FRTXELL ANDREAS

DE

SITU REIDGOTHIiE

Dl S^ERTATIO.

CUJUS PARTEM QUARTAM

L VENIA AMPI.» FAC. PH1LOS. UPSAL.

p. p.

MAG. ANDREAS FRTXELL

A SACRIS

ET

ADOLPHUS BERGGREN

Stip, Med. TIreol. Gothob.

IN AUDIT. GUSTAV. DTE XXXI OCT. MDCCCXXI;

Η. Α. M. S.

U Ρ S A L IJE

3EXCVDEBANT REGI-ffi ACADEMIvE TYPOGRAPHI»

IN SACRAM RF. gl Α Μ MAJESTAT,em

magnje fidei viro

DIOECESEOS GOTHOBURöENSIS EPlSCOPO

REGII ORDINIS DS STKLTLA JPOLARI MEMBRO Ν OB I LiSSIΜO ET REVERENDISSIMO SACROSANCTiE THE OL OGIAB! DOCTORI

Cui _opem, consilia, institutianem,, omniaque onmino debee»

SACRUM

\olui cultor deyotissimm»

ADOLPHUS BERGGREN*

konung sνs

trotjänare, borgmästaren, magistrats sε cr εtfrasen,

hogåole.

HERR

CARL ÅLANDER

och

hogadla borgmästarinnan,

FRU

FREDR. CHARL. ÅLANDER

Född DAHLBERG

samt

krono inspectoren

vid stockholms stora jernvag,

HERR

PEHR ÅLANDER

tacksamt och vördnadsfuEt tiillegnadt

a£

adolph b erggreef»

KYRKOHÉ5DEN,

MAG. CARL

LOR. BERGGREN

. % - - -~ " ' —._ -- ^- __

RHCTOR SCHÖLTE,

Mag. JOHAN AD. BERGGREN

KAPELL PREDTKANTEN,

OLOF BERGGREN

LAICAREN VID FA Η LU GRUFVA,

MEDICIN JE DOCTOPtN OCH CHJRURGTJE MAGISTERN

ANDERS BERGGREN

LEGATIONS-PREDTKANTEN I CONST ΑΝΤΙΝΟΓΕΕ_,

MAG. JACOB BERGGREN

HOFRÅ^TS-AUSCULTANTEN,

GUSTAF BERGGREN

tillegnadt

af

Eder trogne broder

ADOLPH

) *5 (

nies, jadam quafi in centro earum esfe fiiram, nnde band

abfurde conjiciis, Angantyris Reidgotbiam f; i-fe ju-

tiam, quod piaeterea ivadet vocabuium Gotum, quo no¬

mine hicAngantyris fubdici appeiianiur.

§. Μ·

In Hervarar fagse p, 160. HIadur din.idiam partem

omnium rerum a fratre Angantyre petens, haec quoque

enumerat:

"'Hrifi Pvi hinu maeta 1)

"er mirkvidr heitir.

3\stäin f>ann hinn fagra

"a rtodum Dampnar,

i e. ySiIvae eximiae, (feil, dimidiam partem)

"quse Mirkvidus appellatur, 'Rapidem illum pulchrum

"Dampftadi fitum,''

Primum delapide Dampftadividebimus. Probabilem

esfe Torfasi conjecturain, Danparftad in Jutiameonftituen-

tem, jain fnpra in §. 13 docuimus. Ad hoc accedit,quod

in campo Danerliung, prope oppido Jutiae Wiborgfito, ^re¬

ges Danise ^a Jutis eligebantur et fidem fubdifcorum jure- jarando promisfam recipiebant, ftantes in lapide quodara

ibi pofito.

Verofimile igitur eft, hunc lapidem in campo Damr- Uung verfu allate innui. Aliasaegre, quin immo nunquain

"meira" [% e,£ clarse"« Lectiones aliquot

ed. Hafov

#

) α6 (

explicabis, quis

ille lapis,

et

quaroobreno tanti momenti

Hiaudo fuerit.

De filva Mirkvidr conferamus ejusdem fagae p. 196.

Humle rex Hunnorum et Hiandur cum exercitu ex Hannia in Reidgothiam tendentes equitahant in

"ikog pann ermirkvidrheitir,

hånn ikilr HunaTaorf ok Göta¬

land, enn fem peir komn af

fkognuro,på

^{vot η}flettir vel-

"lir ok bygdir

itorar,

enn a voiiunum ftod borg einn

fögr,

"par ried fyrir Hervör fyftir Angantyrs ok Hlödurs,

"ok med henni Ormr foftn henna*\ voru pau fett par til

"iandgiastflufyrir her Hüna - - - "Enn i iolar upp

rås» fem

"Hervör llöd uppå kallala - - fa hun

jor

reiki Hora fudr

"til ikogarins, - - få hün på, ac

pat

var

Hünahe» i.

e.

"illva, quae mirkvidus appellatur, et

Hunniam

a

Go-

"thia dividit, cum autern e iiiva exierant, plani campi et

"multse habitationes occurrebant, fed in his campis arx

"amoenaconfiftebat, cuiHervora,foror Angantyris et Hlau- ''di, fimul cum ejus nutricio Ortito, praefuit,

1)

ibi ad regi·

"onem ab Hunnorum exercitutuendam coniliruti". - - ·

"Mane quodam, oriente fole, Hervora

Hans

in eaftello

· verfus auftrumad fylvam magnasnubespulveris vidit - -

"

- - . tunc intéllexit exercitum Hunnorum adesfe'"- Quo loco hane filvam Mirkvidr quaeras,

jaro

patebit ex his verbis in laga Olai Tryggv. Peringik. T. I I. p. 459

1) In variantibus leetionibus ed. Hafn. ρ. T22 bic Ormus alumrus

Hervorae, Frod>n(tr et comes (cf^arl) dnglice dicitur. Pars ^{ve ro} Ducätos Siesvigiae quondam /inglia vocabetur. Utide fufpiceris,

illum in Slesvigia habitasfe, quam fufpicionem certiorem reddunt

verba bic allata fagae Hervarar, quae arcenjOrmi etiara in JSleevigia

cöTtoCanr. Nam in boc $. Olvam Mirkvidr Holfatiaminter et Sles- vigiaro fitam fuisfe probabimus. Ita hic locus optime ^cumfeotentia

Torfaei aegre vero cum alia quadam eonfiftere potetf.

> _*7 C

«jfofmur köttgür

ifåf

foarga

hrsefa,

enn nockuriraf

"$r«B]uai hanns faofati v«rM fendir til HoJdCemhnds _ad

"kaupa vin, en η er fjeir far* funna!)ynr

fftog

jpaosi^erMirk-

'vidrer kailader5*» i. e.** Gormas ^rex ( cil. Jutise) mottos

^fertros hahuit, quorum ahquot in HoifaHam mfslf foBt»

*'ot vk-mm ifei emérent Giam vero ex anOro (Teil. ^ex

"Htaf.&ftainJutiam revertenfces} per fyivaca,nomineMir k»

*ViCUS,' prOs€Cti ίϋΩΐΧ.

Hase verba in%ne Torfaeo fulcimentum praebenfc,

cum certum et &åv<& Myrkved etiude quoque Reidgothise

locn®, Qt qutdem fecundurn hypptheilnTorfsei, conftitti»

äbf. Talen» ver© Jutiain hiter et, Hol&tiaui prnfundtsli-

iiimn faisle fattwSi; _jam Adamus Bréhieivbl in iua Hpo-

ria Ecclefiaftica In Lfndenbragü Script. Sepfcentr. L, 4.

Cap. 2t»g doeei» Opfcime quoqiie motorn eff, incolas hu- jus regionig Moitjksfm (filvi*coise) nonm-atos esfe, unde

pofåea

Holfaiia.

S"< älxedt forte quispiam, Htmtiiam usque ad Hol·

fotiam humquam fe extendisfe; ^en nobis infigne etde di¬

va Myrkved et d© Hunnia teßiinoniuai probet Viikinafa-

ga ecL Peringik. p. 141.

'Έπη ^er Ofanferlx kongnr fpyr att Attila kongnr

"heriar i hans rikt; tfaa fofnar han her famtnan _og fasr ffi _gegn Attila kongi, og er

han

ketsssr fudür i Jotland

"haefur han tfrrotnsund lisddarae oé aslkinn haör _&nmnf

"og vill na beriaft vid Attiles kong» enn Attila kongarri-

"dur ondsn i Hphaland, ens Ofantrix ksngtir eptir ha-

'

''nom, ©g fem Attiies rjdur i ihao fkog fem iiggur imil-

•'lorn Danmerkur og Honalaod, tha ilar han iloum land-

•'tjolldum, ®g vill bida, haort

Ofanfcrix koogur

vill fida

) 28

"ufcaf fina iandi _og riki, og i Hunaland'*. i. e.^Cum ver©

'fOfantrlx rex (feil. Sveciae et Daniae) ab Attila rege (feil.

"Hunnise) fuum regnum vaftari audivitj exercitu eolleeto

?,contra _regem Attilam tendit; utcunque auftrum verfus

"in Jutiain venit, decem millia equitum magnumque ali-

"am exercitum habuit, cuir.que rege Attila pugnare gefH-

9Jit. Rex vero Attila ad Hunniam fe fubduxit, rege Ofan-

atrice perfequente. Ubi vero Attila in filvam Daniam in-

^ter etHunniamjacentem venit, caftra ibipofuit, fubfiftens

"dum videret, an Rex Ofantrix fuum relinquens regnum fHunniarn peteret".

Ex hoc loco fatis apparet,quod proavi noftri, Hun¬

niam usque ad Daniam extenfam, ^et ab hoc regno filva quadam magna divifam crediderint. Praeterea omnibus in confesfo eft, Veftphaliam et Frifiam veteribus Hunni¬

am vel Hunßngow audiisfe.i) Quod jam ex Volfungafaga

et Edda poetica ulterius probatur, quae Sigmundum ejus-

que filium Sigurdum Fäfnicidam ^reges Hunniae falutant;

verum ex aliis fagis, prsefertim Lied derRiebelungen, verfio

ne Bufchingii Lips. 1815 p. 3 et feqq. et Heldenbuch Francof. ad Mayn 1590 partis primae p. 7,,fatis patet, hos

reges terris in Veftphalia vel circa oftia Rheni jacenti-

bus imperitasfe. Ita Hunniam in boreali Germania, et III-

vam Mirkvidr in Holfatia iitas fuisfe, demonftravimus.

Omnia hujus loci argumenta Sohm infringere ^cona~

tur, tanquam Mirkvidr nomen esfet tantum appellativum,

vi vocis etyraologica, faltum quemlibet magnum et ob*

feurum fignificans. Veritatem etymologicam haud _nega-

mus.Nominaautemappellativafaepepropia iieri, quislieget.

x) Suhm Crit. Hift. T. _{I. p. p.} 448, 449. T. II. p. 193,

5 aj> c

Quod et

heic aecidisfe, ut credas, cogunt verba formaüa

utriusque fagae

vikog f)ann

er

Mirkvidr heitir*',

quae no-

men Mirkvidr ut appeliativum

expiicari, vetant. Suhm

praeterea

nulla exempla attulit, quibus appellativurn hujus

Hominis ufum probaretj neque alias

facile ufquam hujus

nominis filvasinvenies. Quae vero in

Edda Saemundi

ex·

ftant filvae Mirkvidr feu Myrkved} vel

illam in Holiatia, ut

p. 156 ed.

Äfzel., vel hujus filvae tunc temporis conti-

nuam partem Harzet

Erzgebirge, Niflungoruna inter et At-

tilae ledern, ut p. p. 244, 245, 246.

reipiciunt; Ita

quo·

que Cum his

facillime conciliabis, quod Erank 1) ex vete-

ribus diplomatibus oftendit,

adhuc faeculo XII filvam fu-

isfe inter B >hemiam et

Daleminciam, (Saxoniam vel Si-

lefiam) vocatam

Miriquidvi et Miriquido. In quo nomine

aperta veteris

Mirkvidr veftigia agnofcis.

§. 16.

Praeterea oblervandum, Carmen

illud in initio antece-

dentis §. citatum

fere idem exftare in Edda Saemundi

ed. Afzel. p. 244.

Attila

rex

Hunniae Niflungis dona

multa pollicetur,

inter

quae:

"Vaull léz yckr

mundo gefa

''vidrar Gnlta heipar — —»

''ok ftaf)i Danpar,

"hris patφ moera,

"er mcf)r

myrkvif) kalla"

i. e. "Caropum vobis

dare pollicetur

"magnum

Gnita-heidar,

— —-

"oppidum

Danpar5

"fiivamque pulchram

^quana

Myrkvip vocant?%

3) Beytr. zur ffift. der

Såchs Lande, T. 6. p. ti* vid. Suhm Crifr

Hift>T. III. p. 79.

) So (

SiSchöning^Sohm i!bi conienfciretitilmts! esmMyrhsd

etSeidgothia et Danparftad vel D&pßad^ campum

Gnitahsipar

quoquead Lithauiam vel Rusfiam relegarent. Diffieileqpf«

dem, cum omnibus In pfomtu eft, carnpuni Gnitahzipar in Veftpbalta /itum fuisfe, ^quod et ipfe Schöning, heic a ie ipie defei feens, asfumiit. i| Huc»ccedifc,ίΐ in Lfi^opiaisi'^et

Lithaafam bas regionen eoilocas,quod nulia faben't cms~

fa, cur illas, μ proprio regn© tam remotas Maß ungt appetiverinfc. Multo probabilius ©ft, et hie Jutiaui Viet¬

nam Ideoque Niilongis potius petendam iohui. Quod

quoque

Gnitarhipav iimu! noriiinatus ihadet

Quo vero pact® Attala Hhlungfs D&mp&rßsd, cppldum

alier,um in Jutia ut iuocn doriate ρρζάsrit* ie me- dio relinquemus»

q&aiiqaawi

monument* ootidefdnt, ^qu»

indigitant, Attisam quoque Demae rege« fuisiK Toriäei igitur hypothefi meliusquam all! caida® tic haus acco-

awÄrå poteft.

Ormas alumnus Hervor», poft pnelkim ad ejus ar- eeni coinmisfum» intus in Reidgqtiuaai ad Aogantyrem

Aarluimiar Teniens, dicit; Kerv,lag. ed. Hafo. p. soz,

"Sünnaη ^em ek kommin" ^, I. e. "ab auftro adveni (huc)'\

Scilicet: Ormus ex fuo caftelio in Angliare]Stawi·

gla, (ut §. 15 monuimus) boream verfus in Aarhekimm (Aarhus) profectus eft. Qui locus i^ca comsaode expib

tus, cum Torfaeo facit. ,

§·

»7-

i) ejus Geographicaed· Sturloo. fubjunct%

) 31 (

§.

ι8·

Τη eadem Taga locus praelii

GotoS inter

efe

Hannos

eonftituitur ad Dyngiu i) et

Jofur

^{a) montes}

(Jo/ur fjol-

him) et Dundheidu

Htec omnia loca fimul cum Aarheim et

Dapftad

v.

Schwarz in pagis quihusdam Pomeranise,

levi

tantuui

η ominum ITmilitudine illectus, fe iuvenisle credit. —

Ma¬

jore fane

veritatls fpecie Suhm et alii pleriqne ad flumeti

Li voniae Dunam Dunheidi (quaΠ ccimpumad Dimamf quaerit.

Quocum facit in

Bibi. Reg. Holm. Mfcpt. Chart, fo1,74.

In fine cujus exilis voluminis,

corapendium quoddam

Hervarar fagas, in 4:to,infertum

eft, ubi

ad

Dilgiu^et Dun-

heidi hoc glosfenoa additum

eft. "jjat liggr i Lrflandi". Si

vetuftius hoc teftimoniuro, reaximi certe ponderis esfet;.

pictura vero non

medium fseculi XVII antevertens,

re-

centiorem tantum commentatorem prodit,

Quod ad Jofur montes

attinet,

neque

in Livonia;

Bornsfia, Pomerania vel demum Jutia facile montes tam·

tae altitudinis invenies, qui

nomznfjoll

mereantuiv

§ 19

In Hervarar fag. ed. Hafn. p, 220::

"er (>at fegt, at

Reidgotaland ok Hünaland fe

^nu

f>yika<

"land kallat pyikaland er tal.it

»61f korgariki femNoregr".

"i. ^e. fertur, Reidgothiam et Hunniam nunc

Germaniam

"dich GermaniautNorvegia XII regnis

conftare putatur".

3) Dilgiu ed. \Terel. ρΛ 174..

a) Jasfar 1. c,. Jos/ur lect- var»

ed. Hafn.

p,

206*

) 33 (

Hic locus Livoniam et Jutiam ornnino excludit ^eo-

rumque fentenfeiae mire favet, qui Reidgothiam nomen to- tius borealis et maritimae Germaniae fuisfe fufpicantur.

Verum ubi haec verba nnn nifi in uno codice, eoque ob

fuas plerumque abiurdas interpoiationes omnibus vel ip-

fi editori vid, _p. 2i8 fufpecto, comparent,neque nos tam incerfco inftabilique autore innixi, aliorum aperta et fe ia-

viceoi probantia dicta contemnere audemus.

§. 20.

Fuere, qui Humlum et Hlau anm a Saxone innui cre-

diderint, cum de regibus Danias Hm-ble et Hothero eorum- que firnultatibus disierit. Suhm. C» it. Hift. T. II. _{p. 51.}

53. Torfasus Ser. p. 247, 248. Sed haec hypothefis ab

titroque parvi aeiiimata eft.

Aliam conjecfcuram habet Suhm. Crit.Hift.T. III.p. 3 4.' Invita Frothonis III_regis Daniae _apndSaxonem multaHei-

dreci vitae iimilia invenif. Uterque icilicet Hunicam

habebat uxorem ; a patre uterque de uxore ducenda ^mo- nitus, monita contemsit, et tandem abuxore e uius est.

Et hic et ille niaximum bellum contra Ruthenos etHun-

nos gesfit. Prseterea, quia Heidrecus fapiens QFrodé) fu-

jt et forian hoc »gnomine a vatibus faepisfime appella- batur, jam inde Suhm Saxonem inductum credit, ut

nomen appellativuni Frode quafi proprium asfumeret.

Suhm ipfe haud pro certa iuam conjecturam vendit, ne- que nos in tam vetufta et incerta re quid certi expro-

mere posfumus.

In Verendise campo B/åvallahed inSmalandia tumu- li occurrunt plurimi, quorum unus Hlaudi alter Humli tumulus'appellatur. 1) Quod quidem Verelii fententiae

arri- 1) Tunelds Geogr. T. II, p, 118.

'

-'"T-

i ₃₃ C

arridet. Perbeneaafcemnotum

est, monumenta, qnae för¬

fan

unumrespiciuntmemorabile

nomen,

pluribus iisdemque

longe diversis

locis faepe ostendi. it ^a de Hegbartho et

Signi, de

artifice Vtlint vel Vauliind. Jam inde liqueti,

infirmum hoc Verelii

fulcr.um esfe..

§. 2IV Hervar. föga ed; Hafa, p. a22*.

"Angantyr var leingi

Kongr i R'eidgotalandi — =■-

fon hanns var Heidrekr Ulfhamr er

fidan

var

leingi ko-

nungr i Reidgotalandi,

hann ätti dotter er Hildr het, 1)

hün var modir Haldanar

snjalla, f<5dr Ivars vidfarna

i; e. ''Angantyr diu rex

Reidgothiae fuit.

^—

Filius ejus

erat Heidrecus Ulfhamr, diu postea

Reidgothiae rex; erat

ei filia nomine Hilda, mater

Häldani follertis, patris»

Ivaii late

peregrinantis."

Continuatiohujus

ftemmatis exstafe in Sag, Ol. Tryggv·.

ed. Skalh, Part. 2. p. 54.

"Högni atti Hervoru

Hjorvards dotter Heidreksf.

Ulfnams funar 2)".· Hogne atti

dottur

er

Hildur het, hun

var allra quaena vaenst oc

vitrust." i.

e.

"Hogne uxo-

rem duxifc Hervoram, filiam

Hjorvardi filii Heidreci, fi«

Iii Ulfhami. Hogne habuit filiam, quae

Hildur vocata est;

q.use oinnium

mulierum pulcherrima et föpientisfiina erat."*;

Nulla neque hinG neque

aliunde testimonia erui pos·-

funt, quibus

hujus profapiae

regnum

indigitari posfit.

Hogne hic ^a

quibusdam

rex

Daniae, filiusque Halfdaiii

1) Fund. Nor. ed. Biörnen.,ρ. 13 haec

Hildr

vocatur

Htrvora..

2) Merito₀ bic locus Suhroio fuspectus;

itaque fubsrituendum propoDifc

Heidreh Uifkamsfunar*. Grit. Hist. T, III. p. 28.

) 34

(

Uranet aUimni putatur i), band tarnen Inda patriam

foce-

ri ejus Hjorvardi conjicere poteris. Dalin quidem, hunc Hjorvardnm Hrolfonis Krakom?

féditiofura· affinem esfe

credit. 2) Neque Suhm huitf. fén^mti«· adverfatur 3),

cum nomina eadem fint, get-itesque roficrliari posfint.

Hunc vero Hjervardnm. Hrolfonis intgrfecrorem alii vete-

res fcriptores Scanenfem dicunt, quod Fiorseo arridet;

alii vero Germanicum, qui ideo avicum ejus ^regnum (ReidgothiamJ inGermaniam collocant, quod Suhmio pla-

cefv Verum enim vero^ obfervandum est, nomen Ger*

inanicum

(fyyversk)

interdum per incolam regionis

Jutiae Pp explicari posfe,

^ut

ipfe Suhm fécit. 4) Quas expliea-

tio cum Torfaeo facit, At cum omnis hsec disputatio

tantum hac incertisfima hypothefi nitatin-, ut Hjorvar-

dum Heidreci filium, HjorvardunVque Hrolfonis affinem

eundem fuisfe asiumas, jam illam relinqoimus.

Hervarar faga ita omnr recognira, invenirmis, ejus

de Reidgothia dicta aeque et quidem η uIto melius ad Torfaei fententiam quam ad aliorum accommodari posfe.

£ 22.

Quaé in Sognbrot ofnockornm Fornkongmni Dana oc Svict.

veVdi. ed. Per. p. 5. de Reidgothia exstant, jarrjarn in §.

4. attulimus, indeque firmum pro Torfaeo argumentum eruimus.

In eodem fragmento p. 8 iterum de Reidgotia men¬

tio fit his verbis:" en Ivar for fudr till Reidgotaland", et

1) Sohm Hrst. af Dantn. T. I.p. 488. Torf. Hist.Norv. T. I.p.44©*

a) Svea Rikes Hist. T. I. _p. 372.

3) Crit. Hist. T. II. _p. 262, 263.

4) Crit, Hist. T. III. _p. 348.