Dissertatio de controversia inter Petrum Eliæ Gavelium et Johannem Schefferum Argentoratensem, professores Upsalienses an. 1656-1664. Quam consent. ampl. fac. philos. Ups. præside mag. Erico M. Fant ... publico examini submittit Johannes Fredericus Karp,

D I S S E R T A T I O

CONTROVERSIA INTER P E T R U M ELIÆ GAVELIUM

J O H A N N E M

S C H E F F E R U M ARGENTORA- T E NSEM , PROFESSORES UP-

SAL 1 ENSES AN. iSfO—1664.

QUAM

c o n s e n t : a m p l . f a c . p h i l o s , u p s .]

PRÆSIDE

M aj ERICO

H I S T . P R O F . R E G . E T O R D . SOC. R E G . S C I E N T . U P S . E T A C A D . R E G . L I T T . H U M . A N T I Q U . E T H I S T . S T O C K H . M E M B R O .

P U B L I C O E X A M I N I S U B M I T T I T

JO H A N N E S FREDERICUS KARP,

G K S T R I C I U S .

In Audit. Guft. Maj. d.. 20 D e c . 1798*

H . A. M. s .

U P S A L I

Li t t e r i s Jo h Fr, Ed m a n, Re g, Ac a d, T y p o g r.

KONUNGENS

LAGMANNEN

HARADSHÔFDI.YGEN

Ô F V E R

G E ST R IK L A N D ,

n ä g J d l e

MAGNUS JO H A N K Å K ? ,

i *

t

S Å OC K

H Ô G A D L A F R U

CATHARINA CHARL. KARP,

f ö d d 3 P 3 E 1 Æ Â 3 É L ,

M I K E H U L D A S T E

r i ddin och florheten a f E D R A vdlgerningar emu mig kan ja g endaß beundra •— H vad jag bor , dr S/ver min form a ga

— och hvad jag kan, dr blott ut S/vande a f lydnad, vord- nad , kärlek och den innerfla tilgifvenhet ; J a g kan der fo re ej vdg} a m it hjerta den fdrnSjelfe , at helga EDER desfa

blad - - fram härdar med barnflig vördnad och kärlek

JE JD JE M

l y d i g f t e l o n

J O H A N ER KORI C K A R P 4

CONTROVERSIA INTER PETRUM ELIÆ GA- V ELIUM E T J O H A N N E M SCHEFFERUM,

A K G E N T O R A T E N SE M , PROFESSORES U P SA L IE N SE S, A N . 1656 -1 6 6 4.

etrus EJi<e Gavelius> natus G e v a l i æ , disfertationem G r a d u a l e m an. 1 6 5 3 , Pr æfide Dan. Sidenio> de*

f e n f t ta v er at j Momenta S u m m a p r u d e n t i æ juris i n f c r i - p t a m . an. 1655 c onft itut us Juris P r o f e s f o r E x t r a o r d i ­ n a ri u s Upfaliae, f eq u en t i an n o litteras Gevalia C o n - fiftorio A c a d e m i c o d e d i t , quibus fe profesfionem n o n a nt ea a d i t u r u m f i g n i f i c a v i t , q u a m de Salario a fifco A c a d e m i c o p e n d e n d o fieret certus. Ad f u i t t a m e n e o d e m a n n o , c u m disfertario praefide Scbeffero v e n til a re tu r, E x e r ­ c i t a t i o n u m p u b l ic a ru m in T i t u m L i v iu m Pat avi nu m I.

c o n t i n e n s vitam Romuli. V e h e m e n t i s l i m e t u m O p p o ­ n en ti s E x t r a o r d i n a r i i pa rt e s f u ft in u i t , Præfidem v o c a ns deceptorem ju v e n tu tis , eum infimulans Conftitutionem de R e l i g i o n e R. Caroli Guflavi violasfe, &c. Dixerat q u i p p e Schffferus in T h e fi p r i m a hujus Dis fertationis, quod Ro­

muli exemplo virtus declarari p os fit & in ufus publicos paullo accuratius lu ß ra ri, nifi omnia ipjum fallant & in fine T h e f e o s X V I : q u o d Romuli dignitas cceleftis esfet tantum praemium, quo non majus cadere in banc mortalitatem aut optari votis posfit. H æ c t a nqua m Machi avel l if tica & Scri­

pturae Sacrae e d i a m e t r o r e pu gn a nt ia increpavit Gavelius.

N o n atitem m o x h æc litigia in a p e r t a m e ru pe re fimul- t at em. H o f p e s t a m e n Scbejferi arque difcipulus Falken­

berg Gaveho epulanti apud hun c in dep oli tio ne R e d o r a t u s

§. i .

A c o -

c o l a p h u m i m p e g e r a t , qu od Ext ra or di na r ius - erat Pr o- f es for. Sed an. 1658- D i s f e r t a t k m e m Tuo fub pr æf idi o v e n t i l a n d a m in folio edidit G avelius , aci tranatum H u - gonis Grotii de jure belli & pacis a) p r i m u m q u e ad Pro­

legomena , p ut a juris illius c o m m u n i s i nt er populos arque p o t e f t a t e s , b r e v e d eclarat um. H a n c Profesforis B ringii c e n fu r a a d p r o b a t a m p r o h i b e r e vol ui t Scbefferus -, fed a R e & o r e Academiae Pr ofesf ore Bureco admi tt ebatur . M o x an. i 6$9. fuper venic alia de Legationum jure ex Ca p. 18.

Li b . 2. H u g o n i s G r o t i i de j ure belli & pacis, qui d in illis p r æ c i p u e fit, ur c o n t r o v e r f u m p e r l t r i n g e r s , in qua d i sf er ta ti on e o b v i a m ivit a ni ma d ve rf io n ib ii s Scbefferi d e v oc ab ul i Momenti. Scbefferus e n i m leg io nib us fuis in Pacati P a n e g y r i c u m G ave Hum p e r f t r i n x i t , quod in p r i m a di sf e rt a ti o ne an. 1653. v o c e m Momenti adhibuerat ligni- f i c a t i o n e , q u a m nulla a d mi t t è r e t i d o n e a Latinitas, p r o - p t e r e a ilium ftu ltu m , ßolidum & ineptum falutavir, &

d e i n in litteris ad Co n fi ft o ri u m bipedum omnium iniquis - fimum Z f infulfisfimum , delirum , m i [ere deceptum. Di sferra- t i o n e m ejus d e L e g a t i o n u m j u r e lutulentum [triptum a p ­ p el la vi t. An. 1659 d. 30 N o v . causfa agi c a p i t in C o n - fiftorio A c a d e m i c o , a ccuf ante Scbeffero. Cum a ur em Scbeffero Collegae ejus f a v er e nt & disferrationem ejus d e v i ta R o m u l i a d p r o b a r e n t ; caute e gi t Ar chieepif copti s Joannes Camiti Lenaeus , Gavehi, P a t r o n o s in aula R e g i s , ut v i d e t u r , f o r m i d a n s . H æ c v i d e n s Gavelius re&a Go * r h o b u r g u m ad R e g e m p e r r e x i t , m e n f e F e b ru ar i o A n . 3 6 6 0 ; fed a d v e n i t p r o x i m e pofl: o b it u m. Re dux t a m e n attulit litteras Regi as d. 16 M a r t i i G o t h o b u r g o d at as , q u i ­ bu s d e c l a r a b a t u r , c o n t r o v e r f i a m h a n c c o mp o ni d e b e r e , ad q u o d p r o n u m fe Gavelius o f t e n d e r a t b). Huj us e t i a m

c o m -

V e n t ila n d a h æ c e ra t d. 3 A p r il, fed in S e m e f t r e A a t n m r a l e diiTe*

rebatur.

i») H a s in A p p e n d i c e d a b im u s fub litte ra A +

c o m p o f i t i o n i s c o n d i t i o n e s e x h ib ui t A r c h i e p i f c o p u s ; fed r ej e ci t Sc b effer u s , a d h u c d. 5 Sept, d e injuria fibi illata in C o n l i f t o r i o q u e ri t a ns & d i j u d i c a t i o n e m causfæ expoftu- h n s c). Gave/ius dein O r d i n a r i u s J u ri s conftitutus eit P r o - f e sf o r & nobi li tat us fub n o m i n e Cederfkold. U t aurem p a ­ t e a t , q u o c onf angui ni ta ti s v i n c u l o Gavelius c um aulae r e ­ giae m in i ft ri s fueri t j un£t us , u n d e forte d e r i v s n d u m , q u o d i n v e n e r i t , p a t r o c i n i u m , f e q u e n t e m a d j u n g e m u s t a ­ b u l a m G e n e a l o g i c a m .

I t e r u m an. 1664 e r u m p e r e m i n a t a eft h æ c c o n t r o - v e r f i a , r u m b i næ U i s f e r r a t i o n e s , altera de ftatu at-,, que ftudiis i m p e ri i O t r o m a n n i c i , altéra de ampl if ica nda r e p u b l i c a , Praeii de P r of cs f or e Fontelio, v e n t i l a r e n t u r . C i ­ t at io ne s q u æ d a m in hac Di s fe rt at ion e ex Di s fe r t a t i o n e Scbeffiri d e vita R o m u l i anfam d e d e r e Gnvelio q u e r e n d i c o r a m Academiae Re dt ore Prof. Hufveiiio, ftudio has alla­

tas e sfe, ut fopita lis r e c r u d e f c e r e t . Ejus v e r o & Prof.

Rudbcckii m o n it is o b t e m p e r a n s , deftitit ab e as de m i n ­ h i b e n d i p r o p o f i r o ; v e r u m Facultas P h i l o f o ph i ca & in p r i m i s Prof. Scbeff rus adeo aegre tulit hanc Gave/it o b f e r v a t i o n e m , ut ad C an ce ll ar iu m r e f e r r e n t , nec ni fi p u ­ blica d e p r e c a t i o n e c o m p o n i res po tu it . Plena funt C o n - ftorit A c a d em ic i Adta de hac re u l t r o ci tr oq ue habitis d e ­ l i b e r a t i o n i b u s , quae latis d e m o n f t r a n t , qu am fui h o n o ­ r i s , ut p u t a b a t u r , ftudiofrslimi f u er i n t p atr es q u a m q u e i n i q u o in G ave i 1 um a n i m o o m n e s f ere calueri nt .4 Ex a n t e c e d e n t i b u s a u t e m , q uæ b e n i g n e ex reli&is Soceri f u i , Academice C a m e r a r i i M a x. Spectabilis D o m . Gabt te-

A 2 Its

c)

#

lis Ruda c o m m u n i c a v i r , Celeb. D. Prof. & Eques Car.

Petr. 1 bunberg, e m e n d a r i q u o d a m m o d o posfunr, qni n

& a u g e r i , quæ in * M e m o r i a Schefferi ana, an. 1732 e*

dira, de a o n tr o ve rf ia hac Prsefes m e u s attulerit.

Lit. A.

W i j C A R L med G u d z L a d e , S w erig cs G othes och W endes K o n u n g h och A r j - F u r ß e til F in la n d h , H e r tig h u th i S k å n e , E ß la n d h , Car eien, B r e m e n , V e r d e n , S t e t t i n , P o m m e r n , Casfuben och W e n ­ d e n , F u r ß e t i l R y g e n , H e r re o fv e r In g erm a n - landh och IV ifsm a r, f å och P h a ltz G re fv e vid h R ein i B a ie re n ti l jf u lic h , Cleve och B erg en H e r tig h & c.

Göre vitterlig it, at emedan JVij ß rn im m a någon tw iß va­

ra opwuxin emellan Profesjêres i Vbfa/a Dom. Johannein Scbeffemm Eloq Cf Poiit. P. P. Scbyt. på den eene ocb Dom. Petrum G avelium , ju r is Profesßrem på den andra fijd b a n , barrbrandbe a f een Difputation de vita Romuli.

Ofver hvilket Confiflorium Academicum fuller bafver cenfe- radt ocb berede Scbefferi difputation g illa t, men bar dermedb intet varit fbrnbgdb utban vill bonom Gavelium ån y tte r li­

gare Lagjôkia. Så emedan JVij befinna buru ubdigt ocb n y t­

tig t ut bi Societate Academica år, att eenigbect emellan do­

centes ßicktas ocb er bolle s, ferdelés fo r ungdomens fkulfi fom a f oenigbeet lå tt e ligen kan fbrargas oa b ut bi åtfkilliga par­

tes dragas, a f bvilket Jed>m mycket ondt föllia han, JVij ocb fbrmerkia a tt denne tw iß meer a a f calore dijputandi an ani­

mo calumniandi år opwuxin, emedan han Gavehus vill alt hvadb pas fera t år fb rg å ta ocb til vånligb fbrlijkningb tiåda Ty fee JVij genia a tt denna tw iß medb d it få rfa måtte ßil- las ocb forq vå fva s, utban någordera partbens leefion. Comit­

ier*

%

ter andes detta var Er chie - Bifk.op, ocb Académie p ro -cancel­

lari o, a tt ban viedb några a f Senatu Academico, font i Ja ken ovalduga d re, denna tv tfi bijleggie ocb föreenas, men derfam- ma jh r h j b n n g b a f ndgor vicbtigb or fa k kunde fl u tfa , le­

gate vi nådiga (i at bhfva underrettadbe igenom een utbfår- hgb ranfakningb, huru medb faken tilhopabenger, ocb bvar- utbi feelet beroor. Imedbiertijdb pdliggiandes begge parterne t, t dee figb roligen o c h fred fa m t bolla i ord b ocb gem ingar, icke tilf>gand s bvarandra vd g o t, font den eena eller den andra kan ti l fkadba ocb förfdngh lenda. T il visfo bafve IV i) detta medb vår Hbgtålfkeligjb K . F ru moders, fam pt vare ocb v ä tt R ijkes Rads blander s under fkr ef ne B r e f medb v b t Secret bekräfta la tit. /dBum Giôtbeborgb d. 16 M artii Anno 1660.

H E D E V I G E L E O N O R A .

(L. S.)

P E H R B R A H E .

A X E L L I L J A . A R F W I D B A Â T . G U S T A F P O S S E »

Ni c o l a u s Sc h u n k. ,Sy

E r R e b ifk o p e n c c h A c a d . C a n c e lla r iu s V id i

Petrus Fontelius.

Lit. B.

Magnifice Domine ReBor, ceterisque Venerandi Cönfißorii Academici Domini As fes for es, Fautores plurimum

objervfindi !

Netno veflrum potefl ignorare, quanto tempore lis molcflisfima , quee mihi cfl cum Pttro Er i ci Gave Ito, pependerit, nec adhuc ad finem fit prrdu&a. ' Ne que in objeuro causfc ta n t ce morae, quas recenfere nunc nec opus eß %? pro fe quisque Veflrum re B in s, quam ego d ix e rim , intelligit. Quia tamen ba&emis

A 3 k egre-

J p ) * t JC*

eg?tgiuftty vtfi omvia me fa llu n t, dedi p a tien tis exem plum . eo vero ntbil aliud me obtinere Jen tio, quam ut tandeni quic- quid eft juftisfimarum mearum querelarum, stern is oblivionum tenebris involvatur, illa ipfa in ju ris magnitudo, quæ me citra meum meritum crudelis fime offe Bum Ef novi/hs omnes, Ef publice profesfi eftis, r;;^ compellit y ut rupta tnn<lem omni

diuturniore mora vos bac fchedula conveniam, opemque ve- flram implorem. H abetis a fumma Maje ft at e judicandi mu­

nus, nec eft quis quam , ^r/z z>? impedire vos aut velit aut pes fit. Sin ipfi finem facere huic liti grave ducitis, fa it em nomine totius Confifloni ad U luftrisf £ r Excel/. Comitem ac Cancellarium fcribatis, ejusque imploretis opem, rogo. Jd quod fieri bis diebus necesfe eft, ne injiciatur mora diuturnior, ab imminentibus comitiis. Quee} quam mihi f i t mole f t a fu t u r a , quisque intelligit. Quod f i huic petioni m es nu i tus relinquatur locus, mamfefte per hoc intelligam , w/V;/ /o/z //<?- Ç/717, quod ante me etiam fee left isfimis hominibus non eft negatum. Halete. Sc. Upf. 5 Sept. 1660.

Heft. Mag. Ef Ampl. Domini

o m n i officio c u itu q u e a n im i p r o f e q u e n s f f . S C H E F F E R U S .

R ec it at um publ ic e $ Sept. 1660.

Mi

M n w

9° g >

g- o s * * 3 \

” *“3 É? Ci

^ E_ uo

e r 50

73 fS cn

O H os y *-i _{*— <}

2 • cn

* w r-<

n s P g

Ol n>

* Ä ’