Q» F. F. S·
DISSERTATIO GRA DUALIS Ε
DE
BARRiTU
VETERÜM
MILITARI,
QUAM,
SUFFRAG. AMPLISS. FACULT. PHILOSOPH.
IN ILLUSTRI ΑΤΉΕΝνΐΟ UPSAL1ENSI
PR/ESIDE
V1RO CELEBERRIMO,
MAG. Ρ Ε Τ R Ο EKER MAN,
ELOQ^ PROFESS. REG. ET Ordhst.
PUBLICO EXAMINI MODESTE COMMITTIT.
ERICUS LANDERSTEDT,
OS Ί RO'GO IHUS.
IN AUD1T. CAROL. MAJ. D. IV. OCTOB.
ANNI MDCCLX.
iHORIS ΛΝΊEMER JDI ANIS.
U Ρ S A L I B.
Ζλ D.
f. I.
ellum, a Summo rerum Moderato¬
re
,ob deplorandam generis hu·
mani perverfjtatem , profe&urn
atque pcenae inilar, ilii immiiTum, -A-
nulli genti non innotuir» Hinc belligerantium creberrima in o- mnium temporurn hiiloria * fit
mentio : nec fallitur r qui mili-
tiam , iiquidem bella nunc tollit, nunc diminuit, com- mendet, utpote orbem terne temperaturam, & regna ,
immoipfam vitani, aliis vel dantem vel adimentem* Sub-
eil vero ratio gra vi ffirna, cur nationes fat bellicofse rei- militari, utpote felicitatis perennatur® , ut ita dicam ar- cano, maxim arn non foium navarint operam, fed, abin-
cunabulis etjam, fus iilam inftillarint foboli, probe feien- tes, in teneris confuefcere multum efle ä). Huic porr o
fini, me quidem judice, permultum inferviunt majorum exempla cum in fortitudine, tum in feientia bellica &ilra- tegematibuSj tempore fuoq; loco,adhibendis,Etenim, teile
Lipfia t '■yr—
>£ ) 3 ( Φ
Li ρ ii o b), nihil eil, quoA maqis fiüat, (nit remoretur iu-
ventutem, quam militiß prijcés ignorant t a* Inde occa- faonem ego nadtus fum, BARR11UM Veterum Milita-
r em,{zu C lamor em pr<zkantiuw,c) pailim ab annalium fcri- ptoribus celebratum, leviier exponendi, cujus, prirr.um,,
notionern & indolem, deinde utiütatern, pro modulo vi-
rium, oftendere conabor. Tu interea» Candide Ledtor,
ocults mitioribus hasce perlegas pagel'as.
a) Virgil. Gecrgic. L. Ii. v. 272. b) Prejat. adMilit. Ro~
manam. c) Cur t ins L< IV. c. 6. (f. 14. Cf L VI II. c. 10. tf.ig*
$. ii.
Rarritum apud Hebraeos, qua fenfum & ufum, tum
a vidloribus, tum vidiis, frequentatum fuifie, Sacrsenos
edocentPandedbe a): etenim legirnus vocabulum :Π^ΠΠ voaferationem inter fe. adclamationem mutuam, item-
que jubilationem fignificans; ut taceam non'TD vo-
cem bellicam; Svetiee Harfkri
,Krigsjkri, Krigsrop,
Krigs {kr iande· Scilicet , in pugna Ifraélitarum cum Mi-
dianltls, clamore aliisque ftrategematibus fadlum eft, ut Gideon, fortiftimus ille heros, trecentis militibus, infi-
nitas hoftium rcopi3S fuperaret, in fugamque verteret &
ita perterreret, ut propriis gladiis in fe invicem fsevirent.
α
Quae quidem vidtoria, omnipotentiae licet Divinse (it sd-
fcribenda , at certo tamen probat, DEum fubfidio cla-
moris, utpote non fpernendo, heic uti voluiiTe. Nec
Ifraélitas, Jerichuntem oppugnaturos, adduxifle pcenite-
bif; ubi ex univerfo exereitu ingens fiebat clamor* Ex-
ftat ejusmodi mandatum Divinum ad Jofuam b): cum infonuerit vox Mib<s lonqior Cf concißor, Cf auribus ve- flris increpueri:, conclamabit omnis populus vociferatto-
ne maxima. Inde quin animus accefferit militibus, & ho-
ftes percellerentur, nullus eft dubitandi locus.
o) ffudtcum 7. v. 20, w.Exod. ^2.v.iy%JS> Jerensi. 49,
v. 2. Jbtn. ι o. v. 22, b) ffof 6. v. j, 10,16,20%
A % $. III.
# } 4 ( φ f. III.
Sequitur, demonftremus clarnorem fceliicum äpud
Grxcos itidem invaluifie, id quod vel ex diverfitate no- m?-num, fi adpellationis vim, non fadern* fpeélaveris, ut
cum Seneca a) loquar, Idena tarnen fignificantium , iu-
cide patet* Nempe Barritus ab Ulis vocatur: o άλαλη- roV, o ccÄuÅccyfxc?,Tc άλαλοί-γμα, ή άλαλαγη ab radice «- λαλν, quee tumult um, fonum confufum cf vocem inarti- culatam, ante praelium, a miiitibos edi folitam, deno-
tat: huc refer, quod fcepius recurrit To άλαλάζειν & συν-
tcÅccÄoΙζειν b), atque εποολαλάζειν c), clamare a la la,
;;2<?r£ militantium· Ή Bed inferdum jpfum bellum fignifi·
cat apud Homerum & Athenäum d), quod certum eft indicium, Gräsens, magno cum clamore, armis adverfus
hoftes confiixiiTe. Bed ylveroa sy πολεμώ 9 οπόταν άλοο*
λάζοοντεε ζυνεξχωνται, dielt Scholiaftes in ioca cirata. Sic apud Diodor. Siculum , ubi refert Macedonas, praellum
cum Dario, RegePerfarum, imturos, συναλαλάξανταε ßorrv i£ci!cricv ποι-ησαι ,tn Verfione Latina exftat: Macsdones»
excitato BarritUi clarnorem ingentern edidere e). Quod
idem teftatur Bifetus, ad *Όξν&εε Ariftophanis, his ver- bis: ο ςςατιωτικός Segvßcs , n&f άλαλ^μόε, πα,ξά τό
ΙτηταττκοΥ, ngj τό λαλε7ν, φωνεϊν, κ&} την σφοόξάν πξό μάγ,ψ ßcrjv σημνόινει. Dicebatur quoque το Έλελευ
,quod
ex Suidse colleéhneis conftat? τό Ελελευ επ!φ^εyμct πο-
λεμί'Λον , μομ yoeq οι πξοτιόντεε ειε πόλεμον τό Έ λ βλ ευ έ¬
φαναν μετά τ7νοε εμμελές κινήσεως i. e. Eleleu eß adcla-
matio bellica, euntes enim ad prxlium, illud Eleleu ad- tlamabant cum modulato quodam motu. Hinc verbum ελελίζειν clamave alala. Ή κλαγγη proprie notat fo¬
num gruum cseterarumque ejusmodi avium: deinde tri- buitur hominibus
,prseeipue in praelio, cum in hoftes Impetum faciunt & clangori ftridorive finalem clarno¬
rem tollunt, uti habet Homerus /):
Τξω&ξ;
❖ ) 5 ( #
Ύρωβε μεν KÅayyr τ ενοπη τ ισαν Θξϊι&εε ωε,
ί. e. 7rojani quidem 'clängoreque voceque ibant avésvelut]
quernsdmodum heic fuccurrit iiiud Virgiiianum g):
Exoritur damer que vi rum, c längor que tubarum.
Exempium Berodianus quoque fuppedüat, bellum Ro¬
manos inter & Parthos defcribens, hoc modo Ιο^Ε'Κμχ, γ\Κ\ω οίνΐσχοντι, εψΑνή 'ΔρτΑβοονοε συν μεγΑω στλη&ει Spee¬
re. ΑσσίασΑμενοι ds rev ηλιον, ds e&os αυτοΊε} οι βΑρβοί»
ξα, μ-syh^ τε KÄcsyyq βονμοοντεε, εΐίεΰροιμον τοίε 'ΐωμΑιοι?
Tof-Jvovrls τε rgq κοίϊ)ιππεύοντες\ h» e. Oriente 9 £W2»
Jpiciunt niiUtes Artabanum, maximas jecum copias ad-
ducentem. Ut autem jolem barbari de more propitia-
runt
iconfeflim edito ingenti clawore coficurrunt in Ro-
manos , iisque adequitantes fagittas ingerunt* Ab aliis adpellatur ή κραυγή ob iimilitudinem vocis cornicum &
,corvorum: κραυγή Α&ενηjs, cÄlyvj xoq Ανώμαλος i, e. in- firma 9 exilis & diffona, cui opponitur ΚαμπρΑ κα} &ρα-
σε7α, c lar α & fortis /'), & λυκ η&μοε ob luporum ululatum, nec
non dgvyvj ab ωρύω, more canum, luporum & leonum, ulularej teftis eft Scriptor apud Suidam : Kofi hv ci aßa-
ροι έσβάλλχσιν Α$ροωε , χρκσΑμενοι τω συνπ&ει λυκη^μω, φίλη <5s αυτοί'ε η τοιάυΤΥι ωρυγή : igitur Ab är i ingruunt conferti, utentes confueto Juo lupino jbno; gratus autem
£? fölens iis talis ululatus k). Ab aliis ολολυγη, che- λυyμa vel ολολυγμοε lj, ulu'atus, ejulatus, alto cum clamore. Ergo conitat clamorem bellieum Gra?cis fulflie
magno cum fruftuufurpatum, id quod paffim a Scriptoribus
traditur w).
a) Iranqu. Animi c. 2. b) Appian. de Bell* Bartbiq.
p. 24/f, c) Aman. L. Vi. p. qgj. d) L. IV. e) Biblioth.
L. XV ff. c. 33. f) Iiiad. y g) /Enetd. L. ILv, q 13. b)
L fV. c. /f. i) Appian. loc. cit. k) C fr. Lipfius
de Milit. Romana L. fV. Dialog, it. I) Athen. L. VU w) Cfr. jNot* ad Gell. Nobles Attic* L L ς. IL
A3 #< IU>
# ) 6 ( ψ
-
ξ. ιν.
Nec reticenda funt teftimonia bonorum Auélorum,
communi fuffragio, idem adftruentium. De Athenienii-
bus loquitur Frontinus a) : Periclesy inquit, Atbenienfi-
um dux, cum oppugnaret quandam cimtatem , η av o
confenfu defendentium tut am , nocle ab ea parte mur o- rum, quae man qdjacebat» clajjicum c an , damoremque
attoili juffttx hoftes, penetrari i/lac in oppidum ratt,
liquerunt portas , per quas Pericles, deflttutas pr £ β di o
irrupit. Cui iententiae cumuium addit Alexander ab A-
lex. b) , contendendo, Atkenienfes Laced&wonios p£-
ana & hymnos canere ßfovi j oh t os, cum congrederentur ;
quod Thucydides c) etjam Corinthiis & Boeoiiis tribuir.
Hinc παιχνίζειν, de quo idem Thucydides d): Ιτιεπαιωνί-
ςο hvrois ds επίπλων: Pigan tis ciamatus ad nasalem con-
greffum. Ubi Scholiaftes obfervavit, duos poeanas Grse-
eos ufurpaffe, unum ante praelium , Marti; akerum | oft prselium, Apollini; quorum priorem congreffivum dicunt-i) Adde^quod Aul. Gellius de Lacedsemoniis, Cretenfibus
&c. qui, praecinente ac preemoderante cithara, congredie-
bantur cum hoftibus, ut fonis mitioribus permul&inon
immodice ferocirent, ineuleat f ). Quin & Macedonas
laudatum morem obfervaile faepius teftatur Curtius, qui, poftquarn de inftruéh eorum acie locutus eit, fubjicit q) i hos , ßve alacritate , ßve teedio exjpecfationis, ingen-
tem t pugnantium more, edtdijje clamorem > item alibi h):
jamque e Macedonum caßris fignorum concentus, & to- tius exercitus clamor audiebatur. Nec aliter Ono- fandro videtur, hac de re, ita diflerenti i): prctysT» το
ςξάτευμα r&i ^υνοολχλοαγμω , 7τότε §ε x&f συν ά^όμω. Και
yoeq οψ/r, Η&{ ßorj, rgq 7rayoi οττλαν , g^/^σι ras* των ε·
ναντίων Stccvc'iccs i, e. committantur copi<e cum jubilatio-
.
ne & ahquando etjam concitato curßu. Ν am & adfpe- Bus, £f clamor, rigidt armovum borrores,hsfitum men-
,
tibus terrorem & ftuporem jneutiunt. ä) Stra-
# ) 7 ( #
Strateg. L III. c. q, b) L IV. c. 7. t) Lik
IV. d) Lik /. ί) L. /K λ '2. /) Nött. Attic, L· L
c. ii. g) L. IV, c♦ /2. Åjl. VII. c. ii, i) Strategie. 29.
§ V
Romani virtute, dignitate & fapieniia ut nulli cciTe-
runt populo, ifa rei militaris jperitiflimi, five , ut cum /Ucibiade loquar, in oraiione quapiam apud Thueydi-
dem, fortijjhni éf pugnaciffimi erant; quippe qui dlle-
Aum obfervarunt, nihil adeuratius: ordinern, nihil aptius:
difciplinam, nihil feverius lantfiusve. Hinc Livius gen»
t em tliam teftatur natam inflaurandis reparandisque bel¬
li s. Et alibi: nullas opes humanas armis Romanis poj/e reßßere. Etenim, per annos feptingentos, tot trium- phos psne, quot annos, numerant, & imperio fuo fub-
jecerunt quiequid validum & bonum in orbe terrarum
exfliterit» Abillis, inquam, nullum fere committebatur prselium, cui non praecefferit ciamor, Eftque in eorum lingva, ubi vocabuium Bari tum, vel, ut alii probabilius
contendunt, Barritum invenimus; defcendit a barrire ,, quod proprie eil vox atque fonus inconditus Elephantis»
quem κκτ ονοματοπνίκν barrire tradit Feilus; a) inde no-
men militari elamori, a Romanis, in congreifib'us tolli fo-
lito 5 tributum. Hinc Vegetius b): c lamor, inquit, quem Barn tum vocant, non antea debet attolli, quam utraque acies fe junxerit, Bsrritui adfioiafunt: voeiferatio bel¬
lica
,trux & inconditus t lamor, item ululatus c\.
a) CJr, Difput Diu Job. Livet V-G habit,. Upfal, A.
rjpr. de Elephanto Turrito /. fub Ampi Er χ (ide. b)
De Re Militärt L II f. r.. ig, Stewech.in eum Comment, p, 5>j*ié c) Liv. L, XX. Item Caef Bell, Gäll. L. V, r. fy..
§, VI-
Clamorem Romanorum
,prae caeteris Audloribus,
maxhne ineuleat Livius, qui, tempore Romuli, praelia io.ituros, magna vocis, contentione hofte$ adgi;effos fuiffe
te/la,-
* ) 8 ( #
feftafur a): fuß, inqult, pr i ni o impetu tf clamorc bottes.
Et ftatim poft finitum regiurn imperium b): Conjul nee
prontovit aclem, ne c clamorem redäi paffus; dedxis pi Iis (lare Juos jufftt, puta extra teli ja&um, ne, antequam
cominus forent, fpiritus eos deficeret. Alibi,arte qua-
dam fublatum & muitum interfuiiTe contendit, ut ®qua- lis tolleretur, nec inrerruptus t): ad hoc, ait, ditfn par -
va , fed magni eadem in re ger enda momenti res; con- gruens clamor a Romanis , eoque major & terribilior;
dißon<e Ulis , ut gentium multarum difcrepantibus lin-
gvis, voces. Neque aliter Polyhius d): ot 'Ρωμαίοι, ra¬
ra rå τϊοίξ cov reis s3~rj, avvcchoc,Kcl'£oivrss , ωξμνσαν ίπ) rss
πολεμίκ?: Romani, morc fuo, c lamor e militari ab omni- bus edito , Pcenum invadere coeperunt- I dem alio loco·
refert e); o t 'Ρωμαίοι rara ra. πάτξία συν χλαΛα ζάντες,
&ςοσεβχλον ro7s Απεναντίας: Romani, fWö/'i patrio, cla¬
morem tollunt, öc fubito hofiem aåoriuntur. Cui nec contrarius eft Alexander ab Alex. /}: Romani, clas- fico dato pugnam inirent, pr/;/;# occurfu ad ardorem ex- citandum
,ardenti/fimo clamorc concurrere & Cigna in- eonfueverunt· Hinc C. Julius Ciefarutllitatem ejusdem
clamoris crebro commemorat, Pompe jkjue confilium da-
mnat, quod, in pugna Pharfaüca, non folum clamorem
a fuis toll i prohibuiflet, verum & nec procurrere], fed
hoftium impetum excipere juffißer, rationem addendo g):
eft quuedam animi incitatio atque alacritas naturaliter
innata omni bus, qii£ fludio pugme accenditur; hane non reprimere, fed augere debent imperatores, Neque fru- fira antiquitus inßitut um, ut figna undique concinerent,
clamoremque univerfi tollerent, quibus rebus & hoflcs
terreri (C fuo t incitari exiflimaverunt. Alibi h): mul-
tum a d terrendos noftros valuit c lamor, qui pofl tergum
pugnantibus exilitit, quod fuum perieulum in aliena vi-
dant vir t ute ccnfifhre. Omni a enim plerumque,
fuM,
# > ρ C £
Junt, vébementius bcmimim mentes ferturbnnt. Nec du-
bitamus Ammianum Marcellinum, non folum morem, fed ipfum etjam vocabulum Barritus, Romanis tribuen-
tern, in medium proferre, ex conclone Conftantii Impe-
ratoris ad milites t): ut me a mens auguratur, fpondeo, quod β ventum fucritcominus, it a ρ avdre torpefcent hoftes,
ut nec oculorum veftrorurn vi brått lucis ardorem, nec Barritus (onum perferant primum. Alibi k): Romani quidem voce undique Martia concinentes, a minori folita admajorem protolli tfuam gentilitate^quz originem vocabu-
Jo nonLatino) adpellant Barr i tum, vires validas erigebant.
Et alibi i): Cornuti & Brctccati, ufu prtliorum diuturno firmati, excipiunt eos jam gefturientes Barritum ciere vel
maximum: qui clamor ipfo fervore certaminum a tenui Bu¬
ßirr o exoriens, paulatimque adolefcens, ritu extollitur fluttuum, cautibus illijorum.
a) L /. c. ii, it. L, VIII. c, 16. It, L. X. c.y. 40.
It, L, XXV. c. 41. It. L. XL e.2%. b) L. II. c. 30. e) L, XXX, c. 34, d) L. I. c. 34. p. 49, e) L. XV. c* /2. p.
2j6. f) lom.I.L, IVi c. 7. Cfr. G ellt i Noll. Att. L.I.c, 11. g)
L. III. c. 92. B. Civil. h) L, VII. c. 84. B. Gäll. i) L. XXL
c. 13. k) L. XXXI, c 7. I) L. XVI. c. 12.
i YIL
Hifce perluiiratis, ad alios quidem antiquitatis popu- los accedere & cuique lioruin clamorem militarem, qui
ideo ττολψχ Bvy οίτης, bellt Bli a abAthenseo a) adpella-
tur, fuiffe familiärem, pofTumus demonftrare; fed, cum omnibus percenfendis nec charta fufficeret, nec tempus,
& maxime notatu dignos adduxerimus,reliqu!$ minoribus fuperfedemus, nec reticebimus otium nobis, hac in ο¬
ρέ™, feeiffe Difputationem de Vociferatione Bellica Cl.
Johan. Hernodii Fierdh. habit. Upfal. A. 1708. Ad uti-
litatem vero, quae ex fupra diélis patefcitioftendendam
nos accingimus, quam Auétores uno ore contendunt es-
le hoftium terrorem & proprium incitamentum. Inftar
B omni-
# ) ϊο C 2$:
omnium Nievpoort adducam, ita habentem b): cum
jam ad hoftem ventum effet, clamor quidam inconditus
tollebatur ad boflium terrorem fui incitament um, qiti
poßeriore χνο, Barritus eß diffus* Un de ττούΒητίκως hor-
rorem ejus indicat Virgiltus c):
At tuba terribilem fonitum proeul tre c anoro lncrepuit i fequitur clamor cuffumque remugit.
Nec cauilis naturaiibus hic mos eft deititntus; duos en im
habemus fenfus, a quibus animus maxime turbatur & tr~
more percellitur,. vifum nempe & auditum. Ut oculos
varia horribilia fpe&acula, ita aures nihil magis, quam
validux magnus fonus, terrere fölet, quem ad exacer~
bandum
rprseiiantes non folum opportunitatem loci &
temporis qusefiviile, fed inftrumeotis & multitudine et-
jarn quorumvis comitum auxiileaccepimus. Itaque, non
injuria, Catoni (eniori hoc adfcribitur r verba plus, quam
gladium, voces, quam manum, hoßes territare in fu~
gam inertere. Quod optime nov«rat Joiephus Hebraeus,
bello in Romanos turmalium dudtor, qui, ne clamore Ro-
manorurn terrereniur fe exanimarentur, milites, juifit,
ttqbs τον οολοολοαγμον των τοογματων ϊτϊιφξα^οοι reis cckcccs,
ωεμηκούτοίπλΜγηεν: i.e.ad c lamorem legionum animos ob-
firuere, ne perceüerentur d).
a) Lib. I. b) Kit. Romanor. Seff. V. c. 4. {f. 3*
c) JEneiä, L. IX. v. 403* d) L, IIL c. cfr^ Kipping.
L· III* f. 4, Antiq, Rom. §. 4.
§. VIII.
Sed vel adeo Bärrituni celebrarunr veteres, uf ex eo,
quo eventus praelil cafurus foret, prfefagirent. Adiunt
Livii verba 0): clamor indicium primiim fui t, quo res
inclinatura effet ^ excitatior, crebriorque ab boße fublatus;
ab Romanis diJJ'onus, impar, fegnis y fiepe iteratus, meer-
to clamore, prodidit pavorem animorum* Itaque, uti fu-
inram vi&oriam fpondere confona voce editum clamo¬
rem ;
Φ > u ( #
'
