yrzrjfl t?
DISSERTAT ΙΌ
DE
GRAECIAE,
QUAM,
VENIA AMPLISS. FACELT. PHILOS. UPML.
Ρ RJE SID Ε
CELEBERRTMO VIRO,
mag. PET. EKERMAN,
Eloqu. Profess. Reg, et Ord.
TUBLICO EXAMINI SUBJIC1T
JACOBUS BRANDER,
Vestro-Boihniensis,
In Aud, Ca*. Maj. d. xxiii. Dec. a. mdcclxxv
U Ρ SALIΜ, Typis Edmannianis.
2λ D, DE
SEPTEM SAPIENTIBUS
GlLECIiE.
§· I·
ΙΓ1|m odeni Fere tempore, in Grsecia, Sapientes florue-
ß i runt, quorum nuruerum eruditoturo plerique fe- pttnarium faciunt, fecundum illud vulgare :
Cleohuius, Solon, Chilo, Pittacus, Thaies, Bias, Periandera) quod alibi, ordine paululum inverfo, ita occurrit;
Solon) Chilo, Pittacus, /faw, Periander, Cleohuius3 Thaies, h)
A quibusdam licet multo plures huc referantur;
confentiunt tarnen in eo plurimi, feptem cantum fuifle, quibus hoc nomen, fpecialiori ratione, erat datum,
&, hoc ordine, a Piatone c ) recenientur: Thaies, Pitta¬
cus, üVtff, Solon·, Cleohuius, Chilon, Periander: pro quo
tamen Periandroutpote homine fcelefto & Tyranno,
alii Myjonem Cbenaum ponunt. i/) Ad tetatem eorum quod attinet, conilat Thaletem primo tricefimo qumrs Olym- piadis fuiiTe natum, quioquagefima autem & octava Olympiade roortuum , ut ex Apolidoro in Chronicis re- fert Diogenes Laertius Lib.. i. Se£t 38. Pittacum vero i-
dem Diogenes tedatur circa Olympiadem XLII maxime üorniOe, unde de rehquorum State facile judicari poc-
eft, cum fers σνγχξόνοι fuerint, & eruditi plerique eos circa quinquageiirnam Olympiadem vixiile credant, quod tarnen cum latitudine quadam farfan aeeipiendum
Δ 2 efl
ß) Off. Cic. edir, Albr. Rotth, a, Ιόρ2. ρ. £64.
b) Scbrevel. Lexic. ρ 074·
c) cfr. Hrft. Ling. Gi° Prof. Elingii p. 95. it Acerra Philol. p. -icc*
d) Clemens Alexundriaus Sirosri. Libr. L
) 4 ν
eil, ita ut alterum feniorem, alrerutm juniorem habe«
amus. Nec eadem ernditorum eft opinio de eruditione iapieociaquc eomm,, ΡΙαΐοηίάν^Τξωποι τελέωε πεπαιδευμένοι·
alicubi audiunt ; alio loco, fufius iuam hac de re expo-
n f iententiam: 8roiy inquit, πάντες ζηλωτάι x&j έξαεάι ^
μα&ητάι Ισαν rris λακεδαιμονίαν παιόίαε ngq καταμα&^ΐ άντιε
αυτών rrjv σοφ'ίαν τοιαυτψ 8σα,ν, $ηματα βξάχεοο άζιομνημονευ-
τα εκαςα έΐζϊΐμενα e) Dicaearcbus apud nuper laudatum Diogenem, nec eos Phiioibphos fuiflTe affirmae, fed viros
covdatos & legum conditores» Et ita quidem eil, vitas
integricate & gravitate morura, laudem iapientiae magis adepti funt, quam ingenii, fubtilitate & eruditionis copia,, etfi laus doflrinx, pro feculi ratione rudioris, non iis plane denegandä iit» Sententiis & apophtbegrnatibus civi
um formarunt mores r quae tanto plus habuerunt pon¬
deris,, quod ab illis profeda erant, quorum vita doärinse reipondebat, quique exemplis plus docebant, quam icri- ptis & fermone. Eo vero minus ideo iäpientum nomi¬
ne cos cenfemus indignos, quo, omnium refte ientien-
tium judicio, vera iapientia vita pottus moribusque,
quam fermone & judicii acumine proditur. Virtute &
non fucatis moribus cum prascipuam quasrerent laudem,
fuo etiam merito id confecuti funt? ut civitatibus luis prasficerentur. Septem, inquit Tullius, juijfe dicuntur uno tempore, quifapientes Ef balerenturEfvocarentur. Hiomnes,
praeter Milefium Tbalem, civitatibus juis prcejuerunt. /) Alibi
idem Cicero : Si/pientiam quis negare poteß, non modo re efße antiquam\ verum etiam nomine? quaedivinarum, bumanar.um-
que rerum\ tum initiorum, caußarumquecujusque rei Cognition
nehocpidcerrimum nomen apudantiquos a/Jequebatur.ltaqueEf
illosJeptem^qui a Greecis σοφά]fapientesa noßris, Ef babelan-
tur
e) Plato in Protagora '
f) Lib· III» de Öiatore c, 34»
tUrZfnominal·antur, accepimus zffiiijfe& hahitoseffsfnpientes"
g) Sic Solon Athenienfibus, Pittacus Mitylensis, Periander
Corinthiis ενομοτεΒψαν. b) Unus Horum Thüles eam
philofophandi rationcm, qua? rerum natüralium cauilas pericrutatur, cum virtufis ftudio conjunxit. Sed hi hu-
manioris & caftigatioris difciplins magiftri3 praeter cele¬
bres quasdam fententiasj nil admodum icriptura relique-
runt. Feruntur quidem Thaies Sc Solon plura volumina prscipue carminum compoiuüTe , fed , fi unquam exfti- teriat, tempus edäx omnia abforpfit. i) Senienciis ye-
ro fuis, dodrinas faluberrimas concinentibus3 mores ho-
minum formarunt; qus docendi erudiendique ratio cem·
poribus antiquiffimis convenit, &3 ut ipfi Salomoni u- iitata in libro Proverbiorum & Eccleilaftis, ita minima rejicienda. Si enim ejusmodi iententis3 a viris audori-
tate & moribus confpicuis3 dida; fint, ad fledendos ho-
minum animos plurimum valent. Nonnulis etiam illa-
rum reconditas plane continent veritates, & ab iis tan- tum profieifei potuerunt, qui intimos mentis humans
reeeilus noverant. Inter erudiros tarnen minus conve¬
nit, cuinam fapienturo unaquaque iententia fit tribuen-
da ; juftoqoe foret longius, varias de hac re adferre o- piniones., Soßadee tantummodo Cärmina Grsca, & verfio-
nem eorum Latinama J-oh, OtboneBrugenfi, inierereiubet:;
'Επτά σοφών εξεού κ.αΡ hτος τνολιν,χνομχ, φωνψ.', Μετξον μεν Κλεοβαλος ο Αίνειος ειπεν αξίςον..
Χίλον Τ εν κοίλη Αακεόαίμονt, yvu13"; σε αυτόν, Οί οε Κοξίν$ον εν α te, Χόλ& κξατεειν■, Πεξίαν^ξο?.
Ώίττακος, 8σεν clyav, ος εψ yeves εκ Μιτυληνησ.
Τεξμα οξαν βιότοιο, Σόλων Ιηξαις εν ASvjvcctå..
Ter τιλεονας κακίβε ό'ε Βlas άτιέφψε Πξίψευε,.
'Eyyurjv φευγειν όε ®αλης Ιχίιλήσιος ηυόα.
Α g Vox
£) T'ufcul. Lib. V. c· 3. cfr. ejusd. Paradoxon L §. 8*
h) Clein. Alex. (1rom. Lib. I. p.. 300,«
i) Joh, Alb. Fabricii Bibi. Gisec« lib, /.
w ) 0 l
Vox, Ρπtria Nomen Sapientum en cnrmine feptemτ
Optima res modus eß, Cleobulus Lindras inquit.
Sti natus Cbilon Lacedamone, ZVo/re te ip[um.
Vvice, Corinthiaciis Ρeriander, tela fururis.
Pittams at Mitylenaus. Ne quid nimis, inquit.
Finem inquire, Solon, vita, qui vixit Atbenis.
Parsque, Bias, hominum major malejana, Prieneus.
Nefp ondeto, Tbales dixit Milefius, ulli.
Prakter Diogenem Laertium, £) Aiifonius eas enu»
merac plurimas, in Ludo Γιve Sententiisfeptem Sapientum,
cujus ad smstationem foachimus Camerariits Ludum feptem Sapientum fcripfit. Celeberrimus Theologus Franci-
Bäddens etiam Sententias feptem Sapientum Diilerta-
tionibus aliquot Academicis in Academia Hallenfi ex- hibuit, quae deinceps junåim edita; funt fub titulo;
Sapientia Veterum, hoc eit, DiBa illuftriora Septem Gra¬
tia Sapientum &c In genere de hiice fenteruiis valet,
quod, praeter pietatem eximiam, teflentur, auclores fuos
jn multis veritatem peripexiife, & alienos a fuperilmo-
ne fuiile , qure tum Graeciae popuios baud minus , quam barbaros, invaferat. Muka a gente Hebraeorum accepis-
fe videntur, 7baks prscipue, ut obfervat Petr\ Dan. Hu¬
eths. I) Leges quoque, quas Solon Atbenienfibus dedit,
venerando Buddeo m ) in roulcis, Hebrseorum jlatuds ad-
eo congruentesj apparent, ut de iis expreilas putet.
Omnibus quidem naevis eorum Theologiam caruis-
fe nefas föret contendere, multo minus ad falutem fuf- ficere; attamen tantam lucem iis afFulfifle credimus , ut,
fl ea redle ufi fuiilent , facile ad falutarem Summi Nu-
minis cognittonem perveniilent. Sed pauctiTimi Grae-
corum prsceptis eorum obtemperaruut, plerique fuper-
flitio-
k) Lib. I. Se£t. 41.
/) Demonftratio Évang. prop. IV· C. 2» f«
m) Libro in citato, DiiTeit. quinta.
£%> '\ y*i ( é%-
V W
illclbnibus fuis inhasierunt, ad ineptiffima. cpaeque pro*
iapil· Philofophi eorum pradertim novaturiendi pruritu,.
adeo vanis fpeculatsonibus ie permiferunt, ut complu-
res eorum ad Atheismum propendiile yideantur»
§. IB.
THALES fuit borum féptem Sapientum prioceps St antefignanus; Milefius erat natione, atque fiiius Examit
& Cleobulines. Stirpem fuam ex veteri Phoenicum familia
usque ad Cadtaum&z Agenorem retulilFe dicitur. Ut rao-
nuimus, unus Thales ex hifce Sapientibus, frrrmi cum
ftudio Philofophice civilisGeomerrice, & naeuralium re-
rum cognitioni etiam operam dcdit. Sedae cujusdam Bhilofophias,, qu^e Jpnica vocatur, conditor erat, ex qua numerofa fcholarum Philoiophicarum cohors, velut plu-
res rivull· a icaturigine quadam communi, defcenderet».
Aquam omnium rerum principium ftatutt, & mundi' quandam mentem fomniavit. Quidam tarnen hoc in bo-
nam partem interpretantur, & providam Dei curam
eo defignari credunt. An uxorern duxerit vehementer diiceptatur, & adhuc fub judice Iis· eftj.fertur matriTuae,..
ut conjugem fibi deligeret, paullo importunius urgenti, primum refpondifle; adhuc tmpeftivum non efl £T matu<- rumpoflea vero, setate provedus, idem roganti dixit:
jam nimis efl fero. Perquam ferventer fe rebus naturie inveftigandis addixit, quo aliquando accidit, ut (idérik
bus internus, in fovearn prasceps dilapius fit, quarnob-
rem anuseius dorneilica ipii petnlantius exprobravit:" qua
"rarione., O Thaies,, qui, qua?ante pedes funt,lnon vides,
"iidera & cadum te ccmpreheniurum putes." Anili huic
convicio fere fimile eft Thoma Μorzm Ailrologum, u- xoris minus caftae. maritumepigramma
Aflra
cS& \ Q /
j o v
Αβva tibi atherea β pvodunt omnia vatt,
Omnes, £? qu<£ fint fata futura mnnent,
Omnibus afl uxor qnod fe tim publicat, id te
Åftra licet videant omnia, milla monent,
Pro calurania habearaus, Tbaletem in Afheismum
declinaile; interrogatus enim, quid fit Deus ? (τ) το $·ε7ον)
ro, refpondit,//r'r; οοξχηνεχωνμητι τελευτην, quod efFatunn
fath fuperque probat, ipfum aeternura agnoicere Nu-
men, & πο?ν^εότηη gencilium contrarium, Aliud ejus di-
ftum non minus efl elegans : πξεσβυτεςον των όντων Θεός
ccysvvYjTov yåq κάλλιςον κόσμος ποίημα yccq Θε£. Quae Ver-
ba Tbaletem, ab errore ei imputato, itidem abfolvunt,
quod nempe nullum Deam, praeter hoc univerium, ad-
mifcrit. VixiiFe fertur usque ad nonaginta annos. n)
§ III.
SOLONI, Execeßidis filio, Athenienfi, fecundus
vulgo, in collegio bocce Sapientum Graeciae, concedi-
tur locus. Natus eil XXXV Olympiad. Ob eximiam pru-
dentiam > & animi magnitudinem seque, ac natalium
fplendorem, Princeps feu όίξχων patriae fuae conilituitur.
Draconis nimis ieveras & plane cruentas abrogavit leges,
iisque alias, genio civium convenientiores, fubüituif.
Parricidio in tabulisfuls nullum ftatuic fupplicium, & ne
nominavit quidem hoc icelus, quia tantum flagitium
in homines non cadere poile arbitrabatur. Auipex quo-
que, & llator illuftris Areopagi, perhibetur.
Ad recuperandam Salaminam Atbenienies tot fruflra
efFuderant impecus, ut, teedio ulterioris belli, poena pro-
hibitum eilet capitali, ad populum de hacce iniula re- petenda deferre. Sed Sohn, tempus belli opportunum
videns, legis vim, ilultitiam fimulando eludit, &, qui-
busdam carminibus recitatis, cives ad arma capienda
adduxit. Tyrannide Athenis a Pififtrato occupata,utiusdi-
#) Diog. L. 1. c»
Ii ) 9 ( ϋ
utius in patria morari noluit, Ted iter ad extera? reglo-
nes inftiiuit, & inter alias, L-ydiam & iEgyptura in vifit.
Celebre eft colloquium Solonis cum Crcefo, Lydorum opulentiiTimo rege, cui non dubitavit affirmare, pavo-
nes & alia pulchriora anirnalia magnificentia reges iupe-
rare, quia ipforum venuftas eft iniita, regum vero ad«
fcititia. Solonis etiam naonitum: neminem ante olitum es-
fe babenäum felicem, Croeius tum minus approbans, po¬
ftea verum agnovit, dum a Cyro Victore erat captus,&
iupplicio vicinus, trifte viciffitudinuna iortunse documen-
tum ipfe exhibens. o )
§· IV.
PITTACUS, Mitylenasus, Solonem excipif. Hic pa- trii exercitus dux fuic in hello, quod, contra Athenien«
fes, cives ejus gerebant. Ubi, ut populi parceret fangui«
ni, cum Fbrynove, hoftium imperafore, inque Ludis Olympicis faepius viftore, ad certamen fingulare defcen«
dit, ubi Pittacus, reti quodam fub fcuto abfcondito,
hoftem cepiile & vinxifte dicitur. Poftea, ad tantatn
inter populäres fuos gratiam pervenit & auftoritatem.,
ut ipfi Tyrannidem üve principatum civitatis fuas fpon·
te deferrent, quam tarnen Pittacus, ad tempus licet ac- ceptam, poftea recufavit. Iiluftre fpecimen moderatio·
nis ejus Valerius Maximus adfert: Pittaci quoque modern-
tione peSlus inflruSlum, qui Alcaum Poetam amaritudine
odii & viribus ingenü adverfus je pertinacifftme ufnm, ty¬
rannidem, a civibus deldtam adeptus , tantummodo, quid in opprimejjdo pojjet, admonuit, Lib. 4. C. 1.
Plurima ei attribuuntur eximise üfilitatis praecepta, quorum hocce inftar omnium erit: ευσεβε7ν άσκε7: pieta-
tem ledare.
B §, V»
9) Heiodot, Lib, I, Diog, Laert. & Plut. in vita Solonis»
ξ. ν.
ΒΪΑΝΤΪ, Teufami fiiio, Prisneo, quartus inter Sapientes noilros concedetor locus. Circa XLII Olym¬
piadern, Alyattis Lydias regis tempore, fioruit, & anno 144 Rom« piicatores, ut antiquitas fabulofa refert, reti-
bus luis tripodem ceperunc aureym, cui vox σοφωτάτω infcripta erat, quem ad fe delatum Bias templo Apolli-
nis Deiphici, utpote Numinis longe fapientiilimi, con~
fecrat. Priene, pafria Biantis, capta, civium fervebant
operas, ut pretioiiffima, mobilium ruinas erepta, fervarentj Bias vero otioius & tranquiliusjnihil movet; cujus iner-
tias rationem reddidit, quod omnia fua fecum portaret.
Omnia caduca, & viribus verfabilis fortunae obnoxia du- cebat, präster iapientiam & mentem, re&i confciam. p)
Oborta aliquando tempeftas in iuramum naufragii difcri-
mcn Biantem, &impiosquosdam itineris iocios, adduxit, quibus, cum calidiilimis votis OEbalios fratres & omnia
maris Numina implorarent, Bias filentium iuaflt, ut, Γι
fieri poffit , Numina, ubi eilent, oblivifcerentur. Me-
miniiie quoque intereiT: iententiam hancce Biantis: ο τ)
fiiycc&ov πξόίττηε &εω απόπεμπε quidquid boni jeceris Deo
acceptum referas. Nugas Poetarum & increbrekentem
fiiflarum Divinitatum cultum, bis verbis redarguit: πεξί Θ<?αν λίγεt ds halv, quod non rnulturn a Germanorum opinione abhorrere videtur, quibus, ut Tacitus teftatur, fanSiius reverentius eß vifum de Diis credeve, quam fcire. q) Utinam tam prifci, quam recentioris, «vi Philofophi, tot monftruofiflimas inculcantes de Numine opiniones, huic obtemperaOent praecepto 1 In finu Ne- pptis, Bias exipirafle dicitur, cauifam in foro pro amico
diriurus. r)
§. Vb />) Vnl. Max. Lib. 7. c. 2. & 16*
#) De Morib. Germ. C. 54.
r) Diog, Laert. J. c. & Plutarch» in Convivio VI. Cap,
# ) II ( $
, §. VI.
CH1LO fuir EphorosSparte,circa LVI Olympiaden^
anno Romae ip8. Hujus complura profiant efrata, Laco-
nica brevitate & pondere confpicua. Illud e. c. rernplo Delpbico infcnpcum γνω&ι σεχυτον. Arroganiis cujusdam
maleianam curiofitatem opttme perilrinxit; quterenti e-
nim, quid negotium Nummis eilet: υψηλοί, inquif, rcc-
7!eiv8v ιφ) Tcvnsivu v\ß&, quo reöiilimeindicat, Divinant fapientiam in rebus humanis ludere. Cum Biante bini
excellentisfimi.vates hac in re amiciffime confpirant, quo-
rum prior teilatur: \4:x μεν ydq βξίχει, φχ μεν βξίχοντχ
χαΚετιτει. s ) alier vero .·
- - - Valet imti fummis
Mutare, & inßgnem attenuat Deus?, Obfcura promens. tJ
Quid? quod efFacuno beatiffimaeVirginis Mariieejus-
dem plane eenoris videtur: "deturbat potentes de folioj
extollit humiles,r. Luc* i.V. 32.
Chilo impetu nec opinaei gaudii opprimitur, dum fi-
lius coronana, in iudis Olympicis reportatam, pedibus
ejus fubjecit.
§.. vrr.
CLEOBULUS,Lindiorum Princeps, proximam, ob
animi corporisque vires & fpeciem exiraiam, federn oc- cupat. Tanto literarum dudus fuit amore, ut ad gentes disjun&iffimas, irarao yEgyptios, veritatis indagandae caus- fa, abierit. iEnigmafa (pro more, pluribus veteruraίο- lenni, ) enodanda proponere iuevit, qua in arte, filiam
Cleobulinem, vel, ut a quibusdam vocatur, Eumetem, x- mulam habuit puellam fine exemplo, tum eruditam &
hümaniffimam. Cleobuli haud fecus ac fuperiorum mo«
nita aliquot ad vitam, pie & probe, agendana condu£tu-
ra
s) Hef. Opera & Dies 1. f.
t) Hoi» 1. I. Od» 34.
Η"
«♦ν-*·-Λ' .<<:■■' ) η ί
,*^ · * - '
få babemus> fufficiat nominafTe: ιχξετηε οικε7ον !<?/ xaklav
ftias7vt virtuti proprium eft odifje malitiam\ ευσεβειαν φύλασ¬
σε: pietatem Jervato. Obiic anno setaris fuae feptuageiimo,
circa Olympiaden) LXX. u )
§. Vill.
PERlANDER, Corirrthius, etiam hifce Sapienfrbus, nefcto quam
©b cauflam, annumerari fölet; fed , b veritas fubeft omnibus, quomm -accufatm·, criminibus, fceleratius vix unquam cxftitit monftrum; Magi-
ilratum artnatis circuirifeptus pster Pcriandri, QypßJus, ad tyrannidem
transtulit, quam blio velut hereditarinm tradidir. Tantum vero abfuit,
vit hic jugum, a patre impofitum, tolleret ve! Ievarét, ut potius nrtificia pluiima, injufto impeiio conftituendo, confervandoqne infervientia, Peri·
ander primus leperifle dicatur, v ) licet alii hane glpriam patris faciant,
Itaque prudentia» civilis noncontemnendsE copia iis fuifte videttir, qua ta¬
rnen, modo deteftando, abuli funt. Brevitatem fe&antes haec avtificia ,
etil memoratu fortafic non indignn, filentio praeterire cogiinur. Statunra
auream Veneri voverat, cui operi perficiendo ut aurum luppeteret, muli*
<eves fefto folenni nggreftus, omni bus ornamentis fpoliat. L'Itionem inju·
rise cujusdam a Corcyrsis ut expeteiet, juvenes eorum CCC, quotquot capere potuerit, caftrandos ad Alynttem, Lydia? regem, mifir. Cum ve¬
ro procella nävern, eos ferentem, in portum Samiorum, locnm Perrandr®
minus amtcum, pepuliiTet, adolefcentes elapii funt; quod ubi Feriändre innotuit,ranta excanduit ka, ut ammans efftavet, o£logeiimo anno astatis &
quadrageiimo tyrannidis, qua ad finem vitae perftitit, quia ut ipftusverba
fuerunt: x&j Τo εκασιως ccTTo&jvcct x&f άφοαξηβψαι κίνδυνος'φέςε/.
Qui denumero VII Sapientum Periandrum deturbant, Myfoui Ghmao, ut jam antea tnonuimus, ejus locum tribuunt. Cum Anacharjis, Scy.tha,
Pythiutn, quisnam mortalium fapientiffiinus efter, percontatus eft, Ora-
eulum Myfonem Cbenaum refporidit; quem Anacharjis quaerens, aratrum faum reparantem cenvenit. a) Hifce leviffimis fubfiftimus, facultates
enim tenues id non tantum fuadent, fed jubent etiatn.
Φ & Φ
u) Diog, Laert♦ & Plut» 1» c,
v) Ariftot, Pol- Lib. 5. C. II.
χ) Diog. Laert: 1. c.
