Dissertatio philologica, de bene neviʾim seu filiis prophetarum; quam, consensu ampliss. facult. philosoph. in regia academia Upsaliensi, præside ... Andrea Boberg ... pro gradu, publicæ bonorum censuræ subjicit, stipendiarius regius, Olaus Parlin, Anger

ΤΫ.

••mit* oü'3 · DISSERTATIO

_PHILOLOGICA,

* · DE

3*^33

"33

SEU

FILIIS

_{PROPHETARÜM;}

quam,

CONSENSUAMPLISS. FACULT. PHILOSOPH.

IN REGIA ACADEMIA _UPSALIENSI,

PR^SIDE,

Viro _Celeberrimo,

D:no ANDREA

_BOBERG,

L. L. O. O. PROF. REG. Ex ORDIN.

PRO

_GRADU,

Publica; Bonorum censura _Subjicit,

'

STIPENDIARIUS _REGIUS,

Olaus

ΡΑ

_RLIN,

ANG _ERMANNUS.

In Aud. Carol* _{Maj. dre XXVIII Maji,}

Anni mdccxlvi.

HORIS,• ANTE _{MERIDIEM, SOLITIS.}

. - - "

··; t

HOLMIJE,

SM RtiE MTIS

SUMM'iE FIDEI

_VIR,

Regis _{Regnique Svio-Gothici}

SENATOR

Excellentissime_, Illustrissime _{Celsissimeque} COMES AG

HEROS,

DOMINE

BIELCKE,

MiECE Ν

_AS,

humilumis in perpetuum _{obsequiis devenerands}

Q,Uod

cenas

lllurtriffimo NomineTUO,

Summe,

levem

hanc

diilcrta-

M·*-'

tionem,

omni, _qua

decet,

animi

fubmiifione,

exornare

audeam, id

ipfum

iignum

eil evidens

gratiae

Tuae

prorfus An¬

gularis

atque

admirandse,

qua me,

ab illo

die,

_quo

_primum

_Celfiifima

_Tua

_Limina

mihi adire iieuit, ita

_excipere

_haud

_fuifti

de-dignatus,

ut nunquam

nifi animo laetiori

inde difeeflerim, Has

_{igitur pagellas,}

Celfif-ßme

Comes,

nullo

alio, nifi

Nominis Tui

Splendore,

veluti

diademate,

corufcantes,

gratiofiifime

iuieipias,

ceu

piae,

venerabun-dae ac

gratiffimae mentis tefferam,

meque,

ut

coepifti,

ita in

_{pofterum favore}

_compledti

pergas,

demiifiifimc

oro atque

obteftor.

Sic

ianete_promitto

_{fpondeoque,mihi}

_vitam

_prius

defituram,

_quam

_Tibi,

ieque

IlluftriifimaeFamiliae,

in

hifce

terris

flo-·

rem,

falutem

_atque

incolumitatem,

_&

_tan¬

dem,

peradta

hac

mortalitatis feena,

immör-talem,cum

beata in coelis

_vita,

_gloriam,

nul-la unquam

hoftium

invidia,

nec _temporum

labe arrodendam,s ex intimis animi

reeeifi-bus

_apprecari

_intermittam,

_Futurus,

quoad

vitam

_duxero,

Jlltiikiilimse

_Excellentiae

_Tuae

Äévotifämus Cliensf

'JDanöelémattnctt

_:

Uti Reiidence ©tabcn Stockholm,

5kcborne

οφ

φόβαφίαίκ

Herren

/

;ett

HANS

DEGERMAN,

SJlin -Oogtdrafce Jpctt PATRON.

•It jag, 9ttin#ertPatron,Sr@un(l får mig beffner,

1

öcb ben,fem billigtår, nttbmårbnab mig pämmcr;

©åmåfle jag tiljiå, at ben mibt åfmergar

?0?in tancfa, cdj at jag (St tacfa ejfårmår.

$p mcb forunbtan bar jag ofta nog erfetit,

.fjur'

Sbet Eietpfambst få (let emot mig marit»

2(t _{3 beraf St gjorbt(ett}

_nöje

_ocl)

_bebag,

tit ben _{fårnpa meb tilåfning bag frå bag.} 5D?en i bmab otbafdit j!ai jag St gobbet ptifa?

Ocb buru (fal jag mig nog tacffam funna mifa?

åSur

(fal jag t>ttta mitt erfånflefuda ftnn',

9iår ej fårmågan mil jemt följa miljan min?

©od) bmab, fom briftec, od) bos mig i måtfei felat,

Srfåttet mi|f Sr @unft faleb'ö til alla belar,

2lt _3, en gromftnt SDian, får gjerning miljan far, £>cb anfer, buru rent οφ gobt upfåt jag bar.

(Jillåt bå, .betr Patron, at jag nu får

fårflata,

$ut' jag" emot alt gobt Sr mil

fårbunben

mara,

£>φ at åtanfan af alt fabanf icfe for

eboO mig upbora (fal, ån iag från merlben bor.

$il litet prof baraf, jag be Propheters foner

$ilffrifreet Sbert 9?amn, famt offrar trogna böner

$il @ub for Sber οφ Srt Åcbermårba ·&ug,

5It 3 bår lefmen fåll' od) emigt i ί>αηί liusl

^tfbortte

οφ £cmtté

tSbmiufe Jiettnte,

J-

-K

J-§.

r.

Uantum emolumenti ad

commu-nem generis humani felicitatem

afferat fedula & fidelis _juventutis inftitutio, _{quotusquisque eft, qui} valeat dicere ? Eam certe utilem

non minus, _quam neceilariam

ef-fe, _quis unquam, nifi mentis

ocu-lorumque vertigine correptus, in

dubium vocabit?

Etenim _{poft deperditas excellentes iilas & mentis &}

corporis vires, a

Deb

Optimo Maximo primis hu¬

mani _{generis parentibus benigne conceilas; ea jam}

eft naturas noftra _miferia, ea imbeciiiitas, ut

vir-tutibus ac fcientiis inftruftus naicatur mortalium

nemo, _{quin potius,} nifi _animus honeftis

diicipli-nis ac bonis moribus excolatur, vitiorum filva

fuffocetur. _{Quod igitur bene monuit Horatius:}

Negleclis

urenda

filix

hmafcitur agris5

Idem haud minus vere dixit Saliuftius: _ingenu

um incidtu atque_focordia

_torpefcit.

_{Cum autem ab}

ineunte aetate _{jufta cura atque induftria in animo}

2 ·4φΊο£-φ!" ο -3φ-|ο3-<§3·*

excolendo, _honeftisque artibus addifcendis

adhibe-tur, hxc tandem efficit, ut, difcufiis ignorantiae tenebris, _pra?ciara rerum utilium ac neceiTariarum

notitia exiftat» _{Atque hinc factum etiam eft, ut} omni _{asvo, alii in hoc, alii in illo icientiarum}

ge-nere, ad fummum adfcenderint faftigium; quod

cuilibet, Sacros a?que ac profanos fcriptores adeun-ti, videre licet» Sic _{antiquioribus temporibus}

Salo-mo, ut alios taceam, millus fub manus Nathanis

Propheta?, 2 Sam, XII: 25> adeo crevit fapientia, utdeomnium, qua? humana fagacitate inveftigari

poiTunt, rerum natura loqueretur, IReg. IV. 29-34;

ideoque omnibus, eum audientibus, eilet admirati-oni. cfr, I _{Reg, X:} 1, feqq. Sic ad fummum

perfeiti-onis _{gradum in eloquentiaperveneruntDemofthenes}

& Cicero; in carminibus condendis Horatius &

Virgilius; in Mußca denique Orpheus atque

Arl-on ; in aliis alii. Idem etiam hodieüevoque noftro

e-venire. fat luculenter teftatur obvia cuilibet

experi-entia, dum iuum ars quaelibet cultorem habet

foler-tem. Hoc vero _{quantumcimque} fuerit, _totum de¬

betur liter,arum ftudiis; adeoque earum tum

utilita-tem tum neceflitatem comprobat. Profefto, fi

res-publica bene conftituetur, a viris pietate atque eru-ditione _{confpicuis, id fiat, neceife eft: nec minus,} fi eam bene conftitutam diu fartam ac teftam

per-manere velis, eorundem _{opera &} confiliis

guber-nari debet. Verbo: fi ad meliorem _{frugem^ tum in}

Summi Numinis cuitu, tum in negotiis, äcf _vita?

hujus fuftentationem & confervationem neceflariis, per·

~§φ-5ο$-φ~ Ο -4φ|°£·φ|~ 3

pervenient

homines,

multa cura &

inflitutione

ab

ipfa pueritia eo funt ducendi.

Quod

negotium, ut

eo telicius procederet, Scholas inftituendas, &

in-genuis probisque aperiendas, fapiens curavit anti-quitas» Proinde non poftdiiuvianos folum, ied an-tediluvianos etiam _{patres, publicum a?que ac priva¬}

tum docendi munus vel obiiile, vel _procuraile,

haud fernerecredideris* Etenim _{quis jure} dubitave-rit, _{quin Adamus, utpote reftus & iapiens a Deo}

creatus, etiam _{poft lapfum illum deplorandum, <3c}

amiiTas, tibi _{fuisque pofteris} a Creatore datas, divi¬

nas & humanas _{fapientias divitias, filios fuos ac}

ne-potes fedulo docuerit viam recuperandas imaginis divinas, per promifium in πξ^υαγγελίω mulieris

fernen, feuMeffiam, _{tanquam unicum falutis}

fun-damentum. Anfam dubitandi hac de re nobis

adi-mit _{Buddeus, in Introduöione ad Hiftoriam}

Philo-iophiae Hebrasorurn, pag. i. & feqq. ubi quilibet, cui _{volupe fuerit, hane veritatem pulcre}

confirma-tam _deprehendet,

^ .

$·

"♦

Tjofl:

Adamum ejus filium Sethum in _primis,

at-Jf

que deineeps ejus pofteros literarum officinis

prasfuiile, par eft credere; atque illos, ut nafcendi

ordine,fic in docendi _{provincia, fecutos Henochum,}

Lamechum, & _{denique Noachum, qui ab}

Apofto-lo Petro _{expreffe χηξνξ nuncupatur* 2 Ερφ}

II: 5". Semo autem ejus _{filio hoc negotium praseipue}

curas _{cordique fuiile, dubitare vetat Prophetia}

4 -iMoJ-ifr Ο

achi de hoc fuo filio, in _{qua providet, Deum} pecu-liariter fore Deum _{Semi, Gen, IX: 26.}

Un-de facile _{collegeris tum fpecialem gratiam divinam,}

tum Semi curam debitam _{ecclefise, atque adeo}

ju-ventutis rite_{inftituendae. Manfifle poftmodum hoc}

inftitutum in _{ejus pofteris, pr<efertirn pronepote}

E-bero, vel hinc credere convenit, _{quod hic iuturo} tandem Dei _{populo nomen dederit, ut ab eo} defcen-dentes, veroDei cultui addiili, _{appellarentur Ebr<ei,}

Inter hos _{primus hoc nomine in S. literis}

confpicu-us _apparet Abrahamus, _{Gen» XIV: 13, a quo,}

x-que ac filio liaco & nepote Jaeobo, docendi

provin-ciam rite fuifle _{adminiftratam, fas eft, ut credamus»} Equidem Jacobum ad filios fuos docendi

difeendi-que rationem transtulifie, tanto minus ambigas?

quanto certius conftat ex Gen, XL1X: 1-29, eum

morti _{jam vicinum, praeter hxc fingulis fuis filiis,}

qua? ipfis futura efient, divino fpiritu impulfum,

praedixifle. Quod verointabernaculishabitäffe dicitur,

O^fiKyyY Gen. XXV: 27, haud direße probat id,

quod

intendit Paraphraftes Chaldasus, verbis

vom

-fvn , ac fi minifter fuerit domus dotfrinä_%

hoc eft, Scholas (eu tentoria Semi Eberl

frequen-taverit; ut _{explicat Rafchius·, cum paftoritiam}

po-tius vitam heic _{defignari dixeris cum Heidegger^}

(3) Filium

ejus

Jofephum adeo in literis

exee(luiile>

ut Seniores quoque Aigyptiorum doceret

fapien-tiam, patet ex Pf, CV: 22, At poftea fub

fervitu-te Iiraelitarum in _Aigypto, haud _parum impeditam

arbitramur debitam _{juventutis inftitutionem; fed}

^

pro-propulfa

tandem

a populo Dei inveterata

illa

fervi-tute _{/Egyptiaca ,} intermifia _{forte literarum ftudia}

rurfus exculta credimus cura Mofis, Prophetarum

maximi. Deut XXXIV: 10. Hic enim,

praeter-quam quod multa fapientia eilet antea inftru&us, Adt VII: 22, ex rubo ardente a Deo ipfo de _nomine

ejus rnrr eruditus, & in monte Sinai univerfe legis

divinas fcientia imbutus, _{populum in libertatem} re-ftitutum, _{per integros quadraginta annos in deferto}

& duxit & docuit. _Quod tarnen docendi officium

non fibi foli fervatum voluit, fed cuilibet etiam

pa-trum familias injunxit, _{Deutr. VI: 75 quin & viris,}

facro minifterio _{deftinatis, idem haud dubie}

fum-mo ftudio commendavit. vid. Deut. XXXIII: 10.

cfr. 2 Chron. XVII: 8, 9. Quod etiam ab _ipfis

mi-nime fuifle _{negleäum, par eft credere* Poft}

occu-patam vero terramCanan£eam,patribus promiflam5

tempore Ducum, Samuelis in primis, &, qui cum

excipiunt, regum, variis in locis fuifle literarum ot-ficinas, in _{quibus Prophet^ difcipulos fuos in vario}

fcientiarum _{genere informabant atque exercebant,}

facra _{pagina abunde teftatur. Etenim ßepius in} hi-ftoria_{ducum regumque commemorantur»NttfΉ?}

fliiProphetarum; ut2Reg.II:3, öran

y&hx

hü

bx

"TO Et exivemnt filii

_Prophetarum,

qui Bethele erant,aä

Elißeum:

item com. y, ^

Wbtrbx

_irpti

_Wtf&wxin'Et

_{accejjermitfilii}

Propbe-tar_{um, qui agebam lericbunte, ad Elijkum.}

De his

Prophetarum

filiis,

ut prifco asvo literarum

ftudio-fis, quibus inßituendis divini vates _pr^fuerunt,

A ₃

6 _{~ίφ·|ο£·@ξ~ ο -£$-go£-§f·}

quum nonnulla pro ingenii modulo temponsque

ratione diflerere _{conamur, tuam, Candide Lector,}

benevolentiam, _{Tuumque favorem, ea,quadecet,}

obiervantia, nobis _expetimus.

(a) In Hift. Patr, IL XIIL 3 cfr Buddci HifL EccL V.

T, Par. I S. III, _§. %

§. III.

Ut

grediamur, omnium primo indicandi viden-

eo

facilius

in materia

hujus

traflatione

pro-tur fontes _{genuini, e} quibus vocabula, _qua?

diilerta-tio noftra _{pnefert, defcendunt, Quod tanto minus}

pra?tereundum arbitramur, quanto magis conftat,

interpretum, de genuina vocabuli radice,

di-ferepantes eile

fententias,

Etenim Rafchi&

Abarba-nel, qvos feqvitur Richard Simon, a verbo 20

de-rivant,quodproprie fignificatprogerminare,frudum

proferre;

improprieautem, five Metaphorice, loquu

Aben Efra vero, ut & Leidecker de _{Rep, Hebr, Lib#}

Χ. _{VII; eodemque inclinat fere Witfius in Mifc. S,}

Tom, L L. i. c, 1« §. _5. aliique adradicem _{kö, veni¬}

re, ingredi, vocabulum hoc referunt: ad quorum

mentem wa eft

quafi

_Orcttor & interpres _Dei,

_velfa¬

miliär_{is^ adquem Deus veniat, & cum quo}

_loquatur.

Quam quidem derivationem, qua rem, notioni

Pro-pheta? convenientem eile, lubentes concedimus, aü~

tarnen_{Etymologiam hanccoa<äarav&}

inufitatamme-rito cenfet _{Jo* H, Majus in fupplem. ad Lexic.}

Coc-cejanum* Ibi _{fuppeditat ipfe} aiiam, fibi longe

meli-orem ac fimpliciorem _{vifam a} radice, _{in Iingua}

rabi-•·ίφ·3ο|-φ5~ ο **§Φ-|ο|>-φ2·«· 7

rabica _{fuperflite eminnit,}

_excelluit,

anmmci-avit, _{prophetavit; unde}

_propheta

_{diffus videtur,}

quafihomo excellens,

injublinn dignitatisfafligio

collo-catus, //i W tanquamfamiliari ér amico intima res occultas patefaceret. _Placet eadem h&c _origo

Heideggero, (a) cui tamen radix Arab. notat vicem

alicujus_fubirer operam vicariampr<eßare. Hinc

ipfi eft alienontm

verborum

ex

alieno,

non proprio

natu <&* voluntate _{pronunciator,} vel_{orator; qui} echo

adinftar, nihil nifi prius auditum, acceptum

elo-quitur &profert. Hoc

fenfu DeumMofi

dediileAa-ronem in _prophetam, Exod. VII: _i,

his

verbisr

WT _{7ΠΚ pntt,}

_{daron fräter}

_{tuus er}

it

_orator tuus, obfervat ex Heideggero Deylingius (b) Atque

juxta monet, ewOJj feupropbetas Dei, non

fuifje

o-ratores ér affuarios quosvis public_os,

ficut

Richardus

Simonius_finxit>fed

_ejusmodi

_{oratores, oj-,}

_w/

ra-lamus _Spiritus

_Sanffi

_fuerint,

_ér

vofuntatem,

_five

λόγια 7* velelocutifinty vel fcriptis

conßgnave-rint„ Pukre quidem hsec omnia ab Etymologis

difieruntur, _quibus

_fignificatio

_{radicis Arabien} pro-xime huic nomini convenire videtur, quorum rad«

ones etiam approbat Clericus: (c) _attamen, ii

dicen-dum, _quod res eft, non videtur transeundum eile

flumen ad _{aquam hauriendam e fontibus aiienis,}

cum propior fuppetat _asque

liquida,

ii _non

liquidior,

Efto habeant Arabes radicem verbalem in prima

confugatione ufitatam, eafignificantem, quse docent Lexicographi; quis tamen

jure

dubitaverit, eile

hane _{partem reliquiarum e bonis avitis, qua?}

§ «4φ-5ο5-φξ·" ö ♦·3φ^0<τφ2·*

gua Hebrasa, ut mäter huic

fiiise^secp

ac

ceteris,fup-peditaverit, Quod in hoc themate eo evidentius pa-tet, quo piura loca S. codicis manifefte exhibent

i-dern hoc _{verbum, in eadem fignificatione, licet in} forma _{pafiiva Wiphal,(non Viel, ut arbitratur}

Cleri-cus loc, cic:) _{utpote cum in} Kal haud dubie

obfole-verit, unde iecundum analogiam proxime

dedu-cendum eilet vocabuium κοί _{Significat autem}

He-brceis toj in Mpbal, fcniu qvidem latiori, _{vatem ac}

prophetam agere, in ftri&iori vero interdum futura

pr&dicere, ut patet ex Jer, XXVIII: 8> 9* cfr. Num,

XII: _{6, & Deut, XIII: i, 2; interdum orare> vel Sa¬}

cra carmhia inftrumento mufico vel cantu modulärt:

ut IChron. XXV: I, 2,3♦ cfr. I Sam, X: y, 6, XiX* 24, & I Reg. XVIII: 29; interdum quoque notat Scripturam Sacram

explicare,

feu interpretis

oraculo-rum divinorum _partes obire. Of. XII: _10, cfr, _{1 Cor.}

XIII:9. Qua? fingula nexum & cognatam

fignifica-tionem verbi cum _nomine, hinc derivato, _iat ma¬

nifefte oftendunt. _{(d) Etenim, five prophetam} di-xeris nuncium _{futurorum, vel myfleriorum divino¬}

rum, five cceleftium arcanorum _{Interpretern, five}

denique a Dei fpiritu aäum Maficum, facros

hy-rnnos laetumque _{pasana in} laudem _{Summi Numinis}

canentem ad chordarum fonum, _{hxc omnia certe}

prophetarum

officio

pulcre conveniunt, & nihil ab

eorum muniis atqueindole tradunt _alienum,

Pro-inde hane derivationem, quam fiftunt plerique Le-xicographi, nontemere deferendam arbitramur,

(a) la exercit, [Bibi. VIII. § 2,7.(b) Obiervat, Sacr, part,

ο _{~f$-gog4f" 9}

II, pag· 2 3 f.(c) in Comment.

ad

Gen.

XX:

7.

(d)vid,

Carpzov. Introd. ad Libr. Canon. V. T.part. 111.$· 1,

ieqq·

§♦

iv.

Synonyma

currentia,

hujus

fere habentur

vocabuli, in

πχ*η

Bibliis

& ΠΠΠ

paffim

videns,

oc-

a radicibus r»n & ΠίΠ videre: (JlÄfepe idem valent,

acprophetare:\ide

Ef.XLII:

2c,Thren. il:

14,

Ezech·

XIII; 9, ιό, XXII: 28;

unde

&

prn

jfor?

atque n*nö

dicuntur de _vißone

_{prephetica, EC}

_{1: 1,}

XXII:

_1,

E-zech. VII; 26, Dan· VIII; 16, 17. Quapropter

eti-am Paraphraftes

Chaldams

hasc

vocabula

haud

raro

transfert per ΠΝΐύ; ut

EC

I: i,

Ezech,

XII:

22, 23,

&

alibi· _{Defignaturautem}

his

_ea

revelationis fpecies,

qua prophetae,

vel

Deum,

illis

aliquid

prsenuncian-tem, vel etiam imagines rerum

futurarum,

fi

non

externo _{corporis, certe} interno

mentisoculo,

vide-banü, uthunc vifionis

modum explicat

Lud.

Vi-ves _(a) Alioquin _ΠΚΊ

de quovis

cognofcendi modo

paffim in S.

literis

ufurpatur,

Exod·

x:;io, & Jer,

V; 12· Anne vero ηnn atque πνή

eundem

plane

modum revelationis denotent, idemque

officium

ac

7* Wtti haud facile

erit

definire,

neque

noftri

jam

eft inftituti. Siffit hac de re varias eruditorum

vi-rorumconje&urasCarpzovius;

(b)

ied

cum

ratio-nesillarum non

deprehendat

folidas, ipfemet

nihil

definiens,remhancce,ut incertam,in

medio relinquit·

(a) Iii Auguffin. de Civit. Dei XVII· I. (b) in Introd·

adLibr, Canonic· V, T. part. III. c. I· §, 2.

ίο ν —ίφ-2ο^-φ5^· ο »4φ-5ο|-φ$·"

§. ν.

Ad

occurrens,

alterum vocabulum,

quodadcinet, Lexicographi faciie

in

fronte

diflertationis

conientiunt, _{ρ originem}

_fuam

_{debere verbo}

_HU,

quod proprie tignificat tedificare, exflruere, Gen. Ii:

22, XI·* 4; Metaphorice autem notat

propagatio-nem flirpfs _per lib^ps. In hoc fenfu _occurrit Geni

XVI: 2,ubi in _{alloquio Sara? ad Abrahamum}

édificabor, idem eft, ac iiberos confequar. cfr. cap,

XXX: 3) Deut. XXV: 9, Rut IV: 11. Unde p,

fi-lius, cenfetur quafi adificium familia: patern^, qua?

in eo confervatur: vel lecundum explicationem

A-hen Efra?, WiTlM DNiT) _{pn HOT tfin}

_{pnefl filius}

quoddatn v

ein

ti

adificium,

cujusjundamentum eft ρet¬

ter. Hoc _{igitur vocabulum generaliter, & quidem}

lenfu _{proprio, notat filium, natum, prolem, Iiberos,}

qui per naturalem generationem ab aliquo ad fui

fimilitudinem _{atque imaginem proereati funt. Ita}

pr^dicatur de Filio Deiy ΡΓ. II: 7, EC IX: 6; quia

eft _{χαξΑκΙίξ % υποςάτεως patris fui, Ebr. I: 35 ita} quo-que dicitur defiliis bominum^Gen. Iii: 16, IV: 27, 26,

V: _{28, Pf. CXXVII: 3. Latins etiam fignificat} ne-potes: quo fenfu Laban appellatur ninrp Gen. XXiX: 5; cum tarnen Nachor eilet avus _{ejus. cfr.} Gen. XXII: 20-24, XXIV: 15*529, & _pronepotes

jof. VII: 24; item poßeros remotiores, ut

SiW»

I _{Reg. XX:} 27. _Quin

&getierttm,

_{I Sam. XXIV: 17,} XXVI:17,21,25*.Beiliis _{tributum ρ}

_{denotatptillumac}

feetum _{animalis,Exod.XXIX: I.cfr. Lev.XII: 6,Efr.}

Vi: 9; arboribus vero ramum, Gen. XLIX: 22, Pf

·4φ-3ο£-φ§~ ο ·4φ-|ο£·φ$·* Ii

LXXX: 16. _{Metaphorice etiam adhibetur}

_de

_filiis

ad-optivis, qui in curam educandi atque

inftituendi,

nec non in fpem heredicatis siTiimuntur,

Exod»

II:

io. _{Eoque refert Stockius, quum angeli} boni, Job»

XXXVIII: 7, hominesque fideles ac pii, quos

De-us _{per verbum & Sacramenta quafi genuit, qui}

e-tiam _{eum,ut patrem optimum honorant ac timent,}

Filii Dei _{dicuntur, Pf. LXXIII: 15·, Prov. XIV: 26»} Ceterum _{longum nimis foret hic recenfere}

latiffi-mum hujus vocabuli ufum, in S. codice ubivis fere

obvium; fufficiat nobis illam tantum addere

figni-ficationem, qua? inftituto noflro eft proxima,

vi-delicet _ρ

_haud

_raro

_defignare

_{difcipulum,·}

_{prout DR}

per Methaphoram interdum (ignificat

Dolorem

vel

prtceptorem, 2 Reg. II: 12, Jud»

XVdl:

10.

Quam

quidem fignificationem vocabuli ρ

eife

genuinam,

in _{fequentibus probare conabimur,}

_{dum ad}

_Scho¬

las veterum _{Prophetarum propius}

cofiderandas

_no¬

bis aditum paramus.

§. VI»

JNlocisS»

ubi commemorantur 0>R*DJ

codicis,

qua?

fupra

^D,

adtulimus

Filii Prophet

in §

IL

α-rum, diximus difcipulos illorum

defignari.

Efec

explicatio ut evadat clarior,

confulere

juvabitalia

Scripturae Sacra? loca, illam

colluftrantia.

Prae¬

ter cetera veritatem hanc haud obfcure

confirrna-tam arbitramur ex hiftoria Eliiazi, qui _cum vide-ret _{Eliam, curru ignito} abreptum, _in ccelum

ad-fcendere, eum elata vocepatrem fuum vocavit,

minan-ΐ£ ·4φ·ΙοJ4*·" - ° ·4Φ"Ις3-Φ2~

minando οκ Ott 2 Reg. II: _12. Id vero_conflat, not* fuiile Eliam patrem Elife naturalem, utpote cum

is _{expreife nominetur Schaphatus de Abel}

Mecho-Iah I _{Reg· XIX: 16. Hinc facile collegeris, Eliam} a-lio feniu hic _{appellari Dtt, refpeöu Elißei« Quid ve¬}

ro convenientius, _{quam (latuere, hac} compellatio-ne voluiile Elifeum mvocare Dolorem &

Magi-ftrum _{fuum, cujus dodlrina atque eruditione} jam-diu ufus _{fuerat, poftquam fibi aranti pallium fuum,} Prophetarum habitum, injecerat, eoque ipfum ad

propheticum munus vocaverat, I Reg. XIX: 19.

Occurriü hxc _{fignificatio vocis dk Jud, XVII: 10,} XVIII: _{19, & alibi hepius. Eodemque fenfu} Jofe-phum fuiile vocatum Π)Πί37 Dtt patrem Pharaonisy

Gen.XLV: _{8$quia eum docuerat de ratione, qua} feliciter regnum adminiftraturus eilet, cenfet

Rava-nellus in Bibi. S· Ad robur _{hujus expofitionis haud}

parum etiam conferre putamus, quod in N.

Tefta-mento Paulus voeaverit Timotheum & Titum

yvr\-σ-icL _{Ί'ίκνα, genuinosfilios, I Tim. I; 2, Tit.}

1:4, quos fuiile _{ejus difeipulos, alia loca teftantur: efr* 2 Tin\} 1:2, II: _{ffeqq, Αit. XVI: 1. Sic etiam Paulus dicit,}

fe genuijje

Corinthios in Chrißo JeJu per evangelium,

ICor. IV: 1f. efr Gal. 1V: 19. Hinc _{quivis facile pot«} eil _{perfpicere, ftilo feriptura utriusque foederis,}

prseeeptores ac Doitores famiffime defignari nomi¬

ne_patrum1 difeipulos _{vero nliorum. Unde nec mi¬} nus evidens fore _{putamus, in argumento praTenti}

de _{Prophetarum fcholis, ubi Sandti illi viri docendo}

& erudiendo _{difeipulos fuos in veritatis agnitione,}

tan-tanquam filfos'γ^σ-ίχς illos generarunt, non alios

ef-fe_{filios prophetarum, quorum in S. literis fit men¬} tio, quam eorum diicipulos. Fuifle hane explica-tionem & iententiam veterum Hebraeorum,

iucu-lenter _{patet ex Chaldseo Paraphrafte, qui QW13}

transfert _{difiipulos Prophetarum, 2 Reg.} Il: 3, ut & alibi fappius. Nec aliter Kimchius in

Schorajcbim, hane addens rationem: ίεο

orrS

DHC*

, Jant enim

ipßs

inßar

Uber

orum; quod & ipie

ultra confirmat veterum fuas _gentis Doitorum

te-ffimonio. _{Quam expofitionem Kimchianam}

addu-flam videre licet a Ben Melech in Miclal Jophi 1. c. Eodem modot h^e interpretatur Abarbanel his

verbis: rm x^nrh _{ODvy ouod} wdtdSt _onc rrojn onnvo crra cwriö /-ii _y»»/

^i-puli,

gwiipfos difponunt ad vaticinandum; funtque

feparatiy

& Nazirai

confecrati cultui

divin0.

Nec

facile _{quisquam eil interpretum, qui h^c vocabula} aliter _{explicata velit. Rem ipfam egregie pro}

mo-re fuo fic declarat Vitringa: Ut

vulgus

_non omnino

caruit_frufiu

_{inßitutionum}

_{propheticarum,}

_{ßc probe}

te-nendum, _{fuiße Prophetis certos quosdam auditores}

_&

Sedatores,

_{ßudioßjßmos}

_divin

_a

_voluntatis

_{vires, qitos} in

_{dißeiphnamßuam admijerunt,}

_omniJacra

erudi-tione _{imbuerunt, futuros aliquando eorum in}

_fcholis

ßueeeßbres. Plt

dicuntur

in hißoria

Sacra

οκό}

Ή,

filii

Prophetarum

>

Prophet

a.

(a)

Hujus

rei veritatem haud obfeure _{colligere licebit} ex eo? quod

Prophet#

variis in

locis iua

habuiffe

vide-antur _{collegia atque} auditoria, in quibus _-32

£4 ·4§-5>ο£-φ!~ ο

ad _{Prophetas, ut doöores,}

_difcendi

gratiafecon-tulerint; cujus iocietatis veftigia in facris literis

fat manifefta _{apparent. Nonnullis}

_{id probatum}

videtur ex Jud. VII: _i, ubi mentio fit _mw hjDJ

Collis docloris, iecundum verfionem Goodwini, & Burma ηni, nec abnuente Reizio in notis ad Goodv%

M. & Aar. ii. 2. ίο. Cefcerum cum miD pleris-que haheatur nomen proprium,

vel

alio

fenfu

éx-piicetur, potiori jure conilderarnus locum, qui I Sam. X: y, nuncupatur

»nStfn

njDil > quod pro¬

prium nomen urbis efle videtur, vel etiam caftri

cujusdam in monte fiti; cum in eodem

comma-te veluti _{expficationis cauiTa nominetur yy}

oppi-dum, _{Namque Propheta Samuel ita adloquitur}

Saulem, ^am unftum regem, atque abiturum: ηηκ

w "EynSarr _njna

"Sk

_{m ρ}

_poftea

venies ad Gibeam Dei: Erit_{que cum} veneris

tlluc

in urhem; eam fcilicet, _{quae in colle eft} asdificata,

indeque nomen habet, & njo:i vocatur. Hanc autem urbem ita diftam eile, _non fine

ra-tione ceniet D. Salom. _Deyling. (b) quod illuftris

qu^dam Schola feu Academia Prophetarum ibi

floreret, 6c hoc _{oppidum ab aliis ejus} nominis

civitatibus _{diftingueret. Etenim in loco citato,}

Ssn> caterva_{Prophetarum memoratur, de}

ex-celfo defcendentium, quos fibi obvios haberet Sani, Gibeam Dei rediturus* _{Quse quidem verba}

haud _{ambigue fidem nobis faciunt, Iudum} quen-dam literarium feil _{collegium propheticum non} incelebre ibi fuifle. Viderunt hoc _plerioue

pre-15

pretum, atque inter eos qucque Jo. Clericus, non ubivis in _{ejusmodi fenfu admittendo faciliimus;} vid. Comment. in Loc. cit. Calculum fuum addit

Cafpar Sanclius: in hac quippe urbe, inquit, Scbo-la _{percelehris, frequens Prophetarum cum}

do-centium, tum diflenttum ccetus jüijje videtur,

aitt divino

_afflati

_{erant jpiritu, divinas laudes}

ex voto ac religion_{e, #///■} inflit_uto modul_ab

an-tur. _{(c) Hane rem confirmant ea. qua? I Sam. XlX;} 20, narrantur de _{legatis Saulis,} qui mißl erant ad

capiendum Davidem; quod viderint ccetum Pro-phetarum prophetantium, et Samueiem ftantem,

ut illis _{praeeffet. Sic & 2 Reg. IV: 38>}

deprehen-dimus, fiiios _{prophetarum Gilgale coram Elifeo,}

doflore _{fuo, iedifTe; haud dubie, ut ab illo ibi} inftruerentur rerum Sacrarum cognitione (d). Pari

modo in _{Cap. VI: I, feqq. narratur, quod hi}

di-fcipuli cum Elifeo iverint ad Jordanem, ut Ioca fibi commodiora ßruerent ad habitandum.

U-bi in comrnentario iuo diferte fatetur _Clericus»

fuiile Scholam _{Gilgalenfem non procul a}

Jorda-ne; _{atque ibi} fedifle

difcipufos

Prophetae, _ut

fer-mones ejus de religione _ac virtute audirent. In

monte denique Ephraim collegium

ejusmodi

Pro¬

phetarum

fuiile, haud

minus

liquet

ex Cap.

V:

22. Qua? fingula, _ut arbitrarnur, iatis evincunt,

Prophetarum

fiiios,

in

S. literis

commemoratos,

difciplinae illorum

fuiiTe alumnos.

(a) Campcg. Vitrine, de Syna g. Vet. Lib. I. part. Tf#

Cap. VII. (b) in Obiervat» Sacr. part. III. Obf. XC

ι6 ·#Μο£-φ!- o

4φ-|ο£-φ*-§. III. (c) in comment. ad I Sam. X: r, pag. 200. cfr. _{Qvenftedii Antiquit. Bibi. I. VIII. Num. V.}

§. 3. ut & not. Bibi. Gezelii in 1. c. (d) vid.Poli

Synops. Crit. 1, c.

§. VII.

Hifcejam

piam doårinam

breviter

inScholis Prophetarum

expofitis,

progredimur ad

propo-

i-fitam. Hane vero in primis coeleftem tuiiTe, nemi¬

nem inficias iturum, exiftimamus. Etenim cum Prophet#, ut §. III.

oftendimus,

fuerint divin#

vo-luntatis _{interpretes, divinarumque rerum oratores,}

& _pnecones,

_{facile intellexeris,}

_{eos ante}

_omnia

de eo fuifle follicitos, ut difcipulos fuos fapienti-am divinam, _veram virtutem _ac pietatem _per

cre-bras & continuas exercifationes docerent. Quare

nulli dubitamus, quin fummo ftudio laborarint,

ut in genere eos irnbuerent cognitione attributo¬ rum Dei, ejusque perfe&ionum & operationum,

cum in totius hujus univerfi produftione, tum in

fuftentatione ac gubernatione; in fpecie _vero,

ar-dentem _{erga Deurn caritatem finceramque}

devoti-onem, fidei pr#cipua dogmata, providenti#

divi-n# infignia circa populum

Ifraéliticum

prodigia,

totamque

ejus

gentis

hiftoriarm

Verbo:

ut

uni-verfam Salutis ceconomiam metitibus illorum

im-primerent. Suam

de

hoc negotio

fententiam his

explicuit Campeg.

Vitringa:

Si

quis,

ait,inpopu-lo _{fuit Propheta, qui}

_vel

_{fanttimonia vit£,}

_vel

effi-cacta doftrin#, vet

frequentia

miraculorum,

vel

ve-ritate _prMitfiomtm,

_fu<s

_mijjioms

_certitudinem

*4φ-?ο£-φ?~ ο -$Φ-2ο?-φ?·· 17

lo _{commendctverat; hic, de xoluntate}

_divina

_abunde

jam wßruäus , wßituit habere

\Scbolam

public

am,

/>/ _{qua quosdam}

_difcipulos,

_y#/

_feflatores

_perpetuos,

inftruxit, tum cogmtione verum

divinarum,

tum _prgceptis fan$hnom<£.

(a)

Profe&o

his

exer-citationibus ilii erant praeparandi, qui legem Dei, officia _{pietads virtutisque,}

_{& genuinam}

_Dei

co-lendi rationem, _{publice Ifraeütas}

inßituendo,

ani-mis eorum inflillarent: qui,

jufia auftoritate,

pec-cata, cum privatatum, _tum

Regum

magnatura-que, nec non totius

populi

fevere

reprehenderent:

qui, Dei judicia, legis

transgreflbribus

imrninen-tia, ipfis animo imperterrito

denunciarent: qui

*

denique refte

facientibus prsemia

Ulis

parata

pro-nAtrerent. (b) Ad ha?c religionis ac

pietatis

ex-ercitia felicius _promovenda,

_videntur

Prophet^

e-am _quoque in fe

fufcepifTe

_curam, ut

difcipuli

_eo¬

rum artem Muficam & Poeticam difcerent; eum

praecipue in finem, ut

facras

odas

in

Summi

Nu-minis [audem ac gloriam _{canere, eumque} 8c _ore

& inßrumentis Muiicis _poilent

_celebrare.

Veri-tatem _{hujus rei} inde elucere arbitramur,

quod

ex-preffis verbis de

Prophetis

dicatur I

Sam. X:

s,

ccetum eorum de excelfo defcendentium obvium

fore _{Sauli, Gibeam Dei venienti, 8c coram}

_illis

nablium, 8c tympanum, 8c

fißulam, 8c

citharam.

Unde nemo non videt, Divinos Hebrseorum vates,

eorumqj

filios Muficam

exercuiile

St

calluifle. Hinc

etiam verbum tä) in S. codice haud raro idem

fignificare

videtur,

ac

Detwi

inftrumentis

Mußeis

lau-ts «4φ-|ο2-φΙ·· o •·3φ-|ο5-<ΙΙΜ'

landare: '& i_{pfi cantores pariter appellantur}

ut _{AiEphi, Hemanis & Jeduthunis po(teri;de}

qui-bus I Chron. XXV: 1-4, haec _{apparent verba;} rtnpa ÖKW prophetantes _in

ci-tharis, & ηabIiis, cymbalis, coηfiten do &

lau-dando _{Jehovam. Quid vero heic pra?ftiterit ufus} mufices, iiluftri plane exemplo iuo deciarat Pro-pheta Elifeus, cujus mens, ira commota,

concen-tu muiico & iedata fviit, & reierata _{quaii ad di¬} vinum inftindium facilius admittendum. Vatici-naturus-enim _{Propheta , fidicinem canere juilit;} atque illo canente, fatla efl _Jupsr tum manus

Je-bovßy 2 _{Reg. III:} 15".

Ex _{iis, qua? didla}

_{am

_{funt, patet haud} du-bie, & _{Prophetas ipfos, & eorum diicipulos,}

ma-gnam ludi fui Iiterarii partem confumfiile in Deo iaudando, _{ejusque perfedlionibus ac beneficiis} e-narrandis, tum inßrumentis muficis, tum etiam cantu. Unde & _{colligere iicebit, hos divina?}

fa-pientia? ftudiofos aüquam Sacra? Poeii quoque o-peram dediffe, quod confirmant tum Pfalmi

Da-vidis> tum Salomonis Proverbia; ut & varia Can-tica _{Sacra, ad} numerum poéticum confcrip'a:

ut-pote Mofis, Exod. XV: 1, feqq. Deut. XXXII: I, feqq. Prophetiila? Debora?, Jud. V: 1, feqq. nec

non alia in S. codice ob via. Hac de re

fequen-tibus verbis mentem fuam _{aperit Campeg. Vitrin-r} 5>ga: rudi illa a?tate,qua fcribendi artificium minus

"cognitum vel exercitaturn fuit. hoc potiflrmum

3'obtinuit> ut _{qui resaliquas commendare ftudebat}

pofle-~|φ-§ο$-φΙ~ ο -Ιφ·|ο3-φί"· 19

pofteritati, eas carminibus

comprehenderit,

qua?"

edifcebantur & _{frequentiori cantu repetita facile"}

transmittebantur ad _{pofteros; hinc quidem mihi"} fadum _videtur, ut Propheta?,& _vari-" cinari, didli fint, qui res diyinas canticis comple—

xi _{funt, eaque coram aliis recitaverunt, feu voce"} fola, feu voce junda cum inftrumentis muficis,"

(c) Ha?c ipfa ut exS. hiftoria fatis evidentia funt;

ita non _{aeque patet, quantum ex} ceteris

difcipli-nis _{Propheta? in Scholis fuis}

_addifcendum

juven-tuti _{propoiuerint, Elißeum naturalis Philoiophia?}

non _ignarum fuifie, haud _temere credideris,

ut-pote cum aquas Jerichuntinas ita fanare noverit,

fale _{injedo, ut inde mors amplius non eveniret,}

nec fterilitas, 2 Reg. II: _{19? 20, 21.} Sic _quoque

Gil-gale, farina in ollam immifia, aptum efui

reddi-dit _{pulmentum, ex}

_{colocynthidibus}

_{codum, ut a,}

difcipqlis ejus poflet

comedi,

2 Reg, IV: 38,

feqq. Nifi utrumque redius fortafie, non tam ad fcientiam naturalem _{Propheta?, quam divinam}

potentiam, referas,

adeoque

ut miracula pra?ter

communem natura? ordinem fada, confideres,

In-terea vero nobis haud facile eft didu* _quantum

temporis ejusmodi ftudiis in Scholis Prophetarurn

fuerit _{tributum; aut in reliquis Philoiophia? a?vi} illius _{partibus, Tutius igitur, Scriptura? facra?}

au-doritate _nixi, contendimus, ea, qua? antea

dixi-mus, fuifie pra?cipua, in quibus Propheta? eorum-que filii maxirjielaborarint, fuamque operam

col-locarint,

20

(a) De Synag. vet. Lib. 1 part. II.cap. VI pag. 339.

(b) Vide Herman. Witliurii in Milcellan. Sacr.

Libr, I. cap. X. § §. 4. 7. (.c) de iynag. Vet. libr«,

I, _{part. II. cap, VII. pag, 3;7.}

§. Vill

Indagavittvus

cipuas, quas

,

in iuis

quantum

collegiis

licuit,

traftarunt

difciplinas

Prophe-

pra?-tx; jam reliquam eorum in docendo

conivetudi-nem paucis _quoque attingere

lubet,

Iilam _vero

talem exhibet nobis hiftoria facra, _{2Reg, IV: 38;}

Poftea Elifcus rediit Gilgalem, cum fames

ejfet in

illa _{terra, Vteb QW & fihi} Pro-fhetamm fedebant coram

illo.

Ubi federe coram

facie _{Prophita?, haud dubie ftatum indicat}

difci-pulorum, in negotio

difcendi

jam occupatorum,

ut a _{Propheta rerum iacrarum fcientia}

imbueren-tur. lllos autem iedentes doftrinam haufifie,

i-pfum verbum proxime

innuit,cujus

propriam fignificationem hic merito fervarunt LXX

Inter-pretes per

Ικί8·ψ\<o

\ ut Tremellius, Clericus, Schmi-dius, _{ceterique vertunt}

_{fedebant; cujus}

_loca Vul-gatus pr^ter rem

tranfert

habit

ab

ant, merito

hic

corredlus a Grotio. Placuit tarnen _{vulgata veriio}

non folum Ar. Montano, _verum etiam

interpre-tibus _{Latinis, tum Paraphrafta* Chaldad, tum} Sy-ri; utut textus _utriusque fervet _2ri', Hebraeum

vo-eabuhim _{prorfus exprimens. Hunc igitur morern} ab Hebraeis iti docendo _{difcendoque fuiile}

obier-vatum, faciles credimus, ut

difcipuli

-8§-2o§-§f~ ° -2φ·£ο3-$|·· 21

rum pedes, reverentia?

caufFa, proilrati

vel

jacue·

rint vel coniederint: Doitores vero, feu ludi

Ma-giftri in quadam carhedra, five loco aliquo

edi-tiori _{iederint, ibique, qua? legerint,}

interpreta-ti fint. _{Quem forte morem in fua verfione}

hu-jus loci refpexit Arabs, ufus nomine

formato

a

verbo

in _{exprimendo yw·, cujus fignificationem} ef-ie humi _{difcumbere, more Orientalium, patct ex}

Golii Lexico. Eo aperte tendit Junius in notis

ad loc. cit. Sedebant, tanquarn difcipuli ad

pedes

illius: ut Act. XXII; 3. Huc forte reipiciunt

quo-que verba 2 Heg. II; y,

ubi

filii

Prophetarurn

E-lifarum ita _{alloqvuntur; Num}

novifti, qttod

ßho-vah hodie ablaturus _{ßt dominum} tuum _η&'ΚΊ

defuper capite tuo.

Jta

omnino

explicuit

verba ul¬

tima PiEacor, ut emphatice diila, ex more feden-di in Schölls, _{(a) Proieäo hanc Hebra?orum}

con-fvetudinem fat _{expreiTe confirmat Paulus»}

_AéE

XXII; 3, ubi ait, fe educatum atque inftitutum

cfle _{παξκ Ί*ς}

_ποίας

_{ταμαληλ.}

_Qua?

_{verba aliter li¬}

cet a nonnullis expofita, iuo fenfui genuino

vin-dicavit non folum Grotius in not. Bibi. probante

Calovio; verum & Vitringa in Synag.

Vet.

lib.

I.

part, I. c. 7, ut et

Jo,

Chr.

Wolfius

in

Curis

Phi-loh ad loc. cit. Qua? ipfa quantum videmus*

iuffv·

cient ad dub;a rrmovcnda, qua? fiftunt vel Petitus?

vel

WayenfceUns

_{vel noviffime Deylingius in}

Ob-ferv. S.Part. Il .XXX. Rite igitur hanc rem

ex-plicat Sumrrus

Philologus

Aug.

Pfeifferus:

fo

die¬

ts* inquit,

alUpuamk

in

_more

pofimm

fuijße,

ut

22 _{·4φ-|ο|-φ|Μ. Ö Ηφ^°2-φί"·}

jcipuli in Scholis,

pr

dtfer

tim inferiores, iW

incipien-tes, dißributos ordtnes

_clajjejve

in pavimento

ju-per mattas, vel jacerent proftrati, iW conßderent>

nemo in eorum _{fcriptis verjatus ignorat. (b) Ubi}

pariter innuit, aliquam fuiile inter

_Prophetarum

difcipulos diftin&ionem; quam & alii ex 2 Reg.

V: _{22, IX: 4, colligunt: namque ibi quidam}

ap-pellantur Dnyi _{pueri, feu initiati Prophetarum;}

quidam dicuntur ^ filii Prophetarum:

pri-ori vocabulo _{rudiores, pofterioribus provefliores} intelleöos volunt. Rabbinorum de hifce & reli-1

quis teftimonia plurima exhibet Pfeifferus Loc. cit.

ut 6c _{Vitringa de Synag. Vet. Lib. I# Part. 1. c. 7.}

(a) Vid. Poli Svnops. Crit & not. B. Gezelii. fb)

in _{Antiquit. Ebr. Seledis, c. XXI. Ubi pluranac} de re legi pofTunt.

. ■' '

§. IX.

Quod

gia,

diverfis

ad profeminandam

in

locis Auditoria

veram

fua & colle-

doftrinam,'

habuerint _{Prophet#, Sacra pagina aperte nos}

do-cet; _{utpote f#pius declarans, divinos hofce Dolo¬}

res erudiviile fuos difcipulos, _{partim in urbibus,} partim extra urbes, in clivis, in montibus atque

agris, ut 6c ad flumina. In urbibus docuifle

Pro-phetas, probat c#tus

difcipulorum

Bethele ex-euntium, in occurfum Eli# _{atqueElif#, 2 Reg. II:}

3, _{itemque Jerichunte,} comm. y, cfr. c. Vi 22. In

oS-φί- ό 2J

in dubium vocari _{nequit. Etenim de}

Eülaeolegi-tur, _{quod in alco illo & celebratiffimo monte}

Car-mt'io _{habiraveric; ubi feminam quandarn} Suna-mitidem ad eum venifle, conftat _{ex 2} Reg. IV:

25"» 27. Illum autern non iolum, Ted una cum fi«

Iiis _{Prophetarum ibi habitafle» tanro facilius e(l} creditu, quanto cerrius conftat, nullum alium Do¬ lorem hac a?tate in Ifraéle furffe illo celebriorerrr,

Pneterea de Elifeo _{exprede narratur»}

_quod,

_Elia in ccelum _{3brepto» iveiir in hunc montern,} Car-melum, atque hinc tandem reverfus fuerit Sama* riam, 2 Reg. _{II: 25"»} Quod iter _non aliam _certe

ob cauilam ab Eliteo inftirufum effe _putamus, quam ut divina? iapientia?

ftudiofos, priftinas

E-\ix domos _{inhabitantes, in}viferer. Pariter ma¬ gna Prophetarum multitudo de

excelfb

defcenden-tium, Sauli occurrifTe dicicur, I Sam, X : 5. Sic

duorum _{ejusmodi puerorum, de monte Ephraim} defcendentium, rnentio fit 2 Reg. V: 22.

Sufpica-tur autem _{Vitringa, Salomonem} refpexiffead hanc

antiquam confvetudinem

ftudia

tra&andi

in

alt

10-ribus locis, _{quando Prov. IX: 1,5, Sapientfam}

in-troducit, domum_juam

_adificantemy

_&

_{piellas fitas}

>

emitt_{entern, & vocantem quosque frdteremites,}

ΓΠρ vyno m

ptnnaculis

c

el

for

um

urhh.

Simihtudo,

irquir, mihi in hac

locutione vedetur

defumta ah

eo,

quod

illa

atate, ( quis

dubitet ertim,

quin β

prent

ix

fludia

Jub Salomonefloruerint ?)

cidtores literarum

e-dita urbium aut _agrorum

loca. ekger

intin

quihus

Scholas _{Jiias aperueranU (a)}

_Quod

_{in agns non}

nun-24 ο -|φ-§ο£·φ!··

nunquam

fedes

fuas elegerint Prophet^, ibiqueih

juventute informanda operam fuarn collocaverint, patet fortaife ex I Sam. XIX: 19, 20»

Commemo-rantur enlm hdc chori _{Prophetarum, quorum} Schola erat Najothis _prope Ramam. Najoth au-tem videtur fuiffe locus vicinus urbi Ram^,

adeo-que ad iliam pertinens campus fciburbanus, u-bi coetus _{Prophetarum, vel ordinariam}

commo-rationis fuae federn _habebat, vel _{quo faltem cum}

:dlfcipulis fuis Samuel, aut animi, aut meditatio-nis _{cauila, folebat fecedere. Chald^us reddit} no

iüzb)#

äomum dodr'w<e (b). Vertunt plerique

in-terpretes hoc vocabulum,ut proprium, licet varie

expreflum, prasiertim a LXX & Syro; Clerico au«

tem cenfetur eile _{appellativum, deiignans tuguria} Prophetarum in agro Ramenfi. Sic & Vitringa

!oc. cit. _{p. 35*6* vertit cellulas, adiculas, domiciüa}

Prophetarum varia. Praeivic haud dubie

Kimchi-us in Commenf. cujus verba etiam fiftit Ben

Me-lech in Miclal _{'Jophi ad h. L* referens äd jtü, quo'd}

habitaculum vel _{tugurium fjgnificai„ Hifce fi} hi-floriam, qu^ 2 Reg. VI: I, 2, 3, 4, traditur, ad-dideris, res evadet clarior. Quem in locum ifa

cornmentatur _{Hieronymus: Filii Prophetarum, quos}

Monadios in Veteri _{Teßamento legimus, £dificabant}

fibi cajulas propter

fluenta

Jordanh, turbis

ur-bäum derehdis,

_pblenia

_{& herbis agreßibus}

vidi-tabant _{(c). Et ajlo loco idem: Nofier, inquit*,}

(Mo-mchorum) princeps

Helias, noßerHelifetis,

foli-0 SS

tudinibus, & faciebant

flbt tabemacula

prope

flu*

enta _{Jordanis (fl), Cecerum, quamvis}

Hieronymus

lic _{comparaverit hos}

_Prophetarum

_filios

_cum

_fui

temporis

Monachis;

non tamen

illi

omnes a

con-jugio fuerunt alieni.

Clara enim

funt

verba,

quse

de illorum uxoribus _{leguntur, 2 Reg, IV: i, Et}

midier _{aliqua ex}

_{uxoribus filiorum Prophetarum}

da-mabat ad

_Elifleum;

_Caudas

_vero

_ob

_{quas extra ur*} bes ita verfati fuerint Prophet# cum

fuisdifcipu-Iis, credunt viri eruditi, has potiffimum

fuiilet

vel _{quia loca}

_illa,

_a

_{confortione &}

_confvetudine

hominum.rernotiora, & ab oppidorum turbis ac

frequentia longius

fejunfta,

contemplationi

medi-tationique rerum

bene convenirent,

nec non

ad

pietatis

exercitationes

fuerint

aptiora;

vei

quia

ter-ram Sanétam _nuper ingreffis,

ob

incolas

rebelles,

ante urbes _expugnatas, in

oppidis Scholas

inftitu-ere non licuerit (e). ldeo _vero

ad

flumina & _aquas

habitafié refert V_{inringa: quia}

_flidaeis

_recepitm

e-rat_{3 non}

nifl lotis manibus ad Detrm

_preces

funde-re. Qnod etiam inde

confirmatum

volunt; quia

Jfacum ad _puteum

_orafle,

_tradunt,

_ex

_Gen.

_XXIV;

62, 63, cfr. Ef, Ii ISy 16.

(a) Vitring, de Synag, Vet. Lib. I. part

II.

c,

VII,

pag. 352· (b) Hermam. VitC MifcetL Sacr.

Lib.

I.

c. X. _{§. 3«} (c) In ejus Epift, ad Ruft, de forma vi*

vendi.(d) in Epift. ad Ptouhnum Fol. 37. (e) vid,

Vitring. Loc. cit.

cfr.

Joh.

Henr. Maj,

in Scia*

graphia Scholar· Prophet, §. 6.

§.

Χ

Vidimus

in _quibus

breviter

_viri

&

_{illi Sandli,ut}

ftricxim

varia illa

_{res ferebat,}

mufea,

ftu-diis dicatam _{coniecratamque juventutem} docue-runt; _{quae vero fata, quasque viciffitudines}

ejus-modi icientiarum Academia? _{habuerint, nec ficco,}

quod

ajunt,

pede pratereundum videtur. Initia iua _{atque incrementa cepiffe temporibus}

Patriar-charum, &, magni illius Prophet^, Mods, §. II,

qualitercunque indicatum ivimus; floruiffe vero

imprimis temporibus Samuelis, qui ultimus fuit Iudicum _{populi Iiraélitici, idemque fidelis Dei}

Pro-pheta, nec non xvo Regum, Saulis, Davidis, ac

Salomonis, viventibus ad huc _{magnis illis}

Pro-phetis, Elia &Elifaeo, dubio caret omni. Etenim

quod Deus I Sam. HI: 21, dicitur: frequenüus _[e

revelaße Samueli

in Schilunte per _{verbum jfehov<f,}

id haud dubie _{praeter alia indicat, quod S. litera¬}

rum ßudia, longo fat _{temporis intervaüo}

negli-gentius traftata, cum diebus EU verbum Jehov^

rarum valde, _ac vifiones _{propheticae minus}

cre-brae _{eflent, fub Samuele, magni nominis}

Prophe-ta ac Doflore, _{fumrna cum} induftria _luerint

cul-ta, atque ad apicem quafi fuum in illa gente

per-venerint. Id _{profefloS. codex teftatur, tantüm}

Pro-phetarum eorumque difcipulorum numerum vix

unquam exftitiiTe* atque his temporibus. Etenim Jerichuntina Schola fubminiftrare valurt

quinqua-ginta viros leöos* de filiis _Prophetarum,

_ad

in-qui«

quirendum Eliam terris exemtum, i Reg, II: 17·, Sic Elifei Schola centum virorum numero con-fpicua traditur, C3p. IV: 43. Ingentis pariter Pro

phetarum catervas mentio fit, I Sam, X; lo. Immo

2 Reg. VI: _{i, narratur, tantam} fuiiTe filiorum _Pro*

phetarum multitudinem, ut loci angußia illos

o-mnes non _{caperet: & Obadias fub imperio Regis}

Achabi, iaeviente _{perfecutione, centum Prcphetas,}

quinquagems.hi quaque

fpelunca, abfcondijje,

me·

moratur, I Reg, XVlil: 4, Quid, quaefo, aliud ex

his omnibus inferri _{poteft, quam literarfac rei}

hif-ce, _{pra? reliquis, temporibus, flatus florentiffimus?}

Verum enim _{vero,.ut omnia iublunaria nunquam}

diu eodem flant _{veftigio, fed fuis viciffitudinibus} funt _{obnoxia, fuasque & accretiones &}

diminuti-ones habent; ita quoque flatus Scholarum _{in gen¬}

te Hebr^a, _{earum^ue fors varia-fuit atque}

in-conftans, dum magis magisque, pro diveria ra-tione _{temporis, ccepit inclinare, aliamque faciem}

oftendere, _{pra?fertim fub captivitate Babylonica}

ac deinceps. Ultra ha?c _{vero tempora} Scholarum

fata _{confiderare, inflituti praientis limitibus} fi-xis, vecamur. Si cui voiupe fuerit, illa breviter

enarrata videbit a Qyenftedio in _Antiquit. Bibi.

Part, I. c. VII. n, V. Vide etiam Vitring, de Syti ag.· Vet. Libr. 1. _{part. II. c.} VII, _{psg. 35*3.} ftqq» _& Joh.

Henric. _{Maj.Sciagraph, Schol. Proph,§. IX. pag.656.}

§. XI

haflenus diåis facile erit _{jiidicatu, quisnam}

pra?-praecipue

finis fuerit inftitutionis

prophetica?* Hic

certe alius non fuit, quam ut femina doörinse

cceleftis ac vitas ianftioris in difcipulorum animis

plantarentur,

id eft,

ut eos

in

verbi

divini

fcru-tinio ac fedula meditatione; in vera Dei cogniti-one, ejusque vel perfeftionum vel

beneficiorum

laudatione; in _{precum ftudio, canticorumque} prs-fertim

_pangendorum

_arte,

_quibus

_{piorum animi}

permulcentur

quafi,& ad cceleßia

attolluntur;

in

univerfis _{denique Theologiae partibus, Doftores}

erudirent, quo

digna demum Ecclefi#

ac

reipu-blic^ _{membra, omnis iapientis thefauris inftrufta} evaderent. Hinc Joh. Kenric, Majus elegantem hane Scholarum _{Propheticarum nobis reliquit}

de-finitionem: _{Fuerunt, inquit, loca, ut plurimum in}

cotlibus a Piris S-eoTmtW, facris

conventibus,

& in

primis

fcholaflicis

de

flinat

a,

in

quibus

filii,

feu

di-fcipuli

Propbetarum,

convenerunt, ut a

Prophetis

Do-61oribus, feu

Senioribus,

in lege Dei,

&

promijflo-nibus _{divinis, deque varia regniMeflue oeconomia}

e-rudirentur, Deumque precibus,

hymnisque muflcis

landarent, tandemque propheti£ dom inflruäi eva¬

derent. Proinde quoniam credere convenit,

Pro-phetas

Doitores

in

erudiendo,

pariter

ac eorum

difcipulos in

aufeultando arripiendoque

maximam

adhibuifle curam _atque induftriam, fuaque ab

u-traque parte

officia, poft

opem

Summi Numinis

imploratam,

peregifle,

nulla

fubefl ratio,

cur

du-bitemus, _{quin finem intentura fint}

_afiecuti.

Pro-fefto inftitutum hoc _{prceclarum & vere divinum}

haud dubie fecutus eil effeétus _{optatus ac Jonge}

leliciffimus, _{urpote cum ex}

_{Seminariis illiscoul?}

to _{plura Prophetarum agmina}

_prodirent,

_quam

quse §. prasc. vidimus enumerata. De

efFe-flu hoc _{teftantur, quotquot oretenus a Propheti$} ad falutem funt informati: eundem nosmetipfi

per-cipimus, quotiescunque

Prophetias,

quas,

ad

in«

ftitutionem noftram falutarem, adhuc _fuperftites

eile voluit divina _{benignitas & dementia, fedula}

verfamus manu: _quoties moremillum, _nunquam

fatis laudandum, Scholas, Gymnafia atque

Aca-demias _{erigendi, qux}

_fertiliffima

_{funt felicitatis} humanas viridaria/hoe _{paSo ad} nos translatum

eiie? rite attentequs

perpendirnus.

§. Xu

Atque hasc

filiis _Prophetarum

quldem iunt

_{in prceienti}

illa

pauciffima,

_opella

quas

_fcri-

de

bere fuftinuimus. Non diffitemur, plurima

refta-re, quas in haue rem

dici

poflent

atque

forte

de-berenf, id vero quominus

fieri

potuerit, non

difc

fvafit, verum prohibuit omnino & temporis 8c

facultatum _{anguftia. Quare hifee}

{am

fubfiften-tes, Deum T, O. M. fupplieibus

compellamus

pre-eibus, dignetur omnem literariam rem in

duieif-fima noftra _{patria ita fovere}

_aedirigere,

_ut

_Schö¬

lls, Gymnafiis atque

Academiis, in primis

almas

huic no&rx Muiarum

_{palaeite, Dolores}

_integre eruditionis & vitas nunquam

defint;

quo veras

g»" o

, pientia?

filii

opera ac ftudio iilorum indefefla in

tüturam _{reipublicae fpem iemper pracparentur,} & _{denique omnia, quae aguntur, iu Summi ejus}

nominis Laudem, honorem ac gloriam cedant.

i - -1 . ' * * ' . - .

O _{Chrifte, qui es ντζοφ^ης åvvu]og εν ϊξγω Kot)} λογού zvctffiov 7* Θέί yjof 7ταν]ος % Åctx, LllC» XXIV:

19; _{qui es αλη&'ηζ, yjif} Ίϊν o^ov _{T% 0s£ tv αλήθεια dV}

$άο-κων, Matth. XXll: 16, nofter efto _{Magiiler: pa¬}

ra Tibi corda noftra in Scholam, _{ubi nos}

verita-tem tuam _doceas. Sic nuilum erit _{dubium, quin} futurum _{fit, ut fapientes, probi ac feiices}

evada-mus, «Sc aliquando _in cceleftis Academia? _aibum

relati, veram honoris laurum , 7w 7ί$ , 2

Tim. IV: 8, 7®" _{dy^AvJwov 7??}

_3ό£ης,

_{1 Pet. V: 4,} 7ov ςίφανον "\ης ζωής ληψ&ρε&α, Jac. 1ί 12 , ubi fine

intcrmiffione dicendum:

♦. * - - ·>