D IS S E R T A T IO H IS T O R I C A D E
C O N V I V I I S SACRIS,
svET.G I L D E N *
I N S V E C I A ,
■v&mœmEMBaBmmssœæm&wisaBmr-
C U JU S P A R T E M P R IO R E M ,
F E N I A A M P L I S S . F A C U L T . P H I L O S .
PRÆS1DE
M a o. e r i c o m . f a n t ,
H I S T O R , P R O F . R E G . E T O R D . S. R. S. M.
PR O G R A D U ,
P U B L I C E V E N T I L A N D A M S I S T I T
C A R O L U S H O F F M A N ,
S T I P E N D I A R , p o s s i e t h i a n. s t o c k h o l m e n s i s.
IN AUD. GUST, MAJ. D. 29 M A J I, I 7 8 -
U P S A L I Æ ,
a p u d J o h a n. Ed m a n, d i r e c t, e t r e g. a c a d. t y p o g r.
D E C O N V I V I I S S A C R E S ,
S V E T . G I L
i n S V E C I A.
IM l'B — 1 «
J . I -
H
ominem ea lege conditum , eaque conditione, ut amicitiam cum aliis coleret , in hoc mundo politum e d e , ii non aliunde conflaret, vel ex illa, quam Temper & ubique ad Tocietates ineundas tellatus eft, animi propenlione, luculentilfime pateret. Fuerunt quidem Tocietates a Te invicem vario modo diTcrepantes;
eo in uno tamen convenerunt o m n e s, quod mutui vel auxilii g ra tia , vel dele&ationis & jucunditatis, quam ex uTu conTvetudineque interiori aliorum Tibi polliciti Tunt m ortales, indirutæ deprehendantur. Pari m od o, quo hinc enatae Tunt Tocietates, quas majorum nomine inii- g n im u s, quasvis minores polleri inde formare didice
ru n t alTociationcs, quibus vel incommoda a Te arcere, vel vitam commode tranligendam formare lludebant.
T e m p o ru m quoque fa£tum eft progreflu, ut novas in formas mutatae Tint hæ Tocietates, prout a diverlis loci, te m p o ris , religionis aliarumque rerum circumflandis p e
penderunt. Inter ejusmodi Tocietates haud exiguum Con
vivales lie di£tas locum obrinuifle arbitram ur, quarum mentionem in medii aevi Diplomatum perTcrutatione fre
quentem offendimus, quaeque, cum per omnes fere Eu
ropa: oras celebraræ Tint a) incertum que, an non a bo-
A 2 reali
a) H iftoriam S ocietatu m C alendarum live Convivior. S acror, in g e nere d e d e ru n t D u Cange in Gl offario T it. Fraternitas, Confratria, Gilda, Kaltnda ; R e g . Cancell. fVrßpbnl, in Præ f. T o m . III. M onum entor. p . 4 , 5 , & i n fqq. p lu re sv e , quos allatos videfis ap. ff'oUin S igt. S ta n te
reali noftra plaga prim am duxerint originem b)* e x tra omnem vero dubitationem p o litu m , multa adhuc illarum
& apud nos & alias gentes fuperefle veftigia ; operae utique foret pretium in veram iftiusmodi focietatum indolem in q u ire re , & fi fieri p o tu e rit, vindicias tradere e a ru m , ab illis incompofitæ vitæ accufationibus, quibus haud r a ro obnoxiæ fuerunt c). Cum tamen nimis arduum & t e neris hum eris, li illa, qua par eft, accuratione abfolvere- r u r , vix ferendum fo re t, in univerfum fi exten d eretur, hoc opus; circa ea tantum , quæ in noftra Patria floruere, Convivia Sacra, feu , quemadmodum vernacula lingva d i
cebantur, Gilden, lucubrationes quasdam mitiori tuæ L. B, cenfuræ fubjicimus.
§. I I .
& C adente p. 330,110t. a. Q uem adm odum Terpagerum in R ipis C im b ric is, p. 45 6 fqq. fchem a tradidiflfe novim us ejusm odi Hiftorise G ilda- ru m earum que fiatutorum five Skraan. In fpecie de Gildis D a n o ru m fufius novilfim e tra& avit P. Kofod A n ch e r, om Gamle Datifke Gilder og derer JJndergang, K ôph. 1780 8:0, ubi m ultos h ab em u s, quos fecu- tu s e ft, a u fto re s m e m o ra to s: e. g. Hichefium de A n g lo -S a x o n ic is, Schrvderum de P om eranicis , B lum kerg, Bartholinuvi, Keysler, G rant, Pontoppidan, Langeheck, Bircberod, Feller uni, alios.
0) In hujus afiertionis confirm ationem , Tacitum, de Morib. G erm . Cap. 22 ita habentem : Sed & de reconciliandis invicem inimicis i f ju n gendis affinitatibus, i f adfcifcetldis principibus, de pace denique ac bello ple
rumque in conviviis confu.ltant ; tanquam nullo magis tempore aut ad ftmpli- ces cogitationes pateat animus, aut ad magnas incalefcat : adfert Kof. Ancher, libr. cit. p. 3 , quique e tiam , ex iis , quæ adtulit G ram , & nom en &
to ta m Convivia ta n g en tem rem a boreali reg io n e originem traher-e ex iftim at, unde feculo 5:0 cum lu tis A nglisque ad Infulam Hiberniae tra n sm ig rav erit, e t p o rro cum G othis ad G erm aniam & Italiam , m u
ta ta fcilicet pro te m p o rn m ratione fo rm a , cum ab ethnicis Chriftia- næ faftæ fu erin t h æ S ocietates.
<0 U tp o te quas poculis tantum m odo facratas habuere m u lti, abu- fum a v ero & innoxio n o n fecern entes earum ufu & inftituto. V ide d e hac re Lagerbr. Mon. Scan. p. 131. A fh a n d l. om d e åldre Svenlk.
d r y c k e r, d ry ekes kåril och dry ekes la g a r i Sv. Magaz. 17 6 6, p. 29, 83*
§. i i.
Cenvivia Sacra feu Gilden, cujus vocis originem vi- defis apud alios </), fuere focierat.es, in memoriam fan&i vel rei cujusdam facræ, inter mares & feminas, Laicos
& Clericos iniræ, in mutuam non tantum dëfenfionem
& auxilia,* fed &, facra officia, compotationes corporis- que exercitia fimul obeunda, fub certis, circa hæc omnia, fiabilitis regulis. Quod ad primam illorum in Svecia originem a ttin et, vero efl: fimillimum, a majorum usque amicitia devota Fuftbrodra Lag illam efle petendam e), quod quidem etiam & a v o c u m / ) & a rerum g ) inter ________________________A j ______________________ fe
d ) G en. Ih re , GloiT. SvioG. in hac v o c e , ejus n atale s re p e tit a C am brica Gildia , com potationis expenfas fo lv ere, in fubfidium voca
tis A n g !o -S a x . G ylda, Island. Gialda, h o d iern a Gelda, p e n d e re , ex
p en d ere. Lager bring. M on. Scan. p. 133 a Gilla, p robarè, etiam de
duci p o lie exiftim at.
e) Cfr. Sv. Magaz. p. 83 & de ejusm odi Fofibrûdra Lag in fp ec ie:
Hjelms D ilïert. D e Amicitia devota Foftbr adr a Lag veterum Hyperboreorum, U pf. 1721, 8 :0 .
f j Mjre in G lo lïar. F o ftb rô d ra Lag a Lagga focietatem inire d erivat,
& ab eo d em fine dubio G illes Lag quoque o rtum efl.
g ) S o cietatem Fofibrudra Lag in e u n te s , p o ll certam en ad hanc affociationis form am p e rtin e n te m , com potationibus n o fte m p eragebant;
Hjelms DilT. p. 14. A lte r alteri fuperfles occifi m o rtem u lc ifceretur p.
1 5 ; n o n nifi m utua v o luntate fepararentur p. 1 8; in p erp etu a vita omni- busq u e n e g o tiis , alter alteri fummam fidem clam atq u e palam præ - flare d e b e re t p. 1 8 ; curam h o n e flæ , m o re illius æ v i, fepulturæ g e re re n t p. i p ; le g es h a b u e re , certis cerim oniis inflitutas &: confirm atas p. 21 & qu æ r. f. Cuilibet vero rituum refpondens Convivarum offi
cium p ec u lia re curiofo u ltro fefe praebebit p erfcru tato ri in A rticulis e.
g. flatuti a Lagerbr. allati Convivii C a n u t i O thenfeenlis Malmogiae r e p e rti: A rt. I X , X , X I , X I I , X III, X IV de u ltio n e necis congilda- rum . A rt. X V , X V I , X I X , X X , X X T, X X X V I I , X L1X & c. de officio a quovis infortunio fratrem liberandi. S tatu ti Conv. C a n u t i , Lundcnfis A rt. X X I - X L I1 de honefla fepultura. A rt. L X tV de non nifi, v oluntaria Convivii defertione. Praetereo e a s , quae paffim o c c u rru n t, ce rim o n ia s, quibus ab aliis pari modo diftinétæ e ra n t hæ facra: focie-
fc inftituta comparatione haud difficulter patebit. A d hæc fi confideremus , moris apud antiquos fuifle, ut in conventibus Gilden di&is, inter epulas & pocula, feria quæque agerent b)\ ethnicæ quoque religionis gratia c o n vivia fic di&a Offer-Gilden fuifle inftituta & celebrata i) ; nemo nobis fuccenfeat, fi fat antiqua ejusmodi focieta- rum, vetuftioris ævi inter monumenta, nobis confpicere videamur veftigia. Præcipuam tamen illarum periodum medii ævi fic di&i tempora conftituifle arbitramur, quum
& illa, ad quam converfi fuere veteres H yperbo rei, d o ctrina Cbriltiana magis magisque corrob orat« fuerint k)t öl horum feculorum genius turbulentus, fangvine cædi- busqué adfperfiis, in mutuam fecuritatem ejusmodi po-
ftu-
ta te s , ac iliæ am icitiæ devotæ aflbciationes, de quibus vide Lngerbr.
M on. Scan. p. 1 1 9 -2 1 4 . Botin, Sv. F o lk . H iftoria p . 8 2 ,2 3 8 .
b) P ro b at hoc Flensburg, om S. Kn u t s G ille i Malmô p. 1 2 , ex E dd. Tsl. M ythol. 50.
1) C o m potationes (lieras a m ajoribus noftris facrificiis fuifïe jun- f ta s com probat Keys 1er, A ntiq. Sept. & Celt. p. 3 4 9 fq. unde fpecimi- n is loco h æ c ce ejus verba adferre lu b e t: H ic, in S vecia, loliorum {<- ßivitas genialiter celebrata f u i t , comportato in unum a familiis fingulis me
ro , dum frequentes illo in pago conveneram cives ad fejli folennitatem. Erat in vicinia pagus alius. Ita vero inter affines conventum fuerat, ut per di
midium fefli tempus alii alios epulando in adibus Juis exciperent, fallo apui Tborerum initio & c. H<tc convivia facra OffergiUcn five Opffergilden nur., cupahantur. N otat autem vox Gilden fraternitatem , five focietatem : & q u a r. f. quibus in fequentibus ordinem harum com potationum facrarum,
& m o d u m , quo pocula confecrabant & in honorem D eorum amico- rum que evacuabant, trad it p:is 3 5 1 -7 , quem adm odum etiam in defcr>
p tio n e epulorum & com m efiationum antiquorum in ejusm odi Offer- Gilden, p. 3 2 9 , 3 0 , 3 1 , probando convivis illis e nobiliifimis ac prat- cipuis viris quem quam præ fuifle, qui cibum , p otum que convivasque ipfos folenni ritu facrabat, illam , quam in te r duorum g en e ru m , ethni
corum fcilicet & Chriftianorum , Convivia (latu im u s, cognationem lucu- lentiflim e explanat. Cfr. Sv, Magaz. p. 8 r in notis. IVailin, Sigt. Stant?
& C adente p. 329.
k) Cfr Oddo M onachus in Hift. S. O lnvi, C. 24 & Norllce Hird- fkraa, C. 49.
lhilav%rit aflociationes /). N o n eft ig itu r, cur miremur, cives in tam deplorabili ftatu, quum nulla ad fui de- fenlionem fuperflua judicarentur præfidia, ejusmodi re ipfa inftituifle congregationes. Praeter refiduam, ab an
tiquorum Fråndvigi ortum ducentem , fe & amicos vin
dicandi cupiditatem; veftigia fyftematis Feodalis adhuc reli& a, quibus, ne omnia ad incitas re digerentur, & ar
mata & confociaca manu obviam eundum e ratî debilita
t a , im m o interdum nulla, ad quam auxilii implorandi gratia confugere potuerunt, Regia Majeftas: perverfa ad
m odum in judiciis ferendi9 & litibus forenfibus proce
dendi r a t i o , ut quo pluribus quis gauderet teftibus, eo magis haberetur vel innoxius criminis, vel juftus accu- fator: tam cceca denique, a religionis vindicibus m ona
chis clericisve Romanis, animis indu&a caligo, ut, ope
ribus quibusvis bonis, & præcipue donis in miniftros ecclefiae & res religiofas collatis, quodvis facinus ex
piari pofle communis fuerit opinio m): & adhuc plu*
res
/ ) I n te r cauflas conviviorum inftituendorum hanc quoque adfert Lagerbr. Mon. Scan. p. 129.
m ) L itte ris tan tu m non o m n ib u s , Convivia fpe& antibus, quas adhuc in R . B ibi, H olm , fervatas h ab e m u s, hanc rem p robare pos- fu m u s, quum m axim a ex p arte abfolvuntur donationibus ad convivia p ro rem e d io anim æ non m odo te fta to ris; fed & ejus parentum & o- m nium alio ru m C h riftian o ru m , non m odo viventium ; fed & vita de- fq n fto ru m , in cujus quoque ze li teftim onium feq u en tes ad ferre lu b e t:
G o fvo b ref p i tn G ir d i Calmar e St ad, till H . Likatnti Gilde.
”Ja k In g rid G regirfadr. af vtipn, m ins k. b onde Lafle H jo rts eff- te rlifv a n d e, G udh hans fiael n a d h e , m edh h e lb ry g d a lif oc likarna o c b e tæ n k ta finne h a fr jac fo rn u m it oc daglika befinna k a n , at alt fom lijf o c likarna h a fr æ ra död ö lik a, o c eij fo rm ag a f alt væ rils gods i grafvena m edh fig f ö r a , o c far Guds ræ ttvijfa dom b eij fina gæ rnim ga h v at th e æ ra goda e lle r onda. I theffom fiy k k o m vet ja c m ic innan d e la c h to g a v a ra : T h y far mina fyala n y tta o c g ag n fcu ld , th a opiater ja c förb:de In g rid i m it frya vilkor oc b e tæ n k ta finne oc fam- irit, h e lg a L ikarna G lid e , oc th e s foreftandarom th e n del fom m ik
res » ) , quarum, ne Temper eadem chorda o b e rre m , va- 11Æ fu.perfedeo enumerationi, cauflæ enumerantur, quibus fiuperftru&as a culpa conjurationis abfolvere v o lu erun t fcriptores haTce focietates. Maxime tamen cuilibet a d mirationem m o v e re t, illas & Regiis confirmatas fuiflc privilegiis, quibus novas acceperunt vires, & ad feculi usque XVI:i finem duravifle; nifi fingularis haec im p e rantium circa convivia c u ra , eo usque procedens, ut jus vitæ & necis illis co ncefierin t, cujusve rei nulla neque in antiqua, neque fequentis aevi Hiftoria alia adferri pos- Tunt exempla, in illam nos duceret fententiam , C on vivia ejus fuifle dignitatis & potentiae, ut iisdem fefe o p p o n e re haud confultum judicarent imperantes; fed multo Tatius ducerent, fi in partes Tuas illas, indulgendo & beneficia con ferendo, trahere poflent o). Diverfa hifce tem poribus illis quoque fuere nomina, quorum praecipua: Convivia p \ Gilden, Calenda q ) , Fraternitates, Sodalitates, F ratria ,
Cotn-
tilh o rer a f th e n gSrd fom min k. bonda oc ja c fielfr inne b o d d o m , m edh mins k. bonda d e e l, fom fôrbrdeG iida tilk o m e p te r hans dôda, anam - madom h elg o L ikam a G ilde fo rftandarom um M ikielm eftb tijdh nu n æ ftkom m ande, uppa th e t a t i m ins lijfstijd ja c form age tilh jelp a at Guds tiænifl: thefs y tte rm e e r itilôkadis m ina fîæl till hiæ lp oc tr ô f t, minom foræ ldrom o c allom C hriftnom fiælom till r o o , lifa o c n ad h c, hvilkia fôrbîde g ard i m ins k. bonda lijfstijd vi fôrb:da G ild e tilleg- nadom e p te r var lijfstijd, fom vart fafta b re f th e r uppa gifvit æ r fkæ- lika uthvijfar. T h æ tta var g io rd t arom e p te r G uds b y rd M. C l). L X X IV . S. Marcuffa dag m it infigle h æ n g ian d e nidan tæ tta b r e f till v ittn esb y rd h .
n) Illas fufius a Kofod Ancher allatas videfis, libr. cit. p. 6, "q-io.
o) Kofod Ancher, y. 21, 2 2 , 2 3 . 6 5 , 6 6 .
p) V ide Flensburg, libr. cit. p. 1 4 , qui hæ cce a ttu lit Ciceronis ver- h a : Majores accuhationem amicorum, quia vitæ conjunctionem haberet, Con
vivium nominarunt. Prim ae, ubi ex p refle occu rrit vox Convivium, quas vidi, L itte ræ in A rch . A ntiqq. H olm , funt an. 1329 N y co p iæ d a tæ , ubi Convivium b ea t. V irg in is m e m o ra tu r. A lias L itteris an. 1303 Convivarum beat. Olavi L incopiæ fit m entio.
q) Calenda vel Kalende, Kallente vel Kalletitlæ F ra tre s , d ifto s ha-
Communitates r )y Convivia Sacra, quemadmodum etiam in
terdum a praecipuis fodalibus nomen accepere: ut Khd- matigere-laug a Flensburg memoratum s). Refpeftu formae illorum multum quidem nobis arrifit illa, quam tradit Celeber. Kof. Ancùer libr. cit. £), eorum divifio in Ma
jora vel Regia, & Minora, prout vel a pluribus & au- guftioribus vel minoribus frequentata fuere fodalibus, majoribus vel minoribus dotata privilegiis, divitiis re- ditibusque pollerent: quemadmodum etiam pro diverfo, quem fibi propofitum habuifle videntur, fine, ab eodem Au&ore, aut in Sacra Convivia ftrifte fic di&a, & hæc ite
rum in Convivia mere Sacra, ubi inter clericos de rebus illos concernentibus, minifteriis ecclefiafticis, diftributio- ne eleemofynarum , ordinatione dierum feftorum, &c.
agebatur, nullis admifiis Laicis; vel /emi Sacra, ubi Laici
B &
rum S ocietatum m em bra exiftimat Flensburg p. 17, quia Monachi pri
ma die ?. mi & dein cujuslibet mentis convenerunt, convivium cele
b ra tu ri, & in falutem fanftorum compotationem inftituturi. Non nili M alm ogiæ in AÉtibus Antiqu. Arch, ejusdem in Svecia Kalende G ilk Sc Bröder injicitur m entio, & antiis • Quidem 1451, 65, 83- 1511, 3 3 , Sc 1 6 ra Preffe Calcnten, quem admodum Londini Scanorutn an. 1616 invenitur Pr efte Calent en : Sc denique Gälte (contracte pro Calente) gilde god/et 1632.
r ) D ubius h æ re o , an ad Convivia pertineant Litteræ in Arch.
A n t. an. 1297 Communitatis Civium de ,Stockholm. 1346 ad Communita
tem diacefcos Üpfa/ienfis. Item Strenznenfis & Lincopenßs. 1374 ad Com- niHiiitatem Satagundi<£. 1497 Confulatum fcf Communitatem Holmenfem.
C ertutii eft, in iJlis publico nomine cum incolis civibusque agi adeo, u t illos certo Joco quafi congregatos vel congregari Jblitos efle præ- fu p p o n ant: quod quidem etiam confvetudini ex alie refpotidet, cum fcilicet in conviviis de rebus quibuslibet deliberare, Sc quascunque propofitiones d e c id e re, m oris fuit. fVallin, Gothi. Sami, inter nomi
na.C onviviorum Guildce, Confraternitates <Scç. hocce Communitatis quoque illis dicat p . 1 1 7 . •
s) 1. c. p, 17 in notis.
Q p a g . i a , 5 6 - 7 .
•
& Clerici communi confilio, ad facra fcilicet officia quæ- dain obeunda, utpote miflas celebrandas, orationes p r o mortuis habendas &c. fimul convenerunt: vel Secularia &
Sacra fim ul, ubi præter e a, quae fupra m e m o ra n tu r, ad mutuum auxilium & quaevis humanitatis officia libi in v i
cem praedanda fefe obftringebant Convivae, & hilaria cum feriis adhibebant. De Danicis hæc quidem K. A n - cher. Vefligia vero ejusmodi C onviviorum quoque in p a tria difcriminis haud dubia reperiuntur «), quum tam en, deperditis tantum non omnibus Conviviorum d a tu tis ,a d quas praecipue focietates pertinuerint haec vel illa C o n r vivia, non adeo certe pronuntiare licear. Tales in c iv i
tatibus, in quibus adhuc viget Religio «Romano C atho
lica, ctiamnum florent, ubi e. g ad miflas celebrandas pecunias co nferun t, circa res facras conveniunt, proces- liones publicas inflituunt &c. quosve ritus ex parte faltim, a memoratis majorum aflociationibus, G ild en, refiduos h a bemus. Quae vero olim fub eadem religione in patria fuerint, quaeque eorundem apud nos reliquiae> in prae-
fenti exponendi efl animus.
§. IIT.
N o n exiguum autem illorum numerum fuifle conflat:
S T O C K H O L M I Æ floruere:
i. Convivium Beat. P ir pinis de Sxveva Lingvo, Svet. W ar Fru Gilde Sven/ka Manna, A:is 1353*1485- Teftan-
tibus
« ) Sic ftatu ta Convivii S t. C a n u t i R e g is , M alm o g iæ , L ondini S can o ru m , S k * n œ riæ , Y ftadiæ & c. in ftitu ti, m a jo re m , R egiam & ob finem tam facram quam feeularem fo cietatem p ro d ere v id en tu r, cum e co n trario a lio ru m , quæ nobis v id e re lic u e r it, & quorum nonnulla infra videas a lla ta , nullum alium e ru e re p o tu im u s propofitum finem, quam u t in facros ufus folumm odo, vel e tia m privatae h ilaritatis gra
tia inftituta f u e r in t, adeoque m inoris g e n e ris : quorum etiam nonnul
la ab ecclefiafticis tantum frequentata fu ere fodalibus, u tpo te P reßt Calenterne M a lm o g iæ , L ondini S can o r. &c.
tibus 5 Litteris in Bibi. Reg. Holmienf. fervatis, qua
rum ex originalibus defumtas in Arch. Antiqu. ibi
dem videre licet copias. Integros harum & fequen- tium Litterarum titulos, ut illos habemus exfcriptos, fic quoque heic adferre multum quidem nobis, v e ri
tatem horum Conviviorum probantibus, e re f o r e t , quoniam aliarum tamen rerum etiam habenda fit r a tio, ex Repertoriis Arch. Antiqu. ubi omnes hafce Lit
teras videas fummo cum üudio recenfitas, illarum ran- tum, quæmajoris funt momenti, rubricas tradere juvat.
Sunt Litterae, e quibus fata hujus Convivii quodam
m odo cernere liceat: An. 1353 Privilegiorum R e
gis M A G N I , huic Convivio latorum, de fundo quo
dam, ubi aedem exftruere volebant, fuis conventibus facratam; — An. 1385 Litteræ Convivii, fundum in privatos ufus cedentis. — 1436, quibus coram Magi- dratu Holmenfi novam accellionem accepide conftat hocce C onvivium , quando ejus fub nomine adopta
batur Conv. St. Michaelis^ Sv. L itt la Karla Gildet. — 1454 Litteris A. E. Johannis illud cum Convivio C o rp oris Chrifti oppidi Stockholmenfis coaluifle condat. Dubius tamen haereo, an adhuc ad id p e r tineant Litt. An. 1485, de aedificatione ad murum aedis G ild o n ia ru m , praeferam, cum exprefla in illis injicitur mentio Convivii de SwevaLingva: (Svenßa Manna i Stockholm) cfr. JVaUin^ Sigt. dant. & caden- t e , p. 330.
2. Conv. Beat. Virginis in fundo presbyteriali ecclefiœ Stock
holm: cujus 1405 renovata datuta adferre juvat v).
B 2 Ali*
v ) Statum renovata Convivii k. Virginis in fundo preshyteriali Ecclef.
Stockholm.
Jn n o m in e domini Arnen. A nno N ativitatis E ju sd em rhillefimo Q uadringentefim o quinto indiftione vndecim a m entis Junii die d uode
cima h o ris c o m p le t o n is vel quati P ontificatus fL r^iffm .i in
Aliud hocce Conv, a priori fuifle indicare videtur, præ-
Chrifto patris & domini noftri dn. In nocency Divina p rovidenda pape feptim i anno ejus prim o in m ei n o ta ry publici prefencia, conftituti ho
norifici & difcreti dom ini, dominus videlicet Johannes W ardenbergh P afto r E cclefiæ parochialis fanfti Nicolai in Stockholm & fenior con
vivii presbiterialis ibidem , dominus Laurencius Olavi canonicus Upfa- le n fis, dom inus T ydem annus Prepofitus opidi ejusdem , dominus Sy- m o n , dom inus Johannes D iftus V rouem ark, dominus Jacobus Gref- r o d e , dom inus Johannes diftus K n y p e r, dominus P etrus, vicarius ca- p elle caftri eiusdem lo ci, dominus N icolaus, re fto r ecclefie in Sulna, dom inus Laurencius vicarius 'capelle S anfte Marie M agdalene clericus U pfalenfis d yocefis, dom inus W illekynus predicator p resb y ter R oft:
d y o ce fis, dom inus B ernhardus presb y ter Camynenfis dy o cefis, dom i
nus Johannes S y n ik in i, & dominus Olauus Capellam , ibidem fratres çonuiuii. In fundo presbiteriali ecclefie S tockbolm is, quedam ilatuta p ro honorificenciori eiusdem conuiuii /latu ediderunt co n d id eru n t, &
fervanda in te r fe grata fanxita & r a t a , om nes præfati fratres concor
di v o te & unanimi confenfu com prom iferunt nouerunt & pollicitaban
tu r, p re c u rren te confenfu fauore & gracia reuerendi domini domini Hyn- r ic i, A rchiepifcopi V pfalenfis, una cum ftatutis jam dudum per ydoneos viros & difcretos dom inos videlicet dom inum Johannem W ardenberg, fupra ta ftu m dom inum N icolaum P lo ch g , dominum A fferam , dominum H olftanum , dom inum P etrum E rici, dominum Johannem B olt, dom i
num Jacobum C o e n , dominum W oJradum , dominum Johannem Ofter- b e r g , dom inum N icolaum Ju te , dom inum Nicolaum H elfink, dominum A ndream P etri /labilitis. Q ue quidem ftatuta tam de novo condyta quam ex antiquo p e r prefatos dom inos confirm ata concom itantur ar- ticulatim in hæ c verba. Prim o u t conueniant quatuor in anno. Vide
licet dom inica infra o ftauas corporis Chrifti. Dominica infra oftauas nativitatis beate virginis. D om inica infra oftavas fanfti M artini & do
m inica infra oftavas epyphanie. H abendo vigilias poft vefperas & in craftino miffam in fummo altari de corpore Chrifti, quam cantabit fe
n io r fi prefens vel ociofus fu e rit, cui om nes fratres teneantur inter- efle & offerre. O m nes vero alij fratres facerdotss habeant miffam an te vel poft iftam miffam pro defunftis fub pena unius marcae cere.
Si quis autem fratrum ad prediftas vigilias venerit prima leftione lefta, vel ad miffam can tato K yrieeleefon aut ad finem eiusdem mille non fteterit folvat u t fupra expreffum eft. Item nullus eligatur ibi in fe- niorem aut affeflorem eciam cniuscunque dignitatis uel ftatus fuerit
praeter adjettionem illam prioris de Sveya Lingva,
^ 3 qua
nifi facerdos. Ite m fi c o n tig e rit, aliquem fratrem infirm ari clericum a u t la y c u m , om nes fratres clerici induti religione fua accenfis cande
lis cantantes refponforia de corpore C hrilli, tam in exitu quam in reditu eum devote vilitabunt. Si autem tamdiu languore detentus fue
r it quod fua confum pferit & non habens neceflaria pro fepultura, mo- rienti om nes fratres prout videbitur expedire neceflaria procurent fe- q uentes ad fepulcrum cantando prout* m oris eft. Item fi aliqua caufla v ertitur inter fratres nifi fit cauffa beneficii, uel om nino fpeftans ad fuperiores in praejudicium epifcopale non exiftens uel capituli, ipfa fie t confilio & arbitrio feniorum affeflorum & feniorum fratrum difcu- cienda & diffinienda. Item quicunque ordinatus fuerit ad minillrun- dum p er p ro cu rato res obediens, im pleat fibi adjunfrum filb pena unius m arce cere. Item fratribus juris fit bina vice convenire in anno infi- m ul bibendo videlicet dominica infra ofravas corporis Chrifli & in carnis priuio. E t tunc om nes fratres teneantur intereffe exiftentes in o p p id o , au t folvant m ediam fcotam. Item cuilibet fratri infirmanti m itta tu r p o tu s p er duos fratres. Item quicunque ordinabuntur ad p ropinandum p er procuratores fi non propinent folvant dimidiam mar- cam cere. I te m cuicunque fratri nuntiabitur de proceffione facienda ad in firm um , renuens venire dabit unam • marcam cere. Item quicun
que facerdos fanus volens intrare fraternitatem noftram , dabit dimidi- dium talen tu m cere , fi vero infirm itate detentus voluerit intrare fex m arcas foluat denariorum . M oriens autem eadem de infirmitate omnes fratres ipfum vifitent cum miffis & vigiliis & quilibet frater habeat de iftis fex m arcis dimidiam oram . Refidua vero pecunia ad marfubium
« onuiuale nofcatur devoluta. Item layci volentes intrare fraternitatem n oftranj cuiuscunque fexus, quilibet det fex marcas denariorum , &
v eniat q u ater in anno ad vigilias & miflas u t perm ittatur faluo fi:o offertorio atq u e deuotis omnibus. Ite m pro anima d efuntii fratris, quilibet la y cu s frater facere celebrare unam miflam obligatus habea
tu r. Ite m e x tra opidum cuicunque fratri obeunti tenentur fratres in opido p refen tes exequias celebrare u t pro prefente. Item decretum efl u t fi quis fratrum feniorem & aflefiores fuos verbis contumelio- fis quovis m odo affecerit uel inh o rruerit, fatis faciendo unum talen
tum cere in terp o n atur. Item frater fratrem verbis aut faftis rnole- fian s, difcuciendum fiet Judicio & arbitrio feniorum & afleJTorurn.
item viri aut m uiieres publica infamia denigrati fub pena unius marce cere ad convivium noftrum r.on invitentur. Poft quorum quidem ar-
qua hoc plane c aret, quod Litteris an. 1436, quas infra N :o 5 integras allatas videfis,fit mentio C onv.
Beau Virg. in platea futorum [ IV irF ru (}. vid Sko
makare gataii), cum in fundo presbyteriali hoc fuiffe habitum ex hifce ftarutis oppido pateat, id quoque probante Celeberr. Peringfk. Tom . X Holmia 111 ußra
ta , MSS. Arch. Ant. neque plures de hoc convi
vio invenire nobis licuit Litteras, unde ad ejus du«
rationem vel fata concludere fas foret.
3. Conv. Corporis Cbrifli, Broderfcbap des hilgen lie barns 1409- 1511.. Litteræ an. 1409, 13, 20 , 4 3 , 7 4 , 7 5 ,
8 2. — 1488, 89, 9*> 95« — 1507,10, i i. — item 1481
&
ticulorum & ftatutorum declaracionem fancicionem & ra tific a c io n e m , m e n o ta riu m publicum infra feriptum requifierunt atq u e qua d ecuit in- ftancia p e tie ru n t u t iià fupra om nibus & lingulis p u blicum co n ficerem inftrum entum quoties fo re t o portunum . A fta funt h e c in eftuario c o n vivarum b ea te virginis Stockholm enfis A nno in d i& io n e , m e n fe , d ie , h o r a , P ontificatus u t fupra. P refentibus ibidem prouidis & circum - fpe& is viris videlicet H y n ric o aurifab ro , P e tro aurifabro & N icolao d ifro S c h e rm e r fu to re , L aycis teftibus ad prem ifla v o catis fpecialiter,
& ro g a tis infupcr ad fpecialem inftanciam om nium fratru m appenfa fu n t figilla p refenti publico inftrum ento y d o n co ru m & difcretorum vi
ro ru m ac dom inorum fuperius prelibatorum videlicet dom ini Jo h a n n is W a rd e n b e r g , dom ini T y d eman n i prepofiti.
E t e g o C onradus de C olonia c le ric u s Colonienfis d yocefis publi
cus f»cra Im periali a u fto ritate N o tariu s. Q uia preinifforum ftatu
to ru m condicioni ordinacioni & exam inacioni om nibusque & fingu- lis aliis dum p e r prefato s dom inos iic fieren t & a g e re n tur una cum p ren o m in atis teftibus prefens interfui. E aq u e u t p re m ittitu r fic fie
ri vidi & audiui. Id eo q u e h o c publicum in ftru m e n tu m , in hanc tabellionis form am red eg i & p ro p ria m anu confcripft fignoque &
n om ine m eis folitis & confuetis fignaui ro g a tu s & cum debita in- ftancia requifitus in fidem & evidens teftim onium om nium & Un
g u lo ru m prem ifforum infuper liq u e t m ihi de rafura que & in fe- ptim a & nona lin e a a capitali linea com putando & in decim a li
nea co m p u tan d o a fine furfum.
3c 1483 maxima ex parte donationibus, em tionum , venditionumque tra£latione abfolvuntur, ex quibus tamen hocce Conv. hand inter m in o ra, & potenriæ divitiarumque & dignitatis refpe£tu, habendum efle, colligere pofTumus. Litteræ îllæ 1483 Sigillum ap- penfiim ha b en t, in quo poculum fiftitur, cui adfi- dent duum viri, manuum jun£tione amicitiam teftantes, fuper poculum lychnuchus penfilis confpicitur.
4 , Conv. S. Gertrudis 1415. Unice hifce Litteris vendi
tionis ædes S Gertrudis m em oratur, de qua alias cfr. Hadwpbs Rim. Krön. p. 378. Ericus Olavi p. 373.
Spegels K. Hift. 2 Del. p 137. Flensburg om K N U T S G . i M alm ö , p. 17. Wallin ^ Sigr. ftant. & cadent.
P- 330.
j . Conv. S. Micballis, Sv. ■ L itt ln Kar la Gilde 1436. Vide fupra N . i. hoc quoque Conv. memoratur in R b y z. Monaft. p. 50. Flensburgs p. iç. Walltn, 1. c. & Gothi.
Sami. p. 1 2 4. Quoniam nondum in lucem editae funt L itteræ conjun&ionis duor. Conv. illas heic adferre lubet x ) .
6. Conv.
Jt) An. infor Magijlraten i Stockholm fir e n a fig tvtntte Gildens B rä
der och S yflrnr igenom der ns FuUmdcbtige , nt hltfva eit G illt, netnl.
fV dr Frt* Gildet vid Skomnhare gntnn och S:i Michaelis fnmm rfldds, Jom knündts Littla Karin Gilde, lle fv 0 nu ett under W dt Fru Gilde*y
namn.
T h c t fkal allom m annom v iterlikit vara fva væl th o m effter- kom ande æ r a , fom th ô m nu æ r e , att for ofs B orgham æ ftara o k Radh- mSn i S to c k h o lm , k o m o a Radsftufvune befkedhelika mån Jô n es Pe- terffon O lderm an i W a r F r u Gilde i S to ck h o lm vidh S kom akare ga- tu n a , o k In g e ld e r A ndriilbn O lderm an i Sanéti M ichiels G ild e , fam- m aftadh fom kallas L ittla K arla G lide, badha F ullm åktughe aff badhen G ild e n , o k fpurdhe ofs vm th e m atte badhen fo n d e Gilden g ô ra aff e tt G ilde i fva m a tto fona th e eens æ re vordne a badhe fidhor o k h e r elfter fôlg h er. T h e varo tilfama aff badhen G ildhen fom th e ofs Ikålika b e r i t t a , aanora e p th e r G uds b y rd h thufande fira hundradh*
6 / Conv. S. Gtorgii Svet. St. jf årans Gille. Vid. Fttnsbc.
libr. cit. p. 16.
Conv. St. E r / c i i ^ 6 . ibid. p. 15, ex Litteris n:o 1. al
latis; in illis de anno 1436 S. Erics Giileßuga m em o
ratur. Wallin 1. c.
8 .Conv.
fex ok th r itig h i, vm S anfti B arthelom ei dagh i Sanfti K nvtz Gilde«
ftu fv o , Jöns P eth erfib n , O iderm an fonde P ether Odvaflafon Biiiittia- r e , Jons Block T u n n o b in d a re, O lafjoanffon T an nobindare, O lafM ag- lip ifo n , H ans S k o g h , M agnus N iclilfon, O laff Mikielffon K ötm angare, O laff Jönlfon T u n n o b in d are, Jons Olafffion T unnobindare, P eth e r O lafffion, M attes S takabrandh, O laff Bengtffon, Jons Ko k , C lem it B e k erm e fla re, N iclis W ibbam egh. W ppa fôr:de W a rF ru Gildes væg- naj, In g eld er A ndrilfon O iderm an, O laff S tari, P ether Stalfven Bifit- tia r e , N iclis W ib b em a g h , Pavel Malisman S tolbrödher, P eter V an —
P e th e r B irk e, H ans S teff, B otulf In g afo n, Ragvald O verfkära- r e , Sven J o a n fo n , den G ulfm ed, K n w t S k rä d d a re --- J o n Olafffion a fôr:da S an fti Mikiels Gildes vågna, ok vordhe fva ovir eno m edh alias th eras godh villie och fa m th y k k io ---G ilden fkulle blifva eth G ilde, alle fullelica Gildh B rödher ok Gildh S y fter a badhe fidhor ok alle lydhande under W a r F r u Gildes — --- G ildes æ ghadelom lôfo 9k fallo engo undantakno, utan alla geenfågn o k hinder a badhe fijdhor, dyrfves h er nokor m ota gôra han bâtre h in b ruth e lfter th y rSttin utvifar. Item æra th e for ens vordne att j o fkal een O id e rm a n , Bifiittiare ok Stolbrödher aff karlam en fittia m ed O ld erm an n en o m , Bifiittiare ok Stolbrödhrom aff W â rF ru Gilde m e d ’ allom B rödhrom ok Syflrom a badhe fijdor the nu æ re o k æn kom a kunna i tillkom m ande tidh alle under W a rF ru Gildes fkraa att lydha fom forfkrifvit lia r , ok hafva th re e openbara Gildes dryckior um anrit, förfla om M ikielsm eff, andra fiorton dagha näft effter P afka, thridhia um W a rfru d ag h d y ra fom kallas njfumptionis ok th e n drycken forfu- m e engin B rodher eller S yfler vidher brut fom fkran utvifa, thenna for.da ee n d rach t th e nu a badha fidhor fulbordhadh ok fam thykt œr h en n e fulbordha ok fam th y ckia, oc vi Borghamåftara ok Radh for:de att hon m a fva ok fkall obrutlikia blifva i tilkom m ande tijd h , thy hafvom v y m edh villia ok vithfkap til vitnisbyrdh vart Stadz Secre
tu m aff for:de S an fti Mikiels G ildes vSghna, fom ejh incighle hafver, h ân g t m edh for:de W a rF ru G ildes incighle for th etta breff. Datum S to ck lio lm , anno & die quibus fuprri
S v s t. G il d m , in Svecitr. 17 g. Conv. S. Olavi 1497. Hifce Litteris aliquid in ædibus
S. Olavi {S. Oloff's Gitkfluga) acluin dicitur, unde ad Conv. ejus nominis concludimus. IVallin, I. c.
9. Conv. vel Societas S. Sepulcbri. ff'allin, Sigr. Stant. et.
cad. p. 331. nor. b.
U P S A L IÆ :
0. Conv. Salvatoris 1337- 1444s ex binis Litteris Tefia- tricibus, in quarum pottenoribus leguntur v erb a:
— Convivium fa Iv at or is , in quo omv.es curati I f alta- riflœ totius diœcefeas Vpfalien f is , tenentur ejfe fratres c f legem fer v are feriptam convivarum; lev ut que idem prœbendatus X X X marcas a procuratoribus convivii de oblacionibus fratrum provenientes, quousque reditus cre- Jcere p oterint, ut habeat X L marcas. Item : idem p r ne
ben datus babet curiam falvatoris vulgariter diStam, quam tenetur confer vare ineffe in arca confveta, idem pr ne
ben datus ait er natis ebdomadibus tenetur ad has tnijjas, dominica die de SanSla Trinitate. 2:0 Feria pro de fun
d s . 3:0 de SanEl» Erico. q:o Pro defunSlis. y.o De SanSlo Spiritu. 6:0 De SanSla Cruce. Sabbato de Domina.
1. Conv. S. Georgii, S. Z' fa n s Gille oeb Brôderfkap 1460.
Ex Litteris Confirmat. A. E. Johannis 1460, ubi a- gitur de d om o Convivii exftruenda, & facris offi
ciis (Sjala ryckt) in Capella S. Georgii habendis.
2. Sodalium Corporis Cbrifli 1 jo8. De hoc Convivio cer
tiores fa&i fumus, inje&a mentione ejus ciftæ Litte
ris A. E. & Capituli An. 1508, ubi verba: — provi
dimus , ftatuimus £ f ordinamus, quatenus prœbendato fupradiSlœ prebend# ex cifta collegii corporis Cbrifli, Up- fali# in falutem animarum, £ f liberationem non Jolum diSli d:ni M artini, Jed etiam fratrum £f fororum, ejus
dem collegii, ac omnium fidelium defunSlorum, quolibet anno decem marcha , fic videlicet quod quinque <irca fe-
C flum
ß u m [an ft i M a rtin i, Z f alia quinque circa feftutn San
ft t Érici Regis Zf Martyris in Mai j o , in promt a pecu
nia perpetuis temporibus affîgnentur, &c. ©te.
13. Confratem. S. Pétri 1325. Vid Flensburg, libr. cir. p.
15. Rbyz. Monaft. p. 49. W allin, p. 330.
14. Cotfu. & K A N ü T l. Vid. Flensburg , libr. cit. p. 23.
W allin, libr. cit. p. 333.
15. 5. Jacobi. — 16. Spiritus Sanfti.
17. Sacerdotum, Preße Gillet. Tria hæcce Convivia Up*
faliæ enumerantur a Flensb. p. 15 & Æ/72J. Mon. p.
4 9 , qua in r e , quod ad 2 priores attinet, cum iis idem facit W allin, Sigr. Stanr. & cadent, p. 330 &
Gothl. Sami. p. 129, qui etiam p. 124 libr. cit, de Karla Gilftojvone Upfaliæ, hvareß hållits Lagmans ting, 1454 loquitur: cum ramen neque nobis conftet, an ne ædes pertinuerit ad Conv. S. Nicolai vel Michae
lis, quæ duo Convivia Stregneliæ & Stockholmiæ Karla Gilden appellantur; certi aliquid inde conclu
dere non poftumus. Cfr. de conviviis Upfalienlibus, Peringßiold, Monum. Upl. T . 2. p. 320.
S I G T U N Æ :
18. Conv. S. K A N U T l. Vid. Flensb. p. 22: ejus quoque in Arch. Antiqu, fervati aerei figilli mentionem ha
bemus factam a Wallin, libr. cir. p. 331, 33, ubi quo
que tempore Regin. M A R G A R E T H Æ Sigtunam penetrafle illud, convivium conje<ftando proponit.
19. Confratern. S. Petri 1325. Vid.Teftam, Elenœ Andre#
fil. de Ydlofn a 1325, a W alhn, p. 331 allatum.
20. Conv, S. Crucis. — 21. Conv. S. S e p u l c r i, Duor. hor.
Conv. Sigilla aerea in Arch. Anr. fervari, etiam eft Au&or W allin, p. 331, non quidem exprefle cujus fuerint urbis vel loci, m em orans; inter üla tamen, quae Sigtunæ floruere, Convivia ponens, illuc quaft
per-
pertinentia. Attulit quoque litteras terminatorias (Jo rd • ocb tompte - Skiftes bref) civitatem inter & ccenobium An. 15io exaratas, ubi exprefla mentio fit domus cujusdam convenrualis, Sv. G ille flugan j fed in cujus fan£ti memoriam fuerit inftituta, non additur,
N Y C O P I Æ :
22. Conv. Beat. Virginis 1329. Ex Teftam. An. 1329
& Litteris Teflatoriis ( W ittn esfkrift) Epifcopi Styr- berni fuper allatum Teftam. An. 1330, in quibus po- fterioribus fignarum Teftamentum illud fuifle dicitur:
Sigillo f everendor. viror. Convivar, beat. virg. Ny copia.
23. S. Barbara. Vid. Flensb. p. 16, Rbyz. p. 225, qui etiam de domo ejus, ubi fita fuit.
S T R E G N E S I Æ ;
24. S. Nicolai vel Karla Gillet 1422-56. Priores Litt, venditionis ira incipiunt: Æ a th b m , fom tbetta breff hora aller fee s bel fotu v i , aldermonnen oc r a ad lo
gi f varan e i SarBi Nicbolai Gilde i Strengncs, Jom kal
las Karla Gille, kœrhka met Gudhi ; oc gàrutn witter- lik it &c. at v i bafvom met i a , fam tykkio, kcerlek oc godbom wilia alia Gildis- Brôdbrana, / aalt See. ena war a Gillis tompt See &c. met Gilliflns incigblo. S. BEATI.
N I C O L A I * Ï)E * C O N V I V I O * S T R E N G E N S . Indicatæ inveniuntur a Rbyz. p. 49, Flensb. p. 15, JValhn, Sigt. p 330 (Sc Gothl. Sami. p. 124. Pofte- riores Litteræ funt donationis.
25. Jungfru Mariae P[altares llrôder/kap 1507-09. Binae L itteræ , quæ hocce Conv. p ro d u n t, illud in facros ufus & millas celebrandas, adeoque a monachis unice frequentatum indicare videntur. Cfr. Rhyzelii Monaft.
p. 200. ‘ .
1 . . . . )
ESCHILS-
ESCHILSTUNÆ :
26. Conv. vel Societas S. Sepulcri. PVallin^ Sigt. p. 331 in notis;
T H O R S H Â L L Æ :
27. Gioriofa Virginis 1322. Litteræ fu n t, qfiiibus <&
hoc & fequens
28. Beati Olai eod. ann. probatur, eo quoque m e m o ra biles, quod fub illis figilla adhuc reperiantur inta- d a , quæ vide defcripta in Differt. Clariff. IVang- ftelii de Thorshålia, Upf. 1782, p. 4 Vnor. d.
29. S. Nicolai 1496. Vid. Litteras, quibus Ålderman och defs Gilles-Broder förplikta fig at g if va årligen en or tug tomptôre a f den Bifiops hordjens tompt i Stregnes, (ont Bifkop Cordt dem uplätit at kruka, ib. integras allatas, Ô R E B R O Æ :
30. JVår FruGiüe 1434. Litteræ donationis Convivio fadæ . A R O S I Æ :
31. Conv. Scholarium, Sv. Djœkna Gidet 1378. Ille Litt,
•eft Titulus: Starbeks gård i IV fieras Bijfkops S tift fd ld tiü Djœkna Gillets Bröder ibidem.
32. S. Sepulcri if o g . Litteris, ubi Helga Grafs Gtllefiuga memoratur.
L I N C O P F Æ :
33. Conv. B. Olavi 1303. Litteræ p a d i emtionis confir
matae cum figillo convivar, beati Olavi Lincopiæ.
3 4 . S. A ndrea 1360. De donatione aliqua huic Convivio
collata, cum earumdem Litterarum confirmatione vel vidimatione an. 1365.
S U D E R C O P I Æ :
35. Conv. S. Sepulcri. WaUin, Sigt. ftant. & cad. p. 331 in not.
W A D S T E N I S :
36. Conv. S. Brigittes. — 37. Conv, S. Michaelis, ib. p. 330.
6 C A L M A R -
