DISSERTATIO ACADEMICA

1. J.

DISSERTATIO ACADEMICA

DE

LINGVA GR/ECA,

ANTIQUI LATIIERU-

D1TIS VERNACULA,

QUAM,

CONSENS.AMFLISS.SI'NATUS FFJLOSOEH.

IN REGIA ACADEMIA UPSALIENSI,

SUB MODERAMINE

V1R1 CEL EBliRRl MI,

MAG. Ρ Ε T R I

EKERMAN,

Eloqjj. FROFESS. Reg. et Ord.

PtlBLTCO BONOS. EXJM1NI MODESTESVBMITT1T

DANIEL BENEDICTI EKERMAN

LINC0P1A OSTRO-GOTHUS.

IN AUD1T. CAFOL. MAJ. DIE XVI. JUNIL

ANNI MDCCLXIL

H. P. M. S*

VF SALI M.

VIRO

NobiliJJitno atqve ConfultijJi?my

DOMINO

CAROLO CASPARO

GYLLENBÅÅT,

Judici Territoriali per Nericiam ^Tqviflimo,

FATMONO OF TIMO.

Gratia ^es adrnirabilis, dedignatus, Vir Nohiliffime, qua me comprehenderc haud facit, nul-

lam ut intermittere queam occaiionem illam per- celebrandi. Si itaqve ferena , ut foles, fronte has pagellas accipias, & exiguum hoc venerabundae

mentis pignus in meliorem interpreteris partem, eft, quod optavi & ^opto. Pro perenniTua, nec

non Nobiliflimae Tuas Familiae felicitäte ad fum-

mum omnium rerum Moderatorem ^vota fundam calidiilima. Futurus, dum vixero

Nobilijjirni atqv$ ConfultiJJimi Nominis TUl

eultor humlUimus

DANIEL BENED. EKERMAN.

/

ens Romana, cujus origo ^a Hmpli-

ciffima caterva

ex faxeqve, ut ita.

arceilenda utiqve erit, ^non longo pöff tempore, in

fummum faftigium furrexerat. Per-

multa iliius bella, & innumcras vivltoriai tam notte fun _{t, ut,} ηίίι omnino rudis hifloriaritm, tam cia-

„

ram & peripicuam rem facile in·

ficias eat nemo. Virtus populi & fortitndinis maximum robur enituit cum domi, tum in locis disjun£fciffimis. Ete- nimexiftimatio ^armorum ut apud fe ^{ubertatem terra? con-} iervaret, ut lancete vites & olivas iuftentarent, ut Ceres, Tub Bellonce veluti galea, ad fruges producendas & fe-

eure percipiendas, uteretur, hoc erat Mavortia? civitatis opus, hoc iilius labor, hoc dominandi, aufim dicere, ^ar-

canum. Scientire Sutern artesqve liberales, nec non cultus

lingvar vernaeuke, perlongo intervalio, apud Romanos,

in occulto delituerunt adeo

ut nulluni fere tempus iis ftu- diis, qua? peregrini coierent, & tantopere adamarenc,

A tri·

£ ) ■» ( «5

tribuerent, atqveid non tantum/verum illos et;am,qui

fe litens vel otio tradidere, ac fl ^non communi, fed iuo

tantum commodo, velificarentur, nonaliis, ied fibi na- tos, odio proicqverentur. His ignorantke tenebris, in -

fauilo plane fatorum fidere, imperium Romanum obß-»

tum fuiife legimus, usque dum fama eruditionis Grxca-

niccc per totum feie diifunderet orbem. A t vero dein

oritur alia _cura, & alia incipitperiodus. Idem ille populus, qui fumma cum contumelia adfpexerat fcientias, cujus

demum cumqve fuerint generis, pervidet tandem, licet

cum Phrygibus iero iaperet, uti habet proverbium,non

minorem eile virtutem parta tueri, qvam querere, &ta-

lem fore ejusmodi coniervationem, qualis antea guber-

natio, nifi didta fadtaqve certis &indubitatis firmarentur principis. OpeMartis ^& magnitudine animi hoilibus qvl·»

dem vidtorias extorqventur, urbes expugnantur, & na«

tiones in iervitutem abiguntur, ied optimam devidtis im- perandi rationem eligere, domitosqve hoftes barbarosad

eultiorem vitam adducere, id fine difciplinarum libera-

lium auxilio minime effici, ^{tam notum} dueo, quam quod

notiilimum. Ad illuilriora conicdtanda, veluti ex fo- mnojfimul ac exfufcitanturRomani, delicise literarum,

qvam neceifarix fint, ad beatam tranqvillamqvc vitam degendam, ftatim intellexerunt, unde in Scholisludisqve

litcrariis veriari, in icientiis debita adeuratione proficere,

exteras lingvas edifcere, &vernaculam dcniqverudem Sc

incultam _antea, adfabre perpolire, fuum duxere proprium.,

Hinc iermonem Grxcorum, fuo expolitum magis, & a- äionibus quaii commodiorem adamare, neqveadamare

folum, ^verum ctjam penitus callere, ac patriae lingvac,

pro re nata, ad jüngere inftituebant, undc coepit ille ^pas»

ifim apud Remanos edoceri, & pro fcientiarum haberi ^ve-

hiculo* Hoc ipfum eft, quodpaucis exponere conftitui3

jbenigniorem tuam B. L. expetiturus cenfuram»

»■Vj »

§. π.

Educationem fubolis, ad ejus vitam feliciorem red- dendam,publicamqve juvandam rcm,fumme neceflariam

eile, tam luculenter patet, ut ab omnibus, licet imperi-

tis, facile peripici poiTit. Haec eil featurigo omnium a*

&ionum, quse,matureiccnte setatc, fufeipiuntur, illafun-

datur utiqve vera gloria, iene^uti paranda, & heic ibla-

tium quieritur, ex bene a$a vita oriundum. Quandoe-

ducatio tanti eil pretii, quid mirum, quod majores edu-

cationis & iludiorum maximam habendam rationem u-

bivis inculcavcrint? Ex hoc fönte emanatcauiIa,curPlu-

„tarchus de educatione puerorum Cap. 7. feribat: unum

primum & idem medium & ultimum caput eil edu-,

„catio recla inflitutioque legitima; ha?c prodeil, & ad-

„jumentum afFert ad parandam virtutem felicitatemqve«

„Sola 7Τ06ΐ$ε!<χ, ideil doclrina ^atqve inflitutio, immorta-

>}\c & di ^ν iuurn.- Qiiis neicit liberos fineedu"

catione adolefcentes faftos, potius beiliarum, quamho-

minum imaginefe induere, neqve aliquid, nifi neceilaria

natura, defiderarc & exquifitius colcre? Si itaqve con- tendimus tam perfpicuas veritates antiqvo Latio ignotas fuifTe, fimlil illos criminis infimulamus, cum progreiTu

corum admirabili minus convenientis. Potius cos laudi- bus extollere decet, quod, ut primum animadverterunt

nativos mores exercitiaqve ^non fufficerc, domi forisqve, gcrundis, illorum eruditione atqve adminiculis frui prx*

geflierint, quibus feientise & artes ad faitigium eilent pro- vehendie. Quid, quod ipie Romulus& Remus, in ur-

^bem Gabios, non procul a Palatino montefitam, anu-

tritoribus mittebantur, Graham difeiplinam hauiluri, ibi- qve apud privatos Fauiluli hofpites educati, & literas, &

muficam, & arma, more Graco, traftare ad pubertatem

usqve difeebant. a) Ita Tarqvinius Priicus cuni üxorc

Tanaquil, Gracorum difeiplina perfufas> Seryium Tul-

? * A 2 lium

& ) 4 f 3K

lium, _qvem dubiis rebus fuis lumen pnrfidiumqve fu¬

turum augurabantur, filii lcco habitum, erudiendum

curavere artibus, qvibus ingenia ad magnoe fortunse cul-

tum excitantur. b) De Attico refert Nepos, quodapa*

tre, induigente, inprimisqve ilud'oio literarum ^, eruditus

fit omnibus doctrinis, qvibus pueriiis a;tas impertiri de-

beat. c) Sic Julia Procilla, matrona rara; caflitatis, in cujus finu indulgentiaqve Julius Agricola Filius educatus,

per omnem honeilarum artium cultum pueritiam ado- Jefcentiamqve exegit. d) Sic Aurelia Cseiaris, &Attia Augufti ^mäter, iumma cum laude, prsefucrunt cduca- ^* tionibus, & principes liberos produxerunt. Hinc, teile

Livio _, Romanos pueros literis Grtecis probe imbutos

fuiiTe conilat; é) immo, circa prima difeentium elemen-

ta, iermoncm Grtecum, pra; Romano & vernaculo, ad-' Libitum. Unde, quando P.ythagoras, Samiorum infi- gnis Philofophus, hauila Phcenicum, iEgyntiorum, ^Bar¬

barorum atqve Gnecorum iapientia, in Ifaliam venit, in eaqve regionis parte, quam vulgo Grxciam Magnam

vocant, Crotone prtefertim docere inilituit, tanta fre- qventia, ut raro pauciores iexcentis fucrint, q vi no&u

ad illum audiendum confluebant f) Malnerunt enim in Scholis & multorum conventu pueros fuos bonis artibus inftrui, qvam privatim, ut xmulatione ingen i um accen-

deretur, & certatim ad eruditionem adqvirendam ma-

joresqve progrefTus faciendos adcurrerent. g·) Exem-;

pliim, ut aliafileam, rurfum occurrit Pomponii Attici, 5,qvi in pueritia nobiiis inter seqvales ferebatur clarius- ,,qve exiplendeicebat, qvam generofi condiicipuli ieqvo

„dnimo rerre poflent. Itaqve incrtabat omnes iludio fuo

b ). Cui jure veluti adjungam P. Ovid. Naionem,qui de

fe & fratre iiio, natu majori, canit:

Protimis exeolimur t en er i, _curaqve parentis

Jmus ad infignes urbis ab arte vir os^ i).

5K ) Η £

His autemin Scholis,nocturna diurnaqvemanu, tra&a*

runt audtores Gra?eos, Homerum utpote, cujus pra?ce·

ptionibus atqve inftitutis puerile pedtus eile formandum

putarunt veteres, Menanarum, Euripidem^Sophoclem,

nec non Thucydidem, Herodotum, Xenophontem, Po»

lybium, ut Gr<ecae lingvas lepores iis redderentur perfa-

miliares.

a) Dionyfms Halte am. Rom. Antiq. L. I. c. 10. b) I-

dem L. IV. c. 12. c) Vita ejus c. I. d) C. Tack, in

vita Agric. c. 4. e) L. IX. c. 36. f) Vid. Diogenctn

Laerttum Lib. VIII. in vita Pytbagora. g) Cellarii Dis- fert. XV. de ftudiis Romanorum literariis. jf. 2. h) Ne«

pos loc. cit. i) Trifl. L. VI. Eleg. 20.

§· Ψ-

Neqve folum, in patria iolliciti fuerunt Romani

.Grsecas artes addifeere & fuas veluti facere. A primis &

ninx^aiUt44w4pibqT^r^rrn materno lacte adiveraeli lunt literarum Gracarum cognitione & fidKIimo dudtu ^eru- ditorum. Qyoniam vero domi multa deeilent, qvaj cu«

piditatem diieendi implere potuerint, provedtiori ilatim

aetate, ad perfe&iorcm in feientiis obtinendi notitiam &

ut coeptam iludiorum telam felicius profeqverentur &

abfolverent, dolores longc celeberrimos, in ipiaGraeciä,

ialutare ^non funt gravati. Erat illa optimis abundans ar- tibus &fcientiis; illiuslingva colluflrabat omnia, maxi¬

ma, minima, nec florefeentibus Gratias rebus, ad ^eru- ditionem quidqvam defiderari eil viium. Heic videli-

cet fvaviilimum illud animi pabulum & illa grat-iarum

venerumqve Ambroila proponebatur; heic firmiilimum

itidem pradidium, qvo innocentia amicorum tuta & im- mortalis reddatur, iivor vero & difcordia exarmentur j propellantur, tradebatur; heic ingeniorum cura & infor¬

matio urgebatur; heic Poétarum freqvens aderat cohors,

heic Comcediarum & Tragoediarum uius fuit _raagnus;

A 3 heip

/

ar & )6c

hdc in Hifloriarum faftis, tanqvam in fpeculo, ^q vid fe·

qvendum, qvid fugicndum eiice, non potucrunt non

jcontempiari; hcic deniqve, inprimis in nobiiiilima illa

Athenarum urbe, lingvam Gracam ejusqve caftitatem &

majeftatem perfpicere ^& addifcerc licuit. Cum itaqve juventus Homana, domi^talium virorumcureecommen- dabatur, qvorum iedula informatione morumqve pro-

»bitate, modeitia vitaeqve innocentia, mens ejus expolire- tur5& qvorum voluntates in eo conienferunt, ut dogma-

ta qvsevis Grsecorum inniterentur principiis, ^non po-

>tuit non ilimulari cupiditate viiitandi terras exteras, tot

tantisqve prasrogativis prsecellentiifimas, atqve id eo ma¬

gis qvod;icmper& ubiqve, ftudium lingvse Grascsetan-

ta cura commendabatur, ut Γι fperata do&rinae gloria ex illorum feriptis haurienda eilet omnis. Hinc celebrat

Horatius Ma^cenatem, doSlum fermones utriusqve Lingva a), Xdem

.

o ;

- - Vos exemplavia Graca

NoElurna verfate ^manu, verfate diur na b).

Et alibi:

Litterulis Gracis imbutus, idoneus ^ar t i Cuilibet e)

f Qponiam iermo Graecus tantae erat neeeffitatis, qvid dul-

..ciuSj jücuridius utiliusqve, q vam in illo felices facere pro-

greiTus, judicari potuit? ubi ^vero feliciores, q vam in i-

.

pia Gra^cia ? Quod Cicero oftenfurus, ^meos amicos, inqvit,

■

i,in qvibus eft fludium, in Grxciam mitto, id eft, ad

jjGraccos irejubeo, ut a fontibus potius hauriant, qvam

5Jrivulos conicåentur j d) qvemadmodum filium uni-

cum Marcum, Athenis ^a Cratippo informandum, iat

diu habuerit. Ncmini itaqve mirum videatur, fi relatum legerit, plurimoS ^j qvibus cordi erant elcgantioresliteras,

,

iilis in locis libenter commoratos fuiiTe,, ubi vel ^monu-

menta clariiTimorum yirorum e vol ver c; vel commercia

-; ' cum

$ ) -7 ( BK

cum liferat!fTimis freqventate pofTcnt. Sic memoria? pro·

ditum eil, Pompejum Magnum,Antonium, Juliuna Ca-ßd·

rem,Tiberiura, Adrianum, Pium & Philofophum^M. Au- relium, Antoninum, Neronem, Claudium Cxiarcm Septi-

mium Severum, Gallienum Cariatem, Conftantinum Ma^

gnum &c. &c. omnes .& iingulos, in Gr«ciam inftituifle peregrinationes. Neqve principe? tantum & lautioris for-

tunas licmines exteros invilerunt, fed etjam fortuna prefli, ncc non , qvi inferioris eflent fortis- Sic M*

T. Cicero, de grada per Syllam depulius, in Grae-i

ciam ie contulit, ibiqve ^tanta diligentia eoqvc progreiiu»

in meditation?, icriptione ⁹ 8c declamationibus, vitarn degebat, ut, oratione Gr«ce habita, in ejus laudes protu-

„lerit Apoilonius: Tc qvidem, M. Tulli, collaudo &

„admiror, ied ^me Grcecorum utiqve miieret fortunae,

„qvod video doårin« atqve eloqventi« gloriam, quae

3Jiolajiqbis_j^liqv^ per te, ad Romanos immigra- jjiuranTlbre e)> Ejus veftigia & Tullius Torqvatus, &

jphavorinus, Catonis filius, nec non M. Claudius Mar¬

cellus, fuerunt fecuti, praeter alios, qvorum enumeratio

8c difficilis, & dcilinatae brevitati contraria eft.

α) Lih. III. Od. 8· b) Art. Poetic. v. 268c). L. II epiß. 2i V. 6. d) Academic. Qvctft. L. L ^{c. 2»} e) Pitt-

tareb. in vit. Cic. _p. 862.

§. IV.

Hoc eruditionis iludio, atqve hifee peregrinationi·

bus aliter fieri ^non potuit, q vin provincise Romanae Grae-

cis literis moribusqve, mirifice colluftrarcntur, nempe fleäebätur ingenium ad altiora qvacrenda, optatam tan¬

dem confecuturum metam. Diipulerunt, inqvam,in··

ter peregrinandum lingvse iordes, &inventione, difpo- iitione, exornatione & actione ceterisqve id genus, iecun-

dum prseceptå Grsecorum inftitutis, reddiderunt fuam lin-

gvam politam ornatamve, ipfi vero peregrinatores eva-

&runt eleganteres^ rcctiores, ncc non meliores adeo,

S ) 8 C £

tit Iis ofRciis, qvibus & patriae, & Tibi, & aliis, infervi-

rc potuerint, exculti, majoribus praeéflent hoftöribus, fva- Vitate, humanitatis fale, virtute comitati , qvae Hfus, jo-:

cos, iufas, omnem deniqve & geftus & fermonis habi- tura, ad gratam jucundamqve honeilatem, itioderari

debet. Tantee commoditates, eruditionisqve ipecimina

non minora, excitabant populum, do&riria? cupiditate flagrantem, in iisdem artibus proficere. Qyid;quod li¬

cet alios publica officia multaeqvre fim&iones impedive-

rint, tempus literis tribuere, at datatamen occafione, iuurrl defidcrium implere non intermiierunt. Sic Μ. Pore. Cato Cenforius, ^cum bello Punico, ab anno usqve ieptimo'dc-

cirao artatis

haud infeliciter pugnaflet, ac multa in ^re- publica prieclare gcfllllét, grandis natu, Grascas literas

non dubitavit,ab EnnioPoeta, perdiicere, quas avidear- ripuit, qvafi diutumam expleturus fitim a). Ita nepos

cjus, M. Pore. Cato minor ieu Uiicenfis, ^liccrarum Gra»-

carum cupidiflimus fuit, qvippe nein curia qüidem,dum

fenatus cogebatur, temperavit Tibi, ^quo minus Gråbos

libros lechtaret b ). Neqye hi fnerunt unici; interipios

enim reges principesqve, ^nec non imperatores populi,

vix reperitur, quiGrjecis literis non foerit, ialtem me'

diocriter, imbutus, & Γι exfiileret, minori habilitate ad

minus praeftandum ampliJTimum, eum ornatum eileexi-

ffimarunt. Fatemur C. Marium, facem illam ^ac tubam civilis belli, ne mollior videretur & ludicra tranans, con-

tendiffe, id quod memorat Salluftius, ie Grxcas literas

non didiciile c), qvod ex geftis ejus item percipi pol··

cd, nihil enira cultum moratumqve in vita ejus fuit,

fed iasva & truculentiora omru, ideo mifero exceiTu;

quem Plutarchus defcripfit, pofl tot honores opesqve, ie- pties conful, quodnemini ante ipfum contigeraf, Tum¬

ma perturbatione animi, & inter ejulationes, viro indi*

gnas, exdiuvtus cd. Ncc hacc iludia tantuin iexui virili

& ) 9 ( $

ra» fucruftt, ipfe muliebris etjam in Grseco fermone fum^

mam invenerat voluptatem, _atqve, iecundum Gracorum

mores, cultum vi&umqve dirigere conabatur, undeju-

yenaiis:

Ν am quid rancidius, quam quod fe 71011 putat iiUa.

For mofain, nifi qua üe Tbufca Gracula fa61 a efl?

De Sulmonenfi mera Cecropis, oinnia Grace,

Cum ßt turpe magis noflris nefcire Latine.

Hoc fermone pavent, hoc iram, gaudia, curas ^

Hoc citn6da effundunt animi Jecr et a: quid ultra ?

Concumhunt Grace ^- - - - - dy

Huc fpedtaf etjam illud Martialis:

Cum tibi non Epbefus, iiec fit Rhodas, nec Mitylene\

Sed domus in vico, Lalia, patricio, Deqve coloratis nunqvam lita mater Etrufcis,

Durus HrIrina de regione pater, lafeivum congeris iisqve,

Pro pudor ! Herßlia civis cl Egeria. e) a) Cic. in Cat. Maj. ^c. ι. Ή 8· b) Id. de Finibus B. cf

M. L. III. c) Bell, ffugurth. c. 8p» d) Satyr. FI. pag.

vi. jp. e) L. X. epigr. 68.

§· V·

Quando Hngva Graeca tanta enra ab omnibus, ^iaf-

tem meiioris conditionis, affeiliabatur, quid mirüm, Do¬

lores bUjus arvi praclarifllmos in fuis le^ionibus, icri- ptis & declamationibus, potiflimum hoc uios eiTe fermo¬

ne ? Erat ilie communis otnnium fere nationum gen-

tiumqve interpres, majoriqve voluptatelcclitabatur,quam

Vernaeula. Hinc Livius ille Andronicus & Ennius, Poe-

tarum vetuftiifimi utraqve lingva, domi atque foris, docuerunt, illorumqve veitigia ita plurimi fuerunt fe- cuti, ut iemi-Gra^ci eilent, ac nuneuparentur. Hocqvi-

dem tempore videtur ipfa neccflitas literatis id oneris

impoiüiile3 at,colluflratis Komanorum rebus, lingva-

B _qve

»)">(»

qvcLatiali in faftigium provefta, ne jafturam qvidem pretii fecit Gr-jeca. Caeiare enim Augufto, magnitudine fua, omnibus Imperatoribus caliginem inducente, tam magnum Grxcx lingvre ftudium exardeicebat, ut, refe-

rente Svetonio, lege propofita jufleiit Romanos Grseco,

Graecos Romano, habitu & fermone uti. <?) Necmino«

ri diligentia Claudius Imperator GrrecaL ftudia eft iccutus^

cum amorem prseftantiamqve Greese lingvre, omni oc«

cafione, profitendo, Achajam Patribus Conicriptis, ob

ftudiorum commercia commendarit, ac pro tribunali

multumHomericis locutusfit verfibuSjGra^casqve icripie»

rit hiftorias. b) Neqve minus ipii Dolores & Oratores

,huic infervierunt lingva?. Cicero non verebatur de ie

icribere. „Commentabar declamitans ftepe cum M. Piio*

,,ne, & cum Q, Pompejo, aut cum aliqvo qvotidine, id-

„qve faciebam, multum etjam ^Latine ied Grcece itEpius*

53qvod Gra?ca Oratio, plura ornamenta fuppeditans, ^con- 33fvetudinem fimiliter Latina dicendi adferebat. c) Prat

enim lingvahsec, a minimis ad maxima, lingva* Latialis Magiftra, d) fcillcet, ut Gra^cia ludus olim fuit optima¬

rum artium & difeiplinarum, ut Graci auftores & Do¬

lores omnis (cientite exftitcre, ut hi fiias exornarunt o- rationes luminibus multis, verborum fplendore magno,,

iententiarumqve gravitate venuftas, ita non modo ra-

puit hxc Mufarum ^aut prima fedes, aut inter primas, hoc

eruditionis iacrari um, gentes vicinasinfui admirationem,,

verum eftecit etjam, ut illius potiilimum exemplo, ad·*

niteretur populus Romanus ad literarum ftudia traftan- da, ad lingvam vernaculam perpoliendam, adqveelo- qventiam excolendam. Ita maximam ftudiorum partem

& lingva? fux ornamenta Latini Graccis debent, quod i- pfe pater eloq ventia? Cicero nec diflimulat Ad Ch fratrem,.

icribit, ^{non me} hoc jam dicere pudebit, pradertimin ^ea

^yita, atqve iis rebus geftis, in quibus non poteft refide-

re

& ) » c 5Κ

5,re inerti« aut Ievitatis ulla fufpicio, nos ea, qu« cot£»

„fecuti fumus, his ftudiis & artibus eile adeptos, qvsefinfc 9?nobis Gr«ci« monimentis difciphnisqve tradit«. e) I- 3,dem: fint iila Gra?corum,. quamqvam ab his Philofö»

„pbiam, & ^omnes ingenuas difciplinashabemus: f). Λ·

,5libi: hocdico de toto genere Gr«corum, tribuoillis li»

3,teras, do multarum artium difciplinam, non adimo ier- 35monis leporem, ingeniorum acumen, dicendi copiamj,

\ % ^&c.&c.g·) qu« omniafatis indicant RomanosGrcecorum

eruditos imitatos fuifie. Sic Cicero Demofthenem, Sallu»

itius Thucydidem ^> Terentius Menandrum, Livius Poly- bium, Virgilius Theocritum^Hefiodum & Homcrum ,alii-

que alios. Cfr. Funcc. Tracb de Viril. JEt. L* L.P. I. c. i.

Tali commercio non potuit nonlingva Gr«ca majori uti«»

litate traftari, quam ipia vernacula. In iilius lcTione frc- qventlus occupatierant qvam fu«, &, hac conivetudine, illis^ioxupIHabantur ornamentis3 qvibus iuam _perpolire

voluerunt. Ei itaque, qui peritus lingu« Groec« erat, non occafio ^tantum reiinqvebatur omnibus in fcicntiis operam

collocandi, verum etjam facilius in patrium icrmonem

iftam applicandi. Unde Doctores Romani ut iemel &

fimul fcientiis &facultate ornatedicendi auditopum imbue-

rent ingenia, lingvam hane freqventare decreverunt, at- qve id ^co potius ^, quod ea a vulgari difiinita, omnibus

fere locis amabatur & pro vernacula a litcrato orbe tc~

nebatur.

a) Vita Augafti c. $8. V Id. in Claudio ^c. 42. c) Cie.

in Bruto c. $0. d) Vid. dijf. J-acob. Ekerman exhib. 174.3,

fub diiEiu celeb. Prafidis de Eloqventia Latina Grcecce difcipula. e) Cic. ad £λ, Fratrem L. I. epifi. 1. f) ld. de Finibus L. II. c. 21 g) Id. in Oratione pro Flacco. c. 27.

VI.

Hifce difputatis facile peripici pofie exiftimavi, qua

jure Lingvam Grsecam antiqvi Latii eruditis vernaeulam

eile

» ) " ( TÅ

eile non poilim non contendcre. Noftro qvidem a?vo tribuit literatus orbis nomen hoc Lingvo Latins, dum

animadvertit illius neceffitatcm, & ex utilitate mirificos coliigit frudtus. Hincliberi afinuveluti matris commendan-

tur praeceptoribus, qvorum non minima cura in eo com fiflit, ^ut in caritatcm hujus lingva: eos inftigent, commo-

daqve illius demonilrent: veriantur in fcholis ludisque publicis, freqventant Academias &Muiarum domicilia;

quid vero utilitatis finc illius cognitione obtinere poflent?

Pradecliones enim, diiputationes & declamationes fere lingva hac proponuntiir, pleriqve etjamdibri, qvorum

perréftigationé meliores evadent, Latine funt compo- iiti. Verbo: hac ignorata privatur iummis profecto pricrogadvis ftudiofa juventus. Pra:terea ex itudio lin«

gvae neqve ille uius eftpractermittendus, qvod, fub per-

egrinationibus longe alieniifimis; ad iocietatem cum e- ruditorum choro, nefcios quafi compellat. Qua: omnia,

attention Γι animo coniiderantur, invenimus non cum

Latinis litteris'tantum qvadrare Gra:cas, ^verum etjam

illas, ^ea loca occupalle, qua: nunc politioribus lingvis

cnitefcunt, unde in ipia Latinitatis iede, omnia

publica, privata, ieria & ludicra, ^Grace

o lim peracta Γ nt.

SOLI DEO GLORIA.