DivittA Adfulgente Gratia Diflertatio Gradualis
2)e_>
vera
perfect1önis
• i d ε a;
Quam
Annuente A?nplijf. Send, Pbilofi
in Regin Acad.Zlpfalenfi, prals1de
VI R O Celeberrimö*
Mag. MÄTTHIA
Éloq. PROFESS. Reg. & Ord.
hit. Deöano Speäabilij
Publice ventihnäam proponit
Claudius Giöthe
Oströ Gothus.
In Audit. G'jft. Maj. ad. d.22.NoV.
ANNt MDCCXXXiU
i.··i ■· - ■· i -- ■ *—
VPSdLl/É> liCeris VPernerianis.
•£)<Sgw<5lböt:tt<* .fru
§·0Ο·Ρ£^3^Ϊ21
Οφ
PRyESID£NT|la/
tu HELENA
MARIA
EHRENSTIERNJ,
5iat>iga §ru/
d^afbotna Jnfyrrinna/ ttyabené fauna dbrcbilb/
0n>erje* enba HzfymtftietnA
(3«gήDriftat' btuDa til
upra'fna Oebcrtfititiar/ fom @φι: war*
btgbetförffDif/
$p ^brrnamnbar ί>Μ οφ (>drfonifl/n>eft Οφ abcl tv4{ fdrqrlt)
Vlptaa
Uptag nåbtöt/ at fag fcrifiat taga £t>crt
ljöga namn
Οφ tl)t$ af)re(iempei trpcfa på mit ringa papperéfram;
^ifldf £Der i£l)WftktttiX Ipfa up mitt ncDrtg^et>
£dt befi dfcreftrålar f?ina utaf ttåö οφ guniiigbef.
€j! få Ιαν* jag alfcrig glömma at beprt*
fa $ber nål)/
CDtcn mil i et rodrbfamt finne refa up befj åbrejtob.
3a jag fΜ οφ iMmltn mdrba/ at S()r
iäi)w(iktMs nu*
<£tt>igt må af flarbet lp|d uti apimien*
fdßa f)u$l
£6gn>å(6onta Srugrtfjewtonatré
OCt)
Pr<ejickmfl£ütl$
StHetSbmtufafle ftettare C. Giotki.
MONSIEUR!
T)Our pouvoir* comme il faut, trai-
·*■ ter la matiere de la Perfe&ion, on a befoin d' un mérite diftingué> &
d'une application non commune dans les Sciences: cela étant , Monßeur, j'ofeavancer avecjuftice & fansVousfla·*
ter, que Vous donnez de grandesmar- ques de perfeftion;puisqueV0treVer¬
tu , & Votre profond favoir ont fait jusqu'å prélent parier en V6tre fa-
veur tout ce qu' il y a de Gens de bien verfez dans les belles Lettres i
lesquels rendant å Vos rares qualités
la juitice qui leur eft due, m' avertis-
fent en méme temS de m' acquitter
de mon devoir> en Vous fouhaitant
tout le fuccés & toute la profperité
que Vous pouvez juftement pfetehdre
de Vos loüables travaux. Tels font les veritables lentimens de celui qui
Vous prie de croire que fa bouchene
dit rien que fon coeur n'autorifei Je fuü avec toute la finceritépojjiblei
MONSIEUR,
Votretres'humbleferviteury
Lauk* And. Adlereielke*
PR/iFATIO.
l^lraberis forfan, neque id
temere, Candide Le&or,
cur ego., ^lerraftlius, tottantisquc
laborans imperfeilwmbus, veram pihilominusvcYx perfecftioniside'
ammihifumferim pertratiandam*
Fecifateor.Perfeci,diffiteor.Sum-
mam emm Divini Numinis per-
feftionemanteoculosponensjrnyfte-
riumveneror; ad cujus ideam ob- fiupefcitmenshumana,
wj V)igory vires cognofcendi hebe-
fcunt.Mea itacptenuttatis me?nor,
infinitam haneperfe&ionem indice
tatumdigitomonfiraboy non obfcu-
re indicaturus,[apientemcjfie igno-
rantiamy ea nefctre, qua Magi(ler optimus nos, docere nolueritPer- fethonem autem,, rebusfint-
tiscompeterevoluit [umumNumen, levipenicillo adumbrareanmtar.
§. I.
Iplo verborum
apparatu inquirere,,
unde deriventurvo-
ces,quibus inllgnita eft haec diiFertatiun- cuJat minus neceflarium exiftima- verim, cum hac opera fatis de-
fungantur Etymologi. Me itaq$
ad perfe&ionis ideam tradendam ftarim accingo» ailerenseam qua;«
rendam eile in poßeflione ξarum re-
aliiatum,qu<e ad rem quamltbet da·*
tam requirantur.
$. II.
Velim notetur definiri beic perfe&ionem per pojjejßonem reali-
tatum , ηoη autern partium; fi e- nim per pofFeffionem partium^ ;
tum perfe&io omnibus denegare»
tur entibus iimplicibus>quippe ίο-
Iis compofitis propria, Jam Su¬
tern haec noftra competir tum re¬
bus compoiitis,j qu# partibus gau·
A denr*
7 dent, tum fimplieibus, qua?, utut partibus deftituta?, realitatibus ni-
nilorriinus pr&dita? Tunt. Immo
& Eati timpiiciflimo, in quo plu-
rimas, immo infinitas realitates
licet intueri, admirari, venerari.
J. III.
Non me fugit alios, & qui-
dem magni norninisVmos, dtfi iire perfe&ionem per confenfum in va' rietate, Jeu plurium a femvicem dif-
jerentmm in uno Voluit hane per- fe&ionis ideam adfriere Celt-b*
Volfius & conatus eft, vid. 50^.
Onrol. Eandem tibiam ir flat Ceh
BiMngerus in Dilucid. Philof. $.
122* Ted, pace tantorum Virorum,
liceat hoc in negotioa placitiseo-
rum ea, qua par eft, roodeftia«·
difTentire.
§. IV.
Etenrm , fi accurata lance.»
ponderentur definitum, perfeftio,
& definitio, eonlenfus in vartetåte;
patebit
patebit dpfinitionem fio definito lange eile a ηgu(Iiorem. Conien*
fus euim non exhaurit id omnej
quod in perteftionis idea conrine-
tur: debere aurem juftam defini-
tionem a?que lare patere ac ipiurn » definimm, jure contenduntLogici.
ßeinde, ut, quod res eil, dicam , fåne vocabulum perfe&ionis in fe
ac genuina fua fignificatione non
indicat praecipue ejusmodi con-
fenfum vel tendentiam ad idetiu
aliquod obrinendum, quemadmo- dum hic cgnfen(us a Volfio expli- [
catur in antea cirata φ. Equidem
ille non conrrariarur perfeä;ioni5
fed porius ex illa fluir, quod jam
modo; probatum jbo; attamen per- feélionem unice atque prasciie in»
finuare hunc conienfum in varie- tare, id negoatque pernego. Si e-
nim qua?rarur, cur res aliqua dica~
tur perfecta? atque refpondeatuiii,
propter tonfenfum in varietate.;
certe, Π meus calculus dignus fit,
A 2 qui
J
i · i
qui numeretur, ex aife quasftio«
qi fatisfa&um non crediderim. Si
autem reipondeatur, quia poilidet
haec res omnes eas realitates, qua;
ad hane rem requirantur \ nefcio
quid arpplius dtfiderandum, Uc
& hoc addam , fane exiftimave- rim hunc confenfum, in noftra^.
definitione contineri, atqueex illa facillimo negotio erui pofle* Quo«
niam enim perte&um poflidet o-
mnes eas realitates, qua; ad rem
datam requirantur, poflidebitquo·
que hunc confenfum , nid abfur- de dixeris, eum in numero ifta·
rum realitatum no.n eile reponen·
dum. Quid? quod iniimplicibus.
etiam detur perfeéHo. Varietas i- bi nulla. cernitur, ii folam fimpli-
citatem refpexeris, ideoque nec ibi confenius erit in varietateo
§, v.
Si vero qua?ratur, cur res a-
liqtta dicatur jiiße conßituta vel rite conßruäd
covßrufia ? forPan non male re>-
fpondehirur , Γι dicatur, propter conienfum in varietate. Haud i·
faque vane auguror, non tarn«,
perfedlionem, quam potius juftam
rei conftitutionem , a nominaris Phdofophis eile dtfinitam. Ex- emplum proteram apud utro^que obvium , quo perfeéhonis ideam
illuftrare eonantur, & num rem
acu tetigerim , judicio C. Ledtoris
fubmittarruDeiumtum illud eft ex
jmagine in tabuia delineata;afle-
rit Celeb. Volfius, ideo pertedtam
dici hanc imaginem , quia fuo prototypo conformis §. 526. Pa¬
ri ratione Celeb. Büifingerus: Un-
de judlcasperfechionem imagtnis: an-
von ex eo, ut omnes linea concur·
rant ad Te repreefentandum. Verum
enimvero ίϊ ex. gr, dixerim irt-»
hac pidtura omnes linearum du-
dtus in eo amice confpirant, ut Titii imaginem mihi fiftant; quid., qusdo , aliud eo ipio dicitunv,
quam
II quam eile hanc im3ginem vel pi-
Äuram ita conftitutam,quemadmo-
dum eam eile oportet, ut fit ima-
go Titii ; arque fic > ut opinor,
fua luce radiat, juftam rei confti-
tutionem hoc confenfu innni. Per·
fe&am autem dico hanc Titii i-
ruaginem, quoniam ea omnia^»
continet, qua? ad Titium repra?- fentandum faciunt, h. e. conrinet
omnes ipfius partes a capite ad
calcem; poffidee etiam inter illas
conienfum.
§. VI.
Vidi Celeb. Str^ehlerum inDifT.
de Exiftentia Dei efiam difTenfum teftari ab hoc confenfu in varieta- te, atque exiftimare, definiendam hoc modo eiTe pulcritud'mem; at^
durr. ipfe in detegendo errore-j Wolfii occupatur, profe&o in ali- umdelabitur, dum puicritudinem
fuam hoc modo adornare conatur,
Equidem hoc Straehlero largior_», quod in quavis pulcritudinefitcon-
fenius
12
fenfus ; tion tamen ea fum libera·
Jitate, ut ipii concedam, in quovis
confenfu ftatim eile pulcritudineirn
Dantur animalia adfpe&u fcediih-
ma, ne dicam horrenda ,, quaene^
mo pulcra eiTedixerit; quominus .
tamen in iis fit confenfus realita«*
tum, non facile negabitur;licet hx
realitates nulla pulcntudinis ipecie
fe conupendent.
S. VII,
Contrarium perte&ioni eft im-, perfedtio, quam ideo per defefium
realitatum definire licet;* Sic cogni-
tionem humanam imperfediiQne laborare,non immerito qixeris. E- quidem non diffiteor , incremen-.
ta fenfim cepiiTe fcientias, eaque
tam prasclara, utmulta demonftra-
verit recentior a=tas, quorumno- titiam vix probabiliter attigit pri-
fca fimplicitas. Attamen quancum , eft, quod nefcimus! Teftantur hoc
lites crebrse in foro philofophico
ac controverfi«, tanto animorum
motu
motu agitata?, ad liquidum ta¬
rnen nondum perduö«. Et fi ve¬
rum fateri licet, ignorat philofo·
phus potiorem fui partem j h. e·
nefcit apodiöice .demonftrareij,
quid fit anima, cujus tarnen be-
neficio aliarum rerum cognitio*
nem nancifcitur. Probabiliter ple-
rumque argümentatur·9 interdurtt
ad ignorantias afylum recurrens;
adeo üt quicqüid obfervationum,
inventionum , vetitatum deni«
que,conftansfmgularum nationum
induilriä fcientiis addidit; id ö*
mne infra earum faftigium iubil-
ftere videatur. Fatendum itaque, nonnulla fcire homines* plura ö-
pinari eos> pturima ignorafe, ut loquar Cum Ritmejero in diitert;
de cauflis errorurrn
§. Vilt
Coronidis loco ad fummani-»
Sumtni Numinis perfe&ionem_*
pedem venerabundus promoveo*
quantutn caligantis ingenii acies
ierre
*4
ferre poteft; eandem contempla*
turus. Exiftimaverim autem (ab-
fit temeritatis nota) poffe illam_
ipfam, in hac imperfe&ione vix melius exprimi, quam per poßes- fionem omnium omnino realitatum.
Quivis aurem facile animadvertit, intelligi heic ejpsmodi realitares,
qua? Divina? Majeftati conveniantj adeo utprocul hinein exfilium pro- feribantur omnes illa?, qua? pro- pter fuam materiaJitatem Deo in·
digna? cenfentur. Convenit fane heic loci cum Carrefio oculos claudere, obturare aures, fenius-
que omnes avocare, h. e. imagi-
nes rerum corporearum omnes g
cogitatione prorfus abeffe jubere.
$. IX.
Caute omnino heicverfabimur:
he, dum perfe&ionem divinam-.
nobis videmur pie adftruere , in- digne nimis de eadem loquamun,.
Male itaque heic audiunc quicun-
que
*5 que rerum finirarum perfe&ioni-
bus hane perfeéhonem divinarn-,
nimis attemperando, Deum tcelo quaiidetrahunt.Vix enimaliarn per- feäioniDivinasideam aifignant,qua
ex creaturarum contemplatione«, haiiftam, licet gradu forte majo¬
rem. Verum enimvero inter per- fe&ionemCreatoris & creaturarum non tam gradus,quam hiatus dan¬
tur. Equidem non negoquasdam perfe&iones, quce in creaturis de- prthenduntur,jureDeo tribui,cum
ad infinitudinis gradum i\\& ele¬
ventur ; prudenter tarnen heic verfandum, nec temerefapiendum
ultra ea, qua? fanétior duciplina ·
revelavir: nec res perceptioni no- ürat temere aptanda, fed perce- ptio rei.
5. X.
Atque ha:C iunt leviflirra illa,
quae circa pr^fens argumentum«, dicere conftitui, Si qua? limam«, fLgitant, ea favori ac «tquitati C.
Lwcloxis
16
Le&oris commendo. Meam im-
perfeétionem tion diffiteor -9 nec
dico tue perfe&e omtiino per»
fe&ionem delineaffe; ira tameti_*
eam delineaffe me afferoj ut au·
öoritati nihil, nihil novitatis flu·
dio, nihil pf^conceptis opiniöni- bus me indulfiffe videas. Veritati, quantum potui, operatn dedi, cui
lineas, qiaas duxi, unicé facratas volui.
TANTUM·
