Dissertatio historica de vestigiis doctorum Anglicorum in ecclesia Svecana. Quam, venia ampliss. facult. philos. præside mag. Erico M. Fant ... publice ventilandam sistit Johannes J. Högberg, Helsingus. In audit. Gust. maj. d. 26 Aprilis 1783.

D I S S E R T A T I O H I S T O R I C A D E

V E S T I G I I S

DOCTORUM ANGLICORUM

I N

ECCLESIA SVECANA.

Q U A M ,

V E N I A A M P L I S S . F A C U L T . P H I L O S

PUÆSIDE

M ao. E R I G O M . F A N t ,

H I S T O K ; P R O F . R E G . E T O R D .

S. R. S. M.

PUBLICE VENTILANDAM SISTIT

J O H A N N E S J. H Ô G B E R G ,

H E L S I N G U S .

IN AUDIT. GUST. MAJ.1 D. 26 APRILIS 1783«

U P S A L I Æ ,

Ap u d Jo h. E d m a n. D i r e c t, e t Re g. Ac a d. T y p o g r.

S : æ R : æ M : t i s

M A G N Æ F1DEI V1 R 0,

; REGIÆ CAN CELL ARIÆ CONSILIARIO

ATQUE

Or d in is Re g ii d e Va sa COM M ENDATORI,

P E R IL L U S T R I & G E N E R O S IS S IM O ,

* LIBERO BARONI,

DOMINO C L A U D I O

MÆCENATI MAXIMO,

SACRUM

voluit

Jo h a n n e s J . Högberg.

DE VESTIGIIS DOCTORUM AN- GLICORUM IN ECCLESIA

SVECANA.

§. I.

Q

tannicas vifitaverint. Vcr fus finem Sec. V Sveciæ im- p e ra nt e r e g e A D I L O , H E L G O q uid am , Rex Ledroên- fis in Dania f ratrem habuit R oam m , qui prinjus quidem, q ua nt um c o n f i a t , i n Angliam navigavit, filiamque r e g is , qui t um ibi v i x i t , N O R D R I I , nomine Ogn in matri­

m o n i u m duxit. Haec p e r quatuor generationes mater fuit 1V A R I M u ltiv a g i, q u i , i nt er alias a fe fufceptas neque infeliciter pera&as expeditiones bellicas , etiam p a r ­ tem No rt hu mbr i an , velut fui patrimonii, armis fibi fub- jecit a). Illius ex filia nepos H A R A L D U S Hildetan ean­

dem quoque ceteris cum fui imperii ditionibus reti­

nuit, a t que cum a vicinis A nglo Saxonicis populis poft- modurn i n f e l l a r e t u r , neceffum habuit vi£trix H A R A L - D I Succeffor S I G U R D U S R ing regionem invifere arque n ovu m ei praeficere G u b e r n a to rem nomine Olavum. E x ­ pulerunt h u n c Sec. VII I, A n glo - Saxones; id quod SI-

A 2 G U R -

a) L n gerbring, Hi ft. R . $vioG , T . I, p, 128.

G U R D I filio R A G N A R O Lodbrok occafionem dedit &

cauflam r'amofifiunæ illi in Anglia m e x p e d i t i o n i , cujus follemne m o n u m e n t u m fervavit cantio c y gn ea , B iarka•

mal dicta, quam fiftit ejus hifioria^). Perpetua hic fatalis R ag nar i exitus discordi arum femina Danos int er & A n ­ glos fparfit, quæ eo t a nd em usque p r o c e f l e r u n t , ut, qui i ntegræ , ut dicebatur, H e p ta rc h iæ i m p er a ba t , E T H E L - R E D U S tributum annuum illis p e n d e r e , fiiiusque ejus E- M U N D U S ferrea cofiœ ( Ironfide) Regi D a n o r u m S V E N O - N I O T T O N I imperio cedere c o g e r e t u r , a cujus filio C A - N U T O Magno nepotibusque H A R A L D O & H A R D A - K N U T O per pet ua fer ie, ab an. 1014 ad 1 0 4 2 , fuir pofTeffum c )..

Atque hæc fer me fuere praecipua Septentrionem i n ­„

ter atque An gl ia m c o m m e r c i a , q uae, ut ex hac in il­

lum quoque t rans funder ent ur in occidentales E ur op æ plagas penetranres veræ religionis radii, forraffis n on p ar um in cauffa fuere. Cum inter potiores Rornani i m­

perii provincias Britannia f u e r i t , Chrifiianismi luce i n­

ter primas etjam collufiratam fuifie novimus. Præfer- tim ad finem v e r ge nt e Sec. V I , Anglo-Saxonicos r e g u ­ l o s , qui Septem illis pr ov in ci is , in quas divifa A n g l i a , fub H e p ta rc h iæ nomi ne veni re foliris , i m p e r i t a b a n t , u- n um pofi alterum ejus Sacris initiatos fuifie reflatur H i - ftoria d). C u m ergo pr inceps N o r v e g i æ O L A V U S Trygg- vajonhis fub longinquis itineribus in G r æc ia Chrifiianis­

mi c ogni tionem & a m o re m imbibifict; in infulis Sor- lingicis Angliæ vicinis fidem profeffus atque S. Baptis­

mate in Ecclefiæ c o m m u ni o ne m receptus an. 995 in N o r - veodam rediit. A b illo cum fororis c onnubi um ambiret

J a r

/;) lb id . p. 1 3 6 , 1 4 6 , I f o .

c) Rapit i T k o y m s , H ifto iie d ’ An gleterre T , I , pufilm»- d ) I b i d e m pafl im .

Jarlerus Wefl rog othiæ Ragvaldus Ulfonis; non alio no mi­

ne id mereri p o tu it , quam eandem cum futuro affine fufcipiendo religionis formam. Fuit hoc Chriftianismi in W e f t r o - G o t h i a infigne adminiculum; an vero fu- p r e m æ Svecorum aulæ etiam anfam dederit in ejus ca- flra t r a n se und i, non rcque conflat, vel qua ratione in illam invitatus fuerit anglus ille DoCtor Sigfridus, qui R e g e m ipfum O L A V U M Skôtkonung, S. lavacri fonte ab­

luent. Illis, qui con te nderint, amicitiæ hujus regis cum A n g l o r n m E T H E L R F D O hoc maximum religionis in Svecia incrementum deberi *■), tantum abeft, ut afluro-a- m u s , ut potius O L A V U M & S V E N O N I OTTONI^rSc G A N U T O Magno in Anglia fubjuganda opem tulifle c r e d a m u s / . H i c autem Sigfritfus, quem cum Jona Si- gurdo , ab Islandis memorato, unum eundemque fuifie p r o ­

bavit Lagerbringius g ) , antea Epifcopus aulicus O L A V I Tryggvafonii fu erat; verum utrum a N o r v e g ia , an fua ex patria in Sveciam adv ene rit, tacentibus rerum m onu­

m e n t i s , liquide non conflat. Meliori cum fide aflerere poffumus , plures illius populares in Sveciam dein trans­

vectos fuifle, ex quibus maxime memorabiles S. Efkillm S uder manniæ & S. D avid We flmanniæ apoftoli quin i m m o in fequiora usque tempora viguifle hanc d o l o r u m A n g l o r u m in Sveciam transmigrandi confvetudinem te- flantur exempla S. H enrici tempore R. ER IC! IX atque

A 3 ali-

e ) H e n z e l i u s , H ift . G entis Svio • G. p. 1 4 6 . f ) l . a g e r h r i n g , I, c. P . I . p. s o f .

£ ) Ibi d. p. 5 2 2 .

/>) D e l i i fee a liisq n e d o c to rib u s A n g l i s , E v a n g e liu m in Svecia prodi*

cant'I'tis c fr, l äget hr. I. c. p. f 2 i lq. nrque n B o t i n , Hiftoria Gentis S v i o G . p. 1 5 6 P i i m o s q u o q n e nuHJorutn c u fo res ex A n g H o , tem pore h u ­ j u s R e g i s , in S v ecia m rrajecifle teftnntur e o r u m d e m inferiptienes litteris' A n g ’o - S a x o n i c i s e x a r a t o atque M n g i f h o i u m n o m in a Snellivg, T b r e c e r , G'odvine p r o f e r e n t e s . C fr. L a g e r b r i n g , I, c. p , 2 4 4 .

aliorum pluri u m , quos m e m o r a t Catalogus e p i f c op o ru m

■iecribus Vef iroGothicis fubje&us /).

§■ H L

C um h i k e v e r o Anglicis doctoribus varia quo qu e in n of tr am ecclefiam immi ga r un t inftituta , parti m jura C l e ­ r i c o r u m , partirn ritus atque cerimonias fpeclantia , q u o ­ r u m etiamnum inter nos veftigia relidua habemus. N o ­ vimus exempli grati a, quant um operis inf umer e neces- fmn habuerint antiftites R o m a n i , ant equam coelibatus mi- nifierii ecclefiaftici in Anglia ftabilirerur, neque i lium, antequam ad finem v er ge re t Seculum X I I , ibidem obti - nuififeÆ). N o n minus quoque connubi a ineundi juris t e ­ nax fuit Clerus S v i o G o t h i c u s , neque ante an. 1243, fva- dent e in Skeningenli Concilio Car di nali U'tlhelmo Sabi- nenfiy renirentibus Sacerdotibus fuadcri p o t u i t , ut h o c humanitatis privilegium depon er en t/ ). P r æt er cetera or- dal ia. in judiciis A n g l o r u m adhi beri f oii ta, celebris q u o ­ q u e -

i ) A ttn n d t v a r R ik u h x r R i/ku pcr, hnn v a r dnbkar at /hilum - N ir n d i v i r H o r ia r der B i/ku per ok å n fk å r , han a tti badi Kanu otb B 'r r t i A n g ,

\audi ok lep f r a them ok h it t il lands. F a ci lis e x his ve rbi s e n a fc i p o te - i i f . f u f p i c i o , A n sg a rii in f u n d a n d a ecc lcfia S v i o G o r h i c a t a nto p e r e c e l e b r a ­ t u m n o m e n efie nihil a l i u d , q u a m t e r m in a t i o n e m L at in am v o c a b u l i l . a j u s g e n t i li t i i A n f k d r, a d e o q u e . etia m ill u m e x A n g l i a f u o s repe? i i fle n ata le s.

C e r t e j n o x f u b n o m i n e R im b e rti de il lo c i r c u m f e r t u r , h tfto r ia m t 3 m m u l ­ tis in l o c i s vapula re a l i q u a n d o p r o b a b i t praeclarifT. I. e& or N o r d in, u t v ix fi de m a liq u a m m e r e a tu r . A l i o etiam h u i c a n a l o g o e x e m p l o i l l u f t r a b o Sve- ciae c u i n A n g l i a ve tu ft a c o m m e r c i a . M ir e fe t o r fe r u n t H i fl o r i c i n o f l r a - tes in i n d n g a n d s n a ta lib u s R S V E R K E R I K olo n is, u t p o t e c u j u s poter in a p p e n d ic e ad L e g e s W e f t r o G o t h i c a s Kornube ap p el la tu r. C f r . L a g e r b r in g , I c. P . 2 . p. 9 6 . S ed p l a n a erit d e n o m i n a t i o n i s ratio , u b i c o n f i d e r a m u s , fert ilifliinn m An gliat p r o v i n c i a m Cornvnllis La tine ap pellari Cornubinm in- c o l a s q u e ejus Cornubas . E x h a c a u te m S V E R K E R U M o r i g i n e m d u x i f l e i n d u b i u m e f l e x i n d « , q u o d in v e tu ft o c o d i c e M fcr . R. B i b l i o t h , S t o c k h o l m , q u e m d e te x it i n d u l i r i a D . L e c t o r i s N o r d in, apertis ve rbis d ic atu r filius E a r o n is a r u flic is in r e g e m el e& us.

k ) C fr. L a g e r b r in g , I. c* P, 2 . p . 7 2 . / ) I b i d e m p. 3^ 2 fq.

que erat confuerudo panis vel cafei fruftulam cruce fi- g n a n d i , quam dein accufatus comederer, quæque fi per g u t t u r , transi ret, i n f o n s , fin minus reus declaraba­

tur. Dicebatur hoc ordalium Corsned ni), idem que in Svecia fub no mi n e Korsfnitt ufitatum fuiffe perhibent»).

Sanct orum quoque p a t ronorum Angliæ celebris in ecclcüa patria memoria. Primas eorum ducit S. Georgius, in cujus h o n o r e m illuftriffimum equitum periscelidis ordinem infti- tutum fuiffe novimus. P r æterquam vero quod plurima olim apud nos templa illius effigies orn averit, an. 1489. re­

gni mo d e r a t o r Steno Sture Senior Coloffæam illam , ope­

re moleque' a dmi rabi l em, templo Stockholmienfium p r i ­ mari o dedicavit ftatuam , quæ hunc San£tum equo infiden- tem & draconi bella inferentem adhuc dexterrime pul- ch er r ime qu e r ep ræf en tat 0). Gemi nus huic e(t Thomas B ec kct, Archiepifcopus Cantabrigienfis an. 1171 mifere co ram altari T e m p l i fui Cathedralis obtruncatus; dein v e r o in Sanctorum Angliæ relatus numerum/)). Plujus no n tantum in pluribus templis ruralibus confpicitur i- m a g o (j)\ fed & in noftri usque temporis ritu quodam fupereffe c on da t memoria. Cum enim inter reliquos in vitam & Thoma confpirantes eminuiffet R. H E N R I C I II:di Vafallus Robertus B ro c k , publico ideo hor rore per fecu ai s; confvetum fuit per Angliam & adhuc nos in­

ter nonnullis in locis ufu receptum e f t , ut infantes im«

m o r i g e r i ad f d t u m S. 7horna t nativitatis Chrifti hilariis vici-

m ) Rnpiti T l o ) r n S y \ . c. edit. G c r m . T . I. p. 5 0 0 . Cfr. tam en q u * in h « n c reni m o n e t G e n e r , i h r e G!ofT. S v i o G o t h , in voc. korsfnitt.

11) v . D a / i n , H ift . R. S' ioG. P. 2. p. 5 4 .

0 ) Y e i b a funt M c s f e t n i , S c o r d i a l llu ft r . T . I V . p. 4 6 ,

D ^ H n j u s H ift o r ia m fuie relatam videfis a p . T b n y r n s , I. c. V o l . II. p. 3 t , q ) B e n z e h t i Hift. S v i o G o t h . p. 1 6 6 . In p r i m i s in t e m p l o S k ep tu - n e n i i F * sla g ia ? oftabre t n ö a m fuperfuiffe ilio tem p o re liti jus S c n & i e S i g i e m i d e m t e i l a t u r , q u a m tam en ibi h e d i e fi ultra q u a d iv im u s.

v i c i n u m , hujus nebulonis advent u illiusque f or mi dine p e r ­ cellantur fub n omi n e Robert K n ekt, A ng i. K n ig h t, ideo fatis c o g ni t i; dum contra qui pr obi atque dicto o b e di e n- tes fuerint p u e r u l i , J E S U S , Kinchen J e s } hilari præ- fentia r e m u n e r a n t u r r).

§. IV.

Superfunt e r i a m , p r æt e r c o g n a t i o n e m , qu am cum v e t e r i A n gl o- S ax on ic a lingua noftra agnofcir, quam­

que o m n i u m op ti me pro bat um ivit G e n er . Ihre s) , i n t e r ­ mi nis eeclcfiafticis non pauca communioni s hujus Svecos i n t e r & A ng lo s manifelta veftigia. H o r u m po ti or a c o r o ­ nidis loco adjiciemus.

G udfader, patrimus. AngloSax. Gotbfcetbcr.

Hokus f o k u s , pr æf ti gi æ, offuciæ. Angli ea de m v o ­ ce u t u n t u r , incerta derivatione.

Hogmdjfa, Angi. Higbmajf.

KyndelmaJJa, Angi. Candel- tnajf.

L dgerftad, AngloSax. Legerhlow ex quo forte LikRol vel Likflod.

Lœtthelgdag, feftum minus , ab AngloSax. Let, parvus.

L yd ß ifko p , Epifcopus Suffraganeus, ab A.S. Leod- bifcop.

Lekam en, c o r p u i ; A.S. Licbama,

MjeJfuake, ftola Sacerdotalis, A. S. M.effe* bœccle. Rrcofl- bœcele.

Kmberdagnr in Calendariis noflris medii ævi appel­

la b an tu r jejunia I V t e m p o r u m , & H e b d o m a d e s , in qui­

bus illa r ecur runt , in faftis. A. S. vo cant ur Fmberveckas t)^

r ) v . D n l i n , I . f u p r a c it.

x ) In P r o o e m io nd GIofT. S v i o G . t ) B c n i e l i u s & I h r e , lo ci s citaris.