• No results found

Dissertatio historica, de ritu gerendi gladios in pace. Quam, venia ampliss. facult. philos. præside mag. Erico M. Fant ... publice ventilandam sistit Ericus Philip. Pladecius Sudermannus. In audit. Gustav. majori, d. XIX. Junii 1783.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Dissertatio historica, de ritu gerendi gladios in pace. Quam, venia ampliss. facult. philos. præside mag. Erico M. Fant ... publice ventilandam sistit Ericus Philip. Pladecius Sudermannus. In audit. Gustav. majori, d. XIX. Junii 1783."

Copied!
16
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

DISSERTATIO HISTORICA

D e

R I T U G E R E N D I GLADI OS IN PACE.

Q U A M ,

F E N I A A M P L I S S . F A C U L T . P H I L O S .

P R Æ S I D E

M ao . K RICO M. FA NF,

H I S T O K . P R O F . R E G . E T O R D. S . R . S .

P UB LI CE V E N T I L A N D A M S I S T I T

E R I C U S PHI LI P. P L A D E C I U S

S U D E R M A N N U S .

IN AUDLT. GUSTAV. MAJORI, D . X IX . JUNII 1783-

U P S A L I Æ ,

A p u d J o h. Ed m a n, Direct, e t Re c. Ac a d. T ypocr.

(2)

A M P L I S S I M O V I R O

D m m a g n . s a e f s t r ô m ,

A D C U R IA M U P S A L Î E M E M M A J O R E M , S E N A ­ T O R l D E X T E R R I M O ,

F A U T O R I O T T i M O !

T llu x it àemum Ries v i t i s fa t e x p e titu s, quo ulla exflaret memoria fa v o r is T U I in me inlîgnis. Ingenue enim fa te ­ or to t t antis que T E adfecifje me beneficiis, ut baud fecus ac filium me babuiffe videaris. E x im ia m banc benevolentiam, ta cita quidem U p riv a ta veneratione, nullo non tempore (um profecutus; a t , quid clienti c a n u s, optatius quid■ occafione, quot demum cumque illa iit , opportuna, g r a ti fin ia m m entem , rw/ debetur , paulo altius j'ignificandi ? A u f picato f ic m ibi cadit prae fens rerum conditio, dum (pecimen illud Academ icum luci com m itto publica. IIoc T I B I F A U ­

T O R O P T I M E ! ut in pluribus Iingvis & difeiphnis verfii- tijjitno, p r x je r tim vero Nobili [fimi H i flor ici Studii am anti [fi- mo, /» g r a ti (fimi anim i te fe r a m j aerum facere offerre, volui, debui. Sujcipias, qualectimqae iflu d m unus, iw/fM fer eno, me que T I B I in poßerum commendatum habeas. Cet et um Sum m um rerum Statorem precibus d e fa ti­

gare non in te rm itta m ardenti [fimis, dignetur annos pylios, Salvum Sofpitemque T E p r a ß are in F A M 1L I Æ ''TU/E cer­

t i [fimum fu lc r u m , omniv.mque clientum T u o ru m , /‘»ter me quoque numerare audeo, gaudiuui exoptati [fimum. A d ci­

neres ujque permaneo,

A M P L I S S I M I N O M I N I S T U I

C u lto r H u m illim u s

E R I C U S P H I L I P P U S P L A D E C I U S .

(3)

D E R I T U G E R E N D I G L A D I O S IN P A C E .

i h i l e f t , in q uo mi nus fefc o c c u p e t h u m a n a curiofitas, q u a m in iliis, quae q u o t id i e oculis u f u r p a m u s , &

in qui bus luculentiilima t a m e n canae antiquitatis veftigia ha u d r a r o delircfcunt Qui A u r o r e s Graecos La t in o s- q u e , litus ant iq ui lf imo ru m p o p u l o r u m d e f c r i b e n t e s , c u m a c c u r a t i o n e fcrutati f u n t , a r m or u rf î uf u m t e m p o r i b u s a lmæ pacis iftis g ent ib us fuifle i n f o l i t u m , q v a vi s p a g i n a c o n v i n c u n t u r , /]pud Graecos, ut r e f e r t Lucianus, cautum erat m ulcla, ne quis in urbe, cum tiibil necejje f i t , an n a gellet aut arm atus procedat in publicum, a) N e m i n i q u o q u e a p u d R o m a n o s licitum f ui fl e, a rmi s i nf tr u£ tu m in fena t u m i r e , Cicero ipfc c o n f i r m a t : In fenatum ire (inquit) le x vetabat. Itaque P. Cornificius in fenatu, u t invidiam M iloni fa c e r e t, ferrum d ixera t eum habere in tra tunicam ad fem ur alligatum b). A r m o r u m i m m o atque g l a d i o r u m p o r t a t i o n e m p r o h i b u e r e v e f t i m e n t o r u m g ene ra , v i g e n r e pace R o m a n i s ufitata. Q u i p r i m o r i b u s t a n t u m labris illorum antiquitates d e g u ft a ve ri t, illum h a ud fuge*

r e e x i f t i m a v c r i m , pacat os R o m a n o s cives T o g a fuifle i ndut os , quae ab humeris ad talos fere p e rtin g e b a t, ut r e ­ f er t Cicero c) E r a t rotunda und equa que conftri6l a } itaque imrnijpi jupra caput injeSlu uno corpus totum vefiieb a t, laxe patentibus in fummo faucibus, ut non caput modo Jed et j a m brachium humerusque d e x te r , cum luberet, commode exjeri

§. i.

A 2 poffiet,

fl) L u cinnus dc G y m n a li i s .

/’) E x c o m m e n t . in Ep. Cic. ad A lttic u m Lib . 2 Ep- 2 4 . c) Cic. O r a t , p r o Cluentio.

(4)

pofjet, ac particula illa ad cervicem arreSla r v e l in cnput attra h i vice p i l e i , tempore a ß us aut p l u v i a , v e l ab eo remo­

veri poßet in occurfit v iri botiefii, coram quo debebat aperiri ca­

p u t. E t tunc fie b a t, ut lacinia to g a , /ub d e x tra ala pro- viiffje, ad bumerutn letvum decurier et, fucer et que Unum aliquem obliquum, definiendo per rugas non perinde aequaliter vel breves vel longas. Ceterum ad partes in feri ores er ut c lau j a, ut corpus velaretur, quod tunc tem pons non b</b<rcnt femora I/o.

ve l braccas. d ) Q v u m hoc veilitu > pacaris f ub t e m p o r i ­ b u s , Romani; Temper ufi f u e r e , u n d e e tj am f a d u m e d , u t v o ca b u l u m Toga apud Glalficos a u £ t o r e s , p e r met o- m y n i a m , p 1:0. pa.ee f u m a t u r ; hinc facili c o l l i g i m u s n e ­ g o t i o , illos fub e o d e m gl adios g e r e r e n o n p o t u i d e ; v e­

r u m q v u m illi elfent i n n u e n d i , aliud a d h i b u e r e v e d i m e n - t o r u m g e n us , pall ium fciiicet br ev iu s, & q u o d ad g e n u a t a n t u m p e r t i n g e r e t , Sagi n o m i n e infi gnit utn a tq ue i deo ad d e f i g n a n d u m bellum f r e q u e n t e r adhibi tum. J a m v e r o c o n l i a t , u b iq u e t e r r a r u m , ab o ri ent al ibus f o l u m g e n t i ­ bus fi di fc e fl e ri s , qui laxioribus, æque ac Gr a rc i & R o ­ man i, u t u n t u r v e d im e nr i s , f r e q u e n t e m e d e e t . d u m in pace g e d a t i o n e m , atque ad d e fi g n a n d u m i n d g n i o r e m civilis q u o qu e dignitatis- g r a d u m a d h i b e r i ; n o n a li unde h u n c m o r e j n , q u a m medii, ex aevi t e m p o r i b u s fuas r e p e t e r e o r i g i n e s , e ri t m a n i f e d u m ; & q u o n i a m a p u d a n i m u m c o n d it u i, a n t e q u a m Mufis U p f a l i e r d b u s u l t i m u m d i x e r i m vale, e xercit ium, q ua le c un q ue A c a d e m i c u m in l u ce m p r o ­ fer re, m a t e r i a m illam e l i g e n d a m d u x i , q u a m , p r o rudi m ea M i n e r v a t e nu ib us qu e aliis f a c u l t a t i b u s , B o n o c um D e o , a mpl ius p e r d r i n g e r e c o n a r e r ; ut v e r o innox-ias hafce m e di t a t i on e s, L e d o r Be nevol e, b o ni co nfu la s &

in m i t i o r e m i n t e r p r e t e r i s p a r t e m , h u m i l l i m u m in m o ­

d u m c o n t e n d o . §. II,

i ) K ippingii. A n t i q u i t , R o m , L ib . I V . Cap. V , P n i a g r . V . p n g . 4 9 s .

(5)

§■ ' i -

G e n t e s illas b a r b a r a s , qtiæ verf us finem Seculi I V i m ­ p e r i u m R o m a n u m i n u n d a r e o c c e p e r a n t , atque e x c u n t e d e m u m Sec. VI. d e f t r u x e r a n t fere p e n i t u s , c æ d e & r a ­ pinis o m n i a infeftafle atq ue a r m o r u m vi l i n gu l a, q u æ libi t r i b u e r a n t , exercuifle j ura, quavis p a gi na l oq ui tu r hujus t e m p o r i s hifloria. A b illarum qu oq ue fedibus in E u r o p a ltabi 1 itis i n it iu m d u c it m.edium illud a v u m , ex q uo t o t t a n t a q u e m o i u m a tque r it uum veltigia e t j a m n u m i n t e r n o s r el i du a habemus. Ita aurem rum ufu r e c e ­ p t u m e r a t , ut armi s d i r i m e r e n t u r l ingul æ, quæ p r iv a t o s i nte r e x o r i r i p o t u e r i n t , c o nt r o v e r l i æ , ut & i î l æ . u n a c u m ipfis bellicis i nf tr um enr is , p e r h e r e di ta t em pol ler is t r a n s ­ m i t t e r e n t u r . e) Q u i n & turbis & violentia a deo o m n i a p l e na , ut jus publicas vias rapi ni s infeftandi, velut l e gi ­ t i m u m fibi t r i b u e r e n t D o m i n i feodales, f uadenr c I m p e r a ­ t o r e F R E D E R I C O II. in comi ti is E g e r e n ü b u s An. 1219.

aegre d e p o l i t u m . Hir.c fatis p a t e t , omnes , qui illis fub t e m p o r i b u s f ecuritatc vitæ boni sque fuis uti d e f i d e r a r e n t , a r m i s i n d r u £ l o s e d e d e be re , & ex h oc t em por is i n t e r ­ v a l l o , R itu m gladios in pace gerendi d e r i v a n t f cr i pt oi es . J a m a u t e m conll ar, apud ferocilltmas illas gentes , m e d i o fub æ v o in E u r o p a d o m i n a n t e s , o m n ib u s , quæ ad j u lt u m o r d i n e m , r e g i m e n q u e legibus m o d e r a t u m I pecl abant , li­

c e t p r o r f u s elfent deffiruti, m o r e m t a me n illum h o m i n e s i n liberos Jcrvosque d i l l i n g u e n d i , ubi que invalui fle, ex q u i ­ bu s liberi illi homines, allodialia fua bona p o l b d en t e s o m n i i m p e r i o foluti , a d e o q ue h au d fecus atque in flatu n a t u ­ rali c o n ft i tu t i v i v e b a n t ; Servi c o n rr a , a D o m i n i s fuis,

A 3 va ri i s

e) A d q u e m cu n q u e bereditns te r r a p erven erit , ad illum veftis bellica, id efl Joricn & u ltio p r o x im i fc1 fo lu tio leudis debet p ertin ere, L eg es A n g l o J - S avon icar.

(6)

vari is r at i oni bus peflime t r a n a b a n t u r . I n t e r alia v e r o , qune iibi v i n d i c a b a n t , privi legi a L ib eri homines, equo v e ­ h e n d i ftri£t oque gl adi o hoftes i n f e q u e n d i p l e n o g a u d e ­ b a n t j u r e : p e d ib us v e r o i r e , b aculos que gcflare Servis t a n t u m , crallilTima fub b ar ba ri e, e r a t p e r mi (bum ; fufte i taque ab aliquo i mpa£lus i g n o m i n i a not ab at ur, q u u m f e r v o r u m m o r e p le &e re t ur , q u o d etj am e g r e g i e c o n f i r ­ m a t u m it C e l e b e r r i m u s M ontesquieu, cujus v e r b a rei v e r i ­ tat em a d f h u e n t i a a df er re licet: Les G entils - hommes fe b a tt oient entr eux à cheval 8t* avec leurs armes, 8^ les v il ­ lains fe baitoient, à pied léf avec le baton. De* la il J u iv it que le bâton était L infinim ent des outrages, parce qu un homme qui en a voit été b a ttu , avoit été tra ité comme un villain, f )

§. m .

A t t e n t o s fi in c o nf v e t u d i n e s v e t e r u m Sveciæ i n c o ­ l a r u m conjiciamus oculos, eos ab antiquis r e t r o feculis a r m a in publicis fuis c o n v e n t i b u s gellide, haud d u b i e e tj am d e p r e h e n d i m u s , q u o d inter alios, firmilïïmis p r o ­ barum ivit No bi l il ii mu s Lagerbring a r gu me n ti s . S e n t e n ­ tia a R e g e i pfo aut L e g i f e r o hifce in comitiis p ro la t a, li civibus Up fa li æ c o g r e g a t i s placuiflet, a r m a fua m a g n o c u m ftrepicu c onc ulf er unr , i ft amq ue v i b r a t i o n e m W npntak, feu T in g ta k a pp el la ru nt , ut rect e m o n u i t No b i l i l i i mu s Ihre in G l o l f a r i o fuo. g ) T a n t u m v e r o a b f u i t , ut pol l i n t r o d u c t a m R el i g i o ne m C h r i f t i a n a m , a rm a a b je c er in t Sv i o n e s , ut pot ius r i t u m ea p o r t a n d i f an&e o b f e r v a v e -

rint;

/ ) E f p r it des L o ix T o m . 111. p a g . 22.7, & qui nb ilio c it a n tu r , A u r o r e s .

g ) P le n io r e m vocis W n p n tn k d e f e r ip tio n e m a d f e r r e , ( n p e r f l u u m n o n e x if tim a m u s , q u a m nobis fu p p e tit Nobtlift". Z/>re, u t fupei i o r i b u s often d im u s . W a p n t a k erat modus per ftr e p n u m concujforum a rv io ru m plebi.

(7)

rint : i m m o eo p r o c c f l e r u n t i n t e n e n d a hac confvetudine, ut, ad facr a c el eb ra n da , fem p e r armis induti acceflerinr;

p r i u s v e r o q u a m t empla i n g r e d e r e n t u r , gladios & reli­

q u a m a r m a t u r a m in t e m p l o r u m veftibulis reliquerunt, quæ i n d e JVapnbus r feu IVakenbus a p p e l l a b a n t u r , q u o d n o m e n e r j a m n u m r et i n u e r e , ut fatis iuperq ue p r o m o ­ re fuo i n d ic a nt N o b . Ibre b) & Rev. Hervegbr i) alii- q ue

fc itn o i m condendi, uti re£Ie h a n c vocem explicat D ohncrus in N o tis rui j t. s aul. N o r r v e g i:? j>. 9. eonf. H eim s K rtngla, T o m . II. p. 313.

[)erV b a rd o f im m a n vapnam jinom , oc dcctndo d i n lia u t Liga: arm a f u a c o n cu tieb a n t, omnesque eos exfules ejfe ju ffe r u n t. Ib. p. 4 1 4 . A r n i

hciddi, nt m in f i t t ld o getra W apnatak at f) u i at dam a in cd la gum S ig vrd J a r l oc allati f a c k hjeira til pandans, A r n i ad populum fe r e b a t, u t cnn- cvffis a r m is , ple/nfiitoque publico St g u rd u m C om item , cmnesque Sectarios illius Diabolo adjudicarent. Rem fuo jam aevo u lita ta m dclcribit C O R N . T A C . de m o r i b u s G e rm . Cap. II. C o n fid u n t a rm ati - , Si d ifplicuh f in i e n ti a , fr e m itu a fp trn a n tu r. Sin p la c u it, fra m e a s concutiunt, b) H a u d fibs ore fo-e j u d ic a v erim , (i p?ce Benev. Left. la u d a to ru m feri -

p t o ' u m ve>bn ad p le n io re m vccnbtdi fV a j n l u s e x p lic atio n em b n ic p a n i i - . i p h o l ii b ju n g u in . N o b . Ihre in G lo ffan o liio ita höbet: W ap en hus v c ß u m h im tem pli ita dicebatur, quia p ra reverentia loci f i e r i , omnes qui f i e r a fr e q u e n ta tu m v e r e r e , in pronao arm a f i a deponebant. Rei verita­

t e m , e x e m p l o cx H e im ' Kringla d e fu m îo confirmat: T h e ir toko va pu filt, geiugo t:l K y r k io oc Jaugfoo uci vnpuin, m tjja n P i e ß u r jo u n g ottofinngitin.

id e f t : Indu eb a n t a r m a , q u a ante tem plum depofuerc.tit, dum Sacerdos m iffam recitabat m atutinam ,

f) Rev. H erveg b r, d u m in diiTerratione elegantiffima de ufu a n tiq u ita tu m in i ll u f t r a n d a l in g u a Sviogothica & p, 14. varia a r m o r u m genera Svi*- g o t h is n (irata defer ibit , ntque Regis C H R I S T O R H O R I litteras ad Dioe- celiti L in c o p ien fem A n n o I 4 4 1 . datas, u b i a n n o r u m A rm b o rfl, S v a td , B rc d j/x e & S p iu t, od Sacra vel fo ru m p o r t a t i o , in pofterum in terd i­

c i t u r , c o m m e m o r o r , liscc de voce W apenhus p r o tu lit verba*. A n te ie r o boc in te rd ic tu m , alio etjam cautum f u i t , ne in interius templum p o rta * r e n tu r , fa r ma fcilicet f i p r a memorata,') cum locus f ic e r ea ratione p ro fa n a•

r i v id e r e tu r : ideoque, quoniam 111 artto deponebantur, inde etjam illi no- men c o n tig it, & W apenhus adpellatum eft. N ec o lfia t, quod altas W a ken - bus n u ncupari fp le a t. V apn enim 421 K ahn idem jig n ific a t, u t eat

(8)

que k) M o r e m v e r o h unc , a r m a , v i g e n t e alma pace, gert andi Ecclefiatficæ poreOari c u m r e m o r a m efle fadhi- r u m d e p r e h e n d e r e n t Pontifices R o m a n i , ad illius a b ro - g a r i o n e m (Vadendam, C a r d i n a l e m Nicolaum A l b a n e n f e m , oras ad fep re nt ri on al es, a b l e g a n d u m c u r a v i t Pa pa E U ­ G E N I U S H i , qui S c a nd in a vi am alia q u o q u e r a t i o n e i'ub j u g u m Sedis Ap of t ol ic æ mirreret, incolisque ejus t r i ­ buta q u o t a n n i s p e n d e n d a , D e n a r i u m n e m p e S. P e tr i, G a m e r æ Ponrificiæ i n f e r e n d u m i m p o n e r e t . Ca r di na l is ille, n at io n e Angliis, antea Bteakfpear vocatus, p r i m u m in N o r v e o i a m c u r i u m di rexi t, a n n o 1152. ubi illo t e m p o ­ r e H A R A l . D l Gylte Filii S I G U R D U S , O E S T E N U S ,

& I N G O c la vu m t e n u e r u n t imperii . H o r u m fimultares in Cuos v e rt e n s u f u s , in S I G U R D U M , atque O E S T E - M U M m a g n a m e xe rc u it f ævi ti am , I N G O N E M v e r o ma en i s, i m m o p ater nis c u mu l av it beneficiis n o m i n e q u e (liii illum c on de co ra vi t. F i e ri t a m e n n o n pot uit , ut R e ­ gn a illa in ceteri s Pa p æ m o r e m g e r e r e n t , d o n e c p e r v e - ruflo illo a r m a Temper p o r t a n d i r it u u t e r e n t u r incolae;

i n-

legihus a n tiq u is prœ fertim H eljingicis conflat. R u jlic i n o jlri, h o dierna f ua a rm a , ha culos n e m p e , m u ltis in loris tem plum in g re jfu ri, in hoc ve f i b ul o deponere fb le n t. F eteris E c c k fta C h riflia n i eandem venerationem tem plis habuere, ita q u id em , u t Jpfi Reges Î9’ Im peratores non folum inerm es <edes ftic n ts i n tr a v e r in t , f e d et coronas dsr1 diadem ata depofuerint. Speciali Ï beo- dofii J u n io r is Lege fancitum f u i t , ne qu is a rm a tu s tem plum i n i r e t , i ? v i inde exp elleretu r, n i obedient, c o n f r. B in g h a m , L. 8 . C a p . I I . L, IO. p. 3 38 . k) E ad e m fere f u n t , qu:r adfert D ik m a n in A n t i q u i t . Ecclefiaft. p- 4 0 & 4 1 . lllu f tr is v o n D a lin in p a rte f e cu n d a H i d . R eg n . Svecici, hæ c a d d u ci t v e r b a noftrtp ( e n î e n t i ï m a x i m e c o n g r u a .- U ti den t v i ß , fotu Kon. A I A G N U S L A D U L Å S hade med Bijftap B ryn o lp b i S k a ra , fk e d d e a t, d d dnteligen fö r lik n in g trä ffa d e s emellan K onungen och B iß t o p e n , in fa m t M A G N US (ig p å A ffu m tio n s - H ögtiden i K y rk a n , d a r B ry n o lp b fö r r ä tta d e M a jfan , bortlade V apnen lika fo m alt H ans hojfolk, och g jo rd e k n å fa ll f ö r A l ta ­ re t , bedjande G u d och B ijkopen om f ö r U t elfe. p a g . 3 0 4 .

(9)

i n t e r d i x i t i ta qu e Cardinalis, ne u r b i u m cives , li a d u o ­ decim Re g i s fateliitibus d i f c e d a m u s , a r m a t i i n c e d e r e n t . H o c fa£lo no f tr o s in lares p e r v e n i t , f ce p tr a heic t e n e n - tc S V E R K E R O Kolonis filio , c onc il iumque Lincopiae c e l e b r a n d u m c o n v o c a r i julfit. O r d i n i b u s R e g n i , q u u m in l o c u m h un c c o n v e n i f l e n t , blandifUmis v e rb i s A r c h i - E p i f c o p i e l i g e n d i necefîitatem p r o p o f u i t ; cujus licet vot i c o m p o t e m e u m hac oc cal ione n on f ecer int P r o c e ­ r es, R o m a m q u e r e v e r r i i deo f uer it c oa &us , in finu t a ­ m e n libi fuit gr atulatus, q u o d Sve cia m tri buto P a p x fol- v e n d o o b n o x i a m r e d d i d i f f e t , a r m o r u m q u e ibi penitus abolevi fl et ufum. t)

£ I V .

Sed a d iv er t ic u lo in vi*m. Pro m o d u l o i ngen ii in p a r a g r a p h o f ec unda , p op u l o s barba ros , m e d i o fub jfvo, Italiam, H i f p a n i a m , Ga l li a m, & r eliqua Europee R e g n a o cc u pa nt e s, de vi ci o s R o m a n o s aliasque g ent es c rude li te r tra£ta(Ie, i nque f er vi rut em m i f e r r i m a m r e d e g i f l e , paucis d e m o n f t r a v i : n ihil o t a me n minus n o n n u m q u a m c ont igi t, ut ferreis iftis f ec ul is , Feodales D o m i n i m an c ip ia fua in r e m u n e r a t i o n e m fidelius præftiti officii p l e n o libertatis jure d o n a r e n t . H u n c m o r e m L o n g o b a r d o s praecipue u- furpaffe p l e n o c o n fi t e nt u r o r e m e d i i aevi S c r i p t o r e s :

B q v u m

t ) Hac d e re ad S V E R K E R U M P ro c e re sq u e Sv e c i* litteras L aterani I V . K o l . Dec. da tas milit Papa A N A S T A S I U S I V . ex q u i b u s liaec ve rba a d a d f e r tio n e m n o l t r a m p r o b a n d a m pertinere v i d e n t u r ! U t pracepto d iv in o , & f r a t r i s N o ß r i ( N i c o l a i ) fla tu tn de libertate E ic k jia r u m v ejtra ru m , a rm is non portandis, i?* aliis ad fa lu te m populi fp ecia n tib u s, fir m ite r oh- fe r v e tis t f c . L i t t e r * in B ulla rio O rnhielm inno p. 6 f . & in E ju s H if to r ia Ecclefiaflica p. 4 * 3 . i n v e n i u n t u r . H a n c r e m f u llu s p e r t r a h a t Lager- h rm g in o p e re H i f t o r ic o m a j o r i , p . l , dc p . I l f .

(10)

q v u m v e r o hi D o m i n i f er vo s fuos m a n u m i t t e r e n t ; fo- l e m n i ritu m a n u m i d i o n e m p e r e g e r u n t , pl ures c o mi t e s c o n v o c a n d o , f p l e n d i d i d i m u m c o n v i v i u m i r i d i t u e n d o , in- q u e f r e qu e nt i a i n v i t a t o r u m , c o l a p h u m f er vi s i m p i n g e n ­ do, fagirram, gl adi um aliaque a r m a illis t r a d e n d o , l ibe­

ros p r o n u n t i a r u n t . H a n c c æ r e m o n i a m Paulus W arne fri- dus fidius defcribir: m) f 2 fervili finquit) ju g o ereptos ad l i ­ bertatis flatum perducunt, ut nue rata eorum haberi poffit l i ­ b e rta s, Janciunt more / olito per fa g itta m , initum m urantes nihilominus, ob rei firm ita te m , quadam p a tria verba, quai ta n • tum fonant : D ii te hac fa g itta n o b ilite n t, confciantque, tibi Patrice ac P rincipi fueris infidelis. n ) S e r v os in A n g l i a q u o q u e a r m o r u m t r a di t i o n e m a n u m i t t i folitos fuide; L e ­ ges W ilh e lm i N o t h i Angl iæ Re g i s capite 65. faris i n d i ­ cant, q u a r u m v e r b a h u n c r i t u m t a n ge n t ia in m e d i u m p r o f e r r e B e ne o vl o Le £t ori haud i n j u c u n d u m e x i d i m a v e - rim. Si quis velit / ervum fu um liberum fa ce re , tradet eum Pice - Com iti per manum d extra m in pleno c o m ita tu , i f quietum illu m clamare debet a ju g o J e rv itu tis Juœ p er manu- miffionem i f oflendat ei liberas portas i f v ia s , i f tra d a t illi libera at m a, f e i l /cet lanceam i f gladium ? deinde liber homo efficitur. 0) M o r u m illum e x t e r a r u m g e n t i u m &

n o d r i Svi ones f u m m o d u d i o a d h i b u e r u n t , q u o d Palm e- rin t a P alm gart in Militia fua a ur at a di lucide o d e n d i r , d i c en s : Paffini apud Nobilitatem Svecanam ea confvetudo Jan Sie obfervatur, dum pueri aulici alii que inermes fervito res

tricennali

m ) I V n n e f r . de geftis L o n g o b i r d o r . C a p . X l l l .

m) H.rc verba aivnotar Carolas du F ie fn e in G lo flario fuo, O la vu s A ta g n u s in B iev. H i f t o r . g en r. S c ptenrr. L ib . V I I I , C a p . V I I . <& P n ltu c n u s (i P a h n vn rt in Militia fisa n u r a ia C a p . I I I . M f c r . in B ib lio th ec a Beg.

A c ad . U p fa l.

d) Endetn q u o q u e h a b e n t u r in L^ge H e n rici 1. C a p . 7 8 . cfr. D u Cange T o m . I V . C o l . 4 7 3 .

(11)

triccnnali Curi ce tirocinio £ f fideliter itbjoluto fam ulitio, in pu'dicis amicorum conventibus £r conviviis, gladio evaginat9 a Dominis verberantur £jf colapho caeduntur, ji eque armorum ferendorum libertate donantur, quod noßratss vocant IVc.r- b o ftig m achen, Svet for klar a någon aaraktig. p.) Ante hujus alapee cj verberif incuffioneui nemini famulantium ty- roman fas efl, aut gladium gefiare, aut duello vitam famam- ve tu eri, fed fervorum ficu mancipiorum more pugnis fudi bus•

que pr&ußis injurias pupulfare tenentur. C e re m o n iam il­

lam fuperftirem fuifle, & in Svecia Seculo fuperiori ad huc vigui Hc, luculenter conflat ex Nobiiifl*. Johannis Ro- fenhanes Diario p. fo. in Ralmfkoldianis : ita enim ille:

Ä r 1650. d. 12 J u l. blef Herr Carl Mbrners D otter Cbri- ftina M aria dhpt uti Hy en, och efter dopet gjorde Hr. Carl M onier fin Page Jean Oppelofif w araktig, fordrade honom J v å r d , hi!} , pißo/er Cf c.

§ V .

C e r i m o n i a m hanc fplendidifïïmam fervos non tan.

t u m l ibertate donandos, led & Nobilium pueros in viri­

lem o r d i n e m coop tandos fpedtafie, haud fecus ac prae­

t ext a a pu d R o m a n o s follemni ritu deponebatur, immo

B 2 &

p ) NobililT, Ih r e hanc vocem egregie, pro m ore fuo explicor. iVaraktig in m onum entis patriis dicitur, qui Germanice W erh afc, a W e r , gewiir, arm a, denatat que e u m , qui portandis arm is idoneus judicatur. Fiebat autem bac cerim onia in A u h s N obilium folcinni ritu arma induendo, fct f genas molli colaplo perfringendo, cum m vtito, ne quid ejusmodi impune ß b i fieri [m eret. V i d e atu r p o r r o S tternhuk de Ju re Svionum verufto p. 154.

q u i fimul a nnorar, cerimoniam hanc anno primo & vicelimo fere per- a f tn m fuiffe. Huc adferre q u o q u e licet Corn. Tac. teftunonium de Ger­

m a n i s : A r m a /u m e re ( a it ) non ante cuiquam m oris, quam civitas fu f- fe c iu r u m pro b averit ; tum in ipfo concilio vel Principnm aliquis, vel Pater vel P ropinqvus fcu to fram eaque ju ven em ornant. H ac apud illos toga, hic prim us j u v e n t a bonos : ante hac domus pars, tunc Reipub/ica videbantur.

(12)

& in aulas R e g u m m i g r a f l e , nos r e d d i d e r u n t H i f to r ic i c e r t i o r e s : praecipue Paulus Dinecmis q) a d f i r m a v i t , R e g e s G o t h o r u m & L o n g o b a r d o r u m ritui huic t a n t u m (iatuifle p r e t i i , u t e o r u m legi ti mi Filii c um Patre in publica aut p r i v a t a m e n f a c ibum f u me r e n o n a u d e r e n t , a n te q u a m a r mi s i d o n e i ab e x t e r n i s Pr inci pibus d e c l a r a r e n t u r , cjuod e x e m p l o l uci il enti di mo c o n f i r m a t Ol aus M agnus : D um L ongobardi, per a d a vici ori a ad Jedes proprias icm eajjent, Rege fuo O D U /N fnggejjerunt, u t ejus filio /1 I B 11 I N con­

v ivia fierent , cujus v ir tu te in proelio R egis Gepidarum occifo filio , v i floriam cepifient, ut qui P a tri in periculo, ita cP in convivio comes effet. Quibus O D U 1N re (pondi t : fe hoc facere minime pojje, ne ritu m g en tis in frin g eret; fc itis , in q u it, non ejje apud nos confuetudinem, u t R egis cum P a tre filius pra n d ea t, nili p riu s a Rege g en tis e x te r a arma fu fe i- pia t. H is A L B U I N a P a tre a u d itis, quadringentis j u ­

venibus f u m t is , 7 L R 1S M Ü N D U M Gepidarum Regem , cujus filium alias in bello occiderat, infigm a armorum p etitu ru s accejjlt : Quem R e x benigne ju fcip ien s, in fiitu to convivio ad dextra m collocavit... ubi federe confveverat filius ejus alias in te r ­ emptus \ quo tam en P ater revo lven s, alta JtiJpiria t r a x it, g ra vem e x iß i mans filii m utationem , oh q u a m , cum R e ­ g is alter filius , a u lic i, ^ / / r edi. fh s , vindicare con­

tenderent ; eosdem fub dira interm inatione com pe- J cu it, afferens, eam v i floriam effe im p ia m , Åo-

fpitem in domo propria c ecid erit; unde &T1 Ungulos in la ta convivia redire d ecreverit, fumensque arma F ilii fui in te r ­ em ti A L B U I N tr a d i d i t , at que cum pace incolumitate ad

P atris Regnum rem i lit ; dehinc P a tris conviva ja flu s, omnia ordine n a r r a v i t , in f ignem que laudem pro tanta audacia m e r u it; j e d multo m ajoritn 7 L R J S M Ü N D L S , piro conflan­

t i (fima

(13)

tijj'v .a fide in iofpitcm efferatijfim nm obfcrvaXn. r ) Ha £ t e - nus ille. Q u o d ad c et er os E u r o p æ R e g e s , m e d i o fu b fevo, Horenres a r r i n e r , i l l o s , li d éb it a a t t e n ti o ne Scr ipt a H i f o r i c o r u m nobi s r e d d a m u s f ami li ar ia, h u n c m o r e m filios fiios a r m o r u m t r ad i t i o ne in o r d i n e m m il i t a r e m c o o p t a n d i , e xft inct is R e g i b u s G o t h i c i s & L o n g o b a r d i - cis, fuis in aulis o m n i f er vafl e a d e u r a t i o n e , procul d u bi o c ol li gi mu s 3 & h uj us ritus e vi de nt il li ma n obi s praebet e x e m p l a llluflrillirous D u Frejne in G lo f f a r i o fuo excel*

l e n t i l î i r n o , q v o r u m n o nn u ll a, Be ne vol i Le£Ioris c o n fe n - fu, ad l l a b i l i en d am n o i l r a m f e n t e n t i a m a d f e r r e conftirui- iTius: Vi t a L U D O V1C I PI I A n , 791. ira h a b e t : P a tr i P egi R e x L U D O R IC U S ad Ingelheim occurrit, in deque R e- gcnsburgnui co a b iit, ibique en je ja m appetens adolcffenties tempora , accinédits eff. E t a n n o 837, D om inus Imperator filiu m Iitum C A R O L U M a n n is virilib u s, id r/?, cnfe c in x it

&rV. G h r o n i c o n S a l e r n i t a n u m cap. 80. hire r ef e r t v e r b a : S ed dum adole/cens faéhts fui(fiet, e r more, ipfi ja m diElus R e x arma d o n a v it, at que cum b o n a e Salernum m ißt. I V il- hel mus M almesbury Lib. 2. de G e d i s A n g l o r u m d e Æ T H E L S T A N O R e ge , haec dicir: Nam et avus A L F R E - D U S prnjperuvt ei imprecatus fuerat, videns & g r a tiofe com­

p lex u s fipeciei Jpeclatœ puerum , cfi gejhinm elegantium, quem e t j a m praemature M ilitem fecerat, donatum chlamyde coccinea, gem m ato bait beo, en fie Saxon ico 1 urn vagina aurea,

H e r n i c u s H u n t i n d o n Lib. 8* Hi ftor . A ng l . H E N R IC O N epoti fiuo D A F J D R e x Sedorum virilia tra d id it arma.

L/ovedcnns p a r t I. Poß becc in hebdomade PentecoRcs filium ficum Henricitm apud IF cfim onaffcrium , ubi curiam luam te n u i t, arvi is m ilitaribus honoravit. Thomas IValfinghamus p. 507. Kal. Febr. D ie Dom inica in vigilia purificationis

B 3 E D .

r ) H ift. Sepfenr. G ?nr. Li h. V I H , Cap. I I I .

(14)

E D I 'A R D U S ( R e x ) ju v e v is /ufcipit nr ma n r Îi t nr i a cum m u ltis n/iis. Or deviens S i t alis Lib. 8. tie H E N R I C O pofl- m o t i m n R e g e A n g l o r u m hujtis n o m i n i s p r i m o ha-c n o ­ bis i n d i c a v i t : H unc L auf raucus Darobernenßs Ep? fc opus, du ii juvenile robur attingere v .J it, nel arma pro defenßone Regis J u ß u lit, eu ui] ite lorica induit , o f na le am capiti ejus tm pofm t ei que u t Regis r i h o , z f in Regali (leni mate nato, m ilitia cingulum in Nomine Dom ini c in x it, s) N o (Iros fi c onf ul i mus Hi ftor icos, NobiliiT. von D alin, c e t e r o s , r i ­ t u m illum, gl adi o Pr inc ipe s R e g i o s , aliosque de pa tr ia b e n e me ri to s N o bi l es j uvenes, ( tr enuos i n te r vi ros manu*

que fortes a d op ta n di , in R e g n o nof ir o f u p er i or i foculo liopuilTe, c ert e r e p e r i m u s : ira l egi mus a C A R O L O IX.

R e g e j am e l e i t o , a n n o 1605. p a n o p l i a cin£l um fuifle J O H A N N E M O f t r o g o t h i æ D u c e m , & G U S T A V U M AD . a n n o 1611 a P a r e n t e fuo accepifie a r m a , quæ p r o v e r a R e l ig i on e & Pat ri æ falute, i m m o rt a li c u m n o m i n i s g l or ia p oi t e a geftavir. t) G U S T A V U M q u o q u e A D O L -

P H U M ,

s ) Haec o m n ia d e lu tn ta f u n t ex G loffario D u Cattge T o m . I. C o l . 6 9 } . t ) H a u d i n c o n f u l t u i n d u x i m u s , oc ulis Benevoli Le&oris fn b iic ere ea, quae de hac caerimonia circa P r i n c ip u m l l l u d r i f f i m o r u m per a r m a a d ­ o p t io n e m n o b is von D a lin & f V p v i n g f n p p e d it a n t . Ita e n im ille : D e tin e 'F rins ( H e rtig J O H A N a f (jfle r g ö t h la n d ) b ie f i b ö rja n a f å r e t I Ö O f . i Stockholm a f fin F arb ro r ( K . C A R L I X ) gjord t i l v a ra ktig , d. å. at H a n m ed en vifs Ceremonie, genom en v d r ja , fo m bottom pdfd- fie s , b i e f m a n v u xe n fö r k la r a d , h v a rv id han undfägnade K onungen, m ed e tt p rä k tig t gåjlahud. v. D alins H ift. 4 D el. p. 5 3 9 . D e hoc r i tu Hic fequenria p r o f e r t verba : I be'iynnelfen a f d etta d r et ( 1 6 0 5 ) g jo rd e H e r tig C A R L S in B ro d ers Son H e rtig J O H A N v a ra k tig i S to ck h o lm ; och fedan de v id fd d a n n tilfd lle n , p d den tid e n , vanliga C erem onier voro fu lld n d a d e , undfick H an Jin H e rr Faderhroder m ed et p r ä k tig t B a n q u et och gdfiabod. W e r w . H ifh Rc£. S I G I S M U N D I & C A R L IX. p. 2. p. 1 0 4 . D e Princ ipis G U S T A V I A D O L P H I p e r a r m a i n t r o d u f t i o n e , h u n c in m o d u m diflerit von Dahlin: Innan H a n ( K o n , C A R L I X , ) te ß e ifr d n

(15)

P H U M , r e g i m m i a d m o t u m , a n n o 1624 Leonardttm T< rftenfjon, b v e c o r u m in bello rricennali fortidimuni Cam pi - M arejchnllitm, viginti u nu m annos natum armis d o n a d e , ill umque rvaraktig, feu ad e n le m g e d a n d u m p e ri­

d o n e u m judicafle, o d e n d it Regni Cancellarne Senator, E pues de Stella Polar i A uratus, Nohiliffimus Dominus Ca- rzVz/r Re m b, Bercb in Traci at a fuol om namnkunnige Sven [lie H err ars och l ruar s Skådepenningar ined bifogade i ef vernes- Be/k t ifningar. «)

$. VI .

C o r o n i d i s l o co paucis rantum m o n e n d u m ducimus, d e p o l i t o a c o m m u n i mulrirudine arma in pace gerendi r i t u , illum velur libi p r o p r i u m v e n d ic a de Nobilitatem S veca n am , illisque p o d m o d u m , qui pari cum eadem d i g ni t at i s g r a d u h a b e r e n t u r , regni oflicialifcus de civili o r d i n e ( /Sdeliga wedcrlikar) c o m e f iu m fuide, ut gladiis

u t e r e n -

R tksdngeu i Ö r e b r o , frrkln rn d c I h n med vnvlig 11’g tid iiip h e t, d. 2_j.

A p r il, fin Sun R ro n -P rin fe n G U S T A F /1D O L F H . fo tu ,'d å vnr p d /7.

i r e t f n r v n rn h tig , eller vuxen nt hâra V open, h vilket heln efterverldcn fed n ti nidfl erkänn*, v D a l i ' s H i f i p. 4 . p 6 ; o . H . t c a d j i c i t W r v i n g : F d ndfl ofvonjngdc G rel.ro Riksdng, oc h d. 2 4 A p r i li s , rndude Kotiutuj C A R I , offenteHgen J Y rklnrn fin Son H eilig G 1S T A F A D O L P H , Jstn nu Inde iugddt fû t 17 aiders d r , nt vorn J d kon nten til tnnns, Jom tnntl pldgnr Jdgn, det hon künde bdrn H nrne/k 0ch Vnpen, dem bon ock d d , u ti fa tn te lig t R ik ftn s Standers d jy n , Jig uppdtog. V e i v . p. 1 1 . p . 2 2 2. u j A n d ia rrm s q n o q u e I ennnrdi T crfhn/roit per «rrra adoptionem a Nohilif7!

F ercb iMcriprom, lit fupra coirtretnara» imiis. VeiVa ira eins hnbenf : IV id bcmhomflen gjorde Konungen ( G U S T A F A D O I F H ) honom (l.rtm n rt T o r d tn ffo ii) til vnrnktig ( en t n g r mmf l hrukAig Ceremonie, dd en Adling ftWklarndes fo r m onnbar nt vdrja fig f je lf ) f>d Gripsholms Slott d. 23 Oct.

1624. V , N o b . B e rch T ia& ar. l'upra cit. p. 1 3 4 .

(16)

u t e r e n t u r . I n h o n o r e m q u o q u e litteris h a b i t u m r e f e r i m u s , q u o d illarum c u l t o r e s , e x qu a d e m u m c u m q u e c o n d i t i o n e fuerint, h o c q u o q u e libertatis

i nfi gne fua i nt er p r iv i le g ia n u m e r e n t .

References

Related documents

r it quod fua confum pferit &amp; non habens neceflaria pro fepultura, mo- rienti om nes fratres prout videbitur expedire neceflaria procurent fe- q uentes ad

Quid poft Pultavenfem calamitatem effecerint peftis &amp; fames , uno velut impetu in patriam irru­.. en tes, non vacat

coribus fuper ceteris Civibus fplendida atque fumtuo- fa vivendi ratione eminerent. imperial, quotannis confumerentur. de la Gardte præ- o) tierebs Lefvernes

Integra haec poffelfio, familiae Krufianec olim propria , verfus finem feculi fuperioris, officinae ferrariae poffesfori Georgia BercK ner emtionis jure ceffit ,

lata atque eventibus formata fuerint imperia, quæ dein, libimet fe invicem jiin&amp;is viribus opponendo, Europæ fata lance velut ancipitis libræ fufpenfa

batem Julitenfem, qua huic opera quædam illi noxia con- ftruere prohibetur b).. benevolentia ad idem Secret. P étri Hellman nobifcum communicatis, derivavimus,

vectos fuifle, ex quibus maxime memorabiles S.. Dicebatur hoc ordalium Corsned ni), idem que in Svecia fub no mi n e Korsfnitt ufitatum fuiffe perhibent»).. P

In ter im t amen asfeclam hæc chronica confecuta funt fi- dislimum Ericum Olai hiftoriæ Svecanæ promum condum, p r i m u m fciiicer,qui elegantiori calamo&amp; juncta