur, nugas abjiciamus plane, reiiquum tempo¬

fris aliis gravioribus fcientiis confecrantes dy

Teftimoniäne dicam, an elogia exterorum de L. La- tina in medium venere; nequc injucundum föret id nego¬

tii uberiori orationis ftilo perfequi}ad Patriam dulciflimam

oculos animosque refieftendo, fed, quia Difputationes,

Prarfidis mei du&u, in manibus exftant de Sermone Lati?io>

opiitno fcientiarum interpret Academiaque Upfalienß com'- menclatijjimo, item de Latinitate ex Schölts non extermi- nanda, ut alias taceam argumento huic adfines $ iccirco

mea, ingenii utpote perlen uis, opera confultius duxi fir- perfedere, dummodo adferre liceat cum illud : "Når

"man befkådar de gamla Romares Minnes-vårdar, kan

"man förundra fig öiVer den ftyrka» i ord och tankar,

"hvaruti deras Språk fram for de lefvande behåller ofver-

"yikten, och at denna tiden i fådane mål näppeligen

B a ^ hinner

(14)

r3$c ) lä ( ^

"hinner np emot ålderdomen e)', tum rero InftruÄio-

nem növiflimse Prefeffionis, ad illuftre hoc Lyceam, Re¬

gia; d. 18 Januar. A. 1762, Juris Publici, fpeciatim Svecå- ni, § 8 hujus cjuidern tenoris: "Profedbren förrättar fme

"Förelåfningar pi Latin, emedan den Studerande Ungdo-

5'me 11 icke bör få lof at vara okunnig i cc Språk, fom är

"för Vetenfkapen la oumgångeligt, och för iårde

Mån (å angelågit &c.

Verum hdfc ipfe equidem, fpatiis exclufus iniquis, Pr&tereo, atque a Iiis poft commemoranda rtlin quo*

/7) De L* L. ufu Ef pr&flantia L. III. p. 2jj. b) L. cit.

p. 153 154 Ef 133. e) Cfr. Dan. Frid. Jani Differt. de ni-

mio Lttinitatis ftudio p. 133. feq. Jtem Jo. Laur. Mosheim

Dis f. Ef Not. ad citat, ubert. Folietam p. 3. 33. 106.

Ef 103. d) Prat fat. ad Htfl. Criticam L. L. ej Sven/ka Vitterhets-Academiens Handlingarp. 130.

S. D. ° G."

N

V f

^

.v -

FRÅTRI AMANTISSIMO OPTATISSIMOqui

Quod ceteri [i de Tins litt magnam ceperint evarum progreffibus, hand voluptatem amici, fpernendfs* norme ego

ipje 'muliö magis, multoque jufiiusFräter diieclidime, Ti¬

bi gvatularer, mihique gauderem? Cratulor vero Tibi. von

ex ufu vulgäri,fed ex 'intima amrni adfe&u, de pulcheliofpe-

cimine Academico, jam nunc, abs Te, in lucem ed en do,

ac publice defendendo. Ea , qua ccepifti, via Utas augu-

ror Te perrechirum , jcientiam verum in dies majorem, majoremque adquifiturum, adquifitam prudenter in gloriam

D&I Opt. Max, Ef ifj Tw ahorumque verfnrum emohimenta.

AND. BERGSTRÖM,

References

Related documents

bimus, tot religionis hoftes, vix ac ne vix quidem, con- tundere atque debellare potuiflet. Ad ejus tandem nu- tum atque exemplum, primum in Germania, rnulti Orat.. facri

mnia , novillent diftingvere , facile (imul anim- adverterent , quam vanus 5c ftolidus eilet labori humilem hane dicendi artem in excelfiorem 5c tu-. midiorem

dlt« /) T um vero arte fe digna oculis prcponit, quam multarum artium minifiras manus natura dederit..&lt; Ma- nibus ergo adfcribit nobiiiifimas artes: quod feéli, quod veftiti,

corum admirabili minus convenientis. Potius cos laudi- bus extollere decet, quod, ut primum animadverterunt. nativos mores exercitiaqve non fufficerc, domi forisqve, gcrundis,

rus efTet humsni corporis eventus, cum terrie debeatur, quidquid ex terra ortum duxerit 5 fed mandatum tarnen Dei de fepeliendis cadaveribus humanis, ex hoc dido, vix quispiam

dum duximus, quod nulius civium Principem convenien-. di gratia adiret, ni prius folettni more

fa, ut DEI ingloriam, fuamque utilifatem, lila quilibet uteretur,qui vero meris abducitur opinionibus, nihil aliud fndicat, quam quod aut male hanc exeoluerit facultatem,. eut

Tullio alibi occurrit: imperium Phalaridis bΛ Quid, quod. mentionem itidem facit Phalaridis Grammatiti c)