• No results found

Observationes historiam Svecanam illustrantes, quarum fasc. II. partem XVI, venia ampl. facult. philos. Ups. præside doct. Erico M. Fant ... p. p. Andreas Löfvén a sacris. In audit. Gust. maj. d. XII Dec. MDCCCIV. H. a. m. s.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Observationes historiam Svecanam illustrantes, quarum fasc. II. partem XVI, venia ampl. facult. philos. Ups. præside doct. Erico M. Fant ... p. p. Andreas Löfvén a sacris. In audit. Gust. maj. d. XII Dec. MDCCCIV. H. a. m. s."

Copied!
12
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

OBSERVATIONES

H I S T O R I A M S V E C A N A M

ILLUSTRANTES,

QJJ A R U M

F a s c . II. P a r t e m X V I ,

V E N I A A M P L . F A C U L T . P H I L O S . U P S .

P R Æ S I D E

OOCT.

FRICO M. F A N T ,

H I S T . P R O F . R E G . E T O R D . S O C . R E G . S C I E N T . U P S . E T A C A D . R E G . L I T T . I I U M . H I S T . E T A N T I Q U I T . S T O C K H , M E M B R O ,

P . P. '

A N D R E A S L Ô F V É N

A S A C R I S .

In A u d i t . Guf t. M a j. D. X I I De c . M D C C C I V .

H. a. m. S,

U P S A L I Æ ,

L i t t e r i s J o h. F r. E d in a n , R . A. T y p o g r .

(2)
(3)

i n '

S A C R A M R E G I A M M A J E S T A T E M M & G N Æ F I D E I V I R O ,

D i O E C E S E O S S . T R E N G N E S E N S I S E P I S C O P O R E G I I O R D I N I S D E S T E L L A P O L A R I M E M B R O

A C A D E M I Æ S V E C A N Æ O C T O D E C I M V I R O R E V E R E N D I S S I M O D O M I N O D O C T O R I

M Æ CENATI SUMMO

P 'imitias Siudicvum dicare ausus esi

C l i e n s d e v o t i s s i m o « An d r é a s Lo f y é n.

(4)

V I R O

S U M M E R E V E R E N D O A T Q U E C E L E B E R R I M O D O M I N O DOCTORI

sv. CASP: r !

¥ U K 1 A

9

S. S. T H E O L . P RO F . REG. E T K A L S E N.

E C C L E S I A R U M H A G B Y E T R A M S T A P A S T O R I ET D I S T R . ADJ . P R Æ P O S .

PATRONO MAXIMO,

Cujus in consiliis sequendis summam laudem ponit atque felicita tem,

S A C R U M

v ol ui t , debuit A n d r e a s L öf v é n.

(5)

O BSERVATIO N ES,

SVECAN AM IL L U S T R A N T E S ,

Fa/c. 11. P. X V I.

I. Ex epfiolis Huberti Languet i,

am R.

GUSTAV

» r - r r J t g 0 I 6 t T ^ T i I— ■

H

u b e r t L a n g u e t , g e b o h r e n z u Vi lenna in B u r g u n d i e n im J a h r 1518> t h a t alle J a h r e im H e r b f t eine R e i f e , u n d k a m g e g e n w i n t e r w i e d e r z u r ü c k , d e n fe l be n in W i t t e n b e r g z u z u b r i n g e n . I m J a h r 15 51 b e f u c h t e e r P o m m e r n u n d S c h w e d e n . Im j a h r 1557 f e t z t e e r fich z u D a n z i g z u Schiffe un d f e g e l t e n a c h S t o c k h o l m ; u n d v o n da n a ch L i e f l a n d , C a r e l i e n u n d L a p p l a n d . A u f d e r R u c h r e i f e b e f u h r e r die F e f t u n g G r i p s h o l m , w o e r d e n K ö n i g v o n S c h w e d e n , G u f t a f a n t r a f , d e r m i t verfchie- d e n e n A n s c h l ä g e n , fein K ö n i g r e i c h , u n d i n f o n d e r h e i t die U n i v e r f i c e t U p f a l m it v e r f c h i e d e n e öf fe nt li che n G e b ä u d e n a u s z u f c h m i i c k e n b efchåf ti get w a r . W e i l d i e f e r F ü r f t in E r f a h r u n g g e b r a c h t , dafs k e in O r t g e f c h i k t e r w ä r e , als F r a n k r e i c h , i hm die be ft e n M e i f t e r u n d K ii n f t l e r z u r V o l - z i e h u n g f ei n er E n t w ü r f e , z u k o m m e n z u l a s f e n ; fo t r u g e r d e m H e r r n L a n g u e t a u f, i h m diefelben z u v e r f c ha f- fen : e r t h ei l t e i hm a u c h z u d e m E n d e n , öf fe nt li ch en B e - g l au b in g s briefe. I n d e s f e n w e i f s t m a n n i c h t , ob e r di e­

ses a u f g e t r a g e n e G e f c h å f t e a u s g e r i c h t e t h a b e — Niceronr Nachrichten von berühmter Gelehrten. Th. IV^. p . 88-

A Cum

(6)

C u t n anfce d u o s & viginti a n n o s (1554) es fem in S v e - cia & m e c u i n d e e a n a v i g a t i o n e ( p e r S e p t e n t r i o n e m in I n d i a m O r i e n t a l e m ) (sepias l o q u e r e t u r R e x G u f t a v u s , t a n d e m h o r t a t u s eft m e , u t n a v i g a t i o n e m illam f u f c i p e - r e m , & p r o m i t t e b a t fe i n f t r u f t u r u m d u a s n a v e s r e b u s o m n i b u s ne ces fa ri is ad d i u t u r n a m n a v i g a t i o n e m & a d j u n - f t u r u m mihi n a u t a s p e r i t i s f i m o s , qui f a c e r e n t q u æ e g o j u b e r e m e o s facere. S e d t u n c r e f p o n d i , ine t e n e r i m a j o ­ ri c u p id i t a t e pe rl u ft ra nd i cu lt as r e g i o n e s , q u a m q u a e r e n ­ di n o v a s & incul tas- Hub. Langiieti Epftolce V . 2. P . I .

p . 171.

Lib. I. P . I. E p.i22.p-. 22$. Viennae d. 18 J a n . 1574.

S c r i b u n t plurimi R o m a & V e n e t i i s , R e g e m S v ec ia e v e l ­ le fe fubjicere ecclefiæ R om a na e & p e t e r e a P o n t i f i c e fi- bi c onc edi c o m m u n i Hiem fub u t r a q u e fpecie & c o n j u g i ­ u m S a c e r d o t u m . F a m a ejus rei j a m eft fparfa p e r t o ­ t a m Italiam & G a l l i a m , q u a m t a m e n f er e n o n d u b i t o e s- fe falfatn & inde o r t a m , q u o d miferit L e g a t u m R o m a m a d C a r d i n a l e m O f i u m , u x o r v e r o ad P o n t i f i c e m , q u æ e a m Pontificia (It, peti t fibi indulgerj c o m m u n i o n e m fub

« t r a q u e Ipecie. Ideo a u t e m h æ c fabula eft i n f U t u t a , u t P o n t i f e x i n t e r c e d a t apud R e g e m Hi fpat iiæ p>o R e g i n a S v ec ia e & perf ici at, u t ei r e h i t u a t D u c a t u m B a r e n fern &

C o m i t a t u m R os f a n e n f e m , qui p e r t i n u e r u n t ad B o n a m S o r ­ t i a m R e g i n a m Poloiviæ , q u æ fuit e ju s m a t e r . E g o m i­

r o r S v e c o s esfe ita fi npl ices, u t f p e r e n t H i f p a n o s ve l­

l e ipfrs r e f t i t u e r e illos P r i n c i p a t u s , q u o s fane noav r t f li - t u - e r e u t , etiamfi R e x fieret j e f u i t a & u x o r e ju s m on ia -

&s, Hifpani m e t i u n t ü r r e l ig io n em fuis c o m m o d i s , n é e t a m q u a m e ju s c ausf a P r i n c i p a t u s e x fuis mani b us di*

m i t t u n t .

Lib. I. P . 2. Ep. 14. p . Jy- N u p e r p r o f e d h i s e d R o ­ m a m . t a m q u a m L e g a t u s R e g i s Sve cia e P e t r u s R o f i n u s BeU

(7)

R e l g a , v i r d o f t u s & f a c u n d u s , qui V e n e t i i s eft P r o f e s - i ö r El o qu e nt ia e. Q u a m ob c a u sf a m fit p r o f e é t u s , n o n f cr ib it ur ; fed fufpicor p r o f e é t u m e sf e p r o p t e r r e s P o ‘- l o n i c a s ; n o n e n i m d u b i t o , quin S v e c u s ad illud r e g n u m , d e n u o a d f p i r e t ; nCc t a m e n a u d e o c r e d e r e , e u t n ita t r a n s - v e r f un i r a pi a m b i t i o n e , u t ob r eg ni illius f pem a p u r i o ­ r e r e l i g i o n e d e f i c e r e velit, q u a m v i s f r uf tr a f p e r a t a u x i ­ lium a P o n t i f i c e , nifi id f aciat, a u t faltim p r o m i t t a t , fe f a & u r u m . V i e r m æ A u g . 13. 1574.

Lib. 2. E p. 7- P‘ 24. V i t t e n b e r g æ 25 N o v . 1559.

E a d e m f e r e f c n b e b a m de c onj ugi o A n g l i c o , q u æ ad n i e fcripftfti; fed t a m e n n o n c e r t e f c i e b a m , u t e r e x filiis R e g i s S v e c i c i eo veni sf et . U t e r q u e eft o p t i m e mihi n o t u s , n a m p e r a li quot m e n f e s in aula i pfor uin vixi &

quot idi e m e a p u d fe h a b e b a n t & de vari is r e b u s i n t e r ­ r o ga ba nt . S e d h o c p o s f u m d i c e r e , m e v i x u m q u a m vi- disfe a d o l e f c e n t e m , in q u o p l u s e s f e t i n g e n i i , q u a m in i l i o , q-ai j a m d ici tur esl'e in Angl ia, a) S a t i s d i u t u r n a c o n f v e t u d i n e t a n d e m v en i in e a m , u t fic l o q u a r , familia­

r i t a t e m a p u d i p f o s , u t vicisfim mihi l ic ere t p e r c o n t a r i , q u æ c u n q u e v e l l e m , i pfi sque pl ac eb at curiofitas. S e d c e r t e in t o t o r e g n o n u l lu m r e p e r i , qui mihi c e r t i o r a d ice­

r e t d e i is , q u æ fci»*e cu pi eb at » , q u a m is a d ol e f c e n s r c u m t a m e n t u n c t e m p o r i s t a n t u m a g e r e t a n n u m d e c i ­ m u m f e p t i m u m . Q ui d q u i d p r a e t e x a t u r a u t f p a r g a t u r , n o n dub it o P a r e n t e m e u m mifisfe in A n g l i a m , u t , fi fi­

eri p o s fi t , fibi R e g i n a m concil iet & n o n fratri. I p f u m e- ni m m ag is diligit & l o n g e p l u ri s f ac i t, q u a m a l t e r u m . A d o l e f c e n s n o n t a n t u m e x p e d i t e fed e t i a m e l e g a n t e r l oq u it u r L a t i n e & v i d e t u r i nesfe ei qu aedam fu avi s f a c u n ­ dia. In f o r m a e t i am eft ali qua M a j e f t a s , n a m eft f ta t u-

A 2 ra

a) Johannes, Dax F in iatidiæ , patte* Sveciae R ex.

y

(8)

r a r e f t a & p r o c e r a , & colore candido & etism funt e le ­ g a n t e s ipfius g e f t u s , fed ramen faciei ineft aiiquod viti- u m c o m m u n e illis g e n t i b u s , nam efi brev io re nafo &

d e n t i b u s f u p er i o ris ordinis longioribus. H æ c M . D . q u æ d e a d o l e f c ente .fcribo & mulro plura ante aliquot u n n o s dixi 1). P r æ c e p t o i i & M. G a ip a ro , b) n e fo r­

t e fufpiceris ea a m e fingi. Oftendi etiam eis nati vita*

t e m i p f i u s , q u a m fu nt admirati & i nte r e x e m p l a r e s , u t v o c a n t , h a b u e r u n t . E g o t a m e n m i r o r e o s fp era re illud c o n j u g i u m , n e c v i d eo , quid Angli e x S vecico r e g n o fpe­

r a r e posfi nt . V e r u m (æpe ita inconfulte fu a administrant, u t n o n fit m i r u m , fi iis (qui c um ipfis a g u n t ) fuccedant ft ul ta confilia. — P u t a n t p r o c u r a n t e P e t r o O x e n , fa<ftuin es fe f o ed u s i n t e r ipfuin &: S v e t u m a d v e rf us R e g e m Da- n ic um . — E g o M. D. fi esfem a confiliis Duci L o t h a - r i n g i æ , & d e f e r r e n t u r ei fine ullo t u m u l t u regna D a n i æ , S v e c i æ & N o r v e g i æ , no n con ful ere m, u t difcederet a fuo d u ca t u . — R e x S v e c i æ hab et m ag n a m vim a r g e n ti n o n f a é t , led nulla pecunia fatis efi ad bellum & c e r t e fi i n f u m p t u m e s fet illud a r g e n t u m , ejus vire s esfent v al­

d e exiguae. C u m a n t e q u i n q u e n n i u m l o q u e r e tu r m e c u t n d e bello, q u o d ipfi im m in e ba t a M o l c h i s , fiuadebam. u t q u o c u n q u e m o d o t r a n s i g e r e t po tiu s q ua m d e v e n i r e t ad a rma . H o c q u i d e m t u n c æ g r e tulit j fed t am e n ac­

c e p t o d a m n o c o ad tus efi t r a n s i g e r e m ulto iniquioribus co ndit ioni bus . S æ p e c og it a vi de causfis disfidiorum in­

t e r D a n o s & S v e c o s & mihi v i d e t u r , quod m ax im a e x p a r t e p r o v e n i a n t e x , nefcio q u o , faftu e o r u m , qui m i t ­ t u n t u r ad n e g o t i a t r a é t a n d a , qui p u t a n t fibi t u r p e e s fe c u m a d v e rf a r i i s loqui hum ani ter . C r e d o fi a d h i b e r e n t u r h o m i n e s m o d e r a t i , qu o d multa c o m m o d e t ra n s ig e re pos- f e n t , n a m mihi vifus efi R e x S v e c ic u s m in u s c u p id u s

, . hel­

ft) Philippo M elanchtoni & genero eju s, Cafparo Peueero.

N

(9)

b e l l i , q u a m mu lt i e x i f t i m e n t : fed t a m e n eft e j u s t n o d i , qui n o n veiit c o n t e m n i .

Lib. I I . Epift. X X V I I I . p. 65. A u d i v i R e g e m G u f t a v u i n ' Cut illud c o n j u g i u m c o n f i c e r e t filio,) p romi fi sfe f o l u t u r u m æt is alieni A i i g l i c i , t ricies c e n t e n a millia Joachi morurji « Si f uam p e c u n i a m in n u g a s t e m e r e p r o fu dis f et ( ut ple«

r i q u e Pi inci pes f a c i u n t ) tale p r æ d i u i n filio f uo e m e r e n e q u a q u a m pot ui sf et .

Lib. 2. Epift. X L V I . p. 116. L o c u t u s f um c u m q u i b u s d a m v e n i e n t i b u s e x An g l i a , qui a f f i r m a n t i mpe dir i c o n j u g i u m R e g i s S v e c i æ , eo, q u o d p e t i e r i t ab A ng i i s fe c o r o n a r i fta- t im p of t n u p t i a s & p r æ t e r e a u t fibi m i t t e r e n t u r , a n t e ­ q u a m d i f c e d e r e t e S v e c i a , q u a t u o r obfides e p r o c e r i b u s r e gn i . Et.fi mult i h o c a f f i r m e n t ; t a m e n v i x c r e d o es fe v e r u m . Q u æ e n i m e sfe t ftul ti ti a, velle p r ae fc ri ber e &

l e g e s f e r r e iis, q u o s t a m difficulter in f uam f e nt e n ti a r u p e r d u x i t . — O m n e s hic affi n i a n t S v e c u m o m n i n o abje- cisfe f p e m A n gl i ci conjugii &, q u æ e r a n t e m p t a ad illud c o n j u g i u m , j a m e sf e in S v e c i a m t r a n s l a t a ad p o m p a u ) C o r o n a t i o n i s ,

11. Me -

(10)

IL Memorabilia, fom fanns i Baron G6r%eS fångelfe, ßtrifvit på muren. +)

ö f v e r b o r d e t : Contra onmia aliquid tutum inveniri p o te ß : fed contra mortem omnes nor inhabitamur urbem immunit am.

Ô f v e r S ä n g e n eller H u f v u d g â r d e n : Homo putredo in exor­

tu , bulla in omni v ita , efca vermium in morte.

M e d b l y e r z d e r u n d e r : Ultima femper exjpeffanda dits horni' n i , dicique beatur ante obitum nemo fupremaque funera

debet,

B ö ck er ; Biblia Germanica in 4:0 N opm i T 'eßamentum, Gallice.

ffoh. A rndtr S a n n a G h r i f t e n d o m , G e r m a n . Sherlock oin Sj ä le ns o d ö d l i g h e t o c h det e v i g a

l i f v e t , Gallice u r E n g e l l k a n öfverfat t.

Barnage d e Conf cient /a in g e n e r e & in f p e c i e , på F r a n fylka.

Cartefii O p e r a .

E n T y l k b o k o m a ll ehanda Poetifica i n v e n t i o - n e r . S t o c k h o l m , d. 19 F e b r . 1719.

I ll, Kyrkoherden Nordbergs

R. Gr. Ekeblads tvenne Pigor 17-8 t).

F r . H v a d t a n k a r h a f v e n J o m G u d s r ä t t fä rd i ga v r e d e ö f v e r m e nn i l ko f l åg t e t för f y n d e n s Ikull?

S v . D e t år i n g e n ting. H u r u k u n d e d e n v a r a v r e d , f o m å r k å r l e k e n ? H u r u k u n d e d e n b e g ä r a f ö r f o n i n g , fon»

ållkade v e r l d e n , a t ha n u t g a f fin e n d a S o n ?

F r . H v a d l a ge n J då o m d e S k r i f r e n e s fpråk E x o d . 20.

J a g H e r r e n din G u d å r en f ta r k h å m n a r e . D e u t e r o n . 357. F ö r b a n n a d v a r e d e n fom i ck e f u l l k o m n a r &c.

Sv.

*£) E fte r en an tek n in g i GrefUga Brahefka BibHotlieket p5 S kok lo ftejt ' H ' ) U ta r fam lingarn« pS S k o k läfte r.

(11)

S v . G a m l a T e f t a m e n t e t b r y vi ofs i n t e t om.

F r . H v a d l a g e n J da o m R o m . 2: v. 4 — 9 ?

S v . P a u l u s liar t a g i t f å d a n a o r d a f å t t , f om ha n f u n n i t Ifos P r o p h e t e r n a a t m en l k l i g t vi s f k rå m a d e o g u d a g - tiga m ed .

F r . H v a r f ö r e år da C h r i f t u s k o m m e n i v e r l d e n ?

S v . Til- a t v a r a vår L ä r a r e oc h v å r f öre bi ld u t i e t he li g t lefverire.

F r . Ån til at v a r a v å r F r å l f a r e , fom ftår i M a t t h I. 21.?

S v . N ä r vi v a n d r e u t i H a n s f o t f p å r , då frålfar H a n ofs iftån S y n d e n e s h e r r a v ä l d e .

F r . Å r h a n då i n t e t k o m m e n a t lida oc h do f ö r allas v å ­ t a f y n d e r , fom Dar 2 C or . 5. 14. 21.?

S v . Sa fom h an d ö d d e på k ov f e t , f å Ikole vi k o r s f å f t a v å r t k ö t t o c h d ö f y n d e n .

F e . H a r då i n t e t C h r i f t u s f ö r f o n a t v e r l d e n m e d G u d ? S v . G u d b e h ö f v e r i n ge n f ö r f o n i n g , t y H a n å r k ä rl e k e n.

F r . D e t ftår j u kl ar t. R o m . y. 10. V i v a r d o m f o rl i k t e m e d G u d , g e n o m H a n s S o n s d ö d , d e n f tund vi ån ni i v o r o o v ä n n e r ?

S v . J a , vi v o r o G u d s o v ä n n e r , m e n i n te t Gud v å r o v ä n .

H e r r K y r k o h e r d e n r e p l i c e r a d e : D e r f t å r : Vi v o r o QV tinner, n e m l i g e n G u d oc h v e r l d e n ; m e n i n t e t f t å r : Vr v o r o H a n s o v ä n n e r . S v a r a d e s : D e t b ö r f ör ft ås fom vi f å g a H e r r K y r k o h e r d e n bad d e m vål 20 g a n g e r , a t å ena fidan i n t e t f a m m a n b l a n d a v å r r å t t f å r d i g g ö r e l f e o c h v å r helaelfe , å a n d r a fidan i n t e t b o r t k a f t a Chrifti fÖr- tjenft och f ö r f o n i n g s o ffe r; m e n d e f v a r a d e : Vi blifva vid v a r t a n k a , fom G u d s a n d a h a r u p l y f t oc h h e l g a d t i våra h j e r t a n .

K B . D e s f a P i g o r v o r o D i p p e l i a n e r .

T H E '

(12)

T H E S E S .

a

1.

I ^ o & r i n a e d e T r i n i t a t e , di v i n i t at e & P e r f on a C b r i f t i , f at i sf af ti ane &

v i r i b u s h u m a n i s in n e g o t i o c o n ver fi oni s, p l u r i mi s in E c c l e f i a Chriftiana o r i g i n e m d e d e r e c o n t r o v e r r i i s .

2.

C o n c i l i u m D p f a l i e n f e an. 1 5 9 3 p r i m a m r e l i gi oni , q u a m profitemur,, in S v e c i a d e d i t f o r m a m .

5.

Q u o d R e g i n a Ch r i f t i n a r e l i g i o n e m a m p l e x a f u e r i t R o m a n o - C a t h o ­ l i c a m , in c a u s f a f ui t i n d i f f e r e n t i s m u s , q u e m m r g i s N a t u r a l i s m o Bour - d e i o t i i , q u a m S y n c r e t i s m o J o h a n n i s M a t t h i æ a df e r i b i mu s .

4.

H u i c a u t e m a c c e p t u m r e f e r i m u s , q u o d a p u d n o s in n u m e r u m L i b r o r u m S y m b o l i c o r u m r e c e p t a f u e r i t F o r m u l a Co n co rd ia e ftri&e fic d: f t a .

. 5.

G u f t a v u s I , G u f t a v u s A d o l p h u s , Chr i ft i na a t q u e C a r o l u s X I I fo­

il f u e r e I m p e r a n t i u m i n S v e c i a , qui e x t e r o r u m in fe c o n v e r t e r i n t o c u ­ l o s ; n o n f o l i , qui a e t e r n a , ob m e r i t a in P a t r i a m , d i g n i funt m e m o r i a .

References

Related documents

Mellöfa och Flens Förfam lingar, Högärevördige och Höglärde Ma- giftern, Herr A N D ER S LANDELIUS famt dels Fru MARIA CHR... tres dies pceni- tentiales

Ejus loco dein Axclius Ryning Cam- p imarefchallus declarabatur eique adjungebatur Samuel N ie o la i, ut pedeftriutn copiarum p.. Jusfu Archiepifcopi Stig^clii ab

Cari IX :s Calendarium

quod licet libelli fa- mofi fpiritum quavis linea prodat, tamen nonnulla continet, quae Hiftoricis noftris prius non obfervata notari m erentur.. A Mesfenio dono

&amp; Sacramentts ecclcfiafticis X IX Capitibus ibid.. Brigittæ fcripfit

Eam vero ob caufam praecipuis- illa non obnoxia fuit erroribis, quae in hanc ab eo tempore

tione autem hujus phaenomeni memorat, fratrem fu- um Olaum Petriy ut erat antiquitatum patriae fcientis- fimus, indicem ejusmodi foutium adornasfe, quem e- dere

Bircarlorum tu m com m ercia Præfe&amp;is Regiis fu bj i ciebantur, qu i alcium pelles gratis coronae vindicarent. In Co­.. mitiis Ô rebroenfibus