Q.F.
F. CL 5.
DISSERTATIO GKA DUALIS,
DE
ANORUM
CONSULARI,
Quam,
SUFFRAGIO AMPLISS. SENAT. PHILOSOPH¬
IN REG. ACAD. UPSALIENSI,
PR/ESIDE,
VIR O C EL ER K R
MAG. Ρ Ε T R O EKER MAN,
Er.oqy. PROFESS. Reg. et Ord.
Ρ UBLICO EX AMINI ER UDUOR UM COMMIΤΤΙΊ
JONAS AUL/EVILL,
S TOCKHOLMIENSIS.
IN AUDIT. CAROLIN. MAI. DIE XH. MAJI
ANN! MDCCLVIIL
Η. Α.M. S.
U Ρ S A L I AE,
ExcuJ. L. M. HÖJER, Reg. AcaiJ. Typogr.
S:E R-'.Έ M:tis
MAGN.E FIDEI VIRO,
NOB1L1SSIMO ET GENER0S1SS1M0
D O Μ I N O,
D»o CAROLO
ARNELL,
Status,
Qui res civiles Regni curat, SECRETARIO,
Nec non
EQVITI de Stella Polari Splendidiffimo,
M/ECENATl ΜΑΧΙΜΟ.
-1: -
Quod.
Hasce. Pagellas.
Tibi.
.Vir. Nobiliffime.
f "
Offerre.7 Suftinuerim.
Favör. Tuus.
Sin gularis.
Quo.
Semper. Me.
r ,Ample£ti. Haud.
Dedigneris. >. ■ -
-
Mihi. £eriVaiit. ;
Hoc.
Maximas. Reverentiae.
Documentum.
Hilarem. Faciem.
..
AReperturum.
Afpice.
Itaque.
Vir. Gen.eroiiifime;
Non. Tantum. Munus.
Hocce.
Leviffimum.
Sed.
Animum. Öfferentis.
De. Tuq. Perenni.
Flore.
"
Tuaque. Salute.
,Qm. Semper. Lastabitur.
GENEROSISSIMI NOMINIS IUI
c Ii ens åevotiflimus,
JONAS AULiEVILL.
JDland välbefiälta Re publi quer När ROM ännu fin frihet ni St,
När ingens lyftnad Ingen bröt;
All fara bort får fällhet viker.
Men när till fjelfsväld blir firvändt
Ett Folk foni drifs af hcandens yray Kan ej den båfta lagen fiyra
Ett oordentligt Re gement.
Väl BRUTUS snvalds fpiran bräder
Men när ock CONSULN börjar pä
Att vilja fjelf for mycket ra, Diffatoms magt hans välde fläcker;
TMäatorn blir till fmt Tyr an, Han vänder all ting tipp och neder.
Min HERRE det med uttnärkt heder
Pä deffa bladen tecknar an. ;
O. M,
D. D.
$■ I·
. ..f ■ j
f i
(uum in ilat α natura Ii, fe, Vi tam
fecuram degere nonpofle, anim-
adverterent oltm mortales, decre-
verunt in alium datum transire
v,UJ_
nempe civilem, ut praeiidia iibi
non defutura efFent contra mala, quae homini abt
liomine imminent. Ergo comparationern inditua-;
mus inter utrumquc datum: in naturali, quisque, propriis folum viribus protegitur ; in 'civitate
omnium: ibi fruQius ab indudriafiia nem i ni c er-
tus; heic omnibus: ibi imperium affeäuum, beb",
lum, me tus, paupertas, fceditas, folitudo, bar-
baries, ignorantia, fe ritas; heic imperium ratio-*
nis, pax, fecuritas, divitiae, ornatus, focietas,
elegantia, icientia,- benevolentia a). Conditntis
itaque rebuspublicis, genus humanum, pridi-
A
. .nam
a)- Cfr. Pufi?idorjf. de Offic, Hom. if Civ. p. iß6.
ι
/ 2 (
nam Ferocitatem exuendo, urbes condere, artes
excolere, commercia inftituere coepit. Multxuti-
que Funt & Fuere cauFx, cur Focietatem civilem
naturali prxtuleririt mortalium antiquiffimi, prima quidem DEUS eft, qui hominem non absque ordi-
ne, pecudum inftar, vitam hane transire voluit;
at id certe eveniret, ii, multiplicatis populis, nul-
Ix civitates conftitutx Fuiffent: Fecunda Fuit indi-
gentia auxilii alieni ad varios vitx cukioris uFus, quod in civitate melius, quam in minori aliqua Focietate, obtineri poteft: tertia major fecuritas
adverfus hoftes ingruentes: hinc conFukum omni-
no duxerunt patres Familiarum, vel parti potentio-
ri cujusdam Familix FeFe Fubmittere, vel, per con-
FenFum, unum ex corpore Fuo ideneum eligere, qui reliquorum a&iones in Felicitatem communem
dirigere, illorum jura exercere, eosque ab inva-
ilonibus hoftium immunes Fervare poflet : quarta
denique recenFetur commoditas jurisque Fecura Fruitio, qux, propter corruptos hominum mores,
extra civitatem non ita tu facilis erat.
Quoniam civitas iTne imperio nec datur, nec
dari poteft, iic etiam Roma, initio, Fuos habuit reges, quohim primus Romulus Fuit, hujus ur b is conditor, qui multitudinem hominum divifit in
tres partes, quas tribus appellavit, & lingula-
rum tribuum ducesTribunos nomipävit, ipiasque
tribus in triginta demum partes diftinxit, quas curias dixit, quoniam, earum cura, respublica
fenten-
) 3 ( CV
fententiam expcdiebat ^ & inde latas a regibus quxdam leges, curiatae denominatae funt. Ei fuc-
ceffit Ν urna Pompilius, facra, caerimonias omnera*
que eultum deorum immortalium edocens : illg
cum annum in duodecim menfes eifet partitus»,
eundem etiam in certa dierum genera diftribuit,ita quidem, utalii dies eifentfefti, alii profefti. Fa¬
id erant, in quibus vel facrificia diis offerebantur,
vel epulationes celebrabantur, vel ludi in hono¬
rem deorum agebantur, vel feriae obfervabantur/, profefti vero, qui civibus ad adminiftrandam ,remprivatam publicamqile concedebantur, (ic dt-
£ti, quod procul fint a religione Numinis divirii.
Hunc excipit Tullus Hoflilius, qui omnem milita-
rem difciplinam, artemque bellandi condidit, qua Romani hgftibus facile refiftere potuerunt. Eum fecutus eft Ancus MarciusRomarn muro ample-
£fcens, & interfluentem urbi Tiberim ponte com- mittens: Oftiamque, in ipfo aequoris fluminisque
.confinio, coloniam ponens. Gubernacula urbis deinde accepit Tarquinius Trifius, non minus pa-
ce, quam bello, promtus; nam duodecim Tufcke gentes in fuam poteftatem, vi&ricibus armis, red- egit. Hic ipfe praeclariilima infignia induxit, quibus imperii dignitas emineret. Servius Tuüiuscla-
vum imperii poftea renens
,populum Romanum
in cenfum partim referebat, in claifes partim di- videbat, ut cerneret, quantum tributi unusquis-
que conferre valeret. Poft hunc L. Tarquinius Su- per bus necpatrum, nec populi confenfu, rejnum
A 2 occu-
&££ ) 4 (.
eccupävk, id cognominis ρ oft abitiim obmimque£) adeptus, quoniam fuperbe vixit & imperavit; naru legibus, facrisque abolitis, difcordiam ordintim, fu-
am fecuritatem exiftimavit, in plebemque patres, in
patres plebem concitavit. Qutim vero mukös clam, quosdam, vel indieta caufa, palam interfeciffet, &,
Iioc modo, regnum casde & fanguine innocentum polluifTet; nani, qui divites babebantur, eos exilio
aut morte pleftendos eile jufferat, omnium ac iin- golorum animi ira & indignatione huic tyrann o obfiftere excitabantur. Data itaque occaiione, poftquam Sextus Tarquinius, Superbi filius^ Lu-
cretiam per virn ftupraverat, oratione eikcaciilirna Bruti, pro communi falute, arma cepit po-
pulus, quo factum eft, ut rex cum fua familia, &
ur be & regno prasceps exturharetur, poftquam,
per ducentos & quadraginta tres annos.Roma re- galetri purpuram eftet venera ta, fub regumque im- perio incredibiles plerumque fuccefiiis, cum in pri- vatis, tum publicis rebus,bello domique perfeniiffet.
§. III.
Jam nobis videndum eft, quamam regiminis forma, apud Romanos, fub regi bus obtinuerit·
novimus enim imperium effe vel Monarehieum, quando poteftas eft apud ununi, qute itidem iubdi-
vidi aftblet in abfolutam, ubi imperans iine con-
ditione imperium delatum, atqiie omnia jtira, quse ad majeftatem pertinent, fuo arbitrio exercet; &
limkatam, ubi poteftas principis cirea jura maie-
ftatica,
b) Nievpoort Ritus Rem an. ρ. $η.
<s*2 ) t C <5*20
öatica,« non omni ex parte cft libera: vél Arifto*
craticum
rquando adminiftratio reipublicse penes
©ptimates eft; vel Democraticum, quando iinguli patresfamilias in exercitio jiirium majefta-
ticorum concurrunt. Ex his allatis, difficiie erit
quidem dithuqua regiminis forma Romanorum re¬
ges uii fuerint; prebabili-ccr vero ilatuere iice^ im¬
perium eorum non abiblutum, fed ar&is limitibité circumfcriptum fuiffe, quoniam Romuius centura
fenatores iibi elegit, ut, horum coniiliis, cives
in meliorem ordinem redigerentur, quos memini- mustetiam interdum fe regi oppofuiife &: a d popu- lum quaeftio-nem detuliife c\-
§. IV.
Tarquinio propter fuperbiam & e¥udelitatem expulfo, prima ac prascipua cura erat, ut omniiim
animi nova qurdam re&ione dele&arentur, & illa
adquiefcerenr, ergo, cum patribus, tum univer-
fo populo Romano, deliberantibus, vifum fuit commodiffimum, ut, in pofterum, fuprema poteftaå
duobus Confulibus eommitteretur, idque ad anni tantummodo fpatium, ne diuturnitate imperii in- folefcerent: bini eifent Confules, ut dl ter alte*·
rum, perniciofa civitati molientem, reprimere poflet. Nulli itaque adkus ad fummum hunc ma- giilratum confularem patuit, nifi, ad minimum
,annum aetatis quadrageiimum tertium ageret, &
varia infuper doeumenta intelligcntis judicii & vir-
tutis eximiae pnEftitifiet, feque idoneum reddidis-
A 3 fetr
sJ Rofini Roman. Antiquit. L. VII. c. $.
W»
ij&t «å hunc honoris veluti -apicenr, per mun-era
#nte geftav, quibus gradatim fungeretur, nempe per Q^aeftpram, YEdilitatem ae Praeturam. In ter Confulatum enim & Prasturam intorcedebat fpa-
tium biennii; peraeqne ut inter iEdilitatem Sc' Prasturam. Quod ii promifcue junioribus licuiffet
hoc ingredi munus, iaepius querelis & offenfis pu-
blicis, male illud gerendo, motibus quoque tur-
tHilentiffimis, caufam dåre potuifTent, qui, no η rar o.,
reipublicie peftilerum accelerant damnum, & far- pius oecafum interitumque fatalem, quemadmo-
dum ab adolefcentibus maximas respublicas labe*
fa&atas, a fenibus vero fuftentatas, reperire. licet.
Utilius ergo fore judicatum eft viros, aetate graves
jk longo uCu experienfiilirnos, eligere, ut horum fe-
lici moderamine, coniiiio, fententia, auQroritate ftim datOj bene beateque cuncba adminiftrarentur. Narn prorfus peculiare & extraordinarium fuit, ii quan-
do,prxmii v el honoris cauia, aliquis ante legitim um tempus fieretConful} at neceiiitas tamen ipia inter-
dum Romanis fvaiit, rempublicam tueri, vel jam Jam imminenti periculo eripere, cupientibus, ad Confulatum promovere viros, excellentioribus ani- mi dotibus prasditos, nulla habita annorum ratione, fed unice in patriam exploratae pietatis, (ive illa ju- venibus,iiye lenibus adeiTet.Exempla funt inprom-
tu. Marcus Valerius, tres & yiginti annos natus,Con- ful in comitiis confularibus renuntiatus eft, propter
egregium illud certamen,quod cum Gallo quodam,
magnitudine & armis iniigni, habuit, itemque per
inter-
) 7 C
interpreterna ad mutuum cönfltchim, tttitim &c Romanis provocante: hunc eundem Valerius, Cor¬
vo quodam ei fuppetias ferente, vietum debellavic
ac proftravit; cognomen Corvi inde,per omnem vi-
tam, iibi perquam commemorabile inventurus #).
De Scipione Africano non ii ne laude commemorat
Tullius, quod fummam fpem civium, quam de eo
jampuero habuerant, continuo adolefcens incredi- bili virtute fuperaverit; qui Confulatum petiit nun- quam, fa&us eil Conful bis, primum ante tempus, iterum iibi fuo tempore, reipubliese pame fero e). T.
Quin&io Flaminio, minus triginta annos nato, Con- fulatus déferebatur. Pari ratione Cn.Pompejo aliis*
que perpaucis, ob iingularem rei militaris difcipli-
nam & admirabiiitatem ingenii, maturius, Confula^
tus aiiosque honores oblatos comperimus. Giird ve-
ro Romani ad-Confulatum eveherent, non dum aita- tem confularém na&os, exfpedtarunt ab eis fenl·
lem prudentiam, cujus documentum edidiife ante annos vide ban tur. Gon ful itaqtie Romanus erat
fummus, Ordinarius anntiusque magiilratus,cornmu-
nibas civium creatus fuffragiis; qui non tantum ad·
populum fenatumque referret, verum etiam dili-
gentem omnium ageretcuram, ne quid detrfmen-
ti caperet respublica,-adeoque Conful a confuléndo difrus, immo domi forisque, belli pacisque tenlpori- bus, reip Liblicae ejus que libertätt conful eret, inque
illäm Cuftodiendam & regendam tötis incumberet viribus, omni denique ftudio, iide, grav i täte & ro-
bore
dj Vid. Livius TJb. VIL a. 26.
ej In Lcelio c. j.
) 8 (
bore animi, pro commodis publicis ^ropugnatu-
rus. Hisce itaque germaniifima funt, quse in
Graevio leguntur; Quis illum habeat pro Confule, qui cogitat , ut iibi confulat, non reipublicie?
Non is re£tor eil, fed raptor; nec decus & hone-
ftatem invenit in dignitate, fed iibi ipfe notani
inurit turpitudinis tanto confpe&iorem, quanto
major eft dignitas, quam humeris, ta η t um onus ferre recufantibus, fubiit. Splendida & illuftria
nomina, quibus magiftratus ornantur, turpiafiunt
Sc probro, (i in iis res, quorum funt nomina, re-'
quiruntuii Erubefcunt lellse curutes, cum in iis
fedent magiftratus, in quibus magiftratus quaeren- dus eft, nam cives carent principibus, & in fena·*
tu fenatores defiderant. Fafces, praetextx, diade-
mata neminem reddunt ampliorem, nid fint &
praemium & theatrum virtutis /). Ad formukm
vero dstrhnenti quid capere, fubmonebimus me-
taphoricam iilam locutionem ex tritis veftibusy
litenfilibus aliisque, quχ longo ufu Sc longiore tem¬
poris fpatio teri Sc deteri folent, non fine quadam ja&ura pofTeiToris·, petitam , heic ad imperium principatumque migrafie, cui e?nolummtum recle oppofueris, lucrum reditusque intelligo, ex molen-
do vel mola qui redundaverint. Itaque in exereitu,
ii quae obeundae effent expeditiones,legionibus ρπε-
erat, & fummi imperatoris officio fungebatur Gon-'
ful.Et in urbe tam de provinciis, quam de magiftra- tibus,de fced?ere,paQ;ionibus gerendisque bellis,mili-
tibus
f) Träfat, ξ? Epifi, Grrfvii p, 164.
) 9 ( 5S5&
.tibus fcribendis comparandisve; de ftatu , dignita-
te, commodisque reipublicae, de communi ialute
civium & fpe bonorum, de legatorum poilulatis
fenatum confulere debebat, atque de omnibus bis-
ce iingulorum fenteiitias rogare. Sed, citra fe-
natus aut populi auctoritatem, foli decernerenon
licebat. Hujus rei corroborandae gratia, icita ac
juifa legis in aciem educere haud pigebit, e Cice¬
rone; regio imperio duo funto: iique praeundo, judicando, confiilendo, praetor es, judicesy confules appeüantor: viilitia jummuni jus habento, nemini
parento; oüis falus populi fuprema lex eßo. Eum magiflratum, ni/i interferierint decem anni, ne
quis capito, /Evitatem annali lege fervanto ifc. g).
Magna igicur in judiciis, ceterisque rebus po- teftas Confulis fuitq fed longe majore, in adminb
ftrando bello, dignitate eminebat, univerfo quip-
pe exercitui cum fummo praefuit imperio. Diem
ac locum prcelio defignabat, aciem inftruebat, ubi
fubiidia collocanda, ubi impreffio facienda, ordi- nabat, iignum pugnae dabat; confilio, virtute, ex-
emplo omnibus confpicuus, cedentes iuftinebat ,
prementes hoftem incitabat, imbelles & temera- rios, ignominia ac pcenis, fortes ftrenuosque lau-
dibus & praemiis afficiebat, fuo duftu & aufpicio,
una cum fenatu populoque , cun&a peragebatv
Stante itaque republica, dignitas Confulum magna Sc arnpliffima habebatur: nam, caput erant totius
B *°eipu-
g) Lib. IIL de Legib, c. 3*
<m> ) ιο c <s*?
reipublicae, ac tant# au&oritatis, ut reges & nä-
tiones exterae, gloria iibi ducerent, ii in eorum tutela forent: & hinc omnes magiftratus ipiis erant
fabje£ti
^praeter tribunos plebis, qui eorum a&is
intercedere poterant. Jus vero fumrnum, militias
tempore, ut antea reges, habebant; tribunos
militum pro parte, centuriones, prcefe&osque
conftituebant. Imperium quoque in provincias
modo contendere, modo remitiere, colonos inde
evocare, coércere, ρunire poterant. Cum popur lo, in unum coaQio, agere, leges ferre, iisque de
fe nomen dare folebant *, fic literas omnes a prse- iidibus provinciarum y vel exteris, recipiebant, le-
gatos audiebant, fenatus vel populi decreta exfe-
cuturi. Senatoribus in curia auditis, confultabant,
ac, pro re nata, eos numerabant dimittebantque.
Quid multa? aneum ab Confulibus denominari
mos erat magiftratusque έπώννμσς, ob dignitatem
hane peculiarem, nuncupabatur b). Eft hoc idem,
quod fuiius uberiusque demonftrat Rollin dans Γ
Hiftoire Romaine, ubi inter alia, haec interferit
"notatu utique digna: quand le Conful Servilius
"avoit re§u une grande vi&oire de Volsques, &
"retourné å Rome, chargé de gloire; alors Ap- i
"pius fon collégue, ialoux de fa gloire, luifitun
"crime auprés du fénat de ce qu'il fe rendoit trop
"populaire, & en particulier de ce, qu' il avoit
"diftribué aux foldats tout le butin qui étoit fort
coniide- j h) Cfr. Nievpoort Rit. Romani c. HL de Confii- ' libus, aliosque.
j
<5*2 ) Μ ( <5*2
coniiderable, fans en rien réferver pour le treforc5 public. Le triomphe lui fut donc refufé. Ser-"
vilius, fort feniible å cet affront, aifembla le"
peuple dans le champ de Mars, & apres avoir"
iait le récit du combat, & de la victoire, qu'il"
venoit de remporter, & s'etre plaint de la jalou-"
lie de fon collégue, & de Γ injuftice des fena-"
teurs å fon égard, il marcha en pompe , revétu"
de Γ habit triomphal, vers le Capitole,' ou tout"
le peuple le fvivit avec de continuelles acclama-"
tions de joie. Il fut le premier qui triompha"
malgré l'oppoiition dufénat: cequi, d'un coté,"
aigrit extrémement contre lui les patriciens; &"
d'un autre le rendit plus agréable que jamais au"
peuple **).
§· VI.
Confules Romani non tantum boni, verum ctiam mali exftiterunt; nempe Collatinus, ftatim
ab initio Confulum, Tarquinium in regnum re- .ducere conabatur, quod vel ex hac oratione Bru-
ti, fatis conftat: dum, inquit, vellem equidem,
Quirites, Collatinum iftum meum collegam ea-"
dem in omnibus rebus mecum fentire; nec verbis"
folum, fed etiam re ipfa odio tyrannos profequi iisque inimicum elfe. Sed quando jam comp er-"
tum habeo illum penitus mihi adverfari, & non"
folum cognatione, fed etiam voluntate Tarquiniis"
elfe conjunftum, & id agere, ut cum illis in.gra-"
tiam redeamus fuaque privata commoda potius,"
quam publica curare , ego ipfe paratus fum eum"
B 2 impe-
•y T0m.Lp.n4.
) 12 c
*£impedire, ne ea, quas in animo habet, qnae mala
Sfunt, peragat; & vos ad idem faciendum adhor-
i£tor. Sed primum in qua η to periculo respublica
i£fuerit, deinde quomodo uterque noftrum fe in eo
i£gefferit, vobis aperiam. Aliquot cives clam coe-
"untes in asdes Aquiliorum, qui funt filii fororis
"Collatini, & präster eos nofinulli etiam alii non
"ignobiles, inter fe pa£ti fuerant 8z conjuraverant,
"me interfe&ö, Tarquiniumin regnum reducere;
"atque etiam epiftolas, mana fua icriptas, fuisque
"figillis obiignatas ad exules erant m i il ur i. Hasc
"nobis dei alicujus fa vore innotuerunt , iudicata
"ab ifto
,qui eft Aquiliorum fervus: apud quos
"quum fuperiore noöre ifti conveniifent, literas fcri-
"pferunt, & ipiae literas in noftram poteifatem ve-
"nerunt. An igitur ego tibi parcam Collatine?
,Acqui corpus quidem apud nos habes, animum ve-
"ro apud hoftes. Sed ne .quid ejusmodi amplius
"committas, magiftratum tibi abrogo, 8z te in aliam
"civitatem migrare jubeo f). Bella civilia inter-
dum excitabant Confules, inprimis Marius, dum
decretam Syll^e ptovinciäm, Sulpicia lege, follr-
citat, fed, impatiens injuria, ßatimSylla legiones circumegit & geminnm agmen urbi infudit. Sie legimus, omniåpretio temperata, yendente rem-
publicam Confule Antonio k}. Spbe.rat indem
cauifa, cur in Confules, Gabinmm 8z Pifonem, acer-
bius invehatur Cicero /), qui adeo furoribus Clodia-
nis
i) C fr. Dionyf Hcdic. V. p. 233. k) V"eilej. IL c.60.
I) Qic. Qrat. poß redit. inßnaui. c. 4.
(£*!> } »i (
η is velificabantur, ut fem et, Patrem Patrice quanf folenniilime renuntiatum, nominatim, iine judicio*
profcriberent-aqua ignique interdicerent, iilos vo-
citando non Confules, fed mcrcatores provincia-
rum ac venditores dignitatis, latronesque non me-
dicina confulari, fed confulari vulnere praeditos»
Neque alla de M* Bibulo & L. Domitio fententia
eft Sallüftio μ), ubi exclamat: Iiis Confulatus-
maximum imperium maximo dedecori fuit.
§. ViL
Iniignibus prteclaris uii fuerunt Confuies, quo-
rum in numero erat felia curulis eburnéa, qua
in curia, comitiis, aliisque locis tam publicis,
quam privatisyiiiblimes reiidebant. Prseterea confpi-
eiii erant fplendido genere veftimenti, quod alii to- gam, alii purpuream prastextam, appeilabant, nec
nonfcipione eburneo.Heic quoque nominandi funt
li&ores, qui, duodecim geftabant fafces, in quo-
rum fummitate alligatx eminebant fecures, utri-
que Confulum proferendi.· Nam, poftquam Ju¬
ni us Brutus
5Tarquinio exterminato, cum Golk-
tino Conful creatus eft, omnia licet jura & in- iignia, quo apud reges fuerant, populus Confu-
libus conceifa voluerit; tarnen, ne duplicatus ter¬
ror videretur, ii apud utrumque confulares fafces
affervarentur, conftituebatur, ut apud eum, qui imperium tunc haberet, fafces remanerent. Ideo
alternis meniibus, modo ad uniim, modo ad ab
terum, Confulem fafces tranfibant: idemquc con-
B 3 fequenti
m) Orat. IL ad Qajaretn de Rep. ordinanda.
<£»J? ) Η C «3
fequenti tempore^ dum respublica iletit, invaluit.
Et quamvis Confuli feniori iafces cederent prius,
ob aetatem & canos venerabili: poitea tarnen, lege Julia, fancitum legimus, ut is, qui plures liberos,,
haberet, aut, fi numero pares effent, qui maritus föret, aut, ii omnia effent paria, antiquior fafees acciperet. Ad liftores quod attinet, praecipuam
muneris eorum partem in fontibus pleftendis po-
iitam fuifle novimus. Juifu namque Confulis reos ligabant, fpoliatos virgis cxdebant, &, ii pofce-
r'et atrocitas delicti
,- eaefos fecuri feriebant, ali-
quando in carcere fceleris conviftos drangulabant,
Praeter.ea, quoniam Confuli tantus habebatur ho¬
nos, ut, ad ejus occurfum, obvii quique equo
defilirent, nudatoque capite femita cederent; nec cuiquam inter eum & primum liftorem, nid filio ejus minorenni, fe interponere liceret; liftorum
quoque erat turbam fummovere *). Arguta vero iunt, qux fcribitTullius ad Quintum Fratrem ?i) : dt liftor non fuae, fed tux lenitatis apparitor ma-
joraque referant fafees iili ac fecures dignitatis in-
dgnia, quam poteftatis,
§. VIII.
'
