- £ F- Ρ· 2· Λ
DISSERTΑΤΙΟΝΕ ACADEMICA,
CAMPANIA
ΗΑΝΝ1Β ALI FATALIS,
Leviter Adumbrata,
Quam,
Suffragante AmpliJJ. Facult, Phiiofopb.
In SatenßlliufiriAthen&o^
PRiESIDE
VIRO CELEBER
Mag.
Ρ Ε T R Ο EKERMAN,Eloquent. PRO FESS, Reg, & Ordin.
Publica bonorum cenfura fiflft
CAROLUS LAURBECCHIUS,
LINKOPIA -O.GOTHUS.
In Audit. Carol» Majori ad d. XXII. Juni^
Anni MDCCXLV.
Horis ante meridim felitis.
UPSALIJE.
VIRO Adm. Rever. ac Clartff.
Dn. Mag· 4 Ν D R Ε JE
PILMEROTH,
Schol. Wadit. Rectori adciiratiffimo, Pastori
Ecclef.? quie Chrifto in Orlunda colligitur? vigilantiflimo,
af f ιν i Honoratißimo.
N0n.
Quod. Debito,. Fulgeat. Splendore.
Prscfens. Hcec. Materies.
Sed.
Ob. Singularem. Favorem.
Et. Plurima. Beneiicia. Alia.
Quibus.
Me. Nunquam. Non. Profecutus. Es.
Exiles.
Has. "
Lucubrationum. Méarum.
Primitias.
Tibi.
Affinis. Honoratisfime·
In.
Grati. Animi. TtKpmw, Cum.
Ommgen^. Incolumitatls. Profperitatisqué. 3*
Voto.
Dicat. Coniecratque.
? -
tui Åddictisfimus CAROL. LAURBECCHIUS.
Hbf mucb bonoured S1R9
LAURENCE
AMBERG,
Moft induftrious Merchant at Geile.
THo'
frornLearning;You
meare
inwhatyetnot
I know,wanting
concernsyouranv
LovenumaricLight
fotliberal arts and icienccs, will give me lea-
ve to Interrupt Your ferious Affairs with a iußjeit though curious enough$ yet as I
truly tnay confefs, of no conleqüence to
you.^
Tis more than Four years ago, Yötir only Son, upon whom Nature, as for his
Age, has béftowed a great Deal ofWie and
Virtue, was comitcedto my Care afid di-
reétion, being this Time accompany'dwich
all fort ofFavour and Kindneis imaginable.
How can 1 then refuie myHeart theSa¬
tisfaktion ofdiflufing it felf inAcknowledge-
menté by dedieating this Academical Trial
to You; finee You have (o generoufly dif-
fufed Yours in Bencfics towards nie.
Don't think, Sir, I preiumc io much
of my (elf, that I pretcnd, by this Means,
to perform my duty 1 owe You, Who has
not oblérved any Meaiure in making mc
ienfible thereof.
This imall Offer of mine may, at pre*
fent, only fervc for a Token of my Gratitu-
dc; take it, I beleech, I have no better,
being, as I am, under a ftricSt Obligation
to doYou all poflible fcrvice for the tuture.
In the mean While, Praile be to God Who has favoured You with his Almigh-
ty Power, and may he be gratiouily plea-
led to crown Your dear Family with all Profperity imaginable and keep You prote·
<fted from all kind of Misfortunes untilYou arrive to the land of the living, is the rc- queft of
Yourmojl.eiligeäemdbumblefervari
CHARLES LAURBECCHIUS.
In Nomine Triados ΧΙαντοκξάτΌξος.
§. I.
Jite ndn minus, quam vere
Seneca: Fati perpetua in omni-
bus rebuslex efty utadfummum perduäa^rurfitsad infimum, ve-
locius quidem,quam afcejiderant%
relabantur a). Hane per tO"
tum terrarum, quaqua is pa»,
tet, orbem,femper pera&am
eile feenam, hunc ludum, hanc fabulam,ubiquelo-
corum& gentium, etjamnum ludi agique, haec in-
crementa, hos interitus, has vices & mutationes?
terrenarum rerum omnium, maximarum,minima^
rum,efle, tarn certum habetur, quam quod certis-
fimum, & quivis,non iriers, nonotiofus fpe&ator,
nid mente & feniii plane orbatus, ilia iponte profi-
tebitur. Quid, quaefo, tarnfirmum aut debile, tarn
fublimeaut humile fingi & exeogitari poteft, quin
inhunc nafeendi & pereundi fatalem gyrum fera-
tur. Sic quodlibet corpus naturale, quodam cre-
, Λ feendi,
I CX2> )β ( ®!»
Icendi, deinde florem ftatumque fuum obtinendi,.
denique adinteritum propendendi tempore gaudet.
Sic hora, dies, menfis, annus, curiirrecurfuque ni-
tuntur iuo by. Sic oppida, respublicae, regna &
imperia iiimma ihas habuerunt vices atque habe-
bunt, quippe quas ram mortalia finty quam Uli, qui fecerunt c). Inprrmisresy in iumma colloeatas,
communi hacce volubilitate quam* maxfme pericll·
tariT non fine flupore animadvertitur. Scilicer,cel~
ßtudtnirmaxirne propriumeßy quodmorde ßt impatten- fjjßmce ξβ fgerrime in eodem gradu matieat dj. Cui
amiciilime Erafmus conientir: CirculusrefmortaUum, fiimmis negatumβare. Eminentycadunt, crefcunt\ de~
teruntur ej
Non tarnen prascipitem hunc rerum mortall·
πητverticem, vet farn cuidam abfoluto Sc inelu&a- hilf, vel irrfallibili Dei praeicientiae ac providentiae adiignandum efley cenfemusv Frius enfm quid es-
fetaliud, ηίίϊ liherrimoNuminf, horret anfmus, li-
bertatrenr eripere omnemr adeo ut praeicriptas na¬
tura? lege sr, nec ipfe mutare, nec a cauffis iecun- disy ne Iatum quidem unguem, diicedere poffet.
Quamobrem Epicuream hane delirationem, Chri-
ftiano ore iηdignam judieamus, quippe quae tot ex ie gignit mala & incommod'a, quot ex Pandorae py- xide oliin pravenifle feront Gen tilium fabulas. Ne-
que poiierius fåfvo, pietatis jure coniiffere potefl:
narn mimdus hic, totus, quantus, 8c fingula in
eo individua, divinas licet fuMht curse acproviden-
t\x7 usque adeo y ut nihilunquam exftiterit, nihil
.. exfti-
«κ» )»(«*» § exffiturtmi fit, quin prasviderit & decrcverit omni·
ieius Deus; rerum tarnen nihilominus integra per·
manet contingenria, aclalva agentium libertas.Hxc duo igitur^ ut circa obje&a occupantur contingen- tia; ita etjam circa illa contlngenter tantumy& non
nifi fubcorrditione, iefe habent. Hypothetlca ergo eft certitudo, non abfoluta neceffitas, omnia, quae Oeuspraevidit foreycerto fieri; non yero ideo erunt,
quia Deus praeicivitea futura, nec prÉicIentia Det
magis eft caufla futurorum contingentium, quam
memoria praeteritorum. Alioquin, quod abfurdum
Sc Impium, Deus efiet caufla peccati, quod praeicl·
Vit, & libertasvbluntatis humanse tolleretur, fatum- que Stoicum introduceretur fj.
His, prout inftituti fert ratio, breviterpraemis- iis, ipiani rem adgredior, Tuam, Honorande Lq-
€fcor, benevolam interpretationem nütemque ccü- furam humillime ämploraturus.
a) In prologo Declanu b) Loceen.de period, imper.
in dedicät. adRegem. c) Lipfius dewnftant. Lib. L ιδ.
d) Vid. dijp. Orbisimperiorum infummo jf. IV. e) A- dag. pag.pj.*ji6. j) Langbanfen. Apolog.diff.de abfolu¬
ta omnium, qua exiflunt3 neceffitate in Theod. Leibnitii ajjerta.
§. IL
CarthagOy acerrimailla imperii Romaniaimula,
penes quam tantse opes, tantumque virium Sc ro-
poris fuit, utad illud honoris faftigium, quod Ro¬
marn dudum obtinuifle videbat, aaipirare fit auia,
camque ob rem atrociffimacum illa bella geflit, Ted
adeo variafortiina & ancipiti marte diu pugnatum
A a eft,
A ) Ψ( &&
eft,ut prapiuspericulofueritpopulus^qui vicit a). Nec
defuerunt ill i duces, virtutis farna & claritate irtfi- gnes, inter quos Hannibal, palmam eeteris prseri-
pere videtur, quippe qui, bello Punico fecundo,
Romani imperii fundamenta ita quaffavit & fregit,
ut anxii & adtonitiidentidem clamarint: Hannibal ad portas· b). Hic adßduis patris fui Hamilcaris obte-
fhtionibus, ad aram enirn juraverat, eo ert perdu-
£his, ut port mortem fiiam, ne tuti Romani forent, quoad ei peraetatemlicebat, efficere eonaretur. Pa-
tre exftinfåo, tanto in Romanos odio ferebaiur, ut interirey quam illos non experiri mallet: nec mora- batur. Refe&is kaque aliqoautulnm patrise faculea- tibus, qnas tetra martis vis, diumrno bello, exha&i*
feraty veterem illam Hifpaniac & Romanis foedera-
tam urbem, Saguntum, bello adgreditur, hand i·
gnorans,Romanos,,quibus fumma fcederum religio iemper erat, non poile non ad arma procurrere.
Necfallitur augurio. Kam cum nulla ratione per-
movere po(Tern Bannihalem Romani, ut a Sagnnto expugnanda abftineret, adarma itnr, & indi&o Car- thaginentibus, a Fabio legationis tum principe, ie-
naais" nomine, bello, ad Rhoäanum Rumen primum dimicatur; fecunda fortunapugnant Pceni, Romani,
clade adfefK, fugiunt. Fugatis iic hortium copiis,
perGalliamCelticam, &pneaitaspnecipitesque Ab pium rupes, quas nemo unquam ante eum, prae¬
ter Herculem Grajum, traniierat, re&a in italiam contenditO, quacunque iter fecit, cum Omni¬
bus incolis conflixit, neminem nrrt vifkum demiRu-
) o c t&g>
ms. Superatis jam incrédibili labore & virtuteAlpi- bus, Pub.Corn/Scipionem cos.,poi1:ea fe illi objicien-
tem,ad Ticinum amnem equeftri praelio fuperat, in
quo tanta vi &ferocicate pugnatum fuit,.ut parum
abeflet,quin conful caperetur, nid filius ejus, admo-
dura pratextatus, iauciurn & vulneratum patrem,
e manibus hoftium ereptum protexiifet. Inde ad Trebiam, ubi idem Scipio cum coilegaTiberio Lon¬
go adverfus eum venit, cum his manum conferuit,
titrosque uno prxlio fuperatos fundendo. Tandem
ad Thrafimemim lacum C. Flaminium confalem,cum éxcrcitu iniidiis circumventum, interfecit d). His pradiis tantum exhauritur ianguinis, tantamque cala-
mitatem accipiunt Roman# opes, ut Poet#, horro-
re veluti perfufo, occaiionem dederit, lamentabili
voce, conquerendi:
Sic Romana Tiicc, TICINE, cadavera rip<z
Non capiunt, jimilisque mihi per Celtica vurst Sanguine Pergameo TREB1A, £? flipantibus armisf
Corporibuscjue virwri retto fluit, acfiia largo
Siagnareformtdat THRASIMENÜS turbida taho <?).
Hinc in Apuliam pervenit, tibi ad Cannas, ignobi-
lem queridam, infigni poftmodum Romanorum cla-
dé, nimium quantum nobilitätum, vicum, ita Ro¬
manos, fefe fui objictentes, fregk, ut cum illis pe-
ne a£himfuiifet, πfic viStoria uti, ut vincere,fcis- fet Hannibal
a) Fforus til·. It c. <f. §. i b) tic. övat. t Phi¬
lipp,c.p. c> Liv. Lib. XXt r β. d) Liv. XXII. c. 4.
Flor. Lib. II. c. d. t) Sil. ItaL Lib. I. v. 41*
§. III.
Φ W3> > ο ( €8®
$ III.
Vix ullum calamitofiorcm rerum 8z tempo-
ris articulum, quam quo nuncpremebatur respubli-
ca Romana , referent annalium fcripta. Ubi enim
hoftilis Carthagineniium vis ac furoringruerat, igne
non modo & ferro obvia devaftavit, fedintegras re-
giones, provincias, terras, infulas, oppida, agros,
praedia, yicos, portus, Iitora, folum denique &
jequortotum borrenda ftrage complevk. Praeterea
tantum vulnus eidem intulit peftifera illa Canneniis ealamitas, ut parum a defperatione res ab eilet. De-
erant milites & robora virornm , quibus furentem, depopulationem minitantem & inrerentem, Martis
vim propuliare poterant, viles fervi, quod nun- quamantea fa&um eft, donata libertate, propubli¬
ca ialute nunc dimicarent, 8c dominorum fuoruni
necem ultum irent, exhauftum erat serarium, nul-
la amplius fuppetebant arma, binc tropaca, quibus
jfuis numinibus olim honorem habuerant, templis
detraöa funt &, armorum loco, diftributa a). Quid, quod focii, quibuscum foederis vinculo ar&iuimc jun£ti erant Romani, defecerant, 8c iecum Hanni- Bale ad eos opprimendos conjunxerant. In talltam-
que funeftiifimo rerum fhtu non dubitamus, quin
ipfä Roma, terrarum olim caput, arx & domina,
tothoftium vi&oriis vexata, tot tanrisque calamita-
tumfhi&ibus concufla & labefadhta, brevi, foret ruf tura, fi reQa illana adiiilet HannibaL
a) Fhrut Üb. IL r. F. g. 2j.
£ VI.
MX& )o( eü® t
$. IV. ,
Sed quod doiendum, vidimus meliora Sc pro«
bamus, aeteriora tarnen fequimurt & nemo motr laliumomntbus borisfafit a). Hannibalis fiimmam prudentiam Sc incredibilem ins rebus gerendis celc ritatem, quam in» eohoftes Sc timebanc, & admira- bantur, fatis iuperque indieanr multa ejus prseclare
fa&a, Quis unquam crediderit, quin bic noffer >
lantis perfunffus" viOoriis & aeernrnus Romani im*
peri i bodis & vindex, ultima experifetur, atrque ob-
latam a fortuna oecafronemy qua, it ufus fnifiet, rempublicam Romanam totam ,, quantam , labefa-
££are ac everüere potuifleff, arrfperet- Eni· huma-
nx naturxvoliibiiitatem Sc incondantiam. Ad pa- triam pericfitantem y confiiio Sc armis juvandam y
nuper paratidfmus, nunc, pridinx glorix Sc virtu- tis obiitus,, in feliciiiimo armorum curiay inje&a
velutf TnarttFyconfiflitr, totamque belli gioriaroy cre- brisvi&oriis partam, cunSbndocommaculatr, Qui
ptimus prxiium inibat, qui ulrimus confefto prx-
lio excedebat, 1) ejus animi vigor Sc alacritas, ve- lue qurdam anirnalia, amifio aculeo, nunc torpet.
Qui milites fuos ad hodes invadendos», ad pugnam
ineimdarn modo adbortabatur', ilfe adhortatione Sc dfmnio ipfe egetr. UMilfain labore capeilendo pa- trentfa, in iécundis conüantia Sc fcrriiiiöo, in rebus gerendis prudentia Sc ceieritas, qux omnra in duee
baudimrnerftocolIaudamos Sc commendamus. Cum fortidimiTSilie equftum prxfeÖusyMabarbal,adCan-
nas minime cedandum ratas, eum ad hodes feßbn-
ζ <ssa> ) ο c
dos his verbis ftimularet: die quinto, inquit, viBor
in Capitolioepulaberis. Sequere. Cum equite, utprius
veniße, quam venturum, fciant, prxcedam. Ea res
nimis heta Duci viiaeft, majorque, quam ut eam ilatim capere animo poflet. Itaquevoluntatemfe lau-
dare Maharbalis alt: ad confilium penfandum, tempo¬
re opus ejfe. Tum Maharbal: non ornnia tibi Dit
dedere. Vincere fcis Hannibal, viBoria uti nefcis c).
Sic fortunae blandimentis nimium quantum captus Pcenus, reli&aque Roma, quam, nullo refiftente, ca¬
pere potuerat, tempus circa Cannas ad fpolia le-
genda inutiliter terebat, donec Romani, reipirandi
matium na£fci, refe&is viribus, eum opprimere pos- fent. Quod ipilun arguto Epigrammate Poeta illi exprobravit:
Hannibal in paucasfortunam diflulit horas, i
Non bene Romanas pr<emeditatus opes%
Vincere cumfciret, jortuna nefiiit uti
Pocnus homo, quamvis Afer, éoque vafer.
Heu! quantum Hannibali nocuit differre parato?
Servata efl minima maxima Koma mora d).
a) Plin. Hift. Nat. Lib. VIII.c. 40. b) Liv. Lib.
XXI. c. 4. c) Liv.Lib. XXII. c.si. d) Oweß. Lib.
II. Epigr. us.
§. v.
Captis itaque ac direptis ad Cannas caftris,pra-
da onuftus& locupletato exercituex Apulia iturus,
in Samnium movit Hannibal, indeper agrum Cam-
panum mare inferum petit, oppugnaturus Neapo-
tui, ut urbcm ujaritimam haberet. Sed ab urbe
oppu-
«Φ > © ( (S^ 9
©ppugiianda Pcenum abfterruere confpe&a mce«
nia, haudquaquam promta oppugnanti. Quamcb-
rem Capuam, longa felicitateatque iηdiligentiafor-
tunae luxuriantem, iterfteftit. a) Haec urbs in me- ditullio Campaniae iita eil, totius gentis Caput, un- de Capuam diffam volunt nonnuUi aucfores. Qui-
dam a Capye, duce Campanorum. Alii a Tuicis
conditam ftatuunt, de vifo iakonis augurio, qui
Yufca lingva Capys dicitur, unde eil Capm denomi-
nata. Livius a carnpeftribns locis, in quibus iita eft, alii vero aliter i). Sed Etymologia vocis Ca-
puae, par um nobis infervitura, heic fuperfede-
mus, fertilitatem agri Campani & pulcrittidinem
leviter delineaturi. Pulcre in hane rem Florus, cujus verba funt digna omnino, quae heic recen- feantur. Omnium, inquit, non modo Italia, fed
toto terrarum orbe pulcerrima Campaniae plaga
eft. Nihil mollius ccelo. Denique bis doribus ver- nat. Nihil uberius folo. Ideo Liberi Cererisque
certamen dicitur. Nihil hofpitalius mari. Heic illi nobiles portus, Cajeta, Mifenus & tepentes fonti-
bus Bajae: Lucrinus & Avernus, quaedam maris o- tia. Heic ami&i vitibus montes,Gaurus, Falernus,
Mafticus & pulcerrimus omnium Veftivius c). Et
Strabo: fertilitatis indicium eft, quod frumenmm
ibi nafcitur praeftantiflimum: triticum, inquam, ex quo alica fit omni praeftantior oryza.· omnique fere
alio frumentario alimento. Traditum moninientis eft, quaedam agrorum toto anno conferi: bis Zea;
tertiumpanico. Quaedam etjam quarto ftatu olera
B pro-
to ©8> ) © c
producere. Quin & vinum hinc optimum habene
Romani; Falernum, Statanum , Calenum, quibus
Surrentinum quoquehodie non cedit, quod statem ferre, nuper exploratum eil. Nec minus olei fe-
rax eil totus Venafranus traGlus, prardi&is campis eontiguiis dj. Sed· hsc haelenus. Ut omnium re«*
rum copia& varfetate hsec terra adffriebat; ita nec defuerant illi Cfves& incols, vina, epulisque plus juiio induigentes. Ita enimLivius :· Prona iemper'
fn luxuriam civitas fuir, non ingenforum vitro mo<
do, fed adRuenti etjam copia voiuptatum & illece-
bris omnis arneenitatis maritimas terreilrisque ef.
Verum pofl Canneniem pugnarn, våris Capute ex*
fticere faGiones, feditionurnque globi. Äfpernaba-r
tur Romanorum imperium, Hannibali fervire ma*
gis piacebat; necem magiilratibus principibusque
minitabantur afii, pars eos falvos yolebar, leges>
Jura & imperia Ducum lusque deque habebantur.
Hinc adeo iafcivire eocpit plebs Campana, ut, equi:
fnflar ferociilimf, laxatis nabems, in fcelerum vi- tiorumque itinera devia, quanto poterat maximo*,
repentmo Sc cceco abriperetur impetiT.
a) Liv. Lib. XXIIL c. i. &z. b)> Cluv. Itaf. anticf\
Lib. IIIL ρ. ieSy. io%8- c) Lib. T. c.XVI. dj Lik
VI. deuniverf, Campania.· e) Lib. XXIIL c. 4»
i VI
In tali tamquer corrupta civitate, omniumque
voiuptatum adfluentia,ma)us detrimentum cepitPce-
nornrrc exerdtus, quam ut verbis hoc loco adiequi poifimv Majorem partem hiemis copias fuas hic
inte-
)o( η in tc&is habuit Hannibal, adverius omnia humana
mala fope ac diu duratas, bonis vero inexpertas
atque inliietas. Quamobrem quas nulla mali vice-
rat vis, perdidere nimia bona & voluptates immo-
dicae, & eoimpeniius, quo avidius ex infolentia in
eas ieimmerferant. Somnus enim & vinum &epu- Ix & feorta, balneaque & otium ka enervaverunt corporaanimosque,utmagis prseterltae eos vi&orise,
quam prceientes tutarentur vires. Itaque, velut
π cum alio exercitu a Gapua exiret, nihil priftinx diiciplinx tenuit; redierunt pleriqiie icortis implici-
ti: & ubi via aliusque militaris labor excepit, tiro-
num more, corporibus animisque deficiebant, &
deinde, per omne xftivorum tempus, magna pars
ab fignis dilabebantur, neque alise latebrse, quam Capua deiertoribus erant a). Jam facile adparet,
quid,in miferrimo lioc & longe funeftiflimo rerum
natu, cum bis, omniiimvoluptatum illecebris peni-
tus penkusque enervatis,copiis efficere poflet Kan¬
nibal Ab exercitu fervili, quocum Fabius fe illi oppofuit, magna clade fugatus,primum devincitur.
TumadCumasaSempronioGraccho ingenti fuorum
cxde repulius, obfidionem relinquere cogitur. De¬
inde apudNolam non mediocre damnum a Marcel-
loaccepit. Denique adZamam,Afriex oppidum,cum
Scipionedimicavit,in quoconfli£hiviginti milliaPoe-
norumcxia&totidem captafuifle memorix prodide-
runtScriptores. Sicfortiffimi hujüs viri vim ac virtu-
tem hibernaCampana folverunt,& indomitumillum
nivibus atqueAlpibusvirumfregerunt fomentaCam-
panix bj. Armis vicit, vitiisquevi&us luculentum,
B a fed
Ϊ2 ) ö ( <S*2>
fed trifte nobis, monimentiim iidit, CajnmmUliCan¬
nes fuijjé c). Seilicet, quantum darnni ad Cannas
Pcenorum armaRomanis adtulerant, tantuni, ü non
majus* Campaniae défiefe Hanoibali dabant. Viöii
eum eo Carthaginienies bellum diusius ferre non pbtuerunt, fed;tot calamitatibus·addi&i, fee exda-
xnare iimt coa£ti:
Nulla fälus hetta, pacem re fofcimns omnes ά).
d) Liv. Nb.XXIIL c. f$. b) Sen. Epifl.LL c)
Aurel. ViB. c. ά) Virg. JEneuL Lib»XLv,362. ■
§. YR
Heic habes, B. L., Mannibalis curn eoCar- thaginis infelicitatem breviter expoirtam-, cujuspra- iperas & inopinatasres eonfecuta1 ed fubita commu- tatiö, qnod' fortuna, ilia mobilitate, quem pauio an-
te extulerat, demergere eft adortai Hornmes proh
dolor! fumus, natura, ad v-itiä valde proni; qua- propter, fi amplifHrnnm' virtutrs frucham olim per- Gipiemus,. necenünved, inde a tenera aetate, bonis
moribus, religione, pietate, literis imbuamur,.quae
ntique non fpcnte fe nobis obtrtidunr, fed magno
& incredibili ffudio parantur. Ut enim iini'ones,.e fundo maris, non iine ingenti labore & periculo 2-
ruuntur; ita etjanr, nid adiiduam honeftis in rebus
eollocemus operanx, carebimus virtu te, horredaté, gloria. Hase nee paueis exigirisuue diflicirltatibus
circumfepta effe , Reges, Heroes, Martyres, Do¬
lores & quotqtiot unquam illorum dudio nobilitati
flint, exempfis lueulentiffimis tefhntur. Hanniba-
'
lern, tantis ifnperatoriis virtutibus ornatum fuifle,
■ : ■·· - s:i! ,i«iv ειαίϊΑ ajfagj.
) o ( ^ legimiis, tttnon poflirnus non eas, tum belli Dnci-
•bus, tum militias alumnis magnoopere commetida-
re. Verum, quamprimum a re£ta virtutis via cfe-
fiexit, in pernicicmfimaquaeque vitia ruens, fibi &
reipublicae exitium acceleravit certiifimum. Quo-
,eirca Imperantibus hoc maxinie tenendum eil, ne quid contrajus fasque admittant, ne quoflagitfo feie
eontaminent, qvurnparenses, eorumexemplo, quod
pro lege habent, in devia vkiorum abripiantur, &,
infauflo inter fe certamine, veluti, fagitia illorum fuis morihus exprirnant. itatemulentiaNeronis tan-
tum ad imkationemvalnit, utRoma ex urbe in po-
:pinas fere abierit. Si vero vimxte tantum, quari-
tum dignicate, iranwneant illi, quibus ialus reipu-
.bliese adcredita & demandata ed, non poteil non
:cetera multitudo eiviura ad concordiam., juditiam.,
amorem, reliquasqoe virtutes adduci, quibus fum-
,ma imperia, respublieae f civitates* urbes diu de-
iterunt,hodieque dant, fforentiifimae»
§. VIIL
Fortis & eonda-ntis Du eis eil nec in fccimJise£*
. ferri, nec in äfferis perturbari, & tumultuantem de
•gradu dejiei, fed prüfend anirno uti Sc condiio, ne
-a ratione difeedat; quamquam hocanimi, il lud ma- igni ingenii ed, praecipere cogitatione iutura,' & a-
. liquanto ante eonftkuere, quid· in utrarnque parterri
:«icddere poffit: & quid agendurn dt, cum qtiidcve-
-nerit: nec committere, utaliquando dicendum iit:
non futaram a), Quamobrem in omni fortuna re- ftaatque honeda retineat, & fedulo caveat, m
«4 && ) o ( f&SP
quidnimis^ Iiaud immemor verborum Liviii Is de*
mwnvirerit, cujus animumnecfrofpera fortunafuo fla*
tu efferet, nec adverfa infringet b). Imperatoretjam
jn conhciendis rebus celeritate uti debet; fed crit o- mnis feftinatio, prudentia temperata, alias ccecaeft,
& rnuitum damni adfert, Nam, qni impetu magis,
quam confilio rem gerunt, plerumque fucciimbunt,
prsecipue fi iliis negotiumcum faulo prudenmribusfue-
rit. Quocirea recfce Poeta:
- - - - amat viBoria curam c).
Quantum momenti ad vj£fcoriam habeat, nihil pro- craftinare, AppiiClaudii in perfequendo Hierone,
& Duillii in eonficienda clafle,celeritas,doeet/0. Sic
AlexanderMagnus interrogatus, quaratione, orbem
terrarum vineere& fubigere potuerit? αναβαλ¬
λόμενος. i. e, nihil frocraftinansy refpondit. De hoc
totius Aüx fulmine Himerius declamatorapud Pho-
tium ita: Rebus, quas adgreditur, famam & eos,
qui nuntiant, anteyertit, Celeritate potius quam yirtuteeos, quos adoritur, antequam adefie dicere-
tur, Sc vifiis fuifle audiret, fuperans, multa magna- que confecit, inftar fulmmis ac tonitruum, quod fepius , antequam exipefteiur, procedit. Sic Sära¬
des occupavit, iic Cariam evertit, iic Lyciam dis- traxit, iic Pamphyliam invaiit, iic viderunt eum Cilices, iic incubuit Perfis, iic Darium perterruit.
Et proh dolor! quam vicina etjam calarnitas! Sic
Sc Thebas diripuit: iic cecidit urbs illa, in umbili-
co Grxcias, antequam audiflem; cumque ego ad-
huc calamitatem ejus ignorarem, iepulcrum fuorum ia&a eft é). Nihil deinde in bellis captandum ma¬
gi^
) O ( Η
gfs, qtttttt occafio5 quse tameri, ii prärceps eft & fe¬
rne! amiifö, viχ ac ne vix quidem retrahi potefi.
Hane cum neglexiflet Hanniba!, Romain erexit
Garthaginem evertit. Quod Alexandrum flli obje-
cifle refert Lucianus:' 'Εκλέλί]&αϊ ίοκΖι otu iltotéi b
Kaitthi, ίτέξΛΐς- crüvw tü πολέμαxaific xadtyå/-
•χαΒωνbe. Obiitus videtur eorunt, quee Capu<z commißt}
tum meretrieibus deditus , belli gerendi oCcaßmes volu-
patibuf prodiditf). Omnibus denique, & ilii inpri-
mis, qui fummse rei pra:ef!, evitanaa ei! exitioia iIIa 8z omnium malorum efea , voluptas atque luxuria,
Hase mortales ad teterrifna quaeque vitia adducir,
ürtde porropraeeipites abeurtf fii paupertatem , ifror-
bos, conterntam, fafÜdium 8z omne genus malo--
rum. Quam peiliferum & noxiurn HannibaiL fue-
rit voiuptatum fludfum,· ex iüperioribns band diffi- culter colligitur. Ha:c acerrimas gentes, bellicoias-
que bofübus tradidit: fisecmultorum annorum per- tinaci bello defenfa meenia patefecit: haec contuma-
piiHmos & jugum reeuiantes in alientfm egit arbi-
triurri g). Breviterr ubi fflä invaluif 8z altas tacffc
ces egit, ibi vulrius reipublicré, quo nihil pefÜieix- tfus, defperatius. nihil, fingi 8z exeogitari poffit.
Sed, antequam manuni de tabula iuihilero, Te-
rentianum hoc, vere aurenm, cnique commenda>
tum voiö:
infpreefe tanqüam in fpeculüm in vitas ofMiurri ßubeo, atque ex atiis fumere exemplum fibi.
Hoc facitct. Hocjugito, Hoc laudi efi. Hoc vitia datur b).
a) Cic.
